Jaarverslag 2013
Centrum voor lezen, leren en informeren
Missie De bibliotheek is het lokale, fysieke en digitale
informatieknooppunt dat de persoonlijke ontwikkeling van burgers stimuleert en faciliteert.
Bibliotheek Westland stimuleert lezen en leesplezier,
mediawijsheid, laagdrempelige toegang tot informatie en so-
ciale ontmoeting. Hiermee schept de bibliotheek voorwaarden
voor een leven lang leren en maatschappelijke participatie van individuen en maatschappelijke groeperingen.
Inleiding
Collectie
Het jaar 2013 bood de nodige uitdagingen zoals het realiseren van een structurele bezuiniging van € 150.000,-. Dit was al bekend toen het beleidsplan 2013-2016 werd vastgesteld door de bibliotheek en werd goedgekeurd door het College van B&W van Gemeente Westland. Het jaar 2013 was dus ook het eerste jaar van een nieuwe beleidsperiode waarin ook een ander spreidingsbeleid is opgenomen, met in alle kernen een bibliotheekvestiging maar met (4) verschillende dienstverleningsniveaus. Want, zoals het een Westlandse instelling betaamt heeft de bibliotheek gezocht naar aanpassingen die de dienstverlening niet hebben aangetast. De zelfstandige bibliotheekvestiging van Honselersdijk is gesloten en werd eind 2013 vervangen door een Steunpunt in de WSKO-school ‘t Startblok . Omdat hiermee tevens een Bibliotheek op school project gerealiseerd is, werden twee vliegen in één klap geslagen. Een kleine, maar hoogwaardige bibliotheek voor de school en het dorp! Dit beleid zal in de komende jaren in meer kleine kernen worden voortgezet, want wij vinden het belangrijk in iedere kern een bibliotheekvoorziening in stand te houden en tegelijkertijd lezen en mediawijsheid te bevorderen op scholen. Met de stabiele cijfers voor leden, bezoekers en uitleningen en de hechte samenwerking met het onderwijs, culturele partners, Gemeente Westland en educatieve organisaties bewijst Bibliotheek Westland nog steeds midden in de samenleving te staan. Hoogtepunten in 2013 waren onder meer een zeer geslaagde deelname aan Podium Westland, de Nationale Voorleesdagen, de Kinderboekenweek, de herinrichting van Bibliotheek Naaldwijk, de organisatie van Taalkr8dagen voor het middelbaar onderwijs, het gratis bieden van WiFi in acht vestigingen en het uitvoeren van een uitgebreid programma Mediawijsheid, gericht op zowel kinderen als volwassenen. Natuurlijk leent Bibliotheek Westland ook nog gewoon heel veel boeken, tijdschriften en dvd’s uit. Via de Landelijke Digitale Bibliotheek zijn ook de eerste collecties e-books beschikbaar gekomen, als voorbode van de grote doorbraak in 2014. Het werkplan 2013 werd voor 99% gerealiseerd. Met 46 (parttime) medewerkers en ruim 100 vrijwilligers blijven wij continu bezig met vernieuwing van onze dienstverlening, gericht op lezen, leren en informeren. Uw suggesties voor de toekomst zijn welkom!
Bibliotheek Westland biedt een collectie aan die actueel is en een breed aantal onderwerpen bestrijkt. Uitgangspunt bij het aanschaffen van boeken en audiovisuele materialen is de wens van de klant. Voor Westland wordt één collectie gevormd met spreiding van titels en onderwerpen. Elke collectie is gericht op de eigen kern. Daarnaast hebben de drie grootste kernen Naaldwijk, ’s-Gravenzande en Wateringen een grotere en ook bredere collectie.
Marcel Vos Directeur/bestuurder
2
Overzicht collectie De collectie van Bibliotheek Westland bestaat uit 176.000 items en omvat boeken, tijdschriften en audiovisuele materialen voor zowel jeugd als volwassenen. Leden van Bibliotheek Westland kunnen in alle vestigingen lenen en gratis reserveren uit deze collectie. Via de website kan van thuis uit verlengd en gereserveerd worden. In 2013 werden door het team collectievorming 16.000 boeken en 2.400 audiovisuele materialen aangeschaft. Deze materialen werden door het team mediaverwerking in Wateringen voor alle vestigingen ingewerkt. In alle vestigingen worden Toptitels aangeboden, de meest actuele bestsellers. Van dit gratis te lenen aanbod wordt veelvuldig gebruik gemaakt. In elke vestiging staat een collectie tijdschriften, die geleend kan worden. De tijdschriftcollectie van Westland omvat 380 abonnementen. In de 5 grote vestigingen worden van de 5 best geleende tijdschriften extra abonnementen aangeboden. Hiermee is voor de klant ook het nieuwste nummer van dat tijdschrift te lenen. Eind 2007 is begonnen met een depotfunctie voor romans en speelfilms in ‘s-Gravenzande. De ‘klassiekers’ in boek en film worden bewaard en blijven voor iedereen bereikbaar. Inmiddels is in 6 zorginstellingen (in Naaldwijk, Monster, Wateringen, De Lier en Poeldijk) een uitleenpunt geopend. Naast het lenen van boeken in hun eigen huis kunnen de klanten hier ook van een activiteitenprogramma gebruik maken. Speciale collecties In verschillende vestigingen staan gespecialiseerde collecties: • GIP (GezondheidsInformatiePunt) in Wateringen • Inburgeringspunt in Naaldwijk en Wateringen • Lees en Schrijf (voor laaggeletterden) in Wateringen, ’s-Gravenzande en De Lier • ALP (AangepastLezenPunt voor visueel beperkten) in Naaldwijk, ’s-Gravenzande, Wateringen, Monster en De Lier • 4you! (Makkelijk lezen voor VMBO scholieren) in Naaldwijk en ’s-Gravenzande • MLP (MakkelijkLezenPlein voor jeugd tot 12 jaar, ouders en docenten) in Naaldwijk, ’s-Gravenzande, Wateringen, Monster en De Lier • BoekStart (collectie voor baby’s en hun ouders) in alle vestigingen • Geschiedenis in een Boekenkast, de Canon van de Nederlandse geschiedenis voor de jeugd en ter ondersteuning van het basisen voortgezet onderwijs. De gehele collectie staat in Naaldwijk, in de andere vestigingen zijn de kerntitels geplaatst. • Pronkkas(t), een collectie schriftelijke en digitale media over Westland en van Westlandse schrijvers in ’s-Gravenzande. In samenwerking met Historisch Archief Westland en Streekmuseum kan hier op een multitouchtafel en een pc gezocht worden naar beeldmateriaal over het Westland.
Nieuw in 2013 In 2013 is Bibliotheek Westland met enkele nieuwe collecties gestart: • Bibliotheek op School. • Heenweg. In januari 2013 werd een Brede School geopend in Heenweg. De Bibliotheek biedt er een collectie voor gebruik door en op de school en voor de bewoners van de kern Heenweg. • Honselersdijk. Voor de vestiging Honselersdijk werd een nieuwe locatie gevonden in Basisschool ‘’t Startblok’. Er werd een actuele collectie verzameld voor de doelgroep jeugd voor gebruik op en buiten school. Ook voor volwassenen komt er een ruime actuele collectie beschikbaar. • Digitale collectie. Landelijk aanbod via Bibliotheek.nl. Vakantiebieb en luisterboekenapp, een app voor luisterboeken en hoorcolleges. E-books worden beloofd voor 2014. • Films, tv-series en games. Vanaf januari 2013 kunnen dvd’s en games gratis worden geleend. Het gebruik is daardoor explosief gestegen. De bibliotheek heeft daarom de aankoop verdubbeld.
De volgende activiteiten op gebied van gezondheidsinformatie werden georganiseerd in 2013: • In samenwerking met GGZ Delfland organiseerde Bibliotheek Westland twee workshops in mei en september. De workshop ‘Mindfulness’ in De Lier en Wateringen. • In samenwerking met Careyn thuiszorg organiseerde Bibliotheek Westland een drukbezochte gezondheidsmarkt voor senioren op 21 september in ’s-Gravenzande.
Inlichtingen en informatie Bij de inlichtingenmedewerkers van de Westlandse bibliotheken zijn 40.339 informatieve vragen gesteld. Uiteraard bieden de bibliotheken bezoekers de gelegenheid het internet te gebruiken. Voor betalende leden was de toegang tot internet geheel gratis. Daarnaast zijn een groot aantal websites en exclusieve digitale databestanden gratis beschikbaar op de internet-pc’s in de vestigingen, voor alle klanten. In acht bibliotheken is gratis WiFi beschikbaar gekomen. Naast de eigen website (www.bibliotheekwestland.nl) is de bibliotheek ook verantwoordelijk voor twee belangrijke websites met lokale informatie, JIP Westland en Cultuurpunt Westland.
