Aanpak Platform Haarlem Groener Platform Haarlem Groener is een jonge organisatie die het stedelijk gebied van Haarlem en de directe omgeving wil vergroenen. Het platform is ontstaan door samenwerking van enkele leden van IVN Zuid-Kennemerland met mensen van Transition Town Haarlem.
Het Platform heeft bij de vergroening twee belangrijke aandachtsgebieden:
Stand van zaken van het initiatief per januari 2013
Het stimuleren en versterken van het ecologisch groen in de stad, waardoor er voor bewoners een meer natuurlijke
Haarlem Groener heeft een kerngroep gevormd, waarin de
omgeving ontstaat, waar men prettiger en gezonder kan wonen, werken en recreëren en welke een
taken zijn verdeeld. De kerngroep bestaat uit zeven mensen
grotere biodiversiteit doet ontstaan.
mensen met deskundigheden op het gebied van milieu,
Het stimuleren en versterken van stadstuinbouw (landbouw),
natuur, duurzame ontwikkeling, veiligheid,
waardoor bewoners in de nabije omgeving eigen voedsel
organisatieontwikkeling, communicatie, bouwkunde,
kunnen telen. Dit geeft gezonde voeding en versterkt het besef van de relatie voeding en natuur. En deze
infrastructuur en verkeer, communicatie en digitaal
activiteiten stimuleert onderlinge contacten in de buurt.
Sinds mei heeft Haarlem Groener 4 x een Nieuwsbrief
afkomstig uit diverse groene groepen. In de kerngroep zitten
ontwerpen. uitgegeven (op aanvraag verkrijgbaar) en is er in mei een
Het platform werkt nauw samen met de gemeente, een aantal
netwerkbijeenkomst georganiseerd.
groene organisaties in Haarlem en bewonersinitiatieven in inmiddels een tiental buurten. Verder nemen we deel aan
De website van Haarlem Groener is sinds september 2012 gereed (zie www.haarlemgroener.nl).
participatietrajecten, zoals "Ontwikkeling Ecologisch
We zijn in 2012 met een informatiekraam aanwezig geweest
Beleidsplan Haarlem" en het "Duurzaamheidscentrum de
op de Duurzame Markt en de Najaarsmarkt Ter Kleef om
Kweektuin" in Haarlem.
bekendheid te geven aan Platform Haarlem Groener. In september werden er in de stad samen met bezoekers
Meer informatie en contact
van de Duurzame Markt een tiental “Platform Haarlem
Platform Haarlem Groener, voorzitter Anne Nicolai e-mail:
[email protected]
Groener-tegeltuintjes” aangelegd.
website: www.platformhaarlemgroener.nl
van stadsinrichting, wijkbeheer en stadslandbouw en er is
Er is geregeld overleg met beleidsambtenaren op het gebied kennis gemaakt met de wethouder Milieu. Haarlem Groener is betrokken geweest bij voorbereiding van de Haarlemse “Stadslandbouw- conferentie” in nov. 2012 en leverde o.a. gespreksleiders voor diverse werkgroepen tijdens de conferentie.
Activiteiten In 2012 werd de werkorganisatie opgezet, zijn de eigen media ontwikkeld en zijn de contacten met belangrijke partners gelegd. De activiteiten op hoofdlijnen zijn: Website en het 2-maandelijks rondsturen van onze nieuwsbrief (zie www.haarlemgroener.nl). In deze media staat actuele informatie, wat er in Haarlem op groengebied speelt, waaronder een agenda. Vraagbaak zijn voor de deelnemende "groene groepen" in Haarlem (zie voor deelnemers ook de diaserie op de
Aanpak Platform Haarlem Groener website) en de gemeente. Dit door o.a. het opzetten van een kennisbank (in ontwikkeling). Participeren in inspraaktrajecten en projecten. Zo hebben wij inspraak geleverd voor het Ecologisch Beleidsplan Haarlem, wat eind dit jaar gaat worden ingevoerd. Links naar meer informatie in dit document: Doelstellingen Platform Haarlem Groener / 06-06-12 Reactie van Platform Haarlem Groener op Concept Ecologisch Beleidsplan 2013-2030 gemeente Haarlem
Accenten 2013 We nemen deel aan de gemeentelijke (tweede) Stadslandbouwconferentie op 26 april 2013 (zie afbeelding).
Ervaringen en tips
We zijn betrokken bij het opzetten van "de Kweektuin" het toekomstige Duurzaamheids Centrum in Haarlem. Dit is echter een pril proces, waar nog geen resultaat van zichtbaar is. Verder organiseren we publieksactiviteiten en nemen hier aan deel. Zo was er eind maart een netwerkavond "het Nieuwe Tuinseizoen" in het Cultureel Centrum de Pletterij in Haarlem (zie www.depletterij.nl) en staan we met een kraam op de "Voorjaarsmarkt" in NME-centrum Ter Kleef.
