Nieuws, info en achtergronden voor alle aios huisartsgeneeskunde

Jaargang 13 – Mei 2014

BULLETIN

Nieuws, info en achtergronden voor alle aios huisartsgeneeskunde

Samenwerken: 1+2 = 1,5 Van ROVAH’s naar LOVAH-afdelingen | LOVAH-bestuurswisseling Toekomstvisie 2025 gepresenteerd aan minister Schippers Over de grens | Terugblik WONCA 2013 Hypotheek voor de startende huisarts

...en meer!

Van de voorzitter

Inhoud 3 4 5 6

Kruis

Bestuiving

10

12

sPeciaal voor u: ‘Financieel consult voor de (startende) huisarts’

13 16 19 20 22

Sibbing & Wateler is een onafhankelijk financieel adviesbureau, gespecialiseerd in de praktijkbegeleiding van vrije medische beroepsbeoefenaren, waaronder huisartsen. Wij bieden u een gevarieerd dienstenpakket voor al uw financiële zaken, nu en in de toekomst.

24 26 28

bestel direct uw gratis exemPlaar Speciaal voor u als (startende) huisarts heeft Sibbing & Wateler een praktijkgericht boek geschreven, dat op heldere wijze ingaat op belangrijke financiële, contractuele en fiscale zaken.

29 31 32

Wilt u meer weten over onder meer het werken als waarnemer, de overname van een praktijk, arbeids ongeschiktheidsverzekeringen, assurantiën en hypotheken? Bestel dan uw gratis exemplaar van het boek via onze website: www.sibbing.nl. Of stuur een email naar [email protected] met uw naam, adres, postcode, woonplaats, einddatum opleiding en huidige werksituatie, o.v.v. boek ‘Financieel consult’.

Praktijkbegeleiding Financiële Planning telefoon: (0318) 544 044 - www.sibbing.nl

assurantiën

Nienke Kessel

s

Door: Nienke Kessels

Voorzitter LOVAH

Samenwerking is hot. Je kunt geen krant of tijdschrift openslaan of je komt het woord tegen. Ook in bestuursland lijkt “samenwerking” het woord van het jaar te worden. Het is het thema van het NHG congres van 2014, de discussiebijeenkomst op de WONCA wordt er aan gewijd en menig nascholing gaat over het belang van samenwerken.

Binnen de LOVAH hebben we afgelopen jaar een enorme professionalisering doorgevoerd. Hierover schreef ik al in het vorige bulletin. De kaders zijn geschetst, de visie staat op papier, iedere schakel in de organisatie kent zijn functie en taakomschrijvingen ook de regisseurs kennen hun rol. En dan wordt samenwerking ineens heel erg leuk!

Samenwerking lijkt het recept voor iedere kwaal te zijn. Want samen staan we sterk, toch? Het individualisme in de huisartsenzorg is officieel verleden tijd: de solist wordt met uitsterven bedreigd en grote gezondheidscentra ploppen als paddenstoelen uit de grond. Maar kunnen we als eigenzinnige huisartsen eigenlijk wel zo goed samenwerken?En vinden we dat eigenlijk wel leuk?Als beroepsgroep worden we geacht het te kunnen, dat is één ding wat zeker is. We moeten onze praktijk runnen en samenwerken met collega-huisartsen, assistenten en POH’s. Daarnaast participeren we in de ketenzorg, is het wenselijk als we een bijdrage leveren aan online patiëntportalen en ook de MDO’s met specialisten zijn hot en happening. Het grote gevaar van samenwerking zit hem in de versnippering. Doordat iedereen een subtaakje in het grote geheel heeft, dreigt het gevaar dat niemand zich eindverantwoordelijk voelt. En als er geen regisseur is, is iedere samenwerking gedoemd te mislukken.

Synergie is in dit geval een beter woord.Het is de overtreffende trap van samenwerking. Samenwerken kan puur functioneel zijn, een “moetje”. Echter soms ontstaat er ietsen wordt 1+1 ineens 3. En die kracht, die flow, die energie die daarbij vrijkomt… dát maakt besturen fantastisch! Je zou het kruisbestuiving kunnen noemen. Elkaar enthousiasmeren, leren en gebruik maken van elkaars kennis en kunde. LOVAH afdelingen die de kunst bij elkaar afkijken.Werkgroepen die als expertiseclubs ingeschakeld worden. En bestuursleden die meer weten over het “grotere geheel” en daarmee de context en het lange termijn verhaal kunnen verduidelijken. Moraal van het verhaal: als je een gezamenlijk doel hebt (visie) en de organisatie in de breedste zin van het woord goed functioneert,hebben alle radertjes hun eigen kracht en is samenwerkenniet moeilijk, maar vooral heel erg leuk! Veel leesplezier gewenst!

Secretariaat LOVAH Postbus 19025 3501 DA Utrecht [email protected] www.lovah.nl LOVAH BULLETIN - mei 2014

3

OnderwijsTITLE en opleiding

VanTITLE de LHV

Verder blijkt uit onderzoeken dat dokters vaak meer willen dan patiënten. Als dokters wat dwingende patiënten voor ogen hebben, dan extrapoleren ze dit naar de hele populatie, alsof iedereen dat zou willen. Er zijn natuurlijk patiënten die meer willen. Maar het blijkt dat 15% van de patiënten, minder zou willen dan wat er uiteindelijk gebeurt.

Optimale zorg

Dappere Dokters

Een interview met Bart Meijman, huisartsopleider en voorzitter huisartsenkring Amsterdam, medeoprichter initiatief dappere dokters

Als je één ding mag noemen, wat zou u de huidige aios dan meegeven?

Blijf reëel nadenken, realiseer je dat defensieve geneeskunde veel kwaad kan doen bij patiënten. Weeg dit af tegen de winst, die je natuurlijk ook altijd hebt. Ik zie de defensieve geneeskunde toenemen uit angst. Ik zou heel graag willen, dat dokters niet onverantwoord handelen, niet stoer

Door: Petra Peek

Op initiatief van Ab Klink, Marcel Levi, Henriëtte van der Horst en Bart Meijman is in 2012 het initiatief Optimale zorg - dappere dokters opgestart. Zij zoeken naar mogelijkheden om optimale in plaats van maximale zorg te leveren. Hierbij gaan dokters in gesprek met de patiënt over het kiezen van de gunstigste zorg. Ze werken intensief samen met andere zorgverleners om de zorg voor de patiënt zo optimaal mogelijk te krijgen. Ze willen ook dat eerste- en tweedelijnsartsen meer samenwerken en zoeken naar oplossingen om de communicatie te optimaliseren en moderniseren. Een dappere dokter durft ook te kijken naar het eigen functioneren, bijvoorbeeld verwijspatroon, en verbeterdoelen te hebben. Hoe vind je dat de samenwerking zou moeten zijn?

Huisartsen zouden bijvoorbeeld samen moeten kijken naar op handelen gebaseerde cijfers en deze vergelijken met andere praktijken. In een veilige omgeving kunnen zij dan verschillen opmerken en elkaar aanspreken op die verschillen, om zo hun handelen te verbeteren. Als verzekeraars dit meer zouden stimuleren, kun je wegblijven van quasi-kwaliteitsparameters, wat meetbare dingen zijn, maar die niet voor kwaliteit staan, waardoor je een verkeerde sturing krijgt.

Moet daar een getal aan hangen?

Hier hebben wij het wel met de zorgverzekeraar over gehad, zij moeten stimuleren dat dit meer gebeurt. Het moet bijna iets verplichtends hebben,

4

LOVAH BULLETIN - mei 2014

anders gebeurt het gauw te weinig.

En hoe moeten we gaan bezuinigen?

Ziekenhuizen mogen financieel maximaal twee procent groeien. Als je ziet wat er is aan vernieuwing van zorg, dan is dat snel op. Als een ziekenhuis daar niet een slag in maakt en door blijft gaan met zaken die eigenlijk veel beter kunnen worden gedaan in de eerste lijn, draaien ze zichzelf de nek om. Dan krijgen we weer een budgetsysteem dat we 20 jaar geleden hadden. Een zorgverzekeraar koopt dan een bepaalde hoeveelheid zorg in, en daarna is het ‘op’. We moeten af van jaarlijks op herhaling bij een specialist komen. Allereerst wel wanneer hier een medisch duidelijk aantoonbare reden voor is, maar niet als het een automatisme en een

Uit onderzoeken blijkt dat dokters meer onderzoek en behandeling willen dan patiënten Bart Meijman

wordt per handeling, is dat financieel dus heel inefficiënt.

Kan dat allemaal zomaar?

geldbron is. Specialisten denken, ’het is veilig, zo kunnen we een patiënt goed controleren’. Een patiënt alleen moet bij een specialist komen voor specialistische zorg. Het vervelende nu is dat we in een periode van bezuinigingen zitten, waarbij de overheid gewoon zegt ‘we gaan hier bezuinigen vanaf 1 januari’. Dan wordt het heel ingewikkeld. Terwijl

Het is nog maar de vraag of de eerstelijn het allemaal kan behappen je ook bezuinigingen kunt krijgen door goed doordachte keuzes over nuttige zorg. Maar het kost duidelijk meer tijd om ook aan patiënten uit te leggen dat je iets niet wilt doen. Bovendien produceer je minder. Maar in een systeem waarin je alleen betaald

Het probleem zal eerder bij de eerste lijn liggen dan bij de tweede lijn. Alles moet naar de eerste lijn, maar het is nog maar de vraag of deze dit allemaal kan behappen. Een aantal patiënten vind het waarschijnlijk prettig om naar de huisarts te gaan, maar wat met de patiënten die dit niet willen? Dit is een veranderingsproces wat natuurlijk tijd kost; je kunt mensen niet dwingen. Een zorgverzekeraar kan dit wel door het duurder te maken, waardoor mensen anders gaan kiezen. Dit is niet wat je wilt, je zou dit in samenspraak met de patiënt moeten doen.

Haha@aios: Zelfzorg Door: Rick van der Boog, aios LUmc Terwijl ik met de doktersassistentes in gesprek ben over het motiveren tot zelfzorg staar ik naar buiten. Met de wind in het haar zie ik een adipeuse vrouw van rond de 40 in een scootmobiel voorbij racen. Een tas met snacks vult haar mandje. Verbaasd en empatisch merk ik op dat een jonge vrouw als zij al aan een scootmobiel gebonden is. Waarop de assistente antwoordt:‘Die is helmaal niet invalide, die scootmobiel is van haar moeder. Ze is gewoon te beroerd om naar de supermarkt te fietsen!’

doen, maar wel nadenken bij wat je aanvraagt en wat je doet. Dat is wel het verschil tussen protocollair werken en geneeskunde bedrijven. Los staan van die confectiestroom en maatwerk blijven leveren.

En de vraag van patiënten zelf dan?

Snotterpoli’s zouden er ook niet komen als medisch specialisten 9 euro per 10 minuten kregen. Zij zeggen dat patiënten dit fantastisch vinden. Logisch, ze krijgen in één keer alle aandacht. Dit is allemaal erg geldgedreven, maar het kan natuurlijk prima door de huisarts worden gedaan.


5

TITLE

TITLE

Wij stellen aan u voor...

CUBA!

BUENDÍA

Het geheim achter de hoge leeftijdsverwachting in een ontwikkelingsland

In Maastricht heeft Suzanne de geneeskundeopleiding gevolgd. Na het afronden daarvan heeft ze in Australië onderzoek gedaan naar onderwijs voor arts-assistenten over management en leiderschap. Tijdens haar werk als anios kindergeneeskunde ontdekte ze dat ze aangetrokken werd door de diversiteit, de generalistische medische inhoud en de persoonsgerichte zorg in de huisartsgeneeskunde. In september 2013 kon ze in Utrecht aan de opleiding beginnen en werkt momenteel in het Eerstelijns Centrum in Tiel.

Het prikkelt je nieuwsgierigheid: Cuba’s WestEuropees aandoende hoge levensverwachting en lage kindersterfte lijken in tegenspraak met haar armoede en de Carïbische levenswijze. Reden om ter plekke een kijkje te gaan nemen. Het werden drie bezoeken die een bijzondere indruk achterlieten die ik hier met jullie wil delen. Door: Paul Jonas Huisarts en docent aan de Huisartsopleiding in Leiden De gemiddelde Cubaan leeft in een rustig tempo. Muziek en dans zijn verweven in de voor onze begrippen verder basale materiële levensomstandigheden. Je komt opvallend veel vrouwen op belangrijke maatschappelijke posities tegen. Dat klopt met de macrocijfers: van de beroepsbevolking is de helft vrouw, eenderde van hen heeft een hogere functie. Ook merk ik bij veel ontmoetingen dat Cubanen -van taxichauffeur tot professor- opvallend breed ontwikkeld zijn. Naast belangstelling voor je euro’s, is die er ook voor een wetenschappelijke aanpak. Dat zie je goed in de eerstelijnszorg. Die is zeer goed georganiseerd tot in de haarvaten van de bevolking, het gezin als basiseenheid van onderzoek en zorg, gebaseerd op preventie en gezondheidspromotie, heel evidencebased en veel actieve deelname van de bevolking. Zo start een Cubaanse huisarts s’ochtends om een uur of acht samen met de wijkverpleegster en aios het spreekuur. Dat gaat heel ontspannen (1/2 uur per patiënt) en voelt als een consultatiebureau: wegen, meten, bloeddruk opnemen, waarna een gesprek met de dokter over de situatie thuis, op het werk, risicofactoren en leefstijl. Dan volgt een risico- evaluatie en een persoonlijk plan van aanpak. De huisarts stelt daarbij ook eventuele indicaties voor borst-, cervix-, en prostaatscreening. Een jaar later komt de patiënt weer. s’Middags legt het drietal de huisbezoeken 6


af; leefomgeving (water)hygiëne mobiliteit bij ouderen en dergelijke zijn dan het gespreksonderwerp. Acute zaken komen tussendoor en worden getriëerd: zelf afhandelen of naar de naburige poli. Op de vraag waar de huisartsen in deze sterk geprotocolleerde zorg hun werkplezier vandaan halen hoor je steevast: “we zijn een deel van onze families en hebben de zorg over hen. We zien kinderen opgroeien en ouderen sterven.” Echte levensloopgeneeskunde dus. Zo ziet een Cubaanse huisarts alle patiënten (gemiddeld 1000) 2x per jaar, Kijkt hoe risico’s zich ontwikkelen en probeert er samen met de patiënt en de familia wat aan te doen. Een

Nadat ze in februari officieel door de ledenraad is aangenomen is Suzanne Schoenmaker het LOVAH bestuur komen versterken. Van harte welkom Suzanne!

dat de Cubaanse patiënt voor een dubbeltje op de eerste rij zit. Aan het begin van de jaren negentig was er een ernstige economische crisis op Cuba. Daardoor daalde het gewicht van de bevolking gemiddeld 5,5 kg. Dit bleek gunstig voor de incidentie van cardiometabole ziekten. Dat is inmiddels verleden tijd: met de welvaartsstijging steeg ook cardiometabole morbiditeit. Ook het overmatige alcoholgebruik neemt endemische vormen aan. De Malecon, de 5 km lange beroemde boulevard van Havana waar de jeugd zich elke avond vermaakt, wordt gekscherend wel de “grootste bar van de wereld” genoemd.