Leesbevordering, mediawijsheid en media-educatie zijn de belangrijkste onderdelen in het aanbod van de bibliotheek voor het primair onderwijs. Leesbevordering krijgt hierbij de meeste aandacht omdat uit onderzoek blijkt dat veel kinderen en jongeren uit het Westland te maken hebben met een taalachterstand.
Jongeren Informatie Punt (JIP) Het Jongeren Informatie Punt Westland is een website voor jongeren in het Westland. Naast algemene informatie over zaken die jongeren bezighouden is hier ook ruimte voor tips, uitgaansagenda en nieuws. Daarnaast worden er tweemaal per jaar activiteiten georganiseerd door het JIP. Het thema sluit aan bij de actualiteit of bij algemene interessegebieden van de doelgroep. Ervaring heeft geleerd dat met name meisjes in de leeftijd van 10 tot 15 jaar op deze activiteiten afkomen. Er is dan ook gekozen om voor de groep 12 jaar en ouder een meidenavond te organiseren in Bibliotheek Wateringen op een vrijdag in de maand mei. Schrijfster Loes Hazelaar verzorgde een lezing in over haar werk en het JIP thema was gezonde voeding. Deze avond is bezocht door ruim 55 meiden. Voor de groep van 10 tot 13 jaar is een meidenmiddag georganiseerd in de herfstvakantie. Schrijfster Manon Sikkel was te gast in Bibliotheek De Lier en de informatieverstrekking ging over pesten, door middel van een quiz. Op deze meidenmiddag waren ruim 50 meisjes aanwezig. Voorlichting over ‘Loverboys’ is gegeven op ISW Hoogeland. Een avond over veilig internetgebruik en social media is verzorgd in Bibliotheek De Lier, voor jongeren en ouders. In juni is een filmavond “The Hungergames” met een quiz georganiseerd in Bibliotheek ’s-Gravenzande. Hier waren 35 bezoekers, jongeren en volwassenen. Gezondheidsinformatiepunt (GIP) Bibliotheek Wateringen heeft in haar collectie folders, brochures, boeken, tijdschriften, internetsites en databanken beschikbaar voor iedereen die op zoek is naar informatie over gezondheid, gezondheidszorg, ziekte of het voorkomen van ziekte.
Overige activiteiten In het weekend van 24 en 25 mei vond de Westlandse kunst- en atelierroute plaats die werd georganiseerd door het Westlands Kunstenaarscollectief WIT. Tijdens dit weekend was de Kunstuitleen van Bibliotheek ’s-Gravenzande extra op zaterdag en zondag de hele dag open.
Educatie en leesbevordering jeugd
Nationale VoorleesDagen Tijdens de Nationale Voorleesdagen (23 januari – 2 februari) was er veel aandacht voor kinderen tot 6 jaar, hun ouders en hun leerkrachten. Het prentenboek ‘Nog 100 nachtjes slapen’ van Milja Praagman was verkozen tot Prentenboek van het Jaar en stond centraal bij diverse activiteiten in het hele land en ook bij Bibliotheek Westland. In 2013 bestonden de Nationale Voorleesdagen 10 jaar. Mede daarom werd 2013 uitgeroepen tot Jaar van het Voorlezen.
Rondom het Prentenboek van het Jaar ‘Nog 100 nachtjes slapen’ werd een peuterprogramma gemaakt. Voor dit programma kwamen peutergroepen naar de bibliotheek of ging een bibliotheekmedewerker op locatie (peuterspeelzaal) op bezoek. In totaal 30 peutergroepen genoten van het programma. Op de eerste dag van de Nationale Voorleesdagen organiseerde Bibliotheek Naaldwijk een Barbapapa-middag. Er werd een spannend verhaal voorgelezen en er werd geknutseld, waarbij de hele Barbapapa-familie een rol speelde. In twee bibliotheken werd tijdens de Nationale Voorleesdagen een voorstelling gespeeld voor peuters, kleuters en hun ouders: Theatergroep Potitco speelde ‘Nog 100 nachtjes slapen’ op zaterdag 26 januari in Bibliotheek Wateringen. Rik Rikken speelde ‘Dwars door de wolken’ op zaterdag 2 februari in Bibliotheek ’s-Gravenzande. De voorstellingen werden bezocht door in totaal zo’n 100 kinderen en hun ouders.
3
BoekStart Het leesbevorderingsproject BoekStart is een onderdeel van het programma Kunst van Lezen van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen en is gericht op ouders en baby’s. Bibliotheek Westland, gemeente Westland en Centrum voor Jeugd en Gezin werken samen om ook in het Westland BoekStart tot een succes te maken. Nieuwe ouders ontvangen van de gemeente een brief over BoekStart en over het belang van voorlezen. Met de waardebon die de ouders ook ontvangen, kan in de bibliotheek het BoekStartkoffertje opgehaald worden. In dit koffertje zitten twee leuke boekjes voor de baby, alsmede uitgebreide informatie over voorlezen en over de bibliotheek. BoekStart in de Kinderopvang, gestart in 2012, werd dit jaar gecontinueerd, samenwerking met Okidoki in ’s-Gravenzande en Stichting Kwest in Naaldwijk werd verder geïntensiveerd. Er werden inloop-ochtenden georganiseerd voor ouders en hun baby. Tijdens deze ochtenden konden de ouders uitgebreid kennismaken met de BoekStart-collectie. Primair onderwijs Bibliotheek Westland biedt alle basisscholen jaarlijks een programma aan, gericht op leesbevordering en media-educatie. Programma’s variëren van leskisten in de klas tot groepsbezoeken aan de bibliotheek en langerlopende modules. Scholen kunnen op de diverse programma-onderdelen intekenen. In 2013 werden onder andere de programma’s ‘Klaar voor de start!’ voor groep 1/2 en het leesprogramma ‘Tijdzappen’ voor groep 5 uitgevoerd. Kleuters maakten kennis met materialen die de bibliotheek voor hen heeft, leerlingen van groep 5 lazen historische boeken en maakten kennis met de cultuurhistorische canon. Daarnaast lazen kinderen in groep 6 boeken van een schrijver die daarna in de bibliotheek met hen kwam kennismaken en zochten leerlingen uit groep 7 naar antwoorden op allerlei vragen op internet, in de catalogus en in boeken. Ook lesmodules vormen een onderdeel van het jaaraanbod voor de basisscholen. Dit zijn programma’s van 4 à 6 weken rondom leesbevordering, cultuur- en media-educatie. Er zijn lesmodules rondom schrijvers en de plaatselijke geschiedenis. Bijna alle scholen van het primair onderwijs maken van dit aanbod gebruik en hebben op één of meerdere programma’s van de bibliotheek ingeschreven.
In totaal hebben 282 groepen deelgenomen aan een lesmodule, de bibliotheek bezocht of materialen in de klas ontvangen. Bij elkaar 7025 leerlingen. De verschillende programma-onderdelen werden als volgt over de groepen verdeeld: Groep 1/2 Groep 3 Groep 4 Groep 5 Groep 6 Groep 7 Groep 8
61 groepen (1650 leerlingen) 50 groepen (1116 leerlingen) 24 groepen (604 leerlingen) 27 groepen (639 leerlingen) 34 groepen (920 leerlingen) 47 groepen (1159 leerlingen) 26 groepen (599 leerlingen)
Er werd 13 keer een lesmodule uitgevoerd, waarmee 338 leerlingen werden bereikt. Leerkrachten maakten ook graag en veelvuldig gebruik van de kamishibai (japanse vertelkastjes met vertelplaten) en themacollecties, of kwamen met hun leerlingen klassikaal lenen in de bibliotheek. De Bibliotheek op school (dBos) Basisscholen, gemeenten en bibliotheken slaan de handen ineen voor kwaliteitsverbetering binnen het onderwijs. Het betreft een structurele meerjarige samenwerking, specifiek gericht op het bevorderen van leesplezier, het stimuleren van de taalontwikkeling en het verbeteren van informatie- en mediavaardigheden van basisschoolleerlingen. Door een gezamenlijke strategie op te stellen en bewezen diensten en programma’s van de bibliotheken te benutten wordt de school omgevormd in een ideale lees- en mediaomgeving met deskundige medewerkers op het gebied van leesbevordering en mediawijsheid. Een omgeving waarin lezen en nieuwe media volop de ruimte krijgen en waar kinderen aantoonbaar betere resultaten boeken op het terrein van taal. In 2013 is in De Kameleon in Heenweg een start gemaakt met een dBos-project. Met veel scholen zijn gesprekken gevoerd over het door de bibliotheek te leveren catalogus- en uitleenprogramma SchoolWise (een onderdeel van dBos). Dit heeft geleid tot diverse inschrijvingen. Geïntegreerd in het BibliotheekSteunpunt in Honselersdijk is in de WSKO-school ’t Startblok een tweede dBos-project voorbereid. Makkelijk Lezen Plein (MLP) Het MLP is bedoeld voor kinderen in de basisschoolleeftijd met leesproblemen, hun ouders en de leerkrachten. In het MLP worden boeken, daisyroms en dvd’s aangeboden die speciaal voor deze groep kinderen geschikt zijn. De materialen worden frontaal geplaatst. Vier vestigingen van Bibliotheek Westland hadden al een Makkelijk Lezen Plein, nl. de bibliotheken in De Lier, Monster, ’s-Gravenzande en Wateringen. In 2013 werd bij de herinrichting van Bibliotheek Naaldwijk ook hier een Makkelijk Lezen Plein gerealiseerd. Scholen in deze vijf kernen kunnen met leerlingen naar de bibliotheek komen voor een uitleg over het Makkelijk Lezen Plein. Hierbij maken de leerlingen kennis met het MLP en met de mogelijkheden en materialen die deze MLP’s de kinderen bieden. Voortgezet onderwijs De scholen voor voortgezet onderwijs kunnen bij de bibliotheek een aanvraag indienen voor een themacollectie of een groepsbezoek. In 2013 maakten twee scholen daar gebruik van, zij vroegen ter ondersteuning van projecten themacollecties aan.
