Say , e l b a n i a sust say Agrico.
Referentiematrix ISO 26000 Een duurzame coöperatie, een duurzaam product. Werkgroep MVO Agrico
agrico.nl/mvo
agrico.nl/mvo
Say sustainable, say Agrico.
agrico.nl/mvo
Disclaimer ©2013, Agrico B.V. Emmeloord Auteur: R. Vernooij
Referentiematrix ISO 26000
Niets uit deze uitgave mag verveelvoudigd en/of
Een duurzame coöperatie, een duurzaam product.
aan derden zonder voorafgaande toestemming van
Werkgroep MVO Agrico
Agrico B.V. of de auteurs.
openbaar worden gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook en evenmin worden opgeslagen in een databank met als doel een terugzoek mogelijkheid te verschaffen
3
Inhoudsopgave
agrico.nl/mvo
agrico.nl/mvo
01 Inleiding
3
09 Gepaste zorgvuldigheid (Due dilligence)
02 Zelfverklaring ISO-26000
5
03 Wie is Agrico?
6
04 Scope MVO project 2012/2013
8
05 MVO principes
9
22. Op welke manier beoordeelt Agrico (potentiële) negatieve effecten van de eigen activiteiten en besluiten op maatschappij, milieu en economie?
27 27
23. Op welke manier beoordeelt Agrico (potentiële) negatieve effecten van de activiteiten en besluiten van organisaties in uw invloedssfeer op maatschappij, milieu en economie?
28
1.
Agrico legt rekenschap af over effecten op de maatschappij, de economie en het milieu
9
24. Hoe wordt gepaste zorgvuldigheid uitgeoefend of geïmplementeerd bij Agrico?
29
2.
Agrico is transparant over besluiten en activiteiten die een effect hebben op de omgeving
10
25. Welke (potentiële) negatieve effecten op maatschappij, milieu en economie heeft Agrico geïdentificeerd?
29
3.
Agrico gedraagt zich ethisch
10
10 Missie, visie, beleid en strategie
30
4.
Agrico respecteert de belangen van stakeholders en speelt hierop in
11
30
5.
Agrico respecteert de geldende wet- en regelgeving
11
11 Ontwikkelen van draagvlak en competenties
6.
Agrico respecteert de internationale gedragsnormen
11
7.
Agrico respecteert en erkent de universele mensenrechten
11
26. Op welke wijze heeft Agrico richting gegeven aan haar maatschappelijke verantwoordelijkheid?
binnen en buiten de organisatie?
06 Stakeholders
12
8.
Hoe heeft Agrico haar stakeholders geïdentificeerd?
12
9.
Wie zijn de stakeholders van Agrico?
13
12 Integreren van maatschappelijke verantwoordelijkheid in besturingsprocessen, systemen en procedures
10. Waarom en waarbij betrekt Agrico haar stakeholders?
15
32
27. Op welke manier creëert Agrico draagvlak voor maatschappelijke verantwoordelijkheid, 32
28. Op welke manier ontwikkelt Agrico de benodigde competenties voor het nemen van maatschappelijke verantwoordelijkheid binnen en eventueel buiten de organisatie?
33 34
29. Op welke manier heeft Agrico haar maatschappelijke verantwoordelijkheid geïntegreerd in
07 Kernthema’s
17
11. Geef aan waar Agrico bij het bepalen van relevante onderwerpen naar heeft gekeken
17
13 Communicatie en rapportage
35
12. Welke onderwerpen (kernthema’s) zijn relevant?
17
30. Criteria voor communicatie over maatschappelijke verantwoordelijkheid
35
13. Welke criteria heeft Agrico gebruikt bij het bepalen van significante onderwerpen?
18
31. Op welke manier communiceert Agrico over haar maatschappelijke verantwoordelijkheid?
35
14. Welke onderwerpen zijn significant?
18
32. Rapporteert Agrico over MVO via een maatschappelijk verslag?
36
15. Welke criteria heeft Agrico gebruikt bij het bepalen van prioritaire onderwerpen?
18
33. a) Zijn er conflicten of meningsverschillen met stakeholders?
36
16. Welke onderwerpen hebben prioriteit?
19
14 Het monitoren van activiteiten en beoordelen van prestaties
17. Tot welke acties heeft dit geleid of gaat u nemen?
20
18. Toelichting op de prioriteitsstelling
21
19. Geef aan welke stakeholders, en op welke wijze, Agrico heeft betrokken bij het identificeren
haar besturingsprocessen, systemen en procedures?
34
38
34. Op welke manier monitort Agrico haar activiteiten die effect hebben op relevante thema’s en onderwerpen?
38
35. Hoe heeft Agrico haar prestaties op relevante thema’s beoordeeld?
38
21
36. Heeft u stakeholders betrokken, zo ja welke?
38
08 Ketenverantwoordelijkheid en invloedssfeer
24
37. a) Welke verbeteringen of successen heeft Agrico bereikt?
39
20. Welke organisaties bevinden zich in Agrico’s invloedssfeer en hoe verhouden die zich tot Agrico?
24
21. Op welke manier stimuleert Agrico maatschappelijke verantwoordelijkheid bij andere organisaties?
26
van relevante, significante en prioritaire onderwerpen
b) Welke doelen zijn nog niet bereikt?
4
40
15 Selecteren van MVO-initiatieven en -instrumenten
41
38. Aan welke MVO-initiatieven en eventuele bijbehorende instrumenten neemt Agrico deel?
41
39. Welke punten heeft u overwogen bij de keuze voor dit initiatief (ISO-26000)?
41
40. Welke concrete acties worden uitgevoerd in verband met het MVO-initiatief?
42
5
agrico.nl/mvo
agrico.nl/mvo
01 Inleiding
Leeswijzer In dit document geven wij u antwoord op de 40 vragen van de ISO 26000 zelfverklaring (de zogenaamde referentiematrix). Indien nodig wordt verwezen naar bronnen voor aanvullende informatie. Waar mogelijk zijn de antwoorden met voorbeelden geïllustreerd.
In het najaar van 2012 heeft directie en MT van Agrico
Ekwadraat heeft als taakstelling er mede voor te zorgen
Verklarende begrippenlijst
besloten om Duurzaamheid op te nemen in haar strate-
dat Agrico haar doelstelling, een zelfverklaring ISO-26000,
gische beleidsbepaling. Maatschappelijk verantwoord
in 2013 uitvoert en behaalt.
PD
Phyto sanitaire dienst
ondernemen moet een ondersteunende en blijvende
In dit verslag vindt u een weergave van de referentie-
NAK
Nederlandse algemene keuringsdienst
pijler binnen de toekomstige bedrijfsvoering worden.
matrix, welke een onderdeel is van de zelfverklaring
Skal
Controlerende Organisatie voor biologische producten
ISO-26000. Er is gekozen om deze matrix in verslagvorm
MVO
Maatschappelijk verantwoord ondernemen
Betrokkenheid in milieu (planet), maatschappelijke
weer te geven. Hierbij wordt aan de hand van 40 vragen
ISO
International Organization for Standarization
ontwikkeling (people) en economische ontwikkeling
concreet antwoord gegeven hoe uitvoering wordt
NEN
Nederlandse Normalisatie-instituut
(profit) behoren tot het business DNA van een moderne
gegeven aan MVO-beleid bij Agrico. Hierbij worden
GMP
Good Manufacturer practices
onderneming. Een onderneming die haar verantwoor-
voorbeelden, uitleg en bronweergave vermeld.
GlobalG.A.P.
Wereldwijd “Good agricultural practices”
MT
Management Team
delijkheid durft te nemen, een dialoog met haar stakeholders aangaat en gezamenlijk bouwt aan een
We hopen dat u met evenzoveel waardering en leesplezier
NPR 9026 +C1:2012
Nederlandse praktijkrichtlijn 9026: ‘Handleiding zelfverklaring NEN-ISO 26000’
duurzame toekomst.
het verslag gaat lezen als waarmee de MVO-werkgroep
OR
Ondernemingsraad
energie, inzet en kennis heeft bijgedragen.
LTO
Land- en tuinbouworganisatie (brancheorganisatie)
Hierbij wordt een onderneming geacht zichzelf doelen
Directie, MT en werkgroep MVO van Agrico zijn er echter
HR
Human Resource
te stellen vanuit een startsituatie, waarbij de organisatie
van doordrongen dat werken aan een maatschappelijk
samen met haar stakeholders een route uitzet, die zowel
verantwoorde onderneming een continu proces is. MVO is
voor het bedrijf als voor de betrokkenen laat zien dat
geen eenmalige actie, maar moet een voortdurend proces
er met overtuiging en inzet, mens en middelen worden
op gang brengen waarin de hele organisatie en haar
gemobiliseerd om de MVO doelstellingen kracht bij
stakeholders moeten participeren.
Say sustainable, say Agrico.
te zetten. Agrico gaat MVO nadrukkelijker op de kaart zetten. Dat gaat zij doen vanuit een gecentraliseerde situatie waarbij in 2013 in eerste instantie het hoofdkantoor in Emmeloord als startsituatie wordt aangegrepen, om zich van daaruit de komende jaren verder te ontwikkelen. In de nabije toekomst wil Agrico een verdere uitrol maken naar ketenpartners zoals dochterbedrijven, aangesloten
Say sustainable, say Agrico.
ISO 26000
7 kernthema’s focusgebieden
leden-telers en logistieke dienstverleners. Om een begin te maken met MVO, is er een werkgroep
Bestuur van de organisatie
Say
opgericht vanuit verschillende functiegebieden binnen
Focusgebieden Agrico
het hoofdkantoor van Agrico. Daarnaast heeft Agrico
relationship,
say Agrico.
Mensenrechten
Say
relationship,
say Agrico.
Say
een alliantie gezocht in het vormgeven van haar MVO
human capital, say Agrico.
Arbeidsrechten
Say
human capital, say Agrico.
Milieu
Consumenten aangelegenheden
Eerlijk zaken doen
Say
energy reduction, say Agrico.
Say
waste reduction, say Agrico.
Say social and social involvement, say Agrico.
Say
relationship,
say Agrico.
Say social and social involvement say Agrico.
Betrokkenheid in ontwikkeling van de gemeenschap
Say social and social involvement, say Agrico.
Say
relationship,
say Agrico.
doelstellingen door Ekwadraat uit Leeuwarden te benoemen als MVO-partner.
Say social and social involvement, say Agrico.
Cross-reference tabel tussen de 7 kernthema’s ISO 26000 en focusgebieden Agrico. 6
7
02 Zelfverklaring ISO-26000
agrico.nl/mvo
03 Wie is Agrico?
Zelfverklaring NEN-ISO 26000: NPR 9026 +C1:2012 van Agrico
agrico.nl/mvo
Als het om aardappelen gaat, bent u bij Agrico aan het juiste adres. Say potato, say Agrico.
Maatschappelijke verantwoordelijkheid van organisaties
Agrico is een grote, krachtige, coöperatieve organisatie. Het kweken en telen van een kwaliteitsproduct passend bij de specifieke eisen en omstandigheden van de klant, waar ook ter wereld, dat is de inzet van Agrico.
Ondergetekende, de heer J.J. van Hoogen, algemeen directeur Agrico,
Die specifieke eisen hebben onder andere betrekking op de kwaliteitseisen van de aardappel. Daarom voldoet
verklaart NEN-ISO 26000: NPR 9026 +C1:2012, Maatschappelijke Verantwoordelijkheid van Organisaties toe te passen bij
Agrico aan diverse kwaliteitsnormen zoals GMP en SKAL
al haar organisatieonderdelen en dit te hebben onderzocht en beoordeeld aan de hand van het proces beschreven
(Bio) alsmede ook haar aangesloten leden voldoen aan
in NPR 9026 +C1:2012.
o.a. GlobalG.A.P. (consumptieteelt) en de NAK-norm voor pootgoed. Waardevolle kwaliteitscertificaten die u
De organisatie verklaart de principes en richtlijnen van NEN-ISO 26000: NPR 9026 +C1:2012 toe te passen en te borgen
zekerheden bieden. Maar in onze visie zeggen ze onvol-
dat dit bij voortduring het geval zal zijn. In het kader van deze zelfverklaring wordt dat minimaal eenmaal
doende over principes en richtlijnen in Maatschappelijk
per jaar onderzocht en beoordeeld.
Verantwoord Ondernemen en dat is ook iets wat wij belangrijk vinden. De aardappel is een duurzaam product
De organisatie geeft met deze zelfverklaring een onderbouwing en uitwerking van de gemaakte keuzes
en wij streven naar een duurzame productiewijze.
ten aanzien van haar maatschappelijke verantwoordelijkheid op de volgende gebieden.
