MVO-verslag VBZ Een branche in beweging
Over dit verslag In dit eerste MVO-verslag van VBZ leest u over de belangrijkste activiteiten en instrumenten waarmee we Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) bij onze leden stimuleren. Het is geen jaarverslag maar een verslag van de stand van zaken in april 2013. Het verslag blikt vaak meerdere jaren terug. Het eerste hoofdstuk beschrijft de instrumenten en begeleiding die wij hebben ontwikkeld voor onze leden waarmee diverse facetten van MVO worden ingevuld. In de daarop volgende hoofdstukken worden verscheidene onderdelen van MVO nader toegelicht. Het laatste hoofdstuk beschrijft de duurzaamheid van onze eigen VBZ organisatie.
Inhoud 1. MVO in de Bakkerij- en Zoetwarenindustrie 2. Duurzame grondstoffen 3. Duurzame productie 4. Goede arbeidsvoorwaarden en -omstandigheden 5. Voeding en gezondheid 6. Duurzame VBZ organisatie
2
4 10 15 18 22 26
Voorwoord De Vereniging voor de Bakkerij- en Zoetwarenindustrie (VBZ) stimuleert een maatschappelijk verantwoord en optimaal ondernemersklimaat voor haar leden. Onze Vereniging heeft ruim 100 aangesloten ondernemingen. We werken al vanaf het jaar 2000 aan onze duurzame missie, toen onze vereniging uit een fusie is ontstaan. We willen Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen concreet doorvoeren in alle facetten van ondernemen en in de hele keten. De belangrijkste duurzaamheidsdoelen voor onze sector zijn: •V erantwoord omgaan met grondstoffen en energie, voorkomen van verspilling en geen roofbouw plegen op de toekomst; • Fatsoenlijke arbeidsomstandigheden creëren, hier en elders in de wereld; • Goede medewerkers vinden, binden en het hoofd bieden aan vergrijzing; • Verbeteren van duurzaamheid van de gehele toeleveringsketen, dus ook in de productielanden van veelgebruikte grondstoffen; • Actief bijdragen aan het oplossen van maatschappelijke problemen, bijvoorbeeld aan het uitbannen van kinderarbeid in productielanden en aan het gezonder maken van voedingsproducten.
In dit verslag leest u over de instrumenten die wij de afgelopen jaren samen met vele kennispartners hebben ontwikkeld om onze leden te ondersteunen bij het invulling geven aan MVO. Onze bestuursleden bekleden daarbij een voortrekkersrol door deel te nemen aan verschillende pilots. De strategische uitdaging voor VBZ voor de komende jaren is dat meer leden aan het werk gaan met onze instrumenten en zo MVO verankeren in hun organisaties. Ton Baas Directeur van VBZ
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) betekent voor mij dat een ondernemer trots kan zijn op het bedrijf. En dat kan alleen als je fatsoenlijk omgaat met de mensen die er werken, als de producten voldoen aan alle kwaliteitseisen en je constant risico’s analyseert en vermindert. De factor mens is belangrijk, zij maken dat je het als ondernemer goed doet, dus als ondernemer moet je daarin investeren. MVO is belangrijk opdat er een betere wereld komt, ik zie het als de enige weg om afscheid te nemen van ontwikkelingshulp.
MVO-VERSLAG VBZ 2013
Een branche in beweging
3
VBZ is partner van MVO Nederland en Ton Baas is lid van de Programmaraad. www.mvonederland.nl
1.
MVO in de Bakkerij- en Zoetwarenindustrie 4
De Vereniging voor de Bakkerij- en Zoetwaren-
In samenwerking met verschillende kennispartners zijn instrumenten ontwikkeld waarmee leden invulling geven aan MVO. Een overkoepelend instrument is de Barometer Duurzame Bakkerij en Zoetwaren. Met dit hulpmiddel worden de duurzaamheidinspanningen van bedrijven zichtbaar en meetbaar gemaakt. Een aanvullend instrument is de VBZ Ondernemersscan, waarmee de leden uitvoering kunnen geven aan goed bestuur.
Wij ondersteunen de leden op verschillende manieren bij de implementatie van MVO in de eigen onderneming bijvoorbeeld door: • Ontwikkeling van Handleidingen en Instrumenten waaronder de Barometer Duurzame Bakkerij en Zoetwaren en de Ondernemersscan;. • Een uitgebreid VBZ Ondernemersportaal met een totaal pakket aan informatie en diensten voor VBZ leden (www.vbz.nl); • Nieuwsvoorzieningen en informatie via de VBZ nieuwsbrief en blogs; • Actieve helpdesk functie voor ledenvragen; • Platformbijeenkomsten waarbij kennisontwikkeling en het delen van ervaringen centraal staat; • Implementatie van de Barometer Duurzame Bakkerij en Zoetwaren inclusief uitgebreid advies (nulmetingen met studenten van Avans Hogeschool); • MVO Beleidsontwikkeling in samenwerking met de HAS Hogeschool; • VBZ Opleiding Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen met MVO NL.
