Revalidatie Reumatologie

Jaargang 3 | 2013 | Nr. 1

een uitgave van Reade

Revalidatie | Reumatologie Magazine

in dit nummer:

Zorglogistiek in de pijnrevalidatieteams verbeterd

Pijn en het brein ACT start

met acceptatie

Koploper in

pijnrevalidatie Samen bewegen bij pijn

Inhoud

- ADVERTENTIE -

Gaan en staan waar je wilt

Voorwoord

4

De zorgsector wordt een markt als alle andere. Onze

8 Voorlichting aan

middellangetermijnstrategie is gebaseerd op deze gedachte. Als organisatie moeten we – het kan niet anders – mee veranderen. Ik gebruik overigens liever het woord ‘aanpassen’: onze organisatie aanpassen aan de nabije toekomst door onder meer onze marktgerichtheid te vergroten. Dit doen we door oog te hebben voor de behoeftes van onze cliënten. Door ontwikkelingen te volgen en aan de wieg te staan van innovaties binnen onze vakgebieden. Aanpassen betekent ook het oude loslaten en tegelijkertijd al het goede behouden. Het allermoeilijkste daarbij is, denk ik, het aanpassen van ons gedrag. Van ons denken en handelen. Gedrag raakt naar verloop van tijd namelijk verankerd. Het is dan een gewoonte geworden die de identiteit bepaalt, van personen en organisaties. Aanpassing raakt die identiteit en zal alleen daarom al niet snel en gemakkelijk gaan. Het gaat om vertrouwdheden loslaten en dat vraagt bijvoorbeeld om acceptatie en vertrouwen. Dat moet je durven. En doen. Inmiddels mag ik stellen dat onze markt- en klantgerichtheid zichtbaar zijn toegenomen. Het is mooi te zien dat medewerkers op veel fronten bezig zijn om in hun werken en handelen de cliënt en zijn behoeften nog meer centraal te zetten. En dat ze zich daarop aanpassen. Interne gerichtheid maakt plaats voor externe gerichtheid. Aanbodgericht werken maakt (steeds meer) plaats voor vraaggericht werken. Maar wat is dat nu precies? Vaak wordt gedacht dat klanten op zoek zijn naar producten en diensten. Maar wie zich verdiept in wat ze écht willen, ontdekt dat ze vooral op zoek zijn naar oplossingen. Oplossingen die bijvoorbeeld

Koplopers in pijnrevalidatiezorg

6 Verbeteren

toe- en instroom

de poort

10 Fysieke oefengroepen

12 Interview met

Michele Acconcia

15 Onderzoek PMT 16 Pijn en het brein 17 Module ACT 19 Onderzoek negatieve emotionele cognities

21 Interview met

Esther Dolfin

23 Onderzoek CAT-vragenlijst 24 Toverfeest

hun problemen of pijn wegnemen. In dit nummer leest u alles over onze topteams binnen het

Uw specialist in:

cluster Pijn en gedrag. Zij zijn gespecialiseerd in de poliklinische revalidatie van chronische complexe pijncliënten en bieden deze cliëntengroep tal van ´oplossingen´ gericht op onder



• Therapeutisch elastische kousen

• Spalken

andere het verhogen van de kwaliteit van leven en een maximale participatie in de maatschappij.



• Orthopedisch schoeisel

• Korsetten



• Comfortschoenen

• Helmen



• Schoenaanpassingen

• Overige orthesen



• (Sport)braces

• Arm- en beenprothesen

Ik wens u wederom veel leesplezier.

Jos Buijs, voorzitter Raad van Bestuur

Amsterdam, Overtoom 283, 1054 HW Amsterdam, tel.: (020) 607 18 88 Kijk voor de overige vestigingen en adressen op: www.oim.nl 2

3

Twee locaties, twee pijnrevalidatieteams

Koplopers in pijnrevalidatiezorg “Al voor de fusie was er in beide teams sprake van topzorg in

Neurobiologie (zie p. 16) en Slapen. Daarnaast willen we toewer-

wikkeld voor de complexe groepen WPN3 en WPN4 (zie kader

ken naar een centraal aanmeldingspunt. Intern kan vervolgens

p. 7).” Willemine: “Binnen de pijnrevalidatie richten we ons niet

worden gekeken welke cliënt in welk pijnrevalidatieteam past.”

op pijnvermindering, maar op het leren omgaan met pijn en het

“Er wordt steeds meer bekend

over chronische pijn”

team van de Dr. Jan van Breemenstraat interessante modules als

pijnrevalidatie”, zegt Menno. “Los van elkaar hebben we dit ont-

verhogen van de kwaliteit van leven. Onze zorgvuldige benade-

Doelmatig samen

ring en open houding bij het herkennen én erkennen van pijn is

“Op weg naar die gezamenlijke missie en visie toetsen we de

daarbij voor veel cliënten een verademing. In beide pijnrevali-

richting van de teams aan de ontwikkelingen binnen Reade en

datieteams werken verschillende disciplines in de behandeling

de zorg in Nederland”, legt Menno uit. “Pijnpatiënten vormen

intensief met elkaar samen. Deze vorm van revalidatie is bij

een groep die hoge kosten blijft maken in de eerste, tweede en

uitstek interdisciplinair. De gezamenlijke aanpak komt onder

derde lijn. In tijden van bezuinigingen draagt een andere kijk

meer voort uit ervaring, en kennis op basis van wetenschap-

op de zorg voor deze groep wellicht bij aan een efficiëntere

pelijk onderzoek. In principe kan elke cliënt op beide locaties

behandeling.” Willemine sluit daarop aan: “Daarvoor is het

terecht en rekenen op de juiste zorg op de juiste plaats.”

noodzakelijk intensiever samen te werken met ketenpartners

Proces rond de cliënt

vanuit de eerste- en tweedelijn. Onze deelname aan het SOLKnetwerk in Amsterdam, met GGZinGeest, afdeling psychiatrie en

“De visie op pijnrevalidatie is in de twee teams gelijk”, beaamt

huisartsengeneeskunde van VUmc, is daar een mooi voorbeeld

Menno. “Het laatste jaar hebben we ook de selectieprocedure

van. Later dit jaar zal er een website gelanceerd worden waar

gelijkgeschakeld. We gebruiken dezelfde vragenlijsten en

verwijzers duidelijkheid krijgen waar ze hun patiënt met soma-

inclusie- en exclusiecriteria.” Willemine: “Op beide locaties stel-

tisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten (SOLK) het

len we de cliënt centraal en heeft de behandeling een duidelijk

beste naartoe kunnen verwijzen.”

begin en einde. Vooraf weten hoelang de behandeling gaat duren, geeft zowel de cliënt als de organisatie veel duidelijk-

Evidence-based toekomstvast

heid. Sinds we met vaste trajecten werken, is de logistiek

Ook de kijk op pijn verandert. Menno: “Er wordt steeds meer

sterk verbeterd (zie p. 6).” Maar tussen de pijnrevalidatieteams

bekend over de herkomst van chronische complexe pijn. De

bestaan ook verschillen, vertelt Menno: “De organisatie van de

neurobiologie speelt hierin een grote rol, waaruit blijkt dat

zorg is per locatie anders ingericht. Op de locatie Overtoom

lichaam en geest niet los van elkaar gezien kunnen worden. We

wordt de zorg vooral modulair aangeboden. De cliënt kiest

weten inmiddels zo veel meer over de werking van het brein

hieruit afhankelijk van zijn hulpvraag.” Willemine: “Op de locatie

en de invloed ervan op gedrag, dat het een gemiste kans is om

Amsterdam (RCA) kreeg Reade de beschikking over twee pijnrevalidatieteams.

