1 Nieuwjaarsspeech Gouverneur Theo Bovens op 4 januari 2016 in Gouvernement aan de Maas
Dames en heren,
Mag ik u, Limburg en alle Limburgers een heel gelukkig en Zalig Nieuwjaar wensen?
Nee, we gaan er nog niet op toasten, op dat nieuwe jaar.
Dat doen we straks, dus zet uw glazen nog maar even weg. Dan heeft u uw handen vrij om te applaudisseren.
Want u weet, uw gouverneur houdt wel van een applausje.
Zo mag u dadelijk de handen wél op elkaar slaan voor 2015.
2015 dat ik verleden jaar een kroonjaar noemde.
Een kroonjaar omdat onze prachtige provincie 200 jaar geleden werd geboren en gedoopt met de naam: Limburg…
Maar het bleek ook in veel andere opzichten een kroonjaar. Een kroonjaar met zaken en successen die ons - in ieder geval mij – weer een beetje trotser maken. Laat me een stuk of 5 successen noemen
Zoals het Jaar van de Mijnen.
Het werd een jaar niet enkel gevuld met nostalgie, maar ook en vooral met perspectief.
Van een provincie die zichzelf weer opnieuw heeft uitgevonden.
En er nu zoveel sterker voor staat dan een halve eeuw geleden.
Iets om collectief trots op te zijn.
Niet voor niets kwamen ook de Koning en Koningin hier speciaal voor naar Limburg
2 Een tweede succes: de grenseffectentoets.
Het heeft wat tijd en overtuiging gekost, maar Den Haag is om.
Met de belofte dat ze voortaan alle relevante wetsvoorstellen toetst op effecten voor grensregio’s, zoals Limburg in al haar háárvaten is.
Een mooi voorbeeld van een geslaagde Limburgse lobby.
Drie: de opening van ITEM, het instituut voor grensvraagstukken.
Een wetenschappelijk instituut dat korte metten moet maken met kluwen van regels. Kluwen van regels waarin iedereen verstrikt kan raken, die het wil wagen aan de andere zijde van een grens.
Niet enkel hier in Limburg, maar in elk Europees grensgebied. Waarmee het instituut de potentie heeft uit te groeien tot hét grensinstituut binnen Europa.
Vier: een beter en grenzeloos openbaar vervoer.
Natuurlijk, het heeft wat voeten in de aarde gehad, maar Limburg heeft zich toch verzekerd van een OV-concessie met een gouden randje: straks van ‘deur tot deur’, grensoverschrijdend en vooral duurzamer.
Extra mooi is dat we Europees geld hebben binnen gesleept om te onderzoeken hoe we dit vervoer ook zo naadloos mogelijk de grens over krijgen. Naar Düsseldorf, Aken, Luik, Leuven, Brussel, Antwerpen…..
Een vijfde en laatste succes dat ik wil noemen, zijn onze net zo grensoverschrijdende sportprestaties.
Ik ben de eerste om toe te geven dat ik hier geen enkele hand in heb gehad. En vermoed dat ook de meesten van u daar alleen van in uw jeugd hebben mogen dromen, maar wát hebben bijvoorbeeld die twee jonge jongens het fantastisch gedaan!
Ze brachten Limburg in de wereldtop: de één op zijn fiets de ander in zijn auto. Wat kunnen we trots zijn op onze Tom en onze Max…
Dames en heren, ik hou het bij deze 5 successen. 5 Successen die we samen hebben geboekt en die 2015 inderdaad tot een kroonjaar in de geschiedenis van Limburg maakten.
3
Daar mag u dus best even voor klappen! Een sterk jaar dus waarin Limburg wéér is gegroeid… Alhoewel … gegroeid … de eerlijkheid gebiedt me te zeggen dat we fysiek 2000 vierkante meter zijn gekrompen.
2000 vierkante meter die we aan Gelderland hebben geschonken om het leven van Henk en Rianne Arts in Mook makkelijker te maken.
Een leven dat gecompliceerder dan nodig was, omdat de provinciegrens hun erf door midden sneed.
En wie weet beter dan wij Limburgers: áls grenzen knellen, dan moet je een oplossing zien te vinden. In dit geval in het ruimhartig afstand doen van een klein stukje Limburgse grond.
Ach dames en heren, soms verlies je wat, soms win je wat. Ik zou zeggen: blijf naar deze nieuwjaarsbijeenkomsten komen, want wie weet kondig ik volgend jaar wel een gebiedsuitbreiding aan…
Dames en heren, ik ga bij deze 2015 afsluiten.