MVO-VERSLAG VBZ 2013
5
industrie (VBZ) stimuleert een maatschappelijk verantwoord en optimaal ondernemersklimaat voor haar leden. Onze Vereniging heeft ruim 100 aangesloten ondernemingen, waarbij naast het grootbedrijf het MKB sterk vertegenwoordigd is (zo’n 90% MKB). Wij vertegenwoordigen de productgroepen koek en banket, broodvervangers, chocolade, suikerwerk en kauwgom, zoet broodbeleg, onderleggers/toast en hartige droge snacks en noten. VBZ wil duurzaamheid concreet doorvoeren in alle facetten van ondernemen en in de hele keten. Wij ondersteunen onze leden bij het invulling geven aan Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO), onder andere door de dialoog over duurzaamheid tussen leden onderling en met stakeholders te stimuleren en voeden. Want duurzaam ondernemen is geen keus meer, maar een vereiste om ook in de toekomst producten te kunnen blijven leveren.
Een branche in beweging
De platforms van VBZ: • HR platform • Kauwgomplatform • Kwaliteitsplatform • Platform Internationaal Ondernemen • Platform Duurzaam Ondernemen • Platform Productie & Techniek • Platform Marketing en Public Affairs • Young Executives
VBZ Platformbijeenkomsten Tijdens Platformbijeenkomsten brengen we duurzaamheidsthema’s en -instrumenten bij de leden onder de aandacht. Onze leden wissen tijdens deze bijeenkomsten kennis en ervaring op het gebied van MVO uit. Dit gebeurt niet alleen in het Platform Duurzaam Ondernemen, maar ook in de andere platforms staat MVO regelmatig op de agenda. Resultaten en uitdaging voor de komende jaren Wij zijn onlangs begonnen met het monitoren van het gebruik van de ontwikkelde MVO-instrumenten door de leden. Verschillende leden werken met meerdere MVO-instrumenten. In totaal zijn 54 leden ofwel 53% van de leden actief bezig met de genoemde MVO-instrumenten.
Onze uitdaging voor de komende jaren is om de monitoring van het gebruik van onze MVO-instrumenten verder uit te breiden en dat meer leden onze instrumenten gaan gebruiken.
Barometer Duurzame Bakkerij en Zoetwaren De Barometer Duurzame Bakkerij en Zoetwaren is een meetinstrument waarmee VBZ leden een handvat hebben om het niveau van MVO in beeld te kunnen brengen. We hebben dit instrument samen met SMK (Stichting Milieukeur) ontwikkeld. De Barometer is gebaseerd op de drie P’s (People, Planet, Profit). Het instrument bevat criteria voor de inkoop van duurzame grondstoffen zoals cacao, palmolie en soja en criteria voor een duurzame bedrijfsvoering zoals arbeidsomstandigheden, voedselveiligheid, energie, water en afval. Veel bedrijven in de sector gebruiken de Barometer om vast te stellen hoe ver ze zijn met MVO en waar verbeterpunten liggen. De Barometer kan ook worden gebruikt om te certificeren. Afhankelijk van het aantal punten dat wordt behaald, krijgt een bedrijf een bronzen, zilveren of gouden certificaat. Tot nu toe zijn er nog geen bedrijven gecertificeerd voor de Barometer Duurzame Bakkerij en Zoetwaren.
MVO-instrument
Aantal actieve leden in april 2013
Platform Duurzaam Ondernemen
24
Nulmeting Barometer Duurzame Bakkerij en Zoetwaren
8
MVO Beleidsontwikkeling
3
Inkoop duurzame palmolie
33
6
In 2013 wordt de Barometer Duurzame Bakkerij en Zoetwaren herzien. Met een Engelstalige versie en een integratie met ISO 26000 krijgt de Barometer een internationale status. Dit is belangrijk omdat veel van onze leden internationaal opereren. Toegevoegd worden criteria op het gebied van onder andere stakeholdermanagement en evaluatie van MVO-plannen en -activiteiten. Ook actuele zaken zoals productsamenstelling, verpakkingen en reclame worden toegevoegd. We onderzoeken daarnaast welke ondersteuning onze leden nodig hebben om daadwerkelijk de Barometer te kunnen certificeren. Resultaten Acht VBZ-leden hebben onder begeleiding van Avans hogeschool een nulmeting aan de hand van de lijst van criteria van de Barometer (versie 2013) uitgevoerd. Ook in het traject voor MVO Beleidsontwikkeling (3 VBZ leden) en de VBZ Opleiding Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen komt de Barometer aan bod.
Hans van Eerd, Managing Director van Quality Pastries en bestuurslid VBZ
VBZ Ondernemersscan en Gedragscode Goed Bestuur De VBZ Ondernemersscan is een vragenlijst over een mix van onderwerpen die relevant zijn voor de besturing van een onderneming. Het betreft onder andere de strategie, missie, organisatie, planning & control cyclus en risicobeheersing. Door het beantwoorden van de vragen, samen met het management van de verschillende afdelingen, wordt duidelijk waar verbeterpunten liggen. We hebben deze scan samen met Mazars Management Consultants ontwikkeld.
“De nulmeting met de lijst van criteria van de Barometer Duurzame Bakkerij en Zoetwaren geeft aan op welke duurzaamheidsthema’s we al goed scoren en waar nog kansen en verbeterpunten liggen. Dit is een goede start om ons MVO-beleid verder in te vullen en vorm te geven”.