4
4you! Het 4you! is een voorziening voor laaggeletterde jongeren, zij vinden er leuke boeken (zowel lees- als informatieve boeken), dvd’s en daisyroms. De materialen worden frontaal geplaatst en zijn ingedeeld in een aantal aansprekende categorieën, zoals Lijf & liefde, Computers & techniek, Sport & fun. Bij het 4you! is ook een Wii geplaatst, jongeren kunnen hier tijdens de openingstijden van de bibliotheek gebruik van maken. Het 4you! is te vinden in de vestigingen van Naaldwijk en ’s-Gravenzande. Naast een Wii vinden jongeren ook een PS2 bij het 4you! Scholen die hun leerlingen uitgebreid kennis willen laten maken met de doelstellingen en materialen van het 4you! kunnen in de bibliotheek terecht voor een speciaal 4you!-introductieprogramma. Taalkr8dag Taalkr8! Is een workshopprogramma voor vooral VMBO-scholen. Door het volgen van diverse workshops rondom taal brengen scholen het belang, maar vooral ook het plezier in lezen over aan de leerlingen. Daarnaast heeft Taalkr8! als doel het taalbeleid van de school te verbeteren. In 2013 vonden er twee Taalkr8!dagen plaats: op ISW Hoogeland (in februari) en op ISW Lage Woerd (in november). Tijdens deze Taalkr8!dagen volgden alle brugklasleerlingen van deze scholen twee workshops rondom taal. Het aanbod aan workshops was divers, van gedichten maken tot improvisatie tot rap tot koken zonder recept. De resultaten van de gevolgde workshops werden in het middaggedeelte van de Taalkr8!dag gepresenteerd. Met deze twee Taalkr8!dagen werden ruim 500 brugklasleerlingen bereikt. Kinderboekenweek
Onder het motto ‘Klaar voor de start!‘ vond van 2 tot en met 13 oktober de Kinderboekenweek plaats. Ruim tien dagen lang werden er activiteiten georganiseerd en vonden er groepsbezoeken plaats waarbij alles draaide om bewegen, winnen en verliezen, talent en training.
Informatieavond Kinderboekenweek Voorafgaand aan de Kinderboekenweek vond op 11 september de Kinderboekenweek inspiratie-avond plaats. Deze informatieve avond voor leerkrachten in het basisonderwijs werd georganiseerd in samenwerking met Kunstgebouw. 42 leerkrachten volgden deze avond een schrijfworkshop en een workshop beeldende kunst, die inspiratie boden om op school met het thema en de bekroonde boeken aan de slag te gaan. Daarnaast was er ook uitgebreid aandacht voor de bekroonde boeken. Voorstellingen Theatergroep Clown Kiko opende de Kinderboekenweek op 2 oktober in Bibliotheek Naaldwijk met een clowns- en jongleervoorstelling. Deze voorstelling, voor 8 – 12-jarigen, was twee keer uitverkocht. Op 5 oktober speelden Lot Lohr en Renee Menschaar (beiden bekend uit Sesamstraat) de spannende voorleesvoorstelling ‘Een feestje voor Brammetje Boterhammetje’. Zij speelden deze voorstelling in Bibliotheek Wateringen, voor 3- tot 7-jarigen.
Op 9 oktober speelden dezelfde Sesamstraat-acteurs de voorleesvoorstelling ‘Liesje gaat een blokje’ om in Bibliotheek ’s-Gravenzande. Declamatiewedstrijd De declamatiewedstrijd is een typisch Westlands fenomeen. Kinderen van groep 3 tot en met 8 krijgen in alle kernen de gelegenheid aan deze wedstrijd mee te doen, de winnaars van de groepen 5 tot en met 8 mogen deelnemen aan de Westlandse Finale in mei. Er zijn in iedere groep prijzen te winnen! In februari en maart werden declamatiewedstrijden georganiseerd in Naaldwijk (6 februari), Wateringen (16 maart) en Monster (23 maart). De winnaars van deze wedstrijden werden uitgenodigd voor de Westlandse finale van de declamatiewedstrijd, deze vond plaats op woensdag 15 mei in WestlandTheater De Naald in Naaldwijk. Overige activiteiten voor de jeugd Nederlandse Kinderjury Van 6 maart tot en met 17 mei konden kinderen weer meedoen aan de Nederlandse Kinderjury. Alle nieuwe boeken uit 2012 kwamen voor deze prijs in aanmerking. De prijs van de Nederlandse Kinderjury wordt in twee leeftijdscategorieën uitgereikt: Van 6 tot en met 9 jaar en van 10 tot en met 12 jaar. In alle vestigingen konden kinderen meedoen aan deze landelijke activiteit, de boeken die voor de prijzen in aanmerking kwamen werden op een aparte Kinderjury-tafel geplaatst en er werden Kinderjury-deelnameboekjes uitgereikt. Tot en met 17 mei konden kinderen stemmen op hun favoriete boeken via www.kinderjury.nl In juni werden de Prijzen van de Nederlandse Kinderjury uitgereikt aan Geronimo Stilton (in de categorie 6 t/m 9 jaar) en aan Manon Sikkel (in de categorie 10 t/m 12 jaar) De Jonge Jury Jongeren vanaf 12 jaar konden in de periode augustus 2012 tot en met maart 2013 aan deze landelijke activiteit deelnemen. Nieuwe boeken uit 2011 kwamen in aanmerking voor de prijs van de Jonge Jury, de drie A-vestigingen besteedden er aandacht aan door deze boeken in een presentatie te plaatsen. De prijs van de Jonge Jury werd in april uitgereikt aan Rob Ruggenberg voor het boek ‘IJsbarbaar’. Mediawijsheid In het jaaraanbod voor de basisscholen zijn een aantal mediawijsheid-programma’s opgenomen, daarnaast bood het activiteitenprogramma ook twee mediawijsheid-workshops waaraan kinderen op individuele basis konden meedoen: Animaties maken op de iPad – voor kinderen vanaf 8 jaar. Kinderen leerden tekenen op de iPad en konden hun eigen animatie maken. Boek-O-Matic – voor kinderen vanaf 3 jaar, samen met een volwassene. Kind en (groot) ouder leerden samen een verhaaltje te maken met het programma Boek-O-Matic.
