MILIEUJAARVERSLAG 2015

MILIEUJAARVERSLAG 2015

Postadres Postbus 200, 6585 ZK Mook Bezoekadres Raadhuisplein 6, Mook Telefoon Tel. 024-6969111 E-mail [email protected] Internet www.mookenmiddelaar.nl

Milieujaarverslag 2015: bewonerseditie INLEIDING

In dit jaarverslag worden de resultaten van de milieuprojecten 2015 gepresenteerd. Deze projecten zijn opgenomen in het milieujaarprogramma 2015. Voor het komende jaar staan een aantal nieuwe projecten op de planning, ook zullen er een aantal projecten uit 2015 blijven doorlopen. De projecten voor het komende jaar kunt u vinden in het milieujaarprogramma 2016.

Het milieujaarverslag 2015 is opgedeeld aan de hand van vijf onderdelen. 1. Benchmark 2. Gezonde leefomgeving 3. Duurzaam beheer 4. Duurzame organisatie 5. Communicatie

2

Milieujaarverslag 2015: bewonerseditie 1

BENCHMARK

Er is door de gemeente niet actief deelgenomen aan een benchmark. Met een geschikte benchmark worden de prestaties van de deelnemende gemeenten op (milieu)duurzaamheidsvlak onderling vergeleken. Een goede benchmark levert informatie op waarmee de werkwijze (het beleid) van de organisatie (de gemeente) kan worden bijgesteld om betere prestaties te krijgen.

Gemeentelijke duurzaamheidsindex Aan de hand van openbare data heeft de stichting Duurzame Samenleving een duurzaamheidsindex opgesteld, waarbij gemeenten een score krijgen aan de hand van 24 indicatoren. Waarbij bijvoorbeeld gekeken wordt naar de gemiddelde hoeveelheid huishoudelijk afval per inwoner of het percentage natuurgebied in de gemeente. Dit zegt niets over het beleid van de gemeente. Zoals in de afbeelding hieronder te zien is scoort de gemeente Mook en Middelaar bovengemiddeld, met name op onderwijs, veiligheid en natuur. De rode lijn in de afbeelding laat het gemiddelde in Nederland zien, terwijl het blauwe vlak de prestaties van de gemeente Mook en Middelaar laat zien. Relevante indicatoren voor het milieujaarverslag zijn: x x x x

energiebesparing: het percentage energiebesparing in 2015 in vergelijking met 2014 op elektriciteit en gas van woningen en publieke dienstverlening; CO2 uitstoot: de CO2 uitstoot van woningen en publieke dienstverlening in 2015; afvalscheiding: het scheidingspercentage van grof en fijn huishoudelijk afval in 2015; hernieuwbare energie: de productie van hernieuwbare energie (wind-, zonne-, en waterenergie en biomassa) in 2015.

bron: Stichting Duurzame Samenleving, www.gdindex.nl

3


GEZONDE LEEFOMGEVING

Duurzaam bouwen Een van de doelstellingen van het Nationaal energieakkoord (SER) is energiebesparing in de gebouwde omgeving. Onder andere is de ambitie gesteld om tot 2020 per jaar 300.000 bestaande woningen en andere bestaande gebouwen minimaal twee labelstappen te laten maken. Op de landelijke “energielabel-atlas” is te zien welk energielabel de huizen in de gemeente Mook en Middelaar hebben. Label A is hierbij het best en label G het slechtst. De atlas is veelal niet gebaseerd op officiële certificaten maar op geschatte scores van de overheid (op basis van het woningtype, bouwjaar, vloeroppervlakte en bouwlagen). Om de doelen te bereiken van het Nationaal energieakkoord (SER) moet ook de woningvoorraad van de gemeente Mook en Middelaar worden verduurzaamd. De projecten 2.1 t/m 2.4 zijn gericht op verduurzaming van de woningvoorraad. bron: www.energielabelatlas.nl

