Missie De bibliotheek is het lokale, fysieke en digitale
informatieknooppunt dat de persoonlijke ontwikkeling van burgers stimuleert en faciliteert.
Bibliotheek Westland stimuleert lezen en leesplezier,
mediawijsheid, laagdrempelige toegang tot informatie en sociale ontmoeting. Hiermee schept de bibliotheek voorwaarden voor een leven lang leren en maatschappelijke participatie van individuen en maatschappelijke groeperingen.
Centrum voor lezen, leren en informeren Jaarverslag 2012
Inleiding
Collectie
De wereld verandert en de bibliotheek ook. Wat mensen lezen, hoe ze lezen, hoe ze informatie zoeken, vinden en delen is permanent aan verandering onderhevig. De bibliotheek past haar dienstverlening hierop aan met digitale diensten en producten, een educatief aanbod gericht op mediawijsheid en informatievaardigheden van met name ouderen en jeugd. De nieuwe website (in landelijke huisstijl) die medio december is gerealiseerd, biedt een optimale aansluiting op de landelijke digitale bibliotheek van nu en die van de toekomst. De stabiele cijfers tonen aan dat met ca. 25.000 leden, bijna 500.000 bezoekers en een kleine miljoen uitleningen de bibliotheek er nog steeds toe doet en in een grote behoefte voorziet. Dat uit zich ook in een uitstekende samenwerkingsrelatie met het onderwijs en de vroege en voorschoolse educatie (VVE). Scholen maken volop gebruik van de dienstverlening van de bibliotheek gericht op leesbevordering, mediawijsheid en cultuureducatie. De samenwerking met SeniorWeb is verder uitgebreid naar een vierde locatie (bibliotheek Wateringen). Trots zijn we op de realisering van het project Historie in de Bibliotheek met als afsluiter de Westlandse Pronkkast in ’s-Gravenzande en de multitouchtafel met hoogwaardige digitale content over de streekgeschiedenis. Van BoekStart, gericht op kinderen van 0 tot 1,5 jaar, tot collecties in woonzorgcentra en ‘luisteren in je leunstoel’, gericht op de alleroudste inwoners van Westland maakt de bibliotheek de slogan ‘de bibliotheek is van iedereen’ dagelijks in de praktijk waar. Op het reguliere jaaraanbod voor het onderwijs en het project combinatiefunctionarissen werd door vrijwel alle scholen ingeschreven en werden 10.640 kinderen bereikt! Andere hoogtepunten in 2012 waren het mede organiseren van Podium Westland met veel bibliotheekactiviteiten, de campagne ‘Voordeel met je Biebpas’, het toekomstbestendige beleidsplan 2013-2016 en de certificering met een bijna volmaakte score. De komende jaren zullen in het teken staan van de realisering van het nieuwe beleidsplan met veel aandacht voor lezen en leesbevordering, mediawijsheid, bestrijding laaggeletterdheid en het met samenwerkingspartners vormgeven van een samenhangend aanbod cultuureducatie. De verdere ontwikkeling van de digitale dienstverlening om e-books en hoogwaardige informatieve e-content beschikbaar te krijgen voor onze leden krijgt prioriteit. Het werkplan 2012 is voor 99% gerealiseerd met grote dank aan de gemeente, ons personeel (inclusief 120 vrijwilligers!), de Raad van Toezicht, onze samenwerkingspartners en alle andere betrokkenen. Met zijn allen zullen we blijven werken aan een toekomstbestendige bibliotheek die aansluit op de behoeften van de inwoners van Westland.
Bibliotheek Westland biedt een collectie aan die actueel is en een breed aantal onderwerpen bestrijkt. Uitgangspunt bij het aanschaffen van boeken en audiovisuele materialen is de wens van de klant. Voor Westland wordt één collectie gevormd met spreiding van titels en onderwerpen. Elke collectie is gericht op de eigen kern. Daarnaast hebben de drie grootste kernen Naaldwijk, ’s-Gravenzande en Wateringen een grotere en ook bredere collectie.
Marcel Vos Directeur/bestuurder
Speciale collecties In verschillende vestigingen staan gespecialiseerde collecties: • GIP (GezondheidsInformatiePunt) in Wateringen. • JIP (JongerenInformatiePunt) in Naaldwijk. • Inburgeringpunt in Naaldwijk en Wateringen. • Lees en Schrijf (voor laaggeletterden) in Wateringen, ’s-Gravenzande en De Lier. • ALP (AangepastLezenPunt voor visueel beperkten) in Naaldwijk, ’s-Gravenzande, Wateringen, Monster en De Lier. • 4you! (Makkelijk lezen voor VMBO scholieren) in Naaldwijk en ’s-Gravenzande. • MLP (MakkelijkLezenPlein voor jeugd tot 12 jaar, ouders en docenten) in Naaldwijk, ’s-Gravenzande, Wateringen, Monster en De Lier. • BoekStart (collectie voor baby’s en hun ouders) in alle vestigingen. • Geschiedenis in een Boekenkast, de Canon van de Nederlandse geschiedenis voor de jeugd en ter ondersteuning van het basisen voortgezet onderwijs. De gehele collectie staat in Naaldwijk, in de andere vestigingen zijn de kerntitels geplaatst. Nieuw in 2012 In 2012 is Bibliotheek Westland met enkele nieuwe collecties gestart: • Westlandse Pronkkas(t), een collectie schriftelijke en digitale media over Westland en van Westlandse schrijvers in de bibliotheek van ‘s-Gravenzande. In samenwerking met Historisch Archief Westland en het Streekmuseum kan hier op een multitouchtafel en een pc gezocht worden naar beeldmateriaal over het Westland. • Bibliotheek op School. In de aanloop naar de opening van een Brede School in Heenweg in januari 2013 werd een collectie verzameld voor gebruik op school en door school, met daarnaast een kleine collectie voor gebruik door inwoners van deze kern. Overzicht collectie De collectie van Bibliotheek Westland bestaat uit 190.000 items en omvat boeken, tijdschriften en audiovisuele materialen voor zowel jeugd als volwassenen. Leden van Bibliotheek Westland kunnen in alle vestigingen lenen en gratis reserveren uit deze collectie. Via de website kan van thuis uit verlengd en gereserveerd worden. In 2012 werden door het team collectievorming 19.000 boeken en 1.400 audiovisuele materialen aangeschaft. Deze materialen werden door het team mediaverwerking in Wateringen voor alle vestigingen ingewerkt. In alle vestigingen worden Toptitels aangeboden, de meest actuele bestsellers. Van dit gratis te lenen aanbod wordt veelvuldig gebruik gemaakt. In elke vestiging staat een collectie tijdschriften, die geleend kan worden. De tijdschriftcollectie van Westland omvat 400 abonnementen. In de 5 grote vestigingen worden van de 5 bestgeleende tijdschriften extra abonnementen aangeboden. Hiermee is voor de klant ook het nieuwste nummer van dat tijdschrift te lenen. In de AndersLezenPunten in de 5 grote vestigingen staan materialen voor mensen met een zichtbeperking, zoals groteletterboeken en
daisy-roms. In ’sGravenzande is een collectie leeshulpmiddelen beschikbaar, voor een eerste kennismaking. Inmiddels is in 6 zorginstellingen (in Naaldwijk, Monster, Wateringen, De Lier en Poeldijk) een uitleenpunt geopend. Naast het lenen van boeken in hun eigen huis kunnen de klanten hier ook van een activiteitenprogramma gebruik maken. In elke vestiging wordt een collectie dvd’s en luisterboeken aangeboden. De luisterboeken zijn gratis te lenen. Daisy-roms zijn te leen in 5 vestigingen, met of zonder de daisyspeler. Ook digitaal verruimt Bibliotheek Westland het aanbod. Sinds 2010 wordt een collectie games aangeboden in Naaldwijk, ’s-Gravenzande en Wateringen. De uitleen van e-readers om deze nieuwe apparatuur te leren kennen vindt gretig aftrek. Er is een beperkte collectie e-bookdiscs aanwezig Het wachten is op een goede landelijke uitleenregeling voor e-books, zodat de bibliotheek ook daarmee aan de slag kan. Landelijk is De Eregalerij beschikbaar, die voorziet in digitaal lezen van rechtenvrije uitgaven. Op de publieks-pc’s kan de catalogus van alle materialen worden geraadpleegd. Ook de maandelijkse aanwinsten in alle categorieën staan hierop. Daarnaast worden een aantal gratis te gebruiken sites aangeboden gericht op lezen en literatuur, ter ondersteuning van recreatief en educatief gebruik. Inlichtingen en informatie Bij de inlichtingenmedewerkers van de Westlandse bibliotheken zijn 40.000 informatieve vragen gesteld. Uiteraard bieden de bibliotheken bezoekers de gelegenheid het internet te gebruiken. Voor betalende leden was de toegang tot internet geheel gratis. Daarnaast zijn een groot aantal websites en exclusieve digitale databestanden gratis beschikbaar op de internet-pc’s in de vestigingen, voor alle klanten. In de drie grootste bibliotheken is gratis WiFi beschikbaar gekomen. Naast de eigen website (www.bibliotheekwestland.nl) is de bibliotheek ook verantwoordelijk voor twee belangrijke websites met lokale informatie, JIP Westland en Cultuurpunt Westland. Jongeren Informatie Punt (JIP) Het Jongeren Informatie Punt Westland (JIP) is een informatiewebsite voor jongeren in de leeftijd van 12 tot en met 25 jaar. Het JIP is een samenwerkingsverband van Bibliotheek Westland en Jongerenwerk Welzijn E25 om adequaat in te spelen op de informatie- en adviesbehoeften van jongeren. Tevens kun je bij het JIP Westland met al je vragen en problemen terecht. Het JIP Westland helpt jongeren verder of verwijst jongeren door naar de juiste instanties. Alle hulp die het JIP Westland aanbiedt is gratis, anoniem en vertrouwelijk. De website van het JIP is voor en met name door jongeren gemaakt. Om de site actueel en interessant te houden, worden jongeren gevraagd mee te werken. In de eerste helft van 2012 waren dat jongeren van het middelbaar onderwijs, de Dalton Mavo uit Naaldwijk.