De ISO 26000 is een internationale richtlijn die speciaal
Foto 1.1 Hoofdkantoor Agrico in Emmeloord
is ontwikkeld om duurzaam ondernemen in de praktijk
Agrico is een coöperatieve vereniging van aardappeltelers
1. Onderschrijven en toepassen van de zeven principes van MVO.
te brengen. ISO-26000 geeft antwoord op het wat en hoe
die door een fusie in 1973 is ontstaan. De Agrico-groep is
2. Identificeren en betrekken van stakeholders.
van MVO. Agrico onderschrijft de principes en richtlijnen
een coöperatieve onderneming van telers die aardappelen
3. De zeven MVO-kernthema’s en 37 MVO-onderwerpen.
van ISO-26000 volledig.
kweekt, teelt, verpakt en vermarkt. De coöperatie heeft
4. Integratie van maatschappelijke verantwoordelijkheid binnen de organisatie.
Het hoofdkantoor in Emmeloord coördineert de verkoop
ten doel om de tot haar best mogelijke inzicht en midde-
en introductie van nieuwe rassen. Agrico werkt intensief
len de wereldwijde vermarkting van het product van haar
samen met een uitgebreid internationaal netwerk van
leden te verzorgen en daarmee de hoogst mogelijke
dochterondernemingen en deelnemingen in Nederland,
uitbetaalprijs voor haar producten te realiseren. Daarbij
De resultaten van het onderzoek zijn te vinden op www.agrico.nl. Naam organisatie:
Agrico
Frankrijk, Groot-Brittannië, Polen, Italië, Zweden, Finland,
ondersteunt de organisatie haar leden intensief tijdens
Locatie:
Emmeloord
Roemenië, Slovenië en Canada. Bovendien heeft Agrico
de teelt, het sorteren en de bewaring om dit op een maat-
Straat en huisnr.:
Duit 15
vertegenwoordiging in bijna alle pootgoed importerende
schappelijke verantwoorde en duurzame wijze uit
landen ter wereld.
te voeren.
Postcode en woonplaats: 8305 BB Emmeloord Coöperatie Agrico U.A.
Met een totaal van ruim 900 leden, diverse dochterbedrijven en deelnemingen in binnen- en buitenland, een fysieke omzet van ca. 550.000 ton aardappelen per jaar, een geconsolideerde netto-omzet van ca. 200-250
Jan van Hoogen
mln/jaar en ca. 190 werknemers, is Agrico een wereld-
algemeen directeur
speler op het gebied van de vermarkting van aardappels.
Datum en plaats: 1 juli 2013, Emmeloord
8
9
agrico.nl/mvo
Agrico B.V.
04 Scope MVO project 3 1 0 /2 2 1 0 2
Algemeen directeur
Secretaresse MT
MT lid Finance & Control
MT lid Com. consumptie
agrico.nl/mvo
Personal assistant
MT lid Com. pootgoed
MT lid Operations
Dochters
In een strategische heroriëntatie van de organisatie (strategiefocus 2012-2017) heeft Agrico besloten MVO (maatschappelijk verantwoord ondernemen)
Coördinator F&C
Coördinator Com. consumptie
ICT
CMC
Coördinator Com. pootgoed
Analist operations
Coördinator Logistiek
nadrukkelijker en zichtbaarder als beleidsonderdeel
Coördinator Teelt
mee te nemen in de operationele uitvoering. Maatschappelijk verantwoord ondernemen wordt vaak
Goederenstroom Debiteuren Crediteuren
Juridische zaken
Commercie Rassenintroductie Klachten
Commercie Rassenintroductie Klachten
Telerslogistiek Afnemerslogistiek Exportdocumenten
samengevat onder de veel gebruikte term “duurzaamheid”.
Buitendienst PTA Binnendienst PTA
Hieronder valt alles wat continuïteit van huidige activiteiten zeker stelt. Over het algemeen wordt hierbij gekeken naar:
Hoofd Facilitaire dienst
“People, Planet & Profit”.
Personeelszaken
Werken aan duurzaamheid komt voort uit een grote maatschappelijke betrokkenheid en de dialoog met stake-
Alg. secretariaat Balie en kantine Postkamer
Controller
holders. Binnen Nederland hebben steeds meer bedrijven
Projecten
en organisaties een duurzaamheidsbeleid en gaan dit ook uitdragen. SPV
Daarin past de ontwikkeling van een beleidsplan
Agrico is in 2012 begonnen met het actief invullen van
‘Duurzame aardappelketen’ die een basis vormt voor
een MVO-beleid. Voordien werd er al aan MVO gedaan
een uitvoerend beleid tot 2017.
(afval scheiden, energie besparen), maar niet in alle bedrijfsbeslissingen werd MVO meegenomen. Vanuit de
Fig. 1.1 Organogram Agrico per 01-01-2013
Wij zijn transparant in de besturing van onze organisatie,
focus op het hoofdkantoor wil men vanaf 2013 de scope
doen zaken op basis van eerlijkheid, vertrouwen en hel-
verleggen naar de keten. Daarin past de ontwikkeling van
dere afspraken. Wij behandelen mensen gelijkwaardig,
een beleidsplan ‘Duurzame aardappelketen’ die een basis
bevorderen hun deelname aan het arbeidsproces en
vormt voor een uitvoerend beleid tot 2017.
zorgen ervoor dat arbeidsomstandigheden en werkrelaties Met de voorliggende zelfverklaring kunnen wij aantonen
optimaal zijn. Bovendien onderstrepen wij met ISO-26000
De scope voor 2012/2013 betrekt zich in eerste instantie
dat wij de principes en richtlijnen van ISO-26000 toepassen.
dat wij het milieu actief willen verbeteren en werken aan
op het hoofdkantoor van Agrico op het volgende adres;
Deze zelfverklaring is opgesteld conform de NEN richtlijn
duurzame oplossingen. Dat we onze leden, leveranciers
NPR 9026 +C1:2012. Die handtekening hebben wij eronder
en klanten respecteren en luisteren naar hun suggesties.
gezet, omdat wij de kernthema’s van ISO-26000 optimaal
En dat wij betrokken zijn bij de gemeenschap in onze
in onze bedrijfsvoering integreren. Voor 2012 deden we
omgeving.
Agrico BV, Duit 15, 8305 BB in Emmeloord.
‘ad hoc’ aan MVO (afval scheiden, energie besparen), maar het werd niet structureel in onze werkzaamheden meegenomen. Sinds 2012 voeren we MVO structureel in onze bedrijfsvoering en wordt MVO bij alle bedrijfsbeslissingen meegenomen. Daarbij hebben we de focus
Bron: • Z elfverklaring ISO-26000 op www.agrico.nl/mvo • h ttp://www.agrico.nl/over-agrico/cooperatieve-structuur/ en http://www.agrico.nl/over-agrico/ • R eferentieverslag Agrico 2012/2013 op www.agrico.nl/mvo
in eerste instantie op ons hoofdkantoor liggen en kiezen we bewust voor een aantal kernthema’s en speerpunten. Vanaf 2013 verleggen we de scope naar de keten.
10
11
dan die je eerst had. Je oude verkitting is weg en de verdichting wordt al gauw groter dan vóór het diepwoelen. De sleutel ligt bij het voorkómen van verdichting.” Dat komt neer op verlaging van wiellasten. Van den Akker wijst erop dat verdichting van de ondergrond maar deels kan worden opgeheven. Om verdichting te voorkomen is volgens Van den Akker ook ploegen met een wiel in de voor
agrico.nl/mvo
05 MVO principes
ongewenst. “Wat je daarmee doet is ter plekke een ploegzool creëren. Dat traditionele ploegen is niet goed. Bovenover ploegen is beter. Ik vind het doodzonde dat niet al 20 jaar geleden boven over ploegen de standaardmethode is geworden. Een zware trekker op een brede band maakt een diepe ploegzool. Hoe dieper die zit, hoe moeilijker het herstel. Komt de verdichting onder de 60 centimeter, dan wordt die onherstelbaar.”
Servië produceert 450.000 tot 500.000 ton ruwe suiker per jaar, waarvan ruim de helft door Sunoko. Servië mag onder de huidige regeling jaarlijks 180.000 ton suiker exporteren naar de EU. Directeur Ljubisa Radenkovic van Sunoko verwacht dat de export fors stijgt als de quotering wegvalt, zegt hij in een interview met persbureau Agra Europe. “De grotere export stimuleert onze eigen suikerproductie. We
2. A grico is transparant over besluiten en activiteiten die een effect hebben op de omgeving
meer geproduceerd. Serv deze regio de grootste sui ducent geworden. Alleen h tenrijkse suikerbedrijf A Vorig jaar werd in Servië 64.768 agrico.nl/mvo en het Kroatische Viro zij hectare bieten geteeld. Foto RB concurrenten voor Sunok vië heeft als grote voordeel kunnen de telers een bietenprijs is omringd door landen die betalen die goed kan concurreren moeten importeren.” met de telersprijzen voor andere Een ander pluspunt v industriële gewassen.” Servische sector is dat de De akkerbouwers in Servië teelsteeds meer suiker verbru den vorig jaar 64.768 hectare suivoor de productie van etha kerbieten. In Nederland is vorig
3. A grico gedraagt zich ethisch.
Agrico gedraagt zich ethisch. Agrico wil in de nabije
Besluiteloosheid rond stuifbestrijding remt innovatie toekomst haar bedrijfsvoering (procedures en regels)
Het afleggen van rekenschap is binnen het systeem van ISO-26000 opgebouwd op basis van zeven kernthema’s binnen MVO. In dit hoofdstuk worden de MVO principes
duurzaamheidsmodel ter illustratie.
haar leden via de Raad van beheer en de ledenraad en
Hierover wordt via Raad van beheer, ledenraad, ledenDe akkerbouw is gebaat bij
voorwaardenhandboek bestaat al en wordt aan elke
S
daarnaast financiële rekenschap middels een financieel jaarverslag. In de toekomst wil Agrico door middel van een ISO-26000 zelfverklaring en een MVO-jaarverslag ook maatschappelijke rekenschap afleggen. Agrico heeft de analist operations en de werkgroep MVO binnen de organisatie aangewezen om samen met Ekwadraat invulling te geven aan haar MVO beleid. Bronnen: • J aarverslagen (http://www.agrico.nl/over-agrico/financieel/)
ISO 26000
DOOR JAN ENGWERDA
7 kernthema’s focusgebieden
Financiële verantwoording wordt gedaan in het jaarverslag welke wordt gecontroleerd en voorzien van
Van Hoogen: indicatieprijs nu transparanter INTERVIEW Jan van Hoogen
Bestuur van de organisatie
nieuwe medewerker ter beschikking gesteld.