De VBZ Ondernemersscan toetst op een aantal criteria voor ‘Goed Bestuur’ van een onderneming. Om Goed Bestuur te ondersteunen is een format voor een gedragscode beschikbaar. Dit document kan MVO-VERSLAG VBZ 2013
Een branche in beweging
7
Aimé de Bock, Algemeen Directeur van Lonka Sales
eenvoudig worden aangepast door bedrijven. In deze Gedragscode Goed Bestuur staat wat bedrijven verwachten van belanghebbenden zoals medewerkers en de Raad van Toezicht. Duurzaamheidsthema’s in de Gedragscode zijn bijvoorbeeld Informatieverstrekking, Integriteit, Ketenbeheer en Corruptie. Resultaten We hebben de ondernemersscan ontwikkeld en aangepast op basis van drie pilots bij MKB leden. Het is niet bekend hoeveel leden de scan daarna hebben gedownload en ingevuld. Begin 2013 hebben in elk geval 3 leden de scan ingevuld als onderdeel van het traject voor MVO Beleidsontwikkeling.
MVO Beleidsontwikkeling “De ondernemersscan heeft ons managementteam prima geholpen bij het toetsen in welke mate we onze strategie, organisatie, financiële controle en risicobeheersing op orde hebben. Nu kunnen we gericht enkele onderdelen verder optimaliseren”.
MVO Beleidsontwikkeling is een praktisch begeleidingstraject om MVO beleid te ontwikkelen en invulling te geven aan MVO. Onderdelen zijn nulmetingen met de Ondernemersscan en de Barometer Duurzame Bakkerij en Zoetwaren en strategische sessies over de visie en ambitie op het gebied van MVO en stakeholderanalyse. Het traject resulteert in een MVO plan met doelstellingen en actiepunten. Bedrijven worden begeleid door medewerkers van HAS Den Bosch in samenwerking met VBZ. Resultaten In 2013 zijn 3 pilotbedrijven gestart met MVO Beleidsontwikkeling.
8
VBZ Opleiding Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen met MVO NL In 2011 heeft VBZ een instapcursus MVO georganiseerd. In 2013 bieden wij in samenwerking met MVO Nederland opnieuw een MVO cursus aan: een maatwerk implementatie opleiding voor het verankeren van MVO bij VBZ bedrijven. Gedurende de opleiding worden VBZ leden wegwijs gemaakt op het gebied van MVO en geleerd een MVO beleid op te stellen, te implementeren en erover te communiceren. Door middel van het uitwisselen van kennis en ervaring binnen de groep, inspirerende inbreng van de trainer, specialisten van MVO Nederland, gastsprekers en een ontwikkeltraject binnen de eigen organisatie wordt gewerkt aan realisatie van geformuleerde ambities. De opleiding is primair gericht op bedrijven die beleid willen maken op MVO gebied.
MVO-VERSLAG VBZ 2013
Een branche in beweging
Thomas Fassin, Algemeen Directeur, Katja Fassin “Door de VBZ MVO-beleidsontwikkelingstraject is het realiseren van een MVO-beleid voor onze organisatie transparant en toepasbaar geworden”.
9
2.
Duurzame grondstoffen 10
Veel van onze leden maken gebruik van grondstoffen die worden geproduceerd in tropische
Duurzame Palmolie
gebieden. Bij de productie van palmolie en cacao ontstaan vaak milieuproblemen zoals ontbossing. De arbeidsomstandigheden in de herkomstlanden voldoen niet altijd aan de ILO-verdragen gericht op sociale rechtvaardigheid. De afgelopen jaren is een groeiende maatschappelijke druk ontstaan, mede door publiciteit over misstanden in herkomstlanden, waaruit blijkt dat van de sector een actieve bijdrage wordt verwacht. Ook het Ministerie van Economische Zaken overlegt met de sector over het verduurzamen van de grondstofproductie. Onze sector werkt al geruime tijd actief aan het verduurzamen van de grondstoffen palmolie en cacao. In 2013 is VBZ gestart met onderzoek naar internationale MVO-risico’s in andere grondstofketens waaronder specerijen, noten en diverse basisgrondstoffen.
Wat is Duurzame palmolie? Voor het stimuleren van duurzame productie van palmolie is in 2003 de Roundtable on Sustainable Palm Oil (RSPO) opgericht. De RSPO is een internationaal platform waaraan zowel industrie als maatschappelijke organisaties deelnemen. In 2005 heeft de RSPO criteria opgesteld voor duurzame palmolieproductie. De criteria waarborgen een goede zorg voor mens, milieu en economische aspecten. Vanaf 2008 zijn de eerste palmolieplantages door onafhankelijke auditors gecertificeerd. Ieder jaar is er meer gecertificeerde duurzame palmolie beschikbaar.
ILO-verdragen De International Labour Organization heeft wereldwijd met overheden, vakbonden en bedrijven richtlijnen opgesteld over arbeidsomstandigheden. De belangrijkste zijn afschaffing van kinderarbeid, discriminatie, dwangarbeid en het realiseren van vakbondsvrijheid.