De JIP Westlandwebsite geeft algemene informatie over onderwerpen die voor jongeren belangrijk zijn, zoals seksualiteit, voeding, drugs, sport, hulpverlening, school, vrije tijd, werk en wonen. Op de site staat niet alleen handige informatie over verschillende onderwerpen, maar het JIP Westland houdt de jongeren ook op de hoogte met rubrieken zoals nieuws, tips en activiteiten die er de komende tijd te doen zijn in het Westland. Door deze informatie beschikbaar te stellen, worden jongeren in staat gesteld antwoorden te zoeken op vragen die hen bezig houden. In de drie grote bibliotheken staan folderrekken waar de informatiefolders van de overheid in geplaatst worden. Daarnaast worden er tweemaal per jaar activiteiten georganiseerd door het JIP. Het thema sluit aan bij de actualiteit of bij algemene interessegebieden van de doelgroep. Ervaring heeft geleerd dat met name meisjes in de leeftijd van 10 tot 15 jaar op deze activiteiten afkomen. Er is dan ook gekozen om voor de groep 12 jaar en ouder een meidenavond te organiseren op een vrijdag in de maand mei. Schrijfster Maren Stoffels verzorgde een lezing over haar werk en het JIP thema was gezonde voeding. Deze avond is bezocht door ruim 75 meiden. Voor de groep van 10 tot 13 jaar is een meidenmiddag georganiseerd in de herfstvakantie. Schrijfster Niki Smit was te gast en de informatieverstrekking ging over veilig communiceren via de verschillende (sociale) media, door middel van een quiz. Op deze meidenmiddag waren ruim 50 meisjes aanwezig. Gezondheidsinformatiepunt (GIP) Het GIP is een informatiepunt voor iedereen die informatie zoekt over gezondheid, gezondheidszorg, ziekte of het voorkomen van ziekte. In Bibliotheek Wateringen is een informatiepunt ingericht waar folders, brochures, boeken, tijdschriften, internetsites en databanken voor iedereen beschikbaar zijn. De volgende activiteiten op het gebied van gezondheidsinformatie werden georganiseerd in 2012: • De Reumapatiëntenvereniging Regio Delft hield 14 maart in Bibliotheek Wateringen en op 10 oktober in Bibliotheek Monster een gratis inloopspreekuur. • In samenwerking met GGZ Delfland organiseerde Bibliotheek Westland vier workshops in mei, oktober en november. De workshop ‘Mindfulness’ in Naaldwijk, ‘Eetproblemen bij kinderen’ in Wateringen, ‘Mindfulness’ in De Lier’ en ‘Echtscheidingsproblematiek bij kinderen’ in Monster. • In samenwerking met Careyn Consultatiebureau voor Senioren organiseerde Bibliotheek Westland twee drukbezochte gezondheidsmarkten voor senioren, op 10 februari in Wateringen en 21 september in ’s-Gravenzande. Overige activiteiten • In het weekend van 2 en 3 juni vond de Westlandse kunst- en atelierroute plaats die werd georganiseerd door het Westlands Kunstenaarscollectief WIT. Tijdens dit weekend was de Kunstuitleen van Bibliotheek ’s-Gravenzande extra op zaterdag en zondag de hele dag open. • De hele maand juni stond in het teken van het EK voetbal. Voor dames niet altijd het meest geliefde onderwerp. Daarom werd op woensdag 20 juni in Bibliotheek ’s-Gravenzande een Ladies Night georganiseerd met informatie over sieraden, make-up, woonaccessoires en literatuur. Kookstudio ‘De Tuinkamer’ gaf
3
een demonstratie Spaanse tapas maken, Fitcentre ‘The Gym’ liet samen met collega’s en leden zien wat ‘Relaxercise’ inhoudt. Verder werd de film ‘Crazy, stupid, love’ vertoond. • Van 15 tot en met 19 oktober organiseerde Bibliotheek Monster een feestweek. Er waren verschillende activiteiten, onder andere voor kinderen een rommelmarkt, workshop ‘Schilderen’ door Annette Jansen. Verder was er de postzegelvereniging Monster, demonstratie door Schilderclub Ter Heijde en sieraden maken door Marjolijn Boekestein. • Op dinsdag 20 november werd in Bibliotheek De Lier een informatieavond over ‘Het risico van gebruik sociale media’ zoals Twitter, Hyves, Facebook georganiseerd.
Educatie en leesbevordering jeugd Leesbevordering en media-educatie zijn de belangrijkste onderdelen in het aanbod van de bibliotheek voor het primair en voortgezet onderwijs. Leesbevordering krijgt hierbij de meeste aandacht omdat uit onderzoek blijkt dat veel kinderen en jongeren te maken hebben met een taalachterstand. Nationale VoorleesDagen 2012
Tijdens de Nationale Voorleesdagen (18 – 28 januari) was er veel aandacht voor kinderen tot 6 jaar, hun ouders en hun leerkrachten. Het prentenboek ‘Mama kwijt’ van Chris Haughton was verkozen tot Prentenboek van het Jaar en stond centraal bij diverse activiteiten in het hele land en ook bij Bibliotheek Westland. Rondom het Prentenboek van het Jaar ‘Mama kwijt’ werd een peuterprogramma gemaakt. Voor dit programma kwamen peutergroepen naar de bibliotheek of ging een bibliotheekmedewerker op locatie (peuterspeelzaal) op bezoek. In totaal 30 peutergroepen genoten van het programma. In twee bibliotheken werd tijdens de Nationale Voorleesdagen een voorstelling gespeeld voor peuters, kleuters en hun ouders: Poppentheater Hans Schoen speelde ‘Op zoek naar Mama’ op woensdag 18 januari, in bibliotheek Naaldwijk. Rik Rikken speelde ‘Mama kwijt’ op dinsdag 24 januari, in bibliotheek ’s-Gravenzande. De voorstellingen werden bezocht door zo’n 100 kinderen en hun ouders. BoekStart Het leesbevorderingsproject BoekStart is een onderdeel van het programma Kunst van Lezen van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen en is gericht op ouders en baby’s. Bibliotheek Westland, gemeente Westland en Centrum voor Jeugd en Gezin werken samen om ook in het Westland BoekStart tot een succes te maken. Nieuwe ouders ontvangen van de gemeente een brief over BoekStart en over het belang van voorlezen. Met de waardebon die de ouders ook ontvangen, kan in de bibliotheek het BoekStartkoffertje opgehaald worden. In dit koffertje zitten twee leuke boekjes voor de baby, alsmede uitgebreide informatie over voorlezen en over de bibliotheek.