5
Voorleeswedstrijd Een jaarlijks terugkerend fenomeen in bibliotheken en op basisscholen is de Voorleeswedstrijd. Duizenden kinderen strijden in Nederland om de titel van Nationale Voorleeskampioen, een strijd die begint op de basisscholen. Kinderen van groep 7 en 8 kunnen op hun school meedoen aan de voorleeswedstrijd, de voorleeskampioen van iedere school wordt vervolgens uitgenodigd voor de lokale voorleeswedstrijd. Ook Bibliotheek Westland organiseert deze voorronde jaarlijks, de winnaar is de Westlandse voorleeskampioen en mag meedoen aan de volgende, regionale voorronde. Dit jaar werd de Westlandse voorleeswedstrijd gehouden op woensdag 6 februari, in Bibliotheek ’s-Gravenzande. Er waren achttien deelnemende schoolkampioenen, twee van hen gingen door naar de volgende ronde. Biblioscoop Veel jeugdboeken worden verfilmd en deze films zijn erg populair. Bibliotheek Westland vertoonde in 2013 vier van deze films, voornamelijk in schoolvakanties. Meidenavond en –middag Speciaal voor meiden vanaf 12 jaar werden dit jaar een gezellige middag en avond georganiseerd. Doelen van deze bijeenkomsten waren: - de jongeren enthousiast maken voor lezen door een schrijfster uit te nodigen - de drempel van de bibliotheek te verlagen - voorlichting geven over o.a. gezondheid en bewegen Op 31 mei vond de meidenavond plaats in Bibliotheek Wateringen. Hoofdgast was de schrijfster Loes Hazelaar, bekend van o.a. ‘Een overdosis girlpower’ en ‘Bobby en de geestenjagers’. Zij vertelde over haar boeken, deze boeken waren die avond ook te koop. Daarnaast konden de jongeren meedoen aan diverse creatieve workshops en gaf JIP voorlichting over gezonde voeding en bewegen. Er waren 55 bezoekers. Op 21 oktober vond de meidenmiddag plaats in Bibliotheek De Lier. Deze keer was schrijfster Manon Sikkel de hoofdgast, ook zij kon rekenen op veel belangstelling. Ze vertelde enthousiast over haar boeken (die ook te koop waren) en beantwoordde veel vragen. Daarna was er een lange rij voor het laten signeren van haar boeken. Daarnaast konden de jongeren meedoen aan diverse workshops en een voorlichtingsspel over (cyber)pesten. Er waren 54 bezoekers. Voorleespieten Ieder jaar is het weer heel spannend dat de voorleespieten Bibliotheek Westland bezoeken. Kinderen kijken reikhalzend naar het bezoek uit. Ook dit jaar bezochten de voorleespieten weer alle vestigingen van Bibliotheek Westland. Er werden leuke Sinterklaasverhalen voorgelezen en er werd gezongen en gedanst met kinderen tot ongeveer 8 jaar.
6
De voorleespieten bezochten de bibliotheekvestigingen op de volgende data: Zaterdag 23 november – Bibliotheken Naaldwijk en ’s-Gravenzande. Woensdag 27 november – Bibliotheken Wateringen, Kwintsheul en Honselersdijk. Vrijdag 29 november – Bibliotheken Monster en Poeldijk. Zaterdag 30 november – Bibliotheken De Lier en Maasdijk.
Prins Vads Sesamstraat-acteurs Lot Lohr en Renee Menschaar speelden de voorleesvoorstelling over de grappige en behoorlijk verwende Prins Vads in Bibliotheek Monster. Ongeveer 40 kinderen en hun ouders genoten van deze interactieve voorstelling. Poppenkastvoorstelling ’t Sprekende Koffertje Voor kinderen van 3 tot 8 jaar verzorgde ’t Sprekende Koffertje in juni een gezellige voorstelling over de zomervakantie. Deze voorstelling in Bibliotheek ’s-Gravenzande trok ongeveer 40 kinderen.
Educatie en leesbevordering volwassenen Aangepast lezen Veel Nederlanders beheersen de Nederlandse taal onvoldoende om volwaardig in de samenleving te kunnen participeren. Gezien de omvang is laaggeletterdheid inmiddels een erkend maatschappelijk probleem dat met alle beschikbare middelen dient te worden aangepakt. Soms vindt laaggeletterdheid zijn oorsprong in leesstoornissen, soms omdat men uit een ander land komt en een laag opleidingsniveau heeft, vaak ook vanwege sociaal-economische factoren. Bibliotheek Westland biedt met de Inburgeringspunten, Lees en Schrijf en deelname aan de regionale campagne ‘Doe Weer Mee’ aan mensen voor wie lezen niet vanzelfsprekend is, een vertrouwde en veilige plek voor leesplezier, informatie, educatie en cultuur. Naast de punten voor mensen die moeite hebben met lezen en schrijven, biedt de bibliotheek nu ook voor mensen met een fysieke handicap of een leesbeperking voorzieningen aan. Bibliotheek Westland gebruikt de term ‘Aangepast lezen’ als een alomvattende term voor al deze activiteiten. Onder ‘Aangepast lezen’ vallen de volgende items: Aangepast Lezen Punten (ALP’s) In de bibliotheken van De Lier, ’s-Gravenzande, Monster, Naaldwijk en Wateringen bevinden zich Aangepast Lezen Punten (ALP’s) voor mensen met een fysieke handicap of leesbeperking. U vindt hier een collectie groteletterboeken, daisy-roms en daisy-spelers en folders van instanties zoals Loket aangepast-lezen en Low Vision Totaal. De andere vestigingen hebben ook een collectie groteletterboeken. Bibliotheek Wateringen beschikt over een collectie leeshulpmiddelen. Deze hulpmiddelen kunnen op aanvraag uitgeleend worden. Luisteren in je leunstoel Veel senioren genieten erg van het lezen van verhalen. Maar als lezen lastig wordt, bijvoorbeeld door slechtziendheid of moeite met vasthouden van boeken, dan is deze activiteit een goed alternatief. Door ‘Luisteren in je leunstoel’ kan iedereen van verhalen blijven genieten. Een vrijwilliger bereidt een verhaal voor en komt naar de instelling om voor te lezen. Er wordt voorgelezen aan groepjes maar deze activiteit is indien gewenst ook individueel inzetbaar. Er kan dan eventueel voorgelezen worden in de kamer van een bewoner. In 2013 hebben 220 mensen in Duinhof en 65 in De Opmaat deelgenomen aan ‘Luisteren in je leunstoel’. Verschillende thema’s zoals Koninginnedag, jaren 50, middenstand, herfst, enz. kwamen tijdens het voorlezen door de vrijwilligers aan de orde.
Bibliotheek-aan-huis Als mensen zelf niet naar de bibliotheek kunnen komen, door bijvoorbeeld ziekte of een handicap, kunnen de boeken of andere materialen, zoals daisy-roms, daisy-spelers, dvd’s, luisterboeken of tijdschriften, ook thuis worden bezorgd. In alle vestigingen van Bibliotheek Westland bestaat deze service. Inburgeringspunten Bibliotheek Westland biedt op verschillende manieren ondersteuning aan mensen die inburgeren, niet alleen via de onderwijsinstellingen, maar ook aan individuele inburgeraars. Er zijn inburgeringspunten in Naaldwijk en Wateringen. De collectie Inburgering omvat Nederlandse taalcursussen, boeken over Nederland, leesboeken op verschillende taalniveaus, boeken over eigen land en cultuur, dvd’s en verschillende kranten speciaal voor inburgeraars. Daarnaast wordt er digitale informatie aangeboden via www.bibliotheekwestland.nl en op de computers in de inburgeringspunten van de bibliotheken van Naaldwijk en Wateringen. Bibliotheek Westland werkte samen met Taalcentrum Europoort dat in het Westland de inburgeringscursussen verzorgt. In 2013 bezochten cursisten van Taalcentrum Europoort en ROC Mondriaan de bibliotheek voor bibliotheekinstructie. De cursisten van ROC Mondriaan, Educatie Westland,Taalcentrum Europoort en Vluchtelingenwerk konden ook een standaard bibliotheekabonnement tegen een gereduceerd tarief van € 13,50 per jaar aanschaffen. Bibliotheek Westland organiseerde op 4 april in Bibliotheek Naaldwijk in samenwerking met de Stichting Anoual en ‘Vrouwen over de drempel’ voor allochtone vrouwen een informatieochtend over ‘Stress en ontspanning voor allochtone vrouwen’. De workshop werd gegeven door een trainer van Doel preventie (onderdeel van GGZ Delfland). Op 14 november werd voor dezelfde doelgroep een informatieve ochtend gehouden over ‘Gezonde leefwijze’. Marleen van der Hoek gaf uitleg over het onderwerp. Lees en Schrijf In de bibliotheken van De Lier, Wateringen en ’s-Gravenzande zijn Lees en Schrijfpunten ingericht. Dit is een Makkelijk-Lezenplein voor volwassenen die moeite hebben met Lezen en Schrijven. Er zijn verhalende en informatieve boeken, luisterboeken, dvd’s, een makkelijk-lezen-krant en een computer met speciale sites. De materialen zijn onderverdeeld in thema’s en zijn frontaal geplaatst. Bibliotheek Westland werkt samen met ROC Mondriaan Educatie Westland op het gebied van laaggeletterdheid. In 2013 bezochten 77 cursisten van Mondriaan de bibliotheek om boeken te bespreken die de leeskring gezamenlijk had gelezen. En zij kwamen voor een rondleiding en bibliotheekuitleg. In de week van de Alfabetisering is er tijdens de lessen van Mondriaan een Gedichtenworkshop gegeven door bibliotheek Westland. De gedichten zijn geïllustreerd onder leiding van een kunstenares van Kunsthuis 18. Hier zijn 18 cursisten van Mondriaan mee bezig geweest. De gedichtententoonstelling is geopend door wethouder Marga de Goeij. In bibliotheek Naaldwijk is een informatieavond geweest met de firma Lexima. Hier zijn 50 mensen naar toe geweest om informatie te horen over de verschillende hulpmiddelen bij bv dyslexie. In alle vestigingen van bibliotheek Westland wordt de mogelijkheid geboden om gratis een exemplaar van het lesboek Lees en Schrijf op te halen.
