Jaarverslag Stichting Platform Islamitische Organisaties Rijnmond

Jaarverslag 2009 Stichting Platform Islamitische Organisaties Rijnmond

Jaarverslag 2009 Stichting Platform Islamitische Organisaties Rijnmond

Voorwoord Dit jaarverslag geeft u een beeld van de activiteiten die SPIOR in 2009 heeft uitgevoerd. Zoals u zult lezen, betreft dat een breed scala. SPIOR doet veel, zo krijgen we vaak van anderen te horen. Dat is te verklaren vanuit de motivatie van allen die zich voor onze organisatie inzetten. We voelen ons volledig deel van de Nederlandse samenleving en we willen ook de verantwoordelijkheid voor die samenleving mede dragen. In de uiteenlopende activiteiten kunt u een duidelijke rode lijn terugzien: gericht op emancipatie en participatie van onze achterban, moslims in het Rijnmond gebied, en tegelijk nadrukkelijk op het leggen van de verbinding tussen deze groep en de omringende maatschappij. Gevoelige thema’s gaan we daarbij niet uit de weg. Dat doen we zelfstandig, maar vaak ook samen met diverse partnerorganisaties. In al onze diversiteit vormen we samen de maatschappij en alleen door samen verantwoordelijkheid te nemen kunnen we die goed houden en waar nodig verbeteren. Om hierin slagvaardig op te kunnen treden is SPIOR er ook alert op om de eigen organisatie zo in te richten dat deze voldoet aan de vereisten die de tijd en de omgeving aan ons stelt. In 2007 heeft een gerenommeerd adviesbureau de organisatie onder de loep genomen en op basis daarvan een plan van aanpak voor de periode 2007-2010 opgesteld. De aanbevelingen hadden met name betrekking op het stroomlijnen van de interne processen, het versterken van de relatie met de aangesloten organisaties en het versterken van de positionering en profilering van SPIOR naar buiten. Het implementeren van deze aanbevelingen is ook in 2009 door gegaan, en volgens planning kan dit proces in 2010 worden afgerond. Een van de belangrijkste ontwikkelingen in de structuur van SPIOR werd in 2008 met instemming van de aangesloten organisaties (vertegenwoordigd in de Raad van Toezicht) vastgelegd in de statuten, en dat is een nieuwe inrichting op basis van een gebiedsgerichte aanpak. Waar tot dan de aangesloten organisaties vooral samen werden gebracht en samenwerkten op basis van taalgroepen in de achterban, wordt nu de samenwerking van diverse groepen binnen hetzelfde gebied gestimuleerd. De aangesloten organisaties zijn ingedeeld naar vijf regio’s, die samenvallen met de grenzen van een of enkele deelgemeenten (zie hiervoor bijlage I). Dit maakt tevens betere aansluiting bij en samenwerking met instellingen en beleid in het betreffende gebied mogelijk. Deze verandering in de structuur vergt ook een omslag in het denken en handelen, wat tijd vergt. In 2009 is met name ingezet op de regio Feijenoord, qua aantal aangesloten organisaties een van de grootste, in de komende jaren zal deze verandering verder worden doorgezet in alle regio’s. Ieder jaar springen er een paar activiteiten uit, vanwege bijvoorbeeld de omvang, het nieuwe of gedurfde karakter en/of de aandacht die het genereert. Zonder daarbij iets af te doen aan het belang van de andere activiteiten, was dat in 2009 met name het islamitisch vormingsonderwijs op openbare basisscholen. Niet omdat het op zich nieuw is, aangezien SPIOR deze activiteit al meer dan 20 jaar verzorgt, maar omdat in 2009 de overgang van een lokaal naar een landelijk aanbod is gerealiseerd. In samenwerking met het Contactorgaan Moslims en Overheid, dat de landelijk zendende instantie is, blijft SPIOR vooralsnog de uitvoering van dit onderwijs voor haar rekening nemen, nu dus ook op landelijk niveau. Dankzij een aanzienlijke investering van onze organisatie is deze overgang goed verlopen. Andere in het oog springende gebeurtenissen zijn onder meer de brede erkenning en waardering voor de aanpak ‘Hand in hand tegen huwelijksdwang’. Hoewel dit in 2009 geen afzonderlijke activiteit meer vormde in de zin van een project, is het project in het afgelopen jaren op diverse wijzen onderscheiden en wordt nog altijd een beroep gedaan op de expertise

van SPIOR op dit terrein. Dat geldt ook voor een nieuw project, waar SPIOR zich al een aantal jaren hard voor heeft gemaakt, het scholingstraject voor moskeedocenten. In 2009 kon in samenwerking met de Gemeente Rotterdam en de Hogeschool Rotterdam een start worden gemaakt met de realisatie hiervan. En meteen aan het begin werd dit initiatief al onderscheiden door de Gemeenteprijs van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, toegekend aan goede initiatieven voor het tegengaan van polarisatie en radicalisering. Meer over deze en alle andere activiteiten kunt u in dit jaarverslag lezen. Mocht dit bij u aanleiding geven tot vragen, of ziet u bijvoorbeeld mogelijkheden tot (nadere) samenwerking, neemt u dan vooral contact met ons op. Zo kunnen we ook in de volgende jaren samen werken aan onze samenleving. Said Igalla, voorzitter

Inhoudsopgave Deel 1 – Producten binnen de beleidsregel Participatie en Burgerschap* 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7 1.8 1.9

Ondersteuning aangesloten organisaties.................................................................................................................................................................................................. 8 • direct: aangesloten organisaties.................................................................................................................................................................................................................... 8 • indirect: informatie aan derden................................................................................................................................................................................................................. 10 Bijscholing geestelijke bedienaren. ............................................................................................................................................................................................................... 15 Studiebijeenkomsten ................................................................................................................................................................................................................................................. 16 Kadervorming ................................................................................................................................................................................................................................................................. 18 Jongerenbijeenkomsten. .......................................................................................................................................................................................................................................... 19 Informatiebijeenkomsten....................................................................................................................................................................................................................................... 21 Communicatie en PR. ................................................................................................................................................................................................................................................ 24 Cursus burgerschapscompetenties.............................................................................................................................................................................................................. 26 Conversatielessen.......................................................................................................................................................................................................................................................... 27

Deel 2 – Overige producten 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 2.8 2.9 2.10 2.11 2.12

Islamitisch vormingsonderwijs........................................................................................................................................................................................................................ 30 Huiswerkbegeleiding................................................................................................................................................................................................................................................ 32 Pedagogiek in de moskee...................................................................................................................................................................................................................................... 34 • Terreinverkenning ................................................................................................................................................................................................................................................. 34 • Scholingstraject moskeedocenten............................................................................................................................................................................................................ 36 Islammodule pabo........................................................................................................................................................................................................................................................ 37 Interculturele Alliantie............................................................................................................................................................................................................................................. 38 Ontwikkeling lesmateriaal jongeren: Wajaw. .................................................................................................................................................................................... 39 Cursus voor ambtenaren ‘Religie en levensbeschouwing in Rotterdam’............................................................................................................... 40 Onderzoek sociale kwaliteit................................................................................................................................................................................................................................ 41 Aanpak sociaal isolement moslimvrouwen in Rotterdam.................................................................................................................................................... 42 Hand in hand tegen huwelijksdwang....................................................................................................................................................................................................... 43 Voorlichting ‘loverboys’ op scholen............................................................................................................................................................................................................ 46 Palliatieve zorg................................................................................................................................................................................................................................................................. 48

Bijlagen I II III IV V VI VII

Aangesloten organisaties....................................................................................................................................................................................................................................... 50 Bestuur . .................................................................................................................................................................................................................................................................................. 54 Staf .............................................................................................................................................................................................................................................................................................. 54 Locaties islamitisch vormingsonderwijs 2008/2009. .................................................................................................................................................................... 55 SPIOR in het nieuws................................................................................................................................................................................................................................................... 56 Deelname overleggen en besturen. .............................................................................................................................................................................................................. 57 Gebruikte afkortingen............................................................................................................................................................................................................................................... 58

* Beleidsregel van de Gemeente Rotterdam

Deel 1 Producten binnen de beleidsregel Participatie en Burgerschap

1.1

Ondersteuning aangesloten organisaties

Direct: aangesloten organisaties SPIOR biedt ondersteuning aan de bij haar aangesloten organisaties, inmiddels 64 in getal, op diverse terreinen. Alle ondersteuning wordt gegeven met het oog op de algemene doelstelling van SPIOR: het bevorderen van de maatschappelijke participatie van moslims in de Nederlandse samenleving. Niet zelden moeten nog bepaalde basale randvoorwaarden vervuld of versterkt worden om het mogelijk te maken dat de aangesloten moskeeën en overige islamitische organisaties hierin zelf een grotere rol spelen. Het gaat hierbij onder meer over huisvestingsvraagstukken, hulp bij het opzetten van activiteiten (onder meer voor specifieke doelgroepen binnen de organisaties als jongeren en vrouwen) en contacten met overheid en overige instanties. Hoewel het streven is dat de organisaties op termijn steeds zelfstandiger kunnen gaan optreden op deze terreinen, is de situatie nu nog zo dat dat niet voor alle organisaties mogelijk is. Om het in de toekomst wel mogelijk te maken, wordt geïnvesteerd in deskundigheidsbevordering bij de organisaties (zie hierover o.a. paragrafen 1.3 en 1.4). In de afgelopen jaren is al een daling te zien in het aandeel van deze directe ondersteuning in de werkzaamheden van SPIOR. Echter, de behoefte aan directe ondersteuning zal ook in de toekomst voor een deel blijven bestaan, omdat a) er nog steeds aanwas is van nieuwe organisaties bij SPIOR, waarbij nog begonnen moet worden met de genoemde investering in deskundigheidsbevordering b) het vrijwilligersorganisaties betreft, die niet voor alle vraagstukken die op hun weg komen de nodige middelen en expertise in huis hebben c) sommige vraagstukken het niveau van een enkele organisatie overstijgen, dus bij verscheidene organisaties spelen en op beleidsterrein om een collectieve benade ring vragen. Directe ondersteuning bestaat uit het onderhouden van de contacten met aangesloten (en aspirant) organisaties, algemene informatievoorziening over relevante ontwikkelingen naar hen toe, advisering en/of bemiddeling over diverse onderwerpen, hulp bij het ontwikkelen van activiteiten en het aanvragen van middelen (subsidie) hiervoor. Onderwerpen van advisering en/of bemiddeling zijn bijvoorbeeld huisvesting, belasting, verzekering en de relatie met deelgemeente en maatschappelijke instellingen in de wijk. Met name vraagstukken omtrent huisvesting zijn nog steeds actueel bij een aantal aangesloten organisaties. In 2009 is deze ondersteuning onder meer verleend aan de An Nasr moskee (huisvesting, ID-banen en overig personeelsbeleid, opzet administratie, bezwaarschrift verbouw omwonende, verzekering), de Othman moskee (samenwerking in de wijk met diverse instellingen op het terrein van de pedagogisch-didactische infrastructuur, netwerkoverleg idem, bemiddeling, ontwikkeling activiteiten, verzekering), Fatih moskee (huisvesting, ontwikkeling activiteiten op het terrein van opvoeding en onderwijs), 8

Jaarverslag 2009 - Stichting Platform Islamitische Organisaties Rijnmond

Ghausia moskee (huisvesting, structurering positie vrijwilligers), Shane Moestafa moskee (huisvesting), Sjaane Islam (huisvesting), Essalaam moskee (huisvesting nieuwbouw, bemiddeling), Oranje Horizon (huisvesting, ontwikkeling activiteiten, bevordering deelname diverse wijknetwerken, ontwikkeling activiteiten, administratie), Ettaouhid (ontwikkeling activiteiten), Stichting voor Vernieuwing en Participatie (ontwikkeling activiteiten), Al Wahda moskee (huisvesting, ontwikkeling activiteiten, verzekering), Al Mohcinine moskee (huisvesting, administratie, bezwaarschrift belasting), Aboe Bakr moskee (verzekering, administratie, ontwikkeling activiteiten voor jeugd, ID-banen, bemiddeling), Marokkaanse Vereniging Centrum Noord (ontwikkeling activiteiten, advisering bij fusieproces Marokkaanse zelforganisaties in deelgemeente Noord), Ayasofya moskee (ontwikkeling activiteit op terrein van onderwijs en opvoeding), Sultan Ahmet (huisvesting), Merkez moskee (ontwikkeling activiteiten op terrein van onderwijs), Stichting Nida (uitleg gemeentelijk beleid), Sociaal Cultureel Centrum Iskender Paşa (ontwikkeling activiteiten op het terrein van onderwijs, uitleg gemeentelijk beleid), Cemaat un Nur (ontwikkeling activiteiten, uitleg gemeentelijk beleid), Vereniging Birlik (advisering leerlingbegeleiding), Stichting Akyazılı (advisering mogelijkheden additionele werkgelegenheid), overleg Marokkaanse moskeeën gemeenschappelijke thema’s en activiteiten, studiedag WMO. Ook aan aspirant aangesloten organisaties (aanvraag tot aansluiting bij SPIOR ingediend) is ondersteuning verleend, zoals aan Al Moustaqbal (ondersteuning functioneren bestuur, opzetten administratie, huishoudelijk reglement, ontwikkeling activiteiten). Kerngegevens Financiering

Dienst JOS, Gemeente Rotterdam

Bereik

- 64 aangesloten organisaties en aspirant organisaties - indirect naar schatting minimaal 75.000 moslims in Rotterdam-Rijnmond

Resultaat

ondersteuning op organisatieniveau, gericht op: - bevordering van interne bedrijfsvoering - bevordering communicatie met externen - bevordering functioneren in maatschappelijke context

Deel l - Producten binnen de beleidsregel Participatie en Burgerschap

9

Indirect: informatie aan derden Een deel van de ondersteuningswerkzaamheden bestaat uit de intermediaire functie die SPIOR vervult tussen de achterban en derden. Het gaat hierbij om verzoeken om informatie en contact vanuit met name de lokale overheid, maar ook overige instanties die betrekking hebben op een specifieke organisatie, een groep organisaties, een bepaalde gemeenschap of de moslimgemeenschappen in het Rijnmond gebied in brede zin1. SPIOR ondersteunt hierbij in het direct verschaffen van informatie en/of het bemiddelen bij het leggen van contact met aangewezen organisaties en personen en/of het verder begeleiden van dit contact. De steun van SPIOR wordt hierbij soms ingeroepen vanuit de aangesloten organisaties, soms vanuit de betreffende instantie, soms ook neemt SPIOR hierin zelf het initiatief. Te denken valt onder meer aan contacten met scholen, woningcorporaties, wijkorganisaties en gemeentelijke diensten met specifieke vragen.

1 En onderscheidt zich in die zin van de functie van SPIOR op het gebied van Communicatie en PR (zie paragraaf 1.7), waarbij informatieverzoeken beantwoord worden die niet direct zijn gerelateerd aan de moslimorganisaties of –gemeenschappen in het Rijnmondgebied, maar daarentegen betrekking hebben op algemenere vraagstukken op het snijvlak van de islam, moslims en de Nederlandse samenleving.