zijn overgezaaid. Bij peen en uien mest als stuifbestrijder is voor de is het verstoven areaalook kleiner, een accountantsverklaring door Ernst en Young Agrico publiceert haar indicatieen uitbetalingsprijs korte termijn, vindt Jeffrey Olmaar de kosten per hectare zijn dengarm, directeur van Van der flink LTO wil eenhaar defini-telers Accountants LLP. die zijhoger. uitkeert aan zoals het hieronder Stelt, leverancier van Stesam en tieve toelating voor rundveedrijfdierlijke mest. “Als je daarmee mest als stuifbestrijder. Maar de weergegeven krantenartikel.naar Brussel gaat, moet je wisselmestwetgeving verbiedt het bogeld meenemen. Je levert in op vengronds uitrijden vanwege de Directie, management en verkopers volgden in februari zaken die van groter belang kunammoniakuitstoot. De bijdrage nen zijn. Terwijl er voor stuifbevan mest als stuifdek aan de totaBronnen: 2013 een workshop over ‘ethisch zaken doen’. Agrico gaat strijding alternatieve middelen le ammoniakuitstoot is echter ge• ring. http://www.agrico.nl/over-agrico/ zijn. Een beleid zonder ontheffinBij toediening van 10 ton op basis van deze ervaring een code van ethiek (Code of gen stimuleert de verdere ontper hectare • rundveedrijfmest Secretariaat en afdeling CMCop wikkeling van alternatieven.” 1.000 hectare akkerland is dat (coöperatie, Conduct) opstellen voor de organisatie. Hiervoor is een Een toenemende vraag verlaagt 0,027 procent.marketing en communicatie) ook de kostprijs. En loonwerkers De laatste jaren komt er in het werkgroep samengesteld. Het voornemen is om dit in zijn minder afvoorjaar steeds wachtend in een ontheffing de herfst van 2013 te realiseren. voor mest als Veel boeren wachten het investeren in uitrijdappastuifdek, na een tot de vrijstelling ratuur. lobby van LTO. RundveedrijfDat remt het gewordt afgegeven Bronnen: mest als stuifbruik van alterStofstormen hebben dit voorjaar grote schade op percelen veroorzaakt. Foto Jannes W • Toekomstige paragraaf arbeidsvoorwaardenhandboek Agrico dek is sinds natieven als pavervluchtiging tegen te ga rijden van alleen rundveedrijfPlant en Omgeving in 2012. Bij 1998 verboden. Op Texel geldt tot pierpulp (Stesam) en magnesiTelers proberen stuifsch mest. Het ministerie van EZ verhet onderzoek is ook de Green 2014 een ontheffing, op veenkoloumlignosulfaat (Nodust Agri). vermijden door het organi leende op basis van dit onderzoek Duo onderzocht. De machine verniale grond gold die tot 2010. Beide producten zijn evenals stofgehalte op peil te houd voor veenkoloniale grond een spreidt 11 ton rundveedrijfmest Maar daar komt tot nu toe ieder rundveedrijfmest goede stuifbestro in te brengen, gerst te ontheffing voor het uitrijden van per hectare en sproeit in dezelfde jaar een vrijstelling voor. Rundstrijders, maar ze zijn duurder. als winterdek of het zaaibe rundveedrijfmest, mits er binnen werkgang 4 kuub water over de veedrijfmest is effectief en goedDaarom wachten veel boeren tot klaar te maken. De aanpak 20 seconden water over de mest mest. De methode bleek even efkoop als stuifdek, blijkt uit onde vrijstelling wordt afgegeven. eert per regio. wordt gesproeid om ammoniakfectief tegen stuiven als het uitderzoek van Praktijkonderzoek Definitief toestaan van drijf-
benoemd en hoe die principes invloed hebben op Agrico. Agrico legt rekenschap af voor gevoerd beleid aan
vastleggen in een kwaliteitshandboek. Een Arbeids-
ACHTERGROND eenhet besluit overmagazine vergaderingen, nieuwsbrieven, Agrico stuifbestrijding. De overheid DOOR HARMA Potato enDRENTH de website van Agrico gecommuniceerd. moet of rundveedrijfmest veroorzaakten Zo is tofstormen onder andere een duidelijke en up-to-date definitief toelaten of nooit dit voorjaar grote schade. meer ontheffing verlenen. Zo’n 1.000 hectare bieten organigram op de website van Agrico te vinden.
1. A grico legt rekenschap af over effecten op de maatschappij, de economie en het milieu
Als ondersteuning hierbij gebruikt Agrico haar 7 x 7
Agrico is transparant over besluiten en activiteiten.
Mensenrechten
Arbeidsrechten
Milieu
Eerlijk zaken doen
Consumenten aangelegenheden
Betrokkenheid in ontwikkeling van de gemeenschap
P
ootgoedhandelshuis Agrico publiceert een indicatieprijs van 27 euro per 100 kilo voor de oogst van 2012. De prijs is voor het eerst gebaseerd op de sortering 00-opwaarts. Voorheen werd de indicatieprijs vermeld voor de pootgoedmaat 28/55. Directeur Jan van Hoogen legt uit waarom Agrico dit verandert. Waarom wordt de ondermaat en de bovenmaat nu meegenomen in de indicatieprijs voor pootaardappelen? “We hadden vorig jaar op de telersvergaderingen discussie over de transparantie van de gepubliceerde pootgoedprijs. Veel telers vinden die niet helder. Sommige rassen geven veel bovenmaat en
Duurzaamheid MVO-principes 1. Verantwoordelijkheid 2. Transparantie
Jan van Hoogen
Foto RB
andere juist minder. Daarom publiceren we nu de indicatieprijs op basis van alle geleverde aardappelen. We gaan kijken hoe dit valt bij onze telers.” Wat is het voordeel? “Iedere teler weet hoeveel aardappelen hij heeft geleverd. Met deze indicatieprijs krijgt hij een betere indruk van zijn financiële opbrengst per hectare, dan wanneer we de prijs alleen bepa-
len op basis van de pootgoedmaat. Bij de bepaling van de definitieve prijs in juli maken we wel een onderscheid.” De nieuwe werkwijze drukt de indicatieprijs, lijkt me. “Dat klopt. De ondermaat en de bovenmaat brengen dit seizoen een hogere prijs op dan vorig seizoen, maar halen niet de pootgoedprijs.” Wat zou de indicatieprijs zijn geweest op basis van sortering 28/55? “Dat hebben we niet uitgerekend. Maar die zou hoger zijn uitgevallen dan de 27 euro op basis van 00-opwaarts.” Handelshuizen hanteren hun eigen criteria om de gemiddelde prijs te bepalen. Het maakt vergelijken onmogelijk, dat is niet transparant. “We hopen dat onze werkwijze wordt overgenomen en bijdraagt aan een betere transparantie.”
GrainCorp akkoord met overname door ADM
Geluk voorspelde ju cash settlement frit
Sydney – GrainCorp is akkoord met overname door graanhandelshuis Archer Daniels Midland (ADM). ADM betaalt 3,1 miljard dollar (2,6 miljard euro). De deal moet nog wel worden goedgekeurd door mededingingsautoriteiten. Het krijgen van toestemming uit China zou enige tijd kunnen vergen, aldus ADM. GrainCorp wees maandenlang overnamevoorstellen van ADM af.
Wieringerwerf – Jacob Gelu
Australië wil schulden boeren verlichten
Goedkope grondsto uit Azië nekken Ver
Canberra – De Australische regering wil met een serie maatregelen boeren met hoge schulden helpen. Zo kunnen boeren met steun van de overheid leningen tot 650.000 Australische dollar (513.000 euro) afsluiten tegen een lage rente. Volgens landbouwminister Joe Ludwig is de maatregel nodig, omdat de hoge waarde van de Australische dollar de export drukt terwijl grondprijzen zijn gedaald.
Zörbig/Leipzig – De Duitse b brandstoffenfabrikant Verbi onder druk van concurrentie goedkope grondstoffen uit O Azië en Zuid-Amerika met de werking van koolzaad en gra het binnenland en nabijgeleg buitenlandse regio’s. Het gro fenhandelsbedrijf Märka wo daarom van de hand gedaan is vooral actief in het oosten Duitsland en Polen.
Wieringerwerf was in staat d cash settlement prijs te voor voor het fritescontract april 2 De afwikkelingsprijs voor he contract kwam vorige week euro per 100 kilo. Geluk had prijs voorspeld van € 26,90. D vraag is van makelaarskanto Vries & Westermann. Geluk w 500 euro.
3. Ethisch gedrag Invloed op
4. Respect voor stakeholdersbelang
Agrico b.v.
Bron: Boerderij vandaag 03-05-2013
5. Respect voor wet- en regelgeving 6. Respect voor internationale gedragsnormen 7. Respect voor mensenrechten
Fig. 5.1 Duurzaamheidsmodel Agrico
12
13
agrico.nl/mvo
agrico.nl/mvo
06 Stakeholders
4. Agrico respecteert de belangen van stakeholders en speelt hierop in Agrico weet wie haar stakeholders zijn. Agrico hecht veel belang aan een goed contact en een open dialoog met haar stakeholders. Agrico erkent en waardeert de activiteiten en meningen van haar stakeholders. Agrico probeert daar waar mogelijk bij te dragen aan ontwikkeling van kennisuitwisseling, visie en keten-
Stakeholders (belanghebbenden) van een organisatie
integratie en maatschappelijke betrokkenheid.
spelen een belangrijke rol bij het identificeren van Bronnen: • Stakeholdersanalyse, vraag 9 • Klantenbestand SMS (debiteuren/crediteuren)
8. H oe heeft Agrico haar stakeholders geïdentificeerd?
aandachtsgebieden voor MVO. Wie zijn deze stakeholders en welke rol spelen zij? Wat verlangen zij van Agrico?
Agrico is een belangrijke speler in de keten van de
In dit hoofdstuk gaan wij daar op in.
aard-appel. Zowel bij de kweek- en research-activiteiten, productie, alsmede het verhandelen in aardappelen
5. Agrico respecteert de geldende wet- en regelgeving
6. A grico respecteert de internationale gedragsnormen
neemt zij een prominente plek in in de keten. Als grootste coöperatie en aardappelhandelsbedrijf in pootgoed (marktaandeel 35%) is Agrico in meerdere
Agrico respecteert geldende wet- en regelgeving en
Agrico conformeert zich minimaal aan de Internationale
opzichten een ketenschakel. In het Stakeholdersmodel
handelt hiernaar. Hieronder kan worden verstaan
gedragsnormen overeenkomstig Nationale en Interna-
(figuur 6.2) zijn de belanghebbenden in beeld gebracht.
Nationale en Internationale wetgeving, Arbo-wetgeving
tionale wet- en regelgeving. Door het toepassen van de
en Burgerlijk wetboek.
ISO-26000 richtlijn geeft Agrico praktische invulling aan
Agrico is aanwezig direct of indirect vertegenwoordigd
Agrico heeft een juridisch deskundige in dienst die nieuwe
deze richtlijn.
in alle schakels van de (duurzame) aardappelketen zoals
wetgeving signaleert en interpreteert in het belang van
ook onderstaande figuur 6.1 laat zien. Haar stakeholders
Agrico. Indien nodig wordt actie ondernomen.
Account- en exportmanagers verdiepen zich in de culturen
Agrico heeft een Arbeidsvoorwaardenhandboek waarin
en gedragsnormen van internationale klanten (wereld-
wordt aangegeven dat een werknemer geacht wordt te
wijde handelsrelaties uit 85 verschillende landen).
bevinden zich derhalve ook door de hele keten heen.
handelen volgens de wet- en regelgeving. Bronnen: • Arbeidsvoorwaardenhandboek Agrico
Product
Bronnen: • K ennis en ervaring accountmanagers
7. A grico respecteert en erkent de universele mensenrechten
Logistiek
Voedsel veiligheid
€ Waarde+
Kwaliteit
•
Verticale ketensamenwerking
Agrico respecteert en erkent de universele mensenrechten. Ook in landen waar de mensenrechten ter discussie staan probeert Agrico de bevolking te voorzien van aardappelen als voedingsbron. Bronnen: • A rbeidsvoorwaardenhandboek Agrico
Keten beïnvloeders
Primaire sector
• •
•
Overheid
Coörperatie Agrico
• •
•
Financiers
Certificerings organisaties
Kweker Pootgoed teler Consumptie teler Commercie pootgoed Commercie consumptie Logistieke regisseur Verpakker / verwerker Exporteurs / groothandel Binnen- en buitenlandse afnemers van pootgoed en consumptie
Tussenhandel
•
Retail
•
Supermarkten
•
Consument
•
Branch organisaties
Verspilling
NGO’s Consument
Horizontale ketensamenwerking Figuur 6.1 Het (duurzame) ketencomplex van Agrico
14
15
agrico.nl/mvo
agrico.nl/mvo
9. Wie zijn de stakeholders van Agrico?
Leveranciers: De producten die Agrico verhandelt worden
Korte beschrijving van de stakeholders van Agrico:
ofwel via leden-telers geproduceerd en bewerkt ofwel via Om te kunnen zien wie voor Agrico de stakeholders
Leden aandeelhouders: Agrico is een handelscoöperatie
inkoop van derden verworven (inclusief aankoop via onze
zijn is een model gemaakt waarbij in een oogopslag te
in aardappels, waarvan de leden aandeelhouder-
dochterbedrijven). Leveranciers zijn niet alleen op het
zien is wie de stakeholders zijn. De focus in het eerste
eigenaren zijn. Leden kunnen worden opgedeeld in klein,
gebied van product (aardappel) te identificeren maar ook
jaar (2012/2013) van ISO-26000 ligt met name op intern
middelgroot en groot en naar productgroep pootgoed,
op het gebied van verpakkingsmateriaal en (logistieke)
gerichte aandachtsgebieden. Hierbij speelt de participatie
consumptie en teeltwijze bio en gangbaar. Een combinatie
diensten (bewerken en transport).
van de medewerker een belangrijke rol. Het MVO-beleid
is ook mogelijk. Leden-telers zijn mede verantwoordelijk
is gericht op de stakeholders in de gekleurde bolletjes.
voor gevoerd beleid middels Raad van beheer en ledenraad
Medewerkers: Bij de Agrico holding werken ca. 190
Voor gerichte aandachtsgebieden zie ook het doel-
waarin telers vertegenwoordigd zijn en verantwoordelijk-
medewerkers. Zij vormen een belangrijke schakel tussen
stellingenmodel in figuur 7.1 blz.15 onder relevante
heid dragen.
de organisatie Agrico en haar directe omgeving. Daarnaast ziet Agrico haar medewerker als ‘menselijk kapitaal’ en een
kernthema’s in hoofdstuk 7. Afnemers: Hiertoe behoren agenten, handelsbedrijven,
belangrijke succesfactor als onderscheidend vermogen.
retail en klanten in binnen- en buitenland inclusief de dochterbedrijven. Hierbij kan een onderscheid worden
Dochterbedrijven: Agrico Research en Leo de Kock voor
gemaakt op basis van eindproduct zoals verpakkers,
Nederland en Desmazières, Agrico U.K., Agrico Italia,
verwerkers en telers (pootgoed en consumptie).
