Revalidatie Reumatologie

Jaargang 3 | 2013 | Nr. 2

een uitgave van Reade

Revalidatie | Reumatologie in dit nummer:

Promovendi bij Reade

Magazine

Spieren trainen bij slikproblemen

Expertisecentrum Neurorevalidatie

gericht op onderzoek en behandeling

Verminderen

voetklachten RA

Drooomwerk

een stoere meid met haar dromen

Physician assistants bij Reade

Inhoud

- ADVERTENTIE -

Voorwoord

4

Het is alweer de tiende uitgave van ons magazine

8 Knowledge

Revalidatie | Reumatologie. Met een oplage van ruim 6.200 exemplaren is het blad inmiddels uitgegroeid tot een zeer gewaardeerde kennisbron voor medische professionals, de grootste doelgroep van het blad.

Op zoek naar bewijs

6 Expertisecentrum en onderzoek brokers

10 Spieren trainen bij slikproblemen

12 Ervaringsdeskundig aan het werk

15 Mijn ouder heeft Maandelijks komen er nog steeds een aanzienlijk aantal aanvragen binnen van professionals, met name uit de eerstelijn, die het blad graag willen ontvangen. Ook intern heeft het magazine een grote meerwaarde. Het is een prachtige manier om kennis en expertise met elkaar te delen. Alle medewerkers ontvangen het blad thuis. Al met al een resultaat waar ik trots op ben!

NAH

17 PA’s bij Reade 19 PA als bindende factor

In dit nummer staan de ontwikkelingen op het gebied van neurorevalidatie centraal. Aanleiding hiervoor is de recente aanstelling van prof. dr. Gert Kwakkel als hoofd Onderzoek van het

De specialist in

Expertisecentrum Neurorevalidatie Amsterdam. Hij combineert deze functie met zijn leerstoel

Reade enbeenprothesen OIM Orthopedie verbeteren samenwerking arm- en orthopedisch schoeisel schoenaanpassingen

aan VU medisch centrum.

22 Nieuwe studies PsA

Zowel Reade als OIM Orthopedie hebben klantgerichtheid, Neuromusculaire aandoeningen (NMA)’ en beenorthesen clusterhoofd orthopedische voetbedden comfortschoenen (sport) braces professionaliteit en innovatie hoog in het vaandel staan. Bertine Pellekaan van het cluster ‘Expertisecentrum

Deze uitgave bevat daarnaast uitgebreide artikelen over onder meer de rol van de physician

24 Verminderen

De specialist in

siliconen producten helmenAmsterdam’. overige orthesen De afgelopen tijd is de onderlinge samenwerking korsetten sterk Neurorevalidatie Daarnaast vindt jaarlijks een arm- en beenprothesen

orthopedisch schoeisel

schoenaanpassingen

verbeterd, wat vanzelfsprekend de dienstverlening aan de elastische bespreking plaats tussen Khatschatrian en de voorzitter therapeutisch kousen orthopedische voetbedden comfortschoenen (sport) braces revalidant ten goede komt. Raad van Bestuur Jos Buijs van Readebeenorthesen over de onderlinge

siliconen producten

samenwerking. waardevolle gesprekken die helmen orthesen Dekorsetten specialist in “Het zijnoverige

OIM Orthopedie streeft er dan ook naar om voor de

concreet leiden tot een snellere en betere dienstverlening

elastische kousen schoenaanpassingen arm- en beenprothesen therapeutisch orthopedisch schoeisel Randstad hét expertisecentrum te worden op het gebied aan de revalidant”, aldus Khatschatrian. van prothesiologie. orthopedische voetbedden

arm-siliconen en beenprothesen producten

bij reumatoïde artritis en de meerwaarde van ervaringsdeskundigen. Kortom, het is wat mij betreft weer een prachtige uitgave geworden.

regiomanager OIM Orthopedie, en clusterhoofd Angelique verwachten. Huele vanOrthopedie het cluster Amsterdam ‘Dwarslaesie, Amputatie en 1054 HW Amsterdam T 020 589 1050 OIM Overtoom 283, www.oim.nl | Volg ons ook op Overtoom 283, 1054 HW Amsterdam www.oim.nl

voetklachten RA

26 Promovendi bij Reade

De zomervakantie staat inmiddels voor velen voor de deur en via deze weg wens ik daarom iedereen een hele prettige vakantie. En uiteraard veel leesplezier!

34 Reade Academy events

beenorthesen Prothese nu direct aangemeten orthopedisch schoeisel schoenaanpassingen korsetten helmen overige orthesen

en gezamenlijke bijscholing vaste agendapunten zijn. het prothesespreekuur plaats. De klant kan dan ook al www.oim.nl | Volg ons ook op Ook is er regelmatig overleg tussen Garik Khatschatrian, binnen een week zijn of haar eerste prothesevoorziening

OIM Orthopedie Amsterdam

assistant (PA) binnen de behandelteams, een onderzoek naar betere zorg bij voetklachten

De specialist in (sport) braces comfortschoenen

Meer dialoog leidt tot betere samenwerking Een voorbeeld van zo’n concrete verbetering is de snelheid orthopedische voetbedden therapeutisch comfortschoenen (sport) braces beenorthesen elastische kousen Een betere samenwerking begint bij een betere dialoog. waarmee een revalidant een prothese aangemeten krijgt. OIM Orthopedie Amsterdam Overtoom 283, 1054 HW Amsterdam T 020 589 1050 E [email protected] siliconen producten korsetten Sinds enige helmen overige orthesen OIM Orthopedie en Reade zoeken elkaar steeds vaker tijd zijn tijdens het prothesespreekuur met op voor onderlinge kennisuitwisseling. Niet therapeutisch alleen tijdens de revalidatiearts twee instrumentmakers aanwezig. elastische www.oim.nl | Volg ons ook op kousen OIM Orthopedie Amsterdam Overtoom 283, 1054 HW Amsterdam 020de589 1050 vindt E [email protected] het multidisciplinaire overleg waar kwaliteit, levertijden Het aanmetenTvan prothese nu al direct na