Dr. Jan van Breemenstraat vindt de behandeling individueel of

daar niets mee te doen. Onze behandelingen veranderen mee −

in groepsverband plaats. Naast deze behandeling bestaat er de

er wordt momenteel erg interessant klinisch onderzoek gedaan

Topteams die binnen het cluster Pijn en gedrag gespecialiseerd zijn in de poliklinische

mogelijkheid om aanvullende modules te volgen.”

in beide teams (zie p. 15 en p. 19) . Maar er zijn nog steeds veel

Met de fusie van het Jan van Breemen Instituut (JBI) en het Revalidatiecentrum

zorgverleners die blijven doen wat ze deden. Als we het erover

revalidatie van chronische complexe pijncliënten. De historische verschillen werden

Gedeelde missie

na de fusie omarmd en versterkten de onafhankelijke teams. We spraken de

“De opdracht in het komende half jaar is om missie en visie

stoornis is, die onder invloed staat van de biopsychosociale

verder door te ontwikkelen en om verschillen tussen de teams

factoren, dan zou dit een goede stap zijn op weg naar een

verantwoordelijke revalidatieartsen: Menno Pont van locatie Overtoom en

transparanter te maken”, gaat Willemine verder. “Ook willen we

integrale aanpak. Die erkenning, daar willen onze pijnrevalida-

Willemine Beuving van locatie Dr. Jan van Breemenstraat.

meer gebruikmaken van elkaars expertises. Zo heeft het team

tieteams zich samen sterk voor maken.” Voor meer informatie:

van de Overtoom al veel ervaring met open groepen en heeft het

E [email protected] of E [email protected]

4

Samen ondernemen

eens zouden zijn dat chronische pijn ook een cerebrale functie-

5

‘Doel is optimale zorglogistiek’ De afgelopen jaren verbeterde het cluster Pijn en gedrag het logistieke en zorginhoudelijke proces rond pijncliënten. “We hebben een korte wachttijd –

Verbeteren toe- en instroom chronische pijncliënten

binnen de Treeknorm – van de

“Als revalidatiecentrum zijn we voor de chronische complexe pijn-

programma kunnen verwachten. We gaan ook graag in overleg met

cliënt (WPN3-4) vaak een van de laatste stations. Ze melden zich

eerste- en tweedelijns zorginstellingen. Chronische pijncliënten doen

intake met de revalidatiearts

bij ons en komen vervolgens tot de conclusie dat er een wachtlijst

nu vaak een beroep op eerste- en tweedelijnszorg en komen dan niet

tot de start van een behande-

bestaat. Het gebeurde dat een cliënt pas na negen maanden bij

zelden in een ‘loop’ terecht waarin ze verwezen worden van de ene

de intake met de revalidatiearts ontdekte dat we niet de juiste

naar de andere zorgverlener. Zonder dat dit effect sorteert. Wanneer

partij voor hem zijn. Erg vervelend, als je al zo lang zoekt naar een

we hen sneller op het juiste spoor kunnen zetten, is dat goed voor de

oplossing. Die toe- en instroom kan beter en moet anders”, stelt

cliënt en voor de effectiviteit van de keten. Als we informatie kunnen

Monique. “De komende tijd onderzoeken we actief welke keuzes

delen, kunnen we samen de zorgketen sterker maken.”

ling weten te realiseren”, vertelt Monique Jongejan, clusterhoofd behandeling Pijn en gedrag. Maar door het enorme aan-

we daarvoor nog meer kunnen maken.”

Interne stroomlijning

Van toestroom naar instroom “De verwachting is dat binnen het cluster Pijn en gedrag de

“De afgelopen jaren hebben we reeds enorme efficiëntieslagen

zorglogistiek rond de intake voor 1 augustus 2013 aanmerkelijk is

bod van pijncliënten bestaat

gemaakt om de interne zorglogistiek van het cluster te optimalise-

verbeterd. Er komen centrale voorlichtingsavonden voor cliënten

ren. Het verbeteren van de doorstroom in het behandelproces was

die op de wachtlijst staan. Het gaat daarin ook over de inhoud en

er al geruime tijd een te lange

daarbij een heel belangrijk aandachtspunt. We werken nu bijvoor-

de meerwaarde van de behandelingen bij Reade, met filmpjes en

wachtlijst tot de intake bij de

beeld zoveel mogelijk met open groepsmodules waardoor we meer

verhalen van ervaringsdeskundigen. Daarnaast brengen we met

cliënten kunnen zien en er intern geen wachtlijsten ontstaan. Maar

korte vragenlijsten (zie p. 23) de cliëntvraag beter en gemakkelijker

ook de toe- en instroom kregen aandacht. Pijncliënten vullen voor

in beeld. Dit zorgt ervoor dat we sneller het advies kunnen geven

een eerste screening een vragenlijst in conform de zogenaamde

of de cliënt bij ons aan het juiste adres is en we hopen hiermee

we onacceptabel en daarom

Nederlandse Dataset Pijnrevalidatie. De revalidatiearts bepaalt

de instroom en instroomtijd te versnellen. Ook zullen we keuzes

op basis van de ingevulde lijst of de cliënt mogelijk in aanmerking

moeten maken in de doelgroep. We willen ons richten op de cliënt

hebben we een tijdelijke

komt voor behandeling. Komt de cliënt niet in aanmerking, dan

die het meeste effect heeft van ons multidisciplinaire programma.

wordt hij terugverwezen. Komt hij mogelijk in aanmerking, dan

De juiste persoon op het juiste moment op de juiste plaats de juiste

volgt er een screening met specifieke vragenlijsten, een gesprek

behandeling bieden. Het gaat om de beste zorg voor de toekom-

diverse verbeteringen

met de revalidatiearts en een gesprek met de psycholoog. Deze

stige pijncliënt, daar werken we aan.”

screening vindt plaats op dezelfde dag en binnen een week hoort

Voor meer informatie: E [email protected].

kunnen worden doorgevoerd

de cliënt of hij definitief in behandeling komt en wat de vermoede-

en de wachtlijst kan worden

duidelijk begin en einde – is. Bij twijfel over zaken als haalbaarheid,

revalidatiearts. “Dat vinden

cliëntenstop ingesteld waarin

verkort.

lijke duur van de behandeling – een tijdsgebonden traject met een beschikbaarheid, leefbaarheid enzovoorts bestaat de mogelijkheid om dit in een proeftraject van circa vijf weken te beoordelen.”

WPN-niveaus

Richting geven

Werkgroep Pijnrevalidatie Nederland (WPN) ontwikkelde een praktisch

“Nu het interne proces goed op orde is, willen we de in- en toestroom

classificatiesysteem van 4 WPN-niveaus. Hierin wordt relatie tus-

verder aanpakken. Voor een betere zorg is goede voorlichting nood-

sen pijn en psychosociale factoren beschreven in het kader van het

zakelijk. We willen cliënten van meet af aan informeren over de mo-

biopsychosociale model. De niveaus WPN3 en WPN4 worden bij Reade

gelijkheden die er voor hen liggen zodat zij de keuze kunnen maken

behandeld. Meer informatie over de classificaties vindt u op:

of zij bij ons in behandeling willen komen of niet (zie p. 8). Dus dat zij

I www.revalidatiegeneeskunde.nl/vereniging/werkgroepen/wpn.

voor de intake bij de revalidatiearts weten wat ze van het behandel6

Beleid in de praktijk

7

Voorlichting aan de poort

Cliënten direct informeren voorkomt wachtlijst “Sneller op de

juiste plek binnen de zorgketen” “We willen cliënten direct duidelijk maken wat men bij ons kan

ten”, geeft Eveline aan. “En wat het aan investering kost”, voegt

verwachten”, zegt gezondheidszorgpsycholoog Annemarieke

Annemarieke toe. “Een traject op gedragsverandering vraagt

Fleming. “Zodat ze sneller op de juiste plek binnen de zorgketen

namelijk veel energie. Niet alleen vanwege de intensieve fysieke,

terechtkomen. We hopen zo ook onze wachtlijst te verkorten.

psychologische of sociale belasting. Een behandeling kan ook

Want soms zijn aanmelders nog erg op zoek naar oplossingen.

ingesleten gedragspatronen blootleggen en ter discussie

Ze willen van de pijn af en denken aan medicatie of een

stellen. Bijvoorbeeld bij het aangeven van grenzen of het

operatie. Maar die benaderingen bieden we niet.” Haar collega

vragen van hulp. Wanneer iemand actief aan de slag gaat –

Eveline van Diemen vult aan: “We richten ons niet primair op

in het behandelprogramma krijgen cliënten een flinke dosis

het verminderen van de pijnklachten. Het leren omgaan met de

huiswerk – kan dit de omgeving verrassen.”