Duurzaam bouwen: implementatie Het ‘Groene Akkoord’ (2013) van de (voormalige) Stadsregio Arnhem Nijmegen uit 2013 heeft als doel het bevorderen van duurzaam bouwen. Destijds is ervoor gekozen om het software programma GPRgebouw te gebruiken als instrument om de duurzaamheid van een gebouw of woning te kunnen meten. Er kan worden getoetst op de thema’s: energie, milieu, gezondheid, gebruikskwaliteit en toekomstwaarde. In 2015 heeft de gemeente in samenwerking met andere gemeenten de software licentie GPRgebouw verlengd. De gemeente Mook en Middelaar kan een externe partij gebruik laten maken van dit programma om de scores op gebied van milieu, duurzaamheid maar ook levensloopbestendigheid van een woning, te laten berekenen. Door medewerkers van de gemeente is het aspect duurzaamheid betrokken in de (voor)overleggen van de gemeente Mook en Middelaar met initiatiefnemers van bouwplannen. Er is een gemeentelijke brochure beschikbaar om het gebruik van GPR-gebouw toe te lichten en te promoten. Daarmee kunnen initiatiefnemers van bouwplannen zelf de scores op gebied van milieu berekenen en waar gewenst verbeteringen aanbrengen.

Investeren particuliere woningen Bij het verduurzamen van woningen is de ‘trias energetica’ van belang. Dat wil zeggen dat de eerste stap bij het verduurzamen van woningen het beperken van het energieverbruik is. Dit kan door het verbeteren van de woning(isolatie) of het stimuleren van energiebewust gedrag van de bewoners. Als tweede stap kan worden gekeken welke duurzame energiebronnen in de overgebleven energievraag kunnen voorzien. Als derde stap volgt het zo efficiënt en schoon mogelijk gebruik maken van fossiele brandstoffen. Het verstrekken van subsidie voor het nemen van isolerende maatregelen kan de bewoners een extra steuntje in de rug geven. Om die reden heeft het college in 2015 besloten om geld beschikbaar te stellen voor een subsidieregeling voor isolerende maatregelen (vloer-, dak-, gevelisolatie of HR++glas). De subsidieregeling is in januari 2016 door de gemeenteraad vastgesteld, waarbij het subsidieplafond is gesteld op €45.000. De subsidie bedraagt maximaal 1/3 van de kosten met een maximum van € 500 per huiseigenaar.

4

Milieujaarverslag 2015: bewonerseditie Project Buurten over energie De gemeente heeft in 2015 uitvoering gegeven aan het project “Buurten over energie”. Het betrof een project dat werd gefinancierd vanuit “De Groene Kracht” waarbij gemeenten konden kiezen uit een “aanjaag-bureau” om bewoners te stimuleren tot het verbeteren van hun woning en het investeren in duurzaamheid en energiebesparing. Binnen de gemeente Mook en Middelaar is een groep bewoners (Middelaar/Plasmolen) geselecteerd voor begeleiding door dit adviesbureau. Het project heeft geresulteerd in een aantal bewonersavonden, de oprichting van werkgroepen met bewoners voor de onderdelen zonnepanelen, isolatie, energiebesparing, en elektrische fietsen, en het opvragen en beoordeling van offertes van bedrijven. Circa 50 bewoners hebben zich aangemeld bij een of meer werkgroepen. De resultaten van de uiteindelijk verleende opdrachten zijn nog niet bekend. Bewonersavond project ‘buurten over energie’

Buurkracht De Mortel Daarnaast is er een bewonersgroep actief in de Mortel (Mook). Het gaat hier om een initiatief dat wordt begeleid door Enexis (Buurkracht). De gemeente ondersteunt met een financiële bijdrage (huur vergaderruimte), en op gebied van communicatie (bekendmaking via website en Maasdriehoek).