Suzanne: ‘Omdat ik het leuk vind om activiteiten te organiseren, het belangrijk vind om continu te zorgen dat we een goede opleiding krijgen en dat onze belangen behartigd worden, heb ik bij de LOVAH gesolliciteerd. Daarnaast ben ik van mening dat wij dit vak mogen uitvoeren in een boeiende tijd waarin veel verandert. Het is niet meer alleen medisch inhoudelijk, er komt veel meer bij kijken. Hier kunnen wij als jonge artsen verantwoordelijkheid

Suzanne Scho

enmaker

in nemen en sturing aan geven. Ik denk dat LOVAH hier een goed platform voor kan bieden.’ De ervaringen die Suzanne tijdens haar onderzoek in Australië heeft opgedaan neemt ze mee naar de huisartsopleiding. Suzanne hoopt veel aios te ontmoeten en te inspireren. Suzanne: ‘Het lijkt me leuk om meer aios te leren kennen, ik hoop jullie te zien tijdens congressen, sportactiviteiten en andere LOVAH bijeenkomsten. Geniet van dit mooie vak, verwonder en verbeter! Zoals de Romeinse filosoof Seneca ooit zei: ‘Je bent minder van de dag van morgen afhankelijk, wanneer je de huidige zelf ter hand neemt.’’

Differentiaties zijn voor Door: Eddy Reijnders

iedereen die er tijd voor heeft!

Het prikkelt je nieuwsgierigheid: Cuba’s West-Europees aandoende hoge levensverwachting en lage kindersterfte lijken in tegenspraak met haar armoede en de Carïbische levenswijze.

Het beleid ten aanzien van het doen van een differentiatie is veranderd. Voorheen werd de eis gesteld dat je ‘excellent’ moest zijn. Nu mag iedere aios die de tijd voor de differentiatie kan vrijmaken er een volgen.

Bij veel differentiaties is er nog plek om in te stromen! Instromen tijdens het derde jaar is mogelijk. Bespreek indien mogelijk je wens tot differentiëren al tijdens het koppelingsgesprek met de opleider.

In Cuba valt veel te leren. In het kader van de preventieve gezondheidszorg kan als onderdeel van de huisartsopleiding een stage worden gelopen in Cuba. Vergeleken met een stage in andere ontwikkelingslanden valt er meer te leren vanwege de prioriteit voor de eerstelijnszorg en wetenschappelijke aanpak.

Een differentiatie geeft aios de kans om ergens extra goed in te worden. Hieraan besteedt de derdejaars aios ongeveer 10% van de tijd. Een differentiatie duurt ten minste een half jaar, sommige kunnen verlengd worden tot een jaar. Je kunt er ook twee doen. Een differentiatie is leuk en nuttig. Het is een goede voorbereiding op de latere beroepsuitoefening. Veel samenwerkende huisartsen verdelen de taken immers onder elkaar (taakdifferentiatie) of specialiseren zich ergens in (kaderhuisartsen).

Kijk voor een overzicht op de website van je eigen opleidingsinstituut op differentiatie.

Wie concrete belangstelling gekregen heeft voor een stage kan contact opnemen via: [email protected].

Er zijn veel verschillende differentiaties mogelijk zoals beleid en beheer, ouderengeneeskunde, palliatieve zorg, psychotherapeutische technieken, sportgeneeskunde, actieve verloskunde etc.

epidemioloog is vast verbonden aan een groep van tien huisartsen. Jaarlijks wordt daar gekeken op welke verschuivingen in het gezondheidsbeeld actie kan worden ondernomen. Specialisten werken op de poli en ook op huisartspraktijken. Vrouwengroepen helpen bij epidemieën, vaccineren en het geven van voorlichting. Vermoedelijk speelt deze focus op preventie een belangrijke rol in het ontstaan van de uitstekende gezondheidsparameters van het land. En dat voor 10% van de kosten hier! Met recht kun je zeggen

s: Oma

Haha@aio

e lunch eghuis - d

a Door: Petr

s VUmc

Peek - aio

ar gezet...

wordt kla

jaar, rijdt uw M, 80 ro v e is M . is w L al, zij leeghu Daar zit m r het verp l. : o rt fe o e d ta e h p rk c o a n Ik lo ar de lu lstoel inp a n ro l r e a a to h ls j in haar ro M, terwijl zi d. Zegt mw 92 jaar ou t nu?’ , hoe is he ‘Hee oma

Verple


7

TITLE

TITLE

Hoofd

zaken

Tenslotte, het hoofd van welke huisartsleiding zullen we voor het volgende bulletin benaderen voor deze rubriek? Wat maakt deze persoon tot een fijne collega?

Interview met het hoofd van de huisartsopleiding Utrecht In een nieuwe vaste rubriek willen we jullie voorstellen aan één van de hoofden van de huisartsopleidingsinstituten. Deze eerste editie is het woord aan Roger Damoiseaux, sinds 1 maart 2013 hoofd van de huisartsopleiding in Utrecht

Waarin onderscheidt de huisartsopleiding Utrecht zich ten opzichte van de overige opleidingsinstituten?

Door: Hielke Renkema moiseaux

Roger Da

Wat heeft u gedaan voordat u aan deze functie begon?

Na mijn basisopleiding geneeskunde in Nijmegen, ben ik in 1987 begonnen met de tropenopleiding. Waarna ik in 1989 samen met mijn vrouw naar Malawi ben gegaan om vier jaar te werken in een ziekenhuis. Na deze Afrika-jaren ben ik met de huisartsopleiding in Utrecht begonnen. Mijn promotieonderzoek naar het effect van antibiotica bij acute middenoorontsteking bij jonge kinderen ben ik na de opleiding gestart. Hierbij werkte ik anderhalve dag per week in een huisartspraktijk. Uiteindelijk heb ik in 2000 een solopraktijk in Hattem overgenomen, welke in 2002 is overgegaan naar een groepspraktijk. Mede door mijn wetenschappelijke ervaring heb ik verschillende nevenfunctie kunnen uitoefenen als auteur bij verschillende NHG standaarden, als lid van de Huisarts & Wetenschap redactie, de commissie Farmaceutische hulp (van het CVZ), de Cochrane Library en als sectieredacteur bij het NTvG. Enkele maanden geleden ben ik benoemd

8


tot hoogleraar huisartsgeneeskunde aan het UMCU met als leeropdracht onderwijs en evidence based medicine in de huisartspraktijk.

Wat zijn voor u de belangrijkste drijfveren geweest om hoofd van de huisartsopleiding in Utrecht te worden?

Het was voor mij een grote eer dat ik werd gevraagd voor deze functie. Na twaalf jaar werkzaam te zijn geweest in een huisartsenpraktijk was ik toe aan een nieuwe uitdaging. Op dat moment gaf ik onderwijs in het basiscurriculum, maar ik wilde me meer toeleggen op de toekomst van de huisarts. In een steeds veranderend landschap, is het belangrijk dat de huisarts een duidelijke maatschappelijke positie inneemt. Binnen de opzet van de huisartsenopleiding zou ik door een landelijk uniform curriculum, met de nadruk op wetenschap, onderwijs, patiëntenzorg en maatschappelijke taken, de huidige en toekomstige aios enthousiast willen maken voor deze extra taken. Zodat er zowel medischwetenschappelijk als maatschappelijk

onderlegde opgeleid.

huisartsen

Op welke manier houdt u feeling met de diverse onderdelen van het huisartsenvak?

Herman Bueving, verbonden aan het Erasmus MC. Behalve dat hij de langst zittende van al mijn medehoofden is, heeft hij ook een hele grote dossierkennis. Daarbij komt dat ik in mijn inwerkperiode, bij hem heb meegelopen om de belangrijkste facetten van deze mooie functie van hem te leren.

worden

Ten eerste ben ik één dag per week werkzaam in de huisartsenpraktijk in Hattem, waar ik me naast de patiëntenzorg ook nog bezig hou met de praktijkvoering. Daarnaast ben ik nog betrokken bij richtlijnontwikkeling en bij diverse wetenschappelijk onderzoeken. Landelijk speelt verder nog het hoofdenoverleg van alle opleidingsinstituten, terwijl er lokaal nog overleg is binnen de opleiderscommissie van het UMCU. Het is belangrijk om ook vanuit de andere specialismen op de hoogte te blijven van wat er bij hen speelt. Tenslotte ben ik lid van de Registratiecommissie Geneeskundig Specialisten. Al met al kan ik me door het aangaan van deze functie, bezighouden met veel interessante onderdelen van ons vakgebied.

rol, kan hij handelen vanuit zijn medisch-wetenschappelijke kennis, zijn ervaring en vanuit de patientwensen. Om het enthousiasme en de instroom van potentiële aios huisartsgeneeskunde te vergroten wil ik ook in het basiscurriculum geneeskunde

Laat ik voorop stellen dat we streven naar landelijke uniformiteit in de opleiding. Vanuit het verleden zijn er echter wel verschillen tussen de opleidingen. Waar we in Utrecht trots op mogen zijn is de sterke onderzoeksgroep De opleiding is geen welke vanuit het Julius Centrum verbonden is confectie, maar juist aan de huisartsopleiding. maatwerk Mede hierdoor heeft Utrecht de meeste aiotho´s van meer aandacht voor het alle huisartsopleidingen, met een huisartsenvak. Te denken valt focus op hart- en vaatziekten en aan het opzetten van een op infectieziekten. In de toekomst geïntegreerd longitudinaal cowillen we ons meer gaan richten op schap huisartsgeneeskunde patiëntveiligheid, de organisatie van welke verweven is met andere de zorg en op de oncologie in de co-schappen. eerste lijn.

Wat zijn voor u de speerpunten welke u wilt verbeteren binnen de huisartsopleiding in Utrecht?

De basis van de opleiding is goed. Waar ik me op wil richten is verdere academisering van de opleiding. Mede door evidence based medicine in het curriculum en door docentprofessionalisering. Daarnaast vind ik het van belang dat de opleiding geen confectie is, maar juist maatwerk. Wat wil de aios qua differentiatie en hoe wil de aios vorm geven aan het eigen onderwijs? De aios is namelijk verantwoordelijk voor zijn eigen leerproces. Het is daarnaast een illusie om te denken dat je een volledige huisarts kan zijn na drie jaar opleiding. Door de opleiding heeft de aios een brede basis en is hij klaar voor zijn maatschappelijke

Haha@aios: Paniek Door: Maayke Schilstra - aios VUmc Mevrouw A was een 62-jarige nauwelijks Nederlands sprekende vrouw van Marokkaanse afkomst. Ik leerde haar kennen aan het begin van dit jaar. Ze was kort daarvoor gediagnosticeerd met een gemetastaseerd longcarcinoom. Ze lag inmiddels thuis op bed en ging achteruit. Tijdens mijn wekelijkse visite kwam ik haar kamer binnen waar ze in bed lag. Ik trof haar aan met gesloten ogen, er was geen contact met haar te maken, ze reageerde niet op aanspreken en was onverstaanbaar voor zich uit aan het prevelen. Lichtelijk in paniek begon ik hard na te denken wat er aan de hand zou kunnen zijn. Precies op dat moment kwam haar dochter binnen lopen. Ik vroeg haar sinds wanneer de situatie achteruit ging. Gelukkig kon ze mij snel geruststellen: ‘Nee joh, ze is op dit moment gewoon aan het bidden, ga maar even zitten op het krukje naast haar, ze zal zo wel klaar zijn!’ Opgelucht nam ik plaats op het krukje naast haar bed. Toen ze klaar was met het gebed begon ons vertrouwde gesprek met handen en voeten. LOVAH BULLETIN - mei 2014

9

TITLE

TITLE

NHG-congres 2013,

een SBOH-schoolreisje?

Waren wij met teveel aios? Door: Sofie de Haan

Na een leerzaam en gezellig congres stuit ik op HAweb op een discussie over de aanwezigheid van aios. Er staat een bericht met de vraag of de grote hoeveelheid aanwezige aios niet ten koste gaat van toegang voor gevestigde huisartsen. Sommige van de reacties verbazen mij. Was dit congres een soort schoolreisje voor SBOH-werknemers? Creëerden wij met alle jonge enthousiastelingen een soort EO-jongerendaggevoel? En neem ik mijn vak niet serieus omdat ik op de grond zittend heb geluncht?

Roos Daan, gevestigd huisarts in Purmerend, heeft tijdens het congres ook zittend op de grond geluncht. Elk jaar spreekt zij met haar oude aiosgroepje af op het NHG-congres. De discussie die op HAweb is ontstaan vindt zij onzin. ‘Aios, gevestigd of waarnemend huisarts: we zijn allemaal collega’s die een prachtig vak uitoefenen en waarvoor elk jaar weer een mooi congres georganiseerd wordt. Wie zich op tijd inschrijft is zeker van een plek!’ schrijft zij op het forum. Het stoort haar dat er een groep huisartsen is, die niet alle congresbezoekers als gelijkwaardig beschouwen. ‘Alsof ze boven de jonge garde staan. Met die houding wordt er een gat gecreëerd tussen de jonge en de oude huisartsen. Ik ga naar het congres om kennis op te doen en mensen te ontmoeten. We kunnen allemaal van elkaar leren, jong en oud. Bovendien ben ik er trots op dat er zoveel enthousiaste jonge mensen zijn, die straks mijn werk kunnen overnemen.’

Wending

Huisarts in Utrecht Barbara Benard was degene die de discussie op het HAweb startte. Zij was zelf wat verbaasd over de wending die de discussie nam. ‘Het was jammer dat het ontaardde in de zure oude huisartsen versus de jonge frisse huisartsen. Dat is nooit mijn bedoeling geweest.’ Doordat Barbara ziek was heeft zij dit jaar zelf het congres niet kunnen bezoeken. Gelukkig kon zij met haar kaartje een collega-huisarts blij maken die naast de kaartjes had gegrepen. Ook hoorde zij van andere gevestigde huisartsen, die een kaartje wilden kopen toen het al uitverkocht was. De eerstejaars aios bij haar in de praktijk had via de SBOH wel een kaartje weten te

10


bemachtigen. Barbara: ‘Het viel me al een paar jaar op dat er relatief steeds meer jonge mensen op het congres zijn. Ik gebruik het congres vooral als inspiratie. De vraag is wat je er medisch inhoudelijk van opsteekt. Er worden vooral veel organisatorische dingen besproken. Ook vragen als hoe sta je in je vak en wat vind je tot je taak behoren? Ik vind dat erg nuttig voor derdejaars aios. Ik vraag me alleen af hoeveel eerstejaars aios hiervan opsteken. Zij zijn over het algemeen toch meer bezig met vakinhoudelijke dingen als consultvoering en NHG-standaarden. Ik was benieuwd hoe anderen hierover dachten. Vandaar dat ik dat bericht heb geplaatst.’

