Mijn lichaam, mijn gezondheid

Mijn lichaam, mijn gezondheid

Uitgaven van het Pass

De avo nturier s Gids vo de leer or kracht

Plan van de tentoonstelling Mijn lichaam, mijn gezondheid”

De buik

Netwerken

De botten Het virtuele lichaam

Het hart

De hersenen

De geslachtsdelen De nieren De huid

Naar de tentoonstelling “Antarctica”

Spiegeltje, spiegeltje aan de wand

De longen

Naar de tentoonstelling “Genetica, het gedecodeerde leven ?” >

>

Tentoonstelling “Mijn lichaam, mijn gezondheid” De tentoonstelling

De tentoonstelling “Mijn lichaam, mijn gezondheid” is een uitnodiging voor een reis. Geen reis naar het einde van de wereld, maar eerder naar de intimiteit van ons lichaam en de organen die er deel van uitmaken. Ons lichaam is dit “stukje materie waar we in wonen”. Kennen we het eigenlijk echt goed ? • In het labyrint van de organen zoomt de tentoonstelling uiteraard in op de anatomie en de fysieke aspecten van de huid of van de hersenen, van het hart of van de nieren. Aan de hand van ontroerende getuigenissen en actieve en ludieke experimenten, nodigt ze ons echter ook uit om verder te gaan en de enkele geheimen van ons lichaam te achterhalen. • Het tweede deel stelt dit lichaam weer samen : wat zouden deze organen zijn als ze niet onderling met elkaar verbonden waren door zeer ingewikkelde netwerken waaruit de verschillende systemen bestaan : de bloedsomloop, het zenuwstelsel, het endocriene stelsel en het immuunsysteem ? • Het derde deel van de tentoonstelling, tot slot, stelt scherp op de verhouding lichaam/gezondheid : hoe onderhouden wij dit kostbare lichaam ? Tot welke specialist of welk soort geneeskunde wenden we ons ? Met, als orgelpunt, een interactieve duik in enkele medische beeldvormingstechnieken.

Alvorens te beginnen

Bespreking met uw leerlingen.Voelen ze zich gezond? Gaan ze vaak naar de dokter ? Als ze ziek zijn, op welk deel van hun lichaam heeft dat het vaakst betrekking ? Kennen ze een aantal goede gewoontes om gezond te blijven ?

Voorbereidingstabel voor de opdrachten Opdracht 1

Opdracht 2

Opdracht 3

Opdracht 4

Opdracht 5

Opdracht 6

Team 1 Team 2 Team 3 Team 4 Team 5 Team 6

Mijn lichaam, mijn gezondheid I Pagina 03

Pour la mission

Opdracht 01 I À fleur de peau Ga naar de plaats in de tentoonstelling waar het gaat over de huid.

C'est ici! Het is hier!

Zoek de tekening en vul de ontbrekende woorden hieronder in. zenuwuiteinde > porie > opperhuid

zweetklier

> derme

talgklier

> hypoderme spier

muscle

Omcirkel daarna het juiste woord in de volgende zinnen : De opperhuid is de > dunste De lederhuid is de dunste dunste De opperhuid bevat veel > zenuwuiteinden

dikste laag > dikste laag bloedvaten

Breng om de beurt jullie handen in de “nis” met als titel “Er is huid en huid” om de huid op verschillende plaatsen te bekijken. Hoe heten de sporen die jullie zien op jullie vingertoppen ? > vingerafdrukken (of dermatogliefen) Vergelijk ze met de anderen. Zijn er meerderen onder jullie met dezelfde vingerafdrukken ? Leg uit. > Neen, ze zijn uniek voor elk individu. Pour la mission

Ga net daarnaast met jullie handen in de “voeldozen”. C'est ici! Het is hier!