10

Een voorbeeld is de situatie die begin 2009 ontstond rond de oorlog in de Gazastrook. Ook in Rotterdam werden diverse demonstraties gehouden tegen de oorlog, waarbij door enkele jongeren opruiende uitspraken werden gedaan. Op uitnodiging van de burgemeester nam SPIOR samen met bestuursleden van enkele Marokkaanse moskeeën deel aan een overleg met de Rotterdamse synagogen. De betreffende groep jongeren, zo had de gemeente ook geconstateerd, is niet verbonden aan enige organisatie. Via haar contacten is SPIOR er wel in geslaagd om contact te leggen met een groep van deze jongeren en heeft met hen gesprekken gevoerd naar aanleiding van het gebeurde en hierover contact gehouden met de burgemeester. In augustus 2009 werd bijzonder hoogleraar en gemeentelijk adviseur op het terrein van ‘Burgerschap en identiteit’ Tariq Ramadan ontslagen. Dit leidde tot veel onbegrip en onrust binnen de achterban van SPIOR. SPIOR heeft ook in deze kwestie een intermediaire functie vervuld tussen de gemeente en haar achterban en aangegeven dat ook zij het gedwongen vertrek betreurde wegens de constructieve bijdrage die professor Ramadan tot dan toe in de stad had geleverd, bij een aantal activiteiten ook in samenwerking met SPIOR. Op 7 oktober werd een bijeenkomst voor de achterban gehouden met wethouder Grashoff waar hij de besluitvorming van de gemeente toelichtte en de aanwezigen al hun vragen hierover direct aan hem konden stellen. SPIOR onderhoudt in het algemeen regelmatige contacten met volksvertegenwoordigers en bestuurders op gemeentelijk en deelgemeentelijk niveau om hun vragen te beantwoorden en hen te informeren over relevante ontwikkelingen en gebeurtenissen. SPIOR is ook in 2009 weer als intermediair opgetreden tussen de Roteb en de achterban om de nodige informatie door te geven wat betreft praktische regels rond het offeren bij het offerfeest. De GGD Rotterdam is sinds 2008 bezig met een traject om betere voorlichting over hepatitis B te organiseren voor Rotterdammers van Turkse afkomst, omdat deze ziekte onder deze groep relatief veel voorkomt. In 2008 heeft SPIOR geholpen bijeenkomsten te beleggen


onder deze doelgroep. De uitkomsten daarvan zijn gebruikt om effectief voorlichtingsmateriaal (met name website en folder) te ontwikkelen. In 2009 heeft SPIOR hierbij geadviseerd middels deelname aan de begeleidingscommissie. Op 21 november organiseerde de Lions Club Rotterdam West i.s.m. de Diabetesvereniging Nederland (afdeling Rotterdam) en de deelgemeente Delfshaven een voorlichtingsdag over diabetes. De dag werd mede mogelijk gemaakt door een aantal andere organisaties, waaronder SPIOR. SPIOR heeft vrijwilligers geworven en tevens waren medewerkers van SPIOR aanwezig om mensen te werven en waar nodig praktische ondersteuning te geven bij de voorlichting, zoals met vertalen. Enkele honderden mensen zijn bij deze voorlichting bereikt. In het kader van geestelijke verzorging bij grootschalige ongevallen en rampen (GVOR), waarvoor in september 2005 een pool van geestelijk verzorgers in Rotterdam is opgezet onder coördinatie van COS Rijnmond & Midden-Holland, heeft SPIOR ook in 2009 met de betrokken imams het contact onderhouden om hun deelname te waarborgen. Met het Erasmus Medisch Centrum is in 2009 contact geweest over voorlichting aan specifieke doelgroepen over orgaandonatie. Samen met het Nederlandse Rode Kruis is een aantal bijeenkomsten georganiseerd bij aangesloten organisaties om mensen voor te lichten over en te betrekken bij het werk van deze instelling. Deze intermediaire functie wordt tevens vervuld middels de deelname van SPIOR aan diverse overleggen op uiteenlopende beleidsterreinen, met name op stedelijk niveau maar ook met enige regelmaat op rijksniveau. Daarin representeert SPIOR enerzijds de achterban en brengt anderzijds relevante informatie uit deze verbanden weer over aan de achterban. Zo heeft SPIOR in 2009 onder meer deel genomen aan overleggen met gemeente en overige instellingen op het terrein van maatschappelijke participatie en stadsburgerschap, veiligheid, radicalisering, ouderenbeleid, huisvesting gebedshuizen, onderwijs, inburgering, WMO, vrijwilligerswerk, mantelzorg, emancipatie, huiselijk en eergerelateerd geweld en huwelijksdwang. Tevens was SPIOR in 2009 lid van de dialoogcoalitie, een samenwerkingsverband van een breed scala aan maatschappelijke organisaties dat op instigatie van de gemeente de serie ‘Rotterdamse stadsdialogen 2009’ uitvoerde. Ook was SPIOR betrokken bij diverse activiteiten in het kader van Your World (Rotterdam European Youth Capital 2009) en bij de stedelijke viering in het kader van internationale vrouwendag. SPIOR is verder deelnemer vanaf het eerste uur aan het in 2008 opgerichte platform voor levensbeschouwelijke en religieuze organisaties in Rotterdam, Platform L&R, dat optreedt als gesprekspartner voor de gemeente namens levensbeschouwelijke en religieuze organisaties in Rotterdam. Ook in de Werkgroep Onderwijs Migranten (WOM), het overleg van diverse migrantenorganisaties rondom onderwerpen op het terrein van onderwijs en educatie, participeert SPIOR. Deze werkgroep heeft regelmatig overleg met de Dienst JOS. Andere relevante gremia waar SPIOR deel van uitmaakt, zijn onder meer het Fonds Bijzondere Noden Rotterdam, de Stichting Geestelijke Verzorging Rijnmond, het platform van de Dag van de Dialoog, het Beraad Kerken, Moskeeën en Mandirs Delfshaven en de Rotterdamse Raad voor Levensbeschouwing en Religie (Roravolere).


11

Kerngegevens Financiering


Bereik

64 aangesloten organisaties en aspirant organisaties en de Rotterdamse samenleving

Resultaat

advies, informatie en deelname overleggen, gericht op: - bevordering informatieoverdracht - bevordering contact - (conflict)bemiddeling - inbreng op diverse beleidsthema’s

Aan de Werkgroep Onderwijs Migranten nemen deel: Avanço, PBR, CMO Stimulans, SVOR, SWA en SPIOR. Deze organisaties, ieder met een eigen achterban die (deels) bestaat uit Rotterdammers met een migratieachtergrond, komen binnen de werkgroep tot afstemming van en waar nodig en mogelijk samenwerking in projecten op het gebied van onderwijs. Tevens heeft de werkgroep een adviserende rol naar de Gemeente Rotterdam op dit terrein. Daartoe is er dan ook regelmatig overleg tussen de werkgroep en de Dienst JOS. In 2009 is de werkgroep met name actief opgetreden richting bestuur en gemeenteraad ten aanzien van de veranderde situatie omtrent huiswerkbegeleiding, waarin een aantal van de deelnemende organisaties actief zijn. De werkgroep heeft tevens een zekere traditie opgebouwd om jaarlijks middels een symposium een belangrijk thema te agenderen en te bespreken, zoals in voorgaande jaren bijvoorbeeld over ouderbetrokkenheid en over schooladvies van basis- naar voortgezet onderwijs. In 2009 is het niet gelukt een symposium te organiseren omdat er geen middelen voor gevonden konden worden. Voor 2010 is het wel het streven dit weer te realiseren. SPIOR neemt zitting in het algemeen bestuur van het Fonds Bijzondere Noden Rotterdam (FBNR), als lid namens levensbeschouwelijke en religieuze groepen. Uit onderzoek is gebleken dat jaarlijks circa 3000 Rotterdamse huishoudens in een urgente financiële noodsituatie terecht komen. Bestaande wettelijke regelingen en voorzieningen kunnen niet in alle gevallen een oplossing bieden. Om deze urgente financiële nood beter en sneller te kunnen bestrijden, is in 2006 het initiatief ontstaan tot de oprichting van een stichting voor bijzondere noden. De Stichting FBNR is in 2007 officieel opgericht door vier partijen die ieder voor zich met dit soort situaties te maken krijgen: particuliere fondsen, levensbeschouwelijke en religieuze organisaties, hulpverleningsinstellingen en de Gemeente Rotterdam. In 2009 werden 460 Rotterdammers in urgente financiële nood geholpen door het fonds, 188 aanvragen werden doorverwezen naar andere instellingen.

12


De Stichting Geestelijke Verzorging Rijnmond (SGVR) zet zich al vele jaren in om geestelijke verzorging in de breedste zin van het woord binnen het Rijnmondgebied te bevorderen. Binnen de stichting werken vertegenwoordigers van diverse levensbeschouwelijke stromingen en instellingen samen, waaronder Pameijer, de Stromen, SPIOR en de GGD Rotterdam-Rijnmond. De SGVR richt zich vooral op de behoefte aan geestelijke verzorging van mensen in thuissituaties die vanwege ziekte of ouderdom kampen met levensvragen. Concreet organiseert de stichting in Prins-Alexander en IJsselmonde het MOTTOproject: Meelevende Ondersteuning Ten behoeve van Thuiswonende Ouderen. Dit wordt gedaan in samenwerking met respectievelijk Maatschappelijke Dienstverlening Alexander en de Stichting Ouderenwerk IJsselmonde. In dit project worden vrijwilligers gekoppeld aan ouderen die dreigen te vereenzamen, om hen te ondersteunen bij hun levensvragen. De aanmeldigen komen binnen via Vraagwijzer, thuiszorg of andere instellingen. De vrijwilligers worden getraind en begeleid door een gekwalificeerd geestelijk verzorger.

De maatschappelijke dialoog tussen Rotterdammers van diverse achtergronden staat hoog op de agenda van het Rotterdamse stadsbestuur. In de afgelopen jaren is deze dialoog vanuit de gemeente op diverse manieren gestimuleerd. In 2009 werd onder meer gekozen voor een serie ‘stadsdialogen’, die werden uitgevoerd door een reeks maatschappelijke organisaties die op initiatief van de gemeente de ‘dialoogcoalitie’ vormden. Aan de coalitie nemen onder meer het Platform Buitenlanders Rijnmond (PBR), Stichting Vluchtelingen Organisaties Rijnmond (SVOR), Platform L&R, Opzoomer Mee, Rotterdam Verkeert, Dialoogacademie, Kosmopolis en dus ook SPIOR deel. In totaal werden 13 dialoogbijeenkomsten georganiseerd in de periode september tot en met december. SPIOR organiseerde in dit kader, samen met de Bosnische moskee ‘Selam’, de bijeenkomst ‘Bouwen aan vertrouwen’ op 29 oktober (zie paragraaf 1.6). Het is de bedoeling dat de dialoogcoalitie als samenwerkingsverband blijft voortbestaan om de dialoogtraditie in Rotterdam een duurzame impuls te geven.

De Dag van de Dialoog heeft inmiddels landelijk en zelfs internationaal navolging gekregen, maar is van oorsprong een Rotterdams initiatief. De eerste Dag van de Dialoog werd gehouden in 2002. Aan tafels, opgesteld bij organisaties door de hele stad, gaan burgers van diverse achtergronden met elkaar in gesprek over een vastgesteld thema en aan de hand van een beproefde methodiek. In 2009 was het thema ‘Heb ’t lef’. SPIOR is vanaf het begin betrokken geweest bij de Dag van de Dialoog. Ook in 2009 heeft SPIOR deelgenomen aan de platformvergaderingen en zijn aangesloten organisaties gestimuleerd om mee te doen aan de Dag(en) van de Dialoog op 6 en 7 november. In totaal waren er 19 tafels opgesteld bij de achterban van SPIOR.


13

Op 9 april 2008 werd in de Burgerzaal van het Rotterdamse stadhuis het Platform Levensbeschouwelijke en Religieuze organisaties Rotterdam opgericht, kortweg Platform L&R genoemd. In het platform zijn zo’n 400 Rotterdamse organisaties met levensbeschouwelijke of religieuze signatuur samen gebracht. Het platform heeft tot doel de onderlinge dialoog en betrokkenheid bij de samenleving te stimuleren, de levensbeschouwelijke en religieuze infrastructuur in de stad zichtbaar te maken, als gesprekspartner voor overheid en politiek op te treden en een expertisecentrum te worden voor religieuze en maatschappelijke zaken. SPIOR is, mede namens haar aangesloten organisaties, nauw betrokken geweest bij de totstandkoming van het platform en ook in 2009 actief lid geweest van zowel de plenaire vergadering als de agendacommissie. Het platform realiseert haar doelstellingen mede door het organiseren van bijeenkomsten op stedelijk en wijkniveau. In 2009 werd een wijkbijeenkomst ‘Geloof in je wijk’ in Bospolder Tussendijken gehouden (27 juni), een jongerenbijeenkomst over gedeelde waarden (3 november) en een stedelijke bijeenkomst over geloof en politiek (30 november). Deze maakten tevens deel uit van de Rotterdamse stadsdialogen. In de uitvoering van de bijeenkomsten speelde SPIOR een actieve rol.

De Rotterdamse Raad voor Levensbeschouwing en Religie (Roravolere) werd in 2001 opgericht om ontmoeting, dialoog en samenwerking tussen Rotterdammers van diverse levensbeschouwelijke en religieuze achtergronden te bevorderen. Deelnemers hoeven niet namens een groepering of organisatie deel te nemen, maar kunnen ook op persoonlijke titel meedoen. In die zin onderscheidt Roravolere zich van het Platform L&R, waarin deelnemers wel namens een achterban zitting hebben. Roravolere zet zich in voor persoonlijke ontmoetingen tussen mensen. Dat gebeurt in de zogenoemde ‘kleurrijke gesprekken’, die iedere maand door een andere deelnemende organisatie worden georganiseerd. Verder organiseert de raad jaarlijks een stedelijk symposium. In 2009 werd dit symposium gehouden op 11 november, met als thema ‘Waar uw schat is, daar zal uw hart zijn’: over hoe vanuit diverse levensbeschouwingen wordt om gegaan met geld en bezit. Dit in het kader van de actualiteit van de financiële crisis. Het symposium werd gepresenteerd door een medewerker van SPIOR.

In de deelgemeente Delfshaven bestaat al geruime tijd het Beraad kerken, moskeeën en mandirs, waarin organisaties met christelijke, islamitische en hindoe achtergrond samenkomen en gezamenlijke bijeenkomsten beleggen. Ook een aantal van de bij SPIOR aangesloten organisaties in Delfshaven nemen hieraan actief deel, andere zijn meer passief betrokken. Een medewerker van SPIOR neemt als intermediair naar deze organisaties toe ook deel aan het overleg.