4
Om BoekStart meer bekendheid te geven ontvingen kinderdagverblijven in het werkgebied BoekStartkoffertjes, posters en folders. Ook kregen alle kinderdagverblijven het boek ‘De BoekStartkast’, een bloemlezing van klassieke verhalen, versjes en liedjes met verwerkingssuggesties erbij. Dit boek was een geschenk van Stichting Lezen en het SIOB. Dit jaar werd het programma uitgebreid met BoekStart in de Kinderopvang. Ook bij dit project speelt de bibliotheek een belangrijke rol. Samenwerkingspartners werden Kinderopvang Okidoki in ’s-Gravenzande en Stichting Kwest in Naaldwijk. In samenwerking met de kinderopvang wordt een rijke en stimulerende leesomgeving gecreëerd voor kinderen van 0 – 4 jaar. In BoekStart in de Kinderopvang krijgen voorlezen en leesbevordering een vaste plek d.m.v. een voorleesplan. Hiertoe werden twee pedagogisch medewerkers opgeleid tot Voorleescoördinator, zij zullen bij Kinderopvang Okidoki en Stichting Kwest leesbevorderende activiteiten opzetten en coördineren. Een medewerkster van de bibliotheek verzorgde de training Interactief Voorlezen voor alle medewerksters van beide kinderopvangorganisaties. Zowel op de locatie in ’s-Gravenzande als in Naaldwijk werden leeshoeken ingericht, met een aansprekende nieuwe collectie babyboekjes in kleurrijke meubeltjes. Primair onderwijs Bibliotheek Westland biedt alle basisscholen jaarlijks een programma aan, gericht op leesbevordering, media- en cultuureducatie. Programma’s variëren van leskisten in de klas tot groepsbezoeken aan de bibliotheek en langer lopende modules. Scholen kunnen op de diverse programmaonderdelen intekenen. In 2012 werden onder andere de programma’s ‘Wat doet Kobe in die doos?’ voor groep 1/2 en het leesprogramma ‘Tijdzappen’ voor groep 5 uitgevoerd. Kleuters maakten kennis met materialen die de bibliotheek voor hen heeft, leerlingen van groep 5 lazen historische boeken en maakten kennis met de cultuurhistorische canon. Daarnaast lazen kinderen in groep 6 boeken van een schrijver die daarna in de bibliotheek met hen kwam kennismaken en zochten leerlingen uit groep 7 naar antwoorden op allerlei vragen op internet, in de catalogus en in boeken. Ook lesmodules vormen een onderdeel van het jaaraanbod voor de basisscholen. Dit zijn programma’s van 4 á 6 weken rondom leesbevordering, cultuur- en media-educatie. Er zijn lesmodules rondom schrijvers, het maken en voorlezen van prentenboeken en de plaatselijke geschiedenis. Bijna alle scholen van het primair onderwijs maken van dit aanbod gebruik en hebben op één of meerdere programma’s van de bibliotheek ingeschreven. In totaal hebben 259 groepen deelgenomen aan een lesmodule, de bibliotheek bezocht of materialen in de klas ontvangen. Bij elkaar zo’n 6064 leerlingen. Leerkrachten maakten ook graag en veelvuldig gebruik van de Kamishibai (japanse vertelkastjes met vertelplaten) en themacollecties, of kwamen met hun leerlingen klassikaal lenen in de bibliotheek.
Combinatiefunctionaris. In 2012 nam Bibliotheek Westland deel aan 3 Brede School projecten. De mediacoaches voerden programma’s uit op 24 scholen. Hier namen 3493 leerlingen aan deel. Eind 2012 werd bekend dat de gemeente met het project stopte per 1.1.2013. Makkelijk Lezen Plein (MLP) Het MLP is bedoeld voor kinderen in de basisschoolleeftijd met leesproblemen, hun ouders en de leerkrachten. In het MLP worden boeken, daisyroms en dvd’s aangeboden die speciaal voor deze groep kinderen geschikt zijn. De materialen worden frontaal geplaatst. Vier vestigingen van Bibliotheek Westland hebben een Makkelijk Lezen Plein, nl. de bibliotheken in De Lier, Monster, ’s-Gravenzande en Wateringen. Scholen in deze kernen kunnen met leerlingen naar de bibliotheek komen voor een uitleg over het Makkelijk Lezen Plein. Hierbij maken de leerlingen kennis met het MLP en met de mogelijkheden en materialen die deze MLP’s de kinderen bieden. Voortgezet onderwijs De scholen voor voortgezet onderwijs ontvangen jaarlijks een programma-aanbod, gericht op leesbevordering, taalvaardigheid, informatievaardigheden en (aspecten van) cultuureducatie. Schrijversbezoek, ganzenbordspel om de bibliotheek en collectie te leren kennen (vragenspel), De Weddenschap en Nederland Leest zijn enkele onderdelen uit het programma. In 2012 namen 25 groepen deel aan één of meerdere programmaonderdelen, een bereik van 683 leerlingen: Leerlingen van ISW Sweelincklaan namen met 8 klassen deel aan De Weddenschap, waarbij leerlingen een leesuitdaging aangaan met een bekende Nederlander. Op ISW Hoogeland maakten acht klassen kennis met en lazen boeken van Maren Stoffels. ISW Lage Woerd bracht met 2 brugklassen een kennismakingsbezoek aan de bibliotheek. Voor HAVO- en VWO-leerlingen (zeven klassen in totaal) werd op ISW Hoogeland een programma uitgevoerd tijdens Nederland Leest. 4you! Het 4you! is een voorziening voor laaggeletterde jongeren, zij vinden er leuke boeken (zowel lees- als informatieve boeken), dvd’s en daisyroms. De materialen worden frontaal geplaatst en zijn ingedeeld in een aantal aansprekende categorieën, zoals Lijf & liefde, Computers & techniek, Sport & fun. Bij het 4you! is ook een Wii geplaatst, jongeren kunnen hier tijdens de openingstijden van de bibliotheek gebruik van maken. Het 4you! is te vinden in de vestigingen van Naaldwijk en ’s-Gravenzande. Naast een Wii vinden jongeren ook een PS2 bij het 4you! Scholen die hun leerlingen uitgebreid kennis willen laten maken met de doelstellingen en materialen van het 4you! kunnen in de bibliotheek terecht voor een speciaal 4you!-introductieprogramma. Taalkr8dag Taalkr8! Is een workshopprogramma voor vooral VMBO-scholen. Door het volgen van diverse workshops rondom taal brengen scholen het belang, maar vooral ook het plezier in lezen over aan de leerlingen. Daarnaast heeft Taalkr8! als doel het taalbeleid van de school te verbeteren. In 2012 vonden er vier Taalkr8!dagen plaats: op ISW Hoogeland (in februari), op Lentiz Dalton Mavo (in september), op ISW Irenestraat
(in november) en op ISW Lage Woerd (in november). Tijdens deze Taalkr8!dagen volgden alle brugklasleerlingen van deze scholen twee workshops rondom taal. Het aanbod aan workshops was divers, van gedichten maken tot improvisatie tot rap tot koken zonder recept. De resultaten van de gevolgde workshops werd in het middaggedeelte van de Taalkr8!dag gepresenteerd. Met deze vier Taalkr8!dagen werden ruim 1000 brugklasleerlingen bereikt. Kinderboekenweek Onder het motto ‘Hallo wereld‘ vond van 3 tot en met 14 oktober de Kinderboekenweek plaats. Met boeken ontdek je de wereld. Boeken met reisverhalen, ontdekkingstochten en verkenningen stonden centraal, op veel basisscholen en in bibliotheken werden activiteiten georganiseerd. Ledenwerfactie De ledenwerfactie tijdens de Kinderboekenweek leverde 136 nieuwe leden op in de leeftijdsgroep 0 – 15 jaar. Informatieavond Kinderboekenweek Voorafgaand aan de kinderboekenweek vond op 5 september het Kinderboekenweek Festival plaats. Deze informatieve avond voor leerkrachten werd georganiseerd in samenwerking met Kunstgebouw en ProBiblio. 53 Leerkrachten konden workshops volgen die inspiratie boden om op school met het thema en de bekroonde boeken aan de slag te gaan. De geboden workshops waren: de bekroonde boeken, een theaterworkshop en een tekenworkshop. Voorstellingen Theatergroep Smoesjes speelde op zaterdag 6 oktober de voorstelling De Biebshow in Wateringen. Bestemd voor 6 – 11-jarigen. Theater Fantast speelde op zaterdag 13 oktober de voorstelling Spaghetti van Menetti in ’s-Gravenzande. Bestemd voor 3 – 10-jarigen. Trok veel belangstelling, 100 toeschouwers! Declamatiewedstrijd De declamatiewedstrijd is een niet meer uit het Westland weg te denken fenomeen. Kinderen van groep 3 tot en met 8 krijgen in alle kernen de gelegenheid aan deze wedstrijd mee te doen, de winnaars van de groepen 5 tot en met 8 mogen deelnemen aan de Westlandse Finale in mei. Er zijn in iedere groep prijzen te winnen! Deelnemers mogen hun vaders, moeders, broertjes, zusjes, opa’s, oma’s en leerkrachten meenemen om hen aan te moedigen! In de periode januari – april werden declamatiewedstrijden georganiseerd in De Lier, Monster, Naaldwijk, ’s-Gravenzande en Wateringen. De winnaars van deze wedstrijden werden uitgenodigd voor de Westlandse finale van de declamatiewedstrijd, deze vond plaats op woensdag 9 mei in WestlandTheater De Naald in Naaldwijk.
