LOVAH bulletin. Decembereditie: terugblikken én vooruit kijken. Nieuws, info en achtergronden voor alle aios huisartsgeneeskunde

jaargang 9 | december 2010

LOVAH bulletin Nieuws, info en achtergronden voor alle aios huisartsgeneeskunde

Decembereditie: terugblikken én vooruit kijken En verder: Redactioneel | Van de voorzitter | Eindejaarsspreekuur | WONCA? Malaga! | Hoogleraren aan het woord | Boekbespreking ‘De laatste liefde van mijn moeder’ | Gezocht: LOVAH bestuursleden | Save our soul | Goede voornemens ROVAH’s | Opleider van het jaar! LOVAH BULLETIN | december 2010

1

2

LOVAH BULLETIN | december 2010

redac tioneel

Inhoud 4

Van de voorzitter

4

Eindejaarsspreekuur

5

WONCA? Malaga!

9

Hoogleraren aan het woord

13 Boekbespreking ‘De laatste liefde van

Pas op de plaats of ‘giant leap’ naar voren? Tradities en gezelligheid; twee woorden die bij de decembermaand passen. Voor de één Hollandse klein burgerlijkheid, voor de ander een moment van rust in een hectisch leven. Welke invulling je er ook aan geeft, aan terugblikken en vooruit kijken ontkom je meestal niet.

H

et LOVAH Bulletin onttrekt zich dan ook niet aan de december gewoontes. In deze uitgave wordt er teruggeblikt met de scheidend voorzitter van de LOVAH en vooruitgekeken in een dubbelinterview met twee hoogleraren huisartsgeneeskunde. Met een blik over de eigen schouder kan geconcludeerd worden dat de nieuwe redactie borg heeft weten te staan voor twee bulletins in een half jaar. Dat er nog gestoeid wordt met deadlines, adressenbestanden en we de ROVAH’s graag wat dichter bij dit blad zouden willen betrekken, laat zich gemakkelijk vertalen in ‘goede voornemens’ voor 2011. Bij dezen. Voor velen van ons is december toch vooral een feestmaand. Pakjesavond, Kerst en Oud & Nieuw volgen elkaar snel op. De boekbespreking van dit bulletin betreft een keer geen vakliteratuur, maar een mogelijke cadeautip voor onder de kerstboom. Verder geeft columnist Freek Stijntjes ons een kijkje in zijn ‘eindejaarsspreekuur’ en valt te lezen dat de bezoekers aan het WONCA congres in het zuiden van Spanje met hun

mijn moeder’

14 Gezocht: LOVAH bestuursleden 16 Save our soul 17 Goede voornemens? 17 Opleider van het jaar 19 Namen & adressen, colofon

‘voorbeeldige deelname op alle terreinen’ alvast een wit voetje probeerden te halen bij Sinterklaas. Politiek is óók terugblikken en vooruit kijken en kan leiden tot nieuwe inzichten. Dat nieuw niet altijd gelijk staat aan beter, komt naar voren in de bijdrage van de Werkgroep Politiek en Maatschappij. De boodschap aan de regering in Den Haag is duidelijk: een pas op de plaats levert soms meer op dan de veronderstelde ‘giant leap’ van de verandering. Het Haagse pluche heeft recent een stoelendans ondergaan, maar ook Rutte I kan zich opmaken voor een kritische generatie huisartsen. Wij heffen, met jullie, vast het glas op 2011 en zullen ons inzetten om ook in het nieuwe jaar een bulletin te kunnen maken voor alle AIOS Huisartsgeneeskunde. Proost!

De Bulletin redactie Nick Zwartjes, hoofdredacteur Anne de Jong Singh Joeloemsingh Madeleine Bruins Slot


3

va n d e v o o r z i t t e r

De scheidend voorzitter…

I

nmiddels is het eind van het jaar en het eind van mijn tijd als voorzitter in zicht. Beide iets om even bij stil te staan. Met Kerst en Oud & Nieuw om de hoek is het een goed moment om naar het afgelopen jaar te kijken. Onder het genot van een goed glas wijn bij een warme open haard overdenk ik mijn tijd als voorzitter. Wat was het een mooi jaar: het LOVAH congres, de

Tim Linssen

bestuursvergaderingen en met als absoluut hoogtepunt het WONCA congres in Malaga. Daarnaast zijn wij nauw betrokken geweest bij allerlei ontwikkelingen in de huisartsen zorg. Het afgelopen jaar hebben wij met het LOVAH bestuur veel overleg gehad met de LHV over de veranderingen die door het ministerie van VWS zijn doorgevoerd. De functionele bekostiging (of ketenzorg) is ingevoerd, bezuinigingen zijn ons ten deel gevallen en het allerbelangrijkste: het kabinet RutteVerhagen met Edith Schippers als nieuwe minister van Volksge zondheid is van start gegaan. In het regeerakkoord Rutte I wordt de huisarts een centrale rol toegedicht. ”Het kabinet zet in op betere basiszorg dichter bij huis”. De minister lijkt het dus goed voor te hebben met de huisartsen. Wel wordt er bezuinigd op de zorg door onder andere het verklei nen van het basispakket. Deze ontwikkelin gen hebben uiteraard invloed op de zorg die wij kunnen leveren en wij zullen ons dus

Cick Pouw

moeten blijven inzetten om dit in goede banen te leiden. Voor ons staat de patiënt centraal en dat moet het uitgangspunt zijn! De mening van de huisarts in opleiding is daarom zeer belangrijk omdat zij bij uitstek kunnen kijken naar hoe zij het vak de aankomende jaren willen gaan uitoefenen, waarbij zij nog niet tegen gehouden worden door bureaucratie en financiën. Wil jij ook je mening geven over deze vraagstukken, kom dan naar de LOVAH Ledenraad! Rest mij nog om iedereen te bedanken voor de mooie tijd. Daarnaast wens ik mijn opvolger, Tim Linssen, veel succes en zoals G. Keillor al zei: ‘be well, do good work, and keep in touch’.