2

20 Drooomwerk

|

T 020 589 1050

Jos Buijs, voorzitter Raad van Bestuur

E [email protected]

E [email protected]

Volg ons ook op 3

Expertisecentrum Neurorevalidatie Amsterdam Prof. dr. Gert Kwakkel is sinds april aancentrum Neurorevalidatie Amsterdam. Hij

Aandachtsgebieden Neurorevalidatie

combineert deze functie met zijn leerstoel

Expertisecentrum Neurorevalidatie Amsterdam biedt

gesteld als hoofd Onderzoek van Expertise-

aan VU medisch centrum. Samen met drs.

zowel klinische als poliklinische revalidatie aan mensen

Manin Konijnenbelt – clustervoorzitter van

hersenletsel. Zoals bijvoorbeeld door een beroerte of

het Expertisecentrum en revalidatiearts –

men voor. Behandeling en begeleiding vindt plaats door

die problemen ervaren als gevolg van niet-aangeboren een ongeluk. Vaak doen zich op allerlei gebieden probleeen gespecialiseerd behandelteam met expertise in alle

blikt hij onder meer terug op zijn promotie-

probleemgebieden en met specifieke deskundigheid op het

onderzoek zo’n 15 jaar geleden en kijken ze

onderdeel dat iemand als grootste probleem ervaart.

vooruit naar de toekomst.

Cognitie Na hersenletsel kunnen psychische problemen, zoals emotionele of gedragsmatige veranderingen, optreden. Vaak

Op zoek naar bewijs

Grote uitdaging

zijn dit de niet zichtbare gevolgen van hersenletsel. Mensen die vooral op dit gebied problemen ervaren, worden

Kwakkel: “Er zijn tal van ontwikkelingen in ons vakgebied. Denk

begeleid door het Cognitieteam. Ook als het hersenletsel

aan tele-revalidatie en het inzetten van apps om de partner van de

lang geleden is ontstaan, kunnen cliënten bij ons terecht.

revalidant als co-therapeut te begeleiden. Of aan hersenstimulatie

Het expertisecentrum beschikt over een uniek Nederlands

waarbij je leerprocessen kunt stimuleren of juist remmen. Hoe func-

behandelprogramma ‘Intensieve Neurorevalidatie’ (INR).

tioneel zijn die methoden? Wanneer kun je die het beste inzetten? Gert Kwakkel: “Tijdens mijn promotieonderzoek heb ik bij Reade

Expertisecentrum. Toen wij ons gingen bezinnen over waar we ons

Nogmaals: wat heeft de revalidant er aan? En dan kom ik even terug

Communicatie

revalidanten zeer intensief gevolgd. Gedurende het eerste jaar heb

op zouden moeten richten, was het direct duidelijk dat weten-

op het begin. Je kunt de effecten en invloed van herstelmechanis-

Na hersenletsel kunnen communicatieproblemen ontstaan,

ik op 18 momenten gemeten wat het effect is van systematische

schappelijk onderzoek altijd klinisch relevant moet zijn. We willen

men pas goed in kaart brengen als je een cliënt heel intensief volgt

omdat men moeite heeft met praten, schrijven, lezen, begrij-

oefentherapie. Wat verandert er bij de cliënt? In welke fase heeft

ons richten op verbeteren van de diagnostiek, het optimaliseren

in de tijd. Op dit moment zien we een verschuiving in zorg. Neem de

pen en/of onthouden. Mensen met voornamelijk problemen

het een klinische verbetering tot gevolg? Hoe komen deze verbe-

van therapeutische interventies en het verhogen van de kwali-

revalidatie in de thuisomgeving. Je krijgt hierdoor mogelijk minder

in het communiceren worden door het communicatieteam

teringen tot stand? Vragen die ons nog steeds bezighouden. Er is

teit van leven na een beroerte. Nieuwe ontwikkelingen willen we

zicht op het natuurlijk beloop. En daar zal een van onze grootste

begeleid. Zij hebben veel expertise op het gebied van bij-

geen hard antwoord. We hebben inmiddels wel wat grashalmen te

daarop kunnen toetsen. Dat krijg je alleen maar voor elkaar als

uitdagingen liggen. Wij willen een regionaal netwerk voor onderzoek

voorbeeld afasie. Rondom het slikken heeft Reade mogelijk-

pakken, maar er is nog gigantisch veel te onderzoeken. We moeten

er een wisselwerking tussen behandelaars en onderzoekers is.

opbouwen (zie ook pag. 6) dat de cliënt in alle fasen en ongeacht

heden voor elektrostimulatie en endoscopie (zie pag. 10).

begrijpen wat er gebeurt tijdens de revalidatie om betere thera-

Precies wat we hier nu structureel hebben vormgegeven.” Kwakkel:

locatie van verblijf kan monitoren. In de hele keten van ziekenhuisop-

pieën te kunnen ontwikkelen. Het gaat hier vooral om ‘maatwerk’.