Vergoeding

Interessant hoe de intentie van Barbara Benard verandert in een ander soort discussie. Ik herken wat Roos Daan beschrijft. Dat sommige reacties mij het gevoel gaven dat de ‘oude huisartsen’ boven ons ‘jonkies in opleiding’ staan. Een gevoel wat ik overigens helemaal niet heb meegekregen op het congres zelf. Misschien dat die opmerkingen me achteraf daarom zo raken? Toch zijn er een aantal vragen die naar voren komen waar ik zelf ook mijn vraagtekens bij heb. Want als onze kaartjes niet volledig vergoed werden door de SBOH, waren we dan ook in zulke groten getale gekomen? Laatstejaars aios Janine Franssen bezocht afgelopen keer voor de derde maal het NHG-congres. Als zij straks afgestudeerd is en het kaartje niet meer door de SBOH betaald wordt, zal zij het congres ook graag weer bezoeken. ‘Al ga ik over een paar weken wel als waarnemend huisarts aan de gang. Waarschijnlijk zal ik dus op de dag van het

congres moeten werken, zodat een oudere huisarts zijn praktijk rustig achter kan laten.’ Ook Janine had het idee dat er deze keer meer jonge mensen rondliepen dan andere jaren. Zij en haar mede-aios trokken de conclusie dat er elk jaar ongeveer evenveel aios zullen komen, dus dat waarschijnlijk de gemiddelde leeftijd van de huisartsen op het congres lager wordt.

Picknick

Overigens houdt Janine zelf ook niet van op de grond eten. Janine: ‘Ik vond de lunch er dit jaar uitzien als een soort reuze picknick. Ik zag jonge mensen, maar net zo veel oudere huisartsen op de grond zitten te lunchen. Zelf vind ik zittend op de grond eten niet zo prettig, maar dat moet iedereen vooral zelf weten. Ik vind het alleen raar dat er gesuggereerd wordt dat het een soort schooluitje leek doordat al die aios op de grond zaten te lunchen. Zoals gezegd, er zaten ook genoeg ouderen op de grond. Aios staat niet gelijk aan op de grond eten en huisarts staat niet gelijk aan zich daar te goed voor voelen.’ Glimlachend: ‘Ik ben namelijk een aios die zich daar te goed voor voelt.’

Bruto/netto

Eerstejaars aios aan het AMC Thijs van ’t Hullenaar was de laatste die reageerde op het forum. Hij vond dat er ook relatief veel aios op het congres rond liepen. Al vraagt hij zich wel af of dat kwaad kan. Thijs: ‘Veel aios hebben voor de huisartsopleiding in het ziekenhuis gewerkt, waar het er vaak toch net iets anders aan toegaat dan tien of twintig jaar geleden. Oudere collega’s kunnen weer leren van onze ervaringen uit de kliniek of het opleidingsinstituut.’ Wat hem ook was opgevallen is dat de aios de kosten en overnachting bij het congres volledig vergoed krijgen. Hij vraagt zich af of er zonder deze vergoeding net zoveel


11

TITLE

TITLE

we can!

aios zouden komen. Thijs: ‘De aios die aanwezig waren op het congres waren allemaal enthousiast en gemotiveerd. Je zou in plaats van via een bruto regeling dit bedrag netto via de aios kunnen overmaken. Zij kunnen dan zelf kiezen of zij dit voor het NHG-congres of voor iets anders willen gebruiken. Ik verwacht dat er dan net zoveel aios zullen komen. Maar het voelt misschien minder alsof de artsen in opleiding alleen maar komen vanwege de bruto regeling.’ In de discussie komen dus verschillende standpunten naar voren. Wat ik in ieder geval bij iedereen proef is enthousiasme over het NHG-congres. Bovendien wordt door iedereen het inhoudelijke aspect én het sociale belang van het congres benoemd. Al zal dat sociale aspect voor iedereen anders uitpakken. Feit blijft in ieder geval dat het aantal huisartsen de afgelopen jaren is toegenomen. In 2002 waren er 7969 huisartsen en in 2012 8879 huisartsen. Bovendien gaan er ook steeds meer huisartsen parttime werken (Bron: Nivel: Cijfers uit de registratie van huisartsen). De plannen voor veranderingen in de gezondheidszorg zullen daarnaast misschien nog meer werk voor huisartsen opleveren.

Yes

Het T-shirt ligt nog steeds in mijn kast, na 5 jaar is de tekst wat vaal geworden: ‘Yes, we can!’. Obama kondigde in 2008 met deze leus de grootste hervorming ooit van de gezondheidszorg aan. Met Obamacare zouden ruim dertig miljoen onverzekerde Amerikanen een gegarandeerde toegang tot de gezondheidszorg krijgen. Dansvloer

Het lijkt me dus vooral zaak om een goede locatie te vinden waar alle enthousiaste huisartsen én aios terecht kunnen om van elkaar te leren. En daarna met zijn allen te kunnen feesten. Want hoe mooi en verbroederend is het als de eind twintigers samen met de eind vijftigers op de dansvloer staan te swingen op ‘rolling on the river’. Er is dan geen kloof (of rivier) meer tussen de oudjes en de jonkies te ontdekken.

Haha@aios: Ik wil dokter worden Door: Joyce Stroeve - aios VUmc Project Paspoort: een inspirerend project in Amsterdam Nieuw-West. 12-jarige scholieren op zoektocht naar hun talenten en de daarbij passende beroepen. Leerlingen moeten nadenken over vragen als: Wie ben ik? Wat kan ik? Wat wil ik? Paspoort naar je toekomstdroom werd afgesloten met een dag waarop de scholieren workshops konden volgen per beroepsgroep. Ik verzorgde op de dag natuurlijk de workshop huisarts. Tijdens de dag kwam een scholier naar me toe met de vraag: ‘welke workshop is dit?’. Ik: ‘huisarts’. Waarop de scholier antwoordde: ‘oh nee, dan ga ik ergens anders heen, want ik wil dokter worden’. Prachtige opmerking! Ik heb inwendig gegniffeld en de scholier was weg voordat ik iets kon zeggen. Maar de opmerking liet ik op me inwerken. Wie ben ik? Huisarts in opleiding. Wat kan ik? Veel, wat veel mensen dus niet weten. Wat wil ik? Dit wereldkundig maken. Wie werkt samen met mij aan deze toekomstdroom? 12


Door: Paulus Lips Bestuurslid LHV

Samenwerking tussen politici, dokters en verzekeraars was de belangrijkste voorwaarde om het plan tot een succes te maken. Samenwerking is ook hot in de Nederlandse gezondheidszorg, en dat geldt zeker voor de eerste lijn. Als huisartsen gaan samenwerken met specialisten, de gemeente, de wijkzuster, het maatschappelijk werk en vele anderen, kan het allemaal goedkoper en wordt het wie weet ook nog eens beter. Zo is de gedachte. Maar samenwerking is een lege huls, een holle frase. Het is net als met begrippen als ‘duurzaamheid’, of ‘gezondheid’ en ‘geluk’. Niemand is er tegen en hoe meer hoe beter. Alleen roepen dat het moet en verstandig is, is niet genoeg om het ook te laten slagen. Een gemeenschappelijk doel en een gedeelde apotheek. En soms met andere huisartsen. En juist dit weg daar naartoe zijn een essentiële voorwaarde. Twee laatste is zo belangrijk. In een tijd waarin er steeds meer zaken waar het Obama aan ontbroken heeft, zo is te van ons gevraagd wordt moeten wij gezamenlijk het doel vaststellen en lezen in ‘The truth de regie over de about Obamacare’. is een lege huls zonder toekomst van ons De Amerikaanse ‘Samenwerking g e z o n d h e i d s z o r g gemeenschappelijk doel en een gedeelde vak houden. Samenwerking en lijkt niet op de weg daar naartoe’ het behoud van onze, maar toch regie begint niet pas kunnen we ervan leren. Bijvoorbeeld dat grote systeemveranderingen als je een eigen praktijk hebt. Dat kan ook als je nog in ingrijpende gevolgen kunnen hebben. Dat is een opleiding bent. Kijk om je heen naar wat er buiten de waarschuwing voor de consequenties van de grote praktijk gebeurt. Ga eens mee naar de Hagro, of de veranderzin die nu bij VWS en zorgverzekeraars leeft. zorggroep. Bespreek met je opleider wat zijn of haar Maar de belangrijkste les die ik eruit haal gaat over toekomstplannen zijn, en hoe deze vorm te geven zijn. samenwerking: voor een goede samenwerking is het En heb het erover met je mede-aios. noodzakelijk dat je dezelfde stip op de horizon ziet en Samenwerking is mooi en waardevol, maar alleen als we het doel en de weg delen. Dat is een taak voor het in grote lijnen eens bent over de weg er naartoe. Huisartsen werken al veel samen. Met de patiënt, de ons, (toekomstige) huisartsen. Als we dat doen, durf ik wijkverpleegkundige, de POH, het ziekenhuis en de Obama te herhalen: ‘Yes, we can!’.


13

TITLE

TITLE

Disfunctioneren

in de

huisartsopleiding

de aios en op voortgangsgesprekken met de opleiders zelf.

Een interview met Harry Schleypen: docent, adjunct hoofd en voorzitter beoordelingsadviescommissie van huisartsopleiding Vumc. Door: Petra Peek

Naar aanleiding van het thema samenwerking van ons bulletin, vroeg ik mij af hoe het gaat als de samenwerking niet lekker gaat tijdens de huisartsenopleiding. Dit kan natuurlijk om aios gaan, maar ook om huisartsopleiders of docenten. Hierover heb ik een gesprek gehad met Harry Schleypen, die op meerder fronten betrokken is bij onderwijs en (ont)koppelingen.

Aan de VU zijn er ongeveer twee aios per jaar (op circa 90 startende aios per jaar) die dusdanig disfunctioneren dat zij moeten stoppen met de opleiding, en circa tien waarmee andere acties ondernomen moeten worden om het functioneren te verbeteren. Meestal is het een combinatie van factoren waardoor het niet goed gaat. Het kan zijn dat de kennis voldoende is, maar dat de aios onvoldoende huisartsgeneeskundig relevant denkt. Sommige aios blijven te specialistisch denken en willen een sluitende diagnose stellen bij iedere patiënt. Anderen hebben moeite om dingen even op hun beloop te laten of toe te geven de diagnose niet te weten en ontwikkelen zich hier onvoldoende in.

14


Soms vertoont een opleider gedrag in de patiëntenzorg dat afwijkt van de normen van de aios, waardoor een aios een opleider weinig autoriteit zal toekennen. Het is zaak problemen zo snel mogelijk te signaleren. Soms blijk je het dan weer vlot te kunnen trekken door de moeilijkheden te ontrafelen. Soms lukt dit helaas niet meer. Indien in een zogeheten koppelconflict de problemen niet te herstellen zijn, wordt er na de ontkoppeling gezocht naar een betere match. Een eventuele nieuwe opleider wordt op de hoogte gesteld van de tevoren bestaande problemen. Dit is om openheid te creëren. Vóór de nieuwe match wordt er soms een pauze ingelast, om te zorgen dat een aios een rustmoment

heeft, of de mogelijkheid heeft om zichzelf te verbeteren, bijvoorbeeld door coaching.

vaak informatief zijn qua sfeer en samenwerking. Ook hierbij kunnen problemen naar voren komen. De meeste aios zitten in een hectische en turbulente levensfase. Een combinatie van indrukwekkende gebeurtenissen op het werk en in de privésituatie kunnen zorgen voor overbelasting, een mogelijke reden om te stoppen. Als aios met een plan van aanpak komen na verloop van tijd, worden zij soms opnieuw toegelaten tot de opleiding. Deze mogelijkheid maakt het vaak ook acceptabeler voor aios om (tijdelijk) te stoppen met de opleiding.

De eerste signalen van moeizamer functioneren komen vaak op de terugkomdagen naar voren. Het belangrijkste advies van Harry Schleypen is een knelpunt zo snel mogelijk te signaleren. Vanuit de VU zijn er praktijkbezoeken, die

Tip voor aios die problemen ervaren: Praat erover, bijvoorbeeld in de terugkomgroep. Tip voor alle aios: Heb bijvoorbeeld ook maandelijks een leergesprek over de samenwerking in de praktijk, ook met de andere collega’s. Het is een teken van

Er is weinig verloop in de docentengroep. Soms komt het voor dat een docent vertrekt omdat het werk niet te combineren is met de praktijkvoering. Een andere reden voor vertrek is onvoldoende didactische kwaliteiten. Ook kan het voorkomen dat er een mismatch is tussen docent en aios. Dit maakt de samenwerking tussen aios en docent erg lastig, omdat de aios afhankelijk is van de docent voor bijvoorbeeld zijn beoordeling. Een voordeel van twee docenten voor de groep, is dat dan professionaliteit indien je signaleert de andere docent de begeleiding op zich kan nemen. dat iets niet lekker loopt. Ook in de samenwerking tussen Docenten zijn in dienst van het Zij worden opleiders en het opleidingsinstituut onderwijsinstituut. met behulp van komt het voor dat zij verschillende beoordeeld feedback en ideeën hebben over wat goed observaties, Pas na een opleiden is. Hierbij worden er eerst jaargesprekken. proefperiode wordt een vaste aanstelling Het is een teken van professionaliteit gegeven. Dit beleid indien je signaleert dat iets niet lekker is strenger dan voor loopt. de huisartsopleiders. Stijlverschillen mogen gesprekken gevoerd om te kijken of er zijn. Net zoals er meerdere manieren de situatie te verbeteren is. Aan de zijn om een goede huisarts te zijn, zijn VU gebeurt het zelden, circa eens per er ook meerdere manieren om een twee jaar, dat er een huisartsopleider goede opleider te zijn. Dit geldt ook gedwongen vertrekt. Niet-gedwongen voor docenten, maar in de invulling vertrek gebeurt vaker, bijvoorbeeld van het cursorisch onderwijs zit meer als een huisarts opleiden toch niet zo vaste structuur. bij zich vindt passen of het niet eens is met wat het instituut uitdraagt. Er is een kwaliteitsbeleid voor opleiders wat gestoeld is op de evaluaties van


15

TITLE

TITLE

Europees

samenwerken in Istanbul

Ins en outs van de UEMO meeting, 14 en 15 november 2013 UEMO? En dat is? Union Européenne de médecins omnipraticiens/médecins de famille ofwel de European Union of General Practitioners/Family Physicians. Een organisatie die sinds 1967 als politieke stem van huisartsen in de EU en Europa fungeert. Het is een NGO die onder andere samenwerkt met Europese artsenorganisaties en de WHO.