5
Overige activiteiten voor de jeugd Nederlandse Kinderjury Van 1 februari tot en met 11 mei konden kinderen weer meedoen aan de Nederlandse Kinderjury. Alle nieuwe boeken uit 2011 kwamen voor deze prijs in aanmerking. De prijs van de Nederlandse Kinderjury wordt in twee leeftijdscategorieën uitgereikt: Van 6 tot en met 9 jaar en van 10 tot en met 12 jaar. In alle vestigingen konden kinderen meedoen aan deze landelijke activiteit, de boeken die voor de prijzen in aanmerking kwamen werden op een aparte kinderjury tafel geplaatst en er werden kinderjury deelnameboekjes uitgereikt. Tot en met 11 mei konden kinderen stemmen op hun favoriete boeken via www.kinderjury.nl . De Jonge Jury Jongeren vanaf 12 jaar konden in de periode augustus 2011 tot en met maart 2012 aan deze landelijke activiteit deelnemen. Nieuwe boeken uit 2010 kwamen in aanmerking voor de prijs van de Jonge Jury, de drie A-vestigingen besteedden er aandacht aan door deze boeken in een presentatie te plaatsen. De prijs van de Jonge Jury werd in april uitgereikt aan Mel Wallis de Vries voor het boek Vals. Voorleeswedstrijd Een andere belangrijke landelijke activiteit is de Voorleeswedstrijd. Jaarlijks strijden in Nederland duizenden kinderen om de titel van Nationale Voorleeskampioen, een strijd die begint op de basisscholen. Kinderen van groep 7 en 8 kunnen op hun school meedoen aan de voorleeswedstrijd, de voorleeskampioen van iedere school wordt vervolgens uitgenodigd voor de locale voorleeswedstrijd. Ook Bibliotheek Westland organiseert deze voorronde jaarlijks, de winnaar is de Westlandse voorleeskampioen en mag meedoen aan de volgende, regionale voorronde. Dit jaar werd de Westlandse voorleeswedstrijd gehouden op woensdag 8 februari, in bibliotheek ’s-Gravenzande. Er waren twaalf deelnemende schoolkampioenen, één daarvan werd de Westlandse voorleeskampioen van 2012 en ging door naar de volgende ronde. Biblioscoop Veel jeugdboeken worden verfilmd en deze films zijn erg populair. Bibliotheek Westland vertoonde in 2012 zes van deze films, voornamelijk in schoolvakanties. Deze films trokken in totaal 253 bezoekers. Meidenavond en –middag Speciaal voor meiden vanaf 12 jaar werden dit jaar een gezellige middag en avond georganiseerd. Doelen van deze bijeenkomsten waren: • de jongeren enthousiast maken voor lezen door een schrijfster uit te nodigen • de drempel van de bibliotheek te verlagen • informatie geven over gezonde voeding • voorlichting geven over (cyber)pesten door middel van een spel
6
Op 11 mei vond de meidenavond plaats in Bibliotheek ’s-Gravenzande. Hoofdgast was de populaire schrijfster Maren Stoffels, zij vertelde over haar boeken. Deze boeken waren die avond ook te koop. Daarnaast konden de jongeren meedoen aan diverse workshops en werd er informatie gegeven over gezonde voeding. Er waren 70 bezoekers. Op 22 oktober vond de meidenmiddag plaats in Bibliotheek Monster. Deze keer was schrijfster Niki Smit de hoofdgast, ook zij kon rekenen op veel belangstelling. Ze vertelde enthousiast over haar boeken (die ook te koop waren) en beantwoordde veel vragen. Daarna was er een lange rij voor het laten signeren van haar boeken. Daarnaast konden 52 jongeren meedoen aan diverse workshops en een spel rondom (cyber)pesten. Voorleespieten Ieder jaar is het weer heel spannend dat de voorleespieten Bibliotheek Westland bezoeken. Kinderen kijken reikhalzend naar het bezoek uit. Ook dit jaar bezochten de voorleespieten weer alle vestigingen van Bibliotheek Westland. Er werden leuke Sinterklaasverhalen voorgelezen en er werd gezongen en gedanst met kinderen tot ongeveer 8 jaar. Kerstboomversiering maken Op woensdag 12 december werden in de bibliotheken van De Lier, Monster, Naaldwijk, ’s-Gravenzande en Wateringen kerstknutsels gemaakt. Kinderen tussen 6 en 12 jaar konden o.a. een kerstbeer, een waxinelichthouder of een kerstbal knutselen.
Educatie en leesbevordering volwassenen Aangepast lezen Veel Nederlanders beheersen de Nederlandse taal onvoldoende om volwaardig in de samenleving te kunnen participeren. Gezien de omvang is laaggeletterdheid inmiddels een erkend maatschappelijk probleem dat met alle beschikbare middelen dient te worden aangepakt. Soms vindt laaggeletterdheid zijn oorsprong in leesstoornissen, soms omdat men uit een ander land komt en een laag opleidingsniveau heeft, vaak ook vanwege sociaaleconomische factoren. Bibliotheek Westland biedt met de Inburgeringspunten, Lees en Schrijf en deelname aan de regionale campagne ‘Doe Weer Mee’ aan mensen voor wie lezen niet vanzelfsprekend is, een vertrouwde en veilige plek voor leesplezier, informatie, educatie en cultuur. Naast de punten voor mensen die moeite hebben met lezen en schrijven, biedt de bibliotheek nu ook voor mensen met een fysieke handicap of een leesbeperking voorzieningen aan. Bibliotheek Westland gebruikt de term ‘Aangepast lezen’ als een alomvattende term voor al deze activiteiten.
Onder ‘Aangepast lezen’ vallen de volgende items: Aangepast Lezen Punten (ALP’s) In de bibliotheken van De Lier, ’s-Gravenzande, Monster, Naaldwijk en Wateringen bevinden zich Aangepast Lezen Punten (ALP’s) voor mensen met een fysieke handicap of leesbeperking. U vindt hier een collectie groteletterboeken, daisy-roms en daisy-spelers en folders van instanties zoals Loket aangepast-lezen en Visio. De andere vestigingen hebben ook een collectie groteletterboeken. Bibliotheek Wateringen beschikt over een collectie leeshulpmiddelen. Deze hulpmiddelen kunnen op aanvraag uitgeleend worden. Op 23 april organiseerde Bibliotheek Westland in woonzorgcentrum De Terwebloem een informatieochtend over leeshulpmiddelen voor bewoners en hun familieleden. Paul Gerringa van Low Vision Totaal gaf een uitleg over oogziektes en leeshulpmiddelen. Een medewerker van Bibliotheek Westland vertelde over de mogelijkheden die de bibliotheek aan de doelgroep biedt. Luisteren in je leunstoel Veel senioren genieten erg van het lezen van verhalen. Maar als lezen lastig wordt, bijvoorbeeld door slechtziendheid of moeite met vasthouden van boeken, dan is deze activiteit een goed alternatief. Door ‘Luisteren in je leunstoel’ kan iedereen van verhalen blijven genieten. Een vrijwilliger bereidt een verhaal voor en komt naar de instelling om voor te lezen. Er wordt voorgelezen aan groepjes maar deze activiteit is indien gewenst ook individueel inzetbaar. Er kan dan eventueel voorgelezen worden in de kamer van een bewoner. Ontspanning, plezier beleven aan een verhaal, genieten van de sfeer, gesprekken en contact met medebewoners, familieleden en verzorgenden, daar gaat het om bij deze activiteit. Voorlezen kan een middel zijn om met elkaar in gesprek te komen. Bibliotheek Westland heeft deze activiteit in 2010 aangeboden aan de woonzorgcentra ‘Duinhof’ in Ter Heijde en ´De Opmaat´ in Monster. In januari 2011 is ‘Luisteren in je leunstoel’ van start gegaan. In 2012 hebben 200 mensen in Duinhof en 150 in De Opmaat deelgenomen aan ‘Luisteren in je leunstoel’. Verschillende thema’s zoals schaatsen, druivenkrenten, school, winkels, enz. kwamen tijdens het voorlezen door de vrijwilligers aan de orde. Bibliotheek-aan-huis Als mensen zelf niet naar de bibliotheek kunnen komen, door bijvoorbeeld ziekte of een handicap, kunnen de boeken of andere materialen, zoals tijdschriften, luisterboeken, daisy-spelers en daisy-roms of dvd’s, ook thuis worden bezorgd. In alle vestigingen van Bibliotheek Westland bestaat deze service. Inburgeringspunten Bibliotheek Westland biedt op verschillende manieren ondersteuning aan mensen die inburgeren, niet alleen via de onderwijsinstellingen, maar ook aan individuele inburgeraars. Er zijn inburgeringspunten in Naaldwijk en Wateringen. De inburgeringspunten beschikken over een speciale collectie materialen ten bate van de inburgering. De collectie Inburgering omvat Nederlandse taalcursussen, boeken over Nederland, leesboeken op verschillende taalniveaus, boeken over eigen land en cultuur, dvd’s en verschillende kranten speciaal voor inburgeraars. Daarnaast wordt er digitale informatie aangeboden via www.bibliotheekwestland.nl en op de computers in de inburgeringspunten van de bibliotheken van Naaldwijk en Wateringen. Bibliotheek Westland werkte samen met Taalcentrum Europoort die in het Westland de inburgeringscursussen verzorgd. In 2012 bezochten 25 cursisten van Taalcentrum Europoort de bibliotheek voor bibliotheekinstructie, samen lezen en een workshop ´Voorlezen´.
