Methotrexaat (Ledertrexate, Emthexate, Metoject) Reumatologie
Werking Uw behandelende arts heeft u Methotrexaat voorgeschreven. Methotrexaat (ook wel MTX, ledertrexate en metoject genoemd) is een antireumaticum. Het onderdrukt r ontstekingsverschijnselen en de pijn en stijfheid van de gewrichten. Het heeft ook een remmend effect op het ontstaan van botafwijkingen. MTX werkt langzaam. Het kan soms zes tot acht weken of soms zelfs langer duren voordat enig effect merkbaar wordt. Uw arts zal u daarom adviseren, om naast MTX, tijdelijk andere pijnstillende en ontstekingsremmende middelen te gebruiken. Gebruik MTX is in tabletten van 2,5 mg verkrijgbaar of als injectievloeistof in kant en klare spuitjes. Om de kans op bijwerkingen te verminderen wordt MTX niet dagelijks gegeven, maar eenmaal per week. Naast het innemen van tabletten bestaat de mogelijkheid tot het toedienen van MTX per subcutane injectie. Deze injectie wordt eenmaal per week door uzelf toegediend (hetgeen wij u aanleren), door een huisgenoot, de thuiszorg, reumaconsulent of verpleegkundig specialist. In de regel wordt overgestapt op Metoject-injecties als de patiënt misselijk wordt van de MTX tabletten. Hier heeft de afdeling Reumatologie een aparte folder over met de titel: ’Instructiebrochure’ (Firma TEVA; telefoonnummer 0800-0228400). U kunt kiezen uit een ouderwets type injectie of een peninjectie. Uw arts bepaalt de hoeveelheid per injectie. U mag de tabletten MTX niet innemen met melk en grapefruitsap. Op de dag van inname moet u veel water drinken. Sommige antibiotica, zoals Bactrimel, mogen niet samen worden ingenomen met MTX. Overleg dit met U huisarts en/of apotheker. Gebruikt u een biological of gaat u dit gebruiken, dan moet u in de regel doorgaan met MTX-gebruik. Voor sommige ziektebeelden als reumatoïde artritis en artritis psoriatica veroorzaakt het gebruik van beide medicijnen de maximaal effectieve behandeling, zo is door onderzoek gebleken. Dus MTX altijd pas stoppen in overleg met uw reumatoloog of verpleegkundig specialist. Bovendien eist uw ziektekostenverzekeraar bij de aanvraag van biologicals dat u minimaal MTX heeft gebruikt en een ander antireumatische medicijn, indien u reumatoïde artritis heeft. Moet u gevaccineerd worden tegen de griep houdt er dan rekening mee dat tussen vaccin spuiten en MTX gebruik 2-3 dagen zit. Wees gematigd met alcohol. MTX en alcohol zijn beide belastend voor de lever. De combinatie kan leverbeschadigingen veroorzaken. Het gebruik van MTX bij zwangerschap wordt niet aanbevolen, omdat er nog te weinig bekend is over de effecten op het ongeboren kind. Het geven van
| patiënteninformatie
2
borstvoeding tijdens gebruik van MTX wordt afgeraden. Het is namelijk niet bekend of MTX in de moedermelk terecht komt. Wordt u misselijk van de MTX-tabletten, verdeelt u ze dan in 2 porties over de dag. Bij voorkeur bij het eten innemen. Voorbeeld: week 7: Om 8 00 uur ‘s morgens 5 tabletten en om 17.00 uur 5 tabletten innemen. De volgende dag neemt u Foliumzuur 5 mg 2 tabletten om 17.00 uur. Dus 24 uur later. Deze zorgen ervoor dat de MTX weer wordt afgebroken. Tot slot adviseren wij u de MTX en de biological niet op één dag te gebruiken. Laat hier 2-3 dagen tussen zitten. Bij gelijktijdig gebruik van MTX en een biological kan uw afweer te zeer verzwakt raken. Tijdens het bezoek van de VS/VRC krijgt u een korte uitleg over de medicatie. Tevens wordt er dan gekeken of er al een longfoto is gemaakt. Deze is vereist door het MTX protocol. Op pagina 5 treft u het opbouwschema aan, met daarin tevens verwerkt de controleafspraken en de data waarop bloed geprikt moet worden. Doseringsschema: MTX tabletten en Foliumzuur tabletten Week
MTX 2,5 mg tabletten aantal