Door: Eline Dekker Twee keer per jaar komen besturende Europese huisartsen bij elkaar om beleid te maken op Europees niveau. Op deze meetings wordt in verschillende werkgroepen gewerkt aan thema’s die belangrijk zijn in huisartsenland, zoals de opleiding(sduur), kwaliteit van zorg, preventieve zorg en nascholing. Als nieuw lid van de Werkgroep Europese Samenwerking werd ik in september gevraagd of ik als aios mee wilde naar de UEMO meeting in Istanbul. Mijn voorgangster Caecilia Verlinden was vanuit de WPM (Werkgroep Politiek en Maatschappij) al een aantal keer meegegaan om te notuleren en presenteren in een van de werkgroepen. Nu was het tijd om het stokje over te dragen. Samen met Pieter van de Hombergh en LHV bestuurders Bram Stegeman en GeertJan van Loenen mocht ik Nederland vertegenwoordigen. Na een warm onthaal in een winderig Istanbul was het tijd om twee dagen in de kelders van het Hilton hotel door te brengen. Op de eerste dag was er vooral tijd om te luisteren naar presentaties over de eerstelijnszorg in Turkije. Dit staat nog behoorlijk in de kinderschoenen maar ze timmeren hard aan de weg. In de middag vonden parallel de werkgroepsessies plaats waarin met name beleidsstukken besproken werden. 16


Eline Dek

ker

Uiteraard mocht een uitgebreid sociaal programma met diner met uitzicht op de Bosporus niet ontbreken. Een mooie gelegenheid om kennis te maken met huisartsen uit alle uithoeken van Europa. Het blijft altijd interessant en leerzaam om te horen hoe de eerstelijnszorg elders georganiseerd is. Op de laatste vergaderdag was het na een ochtend vol projectpresentaties en een tergend trage bestuursverkiezing, tijd voor de te stemmen stukken. De werkgroep Continuous Professional Development waar ik aan deelnam had,mede op aanraden van de Europese Commissie, een stuk over nascholing geschreven. Hier is ongeveer zes jaar aan gewerkt maar gelukkig werd het deze bijeenkomst aangenomen!

DUKKIE Olivier Groh

Door: Olivier Groh

Mijn eerste zelfstandige consultdienst op de HAP was er één om nooit te vergeten. Na twee verzwikte enkels, een kindje met koorts en drie bekertjes slappe koffie riep ik de volgende patiënt binnen; een oudere flamboyante taart van in de zeventig, à la Blanche Devereaux uit de Golden Girls. Ze was gewikkeld in kleurrijke paisley pashmina’s, droeg vurige lippenstift en had het haar keurig opgestoken. 4711 vulde in een mum de kamer.‘Thomas Oldman,’ zei ik en schudde haar knokige hand met rammelende sieraden. ‘Wat mag ik voor u betekenen?’‘Dukkie wil er niet meer uit,’ fluisterde ze.‘Dukkie?’ vroeg ik. ‘Ja,’ siste ze veelbetekenend en ze wees naar haar bouclé rok. ‘Dukkie.’Ze bedoelde waarschijnlijk de ring die haar verzakte, uitgebluste voortplantingsapparaat op de plek hield. Alleen was Dukkie wel een rare merknaam voor een plastic pessarium. ‘Kunt u me iets meer over Dukkie vertellen?’ probeerde ik nog, maar een grondige anamnese was me niet gegund.‘Ja een heleboel, jongeman, maar ik heb nog meer te doen. Het lijkt me beter dat je even kijkt.’ Voor ik het wist lag ze op de behandelbank en heel even dacht ik een piepje te horen, zoals bij kinderspeelgoed. Blanche stroopte haar rok omhoog en trok haar dunnevaraankleurige benen uit elkaar, zonder gêne.Jaren 70 stijl. Haar rammelende hand met sieraden gebaarde me te kijken. ‘Kom, kom. Je bent toch dokter?’Overbluft deed ik blauwe smurfenhandschoenen aan en met mijn duim en linkerwijsvinger spreidde ik haar lippen. Direct stuitte ik tegen iets hards. Ik boog me iets meer over haar heen en keek recht in de vrolijke ogen van een geel, rubberen badeendje. Verschrikt liet ik los. Dit had ik het niet verwacht. Net als die keer toen een vrouw met kriebelhoest een enorme worm ophoestte. Ik had de hele SEH bij elkaar gegild toen de twintig centimeter lange pier op mijn witte jas belandde.

‘Wat is dat?’ vroeg ik ontsteld.‘Da’s Dukkie,’ zei Blanche.‘Wat doet die daar? Waarom zit die niet in bad?’‘Ik ben diebaarmoederring kwijtgeraakt in de wasmachine en toen heb ik Dukkie maar gebruikt. Maar nu zit hij al een hele tijd vast en ik krijg ’m er niet meer uit.’‘Wat is een hele tijd?’ vroeg ik.‘Lang.’ Oei, dat beloofde niet veel goeds. Snel deed ik een greep uit de instrumentenla, geen idee wat ik nodig had. Een pincetje, schaar, speculum, een injectienaald voor je weet maar nooit en wat gaasjes voor je weet maar helemaal nooit.Voor beter zicht legde ikBlanche in de beensteunen en vouwde de gordijntjes van haar minigriezeltheater weer open. Het eendje keek me weer lachend aan.Ik trok een beetje aan het gele kopje, maar het zat muurvast. Het enige wat het teweegbracht, was zacht gepiep. Piep piep. Piep piep. Toen ik harder trok begon Blanche boven me te kermen: ‘Auwauwauw!’ En sloeg drie keer op mijn armen. Pets pets pets! ‘Hou op, jongeman!’Er zat maar één ding op. Ik zette de punten van de schaar op het nekje van Dukkie en onthoofdde hem met twee knippen. Een luide sis volgde, zoals bij een ouderwetse stoomlocomotief. Het eendenkopje stuiterde als een gloeiend kooltje in mijn handen en legde het op een van de gaasjes. Met wat onhandig gefriemel trok ik het onthoofde eendenlichaampje uit Blanche’s vagina.‘Hoera! Hij is eruit!’ riep ik ongepast. Maar de vreugde was van korte duur. Een grote vloedgolf van weeë, zure rijstepap plensde op mijn schoot en gympen. Ik gilde het uit. Dit keer zo hoog dat de hele HAP het kon horen.

In mei 2014 is het tijd om een vervolg aan deze activiteiten te geven in Zagreb. Als je meer wilt weten, kijk dan op www.uemo.eu.


17

TITLE

TITLE

Een dermatoloog op visite Dermatoloog Folkert Blok over de samenwerking met huisartsen

Samenwerken

gaat ongemerkt

Fysiotherapeut Henk Verheul over de samenwerking met huisartsen

Door: Hielke Renkema

Door: Sofie de Haan

Dermatoloog Folkert Blok is werkzaam bij Dermatologisch Centrum Amstel & Vechtstreek, een zelfstandig behandelcentrum gevestigd in Maarssen. Enkele dagdelen in de week zijn de drie dermatologen tevens werkzaam in een huisartsenpraktijk, een gezondheidscentrum en in een centrale locatie in Vinkeveen. Hierdoor zijn de lijnen met de verwijzende huisartsen kort. Curretages, biopten en cryotherapie worden uitgevoerd op de perifere locaties, alle verrichtingen worden uitgevoerd in Maarssen. Wat was in uw geval de reden voor het aanbieden van anderhalve lijns zorg?

Bij het overnemen van de dermatologiepraktijkin 2008 werd al zorg geleverd in de eerste lijn. Wel hebben we het zelfstandig behandelcentrum in zijn huidige vorm uitgebreid. Met een aanbod van zorg op een centrale locatie en naar meerdere huisartslocaties. De belangrijkste reden was om ons specialisme dichter bij de huisarts en patiënt te brengen.

Hoe vind u dat de samenwerking met de huisartsen verloopt?

Ik ben erg tevreden. De onderlinge lijnen zijn kort, doordat we vaak in hetzelfde pand spreekuur doen, kijkt de huisarts soms direct mee bij zijn eigen patiënt. We zijn bezig met een supervisie spreekuur waarbij een selectie van de patiënten tegelijkertijd door de huisarts en de dermatoloog wordt gezien.

Henk Verheul is fysiotherapeut in gezondheidscentrum Waterwijk in Lelystad. In het gezondheidscentrum zijn verschillende disciplines gehuisvest. Naast fysiotherapie een huisartsenpraktijk, maatschappelijk werk, logopedie, thuiszorg, welzijn en het consultatiebureau. De lijnen in het centrum zijn kort, mede door het wekelijkse overleg tussen de verschillende disciplines. Folkert Blok

Wat zijn voor u of uw specialisme de voordelen van een goede samenwerking met de huisarts?

Door de korte lijnen treedt er minder doctors delay op. We zijn meerdere dagdelen per week in de huisartsenpraktijken werkzaam, waardoor we zowel voor de huisarts als patiënt continu bereikbaar zijn. Zo ben ik eens mee geweest op visite naar iemand met een chronisch ulcus cruris. Qua tijd niet overeenkomstig met de normale duur van een dermatologisch consult, maar wel passend in ons streven om ons specialisme dichter bij de patiënt te brengen.

Wat zijn naar uw idee de voordelen voor de patiënt wanneer de samenwerking goed verloopt?

Patiënten ervaren de huidige opzet als zeer persoonlijk en laagdrempelig. Dit zorgt voor minder patient delay. Ook zullen de huisartsen beter worden in het leveren van dermatologische zorg, zodat het niet ten koste gaat van het eigen risico. Verder kan de huisarts met ons overleggen zodat we de patiënt sneller en gerichter kunnen doorverwijzen.

Heeft u nog aanvullingen die u graag wilt noemen?

In de toekomst is er een nog intensievere samenwerking nodig. Er is een groeiende zorgvraag voor huidkankerzorg, 6% per jaar. Het opzetten van goede huidkanker ketenzorg is essentieel. Door scholing in de vorm van patroonherkenning en door gezamenlijk ingrepen met de huisarts uit te voeren, hoop ik dat er vaker en veiliger excisie van huidmaligniteiten in de eerste lijn kan plaatsvinden. Tevens zijn er meerdere vormen van diagnostiek in ontwikkeling, waaronder huidecho, multispectraal dermatoscoop en raman-spectroscopie. Of hier een toekomst voor de huisarts ligt is afwachten. Misschien krijgen wij door deze taakverschuivingen een meer superviserende rol in de ketenzorg van huidkankerzorg. 18


Henk Verheul

Hoe vind je dat de samenwerking met de huisartsen verloopt?

De samenwerking in het gezondheidscentrum loopt erg soepel. Als fysiotherapeut kan ik altijd bij de huisarts aankloppen en andersom gebeurt dat ook. Wekel ijks hebben we teamoverleg met alle disciplines, waardoor we een goede afstemming houden. De werkwijze hier in het centrum vind ik ideaal. Het contact met huisartsen van buiten het centrum is voornamelijk schriftelijk.

Wat zijn voor jou of jouw specialisme de voordelen van een goede samenwerking met de huisarts?

Het belangrijkste voordeel is een goede afstemming. En dan met name in het verwachtingspatroon van de arts. Die is duidelijker wanneer een verwijzing ook mondeling toegelicht wordt. Bijvoorbeeld bij een patiënt met nek- en schouderklachten, kan het helpen om te weten dat er spanningen zijn thuis.

Wat zijn naar jouw idee de voordelen voor de patiënten wanneer de samenwerking tussen de huisarts en fysiotherapeuten goed verloopt?

Het voordeel voor de patiënt ligt in het verlengde hiervan. Het helpt wanneer er geen onduidelijkheid is over de verwijzing. De patiënt hoeft dan niet nog een keer door de molen.

Wat zou je graag anders zien?

Het zou prettig zijn wanneer het administratieve gedeelte wat meer geautomatiseerd is. Nu worden de verwijsbrieven van de huisarts bij ons ingescand. Mijn eind- of tussenevaluatie wordt bij ons uitgeprint en dan bij jullie weer ingevoerd. Het zou fijn zijn, wanneer dit meer geïntegreerd is.

Heb je nog aanvullingen of dingen die je graag wil noemen met betrekking tot de samenwerking tussen de huisarts en fysiotherapeut?

Het mooie van samenwerken is dat dit vaak juist gebeurd, zonder dat je dit benoemt. Afgelopen jaar zijn we bezig geweest om een pluspraktijk te worden. Tijdens de voorbereiding van de audit merkte ik op dat we tussen de bedrijven door veel samen doen. Dat je bij wijze van spreken tijdens het inschenken van de koffie nog even informatie over een patiënt uitwisselt.

Haha@aios: Vijl Door: Sabine van der Kaa, aios VUmc Sommige patiënten blijven je verbazen: Ik reed als pas gestarte HAIO een routine visite bij een oudere patiënt die niet naar de praktijk kon komen. Ik mocht hier naartoe in verband met zijn hypertensie, maar daarbuiten is er sprake van een behoorlijke comorbiditeit en de bijbehorende medicatie. Zijn tensie was onverwachts hoger dan eerder door anderen gemeten; zijn medicatie was niet gewijzigd en ook in leefstijl was niets veranderd. Na wat verder doorvragen bleek hij zijn pillen nog wel in te nemen, maar hij had wel zelf een ‘kleine’ aanpassing gedaan. Hij vijlde elke dag de helft van zijn antihypertensiva af. Dat deel van de plaspil was helemaal niet nodig, hij plaste prima! Na wat extra uitleg over de werking van de medicatie en hiermee ook het belang van de medicatie heeft hij zijn vijl niet meer gebruikt. Zijn tensie is weer keurig ingesteld. Niet alleen samenwerking met de specialist is belangrijk, die met de patiënt is nog veel essentiëler! LOVAH BULLETIN - mei 2014

19

TITLE

TITLE

Omgaan met een disfunctionerende collega tijdens de opleiding De noodzaak voor een landelijk protocol Door: Thierry Brugts Werkgroep Politiek en Maatschappij

Thierry Brugts

LHV Protocol disfunctionerende huisartsen

De LHV heefteen modelprotocol opgesteld hoe om te gaan met disfunctionerende collega’s. De beroepsgroep wil hiermee de kwaliteit en patiëntveiligheid van huisartsenzorg waarborgen en door het volgen van een zorgvuldige procedure voorkomen dat de samenwerking schade ondervindt. Voor ons als toekomstig huisarts een belangrijk protocol om kennis van te nemen. Gedurende onze opleidingsfase kan het ook voorkomen dat we te maken krijgen met disfunctionerende collega’s. Het aanspreken van deze collega-artsen kan een moeilijk te

Op papier is het simpel: volgens de KNMG-gedragsregels moeten artsen zich toetsbaar opstellen en elkaar aanspreken indien onverantwoorde zorg wordt geleverd. Het pijndossier van ex-neuroloog Ernst Jansen Steur laat echter zien dat deze gedragsregels moeilijk zijn op te volgen in de medische wereld. Hij is dit jaar veroordeeld tot drie jaar celstraf vanwege het jarenlang stellen van verkeerde diagnoses; een duidelijk voorbeeld van een disfunctionerende arts die jarenlang zijn gang kon gaan vanwege zijn hoge aanzien. Was hierbij sprake van collectief falen van collega-artsen, aangezien het disfunctioneren zo lange kon bestaan?

nemen obstakel zijn. De aios kan twijfelen aan zijn eigen waarneming of krijgt te maken met een afwerende houding. Bovendien kan angst voor een negatieve beoordeling of verandering in het eigen opleidingstraject een belangrijke rol spelen. Op dit moment is er geen eenduidige aanpak van de acht instituten. Dat dit wenselijk is, illustreert de casus van een derdejaars aios die te maken kreeg met een ontkoppelingsprocedure bij een geroutineerde opleider.