De cursisten van ROC Mondriaan, Educatie Westland, SVO (oudsher Slagers Vak Opleiding), Taalcentrum Europoort en Vluchtelingenwerk konden ook een standaard bibliotheekabonnement tegen een gereduceerd tarief van € 13,- per jaar aanschaffen. Negen cursisten namen een bibliotheekabonnement. Bibliotheek Westland organiseerde op 12 april in Bibliotheek Naaldwijk in samenwerking met de Stichting Anoual en Vrouwen over de drempel voor allochtone vrouwen een informatieochtend over ‘Hoe en wat bij de apotheek’. Barbara Sturm, apotheker bij Apotheek Naaldwijk, vertelde over wat er allemaal bij de apotheek gebeurt. Op 15 november organiseerde Bibliotheek Westland een informatieve ochtend over de mogelijkheden van de bibliotheek voor de taalvrijwilligers van Vluchtelingenwerk. Twaalf vrijwilligers bezochten de ochtend. SeniorWeb SeniorWeb Westland gaf in drie bi1 bliotheken cursussen voor beginners en gevorderden, voor het gebruik van Internet en e-mail, creatief met Word en digitale fotobewerking voor beginners en gevorderden. Verder gaf SeniorWeb ook de workshops ‘Internet bankieren’ en ‘De kennismaking met het fotoboek Albelli’. In totaal werden 43 cursussen en 2 workshops gegeven aan 569 cursisten. Open dagen werden georganiseerd in ’sGravenzande, Naaldwijk en Wateringen. Door deze samenwerking leveren SeniorWeb en Bibliotheek Westland een bijdrage aan de ‘mediawijsheid’ van senioren in het Westland. Anno 2012 is deze vaardigheid onontbeerlijk voor een volwaardige deelname aan de samenleving.
Boekenweek De 77e Boekenweek vond plaats van 14 tot en met 24 maart en het motto was ‘Vriendschap en andere ongemakken’. In Bibliotheek Westland werd hier aandacht aan besteed door een : lezing van Jessica Durlacher in Monster. In samenwerking met het Historisch Archief Westland werd de workshop ’Op zoek naar uw voorouders of vrienden’ georganiseerd. In alle vestigingen van Bibliotheek Westland werden tijdens de Boekenweek tentoonstellingen verzorgd met het thema ‘Vriendschap en andere ongemakken’. Aan de Boekenweek was een ledenwerfactie gekoppeld. Iedereen van 16 jaar en ouder die tijdens de Boekenweek lid werd van de bibliotheek kon kiezen uit een van de beide Westlandse Juweeltjes die zijn geschreven door Paul Waterman en Cees van der Pol.
7
Andere CPNB activiteiten Juni was weer De Maand van het Spannende Boek. Het thema was ‘Het kwaad in je zelf - waar ligt jouw grens?’. De fascinatie voor de donkere, duistere kant in de mens maakt het genre van de psychologische thriller zo enorm populair. Bibliotheek Westland heeft in alle vestigingen presentaties rond dit thema ingericht. Van 4 september tot en met 14 oktober konden lezers in alle vestigingen stemmen op hun favoriete boek voor de NS Publieksprijs. In het kader van de Maand van de Geschiedenis van 1 tot en met 31 oktober met als thema ‘Rijk en arm’ hield culinair historica Christianne Muusers een lezing met als titel ‘Knollen en citroenen. Eten bij arm en rijk door de eeuwen heen’. Nederland Leest Nederland Leest werd voor de zevende keer gehouden van donderdag 1 november tot en met vrijdag 30 november. Iedereen werd uitgedaagd in die periode met elkaar in discussie te gaan over één boek. In 2012 was dat het boek ‘De donkere kamer van Damokles’ van W.F. Hermans. Vanaf 1 november gaf Bibliotheek Westland het boek gratis weg aan leden en nieuwe leden. Deze actie toonde weer eens aan dat ledenwerving en –binding belangrijk zijn binnen het huidige bibliotheekbeleid. Verder waren In alle vestigingen presentaties met het thema ‘De donkere kamer van Damokles’. Leeskringen Ook in 2012 maakten leeskringen gebruik van de faciliteiten van zes vestigingen van Bibliotheek Westland. Lezen kan leuker zijn in een leeskring. Interesse in literatuur en schrijvers kan gedeeld worden met anderen. In het Westland zijn er daarom ook 21 leeskringen actief.
Cultuur Podium Westland In 2012 werd op 15 september het eerste lustrum van Podium Westland gevierd met een spetterend cultureel evenement in het centrum van Naaldwijk. Bibliotheek Westland was medeorganisator van dit grote culturele evenement in het Westland. De bibliotheek organiseerde zelf in de bibliotheek de schrijversmarkt, het dichterspodium, een workshop korte verhalen schrijven en een iPad workshop voor kinderen. Op het grasveld voor de bibliotheek werden in vier feestelijke tenten allerlei kinderactiviteiten georganiseerd, waaronder voorlezen, poppenkast en fotoshoot met literaire jeugdhelden. De activiteiten van de bibliotheek trokken ca. 1.000 bezoekers.
8
Cultuurpunt Westland In samenwerking met Gemeente Westland en de cultuurpartners van het Cultureel Platform Westland werd medio 2011 een geheel nieuwe website Cultuurpunt Westland gebouwd, www.cultuurpuntwestland.nl. Informatief, interactief en modern. Alle informatie over cultuur en cultuureducatie op één website bij elkaar op een moderne en aantrekkelijke manier. Iedere maand wordt er een digitale nieuwsbrief gepubliceerd. In 2012 werden 76.500 pagina’s geraadpleegd. De website wordt ook gebruikt door Podium Westland en voor nieuws van het Cultureel Platform Westland. Het aantal bezoekers en bezochte pagina’s is met de nieuwe website verdrievoudigd! Cultureel programma Bibliotheek Westland organiseerde in haar vestigingen weer een afwisselend cultureel programma met lezingen, themaavonden en workshops. In De Lier was de lezing van Aaf Brandt Corstius, een Leesweek met onder andere taxeren van boeken, Groei en Bloei, postzegelbeurs, schminken, kinderkoor, enz., en een lezing over ‘Bloeiende bermen’. In ’s-Gravenzande waren lezingen van Paul Waterman en Marente de Moor, een workshop ‘Gedichten’, filmavond ´De Storm´, lezing over ´De Matthäus Passion´, filmavond ´The First Grader´, de cursus ‘Nog meer klassiek genieten´, informatieochtend over ´Mobiliteit´ en de workshop ´Mixed media collages maken´. Monster had een lezing ´Blik op de tuin in 52 weken´ en de workshop `Meer doen met sociale media´. In Naaldwijk waren de lezingen van Rik Launspach en Peter Buwalda, workshops ´Digitale fotoboeken maken´, Informatieavond over ´Dyslexie´, de dagworkshop ‘Viooltjes in aquarel´, de dagworkshop ´Herfst kastanjetak in aquarel´ en workshops ‘Kerstkaarten maken op de computer’ door Seniorweb. In Wateringen was de lezing van Koos Postema, een informatieochtend over ´Wonen´, een workshop ‘Meer doen met sociale media´ en het muziekoptreden van Vocaal Ensemble ‘Good Company’ Uit evaluaties bleek dat de bezoekers deze avonden met gemiddeld een acht waardeerden. Historie in de Bibliotheek Sinds 2010 werken Bibliotheek Westland, Het Historisch Archief Westland, het Westlands streekmuseum en VJG TV-Producties, samen in het project Historie in de Bibliotheek. De bibliotheek en het archief hebben in het kader van dit project een subsidie verworven van Stichting ProBiblio die op haar beurt weer gefinancierd werd door de provincie Zuid-Holland. Het doel van het project is om zo veel mogelijk oud Westlands filmmateriaal te verzamelen, te behouden, te digitaliseren en aan het publiek beschikbaar te stellen. Er is een convenant afgesloten tussen de samenwerkingspartners.