Door Cick Pouw

Eindejaarsspreekuur Begin december starten de inschrijvingen voor mijn eindejaarsspreekuur. Patiënten krijgen van de assistente een volgnummer waarmee ze op 31 december van twaalf uur ‘s middags tot middernacht van harte wel kom zijn. Voor de gelegenheid zet ik altijd een antieke canapé in de spreekkamer en haal de onderzoeksbank er tijdelijk uit. Vorig jaar had ik nog meneer Breedervelt, een ouwe visser, die is er helaas niet meer. Hij heeft in totaal drie keer deelgenomen aan het eindejaarsspreekuur, verder zag ik hem nooit. Sliptongetjes bak je in olie en boter, weet ik nu. En verder... Corry van der Plas (Cor mag ik zeggen), die kwam een jointje met me roken! Ik had haar tot het einde van het spreekuur laten wach ten en ze kwam uiteindelijk knetterstoned binnenlopen. Je ziet de mensen in hun gewone doen, zal ik maar zeggen.

4


Dit jaar komt Pieter de Wit met zijn zus Marleen. Ik ga hem zeggen dat hij in 2011 echt eens op zichzelf moet gaan wonen, met zijn 53 jaar. Zijn zus schrijf dan ik een hondje voor, zo’n irritant keffertje. Een Borderliner Collie, noemt de dierenarts dat. Trouwens, als mijn veterinaire collega langs zou komen, zal ik eens een balletje opgooien over euthanasie bij dieren. Of hij eigenlijk niet eerst een collega zou moeten raadple gen. Zo van: “Kees, ik sta hier bij een konijn, Japie. Hij ademt zwaar en kijkt alsof hij pijn heeft. Ik zou niet weten wat hij mankeert of hoe oud hij is. Een wilsverklaring heeftie niet, maar als je hem nu vraagt of hij rustig wil slapen lijkt hij toch echt ja te knikken. Het is trouwens een vrouwtje, onze Japie, zie ik nu. Anyway, kom je snel? De familie vindt dat het zo niet langer kan.”

het eindejaarsspreekuur. De computer gaat van het bureau, de pennen in de la. Daar voor in de plaats volop hapjes en drankjes. Zure haring, ossenworst, bitterballen van Oma Bob. En natuurlijk een pikketanissie voor de liefhebber. Want dat is toch beter dan die Franse Pernod! (En mocht u nog niet weten wat u gaat eten met kerst: ik kan u de risotto van Mechelse koekoek met Steen brugge Dubbel van harte aanbevelen. Daar is nog nooit iemand slechter van geworden). Benieuwd wie ik dit jaar nog meer ga zien, op 31 december.

Ik maak trouwens geen aantekeningen op

Door Freek Stijntjes, AIOS AMC

wonca

WONCA? Malaga!

“A quien madruga, dios le ayuda” * Van 6 t/m 9 oktober jl. kwamen in Malaga ongeveer 3000 huisartsen uit Europa – en ver daarbuiten – bijeen voor het 16e WONCA congres met als thema ‘Family Medicine into the Future Blending Health and Cultures’. Van de SBOH kregen vijftig Nederlandse AIOS de kans om ‘health and culture te blenden’ met buitenlandse collega’s.

"Hé, Ruud Gullit!", roept een vrouwelijke AIOS iets te hard uit. Exprofvoetballer Frank Rijkaard haalt zichtbaar opgelucht adem als blijkt dat hij niet herkend wordt. Maar een rustige vlucht zit er voor hem en zijn vriendin niet in op die vroege ochtend van 5 oktober. "Hou vol, het is maar tweeënhalf uur vliegen", moet Rijkaard zijn vriendin hebben toegefluisterd. Want vijftig aanko mende huisartsen weten het vliegtuig al gauw tot de nok akoestisch te vullen met opgetogen verhalen over wat komen gaat: het WONCA congres! Bij aankomst spoedt de excoach van het Nederlands Elftal zich naar zijn vakan tiehuis aan de Costa del Sol. Alle AIOS verkassen naar de prachtige stad Malaga. Voor hen geldt: ‘mañana mañana’. Ze genieten van de enige vrije dag van een stadsbezoek, het strand en van overheerlijke tapas.

huisartsgeneeskundig problemen. Het was leuk om te zien welke verschillen er in Europa zijn en hoe goed het vaak geregeld is in Nederland.

“Hé, Ruud Gullit!” De dag erop moeten alle AIOS de LHKtoets maken, wel iswaar in korte broek en teenslippers. Na een middagje bijkomen, begint 's avonds het congres. De ‘openings ceremonie’ – waarvan het officiële deel voornamelijk in het Spaans plaatsvindt – bood de gelegenheid om kennis te maken met je buren. Er volgde een optreden van een ‘temperamentvolle Spaanse danser’. De WONCA is een jaarlijkse wetenschappelijk congres voor huisartsen. Onderwerpen variëerden van ‘facial flushing’ bij Koreaanse mannen na alcoholconsumptie tot vroege diagnostiek van hartfalen met het heart type fatty acid binding protein. De vele workshops waren inspire rend. Ook werkte je in groepen aan een oplossing voor

Speciaal voor Nederlandse AIOS en HAO's werd een debat over leiderschap georganiseerd. De stelregel was dat huisartsen leiderschap moeten tonen, willen zij hun huidige maatschappelijke positie behouden. Met de komst van marktwerking staat die positie onder spanning. Het debat leverde interessante discussies op, waarbij iedereen vond dat leiderschap getoond moest worden. Onduidelijk bleef wie precies dat moesten doen en waar de tijd daarvoor vandaan gehaald moest worden. Om het thema ´blending health and cultures´ in te vullen werden de AIOS verdeeld in 5 werkgroepen. Iedere werk

* ’s avonds een vent, ’s ochtends een vent LOVAH BULLETIN | december 2010

5

groep kreeg de taak om aan de hand van een vragenlijst of enquête van gedachten te wisselen met buitenlandse collega's. In een land waar ‘fiesta, carnaval en pollo naise’ tot het vaste vocabulaire behoort, houdt een congresdag niet op na half zes. Ondanks dat iedere ochtend ‘a quien madruga, dios le ayuda’* geldt, wordt in Spanje de avond en nacht gebruikt om internationale contacten te intensi veren onder het genot van een drankje, een hapje en een dansje. Het WES-Feest werd bezocht door artsen uit alle windstreken. De laatste avond volgde traditiegetrouw een wat stijve cocktailparty. De Spanjaarden gaven daar gelukkig een draai aan met een in Spanje wereldberoemde flamencoband die de zaal vol chique geklede huisartsen plat speelde.

ment. Dit laatste lijkt onvoldoende aandacht te krijgen in de opleiding. De conclusie is dat er een belangrijke taak ligt voor de instituten en HAO’s om ook op dit gebied enthousiaste en bekwame huisartsen met een visie voor de toekomst af te leveren.