SeniorWeb SeniorWeb Westland gaf in vier bibliotheken cursussen voor beginners en gevorderden, voor het gebruik van Internet en e-mail, creatief met Word, digitale fotobewerking voor beginners en gevorderden, Word-tekstverwerking en iPad. Verder gaf SeniorWeb ook de workshops ‘De kennismaking met het fotoboek Albelli’ en ‘Kerstkaarten’. In totaal werden 40 cursussen en 2 workshops gegeven aan 364 cursisten. Open Dagen werden georganiseerd in Naaldwijk en Wateringen. Door deze samenwerking leveren SeniorWeb en Bibliotheek Westland een bijdrage aan de ‘mediawijsheid’ van senioren in het Westland. Anno 2013 is deze vaardigheid onontbeerlijk voor een volwaardige deelname aan de samenleving. Boekenweek De 78e Boekenweek vond plaats van 16 tot en met 24 maart en het motto was ‘Gouden tijden, zwarte bladzijden’. In Bibliotheek Westland werd hier aandacht aan besteed door een lezing van Conny Braam op 20 maart in Monster. In alle vestigingen van Bibliotheek Westland werden tijdens de Boekenweek presentaties verzorgd met het thema ‘Gouden tijden, zwarte bladzijden’. Aan de Boekenweek was een ledenwerfactie en een schrijfwedstrijd gekoppeld.
Themamaanden Juni was weer De Maand van het Spannende Boek. Het thema was ‘Al 25 jaar Vlijmscherpe thrillers’. Onze fascinatie voor de donkere, duistere kant in de mens maakt het genre van de thriller zo enorm populair. Bibliotheek Westland heeft in alle vestigingen presentaties rond dit thema ingericht. Van 2 september tot en met 15 oktober konden lezers in alle vestigingen stemmen op hun favoriete boek voor de NS Publieksprijs. In de Maand van de Geschiedenis van 1 tot en met 31 oktober met als thema ‘Vorst en Volk’ waren in alle vestigingen presentaties rond dit thema ingericht.
Nederland Leest Nederland Leest werd voor de 8e keer gehouden, van donderdag 1 november tot en met vrijdag 30 november. Iedereen werd uitgedaagd in die periode met elkaar in discussie te gaan over één boek. In 2013 was dat het boek ‘Erik of het klein insectenboek’ van Godfried Bomans. Vanaf 1 november gaf Bibliotheek Westland het boek gratis weg aan leden en nieuwe leden. Deze actie toonde weer eens dat ledenwerving en –binding belangrijk zijn binnen het huidige bibliotheekbeleid.
7
Op 28 november speelde cabaretier Rop Janze zijn voorstelling ‘Erik of het klein insectenboek’ in Bibliotheek Wateringen. Rop Janze ging in deze interactieve voorstelling in gesprek met het publiek over Bomans roman. Verder waren in alle vestigingen presentaties rond het thema. Leeskringen Ook in 2013 maakten leeskringen gebruik van de faciliteiten van zeven vestigingen van Bibliotheek Westland. In samenwerking met Stichting Senia heeft Bibliotheek Westland twee nieuwe leeskringen opgericht in 2013. Een leeskring ‘Geschiedenis’ in Wateringen en een leeskring ‘Literatuur’ in Poeldijk. Lezen kan leuker zijn in een leeskring. Interesse in literatuur en schrijvers kan gedeeld worden met anderen. In het Westland zijn er daarom 24 leeskringen actief.
Cultuur Podium Westland Op zaterdag 7 september vond de 6e editie van Podium Westland plaats, een spetterend cultureel evenement in het centrum van Naaldwijk. Het festival werd geopend in de bibliotheek door Ronald Giphart. Bibliotheek Westland was medeorganisator van dit culturele evenement. De bibliotheek organiseerde zelf in de bibliotheek de schrijversmarkt, het dichterspodium, een workshop thrillers schrijven en een iPad workshop. Op het grasveld voor de bibliotheek werden in vier feestelijke tenten allerlei kinderactiviteiten georganiseerd, waaronder voorlezen door de voorleeskoningin, poppenkast en optredens van ‘Man en Muis’. De activiteiten van de bibliotheek trokken ca. 1.200 bezoekers. Cultuurpunt Westland In samenwerking met Gemeente Westland en de cultuurpartners van het Cultureel Platform Westland werd medio 2011 een geheel nieuwe website Cultuurpunt Westland gebouwd, www.cultuurpuntwestland.nl. Informatief, interactief en modern. Alle informatie over cultuur en cultuureducatie op één website bij elkaar op een moderne en aantrekkelijke manier. Iedere maand wordt er een digitale nieuwsbrief gepubliceerd. In 2013 werd de website 176.149 keer geraadpleegd. De website wordt ook gebruikt door Podium Westland en voor nieuws van het Cultureel Platform Westland. Het aantal bezoekers en bezochte pagina’s is met de nieuwe website verdrievoudigd! Activiteitenprogramma Bibliotheek Westland organiseerde in haar vestigingen weer een afwisselend activiteitenprogramma met lezingen, thema-avonden en workshops.
8
In februari besteedde Bibliotheek Westland uitgebreid aandacht aan haar collectie Scandinavische thrillerboeken en –dvd’s in de drie vestigingen ’s-Gravenzande, Naaldwijk en Wateringen. In Monster werd de film ‘Headhunters’ vertoond. In Naaldwijk hield Tineke Jorissen-Wedzinga een lezing over ‘Zweden – natuur, cultuur en… misdaadliteratuur’. ’s-Gravenzande had een Scandinavische filmavond. In samenwerking met Westland Theater De Naald werd de film ‘The Hypnotist’ vertoond.
In De Lier was de workshop ‘Doe meer met sociale media’, een lezing door Danielle van der Stap, Media Spreekuur en een Open Dag. In ’s-Gravenzande was een workshop ‘Kennismaking met sociale media’, een informatieavond over ‘Dyslexie’, een lezing van Conny Braam, een Open Dag, een cursus ‘7 dingen’ en een filmavond ‘Silver linings playbook’. Monster had een filmavond ‘Intouchables’, workshop ‘Kennismaking met sociale media’, en een Open Dag. In Naaldwijk waren workshops ‘Tablet tour’, een Media Spreekuur, een lezing door Lexima, een workshop ‘Digitale fotoboeken maken’, een lezing van Maarten van Rossem en een workshop ‘E-readers’ In Wateringen was een cursus ‘7 dingen’, een Open Dag, een lezing van Bas Haring en een workshop ‘Tablet tour’. Uit evaluaties bleek dat de bezoekers deze avonden met gemiddeld een 8 waardeerden. Historie in de Bibliotheek Sinds 2010 werken Bibliotheek Westland, Het Historisch Archief Westland, het Westlands streekmuseum en VJG TV-Producties, samen in het project Historie in de Bibliotheek. Het doel van het project is om zo veel mogelijk oud Westlands filmmateriaal te verzamelen, te behouden, te digitaliseren en aan het publiek beschikbaar te stellen. Er is een convenant afgesloten tussen de samenwerkingspartners. Inmiddels is ruim driekwart van de ontvangen filmpjes (meer dan 300) gedigitaliseerd. Het belangrijkste onderdeel van het project was het systematisch op film vastleggen van interviews met (bejaarde) Westlanders die over relevante informatie beschikken. Inmiddels heeft er al een flink aantal interviews plaatsgevonden. Deze informatie wordt gekoppeld aan beschikbare historische filmbeelden. Eind 2012 is het project Historie in de Bibliotheek afgesloten. In 2013 hebben de samenwerkingspartners verder samengewerkt op het gebied van filmavonden. Historische beelden en interviews worden gebruikt voor thematische dvd’s, bijvoorbeeld Tweede Wereldoorlog en Westlandse Stoomtramweg Maatschappij´. Hieraan worden filmavonden gekoppeld. Bibliotheek Westland en het Historisch Archief Westland organiseerden samen de volgende filmavonden: Op 24 april werd in Bibliotheek Naaldwijk ´Tweede Wereldoorlog in het Westland´ vertoond. In Bibliotheek Wateringen was op 21 november de vertoning ´Westlandse Stoomtramweg Maatschappij`. Deze avond werd verzorgd door Hans van Lith en Jan Buskes. Voorts worden met enige regelmaat dvd’s met oud filmmateriaal uitgeleend aan verzorgingshuizen en weet ook de Westlandse Omroep Stichting (WOS) ons te vinden wanneer ze bij het maken van een reportage oud beeldmateriaal nodig hebben.