Noteer 2 materialen die jullie herkennen, enkel door ze aan te raken en omcirkel voor elk ervan de woorden die ermee overeenstemmen : 1/

zacht - ruw - hard - glad

2/

zacht - ruw - hard - glad

[10+] Waarom voelen jullie beter de texturen met jullie vingertoppen dan bijvoorbeeld met jullie voetzool ? Lees de tekst aan de linkerzijde om dat te weten te komen. > In de vingertop zijn er heel veel zenuwuiteinden; hij is dus zeer gevoelig en kan een welbepaalde omtrek onderscheiden, terwijl de voetzool, bijvoorbeeld, slechts een algemene vorm zal waarnemen. De huid is er ook dunner.

Pagina 04 I Mijn lichaam, mijn gezondheid

Opdracht 02 I De hersenen : onze harde schijf... Pour la mission

Laat jullie leiden tot aan de zone van de “hersenen”. Bekijk alle hersenen in de vitrinekast goed.


Hoeveel wegen de hersenen... van een mens > 1500g van een chimpansee > 190g

van een kat > 30g

[10+] U ziet het, de mens heeft hersenen die in verhouding 5 tot 10 keer groter zijn dan

die van de andere zoogdieren. Is het daarom, volgens u, dat de mens intelligenter is ? Lees goed wat er staat. >Neen, het is vooral de complexiteit en de overvloedigheid van de netwerken tussen de neuronen die de ontwikkeling van de intellectuele activiteit bij de mens verklaart, eerder dan de absolute omvang van het brein. Er is echter nog heel wat te ontdekken over de hersenen...

Test om de beurt jullie reactietijd aan de hand van het spel “Bewegen met onze hersenen”. Wie kan het snelst de 16 knoppen doven ? Noteer de tijd van iedereen : Voornaam

Gerealiseerde tijd

Voornaam

Gerealiseerde tijd

Zoek ook het spel “Hersens op de loer”. Reageren jullie sneller als jullie iets zien ? Wanneer jullie een geluid horen ? Of wanneer jullie iets voelen met jullie hand ? Speel het spel om daar achter te komen. Maak dan een keuze uit de kolom die het best geschikt is voor u. Voornaam

Visueel

Auditief

Tactiel

[10+] Waarom worden deze spelletjes aangeboden in het gedeelte over de hersenen ?

Klik op “Mijn resultaten begrijpen”. Leg het uit in jullie eigen woorden. >O nze verschillende zintuigen geven voortdurend informatie door aan de hersenen. De hersenen geven daar snel of minder snel een “antwoord” op. In het deel van de hersenen dat de “hersenschors” genoemd wordt, zijn er gespecialiseerde zones voor het gehoor, de tastzin en het gezichtsvermogen. In het algemeen wordt het snelst informatie vertrekt door het zicht.


Opdracht 03 I Het orkest van de harten Volg het labyrint van de organen tot aan het deel over het hart.

Bekijk de vitrinekast met de harten van de verschillende dieren. Van welke dieren zijn de harten die jullie zien in de vitrinekast ? Rangschik de dieren van klein naar groot... > muis, kat, mens, lamantijn, volbloed, olifant Luister nu naar het kloppen van het hart van deze dieren en volg daarbij de aanwijzingen. Rangschik ze van snel naar langzaam. > muis, kat, mens, volbloed, olifant, lamantijn

[10+] Welk verband kunt u, dankzij deze rangschikking, leggen tussen de grootte van het dier en zijn hartslag (zonder rekening te houden met de lamantijn) ? > hoe kleiner het dier, hoe sneller zijn hart klopt

Wat is er speciaal aan de marmot? Zoek het op in de tekst. > In volle activiteit doet haar hart 250 slagen/minuut, terwijl haar hartslag tijdens haar winterslaap tot 1 of 2 slagen/minuut kan zakken. Pour la mission

Zoek de plaats waar jullie jullie hart kunnen horen kloppen en volg de instructies om er om de beurt naar te luisteren.