European Association for Quality in General Practice (EQUIP) De werkgroep Equip verrichtte een enquête onder 113 huisartsen, waarvan 41 uit Nederland en de rest uit maar liefst 21 andere landen afkomstig waren. Het doel was om te achterhalen wat huisartsen gelukkig maakt. Door mid del van een Visueel Analoge Schaal gaven huisartsen aan hoe zij dachten over thema's zoals bureaucratie, werk

Overall bleken Nederlandse huisartsen gelukkiger dan de buitenlandse collega’s druk, salaris en sociale status. Met name bureaucratie en werkdruk bleken bij veel huisartsen een punt van zorg te zijn. Overall bleken Nederlandse huisartsen gelukkiger dan de buitenlandse collega’s.

European Academy of Teachers in General Practice (EURACT) In samenwerking met Jettie Bont (algemeen bestuurslid LHV) heeft de werkgroep EURACT de meningen van HAO’s en AIOS over de competentie ‘leiderschap’ geana lyseerd. In het algemeen wordt leiderschap als belangrijk beoordeeld, vooral op het medisch inhoudelijke vlak. Door leiderschap te tonen bewaken we onze autonomie, zeker in deze tijde waarin de politiek en verzekeraars in onze nek hijgen. Leiderschap is niet hetzelfde als manage

6


Nederlandse huisartsen ervaren een hogere sociale status en minder bureaucratie. Daarnaast werkt een Nederland se huisarts minder en verdient zij beter dan haar collega's over de grens.

European Network for Prevention and Health Promotion (EUROPREV) De werkgroep EuroPrev onderzocht of huisartsen met een gezonde leefstijl anders omgaan met patiënten met obesitas wat betreft onderzoek en doorverwijzing. Door middel van een vragenlijst en het meten van hun buikomvang werd onderzoek gedaan naar hoe gezond huisartsen leven. Daarbij werd een casus over een obese patient voorgelegd met vragen over het geven van leefstijladviezen en verwijzingen. Op het congres bleek er een duidelijk selectiebias te zijn. Er was schaamte bij de onderzoekers om op obese huisartsen af te stappen met een buikomtrekmeter en obese huisartsen bleken vaak medewerking te weigeren. Eenmaal thuis bleek dat er met 69 geïnterviewde – voornamelijk slanke – huisartsen geen significante conclusie kon worden getrokken. Maar de werkgroep kijkt met een glimlach terug op allerlei hilarische situaties en leuke gesprekken! Vasco da Gama movement De werkgroep Vasco da Gama binnen Wonca Europe richt zich op jonge en aankomende huisartsen. De VdGM bevordert de uitwisseling van informatie over de huisarts opleiding in de Europese landen, waardoor de kwaliteit van de opleiding verhoogd kan worden. Deze werkgroep heeft een enquête afgenomen over een algemene Europese huisartsenopleiding, aangezien er nu grote verschillen zijn tussen de landen. Enkele conclusies: Spanjaarden, Portuge zen en Nederlanders waren oververtegenwoordigd in deze enquête. Gemiddeld zou de opleiding 4 jaar moeten zijn. Medische kennis en communicatievaardigheden worden als de belangrijkste kerncompetenties gezien, organisatie vaardigheden als minst belangrijk. Voornaamste conclusie: de enquête was vooral een leuke manier om aan de praat te raken met collega’s uit andere landen.

Iedereen onderschreef het belang van wetenschap pelijk onderzoek voor het vak van huisarts. Tijdens de opleiding wordt gemiddeld in heel Europa 36 maanden aandacht besteed aan wetenschap. Ook bleek dat in veel landen ook na de opleiding wetenschappelijk onderzoek wordt gedaan. In de dagelijkse praktijk worden weten schappelijk bronnen regelmatig geraadpleegd, zowel via het internet als middels tijdschriften en boeken (beide gemiddeld drie keer per week). Hierbij leek het internet gebruik in westerse landen hoger en het tijdschriften/ boeken gebruik lager dan in nietwesterse landen. De deelnemers beschouwen de onderzoeksgebieden diagnose en therapie, preventie en context factoren met betrek king tot gezondheid als belangrijkste onderwerpen voor wetenschap in de huisartsgeneeskunde. De laatste dag keken de AIOS terug op een geslaagde WONCAcongres en namen afscheid van Malaga met het heerlijke weer. Met drie uur vertraging en een sneeuw dienstregeling van de NS voor de boeg, werd jaloers gedacht aan Frank Rijkaard. Die heeft op dat moment hoogstwaarschijnlijk een glas naar ons vliegtuig geheven: "Ze zijn weg lieverd, eindelijk rust hier!"

Door Coraline Mengers en Merlijn Schoots namens werkgroep journalistiek van de WONCA

European General Practice Research Network (EGPRN) De werkgroep EGPRN promoot wetenschappelijk onder zoek binnen de huisartsgeneeskunde in Europa. Met een enquête werd onder meer de interesse voor wetenschap en het gebruik van wetenschap in de dagelijkse praktijk gepeild. Daarnaast konden de meest belangrijke weten schapsgebieden worden aangegeven.


7

8


intervie w Door Singh Joeloemsingh

Hoogleraren aan het woord In gesprek met prof. dr. M. Berger, hoogleraar Huisartsgeneeskunde UMCG Wat zijn je plannen voor de huisartsgeneeskunde in Groningen? Ik wil mij inzetten om de huisartsgeneeskunde verder te academiseren. Niet alleen door meer huisartsgeneeskundig relevant onderzoek te doen, maar ook door huisartsen op te leiden tot wetenschappelijke denkers. Het is om ver schillende redenen van belang dat meer wetenschappelijk onderzoek wordt gedaan. Veel onderzoeksresultaten komen uit de tweede en derde lijn en zijn niet altijd van toepassing op de patiënten die wij in de eerste lijn zien. Dat geldt zeker voor diagnostisch onderzoek. Onze diffe rentiaal diagnose is vaak anders. De huisartsgeneeskunde kenmerkt zich doordat de (sociale) omgeving van de patiënt bij diagnostiek en beleid wordt betrokken. De waarde van deze kennis moeten we veel beter onderbouwen.