”Ja, observaties uit het veld zijn altijd sturend voor het onderzoek.

name, revalidatie bij Reade of andere centra, opname in verpleeghui-

Bewegen

Op welk moment zet je bij wie welke behandeling in? Want daar

Behandelaars lopen ergens tegenaan, begrijpen bijvoorbeeld niet

zen of verdere verzorging door de thuiszorg. Als we in alle fases de

Na hersenletsel kunnen lichamelijke beperkingen optreden,

draait het om. Het gaat hierbij niet alleen om nieuwsgierige onder-

dat een bepaalde behandeling weinig effect heeft. Daar kunnen

cliënt weten te volgen en de effecten van de behandelingen kunnen

als gevolg van halfzijdige verlamming of evenwichtsstoor-

zoekers die iets willen begrijpen. Nee, het gaat vooral ook om de

we dan een verklaring voor zien te vinden. Of andersom: bepaalde

meten, komen we een stap dichterbij wanneer welke therapie het

nissen. Daardoor krijgt men moeite met het maken van

doelmatigheid van de zorg verder te kunnen verbeteren. Wat heeft

interventies hebben een positief effect. Hoe komt dat, hoe werkt

beste ingezet kan worden. Efficiënt maatwerk dus. Onderzoek kost

bewegingen zoals opstaan, lopen of dingen vastpakken.

de cliënt eraan? Om beide kanten van de zaak te belichten - het

dat dan? Zijn er ‘voorspellers’ die aangeven wanneer je welke

geld ja. Veel geld. Maar als we blijven letten op de doelmatigheid

Mensen die vooral problemen ervaren bij het bewegen

begrijpen van achterliggende mechanismen en het verbeteren

therapie moet inzetten?” Konijnenbelt: “Vandaar ook dat we grote

en tot effectievere behandelmethoden komen, kan dat op termijn

worden door het beweegteam begeleid. Zij hebben veel

van kwaliteit van zorg - streef ik met mijn leerstoel dan ook naar

aandacht besteden aan de communicatie tussen behandelaars en

juist voordeel opleveren. Want vergis je niet, de groep CVA-patiënten

expertise op de gebieden analyse en behandeling van het

translationeel onderzoek.”

onderzoekers. Voor elke behandelgroep in ons centrum – Bewe-

is enorm en sterk stijgend als gevolg van de vergrijzing. Terwijl de

looppatroon, elektrostimulatie en spasticiteitsbehandeling

gen, Communicatie, Cognitie – hebben we een soort ‘verbindings-

financiering steeds beperkter wordt. We moeten creatiever worden.

van been of arm.

officier’ aangesteld. Een behandelaar met wetenschappelijke

Onderzoek en evidence based behandelen hand in hand laten gaan

achtergrond die de contacten nauwgezet onderhoudt.”

met Reade als topcentrum op het gebied van neurorevalidatie.

Communicatie is cruciaal Manin Konijnenbelt: “Daarmee komen we uit op de visie van het

Kijk voor meer informatie op I www.reade.nl/neurorevalidatie

4

Beleid in de praktijk

5

Van onderzoeksbeleidsplan tot pilotstudies

Expertisecentrum Neurorevalidatie gericht op onderzoek

“Voor het verbeteren van zorg vindt Expertisecentrum Neurorevalidatie Amsterdam onderzoek belangrijk. We hebben vorig jaar een richtinggevend beleidsplan ontwikkeld waarin we de onderzoekslijnen binnen het cluster hebben beschreven en waarmee we richting willen geven aan toekomstige studies.” Aan het woord is revalidatiearts/onderzoeker Judith Vloothuis die binnen het gespecialiseerde cluster voor neurorevalidatie betrokken is bij onderzoek. 6


“We richten ons bijvoorbeeld op het verbeteren van de effecti-

lijks therapie gegeven. Judith: “Die situatie is onveranderd en de

viteit van Intensieve Neurorevalidatie (INR) of Care4Stroke, een

hoofdvraag blijft dan ook: ‘Hoe kunnen we het dan wel doen?’

pilotonderzoek naar of en hoe mensen na een beroerte samen

Als we kijken naar grote landen als Mexico of India, daar kan

met een naaste, een partner of familielid, intensiever kunnen

niet iedereen elke dag naar een centrum. Met Community based

oefenen. Het onderzoeksbeleidsplan zet drie lijnen uit waarin

rehabilitation wordt er gerevalideerd via scholen, kerken en met

het cluster zich beweegt”, vertelt Judith. “Een verbetering in de

hulp van familieleden. Wellicht is het betrekken van de naasten

diagnostiek, het optimaliseren van therapeutische interventies

hier eveneens een mogelijkheid. Uit de literatuur blijkt dat zij

en het verhogen van de kwaliteit van leven na een beroerte.

dit niet als extra belasting ervaren. De hypothese hierbij is, dat

Als expertisecentrum willen we graag in dergelijke onderzoe-

het samen oefenen, leidt tot meer inzicht bij de naastbetrok-

ken participeren. In het plan schetsen we ook wensen voor

kenen. Ook dat willen we graag toetsen. In Care4Stroke zijn

de toekomst. Sommige daarvan, zoals het aanstellen van een

33 oefeningen opgesteld. Eén keer per week wordt er door een

hoogleraar voor het beter aansturen van onderzoek, zijn reeds

experimentele groep in de eerste fase na een hersenberoerte

gerealiseerd (zie verderop in dit magazine, red.).”

geoefend met een fysiotherapeut. Naast de reguliere therapie

Een brede samenwerking

oefent deze groep vijf keer per week samen met een naaste. De oefeningen zijn in tekst en beeld in een oefenboek uitgewerkt