Verduurzamen/ energiebesparing huurwoningen Naast het investeren in het verduurzamen van particuliere woningen is de gemeente Mook en Middelaar ook het gesprek met woningcorporatie Destion aangegaan over het verduurzamen van de sociale huurwoningen in de gemeente. Hierbij is het belangrijk dat de sociale huurwoningen in de gemeente goed worden geïsoleerd en dat oude installaties worden vervangen. In de gemeente Mook en Middelaar staan sociale huurwoningen van woningcorporaties Destion (ongeveer 550 woningen) en Woonzorg (ongeveer 50 woningen). In de cirkeldiagram hiernaast is te zien welk energielabel de verschillende huurwoningen van woningcorporatie Destion hebben. Gekeken naar de energielabels van zowel de woningen van Destion als de gehele woningvoorraad in de gemeente Mook en Middelaar blijken de sociale huurwoningen van Destion gemiddeld beter te scoren. Zo heeft gemeente-breed ongeveer 25% van de woningen een energielabel A of B. Terwijl dit bij de huurwoningen van Destion op 35% ligt. Woningcorporatie Destion gaf aan dat er al eerder dan in 2015 een grote verbeterslag gemaakt is, waarbij de meeste huurwoningen van de woningcorporatie naar het niveau van energielabel B/C zijn gebracht. Wat Destion betreft ligt het accent de komende jaren op installaties (zonnepanelen, zonneboiler) én op bewonersgedrag.

Energielabel huurwoningen Destion E; 2 D; 114

A; 35 A++; 40

B; 115

C; 249

A A++ B C D E

Bron: Destion, 2015

5

Milieujaarverslag 2015: bewonerseditie

Bodem Informeren over bodemenergie Bodemenergiesystemen (warmte pompen) gebruiken de warmte en koude van de bodem om elektriciteit op te wekken. Bodemwarmte is een vorm van duurzame energie. Omdat de aanleg van een bodemenergiesysteem relatief kostbaar is, zal deze vorm van duurzame energie vooral ingezet kunnen worden bij nieuwbouw projecten. Het informeren over het gebruik van bodemenergie als duurzame energiebron, zal worden meegenomen bij de opzet van de nieuwe gemeentelijke website in 2016.

Project verbeteren bodeminformatie In 2015 is een start gemaakt met de voorbereiding van een nieuw regionaal bodembeleid. Dit moet, omdat de huidige nota bodembeleid beleidsplan afloopt, in 2016 resulteren in een nieuwe bodembeleidsnota en een bodemkwaliteitskaart.

Duurzame energie Stimuleren van toepassing zonne-energie De meest kansrijke vorm van duurzame energie binnen de gemeente is naar verwachting (en naar huidige inzichten) zonne-energie. De bewoners kunnen beter geïnformeerd en daarmee mogelijk gestimuleerd worden om zonnepanelen aan te schaffen. Binnen de Stadsregio Arnhem-Nijmegen werd gedacht aan het organiseren van regionale of plaatselijke bijeenkomst over zonne-energie; dit is er uiteindelijk niet van gekomen. De gemeentelijke website kan meer benut worden om te informeren over de toepassing van zonnepanelen. Zo kan bijvoorbeeld een koppeling worden gemaakt met de zonnekaart Limburg. Doordat de vernieuwing van de website nog op zich laat wachten, kunnen verbeteringen pas in 2016 worden doorgevoerd. Als concrete stap kan het initiatief van enkele bewoners van de wijk De Bisselt worden genoemd. Door een initiatiefnemer is een onderzoek gestart naar het oprichten van een energie coöperatie met gebruikmaking van zonne- energie. Het betreft primair een bewoners initiatief waarbij de gemeente meedenkt (uren-inzet) zoals op het gebied van de ruimtelijke ordening.

opwek zonne energie (x1000 MJ) 2500 2000 1500

opwek zonne energie (x1000 MJ)

1000 500 0 2011 2012 2013 2014 2015

Opwekking van zonne-energie in Mook en Middelaar (bron: Energie in beeld). Het betreft een berekening op basis van aantal vastgoed aansluitingen met zonnepanelen dat bij Enexis

6


3

DUURZAAM BEHEER

Afval Op het gebied van de huis-aan-huis inzameling van afval heeft het afgelopen jaar een wijziging plaatsgevonden. Sinds november 2015 kunnen inwoners van Mook en Middelaar naast plastic ook blik en drankpakken in de gratis plastic afvalzak stoppen. Hiermee kan de hoeveelheid restafval worden verlaagd (en daarmee het scheidingspercentage worden verhoogd). De resultaten van de invoering van PMD (plastic, blik en drankpakken) zullen worden meegenomen in de afvalrapportage over 2015.