In 2012 werd het project Historie in de Bibliotheek voortgezet. Het belangrijkste onderdeel van het project was het systematisch op film vastleggen van interviews met (bejaarde) Westlanders die over relevante informatie beschikken. Deze informatie wordt gekoppeld aan beschikbare historische filmbeelden. Historische beelden en interviews worden gebruikt voor thematische dvd’s, bijvoorbeeld veilingen, sporthelden (o.a. wielrennen), enz. en hieraan worden filmavonden gekoppeld. Bibliotheek Westland en het Historisch Archief Westland organiseerden samen de volgende filmavonden: • op 30 maart werd in Bibliotheek De Lier ´Naar de veiling in het Westland´ vertoond. - in Bibliotheek Wateringen was op 10 mei de vertoning ´Van druivenfeest tot varend corso’. Deze avonden werden opgeluisterd door Nico Meijer die gedichten voordroeg over de thema’s. De gedichten waren van de hand van Aart van den Berg van Theater in Feite. • op 17 oktober was de vertoning van ´Oud Westland in beweging´ in Bibliotheek Naaldwijk. Hierbij werden beelden vertoond van het Polygoon Journaal over het Westland. • in Bibliotheek ´s-Gravenzande werd op 21 november vertoond ‘Sport in het Westland’. Bij deze avond was de bekende Westlandse bokser Piet Holtkamp aanwezig die vragen van het publiek beantwoordde. In de maak zijn dvd’s over veilingen en sport in het Westland (zijn begin 2013 klaar). En na verwerking van het nog te digitaliseren filmmateriaal (nog zo’n 120 filmpjes) zullen dvd’s worden samengesteld over andere thema’s. Fragmenten uit de dvd’s zijn te zien op de website van het Historisch Archief, via de website van Bibliotheek Westland en via de Regionale Internet TV (RITV). Westlandse Pronkkast De Westlandse Pronkkast werd op vrijdag 7 december officieel door wethouder Arne Weverling geopend. In Bibliotheek ‘s-Gravenzande bevindt zich de Westlandse Pronkkast waarin een uitgebreide collectie Westlandse boeken, zowel romans als informatieve boeken, is opgenomen. Het betreft boeken waarvan de auteur uit het Westland afkomstig of woonachtig is of waarvan het onderwerp gerelateerd is aan het Westland. De Westlandse Pronkkast, met ongeveer 1000 items over het Westland, legt het accent op de geschiedenis van de streek waarvan de glastuinbouw een onlosmakelijk deel uit maakt. Een geschiedenis waar het Westland trots op is en die we willen doorgeven aan huidige en toekomstige generaties. Naast alle historische informatie op papier is er ook toegang tot beeldmateriaal en digitale informatie door middel van dvd’s en iPads en een PC met websites over streekgeschiedenis. De gehele collectie uit de Westlandse Pronkkast is uitleenbaar. Een multitouch tafel wordt gerealiseerd die op een zeer eigentijdse en aansprekende wijze uniek historisch beeldmateriaal gaat ontsluiten. In samenwerking met Doklab wordt een eigen Westlandse versie van de Heritage Browser gemaakt. De multitouch tafel is voor flexibel en gezamenlijk gebruik door de samenwerkingspartners. In 2012 was er een tentoonstelling van ambtsketens van de burgemeesters van De Lier, ’s-Gravenzande, Monster, Naaldwijk, Wateringen. De heer Frits van Ooststroom gaf een lezing over de kaart van Kruikius.
Kunstuitleen De Kunstuitleen maakt vanaf 2010 deel uit van Bibliotheek Westland. Er zijn twee distributiepunten, een klein punt in Bibliotheek De Lier en een groter punt in Bibliotheek ’sGravenzande. In 2012 werden 135 werken verhuurd. Tevens werden er in De lier en ’s-Gravenzande ca. 10 klassen van het primair onderwijs ontvangen voor kunstlessen. De collectie van de Kunstuitleen bestaat uit ca. 500 werken waarvan er ca. 380 worden geleend van Kunstuitleen Rijswijk, onze samenwerkingspartner.
UNSTUITLEEN
Exposities en tentoonstellingen en overige activiteiten Van de mogelijkheid om kunst en/of andere wetenswaardige zaken aan het publiek te laten zien is veel gebruik gemaakt. Een kleine greep uit de verschillende onderwerpen: schilderijen van Paul Kerrebijn, schilder- en beeldhouwclub van Carel Bruens, foto’s van de Westlandse Amateur Foto Vereniging, De foto-expositie ‘Dementie, wat komt er kijken? van Alzheimer Nederland, afdeling Delft-Westland-Oostland was in Bibliotheek ’s-Gravenzande te bekijken. De foto-expositie werd geopend door wethouder Marga de Goeij. Bibliotheek ’s-Gravenzande had verder een expositie van werken uit de Kunstuitleen van ‘Westlandse kunstenaars met Westlandse thema’s’. In de bibliotheken van De Lier en ’s-Gravenzande was de tentoonstelling ‘Bloeiende bermen’ van de Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging, afdeling Delfland te bezichtigen. Tientallen lokale kunstenaars kregen de gelegenheid hun werken in een van de bibliotheken te exposeren.
Randvoorwaarden Inleiding De bibliotheek is een laagdrempelige toegangspoort tot informatie en media en aanbieder van leesbevordering, mediawijsheid en cultuureducatie. Deskundige medewerkers en goed geoutilleerde gebouwen met een moderne uitstraling zijn onmisbaar voor een kwalitatief verantwoord dienstverleningsniveau. Een belangrijke landelijke ontwikkeling bij het inrichten van bibliotheken en het aanbieden van media is de retailmarketing benadering waarbij de bibliotheek wordt heringericht op interesses van klanten op basis van klantprofielen en met veel frontale plaatsing van media. Alle bibliotheken worden te zijner tijd hierop aangepast. In 2012 is ook een plan ontwikkeld voor een Servicepunt in de Brede Buurtschool De Kameleon in Heenweg. Gebouwen en inrichting In 2012 is regulier onderhoud uitgevoerd in de bibliotheekpanden van Naaldwijk (via V.V.E.), Kwintsheul en De Lier. In diverse bibliotheekgebouwen is (op kleine schaal) meubilair vervangen en heeft huurderonderhoud plaats gevonden.
9
Openingstijden In 2012 waren de negen vestigingen van Bibliotheek Westland 139,5 uur per week open. Landelijk gezien een hoge score voor een bibliotheek met relatief weinig subsidie. Automatisering Voor de toegang tot het internet en de centrale leners- en uitleenadministratie maakte Bibliotheek Westland in 2012 voor het laatst gebruik van de via ProBiblio geleverde 1 Mb breedband-dataverbinding. De zich snel ontwikkelende hedendaagse internettoepassingen leggen een groot beslag op de capaciteit van de verbindingen. In de zomer werd besloten een nieuwe samenwerking aan te gaan met het bedrijf Lancom uit Rotterdam. Lancom verricht al naar tevredenheid werkzaamheden voor diverse andere bibliotheekorganisatie uit de regio. De implementatie van de nieuwe dataverbindingen (met hoge snelheden) zal plaatsvinden in januari 2013. ICT-beheer en -service werden in 2012 voor het laatst verzorgd door een vaste ICT-beheerder van ProBiblio. Vanaf januari 2013 zal het ICT-beheer uitgevoerd worden door Lancom, mede als gevolg van een aantrekkelijk en prijstechnisch concurrerend dienstenpakket. In de loop van het jaar werden Wifi-voorzieningen (voor draadloos internet) geïnstalleerd in de vestigingen in Naaldwijk, Wateringen en ’s-Gravenzande. Hierdoor kunnen de klanten nu ook draadloos werken met laptop, tablet en smartphone. Het is de bedoeling dat in 2013 ook de vestigingen in Monster en De Lier een Wifi-voorziening krijgen. De 9 bibliotheken in het Westland beschikten in 2012 over in totaal ca. 100 netwerkcomputers en -laptops voor publiek en personeel. Alle plaatselijke netwerken zijn in 2009 vernieuwd, en nog voldoende up to date. De volgende netvernieuwing is gepland in 2013. In drie vestigingen (Naaldwijk, ’s-Gravenzande en De Lier) werden de netwerken mede gebruikt door samenwerkingspartner SeniorWeb, voor diverse computer- en internetcursussen. In de loop van het jaar werden ook plannen ontwikkeld voor cursussen van SeniorWeb in de bibliotheek van Wateringen, vanaf februari 2013. Met BicatWise, het systeem voor bibliotheekautomatisering, kon aan het publiek een ruim pakket van dienstverlening aangeboden worden. Via deze eind 2011 gemoderniseerde applicatie, inclusief de catalogustoepassing, kunnen de klanten in de bibliotheek zelf én thuis via de website van de bibliotheek op internet snel toegang krijgen tot gewenste informatie: zij kunnen o.a. hun eigen leengegevens raadplegen, uitleentermijnen verlengen en materialen reserveren. Bovendien biedt de catalogusmodule (cWise) allerlei interactieve mogelijkheden, zoals het toevoegen van eigen recensies en tags, en deelname aan discussies.Ook zijn direct koppelingen mogelijk met Twitter, Google en Wikipedia. De klanten ontvangen via het uitleensysteem automatisch via emails meldingen van binnengekomen reserveringen en herinneringen voor te laat ingeleverde materialen.