Agrico Polska, Agrico Nordic, SC Cartof Agrico, Parkland Seeds in Canada en Interseme (zie ook onderstaande figuur).
Agrico B.V. Leden aandeelhouders
J.J. van Hoogen
Afnemers Binnen / Buitenland
Omwonenden gemeente
Agrico Research B.V. (100%) S. Allefs
Agrico Holding B.V. Opinie leiders Vakpers / Milieuorg.
Concurrenten
J.J. van Hoogen
Leveranciers Binnen / Buitenland
Say nable, susytai ico. sa Agr
Overheid Nationaal / Europees
Medewerkers O.R. Vakbond
Dochter bedrijven
(Logistieke) Ketenpartners
Agrico Italia s.r.l.
Leo de Kock & Zn. B.V.
(Italië 100%) C. Fornagiari
(100%) K.C. ten Napel
Agrico UK Ltd. (Schotland 100%) A. Gibson
S.A. Desmazières (Frankrijk 90%) G. Fontaine
Agrico Nordic AB
Agrico Polska Sp zoo
(Zweden 100%) J. Slijkhuis
(Polen 70%) D. Johnston
Branche organisaties
Perunaseppä Oy
Figuur 6.2 Stakeholdersmodel Agrico (bron: stakeholdersanalyse Agrico)
(Finland 100%) J. Slijkhuis
Parkland Seed Potatoes Ltd. (Canada 49%) K. Sawatzki
SC Cartof Agrico SRL
Interseme d.o.o.
(Roemenië 51%) V. Malahov
(Slovenië 51%) P. Štuhec
Bron: www.agrico.nl
16
17
agrico.nl/mvo
agrico.nl/mvo
10. W aarom en waarbij betrekt Agrico haar stakeholders?
In het voorjaar/de zomer van 2013 zal voor de bepaling
In onderstaande tabel wordt de mate van betrokkenheid
van een meerjarig duurzaamheidsbeleid middels interviews
en de invloed die stakeholders uitoefenen op het MVO-
een dialoog worden gevoerd met telers, schakels in de
beleid van Agrico weergegeven.
Telers worden (twee keer per jaar) via informatiebijeen-
aardappelketen en meningsbeïnvloeders. Deze opdracht
komsten geïnformeerd over het beleid van Agrico.
wordt door een groep studenten aan de CAH Dronten
Jaarlijks wordt de algemene jaarvergadering gehouden
voor de studie Agrarische bedrijfskunde uitgevoerd.
voor het vaststellen van het financieel jaarverslag. Via de Raad van beheer en de ledenraad oefenen de leden direct invloed uit op het gevoerde beleid bij Agrico. Tabel 6.1 invloed-matrix stakeholders MVO beleid Agrico
Agrico kent ook een jongerencollege waarmee op regel-
Stakeholder
Verwachtingen
Vorm van dialoog
Rol in MVO-beleid
Leden-telers
Winstgevendheid
Informatiebijeenkomst (2x/jaar)
Leveranciers van hoogwaardige,
Acceptabele vergoeding voor
Via allerlei werkoverleggen wordt het personeel betrokken
Jaarverslag
betrouwbare grondstoffen
geleverde aardappelen /
Potato magazine
Leveren belangrijke bijdrage
bij het gevoerde beleid van Agrico.
pootgoed
Ledenbijeenkomsten,
aan uitvoering van (toekomstig)
Betrouwbare partner
districtsraden, ledenraden
mvo beleid
matige basis inhoudelijke en thematische discussies worden gevoerd over toekomstige zaken.
Agrico informeert haar stakeholders via nieuwsbrieven, persberichten, informatiemagazine (Agrico magazine
Veilige werkomgeving
Werkoverleg
Belangrijke uitvoerders
Potato), brieven, mailings en een website waarop actuele
Aantrekkelijke werkzaamheden
Intranet
MVO-beleid
artikelen en historische informatie zijn te vinden.
Werksfeer
Training en opleiding
Medewerkers
Presentaties OR
Agrico organiseert elk jaar in november een rassenshow
Jaarlijks strategische dag
waarbij afnemers, agenten en leveranciers uit 85 landen Logistieke dienstverleners: Agrico besteedt de logistiek
worden uitgenodigd om actueel nieuws op het gebied
uit aan dienstverleners. Hierbij is onderscheid te maken in
van rassenontwikkeling te verkrijgen. Hierbij wordt door
wegvervoer (bulk of in verpakking) en scheepvaartvervoer
de aanwezige account- en exportmanagers (commerciële)
(conventioneel of containershipping).
informatie verkregen over de belangen bij onze afnemers.
Concurrenten: HZPC, Europlant, CMK (C. Meijer-Kruiningen),
Agrico kent een ondernemingsraad (OR) welke gekend
Nedato en KWS worden genoemd.
wordt in belangrijke strategische discussies en veelal
Dochterbedrijven
Betrouwbare partner
Boardmeetings
Waardecreatie
Belangrijke uitvoerders MVO- beleid Uitwisseling van kennis
Agenten
Waardecreatie
Rassenshow internet
een adviserende functie heeft op het gebied van Overheid/Semioverheid: Hiertoe behoren de P.D. en de NAK maar ook Skal voor biologische aardappelen.
arbeidsrechten. In de OR zijn ook de dochterbedrijven
Leveranciers
Waardecreatie
Rassenshow
Onderdeel van de keten
Regelgeving voor leveranciers
vertegenwoordigd.
Leveren belangrijke bijdrage
Omwonenden/gemeente: Het hoofdkantoor van Agrico
Agrico heeft in 2012 een klant-tevredenheidsonderzoek
is gevestigd in Emmeloord op een bedrijventerrein.
laten uitvoeren door ‘&Beyond’. Voor het jaar 2014 staat
Agrico hanteert een open communicatie met haar
een leveranciers-tevredenheidsonderzoek in de planning
omwonenden en de gemeente over haar activiteiten.
aan uitvoering van MVO-beleid
Koepelorganisaties
om te worden uitgevoerd.
Voedselveiligheid
Partner in samenwerkings-
Uitwisseling van kennis
Winstgevendheid (patenten)
verbanden
Partner in regelgeving
Producten die aansluiten
Marktonderzoek
Belangrijke (eind)afnemers
bij de behoefte
Informatie via voedings-
Beïnvloeden aankoop product
Voedselveiligheid en
deskundigen
tegen acceptabele prijzen
Welzijn van gemeenschappen
Partner in samenwerkings-
Uitwisseling van kennis
en specifieke doelgroepen
verbanden
Agrico is betrokken via sponsoring bij de ontwikkeling van naamsbekendheid van Emmeloord via STEP
Consumenten
(Stichting Evenementen Promotie Emmeloord).
betrouwbaarheid
Consument: De consument is via de retail een stakeholder voor Agrico. Speelt een rol via dochterbedrijven, omdat de kwaliteitseisen op de consument worden afgestemd.
Maatschappelijke organisaties
18
19
agrico.nl/mvo
07 Kernthema’s
11. Geef aan waar Agrico bij het bepalen van relevante onderwerpen naar heeft gekeken
agrico.nl/mvo
12. W elke onderwerpen (kernthema’s) zijn relevant?
13. W elke criteria heeft Agrico gebruikt bij het bepalen van significante onderwerpen?
15. Welke criteria heeft Agrico gebruikt bij het bepalen van prioritaire onderwerpen?
Voor het criterium significantie heeft Agrico bereikbare
Agrico wil zich in eerste instantie richten op quick-wins
en herkenbare doelen in associatie met MVO gehanteerd.
en bereikbare en herkenbare doelen. Hiervoor zijn
Hiervoor is de input van de werkgroep gebruikt bij het
binnen het MVO-doelstellingenmodel (zie figuur 7.1 en
opstellen van de prioriteiten-matrix. Criteria die de werk-
ook pagina 7 het cross-referencemodel)
groep heeft gebruikt bij het bepalen van de significante
voor 2012/2013 vijf focusgebieden benoemd, te weten:
onderwerpen zijn: •
Hieronder zijn de thema’s (doelstellingenmodel figuur 7.1) Bij het bepalen van relevante onderwerpen voor MVO/
weergegeven zoals die vanuit de prioriteitenmatrix zijn
ISO-26000 is een prioriteitenmatrix uitgewerkt. Hierbij is
benoemd als zijnde relevant en waarop Agrico zich in haar
vanuit de MVO-issues gekeken naar de relevantie,
MVO-beleid 2012/2013 op gaat richten en actiepunten
de significantie en de impact op de Agrico organisatie.
heeft benoemd. Belangrijk vertrekpunt hierbij is een
•
kantooromgeving zoals verbruik van gas, water, elektra,
we gekeken naar:
papier en afval. De meetbare gegevens zijn vastgelegd
Duurzame relaties
•
Vermindering energieverbruik
stakeholders en duurzame ontwikkeling.
•
Vermindering van het afval
het effect van het wel of niet nemen van extra actie(s)
•
Menselijk kapitaal
op dit onderwerp.
•
Ethiek en maatschappelijke betrokkenheid
Bronnen: • Prioriteitenmatrix 2012 Agrico (niet openbaar)
verrichte nul-meting aangaande milieubelasting van de Voor het bepalen van relevante onderwerpen hebben
•
de mate waarin het onderwerp effect heeft op onze
Bronnen: • Doelstellingenmodel Agrico
14. W elke onderwerpen zijn significant?
in een online tool (milieubarometer) en worden jaarlijks •
D e eigen activiteiten en besluiten.
aangevuld. De presentatie van de gegevens in de milieu-
In grote lijnen heeft de werkgroep gesteld dat voldoen
•
A ctiviteiten en besluiten van organisaties in de
barometer vindt plaats in de eenheid CO2-uitstoot/fte.
aan maatschappelijke normering, financiële consequen-
waardeketen en invloedssfeer van Agrico. •
ties en personeelsbeleid belangrijke aspecten zijn bij het
D agelijkse activiteiten en bijzondere situaties.
Bronnen: • Prioriteitenmatrix 2012 Agrico (niet openbaar)
Toelichting op de inhoudelijke actiepunten is te vinden
stellen van significante onderwerpen. Zie voor concrete
bij latere vragen in dit verslag.
invulling ook het doelstellingenmodel MVO onder punt 12. Toelichting op inhoudelijke actiepunten is te vinden
Bronnen: • P rioriteitenmatrix 2012 Agrico (niet openbaar)
bij latere vragen in dit verslag. Bronnen: • Doelstellingenmodel Agrico
Say say Agrico.
sustainable,
Say say Agrico.
relationship,
Say
energy reduction, say Agrico.
Samenwerking
Gas, water en
Veldleeuwerik
electra
Klachten-
Autogebruik
Say
waste reduction, say Agrico.
Afval
Vliegkilometers
onderzoek
say Agrico.
HR-cyclus
Say social and social involvement say Agrico.
Inkoop protocol
Papier
administratie
Tevredenheids-
Say
human capital,
Cartridges
Stimulering
Code
bewegen
van ethiek
Kennis
Sponsor-
huis
beleid
Figuur 7.1 Doelstellingen model Agrico MVO 2012/2013
20
21
agrico.nl/mvo
agrico.nl/mvo
16. Welke onderwerpen hebben prioriteit?
17. T ot welke acties heeft dit geleid of gaat u nemen?
Om de duurzame medewerker in kaart te brengen voor de doelstelling ‘menselijk kapitaal’ is een onderzoek
Vanuit het doelstellingenmodel (focusgebieden) is in de
uitgevoerd naar de leeftijdsopbouw en aantal dienstjaren
werkgroep concrete invulling gegeven door het benoemen
De bij vraag 16 aangegeven doelstellingen hebben geleid
van de medewerkers binnen Agrico. Hierbij worden door
van actiepunten per themagebied. Deze actiepunten waar
tot een mobilisatie van de organisatie Agrico om invulling
de afdeling P&O vanuit het hoofdkantoor ook de dochter-
we in 2012/2013 aandacht aan hebben besteed worden
Uitgezette acties werkgroep
te geven aan het geformuleerde MVO-beleid.
bedrijven Agrico Research en Leo de Kock aangestuurd.
hieronder per doelstelling benoemd.