Plan voor zwerfvuil In het najaar van 2015 is het zwerfafvalplan 2016-2018 opgesteld. Het doel van dit uitvoeringsplan is om richting te geven aan de maatregelen die komende jaren worden genomen om zwerfafval te voorkomen en op te ruimen. Dit kan de gemeente echter niet alleen. Daarom worden in het zwerfafvalplan ook andere partijen genoemd die al zijn betrokken of zullen worden betrokken bij de uitvoering van de maatregelen. De maatregelen in het zwerfafvalplan kunnen worden opgedeeld in vier onderdelen: (1) communicatie en educatie; (2) voorzieningen; (3) het opruimen van zwerfvuil; en (4) handhaving.

Groen/ infra Alternatieven voor chemische onkruidbestrijding De gemeente maakt gebruik van selectief toegepaste chemische middelen tegen onkruid. Landelijk was er sprake van een aanstaand verbod op het gebruik van chemische onkruidbestrijding op verhard oppervlak (straten en pleinen). Afgelopen december heeft de Tweede Kamer ingestemd met een verbod op chemische onkruidbestrijdingsmiddelen. De beoogde ingangsdatum van het verbod is vóór het groeiseizoen van 2016. Het voorstel ligt momenteel ter goedkeuring bij de Raad van State. De gemeente is daarom op zoek gegaan naar een alternatief voor chemische onkruidbestrijding. Daarbij is ook gekeken naar de milieueffecten, zoals het uitputten van grondstoffen, de uitstoot van CO2, en het uitspoelen van chemische stoffen naar de bodem. In het voorjaar van 2016 wordt de definitieve keuze gemaakt voor een alternatieve manier van onkruidbestrijding.

Opstellen uitvoeringsplan voor openbare verlichting In het SER-Energieakkoord staat de doelstelling om wat betreft openbare verlichting landelijk een energiebesparing van 20% te bereiken tussen 2013 en 2020. In de gemeente Mook en Middelaar heeft er net voor die tijd, tussen 2007 en 2010, al een verbeterslag plaatsgevonden, waardoor er tussen 2007 en 2013 al een besparing van 20% is bereikt. Het beleidsplan openbare verlichting 2016-2020 dat in december 2015 is goedgekeurd door de raad, geeft inzicht in de voorgenomen energiebesparing voor de komende 5 jaar. Energiebesparing is een belangrijk onderdeel van de beleidsnota, zowel vanuit financieel oogpunt als vanuit duurzaamheidsoogpunt. Meer energiebesparing kan deels worden bereikt door het vervangen van oude verlichtingsarmaturen door zuinige LED-apparatuur.

7


In de beleidsnota werden twee scenario’s behandeld, waarbij scenario 1 uitgaat van vervanging van de oude verlichtingsarmaturen na 20 jaar (besparing van ongeveer 19.000 kWh/ 10%), en scenario 2 van vervanging na 23 jaar (besparing van ongeveer 15.500 kWh/ 8%). Er is uiteindelijk gekozen voor scenario 1. De komende jaren wordt er dus 10% bespaart ten opzichte van 2013. In 2020 wordt een besparing van 20% ten opzichte van 2013 dus waarschijnlijk niet bereikt. Wel vindt er ten opzichte van 2007 een besparing van 29% plaats .

Verkeer Stimuleren elektrisch rijden

100% 95% 90% 85% 80% 75% 70% 65% 60% 55% 50% 2007 2010 2013 2016 2020 Jaartal Besparing energie-verbruik Mook en Middelaar (kWh) Geplande energiebesparing uit het uitvoeringsplan voor openbare verlichting.

Middels een subsidie van de stadsregio Arnhem-Nijmegen heeft de gemeente Mook en Middelaar in juni 2015 twee openbare oplaadpalen voor de elektrische auto kunnen realiseren. Eén op het Raadhuisplein in Mook, en één op de Muldershofweg (het parkeerplein) in Plasmolen. Op die manier wordt zowel bewoners als bezoekers aan de gemeente de mogelijkheid geboden om de elektrische auto op te laden. Vanaf juli 2015 tot en met januari 2016 is er in totaal 264 KWh geladen. Verspreid over 30 transacties. Hiermee kan in totaal, afhankelijk van de soort elektrische auto, tussen de 1.000 en 3.000 kilometer worden gereden.