“Ik wil mij inzetten om de huisartsgeneeskunde verder te academiseren” Meer in het bijzonder gaan wij onderzoek doen naar aandoeningen bij kinderen en ouderen. Twee belang rijke groepen patiënten waar weinig onderbouwing is voor onze zorg. We kijken al naar maag en darmziekten (obstipatie, buikpijn, rectaal bloedverlies), urineinconti nentie, affectieve stoornissen, en astma en COPD. Verder willen we de huisartsgeneeskundige inbreng in Life Lines, een groot cohort waarin drie generaties worden gevolgd, graag vergroten. Binnen dit onderzoek wil ik graag AIO THO’s gaan begeleiden en daar waar mogelijk faciliteren. En in de opleiding hoop ik mee te kunnen werken aan de wetenschappelijke vorming van AIOS en opleiders.

Welke belangrijke ontwikkelingen voorzie je in de komende tien jaar voor de huisarts? De transitie van zorg van de tweede lijn naar de eerste lijn zal vergaande gevolgen hebben voor de organisatie van de gehele eerstelijnszorg. Behalve dat de eerste lijn meer werk op haar bord krijgt, zullen meer en ander soortige hulpverleners, zoals praktijkondersteuners, in die eerste lijn actief zijn. Ook toename van de ketenzorg heeft gevolgen voor de organisatie van de eerste lijn. Deze ontwikkelingen brengen enerzijds risico’s met zich

mee, anderzijds bieden zij ook mogelijkheden voor verbetering van de zorg. De huisarts is bij uitstek geschikt om het overzicht te houden over de zorg aan de patiënt en om de continuïteit van zorg te waarborgen en voelt zich daarom vaak de aangewe zen regisseur van deze ontwik Marjolein Berger is per 1 maart 2010 kelingen. Alleen maar managen benoemd tot hoogleraar Huisartsgeneeskunde kan betekenen dat er te weinig aan het UMC Groningen, waar zij eerder tijd over blijft voor de “core geneeskunde studeerde. Zij werd in bussiness” van de huisarts: het Rotterdam opgeleid tot huisarts en promo leveren van continue zorg en veerde hier ook in 2000. Naast haar baan als kennis opdoen van de patiënt en huisarts was zij vanaf 2007 tevens universitair diens omgeving. Denk bijvoor hoofddocent/onderzoeker bij het Erasmus beeld aan reguliere visites laten MC. Zij is in deeltijd werkzaam in de uitvoeren door de praktijkonder universitaire huisartsenpraktijk van het UMCG. steuner, parttime patiëntenzorg, één klacht per consult, familie en woonverbanden die nauwe lijks zijn te vinden in het elektronisch medisch dossier. Dit soort veranderingen betekent verlies van kennis. De kennis die de persoon van de huisarts zou moeten heb ben om het huisartsenvak goed uit te kunnen oefenen: interpreteren en behandelen van gezondheidsklachten van mensen. De NHG ontwikkelt een standpunt over de huisarts en generalistische zorg. Ik ben benieuwd hoe generalistische zorg zal worden gedefinieerd en hoe de huisarts van de toekomst generalistische zorg zal gaan le veren. Het geven van goede zorg is mijns inziens namelijk niet compatibel met de drang om de regie te willen blijven voeren over alles wat zich afspeelt in de 1e lijn. De ontwikkelingen bieden daarnaast de unieke moge lijkheid om in overleg verdergaande en inhoudelijke behandelafspraken met de tweede lijn te maken, zoals al gebeurt in de landelijke transmurale protocollen. Ook zal de samenwerking met andere eerstelijns hulpver leners geïntensiveerd moeten worden. Als voorbeeld geldt de Jeugdgezondheidszorg of de verloskundige. De JGZ beschikt vaak over veel voor de huisarts relevante informatie. Een ander voorbeeld is dat door uitwisse


9

ling van informatie met verloskundigen veel beter een risicoinventarisatie gemaakt kan worden voor perinatale sterfte. Door informatieuitwisseling kan de zorg verbe terd worden. Een ontwikkeling waar ik een voorstander van ben is differentiatie van huisartsen door kaderopleidingen. Der gelijke gespecialiseerde huisartsen kunnen een regionale consultatieve functie vervullen voor andere huisartsen. Daarnaast kunnen zij een brug vormen tussen de tweede lijn en eerste lijn. Zij kunnen helpen knelpunten op te lossen, ondersteuning bieden aan huisartsen om kwalita tief goede zorg te borgen en helpen bij de implementatie van protocollen en richtlijnen.

“Een ontwikkeling waar ik een voorstander van ben is de differentiatie van huisartsen” Een specifieke ontwikkeling voor het Noorden is dat het steeds moeilijker wordt om opvolgers voor praktijken te vinden. Dit kan grote gevolgen hebben voor de eerste lijns gezondheidszorg. We zijn samen met de DHV'en (district huisartsen vereniging red.), de zorgverzekeraars, ziekenhuizen en de SBOH bezig om te onderzoeken hoe we ervoor kunnen zorgen dat jonge huisartsen bereid zijn zich in die regio te vestigen. Een mogelijkheid is om AIOS voor de duur van hun gehele opleiding te plaatsen in één bepaalde regio waardoor meer binding ontstaat. Ook wil len we jonge huisartsen enthousiasmeren voor onderzoek en onderwijs in de hoop dat ze in deeltijd werkzaam blijven bij de afdeling huisartsgeneeskunde waardoor het aantrekkelijker wordt zich hier te vestigen. Een ongewenste ontwikkeling vind ik dat zorgverzeke raars of andere particuliere partijen, zorgcentra in de eer ste lijn opzetten. Ofschoon daar wel praktische voordelen aan verbonden kunnen zijn, acht ik de nadelen groter. Het risico dat de financiële doelen zwaar zullen wegen, waardoor de zorgverlening ten nadele van de kwaliteit zal worden gestuurd vind ik verre van denkbeeldig. Juist in de gebieden waar het moeilijk is de huisartsenzorg te borgen zie je grote centra ontstaan die vaak tijdelijke huisartsen, voor een a twee dagen per week in dienst nemen. Het is evident dat dit een ander soort huisartsen zorg met zich meebrengt. Deze beantwoordt niet aan mijn visie over hoe de huisartsenzorg er over 10 jaar uit zou moeten zien.