In de maak zijn dvd’s over de Tweede Wereldoorlog, veilingen en sport in het Westland (zijn begin 2014 klaar). Fragmenten uit de dvd’s zijn te zien op de website van het Historisch Archief, via de website van Bibliotheek Westland en via de Regionale Internet TV (RITV). In het kader van het Project Historie in de Bibliotheek is ook veelvuldig gebruik gemaakt van de multitouch tafel (waar alle foto’s uit de collectie van het archief op staan). De tafel is ingezet tijdens Podium Westland en de open dag van het archief. Westlandse Pronkkast In Bibliotheek ‘s-Gravenzande bevindt zich de Westlandse Pronkkast waarin een uitgebreide collectie Westlandse boeken, zowel romans als informatieve boeken, is opgenomen. Het betreft boeken waarvan de auteur uit het Westland afkomstig of woonachtig is of waarvan het onderwerp gerelateerd is aan het Westland. De Westlandse Pronkkast, met een collectie over het Westland, legt het accent op de geschiedenis van de streek waarvan de glastuinbouw een onlosmakelijk deel uitmaakt. De gehele collectie uit de Westlandse Pronkkast is uitleenbaar. Naast alle historische informatie op papier is er ook toegang tot beeldmateriaal en digitale informatie door middel van dvd’s en iPads en een PC met websites over streekgeschiedenis. Een multitouch tafel is gerealiseerd die op een zeer eigentijdse en aansprekende wijze uniek historisch beeldmateriaal ontsluit. De multitouch tafel is voor flexibel en gezamenlijk gebruik van de samenwerkingspartners (Bibliotheek Westland, Historisch Archief Westland en Westlands Streekmuseum. Hij heeft in 2013 vier maanden in Bibliotheek ’s-Gravenzande gestaan en is daarna voor 4 maanden naar het Historisch Archief Westland in Naaldwijk gegaan. In 2013 was er een tentoonstelling van ambtsketens van de burgemeesters van De Lier, ’s-Gravenzande, Monster, Naaldwijk en Wateringen. Er waren Westlandse archeologische vondsten te zien. Deze archeologische voorwerpen zijn afkomstig uit de collectie van het Westlands Museum en geven een overzicht van de rijke Westlandse historie. Verder was de vitrine ingericht door het Westlandse Schaatsmuseum met fraaie schaatsen, prenten, foto’s, en zelfs een Fries Elfstedenkruisje. Op 8 mei gaf Aad Vijverberg in Bibliotheek ’s-Gravenzande een lezing over zijn boek ‘De canon van de kassen: de geschiedenis van de Nederlandse glastuinbouw in 50 verhalen’. Op 11 december was er een lezing van Marja van der Ende ‘Vrij en blij zelfstandig ondernemen’ in Bibliotheek ’s-Gravenzande. Kunstuitleen De Kunstuitleen maakt vanaf 2010 deel uit van Bibliotheek Westland. Er zijn twee distributiepunten, een klein punt in Bibliotheek De Lier en een groter punt in Bibliotheek ’s-Gravenzande. In 2013 werden 91 werken verhuurd. Tevens werden er in ’s-Gravenzande en De Lier groepen van het primair onderwijs ontvangen voor kunstlessen en werden er aankoopexposities georganiseerd met lokale kunstenaars. De collectie van de Kunstuitleen bestaat uit ca. 500 werken waarvan er ca. 380 worden geleend van Kunstuitleen Rijswijk, onze samenwerkingspartner.
Exposities en tentoonstellingen en overige activiteiten Van de mogelijkheid om kunst en/of andere wetenswaardige zaken aan het publiek te laten zien is veel gebruik gemaakt. Een aantal voorbeelden uit de verschillende onderwerpen: schilderijen van Wendela Snijders, foto’s van de Dia- en Fotogroep ’s-Gravenzande, keramiek en filatelie. De fototentoonstelling ‘Westlandse fotoparels’ was van 3 tot en met 23 april te bewonderen in Bibliotheek ’s-Gravenzande. In de bibliotheek van ’s-Gravenzande was van 22 mei tot en met 29 juni een speciale expositie te zien van kunstenaars van het Westlands Kunstenaarscollectief WIT. De expositie was ontstaan naar aanleiding van de Westlandse Kunst- en atelierroute 24 en 25 mei. Bezoekers van de expositie konden stemmen op hun favoriete werk. De twee schilderijen met de meeste stemmen werden aangeschaft voor de collectie van de Kunstuitleen. In Wateringen had de Historische Werkgroep Oud-Wateringen & Kwintsheul in samenwerking met de bibliotheek een tentoonstelling over ‘Openbaar Vervoer’. In de bibliotheken van De Lier, ’s-Gravenzande en Monster was de tentoonstelling ‘Water’ van de Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging, afdeling Delfland te bezichtigen. In Monster was de tentoonstelling ‘Talentvol Blik’, gemaakt door studenten van de School voor Jong Talent (vooropleiding Koninklijke Kunstacademie in Den Haag) te bekijken. Tientallen lokale kunstenaars kregen de gelegenheid hun werken in een van de bibliotheken te exposeren.
Randvoorwaarden Inleiding De bibliotheek is een laagdrempelige toegangspoort tot informatie en media en aanbieder van leesbevordering, mediawijsheid en cultuureducatie. Deskundige medewerkers en goed geoutilleerde gebouwen met een moderne uitstraling zijn onmisbaar voor een kwalitatief verantwoord dienstverleningsniveau. Een belangrijke landelijke ontwikkeling bij het inrichten van bibliotheken en het aanbieden van media is de retailmarketing benadering waarbij de bibliotheek wordt heringericht op interesses van klanten op basis van klantprofielen en met veel frontale plaatsing van media. In 2013 werd Bibliotheek Naaldwijk ‘geretaild’. In 2013 werd ook de landelijke huisstijl van de bibliotheeksector ingevoerd. Dit is zichtbaar in alle communicatie-uitingen maar ook in de vestigingen van de bibliotheek (gevelborden, signing, etc.). Gebouwen en inrichting In 2013 is regulier onderhoud uitgevoerd in de bibliotheekpanden van Naaldwijk (via V.V.E.), Kwintsheul en De Lier. In diverse bibliotheekgebouwen is (op kleine schaal) meubilair vervangen en heeft huurderonderhoud plaats gevonden. In januari 2013 ging het (extra!) Steunpunt in de Brede Buurtschool De Kameleon in Heenweg open. Openingstijden In 2013 waren de tien vestigingen/steunpunten van Bibliotheek Westland 142,5 uur per week open. Landelijk gezien een hoge score voor een bibliotheek met relatief weinig subsidie. Automatisering Sinds januari 2013 wordt het ICT-beheer voor alle vestigingen van
9
de organisatie verzorgd door het bedrijf Lancom uit Rotterdam. In de loop van het jaar verzorgde Lancom de vernieuwing van de diverse computernetwerken. Windows 7 kwam in plaats van Windows XP, en er werden twee centrale computerservers voor de hele organisatie geplaatst, in de vestiging in Wateringen. Waar nodig werd de hardware vernieuwd. De e-mailserver kwam in eigen beheer. Via Lancom kwamen vanaf het begin van het jaar ook nieuwe, snelle datalijnen beschikbaar. Ook werd, in de loop van de zomer, overgeschakeld van telefonie via de KPN-koperverbindingen naar telefonie via internet (VOIP), waarbij gebruik gemaakt werd van de nieuwe datalijnen. In januari werd het nieuwe Steunpunt Heenweg geopend. Dit Steunpunt is gevestigd in de Brede Buurtschool De Kameleon, en bestemd voor zowel de leerlingen van de school als voor het algemene publiek, ook volwassenen. Voor de uitleenadministratie werd gebruik gemaakt van een selfservice-pc, geleverd door EastBridge. Met deze apparatuur kunnen de scholieren en de andere klanten geheel zelfstandig materialen lenen en inleveren, met behulp van RFID. In de vestiging in Wateringen werd in het begin van het jaar een speciale computerhoek ingericht, met aangepast meubilair, met 7 publieks-pc’s, die ook geschikt gemaakt werden voor o.a. cursussen van SeniorWeb. In de vestiging in Naaldwijk werd, in het kader van de herinrichting in de zomer, een nieuwe instructieruimte ingericht, met 8 speciale, flexibele en verrijdbare werkplekken, geleverd door M2Desk. Eind december verhuisde de vestiging Honselersdijk naar Basisschool ’t Startblok. In dit nieuwe Steunpunt werd een pilot gestart met een nieuw selfserviceconcept. Hierbij wordt gebruik gemaakt van een All-in-one-pc , met RFID, met de nieuwe selfservicemodule van het Wise-uitleensysteem.