Casus ontkoppeling aios opleider

De aios observeerde bij zijn opleider vermeend disfunctioneren op het vlak van opleiden en functioneren als arts. Het leergesprek en de consultatie waren niet gericht op de hulpvraag van de aios en er was onvoldoende interesse in zijn ontwikkeling. De opleider handelde consequent niet volgens de NHG-richtlijnen en de praktijkvoering was niet op orde. Bovendien was de opleider handtastelijk naar

Onze beroepsgroep zou excessen zoals rondom Jansen Steur moeten zien te voorkomen.

Het aanspreken van disfunctionerende collegaartsen kan een moeilijk te nemen obstakel zijn. patienten. De aios wilde op basis van verlies van vertrouwen in opleiderskwaliteiten ontkoppelen en gaf dit met concrete voorbeelden zowel mondeling als schriftelijk aan bij de groepsbegeleiders. Deze waren terughoudend en drongen aan om meer tijd te nemen voor de beslissing. De aios zette door en voerde twee gesprekken met de opleider over zijn beslissing. Hierna werd een driegesprek met mentor en opleider gevoerd, waarna het fiat kwam voor ontkoppeling. De door het instituut opgegeven reden was verlies van onderling vertrouwen. Echter vanwege een gebrek aan opleiders kon de ontkoppeling niet direct gerealiseerd worden. De mentor zette in om toch het opleidingsjaar af te ronden, ondanks aanhoudende weerstand van de aios. Twee maanden later kwam opnieuw een melding van de aios over ongepast gedrag van de opleider. Na terugkoppeling naar de opleider door de aios en vervolgens opnieuw een driegesprek, heeft de opleider aangegeven te willen stoppen met opleiden. Vervolgens heeft de aios op eigen initiatief het disfunctioneren aangegeven bij de HAGRO-voorzitter. De aios kreeg vanwege een inadequaat opleidingsklimaat drie maanden verlenging van zijn opleiding. In deze ervaring valt het op dat het instituut geen duidelijk protocol had gevolgd rondom vermeend disfunctioneren. Bovendien heeft het bespreken van het disfunctioneren veel consequenties gehad. De mogelijke gevolgen na melding zijn de redenen dat artsen liever geen melding maken. Wanneer de veiligheid rondom meldingen niet gegarandeerd is, zal er nauwelijks een zelfcontrolerend vermogen vanuit de beroepsgroep zijn. Dit kan ertoe lijden dat deze controlerende taak van ons wordt afgenomen en ingevuld wordt door een andere instantie.

Uniform protocol disfunctioneren in de opleidingssituatie

Met het LHV-protocol is een belangrijke stap gezet in het standaardiseren van de signalering en aanpak van disfunctionerende collega’s. Dit moet een hulpmiddel worden zodat artsen zich verantwoordelijk voelen om op disfunctionerende collega’s te reageren. De Werkgroep Politiek en Maatschappij heeft als doel om vanuit deze leidraad handvatten te creëren voor de aios. Hierbij kan een universeel protocol voor de huisartsinstituten zorgen voor duidelijkheid over het

beloop van dit precaire proces. Bij wie kunnen we terecht, welke personen binnen het instituut zijn veilig te benaderen? Dit kan veiligheid bieden voor melden zonder dat het grote consequenties heeft voor je eigen traject. Duidelijkheid over deze kwestie zal er hopelijk toe leiden dat de kwaliteit van de huisartsopleiding wordt gewaarborgd. Zo kunnen we vermeend disfunctioneren bij collega’s nu en in de toekomst tegengaan. Ook wordt de patiëntveiligheid en kwaliteit van de zorg verbeterd en kan onze beroepsgroep excessen zoals rondom Jansen Steur voorkomen.

Aanvullende literatuur: LHV: Modelprotocol disfunctionerende huisartsen A. De Jong, huisarts. Artikel disfunctioneren in “Op één lijn”, nr 45. 20



21

TITLE

TITLE

Bewustsamenwerken Adviezen van een sportpsycholoog Door: Pim Schout

Als ik de kamer van het pand binnenloop waar sportpsycholoog Rico Schuijers sinds kort zijn intrek in heeft genomen, is direct duidelijk in welk vakgebied hij zijn brood verdient. De kamer wordt gesierd door sportshirts, ballen en foto’s: bedankjes van sporters die hij heeft geholpen op weg naar hun succes. Sinds de jaren negentig begeleidt Rico topsporters zodat zij optimaal presteren. Een flink aantal individuele sporters heeft bij hem in de stoel gezeten, maar ook sportteams hebben baat bij zijn werkwijze. De dames hockey- en waterpoloploegen die op de Olympische Spelen in Peking een gouden medaille haalden zijn daar voorbeelden van. Dit is ook de reden waarom ik hem vandaag in Oosterbeek opzoek. Het is fascinerend dat sommige sportteams op een belangrijk toernooi boven zichzelf uitstijgen. Hoe krijg je zo’n groep met verschillende ego´s, die in hetzelfde team terecht komt, op één lijn? Hoe zorg je ervoor dat een groep optimaal presteert? Genoeg raakvlakken met de huisartsenzorg volgens mij. Een huisartsenpraktijk is vaak een mengelmoes van mensen, die er

22


elke dag voor zorgt dat er goede patiëntenzorg geleverd wordt. Deze verscheidenheid wordt groter wanneer je kijkt naar de therapeuten, verzorgenden, specialisten en verpleegkundigen waarmee jehetzelfde resultaat nastreeft. Dat gezamenlijke doel is volgens Rico de eerste voorwaarde voor een goede samenwerking. Waar we vaak denken dat we dezelfde kant op willen, kunnen daar onderhuids verschillende opvattingen over bestaan. Als iedereen in een groep naar hetzelfde streeft, is het makkelijker om je eigen rol daarin aan te passen als dat nodig is. Rico: ‘de meeste conflicten in een groep ontstaan door verschillen in persoonlijkheden’. Om dit inzichtelijk te maken gebruikt Rico een indeling naar verschillende kenmerken van

Rico Schuije

rs

persoonlijkheden. Is iemand intro- of extravert? Kijkt iemand naar de grote lijn of juist naar details? Neemt iemand beslissingen vooral door rationele afwegingen te maken of baseert diegene dat op zijn gevoel? Rico: ‘het gaat erom dat je je bewust bent van je eigen sterke en zwakke punten en die van de mensen waar je mee samenwerkt. Als je dat kan accepteren en de verschillen ten opzichte van elkaar kunt accepteren, dan hoef je je daar niet meer aan te ergeren. Dat kan een hoop ellende en energie besparen.’ Hij onderbouwt zijn ideeën met een voorbeeld uit de sportwereld: ‘in de jaren 80 was Tottenham een van de sterkste voetbalteams van Europa. Ze hadden een non-conformistische spits, Steve Archibald, met lang blond haar, hij droeg nooit een stropdas en kwam standaard te laat op trainingen. Toen een nieuwe coach daar niet in mee wilde gaan, moest Archibald zich net zo gedragen als de

waardoor de letters dunner worden. Met persoonlijkheidskenmerken werkt dat eigenlijk net zo. Iemand die van nature chaotisch is, kan best gestructureerd werken. Hij moet daar echter meer moeite en energie in steken. Als iemand die juist bij structuur gebaat is zich daaraan ergert, moet diegene zich beseffen dat de chaotische persoon zich evenveel kan Het accepteren van verschillen kan ergeren aan de weinig flexibele structuur van een hoop energie besparen de ander. Ze moeten allebei accepteren dat anders was en zich anders mocht er onderlinge verschillen zijn en dat je gedragen, in de hoop dat hij weer juist moet proberen die verschillen ten ging scoren. De groep besloot de voordele te benutten.’ onderlinge verschillen te accepteren en het er niet meer over te hebben. Het is voor het gezamenlijke belang Daarna ging het met Archibald en goed dat mensen op een manier het team alleen maar beter.’Het gaat worden ingezet waarbij zij hun sterke er bij zo’n proces om dat iedereen kanten kunnen benutten. Iemand die een bepaalde rol heeft in een groep goed in grote lijnen kan denken, kan en dat het team erbij gebaat is dat erg waardevol zijn bij het uitzetten iedereen zijn eigen rol aanvaardt en van een toekomstvisie of een langetermijnbeleid. Maar zal meer zo goed mogelijk uitvoert. moeite hebben met het bijhouden Dat accepteren van elkaars van de financiële administratie van verschillen klinkt mooi en iedereen een praktijk. Het is een utopie om te kan zich voorstellen dat dat leidt tot denken dat iedereen altijd werk kan een harmonieus team. Maar hoe doen wat precies bij hem past. Als krijg je dat voor elkaar? Rico legt een je je daar bewust van bent en kan van de manieren uit waarop hij dat accepteren dat iemand een taak in zijn dagelijkse werk doet. ‘Als je moet uitvoeren die hem meer moeite met je dominante hand schrijft gaat zal kosten, dan zal dat de onderlinge dat makkelijk, zonder nadenken of samenwerking ten goede komen. moeite. Als je met je niet-dominante Als je je meer bewust bent van de hand moet schrijven, lukt dat ook processen die in een groep spelen en best. Je moet er echter bewust bij daar gebruik van kan maken, dan zal nadenken en het kost meer energie het samenwerken alleen maar leuker en tijd. Je ziet ook dat je je pen minder en uitdagender worden. overtuigend op het papier drukt, rest van de groep. Gevolg was een doodongelukkig speler die geen goal meer maakte. De sportpsycholoog die bij het team was betrokken gaf de keuze aan de groep. Ze konden beslissen dat hun spits zich aan de groep moest aanpassen, met als gevolg dat hij slechter presteerde. Of ze konden accepteren dat Archibald


23

TITLE

TITLE

Huisarts en

ramadan

Visie van een Marokkaanse huisarts in opleiding

gezondheidssysteem en is er weinig therapietrouw door bijvoorbeeld een taalbarrière. De vereniging adviseert enerzijds artsen en instellingen en geeft anderzijds voorlichting aan Nederlands-Marokkaanse patiënten. Een van de projecten waaraan ik deelneem is de voorlichting en screening op diabetes. We gaan langs moskeeën en screenen daar de mensen op hun bloedglucose. Verder geven wij ook voorlichting over het vasten door diabeten tijdens de ramadan. Patiënten met diabetes type II die willen vasten, sturen wij in principe altijd naar hun huisarts of specialist om te bespreken of zij kunnen deelnemen aan de ramadan. Ondanks een chronische ziekte willen deze moslims toch vaak meedoen. De huisarts geeft vaak groen licht bij een goed ingestelde diabeet en kan bespreken hoe de medicijnen anders in te nemen.

Geldt de ramadan ook voor medicatie die een arts voorschrijft? 28 juni 2014 begint de ramadan. Abderrazak Zamri is huisarts in opleiding en vanwege zijn islamitische geloof doet hij mee aan de ramadan. Door: Rob Alkemade

Waarom heb je voor het huisartsenvak gekozen?

Misschien wat cliché, maar het huisartsenvak trekt mij vooral vanwege de veelzijdigheid. Ook kun je je verdiepen in de persoon achter de patiënt. Als huisarts zie je het totaalplaatje en ben je ben de wegwijzer in de gezondheidszorg.

Waarom doe jij mee aan de ramadan?

Als moslim is het een verplichting als van de vijf zuilen van de islam. De overige zuilen zijn geloofsbelijdenis, rituele gebeden, geven van aalmoezen en de pelgrimstocht naar Mekka. Door het vasten worden eigenschappen als discipline, uithoudingsvermogen en vooral zelfbeheersing aangeleerd. Tijdens de ramadan is er veel plaats voor spiritualiteit, er is meer gebed met god. Door het gevoel van honger en dorst wordt men veel vrijgeviger en is er een bewustwording van wat wij in de westerse wereld hebben.

Wat zijn de dingen waar je tegen aan loopt tijdens de ramadan?

Zelf loop ik niet tegen veel dingen aan. Ik denk dat dit vooral komt door de mentale voorbereiding. Ik stel mij volledig in op het vasten. Aan het einde van de dag heb ik wel een 24


dorst- en hongergevoel, maar dat zorgt voor het aanleren van discipline. Ook kan het als een soort overwinning gezien worden.

Tijdens de vorige ramadan was jij bezig met de stage op de eerste hulp, is dit niet enorm lastig met alle wisselende diensten?

Totaal niet, het was juist fijn. Tijdens nachtdiensten kan ik gewoon gemakkelijk eten en drinken en overdag uitrusten en slapen. Tijdens het werk overdag gaat de tijd veel sneller om. Het is veel moeilijker om te vasten wanneer je thuis zit en alleen naar de klok kijkt. Mijn collega’s gaan zeer respectvol met de ramadan om. Ze vragen bijvoorbeeld of ze in mijn bijzijn mogen eten, wat natuurlijk geen probleem is.

De ramadan is niet altijd verplicht, hoe zat dat ook al weer precies?

Vasten is verplicht voor iedere volwassen moslim. Er dient sprake te zijn van een goede fysieke en geestelijke gezondheid. Kinderen tot de puberteit, ouderen die te zwak zijn om te vasten en mensen met een chronische ziekte hoeven niet mee te doen. Mensen die tijdelijk ziek zijn, mensen die op reis

zijn of mensen die zware lichamelijke inspanning moeten doen kunnen het vasten later inhalen.

Ik heb begrepen dat jij lid bent van AMAN en onder andere voorlichting geeft in moskeeën. Wat houdt dat precies in?