10


In gesprek met prof. dr. N. de Wit, hoogleraar Huisartsgeneeskunde UMC

Hoe ben je betrokken geraakt bij de weten schap en hoe kijk je er tegen aan? Ik heb vier jaar in Afrika ge werkt als tropenarts en daar is mijn verwondering begonnen over waarom dingen gaan zo als zij gaan. Die verwondering heeft zich ook in mijn praktijk als huisarts voortgezet: ik zoek graag naar oplossingen voor problemen in de praktijk. Voor mij zijn praktijk en wetenschap onlosmakelijk met elkaar verbonden. De Niek de Wit werd in 2009 aan het Julius huisartsgeneeskunde is een Centrum voor Huisartsgeneeskunde en betrekkelijk jonge discipline. Patiëntgebonden Onderzoek van het UMC Academisering, dat wil zeggen Utrecht benoemd tot hoogleraar Huisarts de integratie van onderzoek, geneeskunde. Vanaf 2004 is hij lid van de onderwijs en zorginnovatie in Editorial Board van Family Practice. Hij is de academische context, is een mede oprichter van de European Society for belangrijke volgende stap in Primary Care Gastroenterology. Hij is thans de professionele ontwikkeling. werkzaam in de academische eerstelijns Ik tracht daar een bijdrage aan praktijk van het UMC in Leidsche Rijn. te leveren. Huisartsgeneeskun de is een klinisch eerstelijns vakgebied met een eigen benadering van patiënten met gezondheidsproblemen.

“Voor mij zijn praktijk en wetenschap onlosmakelijk met elkaar verbonden” Hoewel voor onderzoek op bepaalde gebieden ook voor de huisartsgeneeskunde onderzoekssubsidies beschik baar zijn (bijvoorbeeld voor ‘mental health’), gaat daar vergeleken met de tweede lijn relatief minder geld naar toe. Voor de typische eerstelijns gezondheidsproblemen zoals 'kleine kwalen' en 'onbegrepen lichamelijke klachten' zijn structureel weinig gelden beschikbaar. Als je bedenkt dat 90% van de gezondheidsproblemen in de eerste lijn wordt opgelost tegen slechts 4% van de totale zorgkosten, dan zouden er best meer onderzoeksmiddelen beschikbaar gesteld mogen worden.

Welke belangrijke ontwikkelingen voorzie je voor de aankomende huisarts? De aankomende huisarts zal de komende jaren meer ge confronteerd worden met de gevolgen van de vergrijzing, een complexer wordende samenleving, een veranderende rol van de patiënt en met minder beschikbare middelen. Door de vergrijzing zal de huisarts meer te maken krijgen met meervoudig chronisch zieke patiënten, waarbij meer gevraagd zal worden van de huisarts als poortwachter. Er zullen heldere criteria ontwikkeld moeten worden voor de vraag voor welke patiënt een doorverwijzing zinvol is en voor wie niet. Voor de behandeling van de oudere chronisch zieke patiënt zal ook meer evidence ontwikkeld moeten worden. De belasting van huisartsen als gevolg van de zorg van deze categorie patiënten zal verder toenemen.

“Door de vergrijzing zal de huisarts meer te maken krijgen met meer voudig chronisch zieke patiënten” Bepaalde groepen patiënten zullen meer verantwoorde lijkheid willen gaan nemen voor hun gezondheid door zelfmanagement van risicofactoren (CVRM) of van hun ziekte (DM of Astma). Dat brengt een andere rol voor de huisarts met zich mee, die bijvoorbeeld alleen bij proble men geconsulteerd wordt. Voor leefstijladviezen en pre ventie kan de patiënt ook bij anderen terecht. Ook zie je dat patiënten beter geïnformeerd willen worden. Daarnaast willen patiënten in het kader van zelfmanagement een betere toegang tot en gedeeltelijk (mede) beheer van hun dossier Dit kan voordeel opleveren voor de huisarts omdat zij daardoor betere informatie kan verkrijgen. Binnen de huisartsenzorg is nog meer efficiëntie te behalen door taakdelegatie en functiedifferentiatie door kaderop leidingen. In onze praktijk zijn er huisartsen die gespecia liseerd zijn in diabetes, hart en vaatziekten, GGZ en COPD. Zij vervullen een adviserende rol naar andere huisartsen. Daardoor merk je een afname van het aantal verwijzingen naar de tweede lijn. Echter, functiedifferentiatie mag niet ten koste gaan van de integrale benadering van de patiënt door de huisarts. Ten aanzien van doelmatigheid ziet de overheid het belang van de huisarts als poortwachter goed in. De overheid vindt dat meer tweedelijnszorg in de eerste lijn kan wor den geleverd. Voorwaarde is dat de huisarts daarvoor vol doende ondersteund moet worden, niet alleen in financieel opzicht maar ook in personele zin. Een voorbeeld is de ouderenzorg en de komende vergrijzing en dus de toename van de vraag aan zorg. Om goede zorg in de eerste lijn te verlenen zijn meer gespecialiseerde praktijkverpleegkun digen ouderenzorg nodig. De huisartsen worden daarin echter nog onvoldoende gesteund.

Hoe kijk je aan tegen concurrentie in de zorg? Eén van de leidende gedachten van beleidsmakers is, dat de zorg “onbetaalbaar” wordt en dat concurrentie in de zorg tot lagere lasten zal leiden. Ik denk dat de burgers

gezondheid, veiligheid en onderwijs heel belangrijk vinden en ook bereid zijn daarvoor te betalen. Dit betekent dat “onbetaalbaarheid” een relatief begrip is; dat is afhankelijk van de bereidheid van de maatschappij. Bovendien zal concurrentie leiden tot een tweedeling in de maatschappij; degenen die het zich kunnen veroorloven, zullen de zorg die zij wensen kunnen inkopen en diegenen die dat niet kunnen betalen, niet. Welke soorten zorg wel of niet in het standaardpakket behoort, is eigenlijk een politieke keuze. De politiek durft daar helaas vaak geen duidelijke keuzes in te maken.