pijn, het verbeteren van het functioneren en van de kwaliteit

Ongeveer 1 op de 5 mensen heeft chronische pijn: pijn die langer dan drie maanden bestaat. In een stad als Amsterdam, met 780.000 inwoners, zijn dat zo’n 156.000 personen. Elk jaar melden zich er daarvan ongeveer 1.000 bij Reade. Waarvan ongeveer 350 in revalidatiebehandeling komen in de pijnrevalidatieteams. Vanaf maart dit jaar krijgen zij hier ‘Voorlichting aan de poort’.

van leven staan centraal. Met interventies op gedragsniveau

Verhogen klanttevredenheid

en behandelingen die merkbaar afwijken van de eerste lijn. Een

Eveline: “De voorlichting wordt nu gegeven aan cliënten die op

dergelijke aanpak is voor de meeste aanmelders nieuw en niet

de wachtlijst staan. Vanaf de zomer willen we de sessies houden

voor iedereen geschikt.”

voor de nieuwe instroom. Het komende halfjaar zullen we de

Mond-tot-mond

voorlichting verder optimaliseren.” Annemarieke: “We stemmen daarvoor af met de rest van de zorgketen. Ons gaat het

“Als zorgvernieuwingstraject is daarom Voorlichting aan de

erom dat iemand goed geïnformeerd verder gaat. Binnen ons

poort ontwikkeld. In een bijeenkomst van één uur geven we

behandelprogramma of direct na de voorlichting buiten Reade.

cliënten en hun naasten informatie over de mogelijkheden bij

Het gaat uiteindelijk om de, voor de cliënt, juiste weg.”

Reade en in de zorgketen”, gaat Annemarieke verder. “Onder meer met filmpjes waarin ervaringsdeskundigen aan het woord

Meer weten over Voorlichting aan de poort? Neem dan

komen.” “Zij hebben allemaal het traject bij Reade doorlopen

contact op met Annemarieke Fleming of Eveline van Diemen:

en kunnen het beste verwoorden wat je ervan mag verwach-

E [email protected] of E [email protected].

Annemarieke Fleming (links) en Eveline van Diemen 8

Zorgvernieuwing

9

Fysieke oefengroepen cluster Pijn en gedrag

In de pijnrevalidatieteams van Reade

Samen bewegen bij pijn

spelen fysieke oefengroepen een belangrijke rol. Want hoewel cliënten vaak automatisch minder gaan bewegen door de pijn, is bewegen toch een ‘must’. “Vaak kunnen ze meer dan ze

Er wordt daarbij ook gekeken welke vorm van bewegen het beste past. Mieke: “Van ‘Sporten en bewegen’ met zaalsporten tot

denken. We laten hen daarom graag

‘Yoga’, als rustigere vorm van bewegen. Het werken in groeps-

zelf ervaren hoe het is om weer te

verband heeft als voordelen dat cliënten elkaar helpen leren en

bewegen en tot hoever ze kunnen

kaar goed feedback geven. Daarbij hebben wij als professionals

kunnen stimuleren. Juist omdat ze lotgenoot zijn, kunnen ze eleen coachende rol. We wijzen de groep op mogelijkheden om

gaan”, vertellen fysiotherapeuten

de belasting aan te passen. Zoals bijvoorbeeld het innemen van

Kim Siebers (locatie Dr. Jan van Bree-

een andere positie in het spel waardoor dit makkelijker gaat

menstraat) en Mieke Nieuwenhuizen

bewegen kijkt, worden de groepen vaak begeleid door verschil-

(locatie Overtoom).

ten en psychologen.”

of even te pauzeren. Omdat iedere discipline anders naar het lende disciplines tegelijk zoals fysiotherapeuten, ergotherapeu-

Hou vol Na het afronden van een programma staat een cliënt niet zomaar ‘op straat’. “Elke cliënt schrijft voor zijn vertrek zijn eigen toekomstplan. Hierin omschrijft hij concreet wat hij gaat doen, hoe, waarom en waar. En wat handvatten zijn of belangrijke lichaamssignalen. We stimuleren mensen natuurlijk om vooral Op beide locaties kunnen cliënten bewegen in een fitnesszaal,

angst voor bijvoorbeeld meer pijn. Of omdat ze denken dat ze

ervaren, weten hoe je deze herkent, hoe je ze aan kunt geven,

te blijven bewegen, maar het plan moet uit hen zelf komen.

sporthal en zwembad. “Met een vergelijkbaar beweegprogram-

minder kunnen”, zegt Kim. “Met Graded Activity werkt een cliënt

maar ook om ze te verleggen. Later volgt het generaliseren: dat

De tijd in de sport- en beweeggroepen kun je feitelijk zien als

ma, al is de naamgeving van de onderdelen soms wat anders,”

vanaf zijn persoonlijke basisniveau stapje voor stapje naar een

wat je hier leert in het dagelijks leven in de praktijk brengen.

leren autorijden. Na het behalen van het rijbewijs doe je pas je

opent Mieke. “Wat op de Overtoom bijvoorbeeld ‘Bewegen in

hoger niveau. Na het vaststellen van het basisniveau leggen we

Dit alles om mensen te helpen hun automatische gewoontes

ervaringen op en leer je wat het daadwerkelijk betekent.” Kim:

het zwembad’ wordt genoemd…” “Heet bij ons ‘Hydrothera-

de lat, het instapniveau, bewust iets lager. Zodat iemand het

(bij bewegen) te doorbreken.” Kim: “Natuurlijk hopen we dat

“Een aantal cliënten komt voor nazorg nog terug naar Reade.

piemodule’”, vult haar collega Kim aan. “Maar het gezamen-

aankan.” Mieke vervolgt: “Dat is een van de eerste stappen die

mensen (weer) plezier krijgen in bewegen. Maar primair is het

Ze krijgen dan een gesprek met hun ‘coach’ en hierbij blijkt het

lijke doel is gelijk. Door te bewegen wordt de belastbaarheid

een cliënt neemt. Als iemand merkt dat hij het niveau aankan,

belangrijk dat iemand de activiteiten uit het dagelijks leven

toekomstplan vaak een handig gespreksinstrument. We zien dat

verhoogd en de belasting aangepast. We zorgen dat cliënten

draagt dat bij aan een positiever zelfbeeld en zelfvertrouwen.”

weer aankan. Zoals fietsen, lopen of tillen.”

dit vaak al voldoende gespreksstof en ruimte tot overdenken

bouwen aan hun kwaliteit van leven.”

biedt om weer verder te gaan. Hopelijk houden ze daarna vol.

Kunnen en durven

Groepstherapie

“De standaard fysiologische rijtjes voldoen niet om mensen met

De programma’s worden individueel aangeboden als het moet,

Voor alle pijncliënten die beginnen bij Reade is er het traject

pijn meer te laten bewegen”, gaat Kim verder. “Weer bewegen

maar vinden vooral plaats in groepsverband. In het screenings-

‘Graded Activity’. “Sommige cliënten gaan standaard te lang

draait om wat kan, wat iemand durft en waar iemand gemo-

traject of in de gesprekken die een cliënt met zijn coach uit het

Voor meer informatie: E [email protected] of

met een activiteit door, terwijl anderen zich ontzien uit de

tiveerd voor is.” Mieke: “Daarbij gaat het om je eigen grenzen

behandelteam voert, wordt beoordeeld wat het meest geschikt is.

E [email protected].

Stukje bij beetje

10

Beleid in de praktijk

Het belang van bewegen blijkt voor onze cliënten net zo belangrijk als voor wie dan ook. Het liefst een half uur per dag.”

11

Anders omgaan met pijn

Ras-Amsterdammer met Oosterse wijsheid Zes jaar geleden had Michele Acconcia last van lichte irritatie in de spieren in zijn Michele: “De pijn werd steeds erger. Motorrijden, nog zo’n

hoofd. Dat had ik echt nog nooit gehad. Het waren cadeautjes.

passie, hield ik op een gegeven moment gewoon niet meer vol.