Bijna, want natuurlijk noem ik ook de Provinciale Verkiezingen van het afgelopen voorjaar.
Verkiezingen die ons Provinciaal parlement voor bijna tweederde vernieuwden.
Én een unieke coalitie opleverden. Een coalitie van 5 partijen : CDA, PvdA, VVD en ja, de debutanten op provinciaal bestuursvlak: SP en D66 … 5 partijen en maar liefst 7 gedeputeerden…
Nee, ik doe geen quiz met u wie binnen 20 seconden alle namen van deputés in alfabetische volgorde kan opzeggen. Die vraag bewaar ik voor volgend jaar.
Maar 7 gedeputeerden dus mét een gezamenlijke ambitie: Limburg economisch sterker én tegelijkertijd socialer maken.
Met het Jaar van de Mijnen nog vers in het geheugen, doet het bijna ook denken aan de revival van ‘welvaart in combinatie met een sterke sociale structuur’, maar dan natuurlijk wel in een moderne 21e eeuwse versie.
4
Al mag het ‘net als toen’ een maatschappij zijn die in staat is veel nieuwe Limburgers te verwelkomen.
Of ze nou hier komen om te werken, te studeren of op de vlucht zijn voor de verschrikkingen in wat ooit hun thuis was….
Dames en heren: 2016. Zal ik er weer eens een historisch quizje tegen aangooien?
U weet immers: zolang ik gouverneur ben, gaat u hier geen nieuwjaarsreceptie meemaken zonder historisch wijzer te worden….
Vijf vraagjes heb ik voor u. Ik doe de eerste even voor. Als ik vraag: Wat gebeurde er 40 jaar geleden? …. Op 9 januari 1976 om precies te zijn?..
Dan antwoordt u natuurlijk meteen: de geboorte - de Dies Natalis - van onze Universiteit Maastricht, toen nog Rijksuniversiteit Limburg geheten.
Een nog steeds jonge universiteit die zich met haar unieke onderwijssysteem bijzonder snel in de picture wist te werken.
Oók buiten onze landsgrenzen, want met hun hoge percentage docenten en studenten van elders, mogen we de UM toch wel de meest internationale universiteit van Nederland noemen.
Dezelfde universiteit die de basis legde - samen met het uitstekende Limburgse onderwijsveld - voor de kenniseconomie waarop we nu een mooie toekomst aan het bouwen zijn.
Een tweede vraag, nu voor u…
Wat geschiedde óók veertig jaar geleden? … De oprichting van de Euregio Maas Rijn. Eén van de oudste Euregio’s in Europa. In zichzelf al ‘een Europa in het klein’, met maar liefst 5 bestuursorganen, verdeeld over drie landen en sprekend in drie talen.
5
Veertig jaar is die regio nu waarmee we zo graag Culturele Hoofdstad hadden willen worden. Maar we zijn terecht trots op alles wat er in de samenwerking wél is gelukt. We vieren dit alles in april met een feestelijke zitting in de Krönungssaal van het Rathaus in Aken…
Overigens maken we ook deel uit van de Euregio Rijn-Maas-Noord en Euregio Rijn-Waal. Die overigens alle twee niet veel jonger zijn, die zijn uit 1978. Dus onthoud dat voor de vragen over 2 jaar.
En nu eentje waarbij de Noord-Limburgers in het voordeel zijn. Iets langer geleden en wel
300 jaar geleden? 1716? Het Tractaet van Venlo…
Een tractaet gesloten tussen de Republiek der Verenigde Nederlanden en Pruisen om voorgoed een einde te maken aan de vele oude grenstwisten in De Peel. Deze toen getekende grens vormt tot de dag van vandaag de provinciegrens tussen Noord-Brabant en Limburg; bijna 46 kilometer lang…
Een vierde vraag: iets korter geleden: Negentig jaar geleden? Negenteg jaor geleie?
Negentig jaar geleden in 1926 woort Veldeke Limburg gebore.
De vereiniging die zich inzèt veur behaajd en bevordering vaan de Limburgse cultuur en taol. Opgericht zo’n 8 jaar na de eerste wereldoorlog toen voor ons Limburgers het Nederlanderschap uiteindelijk een uitgemaakte zaak was. Ook al wilde België ons toen nog zo graag terug als tegemoetkoming voor hun oorlogsleed, wij hadden geen interesse meer.. Maar de oprichting van deze vereniging getuigt wel van een ‘wil en besef’ dat we in stand wilden houden wat ons bijzonder maakt. Veldeke Limburg viert de negentigste verjaardag met een gans ‘Jaor vaan de Limburgse Dialekte’….