Hoe denk je over introductie van kwaliteits-indicatoren in de huisartsenzorg? Kwaliteitsindicatoren in de ketenzorg voor bijvoorbeeld diabetes maken monitoring van de geprotocolleerde zorg mogelijk. Dit wil niet zeggen dat deze indicatoren dan ook wat zeggen over de kwaliteit van de geleverde zorg. Ik vind daarnaast dat nog te eenzijdig de nadruk wordt gelegd op somatische uitkomstparameters. Er wordt bij voorbeeld bij diabetes gekeken naar het HbA1c, terwijl je vanuit het perspectief van huisartsen ook kunt kijken naar het percentage verwijzingen naar de tweede lijn, naar patiënttevredenheid of naar de kwaliteit van leven. Ik ben een voorstander van benchmarking voor huisartsen. Je kunt huisarts spiegelinformatie geven over hun eigen performance ten opzichte van de omgeving om vervolgens te zoeken naar concrete verbeterpunten. Ik zie daar een rol weggelegd voor de beroepsvereniging in samenwerking met de overheid en zorgverzekeraars.

“Ik ben een voorstander van benchmarking voor huisartsen” Verzekeraars hebben immers de belangrijke rol om kwali tatief goede zorg tegen een goede prijs voor hun cliënten in te kopen. Maar zij moeten niet, zoals onlangs het geval was bij ziekenhuizen voor mammachirurgie, buiten de beroepsgroep om eenzijdig discutabele kwaliteitsindica toren gaan vaststellen. Zij moeten met de beroepsgroep kwaliteitsafspraken maken.

“Ik wil in bredere context de AIOS oproepen om – als collega’s van de toekomst – actief mee te denken en mee te doen in de ontwikkelingen in ons prachtige vakgebied.”

Oproep aan aankomende huisartsen Ik heb hiervoor aangegeven dat er belangrijke maatschap pelijke ontwikkelingen gaande zijn, die niet alleen risico's maar ook uitdagingen met zich meebrengen. Ik denk dat onder andere door de vergrijzing het beroep dat op huisartsen gedaan zal worden enorm groot zal zijn. Het is daarom van belang dat op korte termijn een visie wordt ontwikkeld op hoe we als beroepsgroep op die ontwik kelingen gaan inspelen. Het is goed om na te denken welke kant we op willen gaan: Grotere praktijken met meer praktijkondersteuners, juist kleine praktijken met behoud van de uniciteit van de huisarts of grotere samenwerkings verbanden in de eerste lijn? De LHV en NHG hebben het initiatief genomen om een toekomstvisie 2012-2017 te ontwikkelen. Daar worden AIOS bij betrokken.


11

12


boek

Dimitri Verhulst – “Ik wil een publiek bereiken dat normaal geen boeken koopt”

Door Nick Zwartjes

Een nieuw gezicht in de literaire Nederlandstalige wereld is hij inmiddels niet meer. De Vlaming Verhulst werd met ‘De Helaasheid der Dingen’ genomineerd voor de AKO Literatuurprijs en won in 2009 met ‘Godverdomse dagen op een godverdomse bol’ al de Libris Literatuurprijs. Bekender bij het grote publiek werd hij met zijn gastoptredens aan tafel (!) bij Matthijs van Nieuwkerk in De Wereld Draait Door. Voor eenieder die zijn vocabulaire wil uitbreiden met een aantal prachtige zinsneden is ‘De Laatste Liefde van Mijn Moeder’ een geschikte gelegenheid om dit te bewerkstelligen.

‘De laatste liefde van mijn moeder’ Verschillende intenties Het verhaal zal voor een deel van de lezers benauwend herkenbaar zijn: de raak neergezette sfeer van een groepsvakantie in de jaren tachtig van de vorige eeuw knijpt soms bijna je keel dicht door plaatsvervangende schaamte. De drie belangrijkste karakters van het boek, moeder Martine, minnaar Wannes en zoon Jimmy stap pen met verschillende intenties op de bus die hen naar het Schwarzwald moet brengen voor een welverdiende vakantie. Martine hoopt eindelijk geluk te mogen ervaren na een slepende scheiding van haar drinkende exechtge noot. Wannes ziet in zijn relatie met Martine de gelegen heid om pater familias te kunnen zijn met alle bijkomende voordelen en privileges. Jimmy zit aanvankelijk in een spagaat tussen de loyaliteit aan zijn vader en de goede bedoelingen van zijn opgedrongen stiefvader. Hij ontpopt zich echter steeds meer tot een intrigant met als doel zijn moeder voor zich terug te winnen en Wannes tot op het onmogelijke af dwars te zitten. Sputterende vuurpijl Gedurende het boek wordt de lezer verwend met woor den als ‘deltiofiel’, ‘ringelrob’ en ‘fezelen’. Dwepende tie nermeisjes wordt verweten dat “hun harten (zich) zouden sluiten indien je per malheur een uit de gratiën gesukkelde ster opnoemde”. Aan dergelijke pareltjes heeft dit boek, in navolging van de eerdere werken van Verhulst,

geen gebrek. Het schrijverstalent van de Vlaming staat dan ook niet ter discussie. Het is echter betreurenswaardig dat niet het maximale uit de verhaallijn wordt gehaald. De veelbelovende opbouw van de driehoeksverhouding tussen Martine, Wannes en Jimmy bereikt nooit de diepgang waar het wél de potentie voor had. Het boek is volledig gespeend van de hilariteit en (zelf)spot waarmee Verhulst mij in een fan veranderde met ‘De Helaasheid der Dingen’. Tot mijn spijt moet ik concluderen dat de climax van het verhaal, waar al zo kabbelend naar toe wordt gewerkt, niet meer bleek dan een sputterende vuurpijl op een regenachtige oudejaarsavond. Hiermee bewijst Verhulst voor mij wederom een onge kend vaardig auteur te zijn die de Nederlandse taal tot in de finesses beheerst, maar hij laat mij niet verbluft achter na het omslaan van de laatste pagina.