14


1.2

Bijscholing geestelijke bedienaren

Imams en overige geestelijke bedienaren binnen de moslimgemeenschappen hebben nog niet altijd voldoende kennis van de Nederlandse taal en samenleving en kunnen daarom niet optimaal een brug vormen voor de leden van hun gemeenschap naar deze samenleving, terwijl zij daarin gegeven hun positie juist een belangrijke rol zouden kunnen spelen. Geestelijke bedienaren die vanuit het buitenland worden aangetrokken zijn vanaf 1 januari 2002 wettelijk verplicht een inburgeringstraject te volgen, dat centraal door de rijksoverheid wordt georganiseerd. Daarmee werden echter niet de vele geestelijke bedienaren die hier al langer verbleven en buiten deze verplichting vielen, bereikt. SPIOR kaartte daarom in diezelfde tijd al aan dat ook voor hen een aanbod zou moeten worden gerealiseerd om dit hiaat te dichten. In 2006 is hiervoor in samenwerking met het Albeda College een traject aangeboden aan 16 imams en overige geestelijke bedienaren, met een taalcomponent, een deel kennis over de Nederlandse samenleving en een praktijkstage bij een maatschappelijke instelling. Eind 2006 kregen zij hun diploma uitgereikt door toenmalig burgemeester Opstelten. SPIOR heeft toen aangegeven dat er behoefte was aan een vervolgtraject voor de deelnemers om hun maatschappelijke functie echt goed in te kunnen bedden, alsmede aan een aanbod voor nieuwe deelnemers. Sindsdien is het landelijk inburgeringstraject ook opengesteld voor deze zogenoemde ‘oudkomers’/’inburgeringsbehoeftigen’. Daarom is in 2009 met de Gemeente Rotterdam afgesproken dat SPIOR geestelijke bedienaren in haar achterban zou mobiliseren en toeleiden naar het landelijk aanbod. Op 16 februari organiseerde SPIOR een voorlichtingsbijeenkomst voor potentiële deelnemers, in samenwerking met de Dienst JOS en het Kontakt der Kontinenten, de uitvoerder van het landelijke traject. Hierna zijn 45 geestelijke bedienaren geworven door SPIOR. Helaas heeft dit binnen het bestek van 2009 nog niet geleid tot plaatsing van alle geworven deelnemers in cursussen bij het Kontakt der Kontinenten; nog niet alle geworven deelnemers zijn uitgenodigd voor een intakegesprek. SPIOR heeft hierover vaak vragen moeten beantwoorden van de geworven deelnemers en navraag gedaan bij de gemeente. De begeleidende werkzaamheden van SPIOR zullen dan ook in 2010 moeten worden voortgezet om de plaatsing alsnog te realiseren. Kerngegevens Financiering


Bereik

45 geestelijke bedienaren

Resultaat

werving en aanmelding voor landelijk inburgeringstraject, gericht op: - vergroting kennis Nederlandse taal en samenleving - bevorderen brugfunctie tussen gemeenschap en samenleving - bevorderen participatie op wijkniveau


15

1.3

Studiebijeenkomsten

Zoals in paragraaf 1.1 is aangegeven, is het investeren in deskundigheidsbevordering met als doel meer zelfredzaamheid en maatschappelijke participatie van de aangesloten organisaties een speerpunt voor SPIOR. Activiteiten in 2009 die zich hier direct op richtten, waren de activiteiten rond kadervorming (zie volgende paragraaf) en studiebijeenkomsten voor met name bestuurders en actieve vrijwilligers van de achterban. Tijdens de studiebijeenkomsten kwamen leden van diverse organisaties bij elkaar om een aantal thema’s gezamenlijk te bespreken. SPIOR wil hiermee meer samenwerking tussen de organisaties onderling enerzijds en met overheids- en overige maatschappelijke instellingen anderzijds bevorderen. Hierbij is enkele jaren geleden expliciet gekozen voor een gebiedsgerichte aanpak, waarbij op gebiedsniveau (ingedeeld langs de grenzen van een of enkele deelgemeente) samen wordt gewerkt. Dit gebeurt over de grenzen van diverse talen en culturen van de organisaties heen en is gebaseerd op gemeenschappelijke belangen in de samenleving en de bijdrage die de organisaties daar zelf in hun directe omgeving aan kunnen leveren. Omdat deze manier van samenwerken nieuw is voor de achterban van SPIOR, is in 2009 voor de studiebijeenkomsten gekozen voor een focus op een van de regio’s, waarin vele aangesloten organisaties zijn gevestigd: de deelgemeente Feijenoord. In totaal zijn vijf studiebijeenkomsten voor bestuurders en actieve vrijwilligers gehouden. De eerste twee studiebijeenkomsten zijn gehouden voor alle aangesloten zelforganisaties in dit gebied (van Turkse, Marokkaanse, Somalische en Pakistaanse achtergrond), op 4 en 25 oktober. Omdat bleek dat met name de grootste groepen (van Turkse en Marokkaanse achtergrond) toch nog behoefte hadden om verder onderling door te praten, zijn vervolgens drie bijeenkomsten voor deze groepen gehouden (een keer Turkse taalgroep, op 16 januari 2010, en twee keer Marokkaans, op 29 december 2009 en 14 januari 2010). Dit heeft mede te maken met de nog altijd gebrekkige beheersing van de Nederlandse taal bij een groep bestuurders. SPIOR hanteert in principe het Nederlands als voertaal – zonder beheersing van het Nederlands is maatschappelijke participatie immers vrijwel onmogelijk. De realiteit is echter dat bij een deel van de bestuurders dit nog onvoldoende aanwezig is. Dan is het wel van belang om ook effectief de boodschap bij hen over te brengen, waarin juist wordt gehamerd op het beheersen van het Nederlands en het kennen van de maatschappij. In dit licht wordt ook aangedrongen op verjonging van de besturen: als dat voor een bepaalde generatie bestuurders niet haalbaar is, is het van belang dat zij het stokje overdragen aan een jongere generatie die dit wel eigen is. Het centrale thema van de bijeenkomsten was verder samenwerking, zowel de onderlinge samenwerking als die met overheid en maatschappelijke partners. Aan bod kwamen ook onderwerpen als: eigen kwaliteit en verantwoordelijkheid, kansen van de Nederlandse samenleving, focus op resultaat, kansen en bedreigingen, sterke en zwakke kanten van islamitische organisaties, eigen kracht, de rol van zelforganisaties in de samenleving, ‘bonding and bridging’. In de programma’s is samen gewerkt met onder meer Stichting Train, de Islamitische Universiteit Rotterdam en de Hogeschool Rotterdam.

16


Naast deze studiebijeenkomsten voor bestuurders en actieve vrijwilligers is tevens een aantal bijeenkomsten georganiseerd in samenwerking met aangesloten organisaties voor hun achterban over concrete thema’s ter bevordering van de oriëntatie op de Nederlandse samenleving. Het blijkt van belang om de oproep tot samenwerking en een actieve maatschappelijke rol zo concreet mogelijk te maken. Dat kan gedaan worden door rond bepaalde thema’s voorlichting te verzorgen over de Nederlandse context en de aansluiting op voorzieningen en instanties die actief zijn op dat thema de verbeteren. Dat is gebeurd in deze 12 bijeenkomsten, waaraan in totaal 359 mensen deelnamen. Een centraal thema in deze bijeenkomsten was opvoeding. Kerngegevens

Financiering


Bereik

- 65 deelnemers - 359 deelnemers

Resultaat 5 bijeenkomsten bestuurders en actieve vrijwilligers, gericht op: - bevordering deskundigheid - bevordering samenwerking onderling en met overige maatschappelijke partners - aanzet gebiedsgericht werken - bevordering verjonging besturen 12 bijeenkomsten achterbannen, gericht op bewustwording en weerbaarheid op terrein van: - opvoeding - seksuele voorlichting in opvoeding - ouderbetrokkenheid - vrouwenrechten en –emancipatie - huiselijk geweld


17

1.4

Kadervorming

Het onderdeel kadervorming sluit aan op de studiebijeenkomsten en heeft tevens als doel om de zelfredzaamheid en maatschappelijke rol van de zelforganisaties te versterken. Ter onderscheid van de studiebijeenkomsten is dit onderdeel uitgevoerd per afzonderlijke organisatie. Het is de bedoeling dat de deelnemende vrijwilligers met de opgedane kennis en vaardigheden niet alleen de eigen organisatie kunnen versterken, maar ook ingezet kunnen worden in gebiedsgerichte netwerken of vrijwilligerswerk in andere instellingen. In 2009 hebben aan dit onderdeel de Stichting voor Vernieuwing en Participatie (SvVP), Stichting Al Moustaqbal, Vereniging Oranje Horizon, Sociaal Cultureel Centrum Iskender Paşa, Stichting Nida en Stichting Akyazılı deel genomen. In totaal namen 60 vrijwilligers deel aan de trainingen, die een aantal dagdelen besloegen. Deze vrijwilligers worden betrokken bij de gebiedsgerichte aanpak die SPIOR in 2010 verder gaat uitwerken, in alle ingestelde regio’s. De kadertrainingen werden verzorgd in samenwerking met Stichting Lokaal, Stichting Train en een docent van de Hogeschool Rotterdam. Behandelde thema’s waren: effectief besturen, netwerk en lobbyen, functies en taken bestuur, organisatie en interne orde, projectmatig werken, vrijwilligerswerk in de praktijk. Kerngegevens

18

Financiering


Bereik

60 deelnemers

Resultaat

trainingen ter deskundigheidsbevordering, gericht op: - besturen - interne organisatie - projectmatig werken - netwerken en lobbyen - vrijwilligerswerk voortgaande betrokkenheid bij gebiedsgerichte aanpak


1.5

Jongerenbijeenkomsten

SPIOR hecht grote waarde aan de betrokkenheid van jongeren binnen haar achterban, en wil bevorderen dat zij optimaal de ruimte krijgen. Ruimte krijgen om verantwoordelijkheid te nemen als vrijwilligers en binnen besturen, maar ook om open te spreken over onderwerpen die hen bezig houden en hun constructieve participatie in de samenleving te bevorderen. Hiervoor zijn in 2009 acht voorlichtings- en discussiebijeenkomsten voor jongeren georganiseerd in samenwerking met aangesloten organisaties en andere partners. Onderstaand wordt een overzicht gegeven van deze bijeenkomsten, met vermelding van onderwerp, samenwerkingspartners en een citaat uit de bijeenkomst. 1. 2. 3. 4. 5.

Mevlana moskee, 1 februari: dialoogtraining voor jongeren door trainers Interfaith Youth Core uit Chicago, op basis van door IFYC ontwikkelde methodiek, in samenwerking met het IFYC, studentenvereniging Iqra en Stichting Islam en Dialoog Deelnemers: 31 jongeren van diverse culturele en levensbeschouwelijke achtergronden ‘Je moet open zijn, de kracht hebben om je open te stellen naar anderen. Dat is voor veel mensen erg moeilijk.’ Scholengemeenschap Ibn Ghaldoun, 25 maart: voorlichting ‘loverboys’, met het door SPIOR ontwikkelde toneelstuk en aansluitend voorlichting Deelnemers: circa 350 moslimjongeren ‘Niet oordelen over slachtoffers, maar ze juist helpen.’ Recreatiepark Klaverweide, Ellemeet – studieweekend voor jongeren Stichting voor Vernieuwing en Participatie, 3 april: discussieavond over maatschappelijke participatie en vrijwilligerswerk Deelnemers: 52 jongens van Marokkaanse origine ‘Men richt zich bij vrijwilligerswerk vaak op bepaalde bevolkingsgroepen, waardoor het bereik van een grote doelgroep wordt belemmerd. Het wordt vaak gezien als een onderonsje. Het uitsluiten van bepaalde groepen mensen kan worden voorkomen door activiteiten op een open manier naar voren te brengen.’ Vereniging Ettaouhid, 7 april: debat ‘Evolutie of schepping’, ontmoeting tussen moslimjongeren (m.n. van Marokkaanse origine) en christenjongeren van de Christelijke Hogeschool Ede Deelnemers: 57 moslim- en christenjongeren Christen: ‘Ik heb geen enkele twijfel over het scheppingsverhaal zoals dat in de Bijbel staat.’ Moslim: ‘Volgens mij is er niet per definitie een tegenstelling tussen de evolutietheorie en het scheppingsverhaal van de Koran.’ Ayasofya moskee, 11 april: bijeenkomst over partnerkeuze Deelnemers: 51 jongens en meiden van Turkse origine ‘Je moet elkaar natuurlijk wel kunnen zien en spreken voordat je kiest.’


19

6. 7. 8.

Vereniging Oranje Horizon, 13 april: themamiddag ‘meiden en seksuele opvoeding’ Deelnemers: 44 meiden van Marokkaanse origine ‘Je lichaam is van jou, privé. Als je dat geeft aan iemand, moet dat vertrouwd zijn.’ Turkse Vrouwenvereniging Hoogvliet, 24 mei: discussiebijeenkomst ‘Moslimjongeren in de Nederlandse samenleving’ Deelnemers: 50 jongens en meiden van Turkse origine ‘Ik word als een allochtoon behandeld, ik word gediscrimineerd bij het zoeken naar werk, je moet je altijd bewijzen als allochtoon. Vooral de laatste jaren is het echt niet leuk geworden om te leven hier in Nederland als moslim, met steeds negatieve dingen in de media.’ ‘Het heeft ook te maken met je eigen instelling, allochtonen hebben zelf ook vooroordelen dat ze worden gediscrimineerd.’ De Buitenjan, Veldhoven – meidenkamp Stichting An Nisa, 31 mei: discussieavond over partnerkeuze Deelnemers: 25 meiden van Turkse origine ‘Bij de partnerkeuze ligt de keuze bij de vrouw, als er geen wederzijdse liefde is het huwelijk ook niet geldig. Volgens ons geloof mogen beide kanten niet gedwongen worden bij hun keuze.’ Kerngegevens

20

Financiering


Bereik

660 deelnemers

Resultaat

8 jongerenbijeenkomsten, gericht op: - bevordering bespreekbaarheid en bewustwording omtrent diverse thema’s - bevordering maatschappelijke participatie - bevordering ontmoeting jongeren van diverse achtergronden


1.6

Informatiebijeenkomsten

Naast investeringen in de zelfredzaamheid en participatie van de moslimgemeenschappen in Rotterdam is het versterken van de contacten tussen deze gemeenschappen en overige bevolkingsgroepen een belangrijke doelstelling in het werk van SPIOR. De noodzaak van de maatschappelijke dialoog tussen Rotterdammers van verschillende achtergronden is de laatste jaren alleen maar duidelijker geworden. In het publieke debat ligt daarbij niet zelden de nadruk op vragen rond de islam en moslims in de Nederlandse samenleving. SPIOR levert middels diverse activiteiten een bijdrage aan het bevorderen van kennis van elkaar, ontmoeting en begrip. Bij de informatiebijeenkomsten gebeurt dat op de meest directe manier: Rotterdammers van diverse achtergronden worden bij elkaar gebracht en gaan met elkaar de dialoog aan over diverse thema’s. Vanwege het hierboven geschetste publieke debat maakt informatieoverdracht over een bepaald aspect van de islam of moslims in Nederland hier altijd deel van uit, zodoende de benaming van deze activiteit. Daar blijft het echter niet bij: de informatieoverdracht vormt een opstapje tot wederzijdse ontmoeting en uitwisseling en daarmee tot meer begrip. In 2008 zijn in totaal 13 bijeenkomsten georganiseerd: vier op stedelijk niveau en negen op wijkniveau. Een deel van deze bijeenkomsten, met name die op wijkniveau, had plaats tijdens de islamitische vastenmaand Ramadan. Deze maand vormt voor veel moslims bij uitstek een gelegenheid om buren, wijk- en stadsgenoten uit te nodigen om samen de maaltijd te delen na zonsondergang (de iftar) en elkaar te ontmoeten. Hieronder volgt een beknopt overzicht van de gehouden bijeenkomsten.