Vermindering energieverbruik
Enkele concrete resultaten zijn een uitgevoerde nulmeting
In totaal werken binnen deze drie bedrijven 150 mensen.
(milieubarometer) en het opstellen van protocollen voor
Voor deze groepen zijn onderstaande grafieken gemaakt;
Bronnen: • Doelstellingenmodel Agrico, zie ook figuur 7.1 pagina 20
• • • • • • • • •
Uitgezette acties werkgroep
In kaart brengen verbruik (Nulmeting) - Energie, Gas, Water Berekening Co2 belasting/fte Wagenpark protocol Onderzoek inkoop stroom Compensatie vliegkilometers (700.000 km/jaar) Gebruik Thin clients Onderzoek verlichting en bewegingsmelders toiletgroepen Collectieve voorlichting zonnepanelen Excursie naar LCW, logistiek dienstverlener (Lean and Green gecertificeerd)
o.a. inkoopbeleid, wagenparkbeleid, sponsorbeleid (code van ethiek herfst 2013). Enkele duurzame actiepunten worden eerst gemonitord om te bezien of het beoogde effect kan worden bereikt. Voorbeelden hiervan zijn het centraliseren van afvalbakken en het ‘paper for paper’ initiatief.
Duurzame Relaties • • • • • • •
Stakeholdersanalyse Communicatieplan Samenwerking Veldleeuwerik Klachtenprotocol Klant tevredenheidsonderzoek Telers tevredenheidsonderzoek Nieuwsbrief en open stoel
60
Dienstjaren in personen
52
Dienstjaren Agrico
3%
8% t/m 5
7%
6 t/m 10
28 Uitgezette acties werkgroep
16
Vermindering Afval •
12
10
5
12%
33%
18
21 t/m 30
41 t/m 50
61 en
t/m
51
r de
ou
50
40
30
60
t/m
t/m
22
41
31
t/m
20
•
21
•
t/m
•
Opzetten HR cyclus (P&O) In kaart brengen duurzame werknemer Stimuleren bewegen (P&O) Ontwikkeling Kennis-huis (P&O)
t/m 20
31 t/m 40
0
Menselijk kapitaal •
22%
4
2
Uitgezette acties werkgroep
Leeftijdsopbouw Agrico
3%
33
31 t/m 35 36 t/m 40
1%
Leeftijdsopbouw in personen
16 t/m 20
26 t/m 30
11%
19%
40
35
30
44
t/m
t/m
t/m
25
20
15
49
11 t/m 15
21 t/m 25
8%
36
31
26
t/m
t/m
50
21
16
t/m
•
Betrokken bij opzetten inkoopprotocol Betrokken bij opzetten sponsorbeleid B etrokken bij opzetten code van Ethiek
11
•
10
•
•
t/m
Ethiek en sociale betrokkenheid
6
Uitgezette acties werkgroep
5
•
12
34%
10%
0
t/m
•
In kaart brengen afvalstromen (Nulmeting) - Paper for paper Centraliseren afvalbakken Duurzaam kantine gebruik - Mokken ipv plastic - RVS lepels ipv plastic lepels Printerproject, - Papierverbruik - Cartridgeverbruik
15
29%
51 t/m 60 61 en ouder
23
agrico.nl/mvo
De gemiddelde leeftijd bij Agrico is met 44,50 jaar hoog
agrico.nl/mvo
18. Toelichting op de prioriteitsstelling
te noemen. Bijna 2/3 van het personeelsbestand is ouder dan 40 jaar en 1/3 is zelfs ouder dan 50 jaar.
Voor de werkgroep MVO bij Agrico wordt het seizoen 2012/2013 gezien als een opstapjaar om ervaring en
Het gemiddelde aantal dienstjaren, 13,50, is ook hoog
draagvlak te creëren voor geformuleerd MVO-beleid
te noemen. 2/3 van het personeel is langer dan vijf jaar
en de ISO-26000 systematiek. Hierbij is in eerste instantie
in dienst en bijna 1/3 is langer dan twintig jaar in dienst.
beleid geformuleerd vanuit het perspectief van het hoofdkantoor en haar medewerkers.
Agrico heeft een duurzame relatie hoog in het vaandel staan. Bovenstaande cijfers geven aan dat dit ook voor
Vanuit het opstapjaar 2012/2013 zal in harmonisatie
de medewerkers van Agrico geldt. Er worden door de
met de algehele strategische beleidsformulering ook
afdeling P&O in samenspraak met de OR gepaste acties
het MVO-beleid van Agrico verder worden uitgebouwd.
ondernomen om het welbevinden en het prestatieniveau
We bekijken dan welke mogelijkheden samenwerking
van de medewerker up-to-date te houden. Een HR-cyclus
met stakeholders biedt om duurzaamheid binnen de keten
is opgezet om dit te structureren.
mogelijk te maken. Agrico denkt daarbij aan logistiek,
De HR-cyclus bestaat uit gesprekken over loopbaan en
verpakkingen, energiebesparing.
persoonlijke ontwikkeling. Bij deze gesprekken draait het vooral om de vraag of de huidige functie (nog) past bij de ambities en/of de huidige kennis (nog) aansluit bij de functiemogelijkheden/vereisten van de medewerker. Alle gesprekken in de HR-cyclus zijn een kans om gezamenlijk en organisatie.
19. G eef aan welke stakeholders, en op welke wijze,
Enkele daarnaast reeds positief uitgevoerde duurzaam-
Agrico heeft betrokken bij het identificeren van relevante,
heidsacties zijn het overgaan naar gecentraliseerde
significante en prioritaire onderwerpen.
printers en het digitaal opslaan van vrachtbrieven (papier-
Om MVO structureel in te bedden in de bedrijfsvoering
reductie) en de hardware vervangen door zogenaamde
heeft Agrico een werkgroep MVO in het leven geroepen
Thin-clients (energiezuiniger).
vanuit de verschillende disciplines van Agrico.
te werken aan duurzame afstemming van medewerker
Omdat de focus in dit opstapjaar vooral intern gericht is Een grotere bewustwording en het overwogen nemen
(het hoofdkantoor) hebben we voor de beginfase alleen
van duurzame beslissingen is een van de directe gevolgen
de medewerkers als stakeholders betrokken in het
van een opgezet MVO-beleid bij Agrico.
opgezette MVO-beleid.
Aan alle bij de vanuit het doelstellingenmodel van vraag 16 benoemde actiepunten wordt in 2012/2013 aandacht
Voor nieuwe ideeën en het creëren van draagvlak is er
besteed.
binnen de MVO-werkgroep een vacante stoel waar elke vergadering een andere medewerker op mag plaatsnemen. Middels interne communicatie zijn medewerkers hiervan op de hoogte gesteld. Van deze mogelijkheid wordt goed gebruik gemaakt. Daarnaast hebben we voor alle afdelingen MVO-presentaties gehouden en input gevraagd. Voor het juist uitwerken van de ISO-systematiek heeft Agrico samenwerking gezocht met een adviesbureau op het gebied van duurzaamheid genaamd Ekwadraat uit Leeuwarden.
24
25
jk li e rd o o w t n ra e v n e t e 08 K heid en invloedsfeer
agrico.nl/mvo
Voor het MVO-beleid op de lange termijn gaan we
Vanuit al deze interviews is een top-zes lijst voortgekomen
nadrukkelijk in gesprek met onze (externe) stakeholders
met duurzaamheidsissues die input geven voor een
over te formuleren aandachtsgebieden en inspanningen.
toekomstig duurzaamheidsbeleid bij Agrico en haar keten.
agrico.nl/mvo
Om te komen tot inzichten, visies en meningen op het gebied van duurzaamheid in de aardappelketen zijn interviews gehouden met belangrijke schakels (stakeholders) uit de aardappelketen die zich in het beïnvloedingsgebied van Agrico bevinden. Interviews zijn gehouden met de volgende personen:
uitslag
%
Gezondheid / Voedselveiligheid
9,17
18,42%
2
Eerlijk zakendoen / transparantie
8,74
17,54%
Nederland
3
Duurzaam verdienen
8,19
16,44%
R emon de Kleine, beleidsmaker Postuma AGF –
4
Stimuleren ketensamenwerking
8,04
16,15%
5
Duurzame innovaties
7,89
15,84%
6
Vermindering verspilling / efficiëntie
7,77
15,60%
•
S jefke Allefs, Directeur Agrico Research, dochterbedrijf
•
C laris ten Napel, Directeur Leo de Kock, dochterbedrijf
•
R uud Paauwe, Sectormanager Agri en Food Rabobank
•
Top-6 Thema’s
1
J aap Haanstra, voorzitter LTO-Noord, koepelorganisatie
•
H enk Heinhuis, Directeur Stichting Veldleeuwerik, maatschappelijke organisatie
Agrico is een coöperatieve vereniging in het midden
Agrico bevinden en in hoeverre wij in de context
van de aardappelketen waarbij zij zowel de belangen
van ketenverantwoordelijkheid hierop invloed
van haar telers als ook de kweek- en handelsbelangen
kunnen uitoefenen komt in dit hoofdstuk aan bod.
vertegenwoordigt. Zowel aan de teeltzijde als aan de retail zijde hecht Agrico waarde aan goede contacten te onderhouden en recht te
20. W elke organisaties bevinden zich in Agrico’s invloedssfeer en hoe verhouden die zich tot Agrico?
IJsselmuiden •
Welke organisaties zich binnen de invloedssfeer van
doen aan samenwerking, transparantie en eerlijk zaken doen. Agrico participeert in Stichting Veldleeuwerik
•
49,79100,00%
Agrico heeft een eigenaarsbelang in haar Nederlandse
waarbij duurzaam grondgebruik wordt gestimuleerd
dochterondernemingen, Leo de Kock, Agrico Research
en een systematiek wordt uitgewerkt om te komen tot
en in diverse buitenlandse bedrijven (zie voor toelichting
een standaardisatie van duurzame werkwijze op het
vraag 9).
akkerbouwbedrijf.
Agrico is vertegenwoordigd in het bestuur van Breeders
Agrico heeft regelmatig overleg met dienstverlenende
•
E ric Casteleyn, Directeur NAK, koepelorganisatie
•
J onge Agrico leden onder 35 jaar, leden-telers
•
S tudiegroep pootgoed telers, leden-telers
•
G roep consumptie telers, leden-telers
•
C onsumenten, klanten Boerderijwinkel Vahl –
Trust, een Europese belangenorganisatie die illegale
vervoerders, brancheorganisaties zoals LTO, semi-overheids-
IJsselmuiden
teelt van o.a. aardappelrassen bestrijdt en toeziet op
organisaties zoals de NAK en Skal, maar ook met branche-
het verbonden kweekrecht op zaai- en pootgoed.
genoten zoals HZPC en KWS als het gaat om gezamenlijke
Ook is Agrico vertegenwoordigd bij Europatat,
belangen op gebied van richtlijnen en wet- en regelgeving
ESA (European Seed Association), NAO (Nederlandse
in relatie tot aardappelrassen.
Tabel 7.1 Top-6 duurzaamheidsthema’s aardappelketen
•
1. Gezondheid / Voedselveiligheid
Top-6 duurzaamheidsthema’s aardappelketen Bron: Cor Eldering, Arjen Vahl en René Vernooij, juni 2013, ‘Duurzaamheidsbeleid Agrico 2013-2017’.
9,17
Aardappel Organisatie), Stichting EKO, Plantum en VBP (Vereniging biologische producenten en handel).
,50
9
0
9,0
6. Vermindering verspilling / efficiëntie
7,77
•
2. Eerlijk zakendoen / transparantie
0
8,5
hebben of economisch afhankelijk zijn van Agrico zijn
8,74
0
8,0
,50
Partijen die een groot economisch belang bij Agrico de aangesloten telers. De mening van de teler weegt voor Agrico zwaar mee. In zogenoemde ‘kleine groeps-
7
bijeenkomsten’ wordt de teler in de gelegenheid gesteld
0
7,0
invloed uit te oefenen op gevoerd beleid. Ook via de Raad van beheer en de ledenraad is de mening van telers geborgd. 5. Duurzame innovaties
7,89
3. Duurzaam verdienen
•
8,19
Inspraak is ook geborgd door de ledenraadvergaderingen die vijf keer per jaar worden gehouden.