Het ontwikkelen van een ‘verbindende’ organisatie als de onze is er een van lange adem. Hoewel we veel positieve reacties ontvangen, zien we pas nu het deelnemersbestand groeien. ´Actief zijn met vergroenen van een dorp/stad´ is een grote klus. Belangrijk is om je te beperken. Bijvoorbeeld: kies je om wel duurzame energie erbij te doen of niet . Ook belangrijk is voldoende mensen met voldoende deskundigheid en tijd te hebben. Een werkgroep moet zeker acht tot twaalf mensen omvatten. Zorg voor goede contacten met ambtenaren die met groen en milieu belast zijn. In Haarlem gaat dit best goed. We werken regelmatig samen met de gemeente.
Aandachts- en knelpunten Het vinden van voldoende mensen om al het werk uit te voeren (b.v. redactiewerk) Generen van voldoende financiële middelen. Om onze doelen te realiseren zijn financiële middelen noodzakelijk (min. 6.000 euro per jaar). De gemeente moet op dit moment
Rol IVN
sterk bezuinigen en voor particulieren is het toch echt crisis. De komende maanden gaan we ons concentreren op
Het IVN is met Transition Town Haarlem initiatiefnemer van het
fondsenwerving.
platform. Een tweetal leden van IVN zit nu in de kerngroep van Platform Haarlem Groener.
April 2013
Daarnaast worden agenda’s op de websites van het platform en IVN Zuid Kennemerland gedeeld. Vaak is er op bepaalde onderwerpen afstemming tussen het platform en IVN, zoals bij het Ecologisch Beleidsplan. Leden van IVN brengen vooral belang in van meer gevarieerde natuur en Platform Haarlem Groener richt zich meer op infrastructuur, openbaar groen en stadslandbouw. Deze uitwisseling vindt plaats tussen leden onderling en (nog) niet op bestuursniveau. [Voeg logo in]
Aanpak Platform Haarlem Groener Doelstellingen Platform Haarlem Groener (06 juni 2012)
dit door het contact tussen deze groepen te bevorderen, door kennis en ervaring uit te wisselen en door de groepen een podium te bieden. De website en de nieuwsbrief van “Haarlem
Doelstellingen
Groener” vormen hierbij belangrijk media. Door bundeling van
Platform Haarlem Groener is een organisatie die als
krachten van de groene groepen is ecologisch verantwoord
doelstelling heeft het stedelijk gebied van Haarlem en
groenbeleid door de gemeente positief te beïnvloeden.
aangrenzende gemeenten te vergroenen.
Haarlem Groener is een stichting in oprichting en kan daarmee
Onder vergroenen wordt verstaan het vergroten van de
t.z.t. subsidies en donaties ontvangen en verdelen. Dit ten
oppervlakte met vegetatie in woon- en industriewijken en het
behoeve van eigen werkzaamheden en projecten van
verbeteren van de kwaliteit en (bio-) diversiteit van deze
deelnemende organisaties.
vegetatie. Met vegetatie wordt bedoeld bomen, struiken, kruidlagen in openbare plantsoenen, sport- en
Voorwaarden voor deelname aan Haarlem Groener
recreatieterreinen, particuliere tuinen, straatgroen, gevel- en
De deelnemer dient een groep burgers te
daktuinen. Daarnaast wil het platform stadslandbouw
vertegenwoordigen.
bevorderen.
De deelnemersgroep is geen bedrijf en streeft geen commerciële doelen na.
Achterliggende motieven
De deelnemersgroep is afkomstig uit Haarlem of
Gebieden met meer groen geven een gezondere leefsfeer,
aangrenzende gemeente.
verbeteren de klimatologische omstandigheden (schaduw,
De deelnemersgroep dient in haar eigen doelstellingen een
minder opwarming, betere vochtregulatie, CO2 opname en
ecologische beheerswijze (van groen) als uitgangspunt te
zuurstof afgifte), vergroten de biodiversiteit en verhogen de
hebben.
economische waarde van de aanwezige gebouwen en
De deelnemersgroep accepteert dat Platform Haarlem
woningen.
Groener niet verantwoordelijk is voor schade in welke vorm
Het verbruik van fossiele brandstoffen en de ecologische
dan ook, welke voortvloeit uit publicaties van de
voetafdruk in Nederland nemen nog steeds toe. Gemeente
deelnemersgroep op de website en in de nieuwsbrief van
Haarlem streeft er naar klimaatneutraal te zijn in 2030.
HG.