AMAN staat voor Associatie Marokkaanse Artsen Nederland. AMAN is opgericht door een groep artsen en geneeskundestudenten en wil een bijdrage leveren aan de verbetering en versterking van de gezondheidsstatus van met name patiënten met een NederlandsMarokkaanse achtergrond. Vaak weten deze patiënten niet de juiste weg in het Nederlandse

In principe wel, maar dit dient wel altijd in overleg te gaan met een arts. Sommige mensen weten namelijk niet dat ze bepaalde medicijnen moeten blijven innemen en stoppen alle medicatie. Anderen nemen alle tabletten tegelijkertijd in, terwijl ze die voorheen verspreid over de dag innamen. Dit kan gevaarlijke situaties opleveren. Op www.thuisarts.nl staat informatie over het gebruik van medicatie tijdens de ramadan. De Nederlandse Diabetes Federatie geeft ook nuttige informatie aan huisartsen en specialisten. Op www.diabetesfederatie.nl staat een handig bestand met schema’s van diabetesmedicatie tijdens de ramadan.

“Hou het vrij, zorg dat je kan!” Voorzitter Vera van de nieuwe congrescommissie vertelt: “Met een groep van tien enthousiaste aios zijn we druk bezig met de voorbereidingen van het komende LOVAH-congres. We zijn een locatie aan het uitzoeken en aan het nadenken over het thema. Binnenkort gaan we met de nieuwe commissie in een hutje op de hei zitten om elkaar te leren kennen voor een nog betere samenwerking. De datum voor het LOVAHcongres is al bekend. Dus houd deze vrij en zorg dat je kan!”

vlnr, vbnb: Daniëlle Klatte, Laura Kroon, Marja Bakker, Digna Evelijn van den Hoek, Gooijker, Robin Raabe Sabine van der Kaa, Re , nske Nijhuis, Vera van Uem, Hendrik Mulde r

23 januari 2015 LOVAH-Congres Hét congres voor aios huisartsgeneeskunde LOVAH BULLETIN - mei 2014

25

TITLE

TITLE

Brazilië

Komt een

versus

Nederland

Over de toekomst van de gezondheidszorg

wijkagent bij de dokter.

De buurtregisseur en de huisarts: Tegenhangers die beter zouden kunnen samenwerken.

Vlakbij het strand in Rio de Janeiro schopt onder mijn hand het nog ongeboren kindje van mijn zus en haar Braziliaanse vriend. Voor mij een eerste kennismaking met dit nieuwe wondertje. De gedachte van een nieuw nichtje of neefje maakt me blij. Al word ik een beetje droevig van de wetenschap dat ik deze kleine niet meteen na de geboorte zal zien. En dat dit neefje of nichtje in een ander continent zal opgroeien.

Door: Freddy Gan en Rick van der Boog

Een leuk aspect van het huisartsenvak is het hebben van ‘eigen patiënten’. Je bent naast medisch zorgverlener een spin in het web, je signaleert, verwijst en coördineert hun zorg. De tegenhanger van de huisarts heb je bij de politie in de vorm van de wijkagent, die vanuit een ander vakgebied opereert maar opmerkelijk genoeg een vergelijkbare rol heeft. Heb jij weleens overwogen met hem samen te werken? Het lijkt in eerste instantie geen logische samenwerking, een samenspel tussen zorg en justitie. Maar zou zo een samenwerking nuttig kunnen zijn? Wij voerden gesprekken met drie wijkagenten uit de Randstad.

Door: Sofie de Haan

Klompvoeten

Mijn Braziliaanse zwager laat een filmpje zien. Een rijke volleybalcoach heeft betaald voor de operatie van een klein meisje. Door klompvoeten heeft zij nooit kunnen lopen, terwijl zij dolgraag met de kinderen uit de klas zou willen meerennen en spelen. De volleybalcoach heeft ervoor gezorgd dat de klompvoeten geopereerd werden. Stapje voor stapje leert zij nu lopen. Mooi dat deze rijke man besluit zijn geld te besteden aan de toekomst van dit meisje. Maar toch geeft dit filmpje mij ook een dubbel gevoel. In Nederland zouden de klompvoeten veel eerder zijn gediagnostiseerd en behandeld. Omdat dit kindje is geboren in het arme binnenland van Brazilië, moest zij het hebben van liefdadigheid van een volleybalman.

Ontwikkeling

Mijn nieuwe neefje of nichtje groeit straks ook op in Brazilië, maar dan in het rijke gedeelte. Hij of zij heeft geluk dat het niet is aangewezen op de publieke gezondheidszorg. Een privé kinderarts zal straks

nauwgezet de groei en ontwikkeling in de gaten houden. Terwijl het kleine Braziliaantje straks groter groeit, ben ik in Nederland bezig met mijn opleiding tot huisarts. De ontwikkelingen in de Nederlandse gezondheidszorg gaan door, hoewel de vergoedingen in de Nederlandse zorg steeds meer worden ingeperkt. Soms voelt het alsof de huisartsen een soort afvoerputje van de bezuinigingen worden. We zijn er altijd en lossen het wel op. Ik merk dat al tijdens mijn spreekuur bij psychiatrische patiënten. Het lijkt soms wel een dagtaak om ze naar de goede plek te verwijzen.

Toekomst

In het vliegtuig terug naar huis vraag ik mij af welke van mijn neefjes en nichtjes het beter zullen hebben qua gezondheidszorg wanneer ze volwassen zijn: de Nederlandse of de Braziliaanse? En zullen mijn psychiatrische patiënten in de toekomst ook een rijke volleybalcoach nodig hebben om goede zorg te krijgen?

Wat doen ze eigenlijk?

Patiënten zijn naast medische hulp regelmatig op zoek naar maatschappelijke hulp, of worden ongewenst geconfronteerd met maatschappelijke problemen. Net als een huisarts, komt de wijkagent bij mensen over de vloer en heeft een kijk op datgene wat binnenshuis gebeurt. Hij is opgeleid om maatschappelijke en psychiatrische problematiek te signalerenen en houdt korte lijntjes met maatschappelijke instanties zoals maatschappelijk werk, jeugdzorg, thuiszorg, woningbouw, school, en de crisisdienst. De politie heeft convenanten met die instanties en er vinden regelmatig MDO’s plaats. Ook hebben sommige wijkagenten een spreekuur. Dit doen wijkagenten dus naast de meer bekende functies zoals het bestrijden van woninginbraken of jeugdcriminaliteit. ‘De nadruk ligt tegenwoordig meer op zorg verlenen dan op handhaven’, vertelde een wijkagent uit Rijswijk.

Nuttig?

Contact tussen wijkagenten en maatschappelijk hulpverleners in overvloed dus, maar contact met huisartsen is er niet vaak. ‘Dat komt doordat er geen bestaande samenwerking is’, vertelde de wijkagent uit Rijswijk. Er zijn wel wijken in Nederland waar het gebeurt dat huisartsen bij dergelijke MDO’s zitten. Waar wijkagenten in het contact met huisartsen tegenaan lopen is het feit dat de betreffende huisarts van patiënten niet te achterhalen is, dat de huisarts überhaupt niet op de zorgkaart van de politie staat en het beroepsgeheim. Zo ontstaan er situaties waarin meerdere instanties los van elkaar hulp verlenen en er onderling gebrek aan informatieuitwisseling is. Hierdoor zijn als het ware verschillende partijen los van elkaar het wiel aan het uitvinden.

Mogelijkheden

Regelmatig wordt de wijkagent gebeld voor een tilletje na een val van een bejaarde, waarbij hij niet het medische oogpunt heeft waarom iemand gevallen is. ‘In de toekomst zal ik eens bellen met de huisarts of laat de patiënt dat 26


Hij lijkt een bon te schrijven , maar de wijkagent verzamelt nuttige informatie over maatscha ppelijke problemen die bij onze patiënten spelen.

doen’, was de conclusie van alle drie de wijkagenten. Verder begrepen ze dat huisartsen met het beroepsgeheim zitten en er vanuit de huisarts vaak geen informatie kan worden verschaft. Wel kan de huisarts zonder het beroepsgeheim te doorbreken de patiënt aansporen met de wijkagent contact op te nemen, of de patiënt om toestemming tot overleg te vragen. Als tip kwam verder naar voren dat huisartsen in bepaalde gevallen, bijvoorbeeld bij een visite bij agressieve patiënten, altijd een wijkagent kunnen meevragen ter ondersteuning.

Kortom

MDO’s en convenanten met wijkagenten zijn wellicht te ver gegrepen, maar er zijn verschillende mogelijkheden. Je kunt patiënten aansporen contact met de wijkagent op te nemen, of zijn hulp inroepen bij praktische zaken, zoals moeizame visites. Gezien het hulpverlenerschap en de positie van de wijkagent kan het nuttig zijn om samen te werken en maatschappelijke problematiek in de wijk aan te pakken. LOVAH BULLETIN - mei 2014

27

TITLE

TITLE

Wervingsgebieden Huisartsopleiders Nederland

Centrale sollicitatie en Centrale allocatie

Schiermonnikoog Ameland Eemsmond Terschelling Loppersum Ferwerderadiel

Franekeradeel

Achtkarspelen Menaldumadeel Leeuwarden

HoogezandSappemeer

Reiderland

Menterwolde

Smallingerland Noordenveld

Bellingwedde

Tynaarlo

Veendam

Pekela

Opsterland Bolsward Aa en Hunze

Assen

Wymbritseradiel

Stadskanaal Vlagtwedde

Oosterstellingwerf Heerenveen

Nijefurd Wieringen

Borger-Odoorn Gaasterân-Sleat

Anna Paulowna

Westellingwerf

Lemsterland

Midden-Drenthe

Westerveld

Wieringermeer

Zijpe Schagen

Heerhugowaard

Bergen Alkmaar

Al enkele jaren doen de geruchten de ronde dat er een landelijke sollicitatie- en plaatsingsprocedure gaat komen voor de opleiding tot huisarts. Vanaf september 2014 is het zover. In het vorige bulletin hebben we jullie al voorgelicht over de centrale sollicitatie. Inmiddels is er ook meer duidelijkheid over de centrale plaatsing (allocatie).

Castricum

Heemskerk

GraftDe Rijp

Beverwijk

Zaanstad

EdamWormerland Purmerend Volendam

Haarlemmerliede en Spaarnwoude Haarlem

Heerde Almere

VU mc

Huizen

Wijdemeren

Epe

Laren Eemnes Bunshoten

Reeuwijk

PijnackerNootdorp

ZevenhuizenGouda Moerkapelle Lansingerland Moordrecht

Maarssen

Hof van Twente

Putten

Woerden

UMC Utrecht

Apeldoorn

Haaksbergen Zutphen

Leusden Brummen

Zeist

Bunnik

Nieuwegein IJsselstein

Lochem

Barneveld

Woudenberg

Rozendaal

Utrechtse Heuvelrug

Doesburg

Rheden

MiddenDelftland

Vught

Moerdijk

Erasmus MC

Steenbergen

Noord-Beveland

Halderberge

Tholen

Etten-Leur

Oosterhout

Dongen

Loon op Zand

Gilze en Rijen Middelburg

Goes

Bergen op Zoom

Sint-Oedenrode

Oisterwijk

Etten-Leur

Roosendaal

Best

Goirle Alphen-Chaam

Kapelle

Zundert

Vlissingen Borsele

Oirschot

Son en Breugel

Hilvarenbeek Eindhoven

Baarle-Nassau Reimerswaal ReuselDe Mierden

Boxmeer

Horst aan de Maas

Deurne

Eersel

Heeze-Leende Helden

Nederweert

Cranendonck

Venlo

Maasbree Meijel

Bergeijk

Arcen en Velden

Sevenum

Asten

Someren

Valkenswaard Hulst

Meerle Wanssum

Venray

Nuenen, Gerwen en Helmond Nederwetten

Sluis

Terneuzen

Bergen

Laarbeek

Waalre

Bladel

Oude IJsselstreek

Gemert-Bakel

Geldrop-Mierlo

Veldhoven

Woensdrecht

Winterswijk Aalten

Montferland

Sint Anthonis

Boekel

Boxtel

Tilburg

Oost Gelre

Doetinchem

Uden

Schijndel Veghel

Breda

Veere

St.-Michielsgestel

Haaren

Bronckhorst

St Radboud UMC

Veenendaal Arnhem Houten Wijk bij Duurstede Lopik Renkum Vlist Rhenen Nieuwerkerk Vianen Wageningen Zevenaar a.d. IJssel Schoonhoven Ouderkerk Duimen Capelle Culemborg Rotterdam Buren Bergambacht Zederik a.d. IJssel Maassluis Schiedam Overbetuwe Liesveld Vlaardingen Krimpen Nederlek Leerdam a.d. IJssel Westvoorne Brielle Lingewaard Nieuw Lekkerland Geldermalsen Rijnwaarden Druten Rotterdam Tiel Ridderkerk Graafstroom Giessenlanden Alblasserdam Millingen Beuningen Ridderkerk Barendrecht HendrikHellevoetsluis a.d. Rijn Lingewaal Ubbergen West Maas en Waal Sliedrecht Spijkenisse Ido-Ambacht Neerijnen Hardinxveld- Gorinchem Nijmegen Bernisse Goedereede Papendrecht Wijcehn Giessendam Oud-Beijerland Binnenmaas Zaltbommel Dordrecht Groesbeek Korendijk Lith Werkendam Woudrichem Oss Heumen Maasdriel Dirksland Cromstrijen Strijen Mook en Maasdonk Grave Middelharnis Aalburg Middelaar Landerd Cuijk ’s-Hertogenbosch Schouwen-Duiveland Gennep Heusden Oostflakkee Mill en Drimmelen Geertruidenberg Waalwijk Bernheze St. Hubert Delft

Rotterdam

Berkelland

Ede

Renswoude Montfoort Oudewater

Enschede

Voorst

Nijkerk

Soest

De Bilt

Losser

Oldenzaal

Hengelo

Deventer

Hilversum

Loenen

Breukelen

Dinkelland Borne

Rijssen-Holten

Amersfoort Nieuwkoop

Almelo Wierden

Ermelo

Baarn

LUMC Waddinxveen

Naarden

Bussum Blaricum

Uithoorn

De Ronde Venen

Nunspeet

Harderwijk

Muiden Weesp

Amstelveen OuderAmstel Aalsmeer Weesp

Alkemade Jacobswoude

Tubbergen

Hellendoorn

Raalte Olst-Wijhe

Zeewolde Diemen

Teylingen Katwijk Oegstgeest

Westland

Als LOVAH zijn we benieuwd naar de uitwerking van het besluit en hopen we dat de beoogde doelen behaald gaan worden.