Stedelijk 1. 2. 3.

Buurthuis Post West, 29 maart: symposium ‘Vrouwen, emancipatie en religie’, met inleidingen van vrouwen vanuit het hindoeïsme, christendom en islam, in samenwerking met SPIRIT en Veelkleurige Religies Rotterdam (VRR) Deelnemers: 30 vrouwen van diverse culturele en religieuze achtergronden ‘Cultuur speelt een grote rol en heeft niets met religie te maken, het staat soms zelfs haaks op religie. Het heeft ook met interpretatie te maken. Je kunt voordeel halen uit je eigen interpretatie.’ Lommerrijk, 8 september: stedelijke iftar rondom ‘scholing en werk’, met bijdragen van onder meer wethouders Grashoff en Schrijer, de heer Van Drielen, bestuursvoorzitter Hogeschool Rotterdam en de heer Elenbaas, directeur retail Rabobank Rotterdam Deelnemers: 75, van diverse culturele, religieuze en professionele achtergronden ‘Belangrijke uitdaging voor de komende periode is ervoor te zorgen dat jonge mensen die van school komen, niet thuis komen te zitten.’ Islamitisch Cultureel Centrum ‘Selam’ (Bosnische moskee), 29 oktober: ‘Bouwen aan vertrouwen’, dialoogbijeenkomst in het kader van de Rotterdamse stadsdialogen 2009, met bijdragen van Senad Agic, hoofdimam Bosnische gemeenschap Noord-Amerika, Lourine de Jong vanuit de Pelgrimvaarderskerk, Mostafa Hilali, majoor bij de Nederlandse


21

4.

landmacht en betrokken bij diverse initiatieven voor jongeren, Admira Fazlic, journaliste en voorzitter van de Bosnische jongerenorganisatie in Nederland en wethouder Grashoff, tevens in aanwezigheid van de Amerikaanse ambassadeur, mevrouw Hartog-Levin Deelnemers: 70, van diverse culturele en religieuze achtergronden ‘Vertrouwen begint bij opvoeding en kennis van elkaar. Als we meer van elkaar weten, hebben we minder snel vooroordelen. Toon interesse in elkaar.’ Nationaal Onderwijs Museum, 27 januari 20102: symposium ‘Inspiratie en emancipatie: Vrouwen in de politiek over hun drijfveren’, in de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen van 3 maart 2010, met inleidingen van politica’s Joke Steenbergen (CDA), Salima Belhaj (D66) en wethouder Jantine Kriens (PvdA), in samenwerking met SPIRIT en VRR Deelnemers: 50 vrouwen en mannen, van diverse culturele, religieuze en politieke achtergronden ‘Emancipatie gaat erom kansen te krijgen om je talenten te ontwikkelen, zodat je voor jezelf kunt opkomen en uiteindelijk kunt worden wie je bent. Emancipatie begint bij jezelf.’

Wijk

Alle voorbereidende werkzaamheden zijn uitgevoerd in 2009, de bijeenkomst zelf had uiteindelijk in de eerste maand van 2010 plaats. 2

22

5. 6. 7. 8.

Buurthuis Basta, 19 februari: bijeenkomst rond ‘vrouwen, emancipatie en religie’, in samenwerking met SPIRIT en VRR, kleinschalig vervolggesprek op symposium gehouden in december 2008 Deelnemers: 16 vrouwen van Surinaamse, Marokkaanse, Turkse en autochtone herkomst ‘Een goede opvoeding van dochters én zonen, is erg belangrijk voor de emancipatie.’ 4 september, buurthuis Post West, in samenwerking met Vereniging Oranje Horizon en Bewonersorganisatie het Nieuwe Westen: iftar, met informatie over Ramadan Deelnemers: 70, van diverse achtergronden ‘In de vastentijd deelt men het lot van hen die het hele jaar door weinig te eten hebben. In de vastenmaand wordt dan ook meer dan gewoonlijk gegeven aan hen die behoeftig zijn.’ 9 september, wijkcentrum De Put, in samenwerking met SvVP: iftar, thema ‘leefbaarheid in de wijk’, met informatie over omgang met buren in de islam Deelnemers: 35, van diverse achtergronden en instellingen in de wijk ‘Bloemhof is een wijk waar bewoners en instellingen graag de handen ineen willen slaan om de leefbaarheid te vergroten.’ 11 september, in samenwerking met en op locatie van MVCN: iftar, met informatie over Ramadan Deelnemers: 49, van diverse achtergronden en instellingen in de wijk ‘Mensen die reizen, ziek zijn en zogende vrouwen hoeven niet te vasten tijdens de Ramadan, maar kunnen het vasten uitstellen tot een later tijdstip.’


9. 11 september, Islamitische Universiteit Rotterdam, in samenwerking met Cemaat-un-Nur: iftar, met informatie over ‘waarden in de islam’ Deelnemers: 45, van diverse achtergronden ‘Voor de uitwerking van waarden in de praktijk, normen dus, moet altijd de context in aanmerking genomen worden.’ 10. 12 september, scoutinggebouw Ibn Battuta, in samenwerking met Vereniging Ettaouhid, groep Besma en Ibn Battuta: kidsiftar, met informatie over weeskinderen en een optre den van Ali Baba en zijn kangoeroe Deelnemers: 150 kinderen en 50 volwassenen, van diverse achtergronden 11. 17 september, verzorgingshuis Dorpsveld, in samenwerking met Al Wahda moskee en Laurens: iftar, met informatie over Ramadan Deelnemers: 55, van diverse achtergronden ‘Burgers van verschillende achtergronden in de Nederlandse samenleving hebben steeds meer behoefte aan dit soort bijeenkomsten, waar men met elkaar praat en elkaar leert kennen, vooral in deze moeilijke tijden, waarin polarisatie de onderlinge verhoudin gen op het spel zet.’ 12. 18 september, in samenwerking met en op locatie van TVVH: iftar, thema ‘vrouweneman cipatie’, met informatie over positie van vrouwen in de islam Deelnemers: 60, van diverse achtergronden en instellingen in de wijk ‘Mannen en vrouwen zijn volgens de islam niet hetzelfde, dus niet gelijk, maar wel abso luut gelijkwaardig.’ 13. 25 september, in samenwerking met en op locatie van Othman moskee: bijeenkomst ter gelegenheid van het Ramadanfeest, met informatie over omgang met buren in de islam Deelnemers: 28, van diverse achtergronden en instellingen in de wijk ‘Het woord “buren” kun je breder interpreteren, tot collega’s, klasgenoten, stadsgenoten enzovoorts.’ Kerngegevens Financiering


Bereik

783 deelnemers

Resultaat

13 bijeenkomsten, gericht op: - bevordering ontmoeting en dialoog Rotterdammers van diverse achtergronden - bevordering wederzijdse kennis - bevordering cohesie op met name wijkniveau


23

1.7

Communicatie en PR

Onder de functie op het terrein van ‘communicatie en pr’ valt een breed scala aan activiteiten waarbij SPIOR informatie en advies geeft over onderwerpen op het snijvlak van islam en moslims en de Nederlandse samenleving. Deze functie onderscheidt zich van het beschrevene onder ‘indirecte ondersteuning (1.1) omdat het niet direct gerelateerd is aan de achterban van SPIOR. De werkzaamheden van SPIOR op dit terrein nemen nog altijd toe. Hieronder vallen onder meer verzoeken van media, van onderzoeksinstellingen, van leerlingen en studenten, verzoeken om lezingen, presentaties en deelname aan debatten en dergelijke en het ontvangen en/of rondleiden van externe delegaties. Bovendien vervult SPIOR deze functie niet alleen op het niveau van de regio Rotterdam-Rijnmond, maar wordt ook regelmatig benaderd door instellingen uit andere steden, van nationaal niveau en zelfs op internationaal niveau om te vertellen over de situatie en het werk in Rotterdam. Bij internationale delegaties of conferenties in Rotterdam doet de gemeente ook vaak een beroep op SPIOR.

3 Het Turkse ministerie van godsdienstzaken, waarmee een aantal moskeeën in Nederland en ook in Rotterdam nog een band onderhoudt, onder meer door het betrekken van de imam uit Turkije. De Diyanet-organisaties in Rotterdam zijn niet aangesloten bij SPIOR, maar SPIOR onderhoudt wel een goede samenwerkingsrelatie op lokaal niveau.

4 Onderdeel van een breder onderzoek van het VU Medisch Centrum en de afdeling antropologie naar consanguïniteit (huwelijken tussen bloedverwanten).

24

Een kleine greep uit de verrichte activiteiten in 2009: lezing over interculturaliteit en zorgverlening aan moslimouderen bij studiedag Laurens, lezing over islamitisch perspectief op de dood voor studenten Erasmus Universiteit, lezing over tweetalig opvoeden bij expertmeeting georganiseerd door De Heuvel, adviesbureau voor jeugdwerk in Rotterdam, deelname panel bij internationale conferentie in Berlijn over religie en democratisch opvoeden, lezing over positie van vrouwen in de islam voor Platform Turkse Dordtenaren, inleiding op symposium ‘polderen met religie’ van LUCE (Centrum voor religieuze communicatie van Universiteit Tilburg), lezing over vasten voor studenten Hogeschool Rotterdam, deelname panel over dialoog in Rotterdam bij stichting Islam en Dialoog, workshop interculturele communicatie voor studenten Erasmus Universiteit, diverse lezingen, workshops en presentaties over huwelijksdwang en ‘loverboys’ (zie hierover ook 2.8 en 2.9), contacten met onder meer Amerikaanse en Indonesische ambassade in Nederland, onderzoek Radboud Universiteit naar shari’a in Nederland, onderzoek Universiteit Utrecht en Universiteit van Amsterdam naar functioneren Diyanet3 in Nederland en Turkije, onderzoek VU naar het islamitisch perspectief op preconceptioneel testen van risico’s op genetische afwijkingen bij consanguïne paren4 , vergelijkend onderzoek Open Society Institute naar moslims in 11 Europese steden waaronder Rotterdam, vele diverse verzoeken voor opdrachten of (afstudeer)onderzoeken van leerlingen en studenten, etcetera. In bijlage V is een overzicht opgenomen van uitingen in de media waarbij SPIOR betrokken was in 2009. Hierbij dient in ogenschouw te worden genomen dat naast dit overzicht SPIOR nog vaker is benaderd door diverse media, maar dit om diverse redenen niet altijd tot publicatie of uitzending met vermelding van SPIOR heeft geleid.


Kerngegevens Financiering


Bereik

- circa 50 uiteenlopende verzoeken - direct: circa 1500 personen - indirect (met name via media): > 50.000 personen

Resultaat

informatie en advies, gericht op: - bevordering kennis islam en moslims in Nederlandse samenleving - bijdrage expertiseontwikkeling professionals diverse sectoren - bijdrage kennisontwikkeling middels onderzoeken - ondersteuning professionals diverse sectoren bij concrete vraagstukken


25

1.8

Cursus burgerschapscompetenties

De cursus burgerschapscompetenties is erop gericht om bewoners op wijkniveau te ondersteunen om op individueel en sociaal niveau beter te functioneren. Deelnemers worden bewust gemaakt van de eigen vaardigheden, sociaal isolement wordt doorbroken en men wordt gestimuleerd om vrijwilligerswerk te gaan doen. De cursus bestaat uit 15 workshops, waarbij thema’s aan bod komen als wonen in Nederland, instellingen binnen de gemeente, bewust bewegen, gezondheidszorg, gezond eten, WMO, omgaan met anderen, discriminatie, vrijwilligerswerk, sollicitatie- en presentatievaardigheden, diversiteit, levensbeschouwing en omgaan met geld. Het aanbieden van de ‘theorie’ van een besproken onderwerp wordt gecombineerd met een creatieve workshop, waarin deelnemers handvatten meekrijgen om het toe te passen in hun dagelijks leven. Voor het onderdeel bewust bewegen gaan de deelnemers bijvoorbeeld gezamenlijk sporten op muziek en buiten wandelen. In 2009 is deze cursus voor de eerste keer uitgevoerd in opdracht van SPIOR door drie trainers. Drie groepen hebben de cursus gevolgd, twee in Kralingen-Crooswijk en een in IJsselmonde. De deelnemers, 56 in totaal, zijn geworven in samenwerking met de OK-bank. Hierbij is erop gelet zoveel mogelijk deelnemers van diverse culturele achtergronden bijeen te krijgen. Het ging dus ook niet alleen om moslims. Daarmee diende de cursus ook het doel van ontmoeting en dialoog. De deelnemers waren enthousiast over de cursus en ook de OK-bank wil de samenwerking graag voortzetten. Kerngegevens

26

Financiering

- Dienst JOS, Gemeente Rotterdam - VSB Fonds

Bereik

56 deelnemers

Resultaat

3 cursussen, gericht op: - bevordering kennis en vaardigheden deelnemers - bevordering maatschappelijke participatie en vrijwilligerswerk - bevordering ontmoeting wijkbewoners van diverse achtergronden


1.9

Conversatielessen

Conversatielessen zijn laagdrempelige lessen om het gebruik van de Nederlandse taal te bevorderen. Deze zijn met name bedoeld voor mensen die wel een inburgeringstraject hebben gevolgd, maar daarna het Nederlands in het dagelijks leven maar weinig gebruiken en zodoende het geleerde vergeten. Het gaat tijdens deze lessen met name om het gebruik in dagelijkse contacten, zoals bij het boodschappen doen of bij een bezoek aan de huisarts, apotheek of school van de kinderen. Ook actuele kwesties, kennis over Nederland en begrijpend lezen van kranten en tijdschriften kwamen aan de orde. In 2009 zijn 14 conversatiegroepen gerealiseerd, in samenwerking met SvVP, Vereniging Oranje Horizon, Stichting Akyazılı, de Merkez moskee, Sprint, Stichting Nida, Stichting Rosarium, de Ayasofya moskee en de Marokkaanse Culturele Vereniging Noord (MVCN). Per groep werd 40 uur les gegeven. Dit gebeurde door vrijwilligers uit de betrokken achterban. Deze vrijwilligers hebben vooraf een gesprek gehad bij SPIOR om te bepalen of ze de nodige competenties hadden om deze lessen te verzorgen. In totaal namen hieraan 193 mensen deel. Om de opgedane vaardigheden in de praktijk toe te passen werden de deelnemers gestimuleerd om aan concrete participatieactiviteiten deel te nemen. Zo heeft het grootste deel van de deelnemers, 178 om precies te zijn, deel genomen aan gesprekstafels van de Dag van de Dialoog, waarbij zij in gesprek gingen met Rotterdammers van andere achtergronden. Kerngegevens Financiering