13

va n h e t b e s t u u r

Gezocht:

LOVAH bestuursleden Wat kan de LOVAH jou bieden? • Belangenbehartiging van alle aios op landelijk én lokaal niveau • Invloed op de kwaliteit van het onderwijs • De kans om zelf ervaring op te doen in een werkgroep of het bestuur en activiteiten te organiseren voor je collegaaios • Het LOVAHcongres, voor en door aios • Het halfjaarlijkse LOVAHbulletin, met interessante artikelen en interviews • De mogelijkheid om je internationaal te oriënteren via de Werkgroep Europese Samenwerking • Ondersteuning en samenwerking voor promovendi binnen ons AIOTHOnetwerk • De jaarlijks sportdag

Van links naar rechts: Tim Linssen (webmaster), Cathrien Raedts (secretaris), Anne de Jong (sponsoring), Pim Doppen (algemeen/congres), Cick Pouw (voorzitter), Persijn Honkoop (algemeen/wetenschap) en Irene Joziasse

De Landelijke Organisatie Van Aspirant Huisartsen (LOVAH) bestaat sinds 1980 en is sindsdien uitgegroeid tot dé organisatie die de belangen van huisartsen in opleiding behartigt. De LOVAH is een zelfstandige vereniging, waarvan alle AIOS automatisch lid zijn.

(algemeen/internationaal). Niet op de foto: Madeleine Bruins Slot (PR), Hugo Maathuis (penningmeester)

Geïnteresseerd in onze activiteiten voor en door aios of in een bestuursfunctie? l Check www.lovah.nl voor meer info of mai naar [email protected]

Even rust Het zijn spannende tijden in de wereld van de huisartsenzorg. Economische, demografische en politieke ontwikkelingen zorgen ervoor dat er keuzes gemaakt moeten worden om de kwaliteit van de zorg voor de patiënt te waarborgen. Keuzes maken betekent ook afscheid nemen van het oude en ruimte bieden aan nieuwe ontwik kelingen. Dat ‘oudennieuw’proces is een van de belangrijkste uitdagingen waarvoor de Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV) zich gesteld ziet. De LHV zoekt in dat proces nadrukkelijk de samenwerking met andere organisaties die zich inzetten voor de positie van de huis arts. En dat zijn niet alleen organisaties die zich inzetten voor de belangen van de ‘gevestigde orde’. Wij willen juist de aanstormende generatie mee laten denken en beslissen over hun eigen toekomst.

14


Datzelfde lees ik ook in het logo van de LOVAH: ‘Samenwerken aan de huisarts van de toekomst’. Juist die samenwer king zorgt voor een breed gedragen visie op de huisarts van de toekomst. Maar op sommige momenten moet je de discussie over ‘oud en nieuw’ even laten rusten. Een ander Oud en Nieuw vraagt binnenkort om momenten van rust en bezinning. Ik hoop dat u binnenkort die rust in de hectiek van uw opleiding even kunt opzoeken. En moet u in die periode toch ‘aan de bak’, pakt u die rust dan vooral op een ander moment. Ik wens u nu al een geweldige Kerst en jaarwisseling toe en natuur lijk een in alle opzichten spetterend 2011.

Dr. Steven R.A. van Eijck, voorzitter LHV


15

w e r kg r o e p

Save our soul Werkgroep Politiek en Maatschappij Een historisch moment’ zo beschrijft prof. dr. Smalhout het in het Youtubefilmpje, dat vanaf 1 januari 2010 de ‘huisarts’ altijd bij u langskomt als u dat wilt. Vanaf dan kunt u de SOSartsen bellen als u een visite wilt, vooralsnog alleen in de Randstad, maar met plannen dit landelijk uit te rollen. Naar voorbeeld van SOS medicines in Frankrijk waar zij al meer dan 40 jaar succesvol actief zijn. De dokter komt altijd bij u langs, patiënten willen het, het is kostenbesparend en ze komen ook nog langs in van die kekke frisse autootjes. Niet langer je duurbetaal de recht op goede zorg te hoeven uitonderhandelen met de assistente van de huisartsenpost. Heerlijk toch?

SOSartsen SOSartsen, mijn moeder, u en ik, iedereen wil goede zorg, ook, en misschien juist, als dit niet op een arbo conform tijdstip is. Terecht lijkt me, ik schaar me dan ook volledig achter het standpunt deze 24uurs zorg te blijven leveren. Ik hekel alleen de suggestie dat deze zorg nu niet door huisartsen geleverd zou worden. SOSartsen baseren hun bestaansrechts op NIPO onderzoek, waarbij 90% van de ondervraagden positief over hen is. Desgevraagd ben ik voor 100% zeer positief over een groen milieu, ontbijt op bed door mijn vrouw en Sinterklaas. Bij enquêtes zijn deze keuzes snel gemaakt. Als ik echter niet meer naar overzeese vrienden kan vliegen, ook ontbijt voor háár moet maken en de cadeautjes van de goedheiligman zelf moet betalen, wordt het al lastiger. Kiezen voor iets heeft consequenties. Consequenties die ten tijde van de enquête vaak nog niet zichtbaar zijn en bijna altijd uit te drukken zijn in extra geld. Ook dit is gevraagd: ongeveer de helft van de ondervraagden vindt een bedrag tot 15 euro redelijk voor een SOSarts consult. Ik hoop voor SOSartsen dat die kekke autootjes een beetje kunnen doorrijden. Tell Sell methode Een andere conclusie uit datzelfde NIPO onderzoek wordt niet prominent op de site genoemd, maar wil ik u niet onthouden: anders dan gesuggereerd blijkt de huidige ontevredenheid over het afleggen van visites door de huisarts laag. Met andere woorden, het huidige systeem werkt voor de overgrote meerderheid prima!

16


Door Marco Krukerink

SOSartsen suggereren een leemte die niet of nauwelijks bestaat en gaan die vervolgens zelf invullen, ook wel bekend als de Tell Sell methode. Zet u overdag maar eens de televisie aan, dan weet u wat ik bedoel. Dit past in marktgericht denken, helemaal in het straatje van onze nieuwe minister Edith Schippers. Het past echter niet bij goede huisartsenzorg en helemaal niet in een tijd waarin de financiële broekriem aangehaald moet worden. Een organisatie die naast de huisartsen werkt volgens een “u vraagt, wij draaien”principe zal de zorg zeker niet goedkoper maken.