Twenterand Elburg

Amsterdam

Bennebroek Haarlemmermeer

Rijswijk

De procedure is transparant en efficiënt. Er zal rekening gehouden worden met regiovoorkeuren van aios, maar er wordt geen rekening gehouden met andere factoren, zoals kinderen en werk van partner. De enige uitzondering geldt voor aiotho’s. De verwachting is dat alle 720 opleidingsplaatsen gevuld zullen worden. Er zullen alleen plekken onvervuld blijven als geen van de kandidaten die niet geplaatst is een voorkeur heeft voor een onvervulde plek. Middels deze plaatsingsprocedure worden kandidaten gestimuleerd zo veel mogelijk opleidingscentra op hun voorkeurslijst te zetten.

Hattum Oldebroek

Bloemendaal

Lisse

Ommen

Zwolle

Lelystad

Zandvoort Heemstede

Hillegom

Hardenberg

Dalfsen

Dronten

Waterland Oostzaan Landsmeer

Zoetermeer

Verwachtingen

Staphorst Zwartewaterland

Kampen

Zeevang

Beemster

Uitgeest

Velsen

Coevorden

Hoogeveen

Hoorn Drechterland

AMC-UVA

Noordwijk

De Wolden

Meppel Noordoostpolder

Koggenland

Leiden Wassenaar Voorschoten Alphen a.d. Rijn Zoeterwoude Rijnwoude LeidschendamBodegraven Boskoop Voorburg ’s-Gravenhage

Aiotho’s zullen geplaatst worden bij het instituut waar zij ook hun promotieonderzoek doen. De overige kandidaten worden in een willekeurige volgorde op een lijst gezet. Wanneer er geen plaats meer is bij het centrum van eerste keuze, wordt er gekeken naar plek twee, totdat alle opleidingsplekken van de voorkeurslijst vol zijn. Wanneer dat zo is, is de betreffende kandidaat niet plaatsbaar en wordt verder gegaan met de volgende kandidaat.

Andijk Enkhuizen Wervershof Stede Broec

Schermer

Heilo

Emmen

Steenwijkerland Medemblik

Opmeer


Haren

Boarnsterhim

Niedorp

28

Scheemda

Tysjerksteradiel

Littenseadiel Wûnsteradiel

Langedijk

Hoe gaat de centrale plaatsingsprocedure in zijn werk? Er wordt uitgegaan van elf opleidingscentra. Tijdens de centrale aanmelding geven kandidaten een lijst van voorkeuren aan, waarbij zij zelf mogen bepalen hoeveel centra zij die lijst zetten. Na selectie op basis van de sollicitatiebrief op Een kandidaat en cv zullen er bij de kandidaat twee kan alleen STAR interviews afgenomen worden en geplaatst worden moet hij een LHK-toets maken bij een centrum dat op zijn voorkeurslijst staat. allocatie voor uniformiteit binnen de Een kandidaat mag een plek niet instituten, eerlijke spreiding van aios weigeren. Wanneer dat wel gebeurt, (en kwaliteit) over het land en gelijke mag hij zich een volgende keer niet kansen voor alle aios. opnieuw aanmelden. Wanneer een kandidaat bij de eerste aanmelding niet geplaatst kan worden, mag hij Sollicitatieprocedure Vanaf maart 2014 is de zich in een volgende ronde opnieuw sollicitatieprocedure bij alle instituten aanmelden. Het aantal keer dat een gelijk. Na selectie op basis van de kandidaat zich mag aanmelden wordt sollicitatiebrief en cv zullen er bij tot twee beperkt. Dus wanneer hij een de kandidaat twee STAR interviews tweede keer weer niet geplaatst kan afgenomen worden en moet hij een worden, mag hij zich in het vervolg LHK-toets maken. Nu kan er nog niet meer aanmelden.

Groningen

Leek

Texel

Harenkarpsel

Centrale allocatie

UMCG

Grootegast

Slochteren

Marum

Door: Anouk Buitenhuis voorzitter werkgroep onderwijs LOVAH

gesolliciteerd worden bij het instituut van voorkeur, maar vanaf september 2014 zal dit landelijk gaan gebeuren en zal ook de plaatsing centraal geregeld zijn. De aios die in maart 2015 starten met hun opleiding zullen dus volgens de nieuwe procedure geplaatst worden.

Ten Boer

Zuidhorn

Harlingen

Den Helder

De opleidingscapaciteit is in 2013 niet volledig benut, terwijl er voldoende sollicitanten waren. Deze sollicitanten waren niet allemaal ongeschikt, maar er waren teveel aanmeldingen in de Randstad en te weinig in de andere delen van het land. Vanuit de beroepsgroep (NHG/LHV) is de Huisartsopleiding Nederland de vraag gesteld om de opleidingscapaciteit volledig te benutten. Dit is gebaseerd op de prognoses van het capaciteitsorgaan, de Toekomstvisie Huisartsenzorg 2022 en het verzoek vanuit het ministerie van VWS hierom. Daarnaast zorgt een centrale

Delfzijl

Bedum

Kollumerland en Nieuwskruisland

Dantumadeel Leeuwarderadeel

Vlieland

Appingedam

Winsum

Het Bildt

Skarsterlân

Uitgangspunten

De Marne

Dongeradeel

Universiteit Maastricht

Kessel Beesel

Weert

UMCG (Groningen)

Leudal

Gemeenten waar meerdere instituten werven: gearceerd met de kleuren van de daar wervende instituten.

UMC (Utrecht)

UMCG + UMC

St Radboud UMC (Nijmegen)

VU mc + AMC-UVA

VU mc (Amsterdam)

LUMC + Erasmus MC

AMC-UVA (Amsterdam)

UMC + Erasmus MC

Roermond

Maasgouw Roerdalen

Echt-Susteren

Sittard-Geleen Onderbanken

Stein Schinnen

LUMC (Leiden)

UMC + St Radboud UMC

Erasmus MC (Rotterdam)

Universiteit Maastricht + St Radboud UMC + Erasmus MC

Universiteit Maastricht

Universiteit Maastricht + St Radboud UMC

Beek Nuth

Meerssen

Maastricht

Margraten Eijsden

Brunssum Heerlen Landgraaf

Valkenburg Voerendaal aan de Geul

Kerkrade

Simpelveld GulpenWittem

© Huisartsopleidingen Nederland maart 2010

Haha@aios: Zuster Door: Eva Brandse, aios VUmc Over iets meer dan een jaar mag ik mij medisch specialist noemen. Helaas is de emancipatie nog niet bij iedereen doorgedrongen. Iets wat ik overigens al van mijn vrouwelijke supervisor bij mijn eerste baan als ANIOS leerde. Bij sommige mensen en met name de oudere generatie blijft de vrouw toch altijd de zuster en de dokter is een man. Ook al is de man in kwestie een co-assistent. Zo liep ik afgelopen week in de gang van het verpleeghuis en hoorde ik achter me ‘Ha, iemand van de verpleging, kunt u mij even helpen?’ Het bleek de mannelijke vrijwilliger van de afdeling te zijn die ik nog niet eerder ontmoet had. Hij ging iemand naar de fysiotherapie brengen, maar de patiënt zat nog aan de zuurstofcondensator. Dus heb ik zonder iets te zeggen geholpen. Deze wat narcistische 87-jarige patient kon het niet laten te zeggen: ‘Ach dat kan de dokter natuurlijk ook wel even doen.’ U ziet, ik ben er inmiddels al helemaal aan gewend. Niet voor niets voor geneeskunde een jaar HBO verpleegkunde gedaan: zeg maar zuster.


29

TITLE

TITLE

Samenwerking tussen

specialist ouderengeneeskunde

Waarom is het zo belangrijk dat de SO en de huisartsen samenwerken?

en de

kaderhuisarts ouderengeneeskunde Een dubbelinterview over de toekomst van de ouderengeneeskunde Met de toenemende vergrijzing en de kabinetsplannen om ouderen langer thuis te houden, wordt de noodzaak voor het zoeken naar oplossingen voor ouderen in de thuissituatie steeds prangender. De specialist ouderengeneeskunde (SO) en de huisarts moeten de handen ineen slaan. Monique Nio en Jentie Kramer, specialisten ouderengeneeskunde en Els Licht, kaderhuisarts ouderengeneeskunde vertellen hoe zij te werk gaan. Door: Wendeline Alderlieste

Wat is het verschil in werkwijze tussen SO, huisarts en kaderhuisarts?

(M&J): Wij werken proactief, analyseren volgens het SAMPC systeem en stellen een plan op in overleg met patiënt en familie. De verschillende betrokkenen sturen we aan, zoals wijkverpleging, welzijn, paramedici en case manager. Prognostiek is kenmerkend van ons vak: je probeert een kijkje in de toekomst te nemen en een plan op maat op te stellen. Er is een verschil tussen een cardio-revalidant die nog naar de kleinkinderen in Australië wil of een valgevaarlijke cardiale patiënt. Tevens bespreken we ook zo snel mogelijk de ‘advanced care planning’: wat wil de patiënt bij behandelbare aandoeningen, zoals een fractuur, of bij levensbedreigende situaties waarbij een kans bestaat op overlijden: wel of niet insturen? (E): Tijdens de kaderopleiding doe je veel medisch inhoudelijke kennis over ouderen op en leer je de geriatrische

30


netwerken kennen. De taken in de dagelijkse praktijk verschillen niet tussen een reguliere- en een kaderhuisarts, de werkwijze mogelijk wel. De meeste kaderhuisartsen zijn daarnaast bezig met onderwijs- en beleidstaken. We hebben meegewerkt aan het visiedocument over hoe de huisartsenzorg voor ouderen eruit zou moeten zien. In de regio Amstelland zijn we met twee kaderhuisartsen actief betrokken in de ouderenwerkgroep van de huisartsenvereniging. Daarnaast zijn we betrokken bij het ontwikkelen van de sociale teams door de gemeente, bij de recent gestarte geriatrie dagkliniek in het Amstelland ziekenhuis en hebben we geriatrische wijkteams opgezet. Het gezamenlijk doel is dat de verschillende zorgverleners elkaar beter kunnen vinden en de zorg onderling goed af kunnen stemmen. Kortom, als kaderhuisarts proberen we de ouderenzorg in onze regio naar een hoger plan te tillen.

gewenst zijn, daarbij denken we ook aan de Probeer proactief te denken en te andere spelers binnen de (M&J): Er vindt een grote verschuiving ouderenzorg, zoals een handelen voordat er een cascade van problemen ontstaat, dan kost plaats van patiënten die een aantal geriater en de GGZ. jaar geleden nog in een verpleeghuis (E): De SO heeft veel het minder moeite om die knoop opgenomen waren en nu thuis expertise en klinische te ontwarren. blijven; een relatief onbekende ervaring op het gebied complexe multigroep voor huisartsen. Dit zijn de van kwetsbare patiënten die bijvoorbeeld problematiek. Het is fijn om hen woonvormen. Ik heb hen ook in cognitief zwak zijn en met hand-en- in consult te kunnen roepen voor consult gevraagd bij ingewikkelde onafhankelijke beoordeling familieverbanden. De SO heeft de spandiensten van de omgeving thuis een en het meedenken tijd om de situatie grondig in beeld in deze situaties. Ze te brengen en uitgebreid met de Een UWI met delier kan een geven advies aan de familie te bespreken, bijvoorbeeld bij geweldige achteruitgang verwijzend huisarts en cognitieve problemen. betekenen en een zelfstandig organiseren de MDO’s (M&J): Maar ook voor medische functionerende patiënt tot een in verzorgingshuizen. inhoudelijke zaken kun je ons Tevens begeleiden en inschakelen. Dit gebeurt nog te weinig. verpleeghuis patiënt maken. coachen zij het team Huisartsen zouden bijvoorbeeld onze van verzorgenden, hulp kunnen vragen bij multimorbiditeit, kunnen blijven. Ze zijn veelal niet waarbij ik als huisarts me meer dementie, gedragsproblemen goed in beeld, hebben geen ziekte- bezighoudt met de individuele patiënt. en terminale zorg. Eigenlijk alle inzicht of weren alle hulp af. Een UWI complexe ouderengeneeskunde met delier kan acuut een geweldige Voor welke problematiek waarbij meerdere symptomen, zowel achteruitgang betekenen en deze zouden wij een SO in moeten lichamelijk als geestelijk, alsook zelfzorg thuis functionerende patiënt tot een schakelen? en steunsysteem door elkaar lopen. verpleeghuis patiënt maken. Hoe (E): Ik doe dat wanneer ik zelf teveel Onze werkwijze kan meerdere doelen kom je er als huisarts achter wie deze betrokken ben, of meer brandjes aan hebben: bijvoorbeeld revalidatie na kwetsbare patiënten zijn? Hiervoor het blussen ben waardoor ik geen fracturen, omgaan met beperkingen kan de huisarts gebruik maken van goed overzicht meer heb. Ik vraag na CVA, of symptoombehandeling de expertise van de SO. De toename hen mee te denken over de meest zoals het instellen van pijnmedicatie. van ouderen is zo groot dat duidelijke optimale woonsituatie. De SO heeft afspraken over wie doet wat dringend immers goed zicht op de alternatieve Wat zouden we als huisarts

beter kunnen doen?

Els Licht

Monique Nio (L) en Jenite Kramer

(R)

(M&J): Proactief denken en handelen voordat er een cascade van problemen ontstaat. Dit kan bijvoorbeeld door case finding naar de meest kwetsbare patiënten in je eigen populatie. Een praktijk in Amstelveen gebruikt een groen/ oranje/rood label om kwetsbaarheid te categoriseren. Het liefst zouden we als SO betrokken zijn bij de categorie oranje en rood. De proactiviteit mag zich ook laten zien in de zorg bij dementie of het inschatten van terminale zorg. Wees nauwkeurig in het maken van beleidsafspraken. Het gevaar bij een consult kan zijn dat we het gevoel krijgen dat het probleem geheel op ons bord ligt terwijl idealiter een verdeling van taken gewenst is. (E): Als huisarts zijn wij opgeleid om reactief te werken. Echter in de ouderenzorg is het belangrijk


31

TITLE

TITLE

Steriliseren kun je leren

om proactief te werken en goed te luisteren naar signalen uit de omgeving. Ouderen hebben vaak zelf geen duidelijke hulpvraag, maar zonder actie is er wel een risico op een crisis. Dit is te voorkomen door

staan en hoe zij zich al dan niet aanpassen aan de geleidelijke achteruitgang in functioneren en mobiliteit. Ouderen zijn vaak dankbaar en de complexe problematiek vind ik Bekijk de ouderen uitdagende puzzels. doen van met complexe Het medicatie reviews vind problematiek als een ik leuk. De ouderenzorg uitdagende puzzel. is het domein bij uitstek waarbij de de situatie breed in kaart te brengen. kwaliteit verbetert door Ouderen presenteren zich vaak met goede samenwerking en één probleem, terwijl er op meerdere afstemming. Ook hebben domeinen problemen kunnen we een erg leuk geriatrisch bestaan. Voor het optimaliseren van team in onze wijk waarmee het functioneren van de oudere is het ik prettig samenwerk. belangrijk om hiernaar te kijken.