Bereik

193 deelnemers

Resultaat

conversatielessen, gericht op: - bevordering vaardigheid in en gebruik van Nederlandse taal - bevordering maatschappelijke participatie - deelname Dag van de Dialoog


27

Deel 2 Overige producten

2.1

Islamitisch vormingsonderwijs

In het openbaar basisonderwijs kunnen ouders een verzoek indienen voor godsdienstig of humanistisch vormingsonderwijs voor hun kinderen. De scholen dienen bij zo’n verzoek ruimte te bieden om dit type onderwijs mogelijk te maken. De verantwoordelijkheid voor de organisatie van het godsdienstig en humanistisch vormingsonderwijs lag altijd op lokaal niveau. Rotterdam heeft een lange traditie in het actief faciliteren van dit onderwijs. SPIOR verzorgt al sinds 1989 islamitisch vormingsonderwijs op Rotterdamse basisscholen, en sinds 2005 ook in Lelystad op verzoek van de gemeente (zie bijlage IV voor locaties schooljaar 2008/2009). Maar er bestonden hierin grote verschillen tussen gemeenten in Nederland. In de wet BIO5 is vastgelegd dat alle onderwijsgevenden over bepaalde competenties moeten beschikken. Dat geldt daarmee ook voor de vakleerkrachten die humanistisch en godsdienstig vormingsonderwijs op scholen verzorgen. Tegenover deze verplichting stonden echter geen middelen, tenzij beschikbaar gesteld vanuit gemeenten. In 2008 is in de Tweede Kamer een motie aangenomen om dit onderwijs landelijk te gaan organiseren en bekostigen, wat met ingang van het schooljaar 2009-2010 een feit is geworden. Dit betekende voor SPIOR dat het jaar 2009 voor een belangrijk deel in het teken stond van deze overgang. Als landelijk zendende instantie voor het islamitisch vormingsonderwijs is het Contactorgaan Moslims en Overheid (CMO) aangewezen. Vanwege de ruime ervaring die SPIOR in 20 jaar als enige moslimorganisatie in Nederland had opgedaan met dit onderwijs, is er vanaf het begin van het overgangsproces een nauwe samenwerking tussen SPIOR en CMO geweest en is uiteindelijk besloten dat SPIOR vooralsnog de uitvoering van het islamitisch vormingsonderwijs op landelijk niveau voor haar rekening neemt. Er is veel energie gestoken in het zo soepel mogelijk laten verlopen van de overgang. Dat was geen sinecure: er moesten veel vragen beantwoord worden van scholen, ouders en betrokken leerkrachten. Er kwam een nieuwe systematiek voor registratie en er kwamen aanvragen van scholen uit andere delen van het land. Voor het schooljaar 2009-2010 is ook islamitisch vormingsonderwijs gerealiseerd op openbare basisscholen in Bodegraven, Dieren, Eerbeek en Vlaardingen. Daarvoor moest ook gezocht worden naar nieuwe leerkrachten. Een en ander ging tevens gepaard met veel overleg met partnerorganisaties op zowel lokaal als landelijk niveau.

5

Wet op de beroepen in het

onderwijs, sinds 1 augustus 2006 van kracht.

30

Daarbij komt dat de leerkrachten die reeds in dienst waren, bijgeschoold moeten worden om te voldoen aan alle nodige competenties. Alle 18 in dienst zijnde leerkrachten hebben daarvoor in 2009 om te beginnen een assessment gehad om hun niveau en noodzaak tot bijscholing in kaart te brengen. Hierna is een aantal parallelle bijscholingstrajecten gestart voor hen: een bijscholing deskundigheidsbevordering interculturaliteit door de Hogeschool Windesheim en de heer Abdulwahid van Bommel en door de Hogeschool In Holland een inhou-


delijke bijscholing over de islam en een voorbereidingstraject om aansluitend in twee jaar de pabo-opleiding af te ronden. De investering in deze bijscholing loopt de komende jaren door. Tevens wordt gewerkt aan de ontwikkeling van nieuw lesmateriaal, omdat er nog geen adequate complete lesmethode over de islam in Nederland beschikbaar is. Een groep deskundigen, onder leiding van de heer Van Bommel, werkt samen met de leerkrachten aan het ontwikkelen van een methode die geënt is op de situatie in Nederland. Identiteitsvorming en begrip voor andere overtuigingen staan in de benadering centraal. Bij de ontwikkeling van het leerkrachtenboek dat binnen de methode zal worden gebruikt, wordt verder veel aandacht besteed aan het pedagogisch-didactische klimaat binnen het openbaar basisonderwijs. Tijdens de lessen islamitisch vormingsonderwijs krijgen de leerlingen onderricht in de basisbeginselen van de islam, belangrijke religieuze gebeurtenissen zoals feestdagen en er wordt een verband gelegd tussen de theorie en de dagelijkse praktijk van de godsdienst. Het doel is bij te dragen aan de ontwikkeling van de kinderen tot zelfstandige denkende mensen, die open staan en respect hebben voor andersdenkenden en –gelovigen, zonder de eigen identiteit te verliezen. De opgedane kennis en inzichten dienen te passen in de pluriforme samenleving waar de leerlingen deel van uitmaken. Het onderwijs is dan ook toegespitst op de Nederlandse context. Tevens is SPIOR op lokaal niveau samen met partnerorganisaties HVO (humanistisch vormingsonderwijs) en IKOS (bijbels godsdienstonderwijs) sinds 2004 bezig met het ontwikkelen van ontmoetingsonderwijs, waarbij nog actiever wordt gewerkt aan de uitwisseling tussen leerlingen van diverse levensbeschouwelijke achtergronden. Doel was om concrete lesvormen te ontwikkelen waarmee aan het levensbeschouwelijke aspect van de opdracht tot actieve pluriformiteit in het openbaar onderwijs inhoud wordt gegeven. In de schooljaren 2004-2005 en 2005-2006 is hiertoe een aantal pilotprojecten uitgevoerd op zes Rotterdamse basisscholen. Hoewel alle betrokkenen enthousiast waren over de resultaten, waren er daarna geen financiële middelen meer beschikbaar. HVO, IKOS en SPIOR zien echter onverminderd de noodzaak en behoefte aan een dergelijke ontmoeting in het onderwijs en zoeken dan ook naar nieuwe mogelijkheden, in overleg met het Bestuur Openbaar Onderwijs Rotterdam (BOOR) en scholen. In 2009 is het Centrum Educatieve Dienstverlening (CED) gevraagd hierin mee te denken. Dit heeft geleid tot een opstapnotitie over verschillende mogelijkheden voor ontmoetingsonderwijs en voor structurele inbedding daarvan in het openbaar onderwijs in Rotterdam, zoals door aansluiting bij het onderdeel burgerschapsontwikkeling of bij begrijpend leesonderwijs.

Deel ll - Overige producten

31

Kerngegevens Financiering - 2008/2009: Dienst JOS, Gemeente Rotterdam, Gemeente Lelystad en Gemeente Emmeloord - investering overgang lokale naar landelijke regeling voor Rotterdam: Dienst JOS, Gemeente Rotterdam - 2009-2010: Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

32

Bereik

2008/2009: - 29 scholen in Rotterdam, 3 in Lelystad - circa 2150 leerlingen

Resultaat

onderwijsaanbod op openbare basisscholen, gericht op: - bijdrage identiteitsontwikkeling kinderen - bevorderen oriëntatie op Nederlandse context - bevorderen kennis en open houding


2.2

Huiswerkbegeleiding

Het verzorgen van huiswerkbegeleiding is een activiteit die al jaren tot de activiteiten van SPIOR behoort. Het aanbod biedt een aanvulling op de ondersteuning op school: leerlingen krijgen extra uitleg en individuele begeleiding naar behoefte. Veel van deze leerlingen kunnen dat niet of niet voldoende thuis krijgen. Naast een stijgende lijn in schoolprestaties en cito-resultaten van de deelnemende leerlingen, is bij de deelnemers ook vooruitgang te constateren in zelfvertrouwen, zelfdiscipline en sociale en communicatieve vaardigheden. De begeleiding wordt gegeven door vrijwilligers, die zelf studeren aan de pabo of andere opleidingen volgen op hbo- of universitair niveau. Zij stimuleren bovendien de ouders om actiever betrokken te raken bij de opleiding van hun kind. Aan deze vorm van huiswerkbegeleiding is echter in 2009 een einde gekomen. Dit op basis van een motie die in 2007 is aangenomen in de Rotterdamse gemeenteraad. Daarin werd het college opgedragen om huiswerkbegeleiding bij het onderwijs onder te brengen. Daarom worden niet langer middelen hiervoor verstrekt aan maatschappelijke organisaties die dit organiseren. Achterliggende gedachte is dat daarmee de kwaliteit van het aanbod beter gewaarborgd zou kunnen worden en de mate van fragmentatie in het aanbod kan worden tegen gegaan. Voor het schooljaar 2008/2009 werd aan de organisaties die tot dan toe subsidie hadden ontvangen, nog een (kleiner) bedrag ter beschikking gesteld ter afbouw van de activiteiten. Zo ook aan SPIOR. Met de beschikbaar gestelde middelen is het aanbod afgebouwd, wat heeft geduurd tot maart 2009. In die tijd is nog huiswerkbegeleiding gegeven op de volgende locaties: Vereniging Oranje Horizon, SvVP, Stichting Manolya, Vereniging ABI, Sociaal Cultureel Centrum Iskender Paşa, het Centrum, Al Wahda moskee, Vereniging Birlik en Stichting SPRINT. Op deze locaties waren in totaal 22 huiswerkklassen, waaraan 200 leerlingen deelnamen. Ongeveer een derde daarvan waren leerlingen uit de groepen 7 en 8 van het basisonderwijs, de rest kwam uit het voortgezet onderwijs. De huiswerkbegeleiding werd gegeven door in totaal 42 begeleiders. Twee daarvan waren hoofdbegeleiders, die zorgden voor aansturing en ondersteuning. In 2009 hebben vijf begeleiders een ‘train de trainer’-programma gevolgd, aangeboden door het CED. Hoewel de verandering van de financiering van huiswerkbegeleiding (via de scholen) een feit is, blijft SPIOR zich betrokken voelen bij het zorg dragen voor een goed aanbod voor de doelgroep die dit nodig heeft. Dat geldt ook voor de andere organisaties die hierbij betrokken zijn, met name de organisaties die samenwerken binnen de WOM (zie 1.1). Binnen de WOM is geconstateerd dat de manier waarop de scholen nu huiswerkbegeleiding regelen om verscheidene redenen niet leidt tot een adequaat dekkend aanbod voor de doelgroep die door de maatschappelijke organisaties werd bereikt. In 2009 hebben de leden van de WOM hun zorgen hierover geuit bij de gemeenteraad en ingesproken binnen de commissie Jeugd, Onderwijs en Cultuur (JOC).


33

Dit was mede aanleiding voor het aannemen van de motie ‘Verbeterde huiswerkbegeleiding’ in de gemeenteraad op 9 juli 2009. Daarin werd geconstateerd dat de samenwerking tussen scholen en organisaties voor huiswerkbegeleiding verbeterd moet worden. Het College van Burgemeester en Wethouders kreeg opdracht om in kaart te brengen welke jongeren geen huiswerkbegeleiding krijgen maar er wel behoefte aan hebben en aan te geven hoe de bemiddelende rol van de gemeente tussen scholen en organisaties verbeterd kan worden. Het college heeft hiertoe vervolgens opdracht gegeven aan het CED, dat eind september 2009 het rapport ‘Onderzoek naar de marktvraag van/behoefte aan huiswerkbegeleiding in Rotterdam’ presenteerde. Hierin werd geconcludeerd dat in het voortgezet onderwijs 9% van de leerlingen behoefte heeft aan huiswerkbegeleiding, maar daar geen gebruik van kan maken omdat het aanbod ontbreekt, en in de bovenbouw van het basisonderwijs 24% van de leerlingen met behoefte aan huiswerkbegeleiding niet wordt bereikt. Hoewel ook wordt geconstateerd dat scholen steeds meer huiswerkbegeleiding zijn gaan aanbieden, stelt het College: ‘… blijft evenwel de conclusie gerechtvaardigd dat deelname aan huiswerkbegeleiding verder kan worden verbeterd.’ Het College heeft daarom diverse acties aangekondigd om dit bij de scholen onder de aandacht te brengen en onder meer de koppeling tussen scholen en aanbiedende organisaties te stimuleren. Kerngegevens Financiering


Bereik

- deelname 200 leerlingen - betrokkenheid 42 vrijwilligers

Resultaat huiswerkbegeleiding op negen locaties, gericht op: - verbetering schoolprestaties - verbetering zelfvertrouwen, zelfdiscipline, communicatieve en sociale vaardigheden - stimulans ouderbetrokkenheid

34


2.3

Pedagogiek in de moskee

Reeds enkele jaren is de verbetering van het pedagogisch klimaat in moskeeën een belangrijk punt binnen de activiteiten van SPIOR. Het gaat daarbij om het klimaat bij de lessen in godsdienst en eigen taal zoals enkele duizenden leerlingen in de basisschoolleeftijd die meestal op woensdagmiddag of in het weekend volgen in de Rotterdamse moskeeën en overige islamitische organisaties. In 2006 kreeg dit onderwerp een extra impuls met het onderzoek dat in opdracht van de Gemeente Rotterdam werd uitgevoerd door het Verwey-Jonker instituut bij drie Rotterdamse moskeeën6, waaraan SPIOR ook medewerking verleende. De belangrijkste conclusies waren dat er geen fysieke straffen werden toegepast in de onderzochte moskeeën, maar er wel sprake was van een traditionele didactische aanpak, met weinig interactie. Bovendien waren de aanpak en het materiaal nog onvoldoende gericht op het leven als moslim in Nederland. Verder werd het belang onderstreept van de inbedding van moskeeën in de pedagogisch-didactische infrastructuur in de wijk, zoals in samenwerking met scholen.