“We werken landelijk samen met centra en universiteiten zoals

en, met filmpjes, beschikbaar gemaakt in een mobiele app. De

met de universiteiten van Utrecht en Maastricht en de Vrije

controlegroep volgt het reguliere programma. Voor een goed

Universiteit Amsterdam. We participeren onder meer in het lan-

vergelijk houden beide groepen ook bij wat ze naast het eigen

delijke onderzoek Restore4Stroke, van Kenniscentrum Revalida-

programma extra doen.”

tiegeneeskunde Utrecht, Universiteit Maastricht en Universitair Medisch Centrum St. Radboud, naar zelfmanagement en coöpe-

Kans tot verbetering

ratieve coping van cliënten en hun naasten. Daarnaast initiëren

“We hopen met Care4Stroke aan te tonen dat oefenen met fa-

we onderzoeken en zoeken we de samenwerking op. Zoals in de

milieleden en partners voor zowel de cliënt als de naaste effect

studie naar het effect van de looptherapie C-mill (zie jaargang 2,

sorteert. In de toekomst kan deze vorm dan wellicht worden in-

uitgave 3, red.) of bij de implementatie van VTS (Visual Thinking

gezet in verpleeg- en ziekenhuizen. We wachten de uitkomsten,

Strategies; zie jaargang 2, uitgave 2, red.) binnen de revalidatie.”

naar verwachting begin 2014, vol spanning af. Dat dit soort

Studie naar alternatief Care4Stroke richt zich op het verhogen van de intensiteit van

onderzoek kansen tot verbetering biedt, is evident. Door het beleidsplan zijn de onderzoekslijnen binnen het expertisecentrum voor, en naar, de toekomst in ieder geval heel helder.”

training na een beroerte. De aanleiding tot dit onderzoek werd beschreven in jaargang 2, uitgave 1. Met de huidige mogelijk-

Voor meer informatie kunt u Judith Vloothuis per e-mail bereiken

heden aan mensen en middelen kan de richtlijn van dagelijks

op E [email protected].

minimaal 40-60 minuten oefentherapie niet altijd worden gehaald. In weekenden wordt bijvoorbeeld nog niet tot nauwe-

7

Richtlijn op de werkvloer

Van knowledge brokers tot bruggenbouwers In een eerdere uitgave van dit magazine (nr. 1, jaargang 2, red.) kon u lezen hoe zogenaamde knowledge brokers werkten aan het vertalen van de CBO-richtlijn ‘Beroerte’ naar de praktijk. Dit binnen het zorgvernieuwingsproject ‘Richtlijn CVA in de praktijk’ voor revalidatiecentra en ziekenhuizen, gefinancierd door ZonMw. Dat

“Na de zomer starten we een pilotproject weekendtherapie”

project stond oorspronkelijk gepland voor de duur van één jaar maar is inmiddels geadopteerd door de stichting Kennisnetwerk CVA NL.

“De deelnemers binnen het Kennisnetwerk, tien revalidatie-

revalidatie Amsterdam hier wel voor openstaan. Na de zomer

centra en twaalf ziekenhuizen, lanceren projecten die passen

starten we op zaterdagen met een pilotproject Weekendthera-

binnen de eigen setting. De meeste daarvan lopen gelijktijdig

pie binnen twee van de neurorevalidatieteams.” Thomas: “Het

en dat geeft binnen het netwerk de mogelijkheid om milesto-

uitgangspunt is daarbij wel dat weekendverlof voorrang heeft

nes met elkaar te bespreken en te toetsen.” Nienke vervolgt:

op weekendtherapie. Thuis zijn heeft toch een grote meer-

“Vier keer per jaar komen de knowledge brokers bij elkaar. Zo’n

waarde, ook therapeutisch gezien Maar voor cliënten die nog

wederzijdse uitwisseling levert veel op. Je ziet waar anderen

niet in het weekend naar huis kunnen, is het een uitkomst. Zij

tegenaan lopen, kunt kennis delen en het is erg inspirerend om

hebben dan niet het gevoel dat de revalidatie stilstaat. Daar-

te zien waar anderen mee bezig zijn.”

naast leeft hier de gedachte dat er in het weekend meer tijd

Revalideren in het weekend

is om als behandelaars en verpleegkundigen samen te werken en kennis uit te wisselen. Dat kan ten goede komen aan de

“Het project dat we nu binnen Reade uitvoeren, is het

multidisciplinaire behandeling. De fysieke afstand tussen de

‘Weekendtherapieproject’”, zegt Nienke. “De richtlijn stelt dat

verpleeg- en de behandelafdeling binnen Reade zal er niet klei-

oefentherapie gedurende zes dagen per week leidt tot een

ner door worden. Maar wellicht leggen we met dit project wel

sneller herstel. Weekendtherapie was al langer een wens van

de bouwstenen voor een nog intensievere samenwerking.”

klinische revalidanten bij Reade, op dit moment geven we dan nog geen behandelingen. Uit een enquête blijkt dat de meeste

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Nienke Zijp

fysio- en ergotherapeuten van het Expertisecentrum Neuro-

E [email protected] of Thomas Hanson E [email protected].