In Nederland is vanaf eind 2010 de Task Force Duurzame Palmolie actief. De Task Force heeft als doel dat in 2015 alle voor de Nederlandse markt bestemde palmolie duurzaam is. VBZ neemt namens de bakkerij- en zoetwarenindustrie deel aan de Task Force. De Task Force is een samenwerkingsverband van de raffinadeurs van palmolie, de verschillende sectoren
MVO-VERSLAG VBZ 2013
11
Een branche in beweging
Eddy Esselink, Productschap Margarine, Vetten en Oliën, voorzitter Task Force Duurzame Palmolie “VBZ laat duidelijk zien zich te willen inzetten om te komen tot duurzame palmolie. In het afgelopen jaar zijn daarvoor grote stappen gezet met een mooi resultaat. Dit geeft een belangrijke stimulans binnen de Task Force Duurzame Palmolie.”
die de palmolie in producten verwerken en de retail die de producten aanbiedt. Alle aangesloten brancheorganisaties schrijven jaarlijks een actieplan om de bedrijven in hun sector te ondersteunen bij de transitie naar duurzame palmolie. www.taskforceduurzamepalmolie.nl Als deelnemer aan de Task Force geven wij namens onze leden invulling aan de stakeholderdialoog over duurzame palmolie op nationaal niveau. Wij moedigen de leden aan om duurzame palmolie te gebruiken in de contacten met onze leden, tijdens Platformbijeenkomsten en via nieuwsbrieven en blogs. Inkoop van duurzame palmolie is een onderdeel van de Barometer Duurzame Bakkerij en Zoetwaren. Wij maken ons sterk voor groepscertificering, omdat dit tot minder administratieve lasten leidt en deelname voor het MKB aantrekkelijker maakt. Resultaten In 2012 maakten 33 VBZ-leden gebruik van duurzame palmolie en was 53% van de gebruikte palmolie in de bakkerij- en zoetwarenindustrie duurzaam. In 2011 was het aandeel duurzame palmolie in onze sector nog 18%.
Duurzame cacao Wat is duurzame cacao? Voor het bevorderen van duurzame cacaoteelt is in 2007 de Roundtable for a Sustainable Cocoa Economy (RSCE) opgericht. In de RSCE zijn alle ketenpartijen van cacao en chocolade in Nederland (maatschappelijke organisaties, industrie, afnemers en vakbonden) en overheden, boeren, bedrijven en NGO’s uit cacaoproducerende landen vertegenwoordigd. VBZ is deelnemer aan de Roundtable. De RSCE heeft principes voor duurzame productie, verwerking, handel en verkoop van cacao opgesteld. Deze principes dienen belangen vanuit economie, mens en 12
milieu. Cacao met de keurmerken Max Havelaar, Fair Trade, Rainforest Alliance en UTZ Certified Good Inside voldoen aan deze principes. In 2010 tekenden de belangrijkste spelers uit de Nederlandse cacaosector, waaronder VBZ, de intentieverklaring duurzame cacao. De ketenpartijen werken onder regie van het Initiatief Duurzame Handel samen aan een snelle verduurzaming van de Nederlandse cacaosector. In 2015 moet minimaal 50% van alle cacaobonen die gebruikt worden in cacaoproducten voor de Nederlandse markt gegarandeerd duurzaam zijn. Voor 2020 is het streven gericht op 80% duurzame cacaoconsumptie in Nederland. In 2025 moet de gehele cacaoconsumptie in Nederland duurzaam zijn. Centraal in de verduurzaming van de cacaoketen staat het aanpakken van de armoede bij de cacaoboer door de productiviteit te verbeteren. Hierbij werkt de Nederlandse cacaosector samen met lokale partners en ontwikkelingsorganisaties aan scholing, verbetering van lokale leefomstandigheden en de positie van vrouwen en kinderen. Wij geven namens onze leden invulling aan de stakeholderdialoog over duurzame cacao op internationaal en nationaal niveau. Wij moedigen de leden aan om duurzame cacao te gebruiken in de contacten met onze leden, tijdens Platformbijeenkomsten en via nieuwsbrieven en blogs. Inkoop van duurzame cacao is een onderdeel van de Barometer Duurzame Bakkerij en Zoetwaren. Ook leveren wij input en betalen mee aan de ontwikkeling van een kwaliteitsnorm (NEN) voor certificering van de cacaoketen op het gebied van MVO. Deze norm wordt ontwikkeld om te voorkomen dat er verschillen ontstaan in de duurzaamheidprestaties van de diverse keurmerken voor duurzame cacao.
Maud Geerbex, Manager Corporate Affairs van Mars en bestuurslid van VBZ
“Als we niets doen, wordt cacao en chocolade schaars. Duurzame cacaoteelt is dé manier om schaarste van cacao te voorkomen en de positie van boeren te verbeteren. We moeten daar gezamenlijk de schouders onder zetten”.