Terreinverkenning Sinds de verschijning van het rapport in oktober 2006 zijn er vanuit SPIOR diverse initiatieven ondernomen om gevolg te geven aan de aanbevelingen. Dit heeft geleid tot een samenwerking met Stichting de Meeuw, welke begeleiding, training, nascholing en advies biedt aan professionals en vrijwilligers die met jongeren en kinderen werken. In 2009 is door De Meeuw en SPIOR gezamenlijk een terreinverkenning uitgevoerd, bestaande uit drie hoofdonderdelen: een voorlichtingscampagne over de voorschool en voor- en vroegschoolse educatie (VVE) onder islamitische zelforganisaties, een inventarisatie van kinderactiviteiten binnen islamitische zelforganisaties en een verkenning naar mogelijkheden tot afstemming en samenwerking tussen islamitische organisaties en netwerken van overige instellingen met kinderactiviteiten in de wijk. Hiertoe zijn observaties gedaan, vragenlijsten afgenomen en gesprekken gevoerd met islamitische zelforganisaties en overige instellingen zoals scholenbesturen en jeugdkansenzones. De resultaten van deze terreinverkenning zijn vastgelegd in het rapport ‘De deur gaat naar twee kanten open!’, dat in december 2009 is uitgebracht. De voorlichting over de voorschool en VVE is gerealiseerd bij 14 islamitische zelforganisaties, waaraan in totaal 234 ouders deelnamen. Dit waren ouders die niet door andere kanalen worden bereikt, de zogenoemde moeilijkst bereikbare groep. Op basis van de inventarisatie van de diverse onderdelen, wordt een aantal aanbevelingen gedaan om het pedagogisch klimaat binnen de organisaties en de inbedding in de bredere pedagogische infrastructuur te verbeteren. Een aantal van deze aanbevelingen zijn: training en begeleiding van vrijwilligers en bestuurders, screening van bestaande lesmaterialen en ontwikkeling van nieuw materiaal, participatie in wijkoverleggen en instelling van een bestuurlijke werkgroep met bestuurders van zelforganisaties en scholen. Een andere aanbeveling was te voorzien in een programma van deskundigheidsbevordering voor docenten van kinder-


Ayasofya moskee, Othman moskee en Al Wahda moskee. 6

35

activiteiten in zelforganisaties. Op dit laatste punt is in een ander samenwerkingsverband in 2009 reeds een programma gestart, dat hieronder wordt toegelicht. De aanbevelingen zijn zodanig opgesteld, dat ze gebruikt kunnen worden bij het opstellen van een plan van aanpak. De aanbevelingen zijn positief ontvangen door de gemeente, waarmee nu overleg wordt gevoerd over mogelijkheden ter realisatie van de aanbevelingen. Kerngegevens Financiering


Bereik

- 234 ouders voorlichting VVE - 14 islamitische zelforganisaties en overige respondenten inventariserend onderzoek

Resultaat

voorlichting voorschool en VVE rapport ‘De deur gaat naar twee kanten open!’, gericht op: - inventarisatie kinderactiviteiten - verkenning mogelijkheden afstemming en samenwerking - concrete aanbevelingen gericht op plan van aanpak voor vervolgacties

Scholingstraject moskeedocenten Een van de aanbevelingen van het rapport van het Verwey-Jonker instituut was te investeren in de pedagogisch-didactische deskundigheid van de docenten die (meestal als vrijwilliger) betrokken zijn in moskeeën en overige islamitische zelforganisaties. SPIOR heeft hiervoor gezocht naar een geschikt opleidingsaanbod en de nodige middelen, wat uiteindelijk in 2009 heeft geleid tot realisatie. De middelen zijn in samenspraak met SPIOR door de Directie Veiligheid aangevraagd bij het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK). De opleiding is opgezet en wordt uitgevoerd door de Hogeschool Rotterdam. SPIOR heeft deelnemers voor het traject geworven in haar achterban. Dit resulteerde in 34 gegadigden, die alle in het najaar van 2009 een assessment hebben gekregen van de Hogeschool Rotterdam. Op basis hiervan zijn 18 moskeedocenten toegelaten tot het traject. De overige 16 gegadigden zijn om diverse redenen, onder meer taalbeheersing, in eerste instantie afgewezen. Voor deze groep wordt gezocht naar andere mogelijkheden, bijvoorbeeld middels een toeleidingstraject. De 18 toegelaten deelnemers volgen nog tot begin december 2010 het scholingstraject. Naast onderwijs bij de Hogeschool bestaat dit uit observaties tijdens de lessen in de moskee en begeleiding daarbij. In het onderwijs komen onder meer thema’s aan de

36


orde als observeren, modellen van directe instructie, werkvormen, leerprocessen, sociale en emotionele ontwikkeling en samenwerken. Deze scholing moet bijdragen aan een positieve identiteitsvorming van de kinderen als Nederlands burger. Er wordt ook aandacht besteed aan onderwerpen als waarden en normen van de democratische rechtsstaat. Zo kan het onderwijs in moskeeën bijdragen aan het versterken van de binding van jongeren met de Nederlandse samenleving. Het is de bedoeling dat ook ouders hier meer bij betrokken worden. In dit kader heeft de Gemeente Rotterdam met het project in 2009 de Gemeenteprijs voor de aanpak van polarisatie en radicalisering gewonnen. Op 28 oktober ontving burgemeester Aboutaleb de prijs uit handen van minister Ter Horst. SPIOR was daarbij ook aanwezig. Vanuit andere steden is al belangstelling getoond voor het scholingsprogramma. Kerngegevens Financiering

Directie Veiligheid, Gemeente Rotterdam

Bereik

18 deelnemers

Resultaat scholingstraject te voltooien in 2010, gericht op: - pedagogische en didactische deskundigheidsbevordering moskeedocenten - verbetering pedagogisch en didactisch klimaat in islamitische zelforganisaties - bijdrage positieve identiteitsvorming jongeren als Nederlands moslim - vergroten betrokkenheid ouders


37

2.4

Islammodule pabo

Sinds 2002 verzorgt SPIOR een keuzemodule islam voor tweedejaars pabo-studenten op de Hogeschool Rotterdam. De studenten kunnen kiezen tussen modules over diverse religies en levensbeschouwingen, om zich beter toe te rusten op het lesgeven in een pluriforme samenleving. Een groot deel van de deelnemende studenten heeft zelf geen islamitische achtergrond. In 2009 (tweede helft schooljaar 2008/2009) werden er drie groepen samen gesteld voor de module islam, waaraan in totaal 45 studenten deelnamen. De module heeft een positieve evaluatie gekregen. Kerngegevens Financiering

Hogeschool Rotterdam

Bereik

45 deelnemers

Resultaat keuzemodule islam, gericht op: - vergroting kennis islam en toepassing in Nederlandse samenleving - bijdrage toerusting aankomend leerkrachten basisonderwijs op opdracht actieve pluriformiteit

38


2.5

Interculturele Alliantie

De Stichting Interculturele Alliantie is in september 2005 opgericht door een samenwerkingsverband van diverse antidiscriminatie organisaties, die tevens de leden van het bestuur voordragen. Dit zijn het Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI), het Centre Européen Juif d’Information (CEJI), de belangenorganisatie van homoseksuelen COC, de Rotterdamse Anti Discriminatie Raad (RADAR), de Islamitische Scholen en Besturen Organisatie (ISBO), de European Peer Training Organisation (EPTO) en SPIOR. Uitgangspunt van de stichting is dat de diversiteit in onze samenleving waardevol is. De stichting voert antidiscriminatie trainingen uit, met name op scholen. Daarvoor wordt het programma ‘Classroom of Difference’ gebruikt, dat docenten en leerlingen traint in het omgaan met discriminatie en de school bijstaat in het ontwikkelen van een consistent beleid tegen uitsluiting. In 2009 zijn trainingen uitgevoerd op negen scholen in verscheidene plaatsen in Nederland (Ridderkerk, Sleeuwijk, Twello, Nijmegen, Amsterdam, Zwolle). Hieraan namen in totaal naar schatting ruim 300 leerlingen en 80 leerkrachten deel. Kerngegevens Financiering

n.v.t.

Bereik

via uitgevoerde trainingen ICA

Resultaat deelname bestuur, gericht op: - realisatie onderwijs tegen discriminatie en voor positief omgaan met diversiteit


39

2.6

Ontwikkeling lesmateriaal jongeren: Wajaw

In 2008 heeft SPIOR middelen toegekend gekregen van de Gemeente Rotterdam voor de ontwikkeling van lesmateriaal gericht op jongeren, ter voorkoming van radicalisering en ter bevordering van hun maatschappelijke participatie. In 2008 en 2009 heeft SPIOR zelf een inventariserend onderzoek gedaan in de deelgemeente Noord onder jongeren en ouders van met name Marokkaanse achtergrond en onder professionals die met deze doelgroep werken om wensen en behoeften in kaart te brengen. De opdracht voor het ontwikkelen van het lesmateriaal werd in 2008 gegeven aan de Hogeschool In Holland, die daarbij werd begeleid door SPIOR. Deze opdracht is in de eerste helft van 2009 afgerond, resulterend in ‘Wajaw: Een training voor Marokkaanse jongeren in Rotterdam’. Voor 2010 heeft SPIOR middelen toegekend gekregen om deze training ten uitvoer te brengen met vier groepen jongeren. Kerngegevens Financiering

2009: n.v.t. 2008: Dienst JOS, Gemeente Rotterdam

Bereik

beoogd in 2010: 60 deelnemers

Resultaat trainingsmateriaal, gericht op: - voorkoming maatschappelijke uitval jongeren - bijdrage aan identiteitsontwikkeling - bevordering interculturele vaardigheden - bevordering vaardigheden ter conflicthantering, omgaan met discrimi natie en agressie - bevordering actief burgerschap

40


2.7

Cursus voor ambtenaren ‘Religie en levensbeschouwing in Rotterdam’

SPIOR werkt samen met de Stichting KSA en het Humanistisch Verbond Rotterdam in de Federatieve Stichting Maatschappelijk Activeringswerk (FSMA). Binnen dit verband is geconstateerd dat veel ambtenaren maar weinig bekendheid hebben met de praktijk van levensbeschouwing en religie in Rotterdam, terwijl dit voor heel veel Rotterdammers een rol speelt en veel levensbeschouwelijke en religieuze organisaties een belangrijke bijdrage leveren aan het ‘sociale weefsel’ van de stad. Vanuit de gedachte dat voor het maken van effectief beleid kennis van de realiteit een vereiste is, hebben deze drie organisaties het initiatief genomen om een cursus voor ambtenaren over deze materie te ontwikkelen. Hierover zijn vanaf medio 2007 besprekingen gevoerd met de gemeente. In januari 2009 is een pilot uitgevoerd van de cursus. De cursus duurt een dag en heeft plaats in een gebedshuis, om meteen letterlijk de drempel te verlagen voor de deelnemers. In de cursus komen de volgende onderwerpen aan de orde: de religieuze en levensbeschouwelijke kaart van Rotterdam, de maatschappelijke rol van levensbeschouwelijke en religieuze organisaties, ‘geloof of cultuur’ en het omgaan met de scheiding van kerk en staat. Daarbij wordt steeds gezocht naar zo concreet mogelijke toepasbaarheid binnen het werk van de deelnemers. De cursus werd twee maal uitgevoerd, met in totaal 15 deelnemers. Deze kwamen met name van de Directie Veiligheid (Bestuursdienst) en het OBR. De evaluatie van de pilot was zeer positief. Op basis daarvan is besloten om de cursus breder uit te zetten binnen de gemeente. In augustus 2009 werd hierover een collegebesluit genomen, om de cursus in ieder geval nog 10 keer uit te voeren. De verantwoordelijkheid voor de werving ligt bij de gemeente, de partnerorganisaties binnen de FSMA voeren de cursus uit. De voorbereidingen hiervoor zijn getroffen in 2009, de uitvoering heeft plaats vanaf januari 2010, de cursus zal vanaf dan worden aangeboden als workshop ‘Werken met overtuiging’. Kerngegevens Financiering

Directie Veiligheid, Gemeente Rotterdam

Bereik

15 deelnemers

Resultaat pilotcursus, gericht op: - vergroten kennis en inzicht over religieus en levensbeschouwelijk midden veld in Rotterdam - versterken van binding tussen gemeente en religieuze en levensbeschou welijke organisaties in de stad


41

2.8

Onderzoek sociale kwaliteit

In 2009 heeft ACM Projectbureau in opdracht van de Dienst JOS en het Centrum voor Dienstverlening (CVD) onderzoek verricht naar de sociale kwaliteit van de Rotterdamse samenleving. Daarbij ging het met name om het gebruik van algemene (welzijns)voorzieningen door diverse bevolkingsgroepen. Veel Rotterdammers van allochtone origine weten nog onvoldoende de weg te vinden naar reguliere voorzieningen. De gegevens hiervoor werden verzameld door analyse van relevante beleidsstukken en daarnaast vooral door consultatie van Rotterdamse zelforganisaties die actief zijn op verschillende aspecten van sociale kwaliteit. Hiervoor is onder meer samenwerking gezocht met SPIOR. SPIOR organiseerde in februari en maart 2009 drie miniconferenties bij zelforganisaties van Turkse en Marokkaanse achtergrond. Dit gebeurde bij de Turkse Vrouwenvereniging Hoogvliet (8 februari), Stichting Rosarium (9 februari) en Vereniging Oranje Horizon (4 maart). Hieraan namen in totaal circa 60 Rotterdammers deel. Het onderzoeksrapport werd gepresenteerd op 26 oktober 2009. Daarin wordt onder meer geconcludeerd dat zelforganisaties nog ondersteuning nodig hebben om hun eigen aanbod te clusteren volgens het concept van sociale kwaliteit en te vertalen in termen van de WMO en dat het van belang is voor sociale organisaties zoals het CVD om functionele relaties aan te gaan met partijen om de toegankelijkheid van hun aanbod te vergroten. Kerngegevens Financiering

ACM Projectbureau

Bereik

circa 60 deelnemers miniconferenties

Resultaat bijdrage onderzoek naar sociale kwaliteit, gericht op: - vergroting inzicht ervaring sociale kwaliteit onder diverse bevolkingsgroe pen - bevordering toegankelijkheid voorzieningen zoals van CVD

42


2.9

Aanpak sociaal isolement moslimvrouwen

in Rotterdam

Het project ‘Aanpak sociaal isolement moslimvrouwen in Rotterdam’ is gezamenlijk ontwikkeld door de GGD Rotterdam-Rijnmond en SPIOR. Doel van het project is om moslimvrouwen die zich in een sociaal isolement bevinden via een intensief driejarig traject te begeleiden tot meer maatschappelijke participatie. Er wordt gewerkt met groepen vrouwen, die een aantal fasen doorlopen in de activiteiten. Bij aanvang van het project ligt de nadruk op laagdrempelige activiteiten die vooral bedoeld zijn om de vrouwen binnen te krijgen en te houden. Hierbij kan gedacht worden aan koffieochtenden, naailessen en sportlessen. Daarna wordt informatie ‘van buiten naar binnen’ gebracht aan de vrouwen door middel van voorlichtingsbijeenkomsten over thema’s als opvoeding, onderwijs, zorg, huiselijk geweld en gezondheid. In de daarop volgende fase worden de vrouwen letterlijk mee naar buiten genomen en worden excursies georganiseerd naar relevante voorzieningen, met name in de eigen wijk, zoals de vraagwijzer bij de deelgemeente, bibliotheek, stadhuis, ouderenwerk, buurthuis en sportvoorzieningen. Naast het aanbod voor de vrouwen worden ook de mannen betrokken in dit project. Duurzame verbetering van de maatschappelijke participatie van de vrouwen wordt het beste bereikt wanneer ook de mannen uit de directe omgeving hierbij betrokken zijn. Dit gebeurt middels voorlichtings- en discussiebijeenkomsten waarin thema’s als vrouwenrechten en huiselijk geweld aan de orde komen. Het gezamenlijke project van GGD en SPIOR is, met steun van het Ministerie van OC&W en het Oranje Fonds, in november 2007 van start gegaan en loopt nog tot november 2010. Het project wordt uitgevoerd met vier groepen, in samenwerking met An Nisa (vrouwenorganisatie gelieerd aan Sociaal Cultureel Centrum Iskender Paşa), Şafak (vrouwenorganisatie gelieerd aan Vereniging Birlik), SvVP en TVVH. In totaal nemen hier 74 vrouwen van Turkse en Marokkaanse origine aan deel. Aan de mannenbijeenkomsten, die ook per deelnemende organisatie worden gehouden, nemen in totaal gemiddeld 120 mannen deel. Het project wordt begeleid door een stuurgroep, onder regie van de GGD, waaraan verder ook de Dienst JOS, de betrokken deelgemeenten Noord, Feijenoord en Hoogvliet en uiteraard SPIOR deelnemen. Door afstemming met de deelgemeenten kan een optimale aansluiting van de deelnemers op het reguliere aanbod in hun directe omgeving worden gerealiseerd. Ze worden daarbij geïntroduceerd tijdens het project om na afloop daarin vervolgstappen te kunnen zetten. In meer deelgemeenten bestaan groepen geïsoleerde burgers, met name vrouwen. Vanwege de behoefte om dit aan te pakken en het effectieve bereik van SPIOR binnen het project, heeft de deelgemeente Charlois SPIOR benaderd om ook daar het project uit te voeren.