Met de tijd merkte ik ook dat de spanning op mijn spieren

pijnprobleem’ dat het zijn leven ging beheersen. “Ik kon niet eens meer fietsen,

De fietstochtjes werden steeds korter en ik stopte uiteindelijk

minder werd. En de pijn draaglijker.”

terwijl fietsen eigenlijk een van mijn grootste hobby’s was.” In 2011 kwam Michele

op een lager pitje. Ik kon gewoon niet meer.”

nek, rug en rond de schouders. Dat vervelende gevoel groeide uit tot ‘zo’n groot

terecht bij Reade. Binnen een jaar deed hij wat niemand uit zijn omgeving voor mogelijk had gehouden. Hij vertrok met een vriend naar België … op fietsvakantie.

met sporten. Mijn sociale leven zette ik, om energie te winnen,

Zoektocht naar beter

Op reis “Maar mijn omgeving heeft ook gezien dat ik er baat bij heb. Begin vorig jaar zei mijn revalidatiearts dat ik mezelf een doel

“Ik dacht altijd dat als ze vonden waar het vandaan kwam, ze

moest stellen. ‘Ik ga op fietsvakantie naar België’, zei ik. Hij

er dan ook iets aan konden doen. De huisarts begreep mijn

vroeg of dat wel reëel was. Ik dacht dat het kon als ik maar

probleem en wees me op de mogelijkheden. Zoals fysiothera-

genoeg tijd nam. Mijn fietsmaat ging mee. Het ging niet meer

pie en haptonomie. Ik probeerde van alles, maar de klachten

om snelheid maar om het voltooien van de reis. We hebben er

namen eigenlijk alleen maar toe. Er volgden CT- en MRI-scans,

tien dagen over gedaan. Tien dagen! Maar het was echt een

maar hierop was niets te zien. Uiteindelijk kwam ik zelfs te-

geweldig ervaring.”

recht bij een acupuncturist, acupressurist en de wonderdokter in Oud-Zuid. Maar niets hielp.”

Vastbijten

De nieuwe ik “Bij Reade ben ik nu ruim een half jaar klaar met de therapieën maar toch ben ik er nog regelmatig te vinden. Om feedback te

“Anderhalf jaar geleden kwam ik via de neuroloog in het

geven over hoe het gaat aan de mensen die me zo fantastisch

ziekenhuis bij Reade. Voor mij was dat een laatste strohalm.

behandeld hebben. Mijn nieuwe gedrag zit inmiddels in mijn

Daar leerde men mij dat ik anders om kon gaan met de pijn en

routine maar ik wil mezelf eraan herinneren dat je terug kunt

deze kon accepteren. Ik had geen keuze en stortte mij op de

vallen in het oude. Dat wil ik niet. Daarom werk ik ook mee

therapieën. Zoals de module ACT en op een gegeven moment

aan ervaringsverhalen over de pijnmanagementcursus. Ook

Mindfulness. Nou, vooral dat laatste was voor mij echt een

heb ik voorlichting gegeven aan aankomende huisartsen over

ver-van-mijn-bed-show. Het ging om leven in het nu en het

mijn case. Chronische pijn is iets onzichtbaars maar het kan je

beter verdelen van je energie. Zweverig, dacht ik. Tot ik ineens,

leven veranderen. Ook in positieve zin.”

na zo’n drie maanden, merkte dat ik minder last kreeg. Een lichtpuntje!”

Doorzetten “Vanaf dat moment wilde ik er alles van weten. Waar was ik mee bezig? Waarom hielp dit? En zeker ook: Wat moet ik doen? Mijn omgeving werd erdoor verrast. Zo ben jij niet, zag ik ze denken. Ik was altijd maar bezig met later, met mijn bordje volschuiven met activiteiten. Mediteren? Ik was het prototype dat dit niet ging doen. Nooit. En nu ineens telde alleen het nu

“Er kwam rust in mijn hoofd”

en deed ik steeds meer vanuit rust. Ik kreeg meer controle en begon te merken dat ik veranderde. Er kwam rust in mijn

12

Cliëntervaring

13

Wat kan Pfizer betekenen?

- ADVERTENTIE -

‘PMT is het cement tussen de bakstenen’

Voor hem, voor u en de rest van de wereld. Als u ziek bent, of iemand in uw naaste omgeving ziek is, gaat het maar om één ding: beter worden. Geneesmiddelen kunnen hierbij helpen. Ook kunnen geneesmiddelen, zoals bijvoorbeeld vaccins, bijdragen aan het voorkomen van ziekten en kunnen ze de kwaliteit van leven verbeteren. Wereldwijd worden iedere dag 40 miljoen mensen behandeld met een geneesmiddel van Pfizer. Maar wij maken niet alleen onze bestaande geneesmiddelen, we zijn ook constant bezig met het ontdekken en ontwikkelen van nieuwe medicijnen en vaccins, voor als u iets nodig hebt dat nog niet bestaat of niet goed genoeg is. Dit doen we met een speciale focus op ziekten en aandoeningen waar een aanzienlijke medische noodzaak voor bestaat, zoals Alzheimer, kanker en pijn. Wij brengen de beste wetenschappers bij elkaar om de meest gevreesde ziekten van vandaag te bestrijden. Zo werken we samen aan een gezondere wereld. Lees meer op www.pfizer.nl

Anders voelen, anders denken, anders doen Lia van der Maas hoopt eind 2013 te

Inrichting onderzoek

promoveren op haar onderzoek naar

daarna werden de groepen gemeten. “Met een mix van onder-

de meerwaarde van psychomotorische

zoeksmethoden”, zegt Lia. “Het meten van lichaamsbewustzijn, als

therapie (PMT) bij chronische aspecifieke

lansmetingen omdat, zo bleek uit eerder onderzoek, dat een goede

pijn. Van 2007 tot en met 2011 werden

Daarnaast hebben we gewerkt met vragenlijsten om de groepen te

hiervoor bij Reade 94 cliënten in een experimentele of controlegroep gerando-

Auteursrecht ©2011 Pfizer Inc. Alle rechten voorbehouden.

Voor en direct na de module en drie, zes en twaalf maanden

deel van lichaamsbeleving, werd bijvoorbeeld deels gedaan met baindicatie zou kunnen zijn voor een deel van lichaamsbewustzijn. vergelijken op psychosociale factoren als depressie, lichaamsbeleving en doemdenken.”

PMT scoort

miseerd geïncludeerd. De experimentele

Lia: “De eerste resultaten zijn al bekend en tonen aan dat beide

groep volgde tien weken lang, anderhalf

opmaken dat het standaard programma werkt”, zegt Lia lachend.

groepen erop vooruit zijn gegaan. Hieruit kunnen we gelukkig

uur per week, de PMT-module als aan-

“Maar op elementen zoals body awareness, ervaren depressie,

vulling op het standaard revalidatiepro-

significant beter uit. Wat de redenen hiervoor zijn, zou vervolgon-

gramma van fysiotherapie, ergotherapie,

deels omarmd. Mijn collega’s noemen de module in ieder geval al

psychologie en maatschappelijk werk.

catastroferend denken en vitaliteit komt de PMT-groep er echter derzoek uit moeten wijzen. De praktijk heeft PMT inmiddels groten‘het cement tussen de bakstenen’.” Voor meer informatie over dit onderzoek kunt u contact opnemen met Lia van der Maas, E [email protected].

Lia: “PMT is een doe-therapie om cliënten hun lichaam zelf te laten ervaren door beweging en lichaamsbeleving. Daarnaast is

Met medewerking van

er aandacht voor het denkproces van de cliënt. Hiermee willen we

Dit promotieonderzoek kwam tot stand met medewerking van

een gedragsverandering bereiken voor een beter ervaren kwaliteit

de Vrije Universiteit Faculteit der Bewegingswetenschappen,

van leven. Maar ook het stilstaan bij de ervaren last kan het denken

Hogeschool Windesheim en het Duyvensz-Nagel Onderzoekslabo-

over het eigen kunnen op een positieve manier beïnvloeden.”

ratorium.