Met de in 2007 gestarte service ‘Zoek & Boek’ (sinds eind 2011 ‘Aanvragen’ geheten) konden de klanten van Bibliotheek Westland op eenvoudige wijze via internet toegang krijgen tot de catalogus van de complete collectie van de Nederlandse bibliotheken, en boeken, cd’s, dvd’s, games, daisy-roms, luisterboeken en bladmuziek aanvragen. In 2013 werden door de klanten van de Westlandse bibliotheken 836 materialen via ‘Aanvragen’ aangevraagd. Klanten van andere bibliotheekorganisaties vroegen in 2013 in totaal 106 materialen aan bij de Westlandse bibliotheken. Sinds juli 2008 werken alle vestigingen van Bibliotheek Westland met het selfserviceconcept. Met speciale apparatuur en RFIDlabels in de boeken e.d. kunnen de klanten hiermee zelf hun uitleningen en innames registreren, zonder tussenkomst van personeelsleden. Dit systeem waarborgt meer privacy voor de klant, en een snellere doorstroming. In de vijf grootste vestigingen is de apparatuur bovendien gekoppeld aan anti-diefstalpoortjes. In de bibliotheek van Naaldwijk werd eind 2009 bij wijze van pilot een betaalautomaat geplaatst, waarmee de klanten zelf, zonder tussenkomst van personeel, snel hun financiële transacties betreffende de bibliotheek (leengeld, telaatgeld, aankoop tegoeden e.d.) kunnen afhandelen. Hiermee wordt de Klantenservice ontlast. In het begin van 2013 werden, mede naar aanleiding van de ervaringen in Naaldwijk, ook betaalautomaten geplaatst in de vestigingen van ’s-Gravenzande en Wateringen. De nieuwe automaten, geleverd door EastBridge, zijn geschikt voor betalingen met muntgeld en voor PIN-betalingen.
Eind 2012 beschikten de drie grootste vestigingen (Naaldwijk, ’sGravenzande en Wateringen) al over Wifi. Als onderdeel van de vernieuwing van de netwerken kregen begin 2013 ook de vestigingen van De Lier, Monster, Kwintsheul, Poeldijk en Honselersdijk een Wifi-voorziening. Het publiek kon hiervan gratis gebruik maken. Aan het eind van het jaar realiseerde Lancom in alle vestigingen een Intranetvoorziening, voor de interne informatievoorziening van het personeel. De 10 bibliotheekvestigingen in het Westland beschikten in 2013 over in totaal ca. 100 netwerkcomputers en -laptops voor publiek en personeel. In vier vestigingen (Naaldwijk, ’s-Gravenzande, De Lier en Wateringen) werden de netwerken mede gebruikt door samenwerkingspartner SeniorWeb, voor diverse computer- en internetcursussen.
10
Met BicatWise, het ProBiblio-systeem voor bibliotheekautomatisering, kon aan het publiek een ruim pakket van dienstverlening aangeboden worden. Via deze eind 2011 gemoderniseerde applicatie, inclusief de catalogustoepassing, kunnen de klanten in de bibliotheek zelf én thuis via de website van de bibliotheek op internet snel toegang krijgen tot gewenste informatie: zij kunnen o.a. hun eigen leengegevens raadplegen, uitleentermijnen verlengen en materialen reserveren. Bovendien biedt de catalogusmodule (cWise) allerlei interactieve mogelijkheden, zoals het toevoegen van eigen recensies en tags, en deelname aan discussies.Ook zijn direct koppelingen mogelijk met Twitter, Google en Wikipedia. De klanten ontvangen via het uitleensysteem automatisch via emails meldingen van binnengekomen reserveringen en herinneringen voor te laat ingeleverde materialen.
Website: www.bibliotheekwestland.nl In het kader van de landelijke ontwikkeling van Bibliotheek.nl werd in 2013 gebruik gemaakt van de zogenaamde WaaS (Website as a Service), de standaard website bedoeld voor in principe alle Nederlandse bibliotheken. De lay-out van de site is gebaseerd op de nieuwe Landelijke Huisstijl. Met 68.772 unieke bezoeken en 176.149 hits werd de website in 2013 goed bezocht. Deze vorm van digitale dienstverlening is inmiddels onmisbaar, bijvoorbeeld waar het de reservering van materialen en de verlenging van de uitleentermijn van geleende materialen betreft. Via de website kunnen de klanten veel informatie vinden over o.a. de dienstverlening en de vele activiteiten in de verschillende vestigingen, het Cultuurpunt Westland, het Jongeren Informatie Punt, Muziekweb, cursussen en streekhistorie. Via een aparte klanteningang (‘Mijn Gegevens’) kunnen de bibliotheekleden via het Bicat cWise-systeem o.a. opzoeken welke materialen ze geleend hebben.
Samenwerking Voor de culturele en educatieve basisvoorziening die de bibliotheek is, is samenwerking met andere organisaties een belangrijk middel om de band met de lokale samenleving te versterken en een breed pakket van dienstverlening te kunnen realiseren. Bovendien wil de bibliotheek kleinere organisaties en initiatieven graag faciliteiten bieden. In 2013 zijn bestaande samenwerkingsrelaties gecontinueerd en nieuwe relaties aangegaan. Belangrijke samenwerkingspartners in Westland zijn het onderwijs, de voorschoolse opvang, het jongerenwerk, Vitis Welzijn, SeniorWeb Westland, de historische verenigingen, WestlandTheater De Naald, Streekmuseum Westland, Muziekschool Westland, het Historisch Archief Westland, Podium Westland, boekhandel Bruna, de culturele raden, Westland Cultuurweb, Dario Fo en instellingen voor gezondheidszorg. De bibliotheek is een actief deelnemer aan het Cultureel Platform Westland en trekker van een aantal (gemeentelijke) projecten. Rond diverse projecten werd samengewerkt met Bibliotheek Oostland, Bibliotheek Maassluis/Midden-Delfland, ProBiblio, Kunstgebouw, Erfgoedhuis ZH en andere regionale bibliotheken. Periodiek overleg vond plaats met de Gemeente Westland, ProBiblio, de regio Haaglanden, de BOZH (directeurenoverleg ZH) en de landelijke brancheorganisatie VOB. Personeel en reorganisatie De beroepskrachten (19,2 fte, 46 medewerkers) en vrijwilligers (120) bepalen met elkaar de kwaliteit van de dienstverlening. Vanwege gemeentelijke bezuinigingen is in 2013 een reorganisatie opgestart die moet leiden tot een vermindering van betaald personeel met ongeveer 1,5 fte. Om de kennis en vaardigheden van het personeel op peil te houden is een scholingsplan opgesteld en uitgevoerd. Vanaf 2013 is een nieuwe dimensie gerealiseerd door het invoeren van het Sterrenplan. Via een keuzemenu moeten medewerkers scholingsactiviteiten kiezen om binnen een periode van 2 jaar een verplicht aantal ‘sterren’ te verwerven. Hierbij kregen informatiedienstverlening, marketing en specifieke vakkennis gericht op jeugd en jongeren en mediawijsheid prioriteit. Personeelsvertegenwoordiging (PVT) Sinds 2007 beschikt Bibliotheek Westland over een personeelsvertegenwoordiging (PVT) die uit 3 medewerkers bestaat. In 2013 waren dat: Marijke van Bracht, Pleuntje Hijman en Hennie Vreugdenhil. Reservelid was Marga van Marrewijk. Bij afwezigheid van één van de vaste leden neemt Marga deel aan de vergaderingen. De PVT is 3 keer bij elkaar gekomen om overleg te voeren met de directeur / bestuurder Marcel Vos. Tijdens de vergaderingen is de PVT geïnformeerd over belangrijke ontwikkelingen en is formeel advies of instemming gevraagd over een aantal beleidsstukken en (voorgenomen) besluiten. Aan de orde zijn o.a. geweest: de Jaarrekening 2012, de Begroting 2014, het Werkplan 2014, het Scholingsplan, de Reorganisatie en het Sociaal Plan. In oktober is Monique Bruggeman door de PVT aangesteld als nieuwe vertrouwenspersoon voor de organisatie. De samenwerking tussen de PVT en de directeur / bestuurder had een informeel en constructief karakter.