En dan de vijfde en laatste vraag: 25 jaar geleden?
Om precies te zijn op 9 en 10 december 1991 in dit Gouvernement aan de Maas?
Ja de Eurotop.
6
De top waarin het Verdrag van Maastricht werd voorgekookt; het verdrag dat een paar maanden later in dit gebouw werd getekend.
Die december-top vond plaats in deze zelfde feestzaal als waarin we nu samen zijn. Niet in de hierboven gelegen Statenzaal, want daarin zitten wat niveauverschillen. En diplomatiek gezien zag graag niemand een Kohl of een Mitterrand hoger of lager zitten.
En na deze vragen kom ik weer terug op deze tijd.
Op deze turbulente tijd waarin zoveel vluchtelingen aan onze deur kloppen.
Vluchtelingen die mensen zijn zoals wij. Met het grote verschil dat hun thuis geen veilig thuis meer is…
Een veilig thuis dat wij ze wél kunnen bieden. En niet alleen omdat 2016 het Jaar van de Barmhartigheid is en dat van ons vraagt. Maar ook en bovenal omdat gastvrijheid in onze aard zit. Een gastvrijheid die letterlijk staat geschreven op de borden langs onze grenzen. De borden die zeggen: “De Limburgers heten u welkom.”
Een welkom heten dat we ook 100 jaar geleden ruimhartig deden. Toen bijna elke Limburger wel een Belg in huis nam. Een Belg op vlucht van de oorlog en geweld van toen.
Dat overigens geheel in de geest van die tijd was, toen de Nederlandse regering de opvang van vluchtelingen of economisch zwakkeren nog niet als haar taak zag. Dat was meer een zaak voor de gegoede burgerij.
Anno nu is dat geen particuliere zaak meer, maar rekent de burger op de overheid.
Burgers verwachten nu dat overheid en bestuur voor fatsoenlijke opvang zorgen.
Dames en heren, ik kan u verzekeren dat bestuur en overheid in Limburg deze taak uiterst serieus nemen.
Net zoals ik u kan verzekeren dat het geen makkelijke taak is.
Want iedereen een fatsoenlijk bestaan garanderen, kost ons ook zonder vluchtelingenproblematiek veel inspanning.
7
De overheid heeft immers met iedereen rekening te houden. Oók met Limburgers met wie het minder goed gaat.
Want al gaat het goed met Limburg, toch heeft nog lang niet elke Limburger een baan, het juiste dak boven zijn hoofd, of de zorg die hij verdient.
Wat zoveel betekent dat bestuurders en ambtenaren zich moeten ontpoppen als ware evenwichtskunstenaars; evenwichtskunstenaars die op zoek moeten naar dé combinatie van maatregelen die zowel oude als nieuwe Limburgers uit de brand helpen. Dit is – zoals ik net al zei – geen gemakkelijke taak en ook niet altijd een dankbare taak. Zeker niet als je persoonlijk op de korrel wordt genomen.
En toch zie ik dat ze zich sterk blijven maken voor een eerlijke oplossing voor iedereen.
Gelukkig óók ondersteund door vele maatschappelijke organisaties en heel, heel veel vrijwilligers. Limburgers van alle religies, van alle politieke stromingen. Ik zie velen hier in de zaal.
Dames en heren, ik ben trots op al deze mensen.
En als ik zeg dat ik graag applaus hoor, dan hoor ik dat nu bijzonder graag voor al deze mensen die deze lastige taak - zonder dat ze daarom vroegen - op hun bordje hebben liggen. (U mag klappen…)
En dan is er nog een groep mensen waarvoor ik u zo dadelijk vraag te klappen
Deze turbulente tijd brengt immers ook met zich mee dat mensen zich niet altijd even veilig voelen, ook niet in Limburg.
En of dat nou de vrees is voor een terroristische aanslag, een verkeersdrama of een industriële ramp … uw gouverneur kan niet garanderen dat niets van dit alles zal geschieden. Wél kan ik zeggen dat uw bestuur veiligheid heel serieus neemt.
Het zijn hoe dan ook drukke tijden voor iedereen die iets met veiligheid te maken heeft.
Evenals voor de hulpverleners die klaar moeten staan voor als er echt iets mis gaat.
8
Zoals ze overigens altijd geweldig werk leveren tijdens dagen dat andere mensen mogen genieten van vrije tijd. Zoals de afgelopen feestdagen. Mag ik dus ook voor die veiligheidsmensen en alle hulpverleners een dik applaus horen…
Dames en heren, nu ik het verleden en het heden heb gehad, wil ik uw aandacht voor onze toekomst.