Specifieke aandacht “Voor het onderzoek werd de PMT-module ingericht als aanvulling op het reguliere behandelprogramma. Bij fysiotherapie bijvoorbeeld worden inspanningsgrenzen opgezocht”, legt Lia uit. “De aandacht voor het ‘emotioneel voelen’ valt daarbuiten. In de PMT-module gaven we dan aandacht aan wat je psychisch wilt en aankunt. Denk aan het aangeven van grenzen of het duiden van lichaamssignalen.”

15

Samen werken aan een gezondere wereld Wetenschappelijk onderzoek

‘Pijn en het brein’

Kom in actie!

Module leert anders kijken naar pijn

ACT geeft leven waarde(n) terug Cliënten met chronische pijn boeten niet zelden in op hun kwaliteit van leven. Ze

Over pijn bestaan opvattingen die voor veelvoorkomende vormen van chronische pijn

doen dan niet meer wat ze zelf belangrijk vinden of waar ze voldoening uithalen,

te kort door de bocht zijn. Een eerste is dat pijn altijd een lichamelijke oorzaak heeft.

maar passen zich aan in hun gevecht tegen de pijn. Pijn beheerst dan letterlijk het

Een tweede is dat als je eenmaal weet waar het vandaan komt, er relatief gemak-

leven. De ACT-methodiek daagt cliënten uit om op een praktische manier in actie

kelijk iets aan te doen is. Maar bij chronische pijnpatiënten is een fysieke oorzaak

te komen en te zoeken naar datgene wat het leven waarde(n) geeft.

meestal niet aantoonbaar en aan de pijn an sich is in directe zin vaak niets (meer) te doen. Om cliënten inzicht te geven in pijn en de herkomst ervan, ontwikkelde het

Binnen het cluster Pijn en gedrag wordt ACT (Acceptance Com-

uit waarom de cliënt er waarde aan hecht. Voor de een gaat het

mitment Therapy) als aparte module aangeboden. Tegelijk komen

om het koken, voor de ander om iets samen doen en voor weer

cluster Pijn en gedrag de module en bijbehorende reader ‘Pijn en het brein’.

elementen van ACT terug in het gehele behandelprogramma bij

een ander om een goed gesprek. Als je daarachter bent, kun je zo’n

diverse disciplines. Eveline van Diemen (gezondheidszorgpsycho-

waarde doelbewuster invullen. Het gaat erom dat we zoeken en

loog) en Anieke van Barneveld (ergotherapeut) werken er sinds

erachter komen hoe het anders kan.”

2011 mee.

“We bieden de module van twee bijeenkomsten aan tussen de

het boek ‘Explain pain’ en presentaties zoals ‘Why things

screening en het eerste behandelcontact”, opent gezondheidszorg-

hurt’. Daarnaast is de Belgische wetenschapper Boudewijn

psycholoog Annemarieke Fleming. “Uit de literatuur weten we dat

Van Houdenhove een belangrijke inspiratiebron geweest voor

Leren omgaan met

meer kennis over het pijnsysteem een therapeutisch effect kan heb-

Annemarieke en haar coauteur, stafarts revalidatie Joke Vollebregt.

ACT is een ‘derde-generatie-gedragstherapie’ die zich onder-

ben. Het kan leiden tot een cognitieve shift waardoor cliënten hun

“De reader krijgen cliënten na de eerste bijeenkomst van de module

scheidt door het aanleren van mindfulnessvaardigheden, accep-

pijn als minder bedreigend gaan ervaren. Daarmee wordt de weg

als naslagwerk mee. Met metaforen leggen we hierin het verband

tatie en het anders omgaan met emoties en gedachten. “Uit on-

vrijgemaakt om maximaal resultaat uit de behandeling te halen.”

tussen het pijnsysteem en zaken uit het dagelijks leven. Als op het

derzoek blijkt dit een effectieve methode bij chronische klachten”,

dashboard van een auto bijv. het lampje van de benzinetank gaat

vertelt Eveline. “Chronische klachten gaan, in de meeste gevallen,

branden, betekent dit meestal dat de benzine bijna op is. Maar het

niet meer weg. Door dit te aanvaarden ontstaat er ruimte om er

“Cliënten met medisch onvoldoende verklaarde pijn horen niet

kan ook zijn dat het lampje onterecht een alarmsignaal afgeeft

anders mee om te gaan”, vult Anieke aan. “Aanvaarding scheelt

zelden dat dit tussen de oren zit. In figuurlijke zin is dit over het alge-

door een storing in de hogere bedrading”, legt Annemarieke uit.

eenvoudig gezegd energie.”

je oren zit je brein”, zo vertelt Annemarieke. “Uit de neurobiologie

Bijeenkomsten

Leven in het nu

weten we dat pijn een interpretatie is door het brein van signalen

“We nodigen onze cliënten expliciet uit om iemand die dicht bij hen

Eveline: “Binnen ACT is vooral ervaren in het nu belangrijk. Iets

ACT start met een instapsessie die duidelijk maakt wat

die worden ontvangen uit het lichaam en verschillende delen van het

staat, zoals hun partner, mee te nemen naar de bijeenkomsten.

met aandacht doen, maakt bewuster en levert meer voldoening

de module inhoudt. Vervolgens stromen cliënten in open

brein zelf. Bij onvoldoende verklaarde pijn is het pijnsysteem gaan

Hierdoor groeit ook in de directe omgeving van de cliënt de kennis

op. Ook proberen we cliënten te helpen met enige afstand naar

groepen van maximaal zes cliënten in. De module bestaat

‘overbeschermen’. Het staat verhoogd gevoelig afgesteld, zoals een

van en begrip voor de pijn. Dit voorjaar rollen we de module ‘Pijn en

niet-helpende gedachten over het verleden – ‘Hoe kon dit ge-

verder uit de volgende zes sessies:

scooteralarm dat afgaat als er een blaadje op het zadel valt. Hier-

het brein’ uit binnen Reade en gaan we op zoek naar een uitgever

beuren?’ – of over de toekomst – ‘Kan ik later nog …?’ – te kijken.

•

Mindfulness, zijn in het hier en nu.

voor zijn redenen aan te wijzen die aan bod komen in de reader.”

voor de reader. We hopen dat de uitgave bijdraagt aan een andere

Om gedachten te zien voor wat ze zijn, namelijk verhalen die ons

•

Valstrik van de pijncontrole.

kijk op pijn in Nederland, en leidt tot effectievere behandeling. De

brein creeërt en niet per definitie de waarheid. Daarnaast zoeken

•

Schone pijn, bevuilde pijn.

eerste pilotsessies bewijzen dat dit kan.”

we naar ‘oude’ en ‘nieuwe’ waarden: zaken die iemand belangrijk

•

Wat zijn je waarden?

vindt en die voldoening of richting geven.” Anieke: “Een voorbeeld?

•

Loskomen van je gedachten.

Neem samen koken. Dit kan te veel energie kosten. We zoeken dan

•

Jezelf openstellen.

Tussen de oren meen niet waar. Maar letterlijk genomen klopt het wel, want tussen

Reader De reader is grotendeels gebaseerd op het baanbrekende werk van de Australische professor Lorimer Moseley, auteur van onder meer

Voor meer info: E [email protected] of E [email protected].

16

Beleid in de praktijk

Wilt u meer informatie over ACT? Neem dan contact op met: E [email protected] of E [email protected].

Open module

17

Nieuwe programma’s, behandelmethoden of servicecomponenten

- ADVERTentie -

Een prospectieve cohort-studie

Aandacht voor negatieve emotionele gedachten helpt Tijdens een masterclass Chronische Pijn bij Reade poneerde onderzoeker Aleid de Rooij de stelling: ‘Er wordt tijdens de revalidatie van cliënten met chronische pijn nog niet gestructureerd aandacht besteed aan de behandeling van negatief emotionele cognities’. Gebaseerd op de resultaten van haar promotieonderzoek. “Hieruit blijkt dat het verbeteren van de negatieve emotionele gedachten bij kan dragen aan een beter resultaat van multidisciplinaire behandeling. En met deze cognities heeft elke behandelaar te maken”, verklaart Aleid.