10
Met de in 2007 gestarte service ‘Zoek & Boek’ (sinds eind 2011 ‘Aanvragen’ geheten) konden de klanten van Bibliotheek Westland op eenvoudige wijze via internet toegang krijgen tot de catalogus van de complete collectie van de Nederlandse bibliotheken en cd’s, dvd’s, games, daisy-roms, luisterboeken en bladmuziek aanvragen. Sinds juli 2008 werken alle vestigingen van Bibliotheek Westland met het selfserviceconcept. Met speciale apparatuur en RFID-labels in de boeken e.d. kunnen de klanten hiermee zelf hun uitleningen en innames registreren, zonder tussenkomst van personeelsleden. Dit systeem waarborgt meer privacy voor de klant, en een snellere doorstroming. Bovendien kan door de invoering van selfservice meer tijd vrij gemaakt worden voor klantenservice, inlichtingenwerk en allerlei activiteiten. In de vijf grootste vestigingen is de apparatuur bovendien gekoppeld worden aan anti-diefstalpoortjes. Aan het eind van het jaar werden voorbereidingen getroffen voor de inrichting van een nieuw servicepunt van Bibliotheek Westland, in de Brede School De Kameleon in Heenweg. Hier zal begin 2013 een selfserviceapparaat geïnstalleerd worden voor gebruik door de school én het algemene publiek. In de bibliotheek van Naaldwijk werd eind 2009 bij wijze van pilot een betaalautomaat geplaatst, waarmee de klanten zelf, zonder tussenkomst van personeel, snel hun financiële transacties betreffende de bibliotheek (leengeld, telaatgeld, aankoop tegoeden e.d.) kunnen afhandelen. Hiermee wordt de Klantenservice ontlast. Naar aanleiding van de ervaringen in Naaldwijk werd in de loop van het jaar besloten ook in de vestigingen van Wateringen en ’sGravenzande te gaan plaatsen, in het begin van 2013. De automaten zullen worden geleverd door de firma EastBridge. Website: www.bibliotheekwestland.nl In het kader van de landelijke ontwikkeling van Bibliotheek.nl werd in de loop van 2012 toegewerkt naar de implementatie van de zogenaamde WaaS (Website as a Service), een standaard website bedoeld voor in principe alle Nederlandse bibliotheken. De lay-out van de site is gebaseerd op de nieuwe Landelijke Huisstijl. Eind 2012 kon de nieuwe site in gebruik genomen worden, na een intensief voorbereidingstraject waarbij ook diverse medewerkers van Bibliotheek Westland betrokken waren. In 2012 werden op de website van Bibliotheek Westland 856.186 pagina’s geraadpleegd door 88379 (unieke) bezoekers, een flinke toename in vergelijking met 2011. Deze vorm van digitale dienstverlening is inmiddels onmisbaar. Er is een duidelijke verschuiving merkbaar van fysiek bezoek aan de bibliotheekvestigingen naar digitaal gebruik via de website, bijvoorbeeld waar het de reservering van materialen en de verlenging van de uitleentermijn van geleende materialen betreft. Via de website kunnen de klanten veel informatie vinden over o.a. de dienstverlening en de vele activiteiten in de verschillende vestigingen, het Cultuurpunt Westland, het Jongeren Informatie Punt, Muziekweb, cursussen en streekhistorie. Via een aparte klanteningang (‘Mijn Gegevens’) kunnen de biblio-
theekleden via het Bicat cWise-systeem o.a. opzoeken welke materialen ze geleend hebben. Op eenvoudige wijze is het mogelijk via het internet de uitleentermijn van geleende materialen te verlengen. Ook kunnen klanten gewenste materialen online reserveren. Samenwerking Voor de culturele en educatieve basisvoorziening die de bibliotheek is, is samenwerking met andere organisaties een belangrijk middel om de band met de lokale samenleving te versterken en een breed pakket van dienstverlening te kunnen realiseren. Bovendien wil de bibliotheek kleinere organisaties en initiatieven graag faciliteiten bieden. In 2012 zijn bestaande samenwerkingsrelaties gecontinueerd en nieuwe relaties aangegaan. Belangrijke samenwerkingspartners in Westland zijn het onderwijs, de voorschoolse opvang, het jongerenwerk, Vitis Welzijn, SeniorWeb Westland, de historische verenigingen, WestlandTheater De Naald, Streekmuseum Westland, Muziekschool Westland, het Historisch Archief Westland, Podium Westland, boekhandel Bruna, de culturele raden, Dario Fo en instellingen voor gezondheidszorg. De bibliotheek is een actief deelnemer aan het Cultureel Platform Westland en trekker van een aantal (gemeentelijke) projecten. Rond diverse projecten werd samengewerkt met Bibliotheek Oostland, Bibliotheek Maassluis/Midden-Delfland, ProBiblio, Kunstgebouw, Erfgoedhuis ZH en andere regionale bibliotheken. Periodiek overleg vond plaats met de Gemeente Westland, ProBiblio, de regio Haaglanden, de BOZH (directeurenoverleg ZH) en de landelijke brancheorganisatie VOB. Personeel en reorganisatie De beroepskrachten (19,5 fte, 45 medewerkers) en vrijwilligers (120) bepalen met elkaar de kwaliteit van de dienstverlening. Om de kennis en vaardigheden van het personeel op peil te houden is een scholingsplan opgesteld en uitgevoerd. Dit kreeg in 2012 een nieuwe dimensie door het invoeren van het Sterrenplan. Via een keuzemenu moeten medewerkers scholingsactiviteiten kiezen om binnen een periode van 2 jaar een verplicht aantal ‘sterren’ te verwerven. Hierbij kregen informatiedienstverlening, marketing en specifieke vakkennis gericht op jeugd en jongeren en mediawijsheid prioriteit. In 2012 is een verbeterplan opgesteld naar aanleiding van een Medewerkers Tevredenheids Onderzoek (MTO) in 2011. Personeelsvertegenwoordiging (PVT) Sinds 2007 beschikt Bibliotheek Westland over een personeelsvertegenwoordiging (PVT) die uit 3 medewerkers bestaat. In 2012 waren dat: Marijke van Bracht, Pleuntje Hijman en Hennie Vreugdenhil. Reservelid was Marga van Marrewijk. Bij afwezigheid van één van de vaste leden neemt Marga deel aan de vergaderingen. De PVT is 5 keer bij elkaar gekomen om overleg te voeren met de directeur/bestuurder Marcel Vos. Bij één van deze vergaderingen is een vertegenwoordiging van de Raad van Toezicht aanwezig geweest. In verband met het Medewerkers Tevredenheids Onderzoek, gehouden in november 2011, was er een extra vergadering. Ook heeft de PVT deelgenomen aan 2 beleidssessies voor het opstellen van het beleidsplan 2013-2016. Tijdens de vergaderingen is de PVT geïnformeerd over belangrijke ontwikkelingen en is formeel advies of instemming gevraagd over een aantal beleidsstukken en (voorgenomen) besluiten. Aan de orde zijn o.a. geweest: de Jaarrekening 2011, de Begroting 2013, het Scholingsplan waaronder het Sterrenplan, het Werkplan 2013, het Beleidsplan 2013-2016 en het MTO. De samenwerking tussen de PVT en de directeur/bestuurder had een informeel en constructief karakter.