Foliumzuur 5 mg tabletten aantal
1 t/m 2
4
2
6
2
8
2
10
2
Controleafspraak VS/ VRC/ Reumatoloog
Bloed prikken
Opm: 3 t/m 4 Opm: 5 t/m 6 Opm: 7 t/m 8 Opm:
•
Per 2 weken worden 2 tabletten MTX toegevoegd mits geen bijwerkingen. Meestal wordt gestart met 4 tabletten. MTX 1 x per week en wordt indien mogelijk opgebouwd tot 10 tabletten. MTX 1 x per week. In week 2 komt u op controle bij VS/VRC: • Graag 2 dagen voor controleafspraak bloed prikken (gebruik hiervoor het ontvangen laboratoriumformulier). • In week 4 komt u op controle bij de VS/VRC:
| patiënteninformatie
3
• Graag 2 dagen voor controleafspraak bloed prikken (gebruik hiervoor het ontvangen laboratoriumformulier). • In week 6 komt u op controle bij de VS/VRC: Graag 2 dagen voor controleafspraak bloed prikken (gebruik hiervoor het ontvangen laboratoriumformulier).In week 8 komt u voor controle bij de VS/VRC: • Graag 2 dagen voor controleafspraak bloed prikken (gebruik hiervoor het ontvangen laboratoriumformulier). • De controleafspraak bij uw reumatoloog vindt meestal plaats 3 maanden na starten met MTX. • Ook hiervoor graag 2 dagen tevoren bloed laten prikken. Het doseringsschema, de controleafspraken en de frequentie van bloed prikken is maatwerk en gebeurt aan de hand van de bloeduitslagen. Afhankelijk van de reumatoloog die u behandelt kunnen deze schema‘s afwijken. Bijwerkingen Het gebruik van MTX kan leiden tot een aantal bijwerkingen die echter meestal snel verdwijnen na het staken van de medicatie. De meest voorkomende bijwerkingen zijn: • maag- of darmklachten zoals een vol gevoel, misselijkheid en diarree • leverfunctiestoornissen. Hiervan merkt u meestal niets. De arts zal hiervoor uw bloed regelmatig controleren. Zonodig zal de dosis MTX worden aangepast. Deze stoornis is in het algemeen van voorbijgaande aard. Bijwerkingen die zelden voorkomen zijn: • ontsteking van het mondslijmvlies (aften) • stoornissen in de bloedaanmaak door onderdrukking van het beenmerg • een bepaalde vorm longontsteking Bijwerkingen die zeer zelden voorkomen zijn: • huidafwijkingen en/of haaruitval; • hoofdpijn en/of duizeligheid • verhoogde kans op infecties door stoornis in de bloedaanmaak Als een of meerdere van bovenstaande verschijnselen of andere lichamelijke veranderingen optreden, moet u contact opnemen met uw arts, de verpleegkundig specialist of de reumaconsulent. Als u last heeft van aften kunt u na elke maaltijd de mond spoelen met geconcentreerd bosbessensap (verkrijgbaar bij de drogist). Aanstippen met Lidocaïne-gel is ook een optie (verkrijgbaar op doktersrecept).
| patiënteninformatie
4
Door regelmatig het bloed te onderzoeken, kunnen vroegtijdige tekenen van lever- of beenmergbeschadiging worden opgespoord. U moet u daarom goed aan de afspraken voor bloedcontrole houden. Om deze bijwerkingen tegen te gaan moet u de dag na inname of na het inspuiten foliumzuur innemen. Uw reumatoloog kan u dit ook voorschrijven. Meer informatie Als u na het lezen van deze folder nog vragen heeft, kunt u contact opnemen met de heer Bougie (Nurse practitioner/Verpleegkundig specialist) en mevrouw Broeren (Reumaconsulente) van Zuyderland Medisch Centrum. Hun telefoonnummers vindt u op de achterzijde van deze folder.
| patiënteninformatie
5
Internetsites op reumagebied www.reuma.pagina.nl www.reumabond.nl www.reumafonds.nl www.reumadorp.nl Reumatologie Meldpunt West 06 Afsprakennummer 088 - 459 7924 Informatienummer 088 - 459 7838 Reumaconsulente/Nurse Practitioner Reumaconsulente Mevr. J. Broeren E-mail:
[email protected] Nurse Practitioner/Verpleegkundig specialist Dhr. W.J.Bougie E-mail:
[email protected]
© 06-2016
Internet www.zuyderland.nl
589
Afsprakennummer 088 - 459 7924 Informatienummer 088 - 459 7838