“We wisten dat cognitieve processen zoals de gedachten over de

Positieve kijk

aandoening, angst- en vermijdingsgedachten, self-efficacy en

“De resultaten verwachten we dit jaar te publiceren. Vooral het

cognitieve coping een belangrijke rol spelen in de behandeling

verbeteren van negatieve emotionele cognities lijkt bij te dragen

van complexe patiëntengroepen als chronisch wijdverspreide

aan een verbetering van de behandeluitkomst. Op de drie

pijn (CWP) en fibromyalgie (FM),” zegt de promovendus. Binnen

uitkomsten zagen we significante verschillen, zowel op korte

Reade ontstond de vraag waarop we dan de focus zouden

als op lange termijn. Ook verbetering van de andere domei-

moeten leggen zodat we de zorg voor deze groepen zouden

nen kan een positieve bijdrage leveren, maar de aanwijzingen

kunnen verbeteren.

hiervoor zijn minder duidelijk. De aandacht voor de negatieve

Verschillende denkwijzen

emotionele cognities zouden we graag zo breed mogelijk willen implementeren in de zorg. De ontwikkeling van een multidis-

“In een eerder onderzoek* hebben we de cognities in drie

ciplinair behandelprotocol en het scholen van behandelaars in

domeinen kunnen bundelen. Ten eerste de negatieve emotio-

het diagnosticeren en verbeteren van de negatief emotionele

nele cognities, ten tweede de actieve cognitieve coping en tot

gedachten kan zorgen voor een structurele inbedding van de

slot controle- en chroniciteitscognities. Vervolgens hebben we

behandelstrategie. Zo zouden we de resultaten van deze moeilijk

geëvalueerd of een verbetering van deze cognities positief

te behandelen cliëntengroep kunnen verbeteren en de zorg

effect heeft op de uitkomst van de multidisciplinaire behan-

efficiënter kunnen maken.”

deling. Hiervoor zijn 120 mensen met CWP of FM, achttien maanden gevolgd en drie keer gemeten. Deze cliënten doorlie-

Voor meer informatie over dit onderzoek kunt u contact

pen een multidisciplinaire pijnmanagementbehandeling. Met de

opnemen met Aleid de Rooij: E [email protected].

onderzoeksgroep van Reade en VU Medisch Centrum keken we naar veranderingen op de uitkomsten: depressie, interferentie van pijn in het dagelijks leven en verandering in de pijn zelf.”

18

* A. de Rooij et al., BMC Musculoskeletal Disorders 12; 218, 2011.

19

Wetenschappelijk onderzoek

- ADVERTENTIE -

Cursus pijnmanagement

Groepsbehandeling bij chronische pijn Bij de tweeënveertig jarige Esther

vrijheid van mobiliteit

Dolfin werd een jaar geleden fibro-

Ellermeyer Techniek past elke auto aan zodat iedere automobilist met een beperking of oudere automobilist zelfstandig kan rijden. Zonder hulp in en uit de auto komen is daar een belangrijk onderdeel van.

myalgie geconstateerd. Via haar huisarts kwam ze in contact met Reade. Daar werd ze gewezen op een pijnmanagementcursus. Want van fibromyalgie kom je niet meer af, je moet ermee leren leven.

Met goed doordachte oplossingen zorgt het technische team van Ellermeyer voor uw mobiele vrijheid op een veilige en verantwoorde manier. Uw wens, onze uitdaging!

alle acht cursisten hadden – of beter gezegd: hebben – chronische

Dat kwam onder meer omdat ik niet wist tot hoever ik kon gaan.

pijn. Dat maakt het delen van zaken waar ik last van had of tegen-

Als je pijn hebt bij het lopen of fietsen, word je automatisch voor-

aan liep makkelijker. Er was herkenning en erkenning. Je kunt elkaar

zichtiger. Wanneer moet je stoppen en gaat er iets kapot? Met pijn-

goed spiegelen en van elkaar leren.”

management leer je anders kijken naar pijn en de signalen anders te

Van relatief simpele aanpassingen, zoals het bedienen van gas links-rechts, een handbedrijfsrem of een stoelslede verlengen. Maar ook de meer gecompliceerde constructies die creativiteit en een hoge mate van technische kennis vergen. Zoals het ontwerp van een hydraulische (fiets-)stuur voor mensen met weinig kracht in de handen: sturen, gas geven, remmen, richting aangeven, claxoneren, verlichting en ruitenwisser bedienen.

“Ik had het meeste last van omgaan met de pijn”, vertelt Esther.“

interpreteren.“

Confrontatie met jezelf

ellermeyer kijkt voorbij de grenzen van uw beperking www.ellermeyer.nl

Je moet het zelf doen “Afgelopen januari was er een terugkomdag. Leuk om de anderen dan weer te zien. Nee, ik heb geen dagelijks contact meer met de

“De cursus van twee dagdelen in de week, gedurende zes weken,

groep. Dat hoeft van mij ook niet. Wat ik wel fijn zou vinden, is als

was een intensief proces. Ik heb er veel van opgestoken, maar je

Reade een soort van strippenkaart zou ontwikkelen waarmee je

wordt met je neus nogal op de feiten gedrukt. Op de eerste plaats

na een cursus nog eens naar het centrum terug kan. Niet omdat

is de acceptatie dat je een beperking hebt lastig. Je wordt gecon-

ik het niet zelf kan, maar wel als steuntje in de rug. Na de cursus

fronteerd met je grenzen of met waarom je dingen doet zoals je ze

zat ik namelijk echt in een flow. Ik deed meer dan ik daarvoor voor

doet. Dat heeft impact. Dan is het fijn dat er medecursisten zijn met

mogelijk had gehouden. Ik had mijn fulltime baan en volgde daar-

gelijke ervaringen. Dat had op mij een verrassend positieve invloed.”

naast bij Reade, na de pijnmanagementcursus, de bewegings- en

Steun aan anderen

de ontspanningsmodule. Na het afronden van die modules volgde er een dipje omdat ik het ineens uit mezelf moest halen. Dan zijn

“In het begin twijfelde ik nog of zo’n groepscursus wel iets voor mij

er soms momenten dat ik terug zou willen. Van de andere kant kan

was, omdat ik niet zo’n groepsmens ben. Toch ging ik die uitdaging

ik nu terugvallen op iets, op handvatten uit de cursus, op ervaring.

aan en nu kijk er met een prettig gevoel op terug. Er zijn overeen-

Ik weet bijvoorbeeld hoe het is om te sporten ondanks de pijn. Die

komsten met je medecursisten, zodat je niet alles hoeft uit te leg-

kennis neem ik mee.”

gen. In mijn cursusgroep zaten ook mensen met fibromyalgie, maar ellermeyer | hoogoorddreef 70 | 1101 BG Amsterdam | T. 020 342 83 83 | F. 020 691 82 51 | [email protected] 20

21

Cliëntervaring

Overheveling oncolytica complex?

- ADVERTENTIE -

Wij kunnen u met elk stukje helpen!

Kortere inventarisatie intake mogelijk?

CAT als nieuwe vragenlijst Vragenlijsten om gezondheidsklachten in te vullen, zijn vaak lang en niet alle vragen zijn direct relevant. Tot de tijdelijke cliëntenstop (1-2-’13 t/m 1-8-’13) vulden ook pijncliënten bij Reade een uitgebreide vragenlijst in van 46 pagina’s. Dat kan anders, zoals in Amerika. Daar ontwikkelde het National Institute of Health (NIH) zogenaamde ‘PROMIS itembanken’, die met computergestuurde vragenlijsten kunnen worden afgenomen. Een cliënt kan dan binnen twintig minuten alle noodzakelijke vragen hebben beantwoord. Tenminste, als de onderliggende itembanken Met ingang van 2013 worden o.a. oncolytica uit het extramurale GVS overgeheveld naar add-ons in ziekenhuizen. De bewaking en uitvoering van het toedieningstraject hiervan bij patiënten thuis, kan complex zijn. Denk aan sterk wisselende doseringen en de korte termijn tussen behandeling en levering van het geneesmiddel. Ondersteuning kan dan gewenst zijn; soms met één service aspect, soms met meer.

bruikbaar zijn in Nederland. Promovendus Martine Crins, medewerker Klinimetrie Lab en

Inmiddels zijn er achthonderd vragenlijsten, een respons van zo’n

onderzoeker, onderzoekt bij Reade de toepasbaarheid in de

33%, retour gekomen. We denken dit voorjaar het streefgetal van

Medizorg ondersteunt en begeleidt jaarlijks ruim 12.500 patiënten bij de thuisbezorging en toediening van hun medicatie. Wij hebben een keuzemenu samengesteld waarmee u exact die activiteiten en opties kiest waar uw organisatie het meest mee geholpen is. Heeft u trajecten al uitbesteed? Met onze overstapservice helpen we u stapsgewijs en heel eenvoudig overstappen. Wat het ook is: wij kunnen u met elk stukje helpen!

studie: ‘Validatie van drie DF-PROMIS Item Banken bij Chronische

duizend respondenten te halen, waarna we de resultaten kunnen

Pijnpatiënten’. PROMIS (Patient Reported Outcomes Measurement

beoordelen.”