Bron: Ecotap

In de gemeente Mook en Middelaar stonden het hele jaar ook al twee openbare oplaadpunten van Elaad. Eén op de singel 1 in Molenhoek en één op de Koningin Julianastraat in Mook. Via deze palen is er in 2015 in totaal 1566 KWh geleverd. Verspreid over 135 verschillende transacties. Hiermee kan in totaal, afhankelijk van de soort elektrische auto, tussen de 5.000 en 18.000 kilometer worden gereden.

8


DUURZAME ORGANISATIE

Gebouwbeheer Verduurzamen gemeentelijke gebouwen De gemeente heeft opdracht verleend voor het vernieuwen van het Meerjarig Onderhoudsplan (MJOP) voor het gemeentelijk vastgoed. Het is de bedoeling dat aan het gemeentekantoor grootschalig onderhoud plaatsvindt. Daarnaast gaat het onderhoudsplan over enkele sportaccommodaties en de gemeentewerf (Veldweg). Het college wil investeren in duurzaam onderhoud dat wil zeggen dat in het onderhoudsplan ook duurzaamheidsmaatregelen worden meegenomen. Overigens zullen duurzame maatregelen zoals dakisolatie en het aanbrengen van verlichtingssensoren naast een positief effect voor het milieu ook een financieel voordeel hebben. Uiteindelijk zullen de investeringen worden afgezet tegen het beschikbare budget en in bepaalde gevallen tegen de terugverdientijd. Door het externe bureau zijn de eerste concepten opgeleverd die in 2016 verder worden beoordeeld en (indien nodig) bijgesteld zodat een goede integrale bestuurlijke afweging kan worden gemaakt voor het onderhoudsplan.

Duurzame organisatie Implementatie duurzaam inkopen In 2015 is geïnventariseerd hoe andere gemeenten ‘duurzaam inkopen’ aanpakken en welke bijdrage het inkoopcentrum Zuid, de VNG, of een andere partij hierin kan hebben. De uitkomsten van de inventarisatie bieden niet genoeg handvatten om direct de vertaling te maken naar een ambitieniveau, beleid en een uitvoeringsplan voor duurzaam inkopen in Mook en Middelaar. De inkoop zit in Mook en Middelaar verspreid door de organisatie (er is geen specifieke inkoopafdeling of medewerker) en de duurzaamheidscomponenten zijn erg sector specifiek. In 2016 wordt het project voortgezet en wordt er gekeken op welke manier duurzaam inkopen wel kan worden vormgegeven in de organisatie. Bijvoorbeeld door het opzetten van een werkgroep duurzaam inkopen.

Inkoop groene energie (gas en elektriciteit) Energie wordt gezamenlijk ingekocht met de Noord-Limburgse gemeenten. Het huidige raamcontract voor levering van elektriciteit en gas is ingegaan op 1-1-2016 en loopt t/m 2017 (met mogelijkheid tot 2x een jaar verlenging). Het betreft een contract met Greenchoice voor het leveren van groene energie (gas en elektriciteit) voor alle gemeentelijke objecten en onderdelen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de gemeentelijke gebouwen en de openbare verlichting.

9


COMMUNICATIE

Communicatie is van essentieel belang voor het uitdragen van milieubeleid. Door bewoners en bedrijven goed te informeren over duurzame maatregelen of door te verwijzen naar plaatsen (externe websites) waar de actuele informatie is te vinden, kan duurzaamheid gestimuleerd worden. In 2015 is er via de gemeentepagina in de lokale krant en de gemeentewebsite geregeld gecommuniceerd over de projecten uit het milieujaarprogramma van 2015. De opzet voor milieu en duurzaamheid op de website is in 2015 nog niet aangepast vanwege het feit dat er gewacht moet worden op de nieuwe website, die een andere opzet zal hebben dan de huidige website.

Vergroten toegankelijkheid milieu-informatie Het vergroten van de toegankelijkheid van milieu- en duurzaamheidsinformatie wordt in 2016 meegenomen bij de opzet van de nieuwe website.

10

MILIEUJAARVERSLAG 2015

Recommend Documents