8-10-2015
Nationaal congres Taal en Lezen 15 oktober 2015 Modelen
WWW.CPS.NL
Contactgegevens Willem
Rosier
[email protected] 06
55 898 653
Hoe ziet het modelen er in de 21ste eeuw uit? Is flipping the classroom dan niet voldoende? Wat is jouw rol als leerkracht?
Modelen in de 21ste eeuw
1
8-10-2015
begrijpend luisteren/lezen
Waarom?
Doel: Tekst en illustraties begrijpen en kennis vergroten Hoe? GRRIM • het leerdoel: wat wil • Bepaal je de kinderen met deze tekst leren? Talig, strategisch, kennis? • Kennis activeren en toevoegen. • Hardop denkend voorlezen (jij denkt) • Interactief voorlezen (samen denken) • Zinvolle verwerkingen vooraf, tijdens en na het (voor)lezen
Wat? • Kennis • Woordenschat • Strategieën om te leren, leren. •
Leesstrategieën: voorspellen, vragen stellen, verbinden, visualiseren, afleiden en samenvatten.
4
Hanteer hetzelfde instructiemodel Gradually Release of Responsibility Instruction Model (Pearson en Gallagher,1983; Allington, 2006; Kelly,2009) Verantwoordelijkheid Leerkracht
IK
Introductie en Modelling
Begeleide oefening
WIJ Leerlingen lezen samen
JULLIE
Leerlingen lezen zelfstandig
JIJ
Verantwoordelijkheid Leerling
5
Op alle niveaus zet je leerlingen aan het denken Vooraf: tekstsoort en tekstcomplexiteit IK-fase: modelen (voor alle leerlingen?) Wij-fase: vragen op alle denkniveaus en modelen als laatste hulp: ik doe het voor! Jullie-fase: coöperatieve werkvormen die een beroep doen op het denken Jij-fase: toon maar dat je het alleen kunt
2
8-10-2015
De leerkracht als model De
tekst is uitgangspunt. tekst geeft aanleiding tot het hardop voordoen van het toepassen van een strategie. De leerkracht doet de strategie hardop denkend voor. Leerlingen doen het samen en zelf. De
7
Hardop denkend voordoen& begeleid oefenen: cruciale vaardigheden
8
Modeling = hardop denkdemonstraties geven
9
3
8-10-2015
Modeling Geeft een kijkje in het hoofd van de lezende expert (visuele informatie)
10
Modelen – wat? Voor
Tijdens
Lesdoel Leesdoel Oriëntatie op de (structuur) van de tekst: titel, plaatjes, kopjes Ophalen voorkennis/achtergrondkennis /woordenschat
Strategie die aan de orde is Moeilijk woord Snap ik het?
Na
Opdrachten: www schema, mindmap.
11
Luister en Leesstrategieën • • • • • •
Voorspellen Vragen stellen Visualiseren Verbinden Samenvatten Afleiden
12
4
8-10-2015
Titel Kopjes Illustraties Opvallende woorden (vet, onderstreept, schuin) Getallen Waar gaat het verhaal over? Wat weet je daar al van? (gezien, meegemaakt, gehoord, gelezen)
Voorspellen 13 13
14 14
Ik denk dat hierna … zal gebeuren, omdat … Ik denk dat ik te weten zal komen of … omdat … Ik weet wel bijna zeker dat … omdat… Ik denk dat het goed zal aflopen omdat … Ik denk dat het verhaal …. verder gaat , want … Als ik dit zie.., dan denk ik….
Zinnen bij Voorspellen
Welke vragen heb ik tijdens het lezen van de dit boek? Waar vind ik het antwoord op de vragen? Staat het antwoord heel duidelijk op een bladzijde/plaats? Moet ik om het antwoord te vinden verschillende stukjes informatie uit de tekst samenvoegen?
Stelt de schrijver vragen in het verhaal? Waar staat het antwoord?
Vragen stellen 15
5
8-10-2015
Ik vraag me af of / wie / wat / waar / wanneer / hoe … Ik vraag me af wat hij bedoelde met .. Ik vraag me af hoe het kan dat .. Ik vraag met af waarom hij dit gaat doen …
16
Zinnen bij Vragen stellen
Je inleven in het verhaal Een plaatje in je hoofd Een filmpje in je hoofd Alle zintuigen gebruiken: Wat zie je? Wat hoor je? Wat ruik je? Wat proef je? Wat voel je?