Resultaten Het ministerie van Economische Zaken inventariseert in samenwerking met VBZ, de leden van VBZ en de toeleveranciers de verduurzaming van de Nederlandse cacaosector. MVO-VERSLAG VBZ 2013
Een branche in beweging
13
Pauline Rousseau, Duurzaamheid van andere grondstoffen adviseur Duurzaamheid en VBZ werkt al jaren mee aan het verduurzamen van palmolie en cacao. Food bij HAS In 2013 zijn we gestart met onderzoek naar internationale MVO-risico’s (ook wel IMVO-risico’s genoemd) in andere grondstofketens zoals Kennistransfer specerijen, noten en diverse basis grondstoffen. en BedrijfsHierbij werken we samen met de HAS Den Bosch en Avans Hogeschool. Risico’s die worden onderzocht betreffen onder andere milieu, opleidingen veiligheid, gezondheid, arbeidsomstandigheden en biodiversiteit. “Het blijkt niet makkelijk om informatie te vinden over IMVO-risco’s van bepaalde ingrediënten. Gelukkig krijgen we door gesprekken met inkooporganisaties en bedrijven steeds meer inzicht in de risico’s. VBZ helpt ons daarbij, zij voelen zich erg verantwoordelijk!”
14
De resultaten van het onderzoek worden eind 2013 verwacht. Onze leden kunnen het onderzoek gebruiken om bij de inkoop van hun belangrijkste grondstoffen criteria voor duurzaamheid te stellen en vast te laten leggen in verklaringen of gedragscodes van de producenten.
3. Duurzame productie
MVO-VERSLAG VBZ 2013
Een branche in beweging
15
Wij sporen onze leden
Thema’s binnen duurzame productie
aan om duurzaam te
Grondstoffen
geen verspilling
produceren. Dit houdt in
Energie
besparen en duurzame energie
Water
besparen en verminderen vervuiling
Afval
preventie en afvalscheiding
Verpakkingen
minder gewicht en optimaal te vervoeren
Schoonmaakmiddelen
minder schadelijk voor mens en milieu
Zakelijk verkeer
slim en zuinig
Woon-werkverkeer
meer OV en fiets
Goederenvervoer
slim en zuinig
CO2-uitstoot
berekenen en reduceren
Medewerkers
opleiding en participatie in verbetertrajecten
dat de milieubelasting van de bedrijfsvoering stapsgewijs wordt verminderd. Daarbij snijdt het mes vaak aan twee kanten; het nemen van milieusparende maatregelen bespaart vaak ook kosten. Bewustwording en betrekken van medewerkers vanuit alle geledingen van de organisatie zijn vaak de sleutel tot kostenbesparing en milieuwinst. Duurzame productie is een onderdeel van de Barometer Duurzame Bakkerij en Zoetwaren. Wij zetten duurzame productie regelmatig op de agenda’s van onze Platforms Productie & Techniek en Duurzaam Ondernemen.
16
Een goede start voor het verduurzamen van de productie is het in beeld brengen van de huidige milieuprestatie en kansen voor verbetering. De Milieubarometer is een handig hulpmiddel hierbij. Daarom bieden wij onze leden een gratis startabonnement op de Milieubarometer aan. De volgende kennispartners ondersteunen onze leden bij het verduurzamen van hun productie: • Stichting Stimular heeft de Milieubarometer ontwikkeld en geeft milieu-, energie- en mobiliteitsadvies aan bedrijven. • VLDV organiseert verbetertrajecten, waarbij alle lagen van de organisatie worden betrokken met advies, workshops, trainingen, opleidingen en ondersteunende software.
•T NO en Eyeon starten samen met VBZ het project ‘Planning en logistiek’ gericht op efficiëntere planning van voorraden en orders en het verminderen van uitval en afval in de keten.
Milieubarometer De Milieubarometer is een waardevol hulpmiddel bij het besparen van energie en verminderen van de milieubelasting van bakkerij- en zoetwarenbedrijven. Na het invullen van de milieugegevens vertaalt de Milieubarometer deze in overzichtelijke grafieken, een CO2-footprint, kengetallen en een overzicht van maatregelen waarmee de milieuprestatie kan worden verbeterd. De grafieken laten de score op het gebied van milieu zien. Het wordt duidelijk welke thema’s prioriteit hebben bij het realiseren van kostenbesparing en milieuwinst. De kengetallen en maatregelenlijsten zijn behulpzaam bij het zoeken naar verbetermogelijkheden met medewerkers. Door de registratie meerdere jaren in te vullen worden de resultaten van de verduurzaming van de productie meetbaar en mooi grafisch weergegeven. Deze zichtbare resultaten werken motiverend voor medewerkers en zijn goed bruikbaar in communicatie over het verduurzamen van de productie. Wij bieden aan onze leden een gratis startabonnement op de Milieubarometer aan. www.milieubarometer.nl/aanbod Resultaten Tien VBZ-leden hebben een gratis startabonnement op de Milieubarometer genomen.
MVO-VERSLAG VBZ 2013
Een branche in beweging
Peter Vijgenboom, Business Development Executive bij VLDV “Bedrijven zijn vaak blind geworden voor de verspillingen in het bedrijf. Met onze aanpak ontdekken bedrijven zelf waar te besparen is. Het is de moeite waard om hierbij stil te staan”.
Marlies Peschier, adviseur duurzaam ondernemen bij Stimular “Meten is weten. Uit de positieve reacties van bedrijven blijkt dat de Milieubarometer een goed stuurwiel is bij het verduurzamen van de productie en het besparen van kosten”. 17
4.