“Hiermee heeft het project een structurele plaats gekregen

nieuwe project rond revalideren in het weekend. En, niet in de

binnen de CVA-revalidatie”, vertelt ergotherapeut en know-

laatste plaats, is Thomas Hanson nu mijn sparringpartner als

ledge broker Nienke Zijp. “Het is een landelijke werkgroep ge-

knowlege broker”, lacht ze. “Hij nam vorig jaar vanuit verpleeg-

worden waarbinnen nieuwe projecten mogelijk zijn. En waarin

kunde het stokje over van Rachel Seegers. De samenwerking

het streven is dat elk revalidatiecentrum, met de ketenpartner,

tussen verpleging en behandeling is toch een cruciale factor

een ziekenhuis, een eigen project kiest. Omdat volgens de

om de implementatie van de richtlijn te laten slagen. Het

richtlijn de intensiteit van therapie in de (sub)acute fase kan

vergt vaak een aanpassing van bestaande routines voor zowel

leiden tot sneller herstel – en nog niet elke revalidant altijd

behandelaren als verpleging.” Thomas knikt bevestigend: “Het

en overal de noodzakelijke ‘vlieguren’ kan maken – heeft elk

gaat niet alleen om kennis, maar ook om de vertaling naar de

van die projecten momenteel betrekking op de intensiteit van

praktische toepasbaarheid en het meenemen van collega’s bij

Reade participeert sinds 2011 in het landelijke project

kennismaakte met het programma, gaven de deelnemers

therapie in de genoemde fase.”

die verandering.”

Telerevalidatie.nl. Hierin wordt een deel van de behandeling,

feedback. Half juni ging de tweede ronde van start, met een

naast face-to-face-contact, via internet aangeboden. Het

gebruiksvriendelijkere webportal en een breder oefenaanbod.

online oefenprogramma is gericht op het verbeteren van

Het cluster Reumarevalidatie (Handenteam) en het cluster

Resultaten

Landelijk netwerk

Kort nieuws Tweede ronde Telerevalidatie.nl van start

“Er is tot nu toe veel bereikt”, vervolgt Nienke. “De oefengids

De knowledge brokers vormen een landelijk netwerk. Elk

het fysiek functioneren en stimuleert het zelfmanagement

Pijn en gedrag (Pijnteam en Whiplashteam) doen de komende

is geland en als Reade zijn we inmiddels gestart met een

deelnemend instituut heeft eigen kennismakelaars. Thomas:

van de cliënt. Na een eerste ronde in 2012, waarin cliënten

periode meer ervaring op met deze toepassing in de zorg. 

8


9

Elektrostimulatie en biofeedback

Spieren trainen bij slikproblemen De disciplineraad Logopedie van Reade Revalidatie bestaat uit acht logopedisten.

Voor revalidanten met slikproblemen heeft Reade sinds drie jaar

forse cognitieve problemen zijn beide trainingen vaak te lastig

mogelijkheden in elektrostimulatie en biofeedback. “We kunnen

omdat instructies dan minder goed opgevolgd kunnen worden.

met Neuromusculaire Elektrostimulatie (NMES) de slik trainen en

Ook in het geval van bijvoorbeeld gezichtsimplantaten of een

hulpvragen op het gebied van (ondersteunende) communicatie, slikken en stem.

met EMG-Biofeedback de spierspanning zichtbaar maken zodat

pacemaker overleggen we eerst met een arts of het verantwoord

het mogelijk is het slikken veel intensiever te trainen”, vertelt

is om met elektrostimulatie aan de slag te gaan. We informeren

De disciplineraad kent specialisaties in onder andere afasiebehandeling, rechter-

logopedist Margot Vermeulen.

verwijzers graag over onze mogelijkheden.”

hemisfeercommunicatieproblematiek, neuromusculaire aandoeningen, ALS en

Reade richt zich in haar logopediebehandelingen vooral op revali-

Wilt u meer weten over Neuromusculaire Elektrostimulatie (NMES)

danten uit de regio Groot-Amsterdam. “Maar voor elektrostimula-

of EMG-biofeedback? Neem dan per e-mail contact op met

tie en metingen bij slikproblemen ontvangen we ook cliënten van

Margot Vermeulen, logopedist Reade, via E [email protected].

Ze behandelen cliënten uit alle behandelteams (klinisch en poliklinisch) met

slikproblematiek.

buiten de regio. De methodes vragen om training en apparatuur, waardoor niet elke logopedist dit kan bieden. Voor Reade Revalidatie zijn het waardevolle aanvullingen, die ondertussen zijn ingebed als reguliere behandelingen. Hoewel het niet voor iedereen werkt, hebben we bij revalidanten hele goede resultaten gezien”

NMES en EMG-Biofeedback

Jonge vrouw van sondevoeding af

“Bij NMES worden de spieren in het keelgebied via elektrodes met korte elektronische impulsen gestimuleerd en zo geoefend.

Reade komt op diverse manieren terecht bij nieuwe be-

Bij EMG-biofeedback maken we de spieractiviteit in het gebied

handelmethoden. De aanleiding kan liggen in onderzoek,

met metingen inzichtelijk. Cliënten kunnen zo zelf bewuster leren

nieuwe behandelmethoden of eigen innovaties. In het geval

slikken; ze zien wat er gebeurt en kunnen zelf actief trainen. Beide

van de innovatieve slikbehandeling lag de aanleiding in de

behandelingen worden gedurende zes weken, tweemaal per week,

behandeling van een vrouw van begin twintig. De reguliere

aangeboden. Na afloop van de twaalf trainingen vindt er een

behandelingen boden geen soelaas en daarmee raakten

evaluatie plaats en kijkt – indien mogelijk– een externe KNO-arts

de behandelmogelijkheden ‘op’. Een second-opinion van

met een FEES-onderzoek binnen in het keelgebied hoe de slik zich

een ziekenhuis wees uit dat elektrostimulatie wellicht nog

heeft ontwikkeld. Met deze resultaten wordt gekeken of voortzet-

de enige mogelijkheid was. De cliënt ging daarop op zoek

ten van de gekozen behandelvorm zinvol is.”

naar een plek waar elektrostimulatie aan revalidanten met

Specialistisch

10

Nieuwe programma’s, behandelmethoden of servicecomponenten

slikproblemen gegeven werd. De behandeling werkte en na een aantal sessies werd de sondevoeding vervangen door

“Binnen Logopedie zijn momenteel drie en eind dit jaar vijf colle-

vast voedsel. Margot Vermeulen dook na dit succes in de

ga’s getraind op beide methoden. We richten ons op mensen met

materie: “Ongeveer gelijktijdig ging in Nederland de eerste

een CVA maar ook met MS, een verwijderde hersentumor of her-

cursus voor logopedisten van start. Samen met mijn collega

sentrauma waardoor de slik is verstoord, kunnen bij ons terecht.