8,04
•
Partijen waarmee Agrico juridisch bindende contracten heeft zijn telers (leveranciers) en afnemers (klanten) van
4. Stimuleren ketensamenwerking
poot- en consumptieaardappelen.
26
27
agrico.nl/mvo
agrico.nl/mvo
21. O p welke manier stimuleert Agrico maatschappelijke verantwoordelijkheid bij andere organisaties?
Samenwerkingsverbanden
MVO-Nederland
Binnen MVO heeft Agrico een aantal belangrijke
Waarom is Agrico partner geworden van MVO-Nederland?
samenwerkingsverbanden met andere bedrijven.
MVO-Nederland is de nationale kennis- en netwerkorgani-
In onderstaande volgt een korte uitleg over deze
satie voor maatschappelijk verantwoord ondernemen; hét
samenwerkingsverbanden. De bedrijven die beschreven
startpunt voor alle ondernemers die hun bedrijfsvoering
Agrico stimuleert maatschappelijke verantwoordelijkheid
zullen worden zijn: Ekwadraat, Stichting Veldleeuwerik
willen verduurzamen. Als kennisinstituut stelt MVO-Neder-
door een openbare verklaring af te leggen over haar
en MVO Nederland.
land haar kennis ter beschikking aan het Nederlandse be-
MVO inspanningen en door MVO mee te nemen in haar
drijfsleven en andere geïnteresseerden in maatschappelijk
inkoopvoorwaarden. Agrico heeft in de allereerste plaats
Ekwadraat
verantwoord ondernemen. Hierbij valt o.a. te denken aan:
respect voor de mening van iedere stakeholder.
Om zo goed en efficiënt mogelijk met MVO te werk te
wat is MVO?, thema’s, publicaties, trends en ontwikkelin-
Een grotere maatschappelijke betrokkenheid wordt niet
gaan, heeft Agrico het bedrijf “Ekwadraat” in de arm
gen. De MVO-Nederland specialisten en (netwerk)bijeen-
bereikt door een gedwongen beleid. Door juiste beeld-
genomen. Ekwadraat initieert, ontwikkelt en begeleidt
komsten kunnen Agrico helpen om specifieke MVO-kan-
vorming en door zelf verantwoordelijkheid te nemen,
projecten op het gebied van duurzame energie en
sen te ontdekken en te benutten.
wil Agrico zich opstellen als een organisatie die
energiebesparing. Ze zien zichzelf als ‘de architecten
Lees meer op: www.mvonederland.nl
verantwoord ondernemen stimuleert.
Bronnen: • Stakeholdersanalyse Agrico
Door aansluiting te zoeken bij gepast beleid en onder-
van de duurzame keten’ en daarbij werken zij vanuit een visie en ‘bouwen’ zij aan de toekomst. De adviseurs van Ekwadraat hebben ieder hun eigen
scheidende initiatieven geeft Agrico een signaal af om
specialiteit in duurzame energie. Hun kennis en ervaring,
duurzaamheid duidelijker te profileren. Een initiatief
maar ook hun enthousiasme, delen ze graag met de
dat Agrico onder haar eigen leden steunt is de stichting
opdrachtgevers en relaties uit hun netwerk. Ondernemen
Veldleeuwerik waarbij duurzaam grondgebruik wordt
is voor Ekwadraat delen, durven en doen.
gestimuleerd.
Iris Kolkman is voor ons de aangewezen adviseur. Samen met haar heeft Agrico o.a. een MVO-stappenplan
Afgelopen jaar heeft Agrico haar handtekening gezet
opgezet, een energiescan uitgevoerd en zijn we bezig
onder het initiatief om het voormalige Willem-Luijkx
met het implementeren van de ISO-26000 systematiek
innovatiefonds nieuw leven in te blazen. Zie hieronder
welke moet leiden tot een zelfverklaring.
het artikel dat op de website is geplaatst.
Lees meer op: www.ekwadraat.com
Zie ook: http://www.innovatiefondsvoortelers.nl/
Bron: http://www.agrico.nl/nieuws-media/pers-nieuwsberichten/34/nieuw-innovatiefonds-beloont-telers-en-akkerbouwers.html
Stichting Veldleeuwerik De stichting staat voor “duurzame akkerbouwproductie voor de ondernemende boer”. Binnen Stichting Veldleeuwerik werken akkerbouwers en verwerkende bedrijven samen om de duurzame productie van de akkerbouw te stimuleren. Daarvoor heeft ze een eigen duurzaamheidssystematiek ‘Veldleeuwerik’ ontwikkeld. De kern hiervan is dat iedere akkerbouwer, ondersteund door enkele collega’s, een eigen duurzaamheidsplan schrijft en uitvoert. Door ervaring en kennisuitwisseling zijn de akkerbouwers in staat om een steeds grotere bijdrage aan duurzaamheid te leveren. Naast Agrico als ketenpartner is ook het akkerbouwbedrijf van Agrico Research al deelnemer akkerbouw van de stichting. Daarnaast is een percentage van onze telers ook al lid van de stichting. Inmiddels heeft Agrico een groepje tafeltelers die Gourmandine oogst 2013 gaan afzetten via de tafelafdeling naar PLUS Supermarkten al dan niet onder het logo van “Stichting Veldleeuwerik”. Lees meer op: www.veldleeuwerik.nl.
28
29
id e h ig ld u v rg o z e t s a p e 09 G ) e c n e g li il d e u (D agrico.nl/mvo
agrico.nl/mvo
23. O p welke manier beoordeelt Agrico (potentiële) negatieve effecten van de activiteiten en besluiten van organisaties in uw invloedssfeer op maatschappij, milieu en economie? Agrico staat continu in contact met haar stakeholders via haar medewerkers en belangenorganisaties. Zo zijn buitendienstmedewerkers en accountmanagers voortdurend in
Gepaste zorgvuldigheid heeft betrekking op de effecten
In de milieubarometer wordt gemonitord op de volgende
gesprek met telers en klanten over de merkbare effecten
van Agrico’s eigen handelen op maatschappij (People),
kenmerken in relatie tot CO2 belasting op het hoofd-
van de bedrijfsvoering van Agrico.
milieu (Planet) en economie (Profit). Hieronder worden
kantoor van Agrico: Agrico kent een open cultuur waarbij in een sfeer van
vragen in deze context behandeld.
22. Op welke manier beoordeelt Agrico (potentiële) negatieve effecten van de eigen activiteiten en besluiten op maatschappij, milieu en economie?
•
Papierverbruik
het voeren van een open dialoog wordt gekeken waar
•
Zakelijk verkeer
positieve keteneffecten te behalen zijn.
•
Woon- en werkverkeer
•
Bedrijfsafval
Enkele tastbare instrumenten om de effecten te meten
•
Waterverbruik
zijn het in 2012 uitgevoerde klanttevredenheidsonderzoek
•
Brandstoffenverbruik
en de jaarlijkse jaarvergadering van leden/aandeelhouders
•
Elektriciteitsverbruik
waarbij ingebrachte voorstellen worden meegenomen in
Agrico legt rekenschap af voor haar gevoerd beleid aan de Raad van beheer, de ledenraad en de algemene Wekelijks komen directie en MT bij elkaar om de impact
Goederenvervoer 600
400
Bedrijfsafval
200
Water & afvalwater
24. H oe wordt gepaste zorgvuldigheid uitgeoefend of geïmplementeerd bij Agrico?
bezig met het ontwikkelen van een HR-cyclus, waarbij
Gevaarlijk afval
agenda. Ook op het gebied van duurzaamheid wil men
Brandstoffen
mogelijke negatieve effecten (werkdruk, opleidings-
Agrico betrekt haar leden en medewerkers bij het bepalen
behoefte, etc.) vroegtijdig worden gesignaleerd en waarin
van haar beleid. Via de Raad van beheer, de ledenraad en
beleid, zoals preventieve maatregelen, worden aangepast
ook de Ondernemingsraad wordt toezicht gehouden op
of ontwikkeld.
hoe beleid wordt geïmplementeerd en uitgevoerd.
Een van de mogelijk negatieve effecten is werkdruk. In het
We willen een duidelijk beleid inzake o.a. inkoop,
voorjaar van 2013 is een start gemaakt met een onderzoek
sponsoring, klachten, wagenparkbeheer, communicatie
Elektriciteit
0
13
20
11
20
10
20
663 ton 7,45 ton/fte). Toekomstig beleid zal erop gericht
van functionerings- en beoordelingsgesprekken en is men
Woon-werkverkeer
hebben daarbij aandacht en staan maandelijks op de
kantoor per fte in kaart (in 2010 was dit op een totaal van
Voor haar personeel hanteert Agrico al jaren een beleid
Zakelijk verkeer
Aspecten als klanttevredenheid, omzet en ziekteverzuim
vanuit een nulmeting haar CO2 belasting voor het hoofd-
te voeren.
Kantoorpapier
van gevoerd beleid en doelstellingen te bespreken.
In een online tool, de milieubarometer, brengt Agrico
voornemens om een telers-tevredenheidsonderzoek uit
800
Ton CO2
vergadering van aandeelhouders/leden en haar personeel.
de impact zichtbaar maken en hierop gepast handelen.
toekomstig beleid. In aanvulling hierop zijn we in 2014
Agrico b.v.
Bron: Milieubarometer Agrico hoofdkantoor
naar de werkdruk bij Agrico. Vanuit een preventieve
en code van ethiek. Hiervoor hanteert of ontwikkelt
belasting terug te dringen. In 2011 is in totaal een lichte
De ingevoerde gegevens worden beheerd door Anko
positie wordt gekeken naar mogelijk negatieve effecten
Agrico diverse protocollen. De werkgroep MVO kijkt
daling (640 ton) gerealiseerd. Per fte (77 in 2011) is echter
Fokkens, medewerker huishoudelijke dienst. Deze geeft
van werkdruk en hoe men hierop kan inspelen.
mee bij het opstellen van nieuwe protocollen of bij
de CO2 belasting licht gestegen (8,31 ton/fte). Dat komt
per kwartaal aan in hoeverre Agrico op schema ligt om
Het HR-beleid en de wijzigingen hierop staan beschreven
het hernieuwd beoordelen van bestaande protocollen.
doordat de totale CO2 belasting niet direct beïnvloedbaar
de doelstellingen te behalen. Op basis van deze gegevens
op het Agrico intranet. Het HR-beleid is/wordt voor iedere
wordt door een afname van het aantal fte. In 2012 is per
worden toekomstige doelstellingen bepaald.
werknemer inzichtelijk gemaakt. Medewerkers krijgen
De werkgroep MVO heeft de doelstelling om voor alle
fte (78,5) een lichte daling waar te nemen (8,23 ton/fte).
Voor 2013/2014 wordt gestreefd naar een reductie
via Informatie/nieuwsbrieven te horen dat er wijzigingen
bovengenoemde punten een up-to-date protocol te
op het totaal van tien procent.
worden doorgevoerd.
hebben in 2013.
Bronnen: • http://intranet.agrico.local/Personeelsinfo/Forms/AllItems.aspx
Bronnen: • Agrico protocollen: inkoop, sponsoring, klachten, wagenparkbeheer, communicatie en code van ethiek. Per zomer 2013 geplaatst op het Agrico intranet, map MVO.
zijn om de vanuit het referentiejaar 2010 vastgestelde CO2
In het financiële jaarverslag worden de financiële prestaties verantwoord. Bronnen: • K wartaalrapportage milieubarometer Agrico, Anko Fokkens, medewerker facilitaire dienst • F acturen, afdeling Finance en Control
30
31
agrico.nl/mvo
agrico.nl/mvo
10 Missie, visie, beleid ie g e t ra t s n e
25. Welke (potentiële) negatieve effecten op maatschappij, milieu en economie heeft Agrico geïdentificeerd? Agrico heeft voor het jaar 2012-2013 in eerste instantie alleen de potentiële negatieve effecten voor het eigen hoofdkantoor geïdentificeerd. Deze zijn als volgt: •
Inkoop van diensten (o.a. logistiek)
•
V erbruik van gas, water en elektriciteit
Agrico heeft in 2012 een heroriëntatie voor haar strategie
Kernwaarden
•
V erbruik van papier en printercartridges
en missie uitgevoerd. Hierin heeft zij zich in haar missie
•
Gericht op resultaten
•
O verig afval
uitgesproken om richting te geven aan maatschappelijk
•
Maximale aandacht voor continu verbeteren
•
Z akelijk verkeer (o.a. vliegkilometers)
verantwoord ondernemen.