Klopt het hart van elk van jullie op hetzelfde ritme ?

ja

> nee

Spring nu gedurende 30 seconden op en neer en luister dan opnieuw naar jullie hartslag. Schrijf op wat jullie waarnemen : > Ons hart klopt sneller als we een inspanning leveren. Kunnen jullie een andere situatie noemen waarbij jullie jullie hart “hevig voelden tekeergaan” ? Denk ervoer na in groep. > Wanneer men bang is, bij een sterke emotie, bij verliefdheid. Ons hart past zich aan de behoeften van ons lichaam aan.

[10+] Klopt jullie hart sneller of langzamer dan dat van jullie leerkracht ?

Zoek aanwijzingen in de teksten van de tentoonstelling om het antwoord te geven. > Het klopt sneller bij kinderen dan bij volwassenen. Hoeveel keer trekt het hart samen op een dag ? > 100.000 keer


Opdracht 04 I Het skelet: stevig en soepel tegelijk Pour la mission


Loop door de tentoonstelling en zoek het skelet. Zoek de informatie op de computer die ernaast staat. Klik op de arm. Hoeveel beenderen hebben we gemiddeld in ons lichaam ? > 206 Maak de puzzel van de arm en vind : Hoe noemt met het geheel van botjes in de pols ? > de handwortel Hoeveel botten heeft de hand in haar geheel ? > 27 Waarmee kan men een ligament vergelijken ? > un élastique Aarzel niet om op “Wist u dat ?” te klikken.

Keer terug om de vervormde botten in de verschillende vitrinekasten te bekijken. Volg dan het bord om bij de wervels te komen. Welk element zorgt ervoor dat we stevige botten hebben ? Zet de letters in de juiste volgorde om het te vinden. LUCIMAC

> CALCIUM

Omcirkel de voedingsmiddelen die er veel bevatten : RIJST > MELK > KAAS > PASTA > APPEL > YOGHURT Pour la mission

Zoek dan de proef met als titel “Zo stijf als een hark”. C'est ici! Het is hier!

Ons lichaam dankt zijn stevigheid aan de vele botten die erin zitten, die een draagconstructie vormen, als het ware. Het zou echter vrij stijf zijn zonder gewrichten, die het soepel maken. Dit wordt duidelijk in de proef : probeer om de beurt een bal te nemen uit de bak onderaan en die in één van de gaten bovenaan te gooien, terwijl jullie arm geblokkeerd is door een prothese. Dat valt niet mee, nietwaar ? Hoeveel gewrichten telt het menselijk lichaam ? > 400


Opdracht 05 I Formidabele fabriekjes Pour la mission

Ga verder in de tentoonstelling tot aan de ruimte waar het over de buik gaat. C'est ici! Het is hier!

Ga naar de zuil “De weg die de boterham aflegt” en stel de puzzel opnieuw samen, in de juiste volgorde. Probeer hieronder de weg te tekenen die jullie boterham zal afleggen in jullie lichaam, vetrekkend in de mond.

Ik heb buikpijn ! Wat is het probleem eigenlijk, als jullie pijn voelen in jullie buik, onderaan rechts ? Probeer met behulp van de stethoscoop de juiste diagnose te stellen, zoals de dokter ! Het volstaat om de instructies te volgen... (Let op, als het gaat om de rechterzijde van jullie buik... is dit links op de tekening !) > een blindedarmontsteking Luister daarna naar de uitleg... Pour la mission


Afspraak op de plaats waar de nieren aan bod komen, in de buurt van de flessen water. Lees de borden naast deze flessen. Hoeveel liter water moeten we elke dag drinken ? > 2 tot 3 liter Waarin treffen we, buiten in vloeistoffen, nog water aan ? > In de voedingsmiddelen die we eten. Waarvoor dient al dat water in ons lichaam ? > Het water reinigt het lichaam en bevordert de afvoer van giftige stoffen; het onderhoudt de nierfuncties en voorziet het lichaam van essentiële mineralen.