Goede arbeidsvoorwaarden en -omstandigheden 18
Voor bedrijven in onze branche is het continu bewaken van de arbeidsveiligheid belangrijk. Arbeidsveiligheid vormt het fundament van
beschikbare tools zoals de branche Risico-inventarisatie en Evaluatie (RI&E) en de Arbocatalogus. http://arbo.zoetwaren.nl/
Voor bedrijven in onze branche is het van belang om continu de arbeidsveiligheid te verbeteren en te borgen. Arbeidsveiligheid moet kloppen op alle niveaus en door alle lagen van het bedrijf. Minder verzuim moet leiden tot preventie van uitval. Door vanuit verschillende afdelingen een stevige impuls te geven aan de arbostructuur en veilig gedrag op de werkvloer kan nog veel worden verbeterd. Hierbij wordt optimaal gebruik gemaakt van reeds
RI&E voor de zoetwarenbranche De in 2011 vernieuwde RI&E is een instrument waarmee bedrijven een risico-inventarisatie en –evaluatie kunnen uitvoeren. Deze branchespecifieke RI&E inventariseert o.a. de potentiële gevaren van het werk voor de gezondheid en veiligheid van medewerkers. Het biedt inzicht in alle aspecten die aan de orde zijn, maar ook waar verbeteringen mogelijk zijn. Op alle mogelijke onderwerpen is nadere toelichting en informatie te vinden. Bij het opstellen van de RI&E wordt bij ieder thema de vraag gesteld of het risico binnen het bedrijf voldoende wordt beheerst. Door gebruik te maken van dit instrument hebben bedrijven niet alleen een actuele RI&E, maar ook een plan van aanpak, zoals wettelijk wordt vereist. In dit bijbehorende plan van aanpak legt de werkgever vast welke maatregelen hij tegen de potentiële gevaren van het werk neemt. Bij een goed gebruik van de RI&E voldoet een bedrijf ook aan de eisen die de Arbocatalogus stelt.
MVO-VERSLAG VBZ 2013
19
duurzame inzetbaarheid van medewerkers (DIM). Het motto van DIM is ‘Iedereen langer, gezonder en productiever aan het werk’. We ontwikkelen instrumenten samen met sociale partners en vhp human performance. Deze instrumenten (tools) zijn bestaande instrumenten die vanaf het begin van de arboconvenantenperiode zijn ontwikkeld en vervolgens zijn doorontwikkeld en zo nodig verbeterd. In 2013 worden alle tools in hun onderlinge samenhang bij elkaar gezet zodat duidelijk is waarvoor deze gebruikt kunnen worden en om aan te geven hoe een goed gebruik van deze tools kan leiden tot een totaal beleid op het gebied van arbeidsveiligheid. VBZ informeert de leden over de tools door te communiceren via nieuwsbrieven, blogs en de verschillende VBZ platforms.
Arbeidsveiligheid
Een branche in beweging
Hans van Eerd, Managing Director van Quality Pastries en VBZbestuurslid
Arbocatalogus voor de zoetwarenindustrie In de Arbocatalogus (gelanceerd in 2011) staan de afspraken die voor alle bedrijven in de zoetwarenbranche het vereiste beschermingsniveau aangeven. Ook maatregelen om risico’s te voorkomen zijn opgenomen. Bedrijven kunnen zelf kiezen welke maatregelen uit de Arbocatalogus het beste passen bij hun situatie. De sociale partners hebben vijf prioritaire risico’s voor de sector geselecteerd: 1. Fysieke belasting 2. Machineveiligheid 3. Geluid 4. Stoffen/meelstof 5. Hitte Voor deze risico’s zijn in de arbocatalogus beschermingsniveaus en mogelijke oplossingen en maatregelen opgenomen.
“We hebben concreet en praktisch het onderwerp arbeidsveiligheid echt op de agenda gezet en direct verbeteringen doorgevoerd”.
Pilotproject ‘Aan de slag met arbo’ Wij werken aan een pilotproject ‘Aan de slag met arbo’. Doel van dit project is de ontwikkeling van instrumenten die helpen om het arbobeleid binnen ondernemingen aan te scherpen. In deze aanpak staan de kernwoorden ‘cultuur’ en ‘structuur’, alsmede de ‘lerende organisatie’ centraal. Door de samenvoeging van deze aandachtsgebieden ontstaat een gedragen beleid. De uitkomst is dan niet een papieren tijger, maar een praktisch beleid dat wordt toegepast op de werkvloer. Het uitgangspunt is namelijk dat veilig en gezond werken alles te maken heeft met het nakomen van afspraken (gedrag). Hiervoor zijn ook heldere afspraken nodig (beleid). Resultaten De resultaten van het pilotproject ‘Aan de slag met arbo’ worden medio 2013 bekend gemaakt aan onze leden.