Platform Haarlem Groener wil met haar activiteiten dit streven
Haarlem Groener kan samenwerken met bedrijven en
ondersteunen.
andere instellingen, welke duurzame en groene intenties
Stadslandbouw levert hierbij een bijzondere bijdrage, omdat zij
hebben en welke een maatschappelijk verantwoorde
de afstand tussen voedselproducent en consument verkleint
bedrijfsvoering volgen (zie MVO Nederland).
en extra transportverkeer voorkomt. Daarbij zorgt
Deze bedrijven kunnen niet deelnemen aan Platform
stadslandbouw voor nuttig en aangenaam gebruik van grond
Haarlem Groener, maar worden wel als partners
en vergroot het bewustzijn, dat de natuur ons voedt.
beschouwd.
Werkwijzen: Samenwerken
Haarlem Groener wil met name die projecten ondersteunen welke bewoners betrekken bij het ontwikkelen van het stedelijk groen in woonwijken. Het opzetten en onderhouden van stadsgroentetuinen door bewoners is een belangrijke samenbindende factor, waardoor het sociale klimaat in wijken wordt verbeterd. De gemeente, maar ook woningbouwcorporaties en duurzaam werkende bedrijven kunnen hierbij belangrijke partners zijn. De wijze van samenwerken zal zo nodig nader worden beschreven in aparte overeenkomsten. Realisatie
Haarlem Groener wil een platform zijn voor alle groepen die vergroeningsprojecten en ecologische, eetbare tuinen in Haarlem e.o. hebben opgezet of nog willen opzetten. Zij doet
Kerngroep Platform Haarlem Groener, Haarlem 6 juli 2012.
Aanpak Platform Haarlem Groener Reactie van Platform Haarlem Groener op het ‘Concept Ecologisch Beleidsplan 20132030’ van de gemeente Haarlem
worden. Uitgezocht zou moeten worden of deze werkwijze financiele voordelen geeft. 2 Verankering van de uitgangspunten van dit plan voor
Aan: mw L. Meuleman, beleidsmedewerker Openbare Ruimte
komende jaren (noodzaak om verder kijkend dan deze
Groen en Verkeer, Heilige Land 84 te Haarlem.
college-periode) Deze aanbeveling behoort mogelijk niet direct in het plan zelf,
Onderwerp:
maar de realisatie van (ecologisch) natuurbeheer is er nu
Reactie van Platform Haarlem Groener op het Concept
eenmaal een van lange adem. Natuur-ontwikkeling vraagt tijd.
Ecologisch Beleidsplan 2013 – 2030 van de gemeente
Daarom is het belangrijk om de uitgangspunten in dit plan voor
Haarlem.
langere tijd ook daadwerkelijk te kunnen uitvoeren. Dit leidt tot de vraag op welke wijze de uitgangspunten het beste
Datum: 15 maart 2013
verankerd kunnen worden in het gemeentelijk werk-apparaat en samenleving (zie ook 3).
Geachte mw. Meuleman, beste Laura,
3 Toepassen van het ecologische criteria bij bouw- en infrastructurele projecten
Bij deze zenden wij u onze zienswijze op het Concept
PHG wil met name benadrukken dat een goede toetsing van
Ecologisch Beleidsplan.
nieuwe bouwplannen op criteria in dit plan genoemd, ook werkelijk plaats gaat vinden. Hierbij gaat het dan niet alleen
Als eerste moeten wij u en uw afdeling complimenteren met de
om door de gemeente geinitieerde projecten, maar ook om
uitgebreide en heldere beschrijving van dit plan. Veel van de
plannen van private ontwikkelaars.
onderwerpen welke wij belangrijk vinden, zien we opgenomen
Neem waar mogelijk is duidelijke (ecologische) criteria op in
in het plan.
Bestemmingsplannen en in de “Omgevings-vergunnings-
Dit betreft zowel de kaders waarbinnen dit plan betekenis heeft
trajecten” van nieuwe projecten. Dit geldt als vanzelf ook voor
(duurzame samenleving, onderlegger voor Structuurplan
het traject van vergunnings-aanvragen voor kappen van
Openbare Ruimte en participatie burgers) als concrete
bomen.
maatregelen als natuurvriendelijke oevers, maaibeleid, ‘klimop-beleid’ en toepassen van inheemse bloem- en
4 De lijst ‘Plekken met Ecologische potenties’
vruchtdragende soorten.
Als PHG zouden we graag nog sterker de nadruk willen leggen
Ook waarderen wij het dat u recente maatschappelijke thema's
op de functie van “verbindingen” Deze zijn cruciaal voor
als beleid voor geveltuinen en stadslandbouw verwerkt heeft in
migratie van soorten flora en fauna. We missen in de lijst
het plan. Al deze zaken maken het tot een compleet geheel.