Een WWW schema maken
van gebeurtenissen en acties van personages, hun kleding, hun karaktereigenschappen van situaties van details uit het verhaal we visualiseren onszelf in het verhaal we gebruiken beelden en ervaringen uit het eigen leven om ons te helpen bij het visualiseren van de tekst Het maken van schema’s en tabellen
Visualiseren
Als
ik dit lees, dan zie ik voor me … stel me voor hoe dit er uit ziet, klinkt, voelt, smaakt, ruikt … Als ik erbij zou zijn, dan zag, hoorde, voelde ik … Ik heb hierbij een beeld in mijn hoofd van … Ik zie voor me dat … Ik
Zinnen bij Visualiseren
6
8-10-2015
Een relatie leggen, verbinding maken tussen: Tekst – zelf: eigen ervaringen Tekst – wereld: eigen kennis Tekst – tekst: eerder gelezen teksten Heeft ook te maken met voorkennis: wat weet ik er al van?
Verbinden 19
Tekst – zelf (eigen ervaring) Dit is net als … Dit doet me denken aan die keer dat ik … Ik ben ook wel eens zo geschrokken, toen ik … Tekst – wereld (kennis) Gisteren hebben we het ook gehad over …. Mijn opa heeft met wel eens verteld dat … Ik heb een film gezien over … Tekst – tekst Dit is net zo’n soort verhaal als … Vorige week hebben we ook een prentenboek over … gelezen. In een ander verhaal dat ik heb voorgelezen stond iets anders
20
Zinnen bij Verbinden
tussen de regels door lezen, witte vlekken invullen, interpreteren van wat niet letterlijk in de tekst staat
Afleiden 21 21
7
8-10-2015
Het varken voelt … Er staat niet … maar ik weet dat … Er staat niet … maar volgens mij … want … Als ik dit plaatje zie/ verhaal lees, zou het wel eens kunnen zijn dat … Met ze wordt bedoeld….
22 22
Zinnen bij Afleiden
de hoofdgedachte kort weergegeven kernbegrippen + belangrijke ideeën
Samenvatten 23
Dit
gaat over … … dan … en helemaal aan het eind … Eerst gebeurde … en daardoor … De belangrijkste plaat uit het boek is…, want … Eerst
24
Zinnen bij Vragen stellen
8
8-10-2015
Verschillen bij voorlezen Voorlezen
modelen
Interactief voorlezen
De PM/leerkracht leest voor
De PM/leerkracht doet voor hoe zij betekenis geeft aan een tekst
De PM/leerkracht en leerlingen geven samen betekenis aan de tekst
Ik lees voor
Ik doe het voor
Wij doen het samen
Geen interactie Geen interactie
Interactie
25
Dat komt er nou van. Toen beer op een morgen een wandeling maakte, zag hij bij het meer drie eieren liggen. Hij keek om zich heen. Er was niemand te zien ‘Hallo’, riep hij luid. ‘van wie zijn die eieren?’. Hij wachtte en wachtte, Er kwam geen antwoord. (D & I Schubert) Hardop denkend voorlezen
Interactief voorlezen
Leerkracht leest voor en denkt dan hardop: ‘Ik vraag me ook af van wie die eieren kunnen zijn. Kippen leggen eieren, maar die leven niet bij het water. Ik denk dat de eieren van een moedereend zijn, eenden houden van water. Maar de moedereend zit niet op haar nest. Ze heeft haar eieren alleen gelaten’.
Leerkracht die interactief voorleest. Leest de passage voor en stimuleert vervolgens de inbreng van kinderen, bijvoorbeeld door een vraag te stellen: ‘Van wie zijn deze eieren denken jullie?’ ‘waaraan zie je dat?’
26
Stappen Modeling • •
• • • • • •
Bereid voor Selecteer een kort stuk tekst Model uw denken over tekstgenre, tekstkenmerken (en illustraties), tekststructuur Model wat moeilijk is, model hoe u problemen oplost Wees authentiek Koppel kennis van de wereld en woordenschat aan uw modeling Betrek uw lln: samen herlezen, samen praten, samen schrijven Vertel welke strategieën u helpen om de tekst begrepen te krijgen
9
8-10-2015
Aan de slag met hardop denken • Oefen het modelen. • Kies ( bladzijden van) een boek of (alinea’s) van een tekst. • Kies een of meerdere leesstrategieën. • Bereid het hardop denken voor • Laat aan je collega horen hoe jij hardop denkt • Je ontvangt feedback van je collega. 28
WWW.CPS.NL
Uitwisselen ervaringen
10
8-10-2015
De leerkracht als model De
tekst is uitgangspunt. tekst geeft aanleiding tot het hardop voordoen van het toepassen van een strategie. De leerkracht doet de strategie hardop denkend voor. Leerlingen doen het samen en zelf. De
31
Verandert jouw rol als leraar? Wat neem je mee naar school?
11