20
Duurzame inzetbaarheid medewerkers (DIM) DIM is het inzetbaar houden van medewerkers. Zorgen voor gezonde, gemotiveerde, flexibele en productieve medewerkers gedurende de hele arbeidscarrière is in ieders belang. Dat kan onder andere door medewerkers op te leiden. De juiste aandacht voor duurzame inzetbaarheid van medewerkers (DIM) betaalt zich terug in grotere productiviteit, betere inzetbaarheid, verbeterde arbeidsveiligheid, minder verzuim en een beter imago vanuit arbeidsmarktperspectief. DIM aanpak heeft vier uitgangspunten: 1. D uurzame inzetbaarheid van werknemers is gebaseerd op de vier pijlers: organisatiecultuur, arbeidssituatie, loopbaan/HR en vitaliteit. Dit betekend dat je als bedrijf in elk van deze pijlers moet investeren om resultaat te boeken. 2. S ucces wordt vooral bereikt als alle stakeholders erbij betrokken zijn, namelijk management, HR, werknemers of werknemersvertegenwoordiging. 3. D IM is: “Het vermogen van de medewerker om nu en in de toekomst toegevoegde waarde te leveren voor het bedrijf en daarbij ook zelf meerwaarde te ervaren”. 4. Investeren in DIM moet aantoonbaar opbrengsten opleveren. Wij hebben in samenwerking met sociale partners een aanpak ontwikkeld om de DIM van de zoetwarenbranche te meten én te behouden. De bestaande instrumenten zoals levensfase.zoetwaren.nl, de Arbocatalogus, de Werkwijzer, het Oplossingenboek en de Quick Scan werkdruk & vitaliteit (arbo.zoetwaren.nl) komen samen in DIM.
MVO-VERSLAG VBZ 2013
Een branche in beweging
21
5.
Voeding en gezondheid 22
Het stimuleren van herformulering en de ontwikkeling van meer verantwoorde producten is een belangrijk onderdeel van MVO in onze sector. Onze speerpunten op het gebied van voeding en gezondheid zijn technologisch onderzoek, ontwikkeling van gezonde(re) producten en reclame-afspraken. Ook stimuleren wij voorlichting aan consumenten, bijvoorbeeld door weergave van de Referentie Inname (weergave van de bijdrage van een portie op de inname van voedingsstoffen) op de voorzijde van verpakkingen. Daarnaast is kennisontwikkeling van medewerkers op het gebied van voeding en gezondheid, voedselveiligheid en levensmiddelenwetgeving een belangrijk onderdeel van onze dienstverlening. Via de communicatiekanalen van VBZ voorzien wij de leden van de meest recente informatie en via de actieve helpdesk functie beantwoorden wij specifieke ledenvragen. Daarnaast hebben we diverse specifieke handleidingen ontwikkeld voor onze leden, zoals het VBZ Overzicht levensmiddelenwetgeving, een Handleiding Interpretatie levensmiddelenwetgeving, een Q&A Voedingswaardeberekening en –analyse, de VBZ sectorafspraken portiegrootte en de VBZ Richtlijnen herformulering en productsamenstelling.
regelen van ingrediënten gekoppeld aan een RiskPlaza audit+ systeem. De NVWA is nauw betrokken en positief over dit ketengarantiesysteem. In het VBZ Clusterproject kruiscontaminatie allergenen (looptijd 2013) doen 6 VBZ leden in samenwerking met VBZ en TNO onderzoek naar een betere aanpak voor vermelding van kruisbesmetting op de verpakking.
Onderzoek naar reductie van verzadigd vet en natrium
Ook investeren wij in het voedselveiligheidssysteem RiskPlaza, een databank met informatie over gevaren, normen en beheersmaat-
In opdracht van VBZ heeft TNO het onderzoeksrapport ‘Gezonde vetzuren in de bakkerij’ uitgebracht. Dit rapport geeft aanbevelingen hoe de bakkerijsector een reductie van 33% verzadigde vetzuren kan realiseren, toegespitst op de productcategorieën korst, gistdeeg, zandgebak, cake, zachte wafels en crème. Bedrijven uit de sector kunnen met hun leverancier of met TNO de toepassing van dit onderzoek in de eigen specifieke bedrijfssituatie onderzoeken.
MVO-VERSLAG VBZ 2013
23
Een branche in beweging
Ook deed TNO in opdracht van VBZ onderzoek naar natriumreductie Maud Geerbex, in bakkerijproducten. Met deze studie werd aangetoond dat een behoorlijke natriumreductie in de geteste banketproducten kan Manager worden gerealiseerd (50-80 procent), zonder concessies te doen aan Corporate Affairs productkwaliteit en smaak. De resultaten van het onderzoek kunnen door onze leden worden gebruikt om producten met minder zout te van Mars en ontwikkelen. bestuurslid van Herformulering Productaanbod VBZ VBZ participeert in het Netwerk Herformulering Productaanbod. Binnen dit netwerk werken partijen in de foodindustrie aan de ontwikkeling van gezonde(re) producten. Brancheverenigingen van producenten en afnemers, overheden en kennisinstellingen nemen deel aan dit netwerk. De deelnemers delen hun kennis, inzichten en voortgang. Doel is om het consumenten gemakkelijker te maken om tot een gezondere voedingskeuze te komen.
“Het hoort bij de maatschappelijke verantwoordelijkheid van onze branche om producten gezonder te maken. In onze repen hebben we bijvoorbeeld de calorieën verminderd en de porties verkleind”.
24
Samen met de leden werken wij aan het ‘VBZ actieplan productherformulering en innovatie’. Dit actieplan richt zich onder andere op verbetering van de vetzuursamenstelling, zoutreductie, meer volkoren en portiegrootte. Op deze manier dragen onze leden bij aan de ontwikkeling van meer verantwoorde producten. Resultaten Voorbeelden van innovaties worden verzameld op www.fnli-zichtboek.nl.