43

Vanaf eind 2008 is hierover overleg gevoerd tussen GGD, deelgemeente en SPIOR. In 2009 is verkennend onderzoek gedaan binnen Charlois naar mogelijke partnerorganisaties. Het project zal vanaf januari 2010 tot januari 2013 uitgevoerd worden met twee groepen, in samenwerking met Stichting de Schakelaar en de Marokkaanse Culturele Vereniging Charlois. Dit zal bekostigd worden door de deelgemeente Charlois, in het kader van het Pact op Zuid. Kerngegevens

44

Financiering

- Directie Emancipatie, Ministerie van OC&W - GGD Rotterdam-Rijnmond - Oranje Fonds

Bereik

- 74 vrouwen - circa 120 mannen

Resultaat

projectactiviteiten, gericht op: - doorbreken sociaal isolement - bevordering zelfredzaamheid en maatschappelijke participatie - bevordering aansluiting bij instellingen en voorzieningen in directe omgeving


2.10

Hand in hand tegen huwelijksdwang

Sinds 2004 zet SPIOR zich in om gedwongen uithuwelijking tegen te gaan en eigen partnerkeuze van jongeren te bevorderen. Achtereenvolgens zijn binnen het project ‘Het recht van de vrouw ligt in haar eigen hand’ (2004/2005) en ‘Hand in hand tegen huwelijksdwang’ (2006/2007) bijeenkomsten gehouden met in totaal circa 1500 ouders en jongeren rond dit thema. Rode draad daarbij was een heldere boodschap tegen gedwongen uithuwelijking, waarbij onder meer gebruik werd gemaakt van het islamitisch perspectief: de islam verbiedt namelijk gedwongen huwelijken. Gedwongen uithuwelijking komt voor onder diverse bevolkingsgroepen, van verschillende culturele en religieuze achtergronden. SPIOR heeft zich gericht op haar eigen achterban met een specifieke benadering. Deze bleek aan te slaan. De bespreekbaarheid van dit gevoelige onderwerp is vergroot en de bewustwording ingezet. De resultaten van de aanpak van SPIOR, alsmede meer algemene achtergrondinformatie over het fenomeen uithuwelijking, zijn vastgelegd in de publicatie ‘Hand in hand tegen huwelijksdwang’. De eerste exemplaren hiervan werden op 12 december 2007 overhandigd aan toenmalig minister Vogelaar en wethouder Kriens. Op basis van het succes van deze aanpak werd in 2008 bovendien gezamenlijk met de Gemeente Rotterdam en in samenwerking met professor Tariq Ramadan de Europese Campagne tegen Gedwongen Huwelijken gelanceerd. Voor deze campagne werd de publicatie vertaald naar het Engels, Duits, Frans, Italiaans, Spaans, en Turks. Tijdens persconferenties en publieke bijeenkomsten in Brussel, Madrid, Parijs, Londen, Manchester, Berlijn en Turijn werd de Rotterdamse aanpak gepresenteerd in samenwerking met lokale partners uit zowel de overheid als het maatschappelijk middenveld. In 2009 was er geen afzonderlijk project meer op dit terrein maar is er toch nog het nodige gebeurd. Ten eerste werd het project ‘Hand in hand tegen huwelijksdwang’ onderscheiden. Het Ministerie van OC&W, hoofdfinancier van dit project7, evalueerde in 2008 alle circa 165 projecten die in de vijf voorafgaande jaren binnen de subsidieregeling emancipatieprojecten bijdragen hadden ontvangen. Daaruit werden 18 succesprojecten geselecteerd, waarvan ‘Hand in hand tegen huwelijksdwang’ er een was. Op 22 januari 2009 werden deze ‘troeven’, zoals het ministerie ze noemde, gepresenteerd tijdens een kennisatelier in Utrecht. Dit was met name bestemd voor gemeenten, die namelijk aanspraak konden maken op een nieuwe subsidieregeling die gekoppeld was aan deze succesprojecten. De Gemeente Rotterdam (Dienst JOS en GGD) heeft in 2009 in overleg met SPIOR een aanvraag ingediend. In dit vervolgproject zal het succes van ‘Hand in hand tegen huwelijksdwang’ geanalyseerd worden om te komen tot een breder toepasbaar besturingsmodel gericht op bewustwording en gedragsverandering. De aanpak ‘Hand in hand tegen huwelijksdwang’ werd verder eind februari genomineerd voor de Suze Groenewegprijs, de Rotterdamse prijs op het gebied van emancipatie die eens in de twee jaar wordt uitgereikt. Ook internationaal was er erkenning: in een inventariserend onderzoek naar beleid en initiatieven op het gebied van gedwongen uithuwelijking binnen Europa, ‘Active against Forced Marriages’, wordt de aanpak van SPIOR genoemd als een van de


Naast de Gemeente Rotterdam (Dienst JOS), het Ministerie van Justitie (Dienst Inburgering & Integratie) en het VSB fonds. 7

45

‘good practices’ op het gebied van voorlichtings- en bewustwordingscampagnes. Het rapport werd op 29 april gepresenteerd in Brussel, onder meer aan leden van het Europees Parlement. Vanwege de unieke expertise die SPIOR op dit thema heeft opgebouwd, is SPIOR verder partner in beleidsoverleg op zowel lokaal als landelijk niveau. Op 9 november bracht Tweede Kamerlid voor de SP Saadet Karabulut een werkbezoek aan Rotterdam. Hierbij werd SPIOR ook uitgenodigd. SPIOR was actief betrokken bij de opzet van de publiekscampagne die in juni 2009 werd gelanceerd vanuit de GGD Rotterdam-Rijnmond. Ook vanuit media, overige instellingen en studenten en leerlingen kreeg SPIOR in 2009 weer veel vragen over dit onderwerp, mede naar aanleiding van de invoering van de zelfverklaring (ook wel ‘contract’ genoemd) van slachtoffers in mei. Professionals uit met name onderwijs en hulpverlening kloppen hierdoor ook wel aan bij SPIOR met concrete casus. Dan wordt gezorgd voor adequate doorverwijzing. Tot slot heeft SPIOR in 2009 diverse workshops en presentaties gegeven over haar ervaringen. Bijvoorbeeld op 30 januari in Amsterdam, tijdens de conferentie ‘Op weg naar verbinding’ van de gemeente Amsterdam, op 3 maart in Zaandam, op een conferentie voor hulpverleners en instellingen in Noord-Holland over eergerelateerd geweld, op 10 maart in Den Haag tijdens de ‘Girl Child Conference’ van het Ministerie van Buitenlandse Zaken en Unicef, op 24 september in Londen tijdens een conferentie over eergerelateerd geweld van de Association of Chief Police Officers (ACPO) en op 8 oktober in Amsterdam tijdens een conferentie over eergerelateerd geweld voor met name professionals uit de hulpverlening. De publicatie vindt intussen nog altijd gretig aftrek, zowel in binnen- als buitenland, uit diverse sectoren (overheid, onderzoek, hulpverlening). In april 2009 waren de burgemeester van Rotterdam en de wethouder van participatie en cultuur bij de conferentie ‘Integrating Cities’ in Berlijn en namen daar ook een aantal boekjes mee naar toe. Via contacten bij de VU werd de publicatie enthousiast ontvangen op een conferentie in Rabat, Marokko, in oktober 2009. Kerngegevens

46

Financiering

n.v.t.

Bereik

- circa 300 personen via presentaties en dergelijke - indirect groter bereik door onder meer distributie publicatie en media

Resultaat

informatie en advies, gericht op: - vergroting expertise in diverse sectoren - verdere ontwikkeling effectieve aanpak gedwongen uithuwelijking


2.11

Voorlichting ‘loverboys’8 op scholen

Van november 2006 tot mei 2008 voerde SPIOR het project ‘Preventie loverboys moslimgemeenschap Rijnmond’ uit, dat gefinancierd werd door de Directie Emancipatie van het Ministerie van OC&W, de GGD Rotterdam-Rijnmond en het VSB fonds. Dit project was gericht op het vergroten van de bekendheid met het fenomeen ‘loverboys’ onder de moslimgemeenschappen en daarmee het vergroten van de weerbaarheid. Het was gebleken dat het tot dan toe bestaande voorlichtingsaanbod vaak niet aansloot bij de belevingswereld van moslimjongeren. Moslimouders werden vaak al helemaal niet bereikt hierdoor en waren onvoldoende op de hoogte. SPIOR ontwikkelde in het genoemde project een gerichte benadering en materialen (toneelstuk, sticker voor jongeren) voor deze doelgroep en bereikte hiermee enkele honderden ouders en jongeren. Na afloop van het project is er geen aparte financiering meer voor dit thema, maar er blijkt nog wel steeds behoefte te bestaan aan cultuurspecifieke voorlichting op dit terrein. Zo heeft SPIOR in 2009 verscheidene verzoeken gekregen van scholen met hoofdzakelijk moslimleerlingen om voorlichting te komen geven. Ten eerste kwam er een verzoek van islamitische scholengemeenschap Ibn Ghaldoun in Rotterdam, locatie Schere. Deze eerste voorlichting is gehouden in het kader van bijeenkomsten voor jongeren (zie 1.5). Verder is in maart een voorlichting gegeven op het Calvijn met Junior College in Amsterdam aan een klas VMBOleerlingen en in mei nogmaals aan twee klassen van Ibn Ghaldoun, op locatie Elzendaal. Hiernaast is in 2009 ook een aantal workshops en presentaties verzorgd voor instellingen over de aanpak van SPIOR op dit terrein, zoals op 27 januari tijdens de conferentie over ‘diversiteit in jeugdbeleid’ van CMO Stimulans, GGD en anderen. SPIOR verzorgde tijdens deze conferentie samen met de GGD een workshop over het beleid op het terrein van jeugdprostitutie en de aanpak van ‘loverboys’. Op 26 februari werd samen met PMW Humanitas een presentatie gegeven tijdens het Humanistisch Café. In totaal werden met deze presentaties circa 60 personen direct bereikt. Kerngegevens Financiering - een voorlichting in kader van jongerenbijeenkomsten: Dienst JOS, Gemeente Rotterdam - overige voorlichtingen: bekostiging door scholen Bereik

- totaal circa 415 leerlingen uit voortgezet onderwijs - circa 60 personen tijdens presentaties en workshops

Resultaat

voorlichtingsbijeenkomsten, gericht op: - vergroting kennis over loverboys - bevordering weerbaarheid jongeren


Tegenwoordig wordt bij voorkeur de aanduiding ‘pooierboys’ gebruikt, die beter aangeeft op welk fenomeen dit werkelijk duidt. 8

47

2.12

Palliatieve zorg

Laurens Cadenza is een nieuwe voorziening in Rotterdam voor mensen met een levensbedreigende en/of ongeneeslijke ziekte en hun naasten, die in oktober 2008 officieel werd geopend door Hare Majesteit Koningin Beatrix. Dit centrum is gevestigd in de deelgemeente IJsselmonde en biedt diverse vormen van zorg en ondersteuning op het gebied van palliatieve zorg, niet alleen in de laatste weken, maar ook vanaf het moment dat iemand hoort dat hij/ zij ongeneeslijk ziek is. Zo is er een inloophuis voor mensen met kanker, een dagprogramma voor dezelfde groep, een polikliniek in samenwerking met het Maasstad Ziekenhuis, een consultatief palliatief team voor ondersteuning thuis, leerhuizen voor onderwijs en scholing over palliatieve zorg en als men niet meer thuis kan blijven is er ook de mogelijkheid tot langduriger verblijf bij Cadenza. SPIOR werkt al enige jaren op diverse terreinen samen met Laurens, om het bestaande zorgaanbod enerzijds ook bij haar achterban bekend te maken en anderzijds waar nodig of wenselijk te werken aan aanvullend aanbod. Ook de voorziening voor palliatieve zorg wilde men graag bekendheid geven onder moslimgemeenschappen in Rotterdam. Om dit te bereiken is in eerste instantie gekozen voor het benaderen van imams en geestelijk verzorgers, die mensen immers vaak geestelijk bijstaan in geval van ziekte. Op 8 juni 2009 is een bezoek aan Cadenza georganiseerd, met voorlichting over de voorzieningen, voor 12 imams en geestelijk verzorgers. Kerngegevens Financiering

Stichting Laurens

Bereik

12 deelnemers voorlichting

Resultaat werving deelnemers en uitvoering voorlichting, gericht op: - vergroting bekendheid voorzieningen palliatieve zorg - bijdrage toegankelijkheid voorzieningen palliatieve zorg voor moslim gemeenschappen

48


Bijlagen

Bijlage I Aangesloten organisaties Regio Centrum/Kralingen-Crooswijk/Noord 1. Abou Bakr moskee Snellemanstraat 7 3035 WJ Rotterdam

9. Stichting Islamitisch Centrum Noord Exercitiestraat 6 3034 RA Rotterdam

2. An Nisa Insulindestraat 236-238 3037 BK Rotterdam

10. Stichting Furkan Insulindestraat 236 3037 BK Rotterdam

3. El Biruni Insulindestraat 236 3037 BK Rotterdam

11. Stichting Nederlandstalige Moslima’s ‘Dar-al-Arqam’ Gerard Scholtenstraat 129 3035 SJ Rotterdam

4. Marokkaanse Culturele Vereniging Rotterdam Zaagmolenkade 172 3035 KD Rotterdam

12. Stichting Nida Goudse Rijweg 373-375 3031 CG Rotterdam

5. Marokkaanse Vereniging Centrum Noord Vijverhofstraat 86 3032 BC Rotterdam

13. Stichting Sociaal Cultureel Centrum Iskender Paşa Insulindestraat 236 3037 BK Rotterdam

6. Othman moskee Boezemdwarsstraat 1 3034 EP Rotterdam

14. Sultan Ahmet Van der Sluisstraat 454 3033 ST Rotterdam

7. Pakistan Islamic Centre ’s Gravendijkwal 46 3014 ED Rotterdam 8. Stichting Akyazılı Diergaardesingel 56-5 3014 AC Rotterdam