•
Oog voor mens, veiligheid en milieu
•
In wederzijds vertrouwen
•
Open, in woord en daad
•
Moreel verantwoord
Voor de komende jaren gaat Agrico nadrukkelijk de dialoog opzoeken met haar keten om te komen tot
Missie
ketensynergie door gezamenlijk inspanningen op het
•
De Agrico groep is een onderneming van aardappel-
gebied van duurzaamheid te verrichten. We denken
telers op coöperatieve grondslag die zich bezighoudt
hierbij o.a. aan het verbeteren van logistieke diensten en
met het kweken, telen, collecteren, verpakken en
het delen van kennis op het gebied van duurzaamheid.
vermarkten van aardappels. •
Bron: Milieubarometer Agrico
Door in te spelen op de wensen van consumenten is
26. O p welke wijze heeft Agrico richting gegeven aan haar maatschappelijke verantwoordelijkheid?
Agrico een betrouwbare partner voor haar afnemers en door een sterke positie in de productiekolom levert
•
van haar leden. •
•
De Agrico groep oefent op een doelmatige,
Door de in de werkgroep uitgewerkte doelstellingen te onderschrijven en deze doelstellingen helpen uit
verantwoorde en resultaatgerichte wijze haar bedrijf duurzaam uit, biedt een uitdagende omgeving voor
Agrico heeft de woorden ‘verantwoord’ en ‘duurzaam’ opgenomen in haar missie.
zij een maximale bijdrage aan de inkomensvorming
te dragen. •
Door zich te confirmeren aan de zelfverklaring volgens
haar medewerkers en is voor haar afnemers een be-
ISO-26000 met daaraan gekoppeld een MVO-jaarverslag
trouwbare leverancier van hoogwaardige producten.
(1ste realisatie in de zomer van 2013). •
Door jaarlijks een MVO-actieplan (met verantwoordelijkheden, tijdslijn, budget, enz.) op te stellen waarin gerichte en SMART gemaakte actiepunten worden
Visie •
Agrico is marktleider en wereldspeler in het marktgericht ontwikkelen van aardappelrassen en het (laten)
uitgevoerd. •
en tafelaardappelen, zowel biologisch als gangbaar •
Agrico heeft een MT-lid eindverantwoordelijk gemaakt voor uitvoerend MVO beleid.
produceren en vermarkten van hoogwaardige poot•
Agrico heeft een medewerker (Analist Operations)
geteeld.
aangewezen die is belast met beleidsvorming, uitvoering,
Agrico is een serviceverlenende regisseur van de volledige
bewaking van voortgang en rapportage over MVO aan
keten van “ontwikkeling van nieuwe rassen tot aan de
het MT.
consument”.
•
Agrico heeft een P&O-medewerker in dienst die toeziet op ontwikkeling, wet- en regelgeving en richtlijnen op
Bron: missie, visie en kernwaarden Agrico http://www.agrico.nl/over-agrico/ missie-en-strategie/
gebied van personeel. •
Tweemaandelijks staat MVO op de agenda in het managementoverleg.
Bronnen: • Agenda’s en notulen werkgroep MVO • Actielijst MVO-werkgroep Agrico 2012/2013 (niet openbaar)
32
33
agrico.nl/mvo
agrico.nl/mvo
11 Ontwikkelen van s ie t n e t e p m o c n e k la v draag
28. O p welke manier ontwikkelt Agrico de benodigde competenties voor het nemen van maatschappelijke verantwoordelijkheid binnen en eventueel buiten de organisatie? Agrico stelt de MVO-werkgroepleden in de gelegenheid om deel te nemen aan seminars en symposia die worden georganiseerd door MVO-Nederland. Agrico is bij deze
Agrico wil draagvlak creëren voor betrokkenheid bij en bewustwording van haar MVO-beleid. Vanuit de stakeholdersanalyse en de ketenanalyse wordt daarbij gezocht naar aanknopingspunten voor een gezamenlijk
27. O p welke manier creëert Agrico draagvlak voor maatschappelijke verantwoordelijkheid, binnen en buiten de organisatie?
brancheorganisatie aangesloten. Agrico wordt door MVO-Nederland via nieuwsbrieven en info-mail verzorgd met kennis en contactinformatie.
MVO-ketenbeleid.
De medewerker (Analist Operations) die is belast met Het MVO-beleid bij Agrico is gebaseerd op een no-non-
beleidsvorming, uitvoering, bewaking van voortgang en
Agrico heeft aan een groep studenten van de CAH-
sense mentaliteit. Vanuit een pragmatische en realistische
rapportage over MVO filtert de informatie en onderneemt
Dronten, studierichting Agrarische bedrijfskunde, voor
manier van werken, zijn MVO-doelstellingen en daaruit
actie indien nodig.
het vak ketenmanagement de opdracht gegeven om
voortkomende actiepunten benoemd.
in samenspraak met de keten tot gezamenlijke thema’s voor een MVO-beleid te komen.
Agrico heeft een samenwerking met Ekwadraat, Om intern bij de medewerkers van Agrico betrokkenheid
een duurzaamheidsbureau, welke Agrico begeleidt
en draagvlak te creëren is door de Analist Operations
en voorziet van kennis en netwerkinformatie.
Om in één zin samen te vatten wat de kern van de
een presentatie gemaakt die is uitgedragen in alle werk-
opdracht is volgt hieronder de verwoording van
overleggen van de verschillende afdelingen binnen Agrico.
Indien er binnen de werkgroep sprake is van gerichte
onderzoeksvraag die beantwoord dient te worden:
behoefte op het gebied van duurzaamheidsontwikkeling Daarnaast worden er nieuwsbrieven aan de medewerkers
zal deze door Agrico worden gefaciliteerd.
“Formuleer een MVO-beleidsplan met een duurzaamheids-
gestuurd om ze op de hoogte te houden en is er voor
model, dat rekening houdt met de betrokkenheid,
iedere medewerker de mogelijkheid om middels een
Buiten de organisatie Agrico worden op dit moment
bereidheid en ketenbelangen van alle stakeholders
‘open stoel’ eenmalig aan te sluiten bij een vergadering
geen competenties ontwikkeld.
in de aardappelketen van Agrico”.
van de werkgroep MVO.
Het eindverslag van dit onderzoek wordt in de zomer
Door de implementatiestrategie MVO (eerst hoofd-
van 2013 verwacht.
kantoor) worden vooralsnog extern geringe inspanningen verricht om MVO-beleid te communiceren en zichtbaar te maken.
Bronnen: • A ctielijst MVO-werkgroep Agrico 2012/2013 (niet openbaar) • M VO-presentatie “Van een Duurzaam Agrico naar een Duurzamer Agrico” (maart 2013) (niet openbaar, intranet map MVO) • N ieuwsbrieven MVO http://intranet.agrico.local/Nieuwsbrieven/Forms/ AllItems.aspx • P otato–magazine http://intranet.agrico.local/Agrico%20Actueel/Forms/ AllItems.aspx
34
35
agrico.nl/mvo
12 Integreren van maate rd o o w t n ra e v e jk li e p schap s e c ro p s g n ri u t s e b in id lijkhe s re u d e c ro p n e n e m e t s y s sen,
13 Communicatie en e g a rt o p p ra 30. C riteria voor communicatie over maatschappelijke verantwoordelijkheid
agrico.nl/mvo
Agrico heeft een magazine waarin periodiek interviews en actuele zaken worden toegelicht. Ook MVO komt hierbij aan bod. Het Agrico magazine Potato wordt verstrekt aan
29. Op welke manier heeft Agrico haar maatschappelijke verantwoordelijkheid geïntegreerd in haar besturingsprocessen, systemen en procedures?
De afdeling CMC (coöperatie, marketing en communicatie)
leden, medewerkers en klanten.
heeft een communicatieplan opgesteld waarin uitleg en
De werkgroep MVO hanteert een open stoel waarbij
Agrico formuleert jaarlijks doelstellingen, stelt actiepunten
uitvoering wordt gegeven aan de communicatie over
niet-werkgroepleden (personeel) eenmalig zitting kunnen
op en maakt middelen vrij. We evalueren of deze doelstel-
MVO-beleid.
nemen om in een werkgroepvergadering mee te praten
lingen zijn behaald en of actie ondernomen moet worden.
Agrico vindt het belangrijk dat zij volledig, begrijpelijk,
over actuele agendaonderwerpen.
responsief, verantwoordelijk, actueel en doelgericht over MVO communiceert. Daarbij zoeken we aansluiting bij het
Agrico wil via de website haar omgeving en belang-
Agrico is momenteel bezig met een bewustwordings-
kennisniveau van de stakeholders. Op sommige punten
hebbenden informeren over actuele zaken in relatie
proces. Onze medewerkers hebben kennis gemaakt
kan de toegankelijkheid van informatie verbeterd worden.
tot MVO (www.agrico.nl/over-agrico/maatschappelijk-
met de filosofie en taal van MVO volgens de ISO-26000
Zo willen we onze nieuwsbrieven en het Agrico magazine
verantwoord-ondernemen).
Potato ook op de website plaatsen. Hoe Agrico uitvoering
In de zomer van 2013 zal deze aanpassing worden
geeft aan dit beleid, wordt weergegeven bij vraag 31.
gerealiseerd.
Bronnen: • Communicatieplan MVO (niet openbaar)
De werkgroep MVO heeft binnen alle werkoverleggen van
richtlijnen. In het kwaliteitshandboek staat beschreven en Dit begint bij het in kaart brengen van waar de verant-
verwezen hoe er binnen een organisatie wordt
woordelijkheid ligt, wie wat doet en wanneer. Er is een
gewerkt en waar de belangrijkste documenten worden
begin gemaakt aan deze inventarisatie. Heel veel zaken
opgeslagen.
worden reeds vastgelegd, maar kunnen nog verder
en actiepunten op het gebied van MVO. Op 28 april 2013
worden gestructureerd door opgenomen te worden in één
Ook protocollen (in het kader van duurzaamheid)
(digitaal) organisatie-systeem waarin besturingsprocessen,
zijn onderdeel van een kwaliteitshandboek waarin
systemen en procedures centraal zijn vastgelegd. Met het
maatschappelijke verantwoordelijkheid wordt
invulling geven aan dit kwaliteitshandboek zal op een
geïntegreerd zoals:
31. O p welke manier communiceert Agrico over haar maatschappelijke verantwoordelijkheid?
eck
p
t ac
ch
n borge
bij het jongerencollege van Agrico over het huidige MVO-beleid bij Agrico en welke ontwikkelingen hierbij
In navolging van het financieel jaarverslag zal Agrico •
De code van ethiek
jaarlijks een duurzaamheidsverslag opstellen waarbij
In het kader van haar 40-jarig bestaan zal Agrico in
•
Inkoopprotocol
rekenschap wordt gegeven van de duurzaamheids-
november 2013 haar dochterbedrijf Agrico Research
•
Klachtenprotocol
inspanningen. In november 2013 zal het eerste
eenmalig openstellen voor een breed publiek.
•
Sponsorbeleid
MVO-jaarverslag worden gepresenteerd.
Hierbij zal het kweekwerk van aardappelen worden getoond en toegelicht.
do
lan
is er door de Analist Operations een presentatie verzorgd
aan de orde komen.
toekomstig moment een begin worden gemaakt.
Fig. 12.1 Deming-cirkel
Agrico een presentatie gehouden over de werkzaamheden
Met een kwaliteitshandboek kan een organisatie
Agrico kent een MVO-nieuwsbrief die wordt opgesteld
werkwijzen, procedures en processen borgen en
en verstrekt door de werkgroep MVO. Hiermee worden
transparantie bieden d.m.v. een (periodieke) interne
medewerkers geïnformeerd over actuele zaken in relatie
controle (audit).
tot MVO.
Bronnen: • www.agrico.nl/mvo • Agrico magazine Potato (intranet Agrico) • MVO- nieuwsbrief (voor medewerkers, te vinden op intranet Agrico)
Voor het opstellen en continu bijwerken/updaten van het kwaliteitshandboek zal volgens het principe van de Deming-cirkel worden gewerkt (toepassing Plan-Do-Check-Act methode).
continu verbeteren 36
37
agrico.nl/mvo
32. Rapporteert Agrico over MVO via een maatschappelijk verslag?
33. b ) Welke methoden heeft Agrico om eventuele conflicten op te lossen?
