Nationaal congres Taal en Lezen
15 oktober 2015 Plezier beleven aan leren en lezen
WWW.CPS.NL
Lezen is heerlijk Het kan heerlijk wezen om een boek te lezen: boom-roos-vis-vuur en een boek is heus niet duur. Hier op bladzij tachtig is mijn boek zo prachtig, want daar gaat een wit konijn naar zijn oma met de trein. En op bladzij honderd: pispot omgedonderd. Ha, wat moet ik lachen, man. Krijg er bijna buikpijn van. Maar bij bladzij zeven huil ik altijd even, want daar gaat een kikker dood ergens in een boerensloot. Willem Wilmink
2
Inhoud van het leesonderwijs Lezen om te leren: lezen met begrip
motivatie en leesplezier
Leren lezen: correct vlot vloeiend Taalontwikkeling groep 1 en 2 Mondelinge taal Beginnende geletterdheid Begrijpend luisteren Fonemisch bewustzijn + letterkennis
3
woordenschat en kennis van de wereld
Leesmotivatie in Nederland… Nederlandse basisschoolleerlingen hebben een zeer matige leesmotivatie (Inspectie voor het onderwijs, 2014; Netten, Droop, Verhoeven, Meelissen, Drent & Punter, 2012 Bij de Progress in International Reading Literacy Study uit 2011 (PIRLS-2011) is ook opgemerkt dat de leesmotivatie van Nederlandse leerlingen uit groep 6 in internationaal opzicht erg laag is: in slechts 7 van de 49 deelnemende landen hadden kinderen een lagere leesmotivatie (Netten e.a., 2012, pp. 66, 84).
De vijf meest invloedrijke factoren voor leesmotivatie die bleken uit het theorieonderzoek waren:
self-efficacy betrokkenheid bij lezen autonomie belang van lezen interactie.
Self-efficacy = iemands geloof dat hij succesvol kan zijn in lezen Leesvaardigheid Leeservaring Eigen
verwachting
Intrinsieke motivatie nieuwsgierigheid en interesse betrokkenheid bij lezen belang van lezen Interventies: (a) 20 minuten lezen (b) dagelijks lezen (c) vrijheid bij het kiezen van boeken (d) iedereen leest, ook onderwijzend en onderwijs ondersteunend personeel (e) geen interrupties toegestaan (f) stimulatie om een leesdagboek bij te houden
Vragen stellen in de taxonomie van Bloom
8
Creëren
Kun je een nieuw plan maken voor… Wat kun je doen om… Wat zou er gebeuren als…. Bedenk eens…
Evalueren
Wat vind je er nu van? Ben je het eens met en waaruit blijkt dat? Waardoor vind je het een goede oplossing?
Analyseren
Wat is het ‘probleem’, de kerngedachte? Waardoor komt dat? Hoe komt dat?
Toepassen
Wat wil jij veranderen? Hoe zou jij dit probleem oplossen? Welke vragen stel je bij…
Begrijpen
Hoe leg jij dat uit? Wat gebeurt er als? Bedenk eens…
Herinneren
Wat gebeurde er na? Hoe vaak? Wie was? Welke kleur….?
Leesdoel en taxonomie versterken de motivatie Als
je dit boek/tekst leest kom je erachter… Vind een andere oplossing voor het probleem… Wat vind jij van de hoofdpersoon, waarop baseer je dat… …….
Autonomie Leeskilometers Veel lezen Lezen wat
je zelf hebt uitgekozen
Leestechniek,
leesbegrip en leesplezier combineren
10
Een spelletje… Denk aan het laatste boek dat je gelezen hebt Lees om-de-beurt een vraag aan de persoon links van je Beantwoord de vraag De anderen vragen door op het antwoord Als je het antwoord gegeven hebt, kies je een vraag voor de persoon links van je
Oplopende moeilijkheidsgraad A-C D=gedichten
11
Chambers: De typische leraarsvraag "Waar gaat dit boek eigenlijk over?" moet vermeden worden: “Het is de meest afschuwelijke vraag die er is”. “Het is de eerste vraag die een leraar stelt, nadat een boek gelezen is en die slaat alles dood”
12
De leescirkel van Aidan Chambers KIEZEN (aanbod, beschikbaarheid, toegankelijkheid, presentatie)
LEZEN (tijd om te lezen, voorgelezen worden, voor jezelf lezen) 13
DE HELPENDE VOLWASSENE
REAGEREN (praten over beleving, boekenpraatjes, logboekje)
Kiezen: aanbod Zorg voor verschillende leesniveaus belevingsniveaus – genres
typen boeken (informatie, strips, poëzie) typen ‘ander’ leesmateriaal (tijdschrift, kidsweek, krant, verhalen)
Tip: oude en saaie boekendoos 14
14
Kiezen: beschikbaarheid en toegankelijkheid
In de buurt Geordend Ooghoogte Op meer plaatsen Snuffelen
15
15
REAGEREN: praten Woorden zoeken
16
Reageren: vastleggen Logboekje Boeken
top tien Recensiebord Recensiemap
17
17
Reageren: 3 wijzen van delen
18
Delen van enthousiasme wat vind je leuk wat vind je niet leuk
Delen van patronen ontdekken van samenhang in taal, symbolen, personen, gebeurtenissen.
Delen van moeilijkheden aansluiten bij voorgeschiedenis en delen van oplossingen door het stellen vragen
4 basisvragen Wat
vond je leuk, mooi of goed aan het verhaal/boek? Wat vond je niet leuk, mooi of goed? Wat vind je moeilijk of onduidelijk? Zag je een patroon en welke?
19
Leerstijlen en leesmotivatie Spreek diverse leerstijlen aan Zien: boekentafel Luisteren: muziek, klanken Toneel, dans: beeld uit Speel het vragenspel Leesbord buiten ieder lokaal met recensies en aanbevelingen
20
Tot slot… Plan
leesactiviteiten voor het hele jaar! Betrek ouders Betrek leerlingen Zorg voor goede boeken Maak het schoolbeleid!!! Wees zelf de bevlogen, enthousiaste en motiverende lezer.
WWW.CPS.NL
Contactgegevens Bianca
Lammers
[email protected] 06 295 029 01