Ellen Manche heb ik die cursus gevolgd. We zagen er direct

Voorafgaand aan de behandeling wordt gekeken of en welke

de meerwaarde in, het is een waardevolle aanvulling voor

therapie voor iemand geschikt is. Houdt iemand het bijvoorbeeld

onze behandelingen in revalidatie. Daarop hebben we een

qua conditie vol bij NMES, een zeer intensieve training waarbij

plan geschreven en mochten we de noodzakelijke appara-

spieren gedurende 20 minuten veelvuldig worden aangespan-

tuur aanschaffen. Cliënten kunnen er baat bij hebben. Toe-

nen en ontspannen? Of lukt het om te slikken op een aangeven

komstig onderzoek zou ons kunnen helpen om de doelgroep

moment zodat een cliënt dit ook daadwerkelijk kan oefenen? Bij

verder evidence-based in kaart te brengen.”

11

‘Er komt écht iets voor terug’

Ervaringsdeskundig aan het werk Harmen Hidding (36) en Marleen Kampert (47) werken sinds september 2012 acht uur per week als ervarings-

Wat maakt iemand ervaringsdeskundig? “Als je een vorm van

dat is bijzonder. Dat iemand het toelaat en er steun aan heeft.

hersenletsel hebt, heb je de ervaring”, legt Harmen uit. “Wan-

Mijn ervaringen, ik was dertig jaar, met vrouw en kind, geven me

deskundigen Neurorevalidatie bij Reade.

neer je dit gaat delen, dan noemen we dat ervaringskennis. Met

de mogelijkheid bij revalidanten en hun partner aan te sluiten.

een opleiding hoe je de kennis over kunt brengen, creëer je erva-

Ook bij praktische vraagstukken zoals koken met één hand.

ringsdeskundigheid. Alle ervaringsdeskundigen bij Reade hebben

Dat kun je direct laten zien. Ik zie cliënten vaak worstelen met

revalidanten met een luisterend oor en

dan ook het certificaat Ervaringsdeskundigheid gehaald.”

de vraag of het glas halfvol of halfleeg is. Maar ik ga liever in

hun eigen ervaringen bij. “Maar niet al-

Eigen ervaring

leen revalidanten”, vertelt Marleen. “Ook

letsel werd veroorzaakt door een auto-ongeluk. Daar kwam later

Steun onderweg

een goedaardige hersentumor bij, die gedeeltelijk verwijderd kon

Ondanks hun optimisme ondervinden de deskundigen nog

worden. Voor het ongeluk werkte ik als fysiotherapeut, speelde

dagelijks last van het hersenletsel. “Veel van de gebreken zijn

hockey in het eerste elftal, trainde en coachte jeugdelftallen. In-

onzichtbaar. Maar steeds aanwezig en bepalend voor de dag.

middels ziet mijn leven er totaal anders uit. Ik heb een zeer kort

Plannen van activiteiten, keuzes maken, zonder schuldgevoel je

termijngeheugen, concentratieproblemen, last van vermoeidheid

pad volgen. Het is ontzettend moeilijk. Dat blijft. De gevolgen

en mis het zicht in één oog. Na mijn revalidatieperiode, met

zijn voor revalidanten en hun omgeving nog niet duidelijk. Dat

ups en downs, kregen mijn dagen een andere invulling. Ik tennis

inzicht, en het vertrouwen dat je met hersenletsel nog veel kunt

weer, ben voorzitter van de cliëntenraad van revalidatiecentrum

bieden, komt met de tijd”, vertelt Marleen. Harmen: “Het is niet

Tolbrug in Den Bosch, lid van de consumentengroep Kwaliteits-

onze taak om te vertellen over, en te wijzen op, valkuilen die

zorg NAH en werk een halve dag per week in een tuincentrum

cliënten tegen kunnen komen. Maar juist in een valkuil naast

om eens niet met mijn hoofd bezig te zijn. Al die ervaringen, de

iemand gaan staan en dan te delen hoe we dat zelf hebben

mooie en minder mooie, wil ik positief gebruiken en inzetten.

ervaren. Met tips om eruit te komen.” Marleen vult aan: “Daar

Daarbij richt ik me op het hier en nu in het contact met cliënten

gaat het om. Dat cliënten zien dat je situaties en gevoelens

met cognitieve en communicatieve problemen.”

herkent. En hopelijk zullen ze uiteindelijk ook zelf ervaren dat het

Met hun collega’s Jiri en Bob staan ze

professionals uit behandelteams weten ons steeds beter te vinden.”

“We hebben alle vier andere ervaringen”, vertelt Marleen. “Mijn

Diversiteit

gesprek over de inhoud en of een kleiner glas misschien handzamer zou zijn.”

er niet om gaat wat je bent kwijtgeraakt. Je krijgt er écht iets voor terug.”