Raad van Toezicht Bibliotheek Westland Samenstelling De Raad van Toezicht (RvT) had aan het begin van het verslagjaar de volgende samenstelling: Irmgard Bomers, voorzitter Fred van Geffen, plv. voorzitter Ger Alleblas, Marrit van Baalen Kitty Hartland, tot 31/12/2012 Wim Huizer Gerard Vos Activiteiten De RvT vergaderde in het verslagjaar vijf maal officieel, te weten op 19 maart, 23 mei, 18 juni, 17 september en 19 november 2012. Daarnaast kwam de RvT in het verslagjaar nog 3x informeel bijeen in verband met de zelfevaluatie van de RvT en om met elkaar van gedachten te wisselen over de toekomst van de bibliotheek. De RvT handelt in lijn met de principes van de Code Cultural Governance (CCG). In de vergadering van maart werd de Jaarrekening 2011 goedgekeurd, in juni de begroting 2013 en in september het beleidsplan 2013-2016. In juni heeft de RvT overleg gevoerd met de accountant en heeft de RvT het CCG Werkplan gemaakt n.a.v. de zelfevaluatie. Het Werkplan is onderdeel van de kwaliteitsaudit van de St. Certificering Openbare Bibliotheek die in augustus is afgerond met een fantastische score van 98%. De Bibliotheek Westland leverde ook in 2012 op alle fronten een prima prestatie. In het verslagjaar hebben enkele leden van de RvT masterclasses gevolgd bij de Van Poelje Bestuursacademie in het Westland. Ook was de RvT vertegenwoordigd bij alle officiële gelegenheden van de bibliotheek, zoals de opening van de Westlandse Pronkkast. Afscheid Eind 2012 eindigde de zittingsperiode van Kitty Hartland. In januari is afscheid van haar genomen tijdens een informeel samenzijn. Wij danken Kitty voor haar inzet voor de Bibliotheek Westland. In goed overleg is besloten om haar plaats vooralsnog niet in te vullen. Toekomst De RvT is er trots op dat de bibliotheek er in slaagt om met een beperkt budget ook in de komende beleidsplanperiode bibliotheekservices in alle kernen te leveren. Weliswaar niet overal op de vanouds bekende locaties en soms met een afgeslankt servicepakket. Door samenwerking met de Brede Buurtschool zal zelfs een 10e locatie geopend worden in Heenweg. Dit is een groot compliment aan directie, beroepskrachten en vrijwilligers van de bibliotheek, maar ook tevens een punt van zorg. De werkdruk van de medewerkers is toegenomen en het risico op uitval is groot. De financiële middelen zijn onvoldoende om dit structureel op te lossen. Een blijvend punt van aandacht voor de RvT. Namens de Raad van Toezicht, Irmgard Bomers, voorzitter
11
Bibliotheek Westland in cijfers 2012 Leners
De Lier‘s-Gravenzande Honselersdijk Kwintsheul Maasdijk Monster Naaldwijk Poeldijk Wateringen
Totaal
Bezoekers
De Lier ‘s-Gravenzande Honselersdijk Kwintsheul Maasdijk Monster Naaldwijk Poeldijk Wateringen
Totaal
Aantal inwoners
De Lier ‘s-Gravenzande Honselersdijk Kwintsheul Maasdijk Monster Naaldwijk Poeldijk Wateringen
Totaal
0-15 jaar 16-17 jaar 18-65 jaar 65+ (incl. woon- en zorgcentra) Pluspas Instellingpas en groepspas scholen Vriend van de Bibliotheek (Donateur) Mini-abonnement/Knipkaart Pas met Zuid-Hollands Bibl.Pasp. Partnerpas Projectpas voor Scholen Totaal
Totaal
Totaal aantal inwoners per 31-12-2012
1.576 74 1.040 290 60 13 37 14 0 17 19 3.140
55.264
122.459
(incl. Heenweg ) 20.455
719 40 319 82 1 3 4 2 1 3 0 1.174
21.038
14.175
16.415
1.600 107 1.198 326 16 22 26 27 4 11 20 3.357
56.549
(incl. Ter Heijde) 4.320 14.369
2.440 144 1.818 533 38 31 45 26 2 30 9 5.116
107.256
23.660
74.342
12.605 727 8.341 2.278 201 127 195 146 25 113 157 24.915
491.158
12.224 3.386 11.892 5.167 1.942 0 78 482 124 9 32 101 14 35.451
Totaal
68.907 20.930 66.206 25.674 8.693 84 267 2.359 528 34 95 193 37 194.007
Uitleningen
De Lier ‘s-Gravenzande Honselersdijk Kwintsheul Maasdijk Monster Naaldwijk Poeldijk Wateringen
Totaal
Boeken Jeugd fictie Boeken Jeugd non-fictie Boeken Volwassenen fictie* Boeken Volwassenen non-fictie DVD’s Blu-ray discs Games Luisterboeken Daisy-roms* E-bookreaders en Daisyspelers E-bookdiscs Tijdschriften CD-roms Videobanden Muziek-cd’s Kunstwerken Totaal
Totaal
Openstellingsuren
De Lier ‘s-Gravenzande Honselersdijk Kwintsheul Maasdijk Monster Naaldwijk Poeldijk Wateringen
Totaal
Totaal aantal openingsuren per week
18,5
22,5
2.106
8
Aantal groepsbezoeken basisonderwijs: 259 Aantal groepsbezoeken voortgezet onderwijs: 25 Activiteiten speciaal onderwijs: (kinderdagverblijven en div. groepen) 400 Combinatiefunctionarissen Brede School: 3.493 Taalkr8dagen: 1.000 Raadplegingen gratis sites VOB-content (databanken) Raadplegingen JIP-Westland 12.925 hits Raadplegingen Website Bibliotheek Westland 6.139.549 hits/856.186 pagina’s Raadplegingen Cultuurpunt Westland 76.500
12
1.677
9,5
12.443 1.402 8.925 997 180 0 0 75 4 6 0 1.442 3 0 3 0 25.480
975
8
(6.064 leerlingen) (683 leerlingen) leerlingen leerlingen leerlingen niet leverbaar 8.714 bezoekers 88379 bezoekers pagina’s
43.977 6.326 50.303 10.184 1.764 0 22 826 206 34 3 10.720 84 0 55 0 124.504
5.122
18,5
82.670 13.281 84.115 18.556 3.076 65 380 1.704 285 54 144 11.195 175 3 159 0 215.862
3.779 1.204 3.448 821 196 0 0 93 0 0 1 1 5 9.548
De Lier ‘s-Gravenzande Honselersdijk Kwintsheul Maasdijk Monster Naaldwijk Poeldijk Wateringen 6.851
12.976 1.205 8.397 969 211 0 4 58 3 0 2 1.215 3 0 37 0 25.080
13.822 4.071 12.690 5.202 2.027 84 84 495 115 9 32 35 6 38.672
Inlichtingenvragen
4.147
18.148 2.320 12.964 1.353 158 0 3 169 14 0 0 2.321 20 0 50 0 37.520
8.768 2.667 9.770 3.621 1.111 0 0 312 128 7 0 15 0 26.399
397.746 62.579 355.680 72.020 11.709 70 1.127 6.330 828 198 407 62.331 711 6 560 119 972.421
Totaal
77.615 14.536 73.764 15.345 2.293 4 290 985 182 35 95 9.797 117 3 138 109 195.308
2.774 799 1.225 386 183 0 0 82 0 0 0 1 1 5.451
77.025 11.537 59.068 13.933 2.761 1 417 1.506 78 44 149 14.275 218 0 59 0 181.071
* Inclusief woon- en zorgcentra.
52.793 8.856 46.306 8.886 1.093 0 6 775 54 23 11 9.143 86 0 48 10 128.090
3.584 1.042 2.889 548 295 0 0 55 0 0 0 1 0 8.414
5.710
2.205 141 1.449 349 30 17 39 28 6 18 20 4.302
De Lier ‘s-Gravenzande Honselersdijk Kwintsheul Maasdijk Monster Naaldwijk Poeldijk Wateringen 3.688 973 3.084 611 176 0 0 81 0 0 0 2 0 8.615
19.535
653 38 318 76 2 16 0 14 0 4 0 1.121
Collecties
11.749 4.267 12.363 6.503 1.741 0 105 473 100 5 30 18 9 37.363
3.691
475 16 201 48 2 5 0 8 1 1 0 757
102.735
8.519 2.521 8.845 2.815 1.022 0 0 286 61 4 0 19 2 24.094
7.607
486 27 268 85 4 1 1 4 0 1 32 909
15.132
Boeken Jeugd fictie Boeken Jeugd non-fictie Boeken Volwassenen fictie Boeken Volwassenen non-fictie DVD’s Blu-ray discs Games Luisterboeken Daisy-roms E-bookreaders en Daisyspelers E-bookdiscs CD-roms Videobanden Totaal
11.916
2.451 140 1.730 489 48 19 43 23 11 28 57 5.039
10.114
24
20.099 3.116 11.838 1.797 173 0 5 232 2 2 3 2.223 5 0 11 0 39.506
1.742
10
6.825
20,5
39.559
139,5