In 2016 verwacht ik groei voor onze provincie in economische zin. Meer werk, minder werkloosheid; een sterk Limburg dat nationaal en internationaal meetelt, omdat velen in ons bedrijfsleven, ons MKB, onze land- en tuinbouw en onze culturele- en gastvrijheid sector daar keihard hun best voor doen.
Een groei die ons ook sociaal sterker moet maken.
Herman Finkers sprak aan het einde van zijn oudejaarsconference over de heilige Benedictus. e
Een aantal jaar geleden was ik nog in diens klooster in Subiaco, vlakbij Rome, waar hij in de 5 eeuw een groep kluizenaars verenigde.
Hij werd zo dé stichter van het kloosterleven in het westen.
Bouwmeester van de eenheid - Unitatis Effector - zo luidt één van zijn titels. En sinds 1964 is hij dé patroonheilige van Europa. Toen in de hoop dat Europa na twee afschuwelijke wereldoorlogen verenigd zal blijven in vrede en veiligheid...
We zullen in 2016 zijn naam nog vele malen horen, zeker hier in Limburg, in Maastricht, in dit gouvernement waar de eenheid 25 jaar geleden werd geboren en getekend. Een eenheid die nu stevig op de proef wordt gesteld.
Naar verwachting wordt 2016 op ons continent vooral het jaar van de discussies.
Discussies over de grenzen tussen onze landen; over onze buitengrenzen; over Brexit, over de toekomst van de gezamenlijke munt, over de vluchtelingen en de migranten…
En dat in een jaar dat we hier dus 40 jaar mini-Europe/Euregio vieren;
9 en in Maastricht de Willem-Alexander tunnel opengaat, waarmee de laatste stoplichten tussen Amsterdam en Genua verdwijnen…
Maar of we nu vóór meer Europa of tégen meer Europa zijn: we kunnen niet om de erfenis van Sint Benedictus heen.
En laten we als Bourgondiërs ook niet vergeten dat zonder Benedictus er ook geen kloosterbier zou bestaan, geen trappist….
Dames en heren, Limburg zal de regio zijn, met haar hoofdstad en soms dit gebouw als ankerpunt, waar veel van die discussies een natuurlijke plek vinden. Waarmee ik hoop dat Limburg – net zoals in de jaren ná 1992 – symbool zal staan voor de dialoog.
Waarbij dialoog meer is dan keuvelen met elkaar.
Dialoog veronderstelt een oprechte belangstelling in de persoon van de gesprekspartner.
Net zoals met elkaar omgaan méér is dan met elkaar verkeren.
Het betekent óók: het elkaar opzoeken, het samen activiteiten ondernemen: dát is wat ik u allen van harte toewens in 2016.
Ons DNA programmeert dat al behoorlijk voor: de carnaval staat voor de deur, net als al die andere activiteiten zoals de vierjaarlijkse Groete Broonk in Gronsveld, of het zevenjaarlijkse Draaksteken in Beesel.
Ubi Caritas et Amor, zo besloot Finkers zijn conference. Vrij vertaald: “Daar waar barmhartigheid en liefde zijn.”
Laat dáár Limburg zijn, laat dát Limburg zijn, voeg ik er graag aan toe. Dames en heren, mag ik zo dadelijk – niet meteen hoor - nog één applaus horen en wel voor onze burgemeesters. Onze burgervaders en –moeders die in deze ongewone tijd het hoofd koel moeten houden, óók als ze dreigen de kop van jut te worden.
10 Mag ik hen vragen zich kenbaar te maken door nu hun Limburglint om te hangen en mij hier op het podium te vergezellen. Neem jullie glas mee… …
Dames en heren, als ik nog heel even uw aandacht mag, dit is niet de eerste keer dat we ons in deze outfit in het openbaar vertonen.
Die eerste keer was twee weken geleden, in Heerlen, naast dat Glazen Huis.
Wat heeft Heerlen, wat heeft Parkstad, wat heeft Limburg dat overigens geweldig gedaan, chapeau!. Maar dit dames en heren, dit is wat wij samen in Heerlen lieten horen…
de tekst staat op het viltje onder uw glas dat we aansluitend gaan heffen. …
Dank aan de burgemeesters! Dank aan dirigent Rob Meiers.
En nu mag u uw glas weer opnemen, genoeg geklapt. Want nu is het tijd voor de toast
Zaoleg Nuijaor