Als doelstelling is geformuleerd om het eerste MVO-
Agrico wil een gewaardeerde ketenpartner zijn.
jaarverslag in augustus 2013 als complementair verslag
Indien een conflict ontstaat zoekt zij samen met betrokken
bij het financieel jaarverslag te publiceren.
partijen naar een oplossing. Agrico hanteert het voeren
agrico.nl/mvo
14 Het monitoren van n le e rd o o e b n e n e it e it activ van prestaties
van een dialoog als instrument om een eventueel conflict Naast een MVO-jaarverslag zal er jaarlijks een referentie-
op te lossen.
matrix-verslag en een zelfverklaring volgens de ISO-26000 richtlijn worden opgesteld en gepubliceerd.
Agrico kent een klachtenprocedure als onderdeel van haar
Beide documenten zullen na realisatie (juli-augustus 2013)
product-kwaliteitssysteem.
34. O p welke manier monitort Agrico haar activiteiten die effect hebben op relevante thema’s en onderwerpen?
via de website te downloaden zijn. Agrico kent een commissie van beroep waarbij een teler • http://www.agrico.nl/over-agrico/financieel/ • http://www.nen.nl/publicatieplatform
terecht kan indien hij een geschil heeft met Agrico waarbij
Agrico (Analist Operations) monitort actief haar
het voeren van een dialoog niet tot oplossing leidt.
activiteiten via feedback van leden (groeps- en
In de gedragscode en personeelshandboek is vastgelegd
(rassenshow en werkbezoeken), personeel (werkoverleg)
dat medewerkers van Agrico zich met klachten kunnen
en brancheorganisaties. Deze feedback heeft een
wenden tot een vertrouwenspersoon.
inventariserend karakter waarmee in het MT en de
In het boekjaar 2012/2013 waren er geen conflicten met stakeholders.
thema’s en subthema’s die voor Agrico relevant zijn om haar aandacht op te vestigen. Afronding van deze opdracht wordt in de zomer van 2013 voorzien.
regiobijeenkomsten en buitendienstbezoeken), afnemers
33. a) Zijn er conflicten of meningsverschillen met stakeholders?
Doel hiervan is om een model te ontwikkelen met hoofd-
Bron: • Prioriteringsmatrix Agrico (niet openbaar) • Onderzoeksopdracht Ketenmanagement (niet openbaar)
werkgroep(en) de huidige situatie in vergelijking tot een Bronnen: • Klachten procedure (niet openbaar) • Personeelshandboek (niet openbaar, te vinden op intranet Agrico)
toekomstig wenselijke situatie wordt besproken en waar mogelijk doelstellingen en beleid voor kunnen worden
In april 2013 is er een uitspraak geweest door de
geformuleerd. Ook meten we prestatie-indicatoren zoals
Ondernemingskamer van het gerechtshof in Amsterdam
water en energieverbruik (milieubarometer), ziekte-
over een enquêteverzoek van een in 2010 ontstaan
verzuim, klachten etc. De omvang van de monitoring is in
conflict omtrent de afstoot van de industrietak van Agrico,
lijn met de omvang en het belang van onze activiteiten.
welke was aangespannen door een groep (industrie)telers. Hieronder vindt u het persbericht dat Agrico destijds,
35. H oe heeft Agrico haar prestaties op relevante thema’s beoordeeld?
aangaande deze uitspraak, hierover op haar website heeft gepubliceerd.
Agrico heeft door middel van het invullen van een prioriteringsmatrix gekeken naar de impact van relevante duurzaamheidsthema’s op de bedrijfsvoering van Agrico. Daarnaast heeft Agrico gekeken naar de mate van invloed die Agrico kan uitoefenen m.b.t. deze thema’s. Het jaar 2012/2013 wordt door Agrico gezien als een opstapjaar voor duurzaamheidsbeleid. Vanuit een nulmeting worden met name zaken en thema’s die invloed hebben op het hoofdkantoor beoordeeld. Deze nulmeting is belangrijk om juiste doelstellingen te formuleren. Bron: http://www.agrico.nl/nieuws-media/pers-nieuwsberichten/
Vanuit het opstapjaar 2012/2013 wil Agrico in 2013 een meerjarig duurzaamheidsbeleid vormgeven. Hiervoor heeft zij derdejaarsstudenten van de CAH-Dronten, Agrarische bedrijfskunde, opdracht gegeven om de ketenbelangen op het gebied van duurzaamheid in kaart te brengen voor Agrico.
38
39
agrico.nl/mvo
agrico.nl/mvo
36. Heeft u stakeholders betrokken, zo ja welke?
37. a ) Welke verbeteringen of successen heeft Agrico bereikt?
(een gesloten kringloop doordat oud papier wordt
De voorziene actiepunten die vanuit het klanttevreden-
Agrico heeft vanuit de stakeholdersanalyse haar belang-
Bij Agrico is in het jaar 2012/2013 sprake van een start-
opgehaald, gerecycled en als handdoekjes en toiletpapier
heidsonderzoek zouden worden uitgewerkt behoeven
hebbenden in kaart gebracht. Vanuit de doelstelling om
situatie. Hierbij is met name voor de Planet-issues een
door Agrico weer wordt hergebruikt), wordt omgezet
meer ontwikkelingstijd dan voorzien en kunnen derhalve
duurzaamheid in eerste instantie vorm te geven met het
nulmeting uitgevoerd op tal van duurzaamheidsaspecten
naar een permanente situatie.
nog niet worden gepresenteerd. Dit is nu voorzien voor
hoofdkantoor als centraal speelveld, is ervoor gekozen om
zoals verbruik van gas, water, elektra, papier en brandstof.
voor 2012/2013 eerst alleen het personeel als stakeholder
Ook de afvalstromen zijn in kaart gebracht.
Een proefproject van ‘paper for paper’, waarbij een
37. b ) Welke doelen zijn nog niet bereikt?
proefopstelling gedurende één maand werd gebruikt
eind 2013/begin 2014. Agrico communiceert in het bekend maken van een indica-
te betrekken in haar MVO-beleid. Voor de toekomstige
tie- en eindprijs sinds oogstjaar 2012 als één prijs voor alle
Het voor 2013 beoogde telers-tevredenheidsonderzoek wordt uitgesteld en doorgeschoven naar 2014.
jaren moet een onderzoek, welke is beschreven bij vraag
Deze parameters worden door Agrico verwerkt in
geleverde maten (veldgewas). Hiermee beoogt Agrico een
35, invulling bieden aan een meerjaren duurzaamheids-
een online tool: de milieubarometer.
meer transparante communicatie van de uitbetalingsprijs.
beleid voor alle stakeholders van Agrico.
In de milieubarometer kunnen op maand- of jaarbasis
Het opzetten van een banenpool met branchegenoten
diverse parameters op een gelijke en consistente manier
Er is door de werkgroep MVO een inkoopprotocol
zal vooreerst worden doorgeschoven naar 2014 om
worden ingevoerd. Hierdoor worden trends zichtbaar
opgesteld. Hiermee wordt beoogd zaken in relatie
te ontwikkelen.
en kun je je bedrijf vergelijken met gemiddelden in de
tot inkoop op een duurzame wijze in te vullen.
branche.
In navolging hierop heeft Agrico eind juni 2013 het
Het opzetten van een kwaliteitshandboek behoeft meer
gebruik van plastic bekers voor koffie en thee vervangen
voorbereiding. Derhalve wordt het opzetten en invullen
door mokken en theeglazen.
van een dergelijk project verplaatst naar een nog nader
Vanuit een doelstellingenmodel is er door de MVO-werk-
te bepalen toekomstig moment.
groep in het startjaar hard gewerkt aan de issues om de ISO-26000 systematiek te integreren. In de zomer van
Er is door Agrico (bedrijfsarts) een preventief onderzoek
2013 wil Agrico met een zelfverklaring op het publicatie-
(inventarisatie) opgestart naar werkdruk onder het
platform ISO-26000 van de NEN staan.
personeel. Agrico beoogt een duurzame medewerker
Bronnen: • Actielijst MVO-werkgroep Agrico 2012/2013 (niet openbaar)
en wil anticiperen op mogelijk negatieve gevolgen van Daarvoor is een actielijst opgesteld waarmee verantwoor-
werkdruk voor haar personeel.
delijkheid, doel en realisatiedatum worden geborgd. Deze actielijst zal jaarlijks met nieuwe actiepunten worden
Door de afdeling P&O is in het voorjaar van 2013 een pilot
aangevuld waarbij per actiepunt doelstellingen concreet
opgestart voor een HR-cyclus. Hierbij wordt in cyclische
worden benoemd en ingevuld.
gesprekken o.a. de ambitie en de overeenkomstige kennisbehoefte van de medewerker in kaart gebracht. Na de
Er worden binnen de werkgroep initiatieven uitgewerkt
zomer van 2013 zal een start worden gemaakt met het
die moeten leiden tot het behalen van MVO-successen.
invoeren van de gesprekkencyclus voor alle personeel
Hiervan is als voorbeeld te noemen het wagenpark-
van Agrico.
protocol waarbij is afgesproken dat vanaf het jaar Bronnen: • Milieubarometer Agrico • MVO-doelstellingenmodel 2012/2013 • Actielijst MVO-werkgroep Agrico 2012/2013 (niet openbaar) • Prijsvergelijk zonnecollectoren personeel Agrico
2012/2013 alleen nog maar auto’s mogen worden aangeschaft met een A-label. Ook het printerproject (centraliseren >> minder papierverbruik) en het aanschaffen van Thin-clients (hardware >> minder energieverbruik) is als succes aan te merken. Voor het personeel van Agrico is een aantal bedrijven uitgenodigd om ons vrijblijvend over zonnecollectoren te informeren. Hierbij is een overzicht gecommuniceerd waarbij een drietal offertes voor prijsvergelijking naast elkaar is gezet. Mogelijkheden om te investeren in een lokaal bebossingsproject worden onderzocht om een bijdrage te leveren in de CO2 compensatie voor de door Agrico gemaakte CO2 uitstoot.
40
41
agrico.nl/mvo
agrico.nl/mvo
15 Selecteren van MVOn e t n e m ru t s in n e n e v ie t initia
40. W elke concrete acties worden uitgevoerd in verband met het MVO-initiatief? Agrico voorziet het opzetten en realiseren van een zelfverklaringssystematiek volgens de ISO-26000 richtlijn en een MVO-jaarverslag in de zomer van 2013. Een vanzelfsprekend onderdeel van deze systematiek is
38. Aan welke MVO-initiatieven en eventuele bijbehorende instrumenten neemt Agrico deel? •
•
39. W elke punten heeft u overwogen bij de keuze voor dit initiatief (ISO-26000)?
het opstellen van een prioriterings- en referentiematrix. Jaarlijks (in september) zal de werkgroep MVO in
Agrico ziet in de ISO-26000 een praktisch hanteerbare
samenspraak met de Analist Operations en MT het
A grico heeft zich aangesloten bij het platform
richtlijn. Zij sluit aan bij een breed gedragen standaard
MVO-beleid voor Agrico evalueren en door middel
MVO-Nederland.
en dient zodoende als goede vergelijking met branche-
van een MVO-actielijst nieuwe tastbare en zichtbare
A grico steunt de stichting Veldleeuwerik voor
genoten.
MVO-initiatieven ontwikkelen om haar maatschappelijke
stimulering van duurzaam grondgebruik. •
•
•
betrokkenheid verder te ontwikkelen. Hiervoor zal de
A grico is lid van en gecertificeerd door de Skal voor
Door het hanteren van een gestandaardiseerde richtlijn is
werkgroep jaarlijks (herfst) een plan van aanpak schrijven
de verhandeling van biologische aardappelen.
geloofwaardigheid en integriteit geborgd. Transparantie
hoe Agrico haar doelstellingen wil realiseren.
A grico is lid van Stichting EKO.
en het afleggen van rekenschap zijn geïntegreerde
Dit plan van aanpak zal door directie en MT worden
onderdelen van deze systematiek.
onderschreven om beoogd beleid te effectueren.
Als de opstartfase eenmaal voorbij is, waarbij met name
Bronnen: • Zelfverklaring ISO-26000 Agrico, www.agrico.nl/mvo • Zie ook bijlage A publicatieplatform NEN
A grico hanteert als MVO instrument de ISO-26000 richtlijn.
het in beeld brengen en het beantwoorden van de Bronnen: • Lidmaatschap MVO-Nederland (zie ook: www.mvonederland.nl) • Lidmaatschap en factuur Stichting Veldleeuwerik (zie ook: www.veldleeuwerik.nl) • Geldig Skal-certificaat (zie ook: www.skal.nl)
ISO-vragen in relatie tot de duurzaamheidsthema’s belangrijk zijn, biedt de ISO een structuur en een beheersbaar instrument voor uitvoering van een MVObeleid voor nu en in de toekomst.
Figuur 15.1 Certificaatcontrole via de Skal website
42
43