‘Ecologische potenties’: 1/ De verbinding H12 en P9, 2/ de verbinding zuidzijde N205
Wel willen we hierbij enkele aanvullingen geven, welke ons
(brede strook langs Boerhaave Vaart , 3/ de verbinding P11
inziens in het plan ontbreken of onvoldoende aandacht krijgen.
richting Spaarne dmv de Zomervaart en 4/ Oost-
Deze zijn:
westverbinding in Waarderpolder (ter hoogte van Mollerusweg – Industrieweg).
1 Kostenaspect
Deze laatste corridor kan een eerste aanzet vormen voor een
Onderzoek door de provincie Brabant heeft aangetoond, dat
grote Oost-West verbinding richting Kleverpark.
de kosten voor ecologisch beheer 20 – 40 % lager kunnen liggen. Zij hebben hierover een uitgebreide rapportage
5 De levensader van Haarlem
opgesteld. Deze bevindingen zou u in het plan kunnen
In de lijsten ‘hotspots en potenties’ komen enkele specifieke
opnemen om de draagkracht binnen de gemeentelijke
gebieden en waterlopen aan de orde. We missen hierin de
organisatie te vergroten.
levensader van Haarlem, nl. het Spaarne !
In de startfase van realisatie zullen wel extra investeringen
Hoewel wij begrijpen, dat het Spaarne en haar open zijtakken
noodzakelijk kunnen zijn (b.v. in machines en in scholing).
ook tal van andere functies hebben (o.a. afwatering, recreatie
Overwogen moet worden hiervoor gericht subsidie voor aan te
en tot industrieel werktuig), die ook strijdig met elkaar kunnen
vragen (Europees: LIFE+).
zijn, pleiten wij er sterk voor om in deze rivier waar dat mogelijk
Het consequent inzamelen en verwerken van snoei- en maai-
is, de ecologische aspecten te versterken. We denken hierbij
afval levert biomassa op, waaruit energie opgewekt kan
aan drijftillen met beplanting, glooiende oevers, maar ook meer groen op de oevers zelf.
Aanpak Platform Haarlem Groener
6 Extra waterberging In bijlage 10 (blz 62) wordt het belang van natuurvriendelijke oevers (NVO's) en doorstroming van water benadrukt. Dit is prima. NVO's geven bij een stijgend waterniveau een sterke vergroting van het bergend vermogen. Svp noteren als extra motief om NVO's te realiseren. Verder willen wij in het algemeen pleiten voor vergroting van het zoet water-oppervlak (bergend vermogen) als tegenhanger van het opkomend brakke kwelwater in het westelijk gebied van Haarlem. 7 Uitvoering van ecologisch beheer Tot slot menen wij, dat pas in de daadwerkelijk uitvoering van beheer zal zichtbaar worden, welk effect dit ecologisch beleidsplan zal hebben. Het is daarom belangrijk dat de gehele “keten” van betrokkenen (eigen organisatie en de extern uitvoerende groenbeheerders) het belang en de technieken kennen van ecologisch beheer. Hierbij is het opnemen van ecologische beheersmaatregelen in de bestekken en contracten cruciaal. Daarnaast dienen medewerkers (werkleiders en uitvoerenden ) bijgeschoold worden in deze werkwijzen. In uw plan moeten deze aspecten sterker benadrukt worden. 8 Communicatie naar burgers na invoering ecologisch beheer Bij invoering van ecologisch beheer in de openbare (groene) ruimte verandert het beeld van het aanwezige groen. Op veel plaatsen kunnen (on) kruiden en grassen onbelemmerd gaan groeien. Burgers zullen aan dit veranderd straatbeeld moeten wennen. Om de acceptatie bij burgers te vergroten is het o.i. van belang dat burgers goed worden geinformeerd dat dit een bewuste keuze is van de gemeente. De positieve gevolgen van deze beheerswijze (meer en meer gevarieerd groen, minder sterfte van bijen, enz.) moet benadrukt worden. Belangstellende burgers (b.v. Wijkraden of groene wijk-werkgroepen) kan een cursus “ecologisch groenbeheer” worden aangeboden. PHG adviseert over dit onderwerp een aparte bijlage “Communicatie naar de burger” toe te voegen. Wij hopen dat wij met bovengenoemde aanvullingen, een zinvolle bijdrage te hebben geleverd voor het optimaliseren van het Ecologisch Beheer Plan en wensen u verder succes met realisatie. Namens Platform Haarlem Groener, Rolf Baron / Anne Nicolai
Aanpak Platform Haarlem Groener Kaart Stadslandbouw in Haarlem