“Mijn expertise sluit meer aan bij het aandachtsgebied Bewegen”, vertelt Harmen. “Ruim vijf jaar geleden werd ik getroffen door een hersenbloeding. Het zag er slecht uit. Ik lag enkele dagen in coma, maar wonderwel ben ik er heel goed van hersteld. Mijn linkerarm doet niet meer echt mee maar de rust in

U maakt het mogelijk

mijn leven is teruggekeerd. Mijn werk als re-integratiecoach kan

Vindt u goed geschoolde ervaringsdeskundigen ook zo

ik niet meer uitvoeren, maar toen ik de vacature ervaringsdes-

belangrijk? U kunt hierbij helpen. Vrienden van Reade

kundige bij Reade zag, twijfelde ik geen moment. Hersenletsel

zoekt fondsen die de opleiding van ervaringsdeskundigen

kan iedereen overkomen, van timmerman tot architect. Dat ik

mede mogelijk maken. Samen kunnen we meer.

een stukje mee mag lopen met iemand die dit ook is overkomen,

Doet u mee? Informeer naar de mogelijkheden: E [email protected].

12


13

Wat kan Pfizer betekenen?

- ADVERTENTIE -

‘Je bent niet in je 1tje!’

Voor hem, voor u en de rest van de wereld. Als u ziek bent, of iemand in uw naaste omgeving ziek is, gaat het maar om één ding: beter worden. Geneesmiddelen kunnen hierbij helpen. Ook kunnen geneesmiddelen, zoals bijvoorbeeld vaccins, bijdragen aan het voorkomen van ziekten en kunnen ze de kwaliteit van leven verbeteren. Wereldwijd worden iedere dag 40 miljoen mensen behandeld met een geneesmiddel van Pfizer. Maar wij maken niet alleen onze bestaande geneesmiddelen, we zijn ook constant bezig met het ontdekken en ontwikkelen van nieuwe medicijnen en vaccins, voor als u iets nodig hebt dat nog niet bestaat of niet goed genoeg is. Dit doen we met een speciale focus op ziekten en aandoeningen waar een aanzienlijke medische noodzaak voor bestaat, zoals Alzheimer, kanker en pijn. Wij brengen de beste wetenschappers bij elkaar om de meest gevreesde ziekten van vandaag te bestrijden. Zo werken we samen aan een gezondere wereld. Lees meer op www.pfizer.nl

Mijn ouder heeft niet-aangeboren hersenletsel! Als een ouder wordt getroffen door een chronische ziekte raakt dit ook de wereld

van ervaringen (negatieve en positieve) met ‘lotgenoten’, zodat de deelnemers – door steun en begrip – merken dat ze niet alleen zijn. Niet voor niets draagt de bijeenkomst de slogan: ‘Je bent niet

van het kind. Dat kan redelijk ingrijpend

in je 1tje’. In de Jongerenmeeting is er tijd voor het individuele

zijn, zoals jongeren met een ouder met

en de gevolgen. Het is belangrijk om daarbij te anticiperen op de

niet-aangeboren hersenletsel kunnen

verwerkingsproces en aandacht voor de aandoening van de ouder beleving van de situatie en de problemen die zich kunnen voordoen. Met aandacht voor het behouden van het kind/jongeren-zijn in

ervaren. De jongeren blijken in de veran-

relatie tot de ouder(s), broers en/of zussen en leeftijdgenoten. En

derde situatie vaker een verhoogde kans

ontwikkelingsfase behouden blijft. De Jongerenmeetingen staan

te hebben op het ontwikkelen van psychi-

en fysiotherapeut Marijke van den Belt.

het bevorderen en bewaren van zelfstandigheid zodat de ‘eigen’ onder begeleiding van maatschappelijk werker George Worthington

sche problemen. Om aandacht te geven

Gelijkgestemden

aan deze jeugd lanceerde Reade in 2011

Voordat een groep start, is er een intake waarin wordt gekeken of

de ‘Jongerenmeeting’, voor leeftijdsgroe-

gebruikgemaakt van het screeningsinstrument SACZO. De uitda-

pen van 8-20 jaar.

de meeting voor een jongere geschikt is. Hierbij wordt onder meer ging van Reade is om jongeren van gelijke leeftijden bij elkaar te brengen. In de eerste groep lag de nadruk meer op jonge kinderen,

Auteursrecht ©2011 Pfizer Inc. Alle rechten voorbehouden.

van 9 tot 15 jaar. Inmiddels is de derde groep van start gegaan, vier De ouder met hersenletsel revalideert in alle gevallen klinisch of

jongeren in de leeftijd van 16 tot 20 jaar. De invulling en tijdstippen

poliklinisch bij Reade. Door de aandoening, het revalidatietraject

van het programma worden groepsgewijs afgestemd, afhankelijk

of door de (ervaren) beperkingen en andere mogelijkheden van

van de behoefte van de groep en de mogelijkheden in de volle

de ouder kan er in de thuissituatie van het kind veel veranderen

agenda’s van de – vaak schoolgaande – jeugd.

waardoor zijn levensfase in de knel kan raken. De eigen wensen, ideeën en wellicht ook toekomstbeelden kunnen plots in een ander

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met George

licht komen te staan. Thuis wordt, bewust of onbewust, een ander

Worthington, maatschappelijk werker, of Marijke van den Belt,

beroep op hem gedaan. Met meer zelfstandigheid en de vraag om

fysiotherapeut: E [email protected] en E [email protected].

hulp, wellicht door een ouder die het moeilijk vindt om te zien dat sommige zaken niet meer vanzelfsprekend zijn. Als ‘kind van’ kunnen jongeren zich meer verantwoordelijk gaan voelen voor het welzijn van de ouder waardoor ze, veelal onbewust, meer zorg dragen voor de ouder of (ouderlijke) taken overnemen. Hierdoor kunnen de eigen sociale activiteiten verminderen of zelfs achterwege blijven.