Meer informatie? Bel Medizorg 030-2804271 of ga naar www.medizorg.nl

Information System) is een meetsysteem waarmee patiëntgerapporteerde gezondheidsuitkomsten en welzijn efficiënt

Snel en makkelijk

gemeten kunnen worden. Dit systeem werd in 2004 door NIH

“Als de itembanken toepasbaar zijn, kunnen we nog dit jaar de

geoptimaliseerd tot een valide, betrouwbare en responsieve

eerste CAT-vragenlijsten klaar hebben voor gebruik. CAT staat

set vragen. Inmiddels zijn er 26 itembanken vertaald naar het

voor Computer Adaptieve Testen”, vertelt Martine. “De computer

Nederlands.

kiest dan de volgende vraag op basis van de gegeven antwoorden.

Het onderzoek

Een voorbeeld? Stel dat iemand aangeeft moeite te hebben met 100 meter lopen. Op basis van in de itembanken opgeslagen

“In het onderzoek controleren we de toepasbaarheid van drie

antwoorden hoeft hij dan niet meer aan te geven dat hij ook

itembanken in Nederland: ‘reacties op pijn’, ‘belemmeringen door

moeite heeft met één of twee kilometer lopen. Met voordelen

pijn’ en ‘lichamelijk functioneren’. Zijn de vertalingen bijvoorbeeld

als tijdwinst en gemak voor zowel de cliënt als voor Reade.”

deugdelijk en sluiten de vragen voldoende aan bij onze lifestyle? We hebben nieuwe pijncliënten vanaf september 2010 gevraagd

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Martine Crins:

aan dit onderzoek mee te werken en de vragenlijsten in te vullen.

E [email protected].

22

23

Wetenschappelijk onderzoek

Nieuw: vervolg op het Beestenfeest

Kinderen worden handige tovenaars In een eerdere uitgave van dit magazine heeft u kunnen lezen over ‘het Beestenfeest’ (jaargang 2, uitgave 1, red.). In die module leren jonge kinderen, veelal met De module is voornamelijk bedoeld voor kinderen van 4 tot

vanuit Reade een school- en/of huisbezoek. Tijdens deze ‘over-

10 jaar oud die eerst het Beestenfeest hebben gevolgd. Maar

dracht’ krijgen ouders en leerkrachten handvatten aangereikt,

manier hun aangedane hand en/of arm

ook andere kinderen met voldoende capaciteiten in de aan-

zoals het (foto)stappenplan, om het kind in de eigen omgeving

gedane arm/hand kunnen er terecht. Zij worden voorafgaand

te ondersteunen.

te gebruiken binnen de therapie mCIMT-

aan de intake eerst gescreend om vast te stellen wat ze wel en

BiT. Maar als kinderen ouder worden en

niet kunnen. De verwijzing naar het Toverfeest gaat over het

Samen sterk

algemeen via de eigen revalidatiearts, vaak uit een van Reade’s

Het Toverfeest maakt onderdeel uit van het Piratengroepconcept,

netwerkziekenhuizen.

ontwikkeld door de Sint Maartenskliniek in Nijmegen. Reade

een hersenbeschadiging, op een speelse

er nieuwe activiteiten ontstaan, vraagt dit om andere vaardigheden. Hoe ze deze taken/vaardigheden het beste uit kunnen voeren en snel eigen kunnen maken. Daarvoor is er nu ‘het Toverfeest’.

Doelen Toverfeest

is samen met elf kinderrevalidatiecentra aangesloten bij het ‘Landelijke Implementatietraject Piratengroepconcept’. Dit

In de Tovenaarsgroep krijgen kinderen de tijd, ruimte en hulp om

traject is door de Sint Maartenskliniek opgezet om kennis en

actief oplossingen te bedenken voor het zo effectief mogelijk

expertise op het gebied van mCIMT-BiT bij kinderen met CP of

uitvoeren van hun dagelijkse activiteiten. Met hulp van ervaren

OBPL met elkaar te kunnen delen. En optimaal aan te sluiten bij

ergotherapeuten, een fysiotherapeut en de groepsleider leren ze

wetenschappelijke ontwikkelingen op dit gebied.

strategieën aan en passen ze deze toe in hun eigen leefomgeving zoals thuis en op school. Het herhalen van de handelingen

Meer informatie?

is binnen het Toverfeest van groot belang om belemmerende

Wilt u meer weten over het Toverfeest? Dan kunt u contact

factoren zoals onvoldoende motorische mogelijkheden,

opnemen met Joke Stieltjes, ergotherapeut kinderteam

aandacht en concentratie te tackelen.

Overtoom en coördinator CIMT-groepen: E [email protected].

Toveren in de praktijk Een groep bestaat uit vier tot zes kinderen. Ze komen gedurende

“Vergroten van zelfstandigheid

bij het uitvoeren van alledaagse bimanuele activeiten” 24

Nieuwe programma’s, behandelmethoden of servicecomponenten

twee weken, drie middagen per week, naar Reade. Verkleed als tovenaar gaan ze aan de slag. Want, zo’n magiër heeft natuurlijk altijd een oplossing, waardoor een lastige activiteit toch

Over mCIMT-BiT

uitvoerbaar wordt. En anders … dan zijn er handige hulpjes zoals een (foto)stappenplan in de Ti-ta-tovertas. De jonge tovenaars

mCIMT-BiT staat voor ‘modified Constraint Induced

mogen de complete tas mee naar huis nemen zodat ze ook daar

Movement Therapy en Bilateraal therapie’. De therapie

hun tovertrucs kunnen laten zien. Zo leren ze dagelijkse hande-

is bestemd voor kinderen in de leeftijd van 2,5 tot 10

lingen of activiteiten uit te voeren op de plaats waar het nodig

jaar met een unilaterale parese of een bilaterale parese

is. Na twee intensieve weken hebben de kinderen de meeste

waarvan een arm meer aangedaan is dan de andere.

doelstellingen behaald en kunnen ze deze praktisch toepassen.

Ook kinderen met een Plexus brachialis laesie kunnen

Als afsluiting van de Tovenaarsgroep volgt in de derde week

meedoen.

25

Winnaar Peter Koppe Kwaliteitsprijs 2013! De Peter Koppe Kwali-

Nieuwe publicaties Kort nieuws Expositie Drooomwerk

teitsprijs 2013 is op 22

Jamnitski A, Symmons D, Peters MJ, Sattar N, McIinnes I,

Groot S de, Post MW, Snoek GJ, Schuitemaker M, Woude LH van der.

Nurmohamed MT.

Longitudinal association between lifestyle and coronary heart

Cardiovascular comorbidities in patients with psoriatic arthritis: a

disease risk factors among individuals with spinal cord injury.

systematic review.

Spinal Cord. 2012 Dec 4. doi:10.1038/sc.2012.153. [Epub ahead of

Ann Rheum Dis. 2013 Feb;72(2):211-6

print]

maart 2013 uitgereikt

Drooomwerk is een serie van 25 portretten. Kunstenares-

aan Eveline Vollbracht,

sen Nicky Fiege en Monica A. Spanjer van Koppenhagen

maatschappelijk werker.

visualiseren hierin de eigen en gedeelde dromen van

Peter WF, Wees PJ van der, Verhoef J, de Jong Z, Bodegom-Vos L van,

Krieckaert CL, Nurmohamed MT, Wolbink G, Lems WF.