50


Regio Delfshaven 15. An Nasr Moskee Van Citterstraat 55 3022 LH Rotterdam 16. Ayasofya Jongeren Mathenesserdijk 367b 3026 GD Rotterdam 17. Ayasofya Moskee Mathenesserdijk 367 3026 GD Rotterdam 18. Cemaat un Nur Willem Buytewechstraat 101c 3024 XB Rotterdam 19. Marokkaanse Culturele Vereniging Oude Westen Kogelvangerstraat 12 3014 ZP Rotterdam 20. MA Shaan-e-Islam Ahli Sunnat Zaaierstraat 3 3082 HG Rotterdam 21. Merkez moskee Duyststraat 26 3023 EE Rotterdam 22. Pakistan Welfare Uitvaart Society Spanjaardstraat 144a 3025 TX Rotterdam

24. Stichting Palestijnse Islamieten in Nederland Mathenesserstraat 98b 3027 PK Rotterdam 25. Stichting het Tunesisch Forum in Nederland Ocean Business Centre, unit 95 Heiman Dullaertplein 3 3024 CA Rotterdam 26. Stichting Vahdet Mathenesserdijk 349c 3026 GD Rotterdam 27. Turks Cultureel Centrum Rotterdam Buitenhofstraat 15 3022 PB Rotterdam 28. Vereniging ABI Passerelstraat 48 3023 ZB Rotterdam 29. Vereniging Ettaouhid Schietbaanlaan 100a 3021 LN Rotterdam 30. Vereniging de Oranje Horizon Pupillenstraat 60 3023 VW Rotterdam

23. Sociaal Cultureel Centrum Nederland Grote Visserijstraat 71c 3026 CD Rotterdam

Bijlagen

51

Regio Feijenoord 31. Al Mohcinine Moskee Oranjeboomstraat 105 3071 SC Rotterdam

40. Stichting Birlik Putseplein 24 3073 HT Rotterdam

32. Essalaam Moskee Polderlaan 80b 3074 MH Rotterdam

41. Stichting Dar-al-Hijra Putselaan 223a-c 3072 CK Rotterdam

33. Fatih Moskee Polderstraat 75 3074 XH Rotterdam

42. Stichting Ghausia Jongeren Welzijn Boudewijnstraat 57 3073 ZA Rotterdam

34. Interculturele Studenten Unie Strevelsweg 700, unit 413 3083 AS Rotterdam

43. Stichting Jongerencentrum Rotterdam-Zuid Polderstraat 75 3074 XH Rotterdam

35. Jongerenvereniging Gonca Paul Krugerstraat 40b 3072 GM Rotterdam 36. SAVIV Postbus 51025 3007 GA Rotterdam

52

(wegens functie organisatie bezoekadres geheim)

44. Stichting Masjid Ghausia Boudewijnstraat 57 3073 ZA Rotterdam 45. Stichting Medina Heer Arnoldstraat 71 3073 KC Rotterdam

37. Sociaal Cultureel Centrum Geylani Oranjeboomstraat 95a 3071 HD Rotterdam

46. Stichting Selimiye Martinus Steijnstraat 25 3072 TR Rotterdam

38. Sport Vereniging Birlik ’99 Buitendijk 110 3078 XC Rotterdam

47. Stichting Sjaane-Islaam Friesestraat 41 3074 TD Rotterdam

39. Stichting Anadolu Strevelsweg 700-506 3083 AS Rotterdam

48. Stichting voor Vernieuwing en Participatie Putseplein 28 3073 HT Rotterdam


49. Vereniging Birlik Putseplein 25-26 3073 HT Rotterdam

Regio Hoogvliet/Charlois 50. Al Wahda Moskee Van Eversdijkstraat 25 3083 MA Rotterdam

53. Stichting Minhadjulquran Holland Polslandstraat 13 3081 TK Rotterdam

51. Islamitisch Cultureel Centrum ‘Selam’ Ebenhaëzerstraat 58a 3083 RP Rotterdam

54. Turkse Vrouwenvereniging Hoogvliet Traviataweg 51 3194 JW Hoogvliet

52. Shane Mustafa Ahle Soenna Maastunnelplein 44 3083 EA Rotterdam

Regio Rijnmond 55. Marokkaanse Islamitische Vereniging Schiedam Westfrankelandstraat 15-17 3117 AJ Schiedam

58. Sociaal Cultureel Islamitische Vereniging ‘Barbaros’ Dr Schaepmansingel 1 3118 XH Schiedam

56. PPME Pieter Klapwijkstraat 42 3065 KB Rotterdam

59. Stichting Islamitische Errahmane Moskee Prins Bernhardstraat 7A 2911 AM Nieuwerkerk aan den IJssel

57. SICUN Riederare 15 2993 XH Barendrecht

60. YMAE Merwedestraat 12 2987 CJ Ridderkerk

Bijlagen

53

Bijlage II Bestuur Said Igalla Turan Yazır Elvedin Kajmovic Aicha Ahamri Sıddıka Çetiner Iqbal Din Isa Kandemir Mimoun Kasmi

54

- - - - - - - -

voorzitter secretaris penningmeester bestuurslid bestuurslid bestuurslid bestuurslid bestuurslid


Bijlage III Staf Ibrahim Spalburg - Marianne Vorthoren - Mesut Dişli - Mohamed Laziz - Siham Harcha - Rukiye Küçük - Emine Çelik - Bilhan Inan - Emina Cesan -

directeur beleids- en communicatiemedewerker consulent consulent9 consulent10 consulent en projectmedewerker11 projectmedewerker12 secretaresse ID-baan13

In dienst vanaf februari 2009. In dienst tot april 2009. 11 In dienst tot juni 2009. 12 In dienst vanaf juni 2009. 13 In dienst tot maart 2009. 9

10

Bijlagen

55

Bijlage IV Locaties islamitisch vormingsonderwijs

56

Rotterdam

Lelystad

Babylon Barkentijn Blijvliet Bloemhof Charlois Combinatie ’70 Daltonschool de Margriet De Akkers De Boog De Driehoek De Dukdalf De Esch De Globe De Klimop De Korf De Notenkraker De Schalm De Waaier De Wilgenstam De Zonnekorf Jan Prins Finlandia Het Prisma Kubus Mytylschool de Brug Nelson Mandela Over de Slinge Tweebos Vierambacht

De Brink De Optimist De Vuurtoren


Bijlage V SPIOR in het nieuws • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

Koerier14, januari/februari 2009: bespreking SPIOR publicatie ‘Hand in hand tegen huwelijksdwang’ Zeit im Bild15, 5 januari 2009: ‘Rotterdam: Moslem wird Bürgermeister’ AD/ Rotterdams Dagblad, 15 januari 2009: ‘Veel kritiek op uitspraken Marokkaanse welzijnswerker’ AD/Rotterdams Dagblad, 22 januari 2009: ‘Crisisberaad na anti-Israëlische demonstratie’ Radio Amor, 27 februari 2009: over loverboys en aanpak SPIOR Nioscoop, 1 maart 2009: over islamitisch vormingsonderwijs op openbare basisscholen AD/Rotterdams Dagblad, 8 maart 2009: ‘“Wilders is moeite niet waard”’ Antenne Rotterdam, 3 april 2009: ‘Integratie: Jong geleerd, oud gedaan’ De Havenloods, 25 maart 2009: ‘Openheid moet loverboys wind uit de zeilen nemen’ NRC Next, 30 maart 2009: ‘Fundamentalist op de thee en imam in de kerk’ AD/Rotterdams Dagblad, 16 mei 2009: ‘“Politiek kan niet om deze groep heen”’ Marianne16, 23-29 mei 2009: ‘Rotterdam face à ses musulmans’ Inzicht17, mei 2009: ‘Zaadjes leggen voor een betere wereld’ NOS Journaal, 20 mei 2009: over gedwongen uithuwelijking NOS Radio 1, 20 mei 2009: over gedwongen uithuwelijking NPS Radio 1, 20 mei 2009: over gedwongen uithuwelijking KidsWeek, 29 mei 2009: ‘Contract tegen trouwen’ Reformatorisch Dagblad, 13 juni 2009: ‘Bruid tegen wil en dank’ SP!TS, 9 juni 2009: ‘Angstig na winst PVV’ STV18 Journaal, 16 juni 2009: over winst PVV bij Europese verkiezingen RTL Nieuws, 20 juni 2009: over klimaat jegens moslims in Nederland NRC Handelsblad, 2 juli 2009: ‘Minister: stop gescheiden inburgering’ NRC Handelsblad, 22 augustus 2009: ‘Een mondige moslim is hier al snel verdacht’ NRC Handelsblad, 19 september 2009: ‘Autoloos suikerfeest “onhandig”’ AD/Rotterdams Dagblad, 22 september 2009: ‘Suikerfeest: Pathé sluiten’ TV Rijnmond, 22 september 2009: over gedwongen uithuwelijking De Botlek 2, 23 september 2009: ‘Aanschuiven bij de Iftarmaaltijd’ Nieuwsflits OK IJsselmonde, oktober 2009: ‘“Burgerschapscompetenties” in samenwerking tussen OK en SPIOR’ NMO Radio, De 7e hemel, 10 oktober 2009: ‘Nikah: waardevol of waardeloos’ AD/Rotterdams Dagblad, 28 oktober 2009: ‘Korandocenten krijgen les in voorkomen radicalisering’ NRC Handelsblad, 18 november 2009: ‘Een succesvolle toekomst als voorwaarde’ EenVandaag, 30 november 2009: ‘Verbod op minaretten in Zwitserland’ Your Rights Magazine, december 2009: ‘Uithuwelijking: liefde omdat het moet’ Migratie Info19, december 2009: ‘Voor ambtenaren in Rotterdam: Cursus religie en levensbeschouwing’ www.nieuwwij.nl, 21 december 2009: ‘De problematiek van het neef-nicht huwelijk’

Bijlagen

Blad Pax Christi Vlaanderen. Programma op Oostenrijkse publieke tv-zender ORF 2. 16 Frans tijdschrift. 17 Blad Vereniging voor Openbaar Onderwijs. 18 Slowaakse publieke tv. 19 Blad Internationale Organisatie voor Migratie. 14 15

57

Bijlage VI - Deelname overleggen en besturen • • • • • • • • • • • • • •

58

Beraad kerken, moskeeën en mandirs Delfshaven Dialoogcoalitie Rotterdamse stadsdialogen 2009 Federatieve Stichting Maatschappelijk Activeringswerk Fonds Bijzondere Noden Rotterdam, algemeen bestuur Geriatrisch Netwerk Rotterdam en Omgeving (GENERO) Netwerkoverleg Kralingen-Crooswijk (pedagogische infrastructuur) Overleggen Godsdienstig en Levensbeschouwelijk Vormingsonderwijs (G/HVO) landelijk Overleg partners Godsdienstig en Levensbeschouwelijk Vormingsonderwijs Rotterdam Platform Dag van de Dialoog Platform Levensbeschouwelijke en Religieuze organisaties Rotterdam (L&R) Stichting Geestelijke Verzorging Rijnmond Rotterdamse Raad voor Levensbeschouwing en Religie (Roravolere) Stichting Interculturele Alliantie, bestuur Werkgroep Onderwijs en Migranten


Bijlage VII Gebruikte afkortingen ACPO BIO BOOR BZK CDA CED CEJI CIDI CMO CMO Stimulans COC COS CVD D66 EPTO FBNR FSMA GENERO GGD G/HVO GVOR HBO HV HVO ICA ID-banen IFYC IKOS ISBO JOC JOS KSA L&R MVCN OC&W OK-bank OSI

Bijlagen

Association of Chief Police Officers (Verenigd Koninkrijk) Beroepen in het onderwijs, wet op de Bestuur Openbaar Onderwijs Rotterdam Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Ministerie van Christen Democratisch Appèl Centrum voor Educatieve Dienstverlening Centre Européen Juif d’Information Centrum Informatie en Documentatie Israël Contactorgaan Moslims en Overheid Centrum voor Maatschappelijke Ontwikkeling Stimulans Cultuur- en Ontspanningscentrum Centrum voor Ontwikkelingssamenwerking, Rijnmond & Midden-Holland Centrum voor Dienstverlening Democraten ’66 European Peer Training Organisation Fonds Bijzondere Noden Rotterdam Federatieve Stichting Maatschappelijk Activeringswerk Geriatrisch Netwerk Rotterdam en Omstreken Gemeentelijke Gezondheidsdienst Godsdienstig en Humanistisch Vormingsonderwijs Geestelijke Verzorging bij grootschalige Ongevallen en Rampen Hoger Beroepsonderwijs Humanistisch Verbond Humanistisch Vormingsonderwijs Interculturele Alliantie In- en doorstroombanen Interfaith Youth Core (Chicago, Verenigde Staten) Interkerkelijk Overleg in Schoolzaken Islamitische Scholen en Besturen Organisatie Jeugd, Onderwijs en Cultuur, raadscommissie Jeugd, Onderwijs en Samenleving, dienst Kerkelijk Sociale Arbeid, Stichting voor Levensbeschouwelijke en Religieuze organisaties Rotterdam, Platform Marokkaanse Vereniging Centrum Noord (aangesloten organisatie) Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, Ministerie van Onbenutte Kwaliteitenbank Open Society Institute

59

pabo PBR PMW PR PvdA RADAR Roravolere SGVR SP SPIRIT SPIOR SVOR SvVP SWA TVVH VMBO VRR VU VVE WMO WOM

60

pedagogische academie voor het basisonderwijs Platform Buitenlanders Rijnmond Prostitutie Maatschappelijk Werk, Humanitas Public Relations Partij van de Arbeid Rotterdamse Anti Discriminatie Actie Raad Rotterdamse Raad voor Levensbeschouwing en Religie Stichting Geestelijke Verzorging Rijnmond Socialistische Partij Surinaamse Participatie en Integratie in Rotterdam Stichting Platform Islamitische Organisaties Rijnmond Stichting Vluchtelingenorganisaties Rijnmond Stichting voor Vernieuwing en Participatie (aangesloten organisatie) Stichting Welzijnsbevordering Antillianen en Arubanen Turkse Vrouwenvereniging Hoogvliet (aangesloten organisatie) Voorbereidend Middelbaar Beroepsonderwijs Veelkleurige Religies Rotterdam, projectgroep Vrije Universiteit Voor- en Vroegschoolse Educatie Wet maatschappelijke ondersteuning Werkgroep Onderwijs Migranten


Stichting Platform Islamitische Organisaties Rijnmond Teilingerstraat 122 • 3032 AW Rotterdam Postbus 3031 • 3003 AW Rotterdam Tel.: 010 - 466 69 89 • Fax: 010 - 466 62 79 www.spior.nl • [email protected]

Jaarverslag Stichting Platform Islamitische Organisaties Rijnmond

Recommend Documents