Opdracht 06 I Hallo, dokter ? Pour la mission


Ga rechtstreeks naar het einde van de tentoonstelling, naar de ruimte van “Het lichaam opnieuw samengesteld”. Zoek het bord met als titel “Een dokter voor ieder orgaan”. Kennen de naam van de specialisten die zich bezighouden met de verschillende delen van jullie lichaam? Verbind de juiste draden om de antwoorden te vinden. • Voor huidproblemen ga ik naar • Als ik oogproblemen heb, ga ik naar • De KNO-arts verzorgt de aandoeningen

> de dermatoloog > de oftalmoloog > van de neus, van de keel en van het oor

Net daarnaast vinden jullie het spel “Synthetisch, maar niet alleen dat”. Ontdek hoe bepaalde planten die, dankzij hun bijzondere eigenschappen, de creatie mogelijk hebben gemaakt van geneesmiddelen. Lees goed de instructies. Kies een bepaalde plant en leg uit welke aandoening deze kan behandelen : > Voorbeeld : meidoorn kan gebruikt worden om het hartritme en de bloeddruk te reguleren.

Pour la mission

Hebben jullie jullie lichaam al van binnenin gezien ? Dankzij het experiment “Spiegeltje, spiegeltje aan de wand”, krijgen jullie hiertoe een unieke kans. Gebruik röntgenstralen of MRI (magnetische resonantie). Ga voor de schermen staan en volg de instructies.

Zoek dan informatie op over deze technieken. C'est ici! Het is hier!

Men noemt ze de medische beeldvormingstechnieken. Omcirkel de juiste antwoorden. De beeldvorming door middel van röntgenstralen of radiografie laat een fotografie toe in > 2D 3D MRI (beeldvorming door middel van magnetische resonantie) laat volgens jullie een fotografie toe in 2D > 3D De radiografie laat met name toe om de binnenzijde van de hersenen > het skelet te zien De MRI (beeldvorming door middel van magnetische resonantie) laat met name toe > de binnenzijde van de hersenen het skelet te zien


Uitdaging I Kilometerslange netwerken Verzamel uw leerlingen rond de 4 grote borden die de verschillende systemen voorstellen. Onze organen zouden niets zijn als ze niet onderling met elkaar verbonden waren door netwerken die op elkaar inwerken, zodat ons lichaam functioneert als een supergeperfectioneerde machine.

Nodig de kinderen uit om elk van de grote borden te bekijken en leg hen in een paar woorden uit waarvoor elk van de voorgestelde systemen dient. De bloedsomloop : de bloedsomloop zorgt ervoor dat de verschillende cellen van het organisme de voedingsstoffen en de zuurstof krijgen die ze nodig hebben, maar ook dat de afvalstoffen die deze cellen produceren, afgevoerd worden. Het zenuwstelsel : om signalen op zeer hoge snelheid door te sturen van het ene uiteinde van het lichaam naar het andere, weven de neuronen zenuwvezels bestemd voor elke spier, elk orgaan, elke vierkante millimeter huid. Het endocriene systeem : men spreekt meestal van hormonen, deze chemische boodschappers die ons lichaam reguleren als we behoefte hebben aan water, suiker, als we boos zijn of als we een verlangen hebben... Het immuunsysteem : dit houdt microben, virussen en bacteriën die ons lichaam aanvallen, tegen. De belangrijkste elementen van het immuunsysteem zijn in eerste instantie de huid, maar ook de witte bloedlichaampjes.

Vraag daarna aan de leerlingen om beurtelings de hersenen, het hart, de longen, de nieren, de maag, de darmen, de geslachtsdelen aan te duiden... • op hun eigen lichaam • op de borden of het silhouet

Page 10 I Mijn lichaam, mijn gezondheid

Met de steun van de EFRO

Mijn lichaam, mijn gezondheid

Recommend Documents