Reclame-afspraken De maatschappelijke weerstand tegen reclame gericht op kinderen neemt toe. In de huidige Reclamecode voor Voedingsmiddelen is vastgelegd dat geen reclame mag worden gemaakt gericht op kinderen onder de 7 jaar. Onze leden gaan uitvoering geven aan reclameafspraken die in VBZ-verband zijn opgesteld en worden doorgevoerd in de Reclamecode voor Voedingsmiddelen. De VBZ-afspraken houden in dat er geen reclame mag worden gemaakt voor zoetwaren en chocolade gericht op kinderen tot en met 12 jaar. Reclame voor bakkerijproducten en hartige droge snacks en noten gericht op kinderen van 7 tot en met 12 jaar is alleen mogelijk indien het product voldoet aan voedingskundige criteria.
Ewald Frenay, Managing Director van Cloetta Holland en bestuurslid VBZ
In de periode totdat deze nieuwe reclame-afspraken gaan gelden, geldt de oproep van VBZ aan onze leden om zeer terughoudend te zijn met het maken van reclame gericht op kinderen tot en met 12 jaar. Bedrijven die toch reclame maken gericht op deze doelgroep dienen hun eigen reclamebeleid uit te leggen op de website www.zorgvuldigereclame.nl.
Stimuleren gezond gewicht op de werkvloer en bij jongeren (JOGG)
“Wij steunen de VBZ-afspraken om geen reclame te maken over zoetwaren en chocolade voor kinderen onder de 12 jaar. Dit is een duidelijk signaal aan de samenleving dat we verantwoord willen ondernemen.”
VBZ stimuleert haar leden om een bijdrage te leveren aan een gezond gewicht bij jongeren (JOGG) en werknemers. Diverse VBZ leden zijn al partner of deelnemer aan JOGG.
MVO-VERSLAG VBZ 2013
Een branche in beweging
25
6.
Duurzame VBZ organisatie 26
Maatschappelijk verantwoord ondernemen staat centraal in onze missie. Ook binnen de eigen organisatie werken we aan professionele ontwikkeling van medewerkers en een duurzame bedrijfsvoering.
Vakbekwame en gemotiveerde medewerkers Onze medewerkers zijn primair gericht op ondersteuning van de leden. Ze hebben vaak contact met leden tijdens bedrijfsbezoeken en bijeenkomsten. Ze overleggen de voortgang van hun werkzaamheden met bestuursleden. Daardoor werken zij vanuit ondernemersperspectief. Onze medewerkers worden intensief begeleid om steeds beter te worden in het vak door middel van opleiding en coaching. We hebben een prettige werksfeer, goed werkoverleg en eerlijke beoordelingsgesprekken waardoor iedereen zich optimaal kan ontwikkelen in zijn werk. We zijn een hecht team, met niet of nauwelijks verloop. Het ziekteverzuim is laag. De flexibele werktijden helpen ons bij het vinden van balans tussen werk en privéleven.
MVO-VERSLAG VBZ 2013
Een branche in beweging
Duurzame organisatie van ons werk Ons kantoor in Rijswijk is ruim bemeten waardoor het ruimte- en energiegebruik per medewerker relatief hoog is. Om deze situatie te verbeteren zoeken wij een kleiner kantoor, waarbij vergaderzalen en andere faciliteiten worden gedeeld. Voor de verhuizing maken we een draaiboek waarin we letten op duurzaamheid, bijvoorbeeld door gebruik te blijven maken van het bestaande meubilair en een locatie te kiezen die goed bereikbaar is met de fiets en het openbaar vervoer. Het is de kracht van VBZ om nauw met de leden en een groot aantal partners samen te werken. Onze leden zijn gevestigd door heel Nederland. We organiseren onze bijeenkomsten in het midden van Nederland of we gaan de regio’s in. Onze medewerkers werken vaak extern en leggen daarbij soms grote afstanden af. We reizen vaak met de auto omdat de bedrijfslocaties van de leden vaak niet goed bereikbaar zijn met openbaar vervoer. De CO2-footprint van onze organisatie wordt 27
Wilma Hokke van WH Your Support
grotendeels door deze vervoersbewegingen bepaald. We gaan onze CO2-footprint verbeteren door onze bijeenkomsten vaker te organiseren op plekken die goed bereikbaar zijn met openbaar vervoer.
“Het doel is om zo veel mogelijk rekening te houden met de verschillende duurzaamheidsfacetten. Het verhuisplan van VBZ staat primair in het teken van efficiencyverbetering, kostenbeheersing en verbetering van de CO2 footprint”
Om de verhuizing in goede banen te leiden en de druk op de medewerkers te verminderen zal WH Your Support worden ingeschakeld om te verhuizing logistiek te organiseren.
28
MVO-VERSLAG VBZ 2013
Een branche in beweging
29
30
Colofon Tekst en eindredactie: Inge Munniks, VBZ Ontwerp: Imre van Buuren, Buro Marmelade Fotografie: Thinkstock Istockphoto VBZ Drukwerk: Drukkerij Quantes Oplage: 120 exemplaren Rijswijk, mei 2013
MVO-VERSLAG VBZ 2013
Een branche in beweging
31