Raad van Toezicht Bibliotheek Westland Samenstelling De Raad van Toezicht (RvT) in het jaar 2013 de volgende samenstelling: Irmgard Bomers, voorzitter Fred van Geffen, plv. voorzitter Ger Alleblas Marrit van Baalen Wim Huizer Gerard Vos Activiteiten De RvT vergaderde in het verslagjaar vijfmaal officieel, te weten op 28 januari, 25 maart, 17 juni, 16 september en 25 november. Daarnaast waren er enkele informele bijeenkomsten om met elkaar van gedachten te wisselen over de visie op de bibliotheek van de toekomst. De RvT handelt in de lijn met de principes van de Code Cultural Governance (CCG). Landelijk staan de bibliotheken onder grote druk. Enerzijds doordat veel gemeentes de subsidie verlagen en anderzijds door de ontwikkelingen op het gebied van ICT, de toename van eBooks en andere sociale media. In de gemeente Westland biedt de bibliotheek een breed aanbod in de diverse vestigingen ondanks de beperkte middelen. Het streven is om ook in de kleine kernen een bibliotheekvoorziening in stand te houden. Soms kan dat in samenwerking met een basisschool, soms is dat in de vorm van een servicepunt. Ook andere mogelijkheden worden niet uitgesloten. In een aparte bijeenkomst sprak de RvT over de toekomst. De gedachten gaan uit naar een centrale bibliotheek en steunpunten in de kernen. Naast de standaardzaken zoals jaarrekening, begroting en gesprek met de accountant, het jaarwerkplan 2014 was er in het jaar 2013 een aantal zaken dat er uit sprong. Rondom ICT, een belangrijk item gezien automatisering en selfservice kwam het investeringsplan aan de orde. De vele veranderingen en teruglopende middelen noopten tot een reorganisatie. Gelukkig is dit goed verlopen en kon op goede wijze afscheid genomen worden van enkele personeelsleden. Met het Creatief en Cultureel Centrum De Spin in De Lier werd intensief gesproken over het overnemen van de activiteiten door de bibliotheek. In 2014 zal dit worden gerealiseerd. Ook vonden oriënterende gesprekken op directieniveau plaats met de bibliotheek Maassluis/Midden-Delfland. De locatie Naaldwijk van de bibliotheek werd geheel gerestyled. Kon in dit verslagjaar een steunpunt worden geopend in de Heenweg in samenwerking met de basisschool, in dit verslagjaar werden ook voorbereidingen getroffen om in de basisschool ’t Startblok in Honselersdijk een steunpunt met uitleenfunctie te openen. Voor directie en medewerkers was het een enerverend jaar door alle veranderingen en de reorganisatie. Dat is goed opgepakt. Een compliment voor alle medewerkers en niet te vergeten de vele vrijwilligers is zeker op zijn plaats.
11
Bibliotheek Westland in cijfers 2013
Leners De Lier ‘s-Gravenzande Heenweg Honselersdijk Kwintsheul Maasdijk Monster Naaldwijk Poeldijk Wateringen Totaal 0-15 jaar 1.584 2.540 0 669 413 491 1.566 2.467 641 2.237 12.608 16-17 jaar 74 145 0 57 30 20 126 175 32 172 831 18-65 jaar 944 1.561 0 282 243 180 1.098 1.683 287 1.353 7.631 65+ (incl. woon- en zorgcentra) 291 507 0 71 75 48 317 547 72 341 2.269 Pluspas 54 42 0 1 2 2 14 33 1 26 175 Instellingpas en groepspas scholen 14 21 0 3 2 5 20 32 17 14 128 Vriend van de Bibliotheek (Donateur) 31 34 0 4 1 0 23 39 1 38 171 Mini-abonnement/Knipkaart 22 27 0 5 4 7 29 23 14 25 156 Pas met Zuid-Hollands Bibl.Pasp. 1 16 0 0 0 1 5 6 1 11 41 Partnerpas 20 30 0 2 0 0 15 19 4 17 107 Projectpas voor Scholen 20 60 0 0 32 0 19 9 0 23 163 Totaal 3.055 4.983 0 1.094 802 754 3.232 5.033 1.070 4.257 24.280 Bezoekers De Lier ‘s-Gravenzande Heenweg Honselersdijk Kwintsheul Maasdijk Monster Naaldwijk Poeldijk Wateringen Totaal Totaal 53.107 122.234 1.000 18.038 13.687 16.151 55.758 108.355 23.048 77.681 489.059 Aantal inwoners De Lier ‘s-Gravenzande Heenweg Honselersdijk Kwintsheul Maasdijk Monster Naaldwijk Poeldijk Wateringen Totaal (incl. Heenweg ) (bij ‘s-Gravenz.) (incl. Ter Heijde) Totaal aantal inwoners per 31-12-2013 11.991 20.777 n.v.t. 7.615 3.704 4.337 14.270 19.601 5.893 15.154 103.342 Collecties De Lier ‘s-Gravenzande Heenweg Honselersdijk Kwintsheul Maasdijk Monster Naaldwijk Poeldijk Wateringen Boeken Jeugd fictie 8.569 10.993 539 2.590 3.424 2.823 8.423 12.087 3.898 11.905 Boeken Jeugd non-fictie 2.104 3.876 190 706 994 723 2.282 3.104 1.048 3.215 Boeken Volwassenen fictie 7.849 11.101 305 2.034 2.713 1.196 9.197 9.610 3.114 11.149 Boeken Volwassenen non-fictie 2.251 5.314 2 314 513 362 2.954 3.490 658 4.454 DVD’s 1.350 2.070 0 381 368 165 1.468 2.244 195 2.341 Games 0 153 0 0 0 0 0 144 0 125 Luisterboeken 250 490 0 5 76 71 283 510 87 472 Daisy-roms 72 100 0 0 0 0 121 106 22 79 E-bookreaders en Daisyspelers 4 5 0 0 0 0 7 9 0 9 E-bookdiscs 0 34 0 0 0 0 0 35 0 31 CD-roms 8 15 0 2 1 1 10 30 2 67 Videobanden 2 9 0 0 0 1 0 6 5 12 Totaal 22.459 34.160 1.036 6.032 8.089 5.342 24.745 31.375 9.029 33.859
Totaal 65.251 18.242 58.268 20.312 10.582 422 2.244 500 34 100 136 35 176.126
Uitleningen De Lier ‘s-Gravenzande Heenweg Honselersdijk Kwintsheul Maasdijk Monster Naaldwijk Poeldijk Wateringen Totaal Boeken Jeugd fictie 46.890 69.078 975 12.348 10.602 11.504 39.083 74.347 16.825 70.747 352.399 Boeken Jeugd non-fictie 7.676 11.060 290 1.567 974 1.168 5.648 11.846 2.332 9.679 52.240 Boeken Volwassenen fictie* 38.201 61.917 97 10.438 6.554 7.238 41.735 70.580 10.737 48.433 295.930 Boeken Volwassenen non-fictie 6.824 12.252 2 834 688 780 7.790 13.426 1.105 11.077 54.778 DVD’s 9.428 15.453 0 1.430 1.833 1.033 13.122 20.474 1.459 16.222 80.454 Blu-ray discs 0 12 0 2 0 2 17 257 11 3 304 Games 66 1.658 0 5 18 0 22 1.710 26 1.622 5.127 Luisterboeken 731 851 0 114 105 65 668 1.181 175 1.238 5.128 Daisy-roms* 12 128 0 2 3 2 123 154 208 82 714 E-bookreaders en Daisyspelers 15 23 0 2 2 1 19 30 0 25 117 E-bookdiscs 11 81 0 5 2 3 1 130 6 165 404 Tijdschriften 8.361 9.429 0 1.930 1.048 1.238 10.322 10.426 1.976 12.271 57.001 CD-roms 113 53 0 13 4 2 68 136 3 133 525 Videobanden 0 4 0 0 0 2 0 0 0 0 6 Muziek-cd’s 60 252 0 20 29 1 82 134 10 47 635 Kunstwerken 3 88 0 0 0 0 0 0 0 0 91 Totaal 118.391 182.339 1.364 28.710 21.862 23.039 118.700 204.831 34.873 171.744 905.853 * Inclusief woon- en zorgcentra. Inlichtingenvragen De Lier ‘s-Gravenzande Heenweg Honselersdijk Kwintsheul Maasdijk Monster Naaldwijk Poeldijk Wateringen Totaal Totaal 3.666 7.930 1.534 1.794 962 4.693 10.322 1.027 8.411 40.339 Openstellingsuren De Lier ‘s-Gravenzande Heenweg Honselersdijk Kwintsheul Maasdijk Monster Naaldwijk Poeldijk Wateringen Totaal Totaal aantal openingsuren per week 18,5 22,5 3 8 9,5 8 18,5 24 10 20,5 142,5 Aantal groepsbezoeken basisonderwijs: 282 (7.025 leerlingen) Taalkr8dagen: 500 leerlingen Activiteiten VVE: 400 kinderen Raadplegingen Website Bibliotheek Westland: 176.149 bezoekers Raadplegingen Cultuurpunt Westland: 70.187 bezoekers Raadplegingen JIP-Westland: 4202 bezoekers
12