Wat zijn de voor- en nadelen van de anderhalvelijnszorg?

(M&J): Nu is de kans om netwerken op te zetten en aan ketenzorg te bouwen! Samenwerking zou beloond moeten worden, want dat voorkomt duurdere zorg. Het nadeel is dat de financiën nog niet zijn geregeld, waardoor onduidelijk is wat vergoed wordt en wat niet. Maar soms moet er geïnvesteerd worden om de bruikbaarheid aan te tonen.

Wat maakt de ouderenzorg zo interessant als huisarts?

(E): Ik vind ouderen boeiend vanwege hun levenservaring. Ik vind het interessant om te zien hoe zij op verschillende manieren in het leven

Sterilisatie in de huisartsenpraktijk Door: Carolien Hogenhuis

Wat willen jullie de huisarts van morgen meegeven?

(M&J): Bedenk dat je, als je affiniteit hebt met ouderen, je daar wellicht in kunt specialiseren en richt je praktijk daarop in. Een oudere kost veel tijd en laat zich niet goed in tien minuten persen. Neem een goede POH-er in dienst met affiniteit voor ouderengeneeskunde. Zoek samenwerking met het verpleeghuis en de SO, want persoonlijk contact verlaagt aan beide kanten de drempel. (E): Bekijk de ouderen met complexe problematiek als een uitdagende puzzel. Allerlei ziekten en beperkingen zijn niet te genezen, maar met kleine

Zesdaagse cursus aanpassingen kan het functioneren en daarmee de kwaliteit van leven wel verbeteren. Leun even achterover en probeer een totaalbeeld te krijgen, voordat je allerlei brandjes gaat blussen. Het SAMPC-model en een zorgbehandelplan kan hierbij helpen. Investeer in een goede samenwerking met andere spelers in het veld van de ouderenzorg.

Haha@aios: Buis in oor Door: Dieuwertje Weber, aios VUmc Tegenover me in de spreekkamer zit een jongetje van 6 jaar, met grote angstige ogen kijkt hij me aan. Dit jongetje heeft recent trommelvliesbuisjes gekregen, waarvan de linker bij een vorige controle al verdwenen bleek. Ik vraag het jongetje waar hij nu voor komt? Zijn buisje, het moet eruit. Van moeder begrijp ik dat hij sinds enkele dagen angst heeft voor het buisje dat nog in zijn rechter oor zit. Hij slaapt niet goed en droomt er zelfs van. Het buisje MOET eruit. Al mijn pogingen om erachter te komen waarom dit jongetje plots zo bang is voor zijn trommelvliesbuisje geven mij geen duidelijkheid. Niet begrijpend kijk ik zijn moeder aan, maar ook zij snapt het niet. Ok, het buisje is een probleem voor dit jongetje. In gedachten vraag ik me af waarom een jongetje van zes in vredesnaam bang is voor een trommelvliesbuisje en hoe ik dit probleem kan verhelpen? Ik besluit om eerst maar eens in zijn oor te kijken of het er überhaupt nog wel zit. Ja het zit er, maar komt al deels uit het trommelvlies zetten. Ik leg het jongetje uit dat het buisje al een beetje los zit, en er waarschijnlijk binnenkort een keer uit zal vallen. Ik plak er nog achteraan dat hij dat waarschijnlijk niet eens zal merken omdat het buisje INI-MINIE klein is. Ter demonstratie zet ik mijn duim en wijsvinger op elkaar, zo klein. Op dat moment zie ik de angst uit zijn ogen verdwijnen en zit er ineens een gerustgesteld en gelukkig jongetje tegenover me. Wat blijkt? Hij had de laatste tijd eens nagedacht over het buisje en was tot de conclusie gekomen dat een buis in je oor ter grootte van een pvc blaaspijp van enkele centimeters toch echt niet fijn was. Daar is toch helemaal geen plek voor? Maar een ini-minie klein buisje, dat is geen probleem.

32


Ook dit jaar moet er fors bezuinigd worden in de zorg en krijgt de eerstelijn wederom een grotere rol toebedeeld. Dat substitutie van de tweede naar de eerstelijn goed mogelijk is bewijst Jurriën Wind, alias ‘de Vasman’. Al sinds 2000 voert hij in zijn huisartsenpraktijk in Wijk en Aalburg vasectomieën uit. Met een tarief van 350 euro, terwijl de ingreep in het ziekenhuis 800 euro kost, is dit een concrete manier om de gezondheidszorg goedkoper te maken.

Wind leerde de ingreep toen hij van 1993 tot 1995 als assistent urologie werkzaam was. Inmiddels heeft hij in de huisartsenpraktijk al meer dan 200 mannen gesteriliseerd. In eerste instantie alleen zijn eigen patiënten, maar de laatste jaren verwijzen ook huisartsen uit de regio patiënten naar hem door. “Mannen zijn soms bereid om een uur in de auto te zitten om niet in het ziekenhuis gesteriliseerd te hoeven worden. In mijn praktijk is de patiënt die gesteriliseerd wordt een mens, en geen nummer. Ik doe altijd een uitgebreid pre-operatief consult om kennis te maken met de patiënt en de anatomie te beoordelen. Dit bevordert het vertrouwen in de arts, ingreep en een goede afloop. Ik merk dat deze persoonlijke benadering enorm aanspreekt, en veel angst wegneemt”.

De laatste jaren loopt het aantal huisartsen dat vasectomieën uitvoert terug. Hebben we al genoeg op ons bord, of is er sprake van koudwatervrees? Wind probeert hier verandering in te brengen. Hij maakt zich al jaren sterk voor het uitvoeren van de ingreep in de eerstelijn, en zette in 2010 de cursus ‘de Vasman’ op (www.devasman.nl), waarin hij huisartsen in zes dagdelen leert steriliseren. ‘Vasectomie is een relatief simpele chirurgische verrichting die uitstekend in de eerstelijn kan worden uitgevoerd, mits de uitvoerende arts hiervoor goed is opgeleid. Daarnaast is het een hartstikke leuke ingreep om te doen, meestal vergezeld door uitdaging en humor’. De cursus vindt plaats in de praktijk van de desbetreffende huisarts en deze moet zelf patiënten includeren.

De urologen in zijn preferente ziekenhuis hebben, in tegenstelling tot collega’s elders in het land, geen bezwaren tegen zijn werkzaamheden, en de samenwerking is goed. “Al weet ik niet hoe ze reageren als de aantallen echt groot zouden worden”.

‘aios en ook hun opleiders kunnen mij laagdrempelig benaderen wanneer er een patiënt die gesteriliseerd wil worden op het spreekuur komt. Ik kan dan bij hen in de praktijk komen om de ingreep te doen, of om deze aan hen te leren. Leuk en leerzaam!’

Jurrien Wind


33

TITLE

TITLE

Eerlijke en gelijkwaardige

CAO 2015 dichterbij door massale steun aios

Tijdens de onderhandelingen over de CAO voor 2013 en 2014 heeft de LOVAH zich anderhalf jaar ingezet voor een eerlijke en gelijkwaardige CAO voor aios huisartsgeneeskunde. Dankzij de steun van aios is een rechtvaardige beloning van ons werk nu een stuk dichterbij.

De CAO 2013-2014 vormt namelijk een trendbreuk met eerdere jaren. Een structurele loonsverhoging van 3.5% procent in twee jaar is sinds 2008 niet meer voorgekomen en is hoger dan het landelijk gemiddelde. Daarnaast is er een beperkte ervaringsjarenregeling ingevoerd. Deze stijging is hard nodig om het verschil met andere specialisten in opleiding deels goed te maken. Afhankelijk van hun werkervaring verdienen huisartsen in opleiding 15-25% minder dan andere aios, waaronder aios ouderengeneeskunde, die ook bij de SBOH werken. De LOVAH heeft zich daarom hard gemaakt om het gelijktrekken van de CAO’s in 2015 in het akkoord met de SBOH op te laten nemen. Zonder de kritische steun van de leden en de vele reacties op het akkoord waren we echter nooit zo ver gekomen. Toen het akkoord er lag vroegen we aios massaal te reageren om onze stem kracht bij te zetten voor de komende onderhandelingen. Daar gaven jullie enthousiast gehoor aan. Binnen de tijd van één weekend kwamen ongeveer 250 reacties binnen bij de LAD, tegen 20 bij het vorige akkoord. Hierdoor zijn alle partijen zich er weer extra van bewust dat ze niet om ons heen kunnen. Veel leden zochten bovendien contact met de LOVAH naar aanleiding van het akkoord. Naast positieve reacties waren er ook kritische geluiden. Een aantal aios heeft moeite met de ervaringsjarenregeling, waarin drie schalen zijn opgenomen. Terecht merken zij op dat ze maximaal een derdejaars salaris kunnen verdienen, terwijl ze op basis van hun ervaring wellicht in een vierde of vijfde schaal thuishoren. De LOVAH is blij met deze kanttekeningen, omdat ze laten zien dat er voor 2015 nog een hoop verbeterd moet worden en dat aios de onderhandelingen kritisch volgen. We zijn er dan ook van overtuigd dat we met jullie steun en een niet aflatende inzet vanuit het LOVAH-bestuur het komende jaar tot een eerlijke en gelijkwaardige CAO voor 2015 zullen komen. Via de nieuwsbrief zullen we de aios regelmatig op de hoogte brengen van de vorderingen. We danken alle aios nogmaals voor hun steun en alle reacties. We gaan ervan uit dat iedereen de onderhandelingen ook het komende jaar kritisch zal volgen.

Het LOVAH onderhandelingsteam: Lysbert Hartholt en Maarten van Woelderen Oud-teamleden: Marjan Kruijer, Joris Vreekamp, Hiske Venes, Walter Bouwmans PR: 34

Eilandperikelen Wat maakt het werk van eilanddokters anders dan aan de wal? Een introductie Door: Eva Brandse In de krant lees ik dat een Duitse collega bij een patiënt met hart-, visus- en gehoorklachten een kobaltvergiftiging heeft gediagnosticeerd, doordat hij een aflevering van de serie House had gezien. Ik hoef mij er dus ook niet voor te schamen dat ik af en toe met een schuin oog naar de Nederlandse serie Dokter Deen heb gekeken. Een serie met een hoop dramatiek, een hoog feelgood-gehalte en relatieperikelen. Een tijd geleden viel ik midden in de zin: ’de patiënt gaat altijd voor, soms zelfs voor je eigen leven’. Zo moet het dus gaan op een eiland. De dokter die er nog altijd is, elk moment van de dag. Waar de 20-jarige zoon van Dokter Deen, geneeskundestudent maar nog geen co-assistent, bij zijn zusje in een achterafschuur bij de bevalling net op het nippertje aanwezig is. Waar een nog levende drenkeling op het strand het leven laat en het hele eiland in quarantaine moet worden geplaatst. Wie is de echte eilanddokter? Wat zijn de verschillen tussen zijn of haar rol, met mij als huisarts in opleiding “aan de wal”, zoals het vasteland steevast wordt genoemd. Zit dat in preventie, de afstand tot het dichtstbijzijnde ziekenhuis, de bereikbaarheidsdiensten door ontbreken van een huisartspost, de kleine gemeenschap? En is het echt zo stoer? Om dit te onderzoeken zal ik komend jaar afreizen naar een collega-aios met een stageplek op een eiland.

Haha@aios: Olympisch Vuur Door: Tanneke van het Westeinde, aios VUmc In het Olympische Schaatsweekend heb ik dienst voor de klinische geriatrie. Het wordt geen weekendje voor de buis, maar wel de kroon op mijn werk in het 2de jaar. ‘s Ochtends eerst visite gelopen met mijn achterwacht en de verpleegkundigen. Met een kopje koffie en slagroomsoezen erbij onderling uitgewisseld hoe het met meerdere zieke patiënten gaat, plannen van aanpak gemaakt, opdrachten uitgewisseld. Overleg is het halve werk. Hóe vaak heb ik dat gedaan dit weekend? Niet te tellen. Gebeld met de arts assistent chirurgie, ‘kun je het haldolschema weer oppakken?’ Een gesprek met een familie gevoerd omdat een patiënt stervende was. Op de 5e een van de IC ontslagen patiënt overgedragen aan de verpleegkundigen. Op de afdeling kwam een patiënt respiratoir in de problemen, met een bloedgas in de hand nog snel een blik geworpen op de Olympische Spelen. En zo bood het ene na het andere probleem zich aan. De telefonist herkende mijn stem al, als ik wéér een nieuwe opname wilde bespreken met mijn achterwacht. Tussendoor was ik net op tijd in de koffiekamer van de SEH voor de laatste rit van de 1500 meter dames: 1, 2, 3 en 4!! ‘And the heat is on’. Soepele samenwerking, het Olympisch vuur brandde. Dit moment zal ik niet snel vergeten. Ik kan door naar mijn 3de jaar!

Wordt vervolgd…….

COLOFON Aan deze uitgave hebben meegewerkt: De Bulletinredactie: Wendeline Alderlieste Rick van der Boog Sofie de Haan Carolien Hogenhuis Petra Peek Hielke Renkema Pim Schout En verder: Nienke Kessels Paulus Lips Olivier Groh Folkert Blok Henk Verheul Eline Dekker Roger Damoiseaux Rob Alkemade AbderrazakZamri Harry Schleypen Rico Schuijers

ThierryBrugts Eva Brandse Freddy Gan Bart Meijman Paul Jonas Maarten van Woelderen Anouk Buitenhuis Lonneke Koeslag Monique Nio Jentie Kramer Els Licht Jurriën Wind Suzanne Schoenmaker Eddy Reijnders Enkele anonieme aios

De Bulletinredactie [email protected]

ek

Petra Pe

Sofie de Haan

Pim Scho

ut

Wendeline Alderliest

Vormgeving en uitgever: TheArd, Hollum Drukwerk: Drukland.nl

r Boog

Rick van de

Carolie

Hielke Renkema

n Hogen

huis

Marja Bakker LOVAH BULLETIN - mei 2014


35

DACHT JE DAT JE HUISARTS WAS... ben je opeens ook ondernemer Zodra u tot een maatschap toetreedt of uw eigen praktijk start, bent u ook ondernemer. En krijgt u meer en meer met complexe financiële vraagstukken te maken. Zowel zakelijk als privé. Dan is het goed om te weten dat ABN AMRO de bank is die uw taal spreekt. Onze preferred bankers voor medici kunnen u uitstekend begeleiden bij uw nieuwe start. Bijvoorbeeld met adviezen over het afdekken van risico’s en uw financiering. Ga naar abnamro.nl/praktijkbegeleiding voor meer informatie. Gespecialiseerd financieel advies voor uw medische praktijk. Dat is advies anno nu.

Nieuws, info en achtergronden voor alle aios huisartsgeneeskunde

Recommend Documents