Soul Dat de discussie over SOSartsen überhaupt gevoerd wordt, moeten wij ons als huisartsen aanrekenen. Conform de tijdgeest zijn de prioriteiten voor de huidige huisartsen veranderd: gezin en vrije tijd zijn belangrij ker geworden. Dit is misschien begrijpelijk, maar heeft consequenties voor ons vak. Vanaf 17:00 het antwoord apparaat aan geeft vrijheid voor de dokter, maar is een belemmering voor de patiënt. De neiging om van 9:00 tot 17:00 te werken staat haaks op het leveren van continue zorg. De huisartsenposten zijn het duidelijkste voorbeeld van een spagaat tussen het leveren van 24uurs zorg en voldoende tijd voor je privéleven. Het ‘wegwerken’ van grote aantallen vaak onbekende patiënten levert vrije tijd op, maar draagt niet bij tot meer arbeidsplezier, noch de beste zorg. Wij moeten bij onszelf te rade gaan of dit de richting is die we in willen slaan met ons vak. Wat is de ‘soul’ van het huisartsenvak en hoe geven we daar goede invulling aan? Ik ben er zelf ook nog niet uit, maar heb daar er in ieder geval geen SOSarts bij nodig.

r o va h' s

Goede voornemens? In het vorige LOVAH Bulletin schreef LOVAH voorzitter Cick Pouw al over zijn goede voornemens om zijn spaarzame tijd meer te gaan benutten voor sporten. Het LOVAH Bulletin heeft bij het aantreden van een nieuwe redactie het voornemen uitgesproken de ROVAHs meer bij het Bulletin te betrekken. Wij vroegen de besturen dan ook wat hún goede voornemens zijn voor het komend jaar: De goede voornemens van ROVAH AMCUVA Ons streven is om veel leuke en gezellige activiteiten te houden zoals een Nieuwjaarsborrel begin januari, gevolgd door een wintersport in maart! Daarbij willen we ook uiteraard dit jaar weer een aantal interessante en leerzame lezingen en bijeenkomsten organiseren en ons inzetten voor verbetering van het onderwijs. Gezien de enthousiaste inbreng van de actieve AIOS zal het vast niet bij alleen goede voornemens blijven!! De goede voornemens van ROVAH Groningen Het verbeteren van de kwaliteit van het on derwijs én het vergroten van de betrokken heid van AIOS bij de opleiding: dat zijn de voornemens van de ROVAH Groningen voor 2011. Met nieuwsbrieven, inloopspreekuren

en inspraakmogelijkheden proberen we jou als AIOS te betrekken bij alles wat er reilt en zeilt rondom de opleiding. Daarnaast nodigen we je uit voor activiteiten waarbij je aan het denken wordt gezet over ons toekomstige vak en natuurlijk om elkaar op een andere manier te leren kennen. Op deze voornemens heffen we graag samen met je het glas op de Nieuwjaarsborrel!

De goede voornemens van de ROVAH Utrecht ROVAH Utrecht: Het organiseren van een LHK middag symposium en wel de eerste keer in april 2011. De bedoeling is een spetterend programma neer te zetten met medisch inhoudelijk goede sprekers en daarnaast biedt het de mogelijkheid weer eens wat andere AIOS te spreken onder het genot van een lunch en achteraf een borrel.

Een enthousiaste PR Commissie oprichten om de ROVAH meer bekendheid te geven onder de AIOS. Zoals al vaker voorgenomen: trachten de opkomsten bij de spectaculaire ROVAH activiteiten nog verder te verhogen!

De goede voornemens van ROVAH VUMC De onderlinge overlegmomenten met het hoofd van de opleiding, de onderwijscoör dinatoren en de HAOvereniging weer op structurele wijze laten plaatsvinden zodat we, naast het organiseren van allerlei leuke en nuttige activiteiten, de belangen van de AIOS nóg beter kunnen behartigen. Verder loopt de ROVAH VUMC hartstikke goed en willen we dat het komende jaar heel graag zo houden.

Beste HAO van Nederland 2011! Een huisartsopleider en een AIOS hebben een intensieve relatie. Leraar en leerling, meester en gezel, nestor en pupil… met als uiteindelijk resultaat twee gelijkwaardige collegae.

Welke AIOS vindt dat haar of zijn HAO daar het beste in slaagt en waarom? Je kunt je (vroegere) HAO nomineren voor de titel ‘Beste Huisartsopleider van Nederland, editie 2011!’ Stuur vóór 1 februari 2011 een mail met je motivatie naar [email protected]. De selectiecommissie maakt in het volgende nummer bekend wie de winnaar is!


17

18


namen en adressen Secretariaat LOVAH Postbus 19025 3501 DA Utrecht [email protected] www.lovah.nl

Voorzitter Cick Pouw [email protected]

Secretaris/vice-voorzitter Cathrien Raedts [email protected]

vlnr: Tim Linssen, Madeleine Bruins Slot, Cick Pouw, Persijn Honkoop, Cathrien Raedts Voor: Irene Joziasse Niet op de foto: Hugo Maathuis, Anne de Jong, Pim Doppen

Penningmeester Hugo Maathuis [email protected]

Communicatie en PR Madeleine Bruins Slot [email protected]

Sponsoring Anne de Jong [email protected]

Colofon Aan deze uitgave hebben meegewerkt: De bulletinredactie: Marco Krukerink Singh Joeloemsingh, Anne de Jong, Cick Pouw Madeleine Bruins Slot, Nick Zwartjes Freek Stijntjes Marijke Olthof En verder: Frederique Ummels Niek de Wit Lotte Jansen Marjolein Berger Werkgroep Politiek en Maatschappij Coraline Menger Werkgroep journalistiek van de Merlijn Schoots WONCA Vormgeving Grafisch Buro van Erkelens, Den Haag

Drukker Bohn Stafleu van Loghum

Webmaster Tim Linssen [email protected]

Algemeen/wetenschap Persijn Honkoop

Algemeen/congres Pim Doppen

Algemeen/internationaal Irene Joziasse


19

20


LOVAH bulletin. Decembereditie: terugblikken én vooruit kijken. Nieuws, info en achtergronden voor alle aios huisartsgeneeskunde

Recommend Documents