Ze ontving de prijs (een

cliënten en medewerkers van Reade. Centraal in het werk

Hilberdink WK, Fiocco M, Vliet Vlieland TP.

Changes in bone mineral density during long-term treatment with

replica van de sculptuur

staat de vraag: ‘Als alles mogelijk is … hoe zou je leven er

Postgraduate education to increase adherence to a Dutch physio-

adalimumab in patients with rheumatoid arthritis: a cohort study.

en een geldbedrag van

dan uitzien?’ De serie is vanaf vrijdag 19 april 2013 twee

therapy practice guideline for hip and knee OA: a randomized

Rheumatology (Oxford). 2012 Dec 5. [Epub ahead of print]

€ 10.000) uit handen

maanden op de locatie Overtoom te bewonderen. In de

controlled trial.

van Mattie Schinkel,

komende edities van dit magazine besteden we aandacht

Rheumatology (Oxford). 2013 Feb;52(2):368-75

Divisiemanager

aan de portretten en dromen uit Drooomwerk.

Revalidatie Volwassenen. Eveline won de prijs

Voor meer informatie kijk op: www.drooomwerk.nl

Peter WF, Wees PJ van der, Hendriks EJ, Bie RA de, Verhoef J, Jong Z de, Bodegom-Vos L van, Hilberdink WK, Vliet Vlieland TP.

Sanchez-Ramirez DC, Leeden M van der, Knol DL, Esch M van der,

Quality Indicators for Physiotherapy Care in Hip and Knee Osteo-

Roorda LD, Verschueren S, Dieën J van, Lems WF, Dekker J.

arthritis: Development and Clinimetric Properties.

door haar inzet voor het project ‘Ervaringsdeskundigen’. Het

Association of postural control with muscle strength, proprioception,

Musculoskeletal Care. 2012 Dec 21. doi: 10.1002/msc.1041. [Epub

werken met ervaringsdeskundigen is binnen de revalidatiege-

self-reported knee instability and activity

ahead of print]

neeskunde nieuw. Met het structureel en betaald inzetten van

limitations in patients with knee osteoarthritis.

ervaringsdeskundigen verankert Reade haar cliëntperspectief

J Rehabil Med. 2013 Jan 25;45(2):192-7

nog steviger in de organisatie.

M, Roorda LD, Verschueren S, Dieën J van, Dekker J, Lems WF.

Reade Academy events

knee osteoarthritis.

Adalimumab elicits a restricted anti-idiotypic antibody response in

Rheumatology (Oxford). 2012 Dec 28 [Epub ahead of print] PubMed

autoimmune patients resulting in functional neutralisation.

PMID: 23275388

Ann Rheum Dis. 2013 Jan;72(1):104-9 Shi J, Stadt LA van de, Levarht EW, Huizinga TW, Toes RE, Trouw LA, Anti Carbamylated Protein Antibodies (anti-CarP) are present in arthralgia patients and predict the development of rheumatoid

idiotype antigen binding test shows predictive value and transient

arthritis.

antibody formation.

Arthritis Rheum. 2012 Dec 21. doi: 10.1002/art.37830. [Epub ahead

Ann Rheum Dis. 2013 Jan 7. [Epub ahead of print]

of print]

Doelgroep: Reumatologen, RA onderzoekers

Dirven L, Klarenbeek NB, Broek M van den, Groenendael JH van,

Stadt LA van de, Schouwenburg PA van, Bryde S, Kruithof S,

Kosten: n.v.t.

Sonnaville PB de, Kerstens PJ, Huizinga TW, Dijkmans BA, Lems WF,

Schaardenburg D van, Hamann D, Wolbink G, Rispens T.

Allaart CF.

Monoclonal anti-citrullinated protein antibodies selected on citrul-

Risk of alanine transferase (ALT) elevation in patients with rheuma-

linated fibrinogen have distinct targets with

toid arthritis treated with methotrexate in a DAS-steered strategy.

different cross-reactivity patterns.

Clin Rheumatol. 2012 Dec 9. [Epub ahead of print]

Rheumatology (Oxford). 2012 Dec 22. [Epub ahead of print]

Datum: 24-04-2013

Doelgroep: Huisarten en huisartsen i.o.

Visual Thinking Strategies (VTS) Beginners- and Advanced Practicum

Locatie: Dr. Jan van Breemenstraat

Datum: 15-17 juni 2013

Kosten: € 55,00

Doelgroep: psychologen, therapeuten, artsen, artsen i.o.,

Symposium ‘Op eigen kracht verder!’

Wolbink GJ, Wouters D.

Long-term measurement of anti-adalimumab using pH-shift-anti-

Doelgroep: leden netwerk

Datum: 12-04-2013

tion rate with muscle strength in patients with

GJ, Wouters D.

Datum: 31-05-2013

Nascholing Osteo-Artrose

Association of serum C-reactive protein and erythrocyte sedimenta-

Kruithof S, Groot E de, Hart M, Ham SM van, Rispens T, Aarden L,

Schaardenburg D van.

Symposium ‘Emerging rheumatoid arthritis’

Kosten: n.v.t.

Schouwenburg PA van, van de Stadt LA, de Jong RN, van Buren EE,

Schouwenburg PA van, Krieckaert CL, Rispens T, Aarden L, Wolbink

Voor meer informatie over de events zie: www.reade.nl/top/reade-academy NOLK-ledendag Pijn en het Brein

Sanchez-Ramirez DC, Leeden M van der, Esch M van der, Gerritsen

leraren, eductiewerkers.

Groot M de, Picavet DI, Kuijk AW van, Tak PP, Bos JD, Rie MA de,

Kosten: € 400,00

Teunissen MB.

Datum: 19-04-2013

A Prospective, Randomized, Placebo-Controlled Study to Identify

Doelgroep: (ex-)cliënten

Biomarkers Associated with Active Treatment in Psoriatic Arthritis:

Kosten: n.v.t.

Effects of Adalimumab Treatment on Lesional and Nonlesional Skin. Dermatology. 2012 Dec 21. [Epub ahead of print]

26

27

Kort nieuws Nieuwe cliënten chronische aspecifieke pijn vanaf 1 augustus 2013 welkom! Zoals u in dit magazine kunt lezen, is er een tijdelijke cliëntenstop voor volwassenen met chronische aspecifieke pijn. Deze tijdelijke maatregel geldt voor

Revalidatie | Reumatologie magazine

alle aanmeldingen van 1 februari jl. tot 1 augustus a.s.

is het relatiemagazine van Reade en

U leest er meer over op: I www.reade.nl/clientenstop

verschijnt 4x per jaar in een oplage van 6.000 exemplaren. Uitgave

Nieuwe publicatie

Reade, Amsterdam Hoofdredactie Karlijn Haantjes, Ed Loet-loetoer

Film Promatiefilm CASA Reade

Redactie, vormgeving en productie HOW Communicatie| Creatie, Eindhoven Fotografie Paul Fleming Reade HOW Communicatie| Creatie Contact Reade, centrum voor revalidatie en reumatologie / Afdeling Marketing & Communicatie Postbus 58271, 1040 HG Amsterdam T (020) 607 16 07 / E [email protected]

De publicaties zijn te downloaden en/of aan te vragen via onze website www.reade.nl

Bezoekadres

Ook interesse in onze digitale nieuwsbrief? Meld u dan nu aan op: www.reade.nl

Overtoom 283, 1054 HW Amsterdam Dr. Jan van Breemenstraat 2, 1056 AB Amsterdam

Meer dan 100 jaar revalidatiegeneeskunde en reumatologie Reade is de naam voor de organisatie die ontstaan is uit de fusie tussen Revalidatiecentrum Amsterdam (RCA) en het Jan van Breemen Instituut (JBI). Twee gerenommeerde namen op gebied van kwalitatief hoogwaardige revalidatie en reumatologie. De krachtenbundeling van mensen en middelen biedt tal van mogelijkheden om de kwaliteit van de revalidatie en reumatologie verder te verbeteren en te innoveren. Tevens leidt het samengaan tot een verdere versterking van het wetenschappelijke onderzoek, mede door de intensivering van de samenwerking met VUmc.

28