Lotgenotencontact De groepsbijeenkomsten staan in het teken van ‘delen’, ‘informeren’ en ‘ervaren’. Een belangrijk aspect in de groep is het delen

15

Samen werken aan een gezondere wereld Zorgvernieuwing

- ADVERTENTIE -

Even voorstellen

Physician assistants bij Reade Een physician assistant (PA) is een hoogopgeleide, medische professional die binnen een specifiek domein nauw samenwerkt met de medisch specialist. Het beroep ontstond in 1965 in de Verenigde Staten als reactie op een groot tekort aan artsen. Met oog op de continuïteit en kwaliteit binnen de gezondheidszorg werd de functie in 2000 in Nederland geïntroduceerd. Ook bij Reade. Hier werken momenteel drie PA’s en één PA in opleiding en dat aantal zal de komende jaren naar verwachting groeien tot zeven. Een PA heeft de hbo-masteropleiding Physician Assistant (2,5 jaar) gevolgd na afronding van een paramedische hbo-opleiding zoals

De PA’s bij Reade

fysiotherapie, verpleegkunde, ergotherapie et cetera en werkt onder de verantwoordelijkheid van de medisch specialist. De

Momenteel zijn er vier PA’s werkzaam bij Reade.

Omdat gezondheid ons grootste goed is

PA ondersteunt deze specialist door zelfstandig en structureel

We stellen hen kort aan u voor:

Onze oplossingen hebben impact op de generaties die na ons komen.

artsen in opleiding tot specialist (aios). De PA biedt continuïteit in

www.siemens.nl/healthcare

medische taken over te nemen, maar met de mogelijkheid van supervisie van de specialist. Denk aan het afnemen van een

Onno Manck

anamnese, het uitvoeren van lichamelijk onderzoek, het stellen van

Sinds 1-4-2010

een diagnose, het opstellen van een behandelplan, het indiceren en

Specialisatie: Neurorevalidatie

verrichten van voorbehouden handelingen en het voorschrijven van

(zie pag. 19)

bepaalde medicatie. Ook heeft een PA een rol van betekenis voor de zorg voor revalidanten en daarmee relevante kennis en ervaring

Bettina Zwarts

waar de periodiek wisselende aios gebruik van kunnen maken. De

Sinds 1-4-2010

PA geeft de aios praktische begeleiding en geeft supervisie over

Specialisatie: Pijnrevalidatie en

de taken die tot zijn of haar takenpakket behoren.

Hartrevalidatie

Van vier naar zeven Een goede gezondheid stelt ons in staat om – in elk opzicht – het beste uit onszelf te halen. Bovendien willen we allemaal op een gezonde manier ouder worden en langer van het leven blijven genieten. Daar profiteren onze kinderen van, maar ook de generaties die na ons komen.

Siemens werkt al meer dan 125 jaar aan innovatieve en betaalbare oplossingen voor de gezondheidszorg. Oplossingen die artsen in staat stellen om aandoeningen in een vroeg stadium op te sporen en die behandeling beter en eerder mogelijk maken. Zo werken we aan duurzame zorg, waarin de patiënt altijd centraal staat.

De ambitie van Reade is binnen de revalidatie voor volwassenen

Ludwine van Orsouw

bij de drie belangrijkste doelgroepen (Dwarslaesie, Neurorevalida-

Sinds 1-4-2012

tie, Pijnrevalidatie & Reumarevalidatie) twee PA’s per groep in te

Specialisatie: Dwarslaesie

zetten. Daarnaast is het doel om voor de kliniek een generalisti-

sche, klinische PA op te leiden zodat deze voor meerdere diagnoses inzetbaar is. Het idee leeft om eveneens de mogelijke rol van de PA in de netwerkziekenhuizen te verkennen. Reade is

Trees Oude Ophuis

een voorstander van het laten opleiden van eigen medewerkers

Sinds 1-9-2012 in opleiding

tot PA. Zo kunnen deze medewerkers zich verder ontwikkelen en

Specialisatie: Reumarevalidatie

blijven hun opgedane kennis en ervaring behouden en benut. Voor meer informatie I [email protected]. 16

Answers for life.

17


Overheveling oncolytica complex?

- ADVERTENTIE -

Wij kunnen u met elk stukje helpen!

De PA als bindende factor Onno Manck is Physician Assistant binnen Expertisecentrum Neurorevalidatie Amsterdam. Hij werkt klinisch en poliklinisch binnen het centrum en zo nodig ook daarbuiten met revalidanten en zorgverleners. Zijn werk laat zich niet helemaal vergelijken met dat van één van zijn drie collega-PA’s, vertelt Onno: “We zijn binnen Reade actief in andere clusters en onze doelgroepen zijn heel verschillend.” Toch zijn er ook overeenkomsten: “Het werk gaat over mensen en tegelijk is het heel medisch.”

Met ingang van 2013 worden o.a. oncolytica uit het extramurale GVS overgeheveld naar add-ons in ziekenhuizen. De bewaking en uitvoering van het toedieningstraject hiervan bij patiënten thuis, kan complex zijn. Denk aan sterk wisselende doseringen en de korte termijn tussen behandeling en levering van het geneesmiddel. Ondersteuning kan dan gewenst zijn; soms met één service aspect, soms met meer.

“Als PA ondersteun ik de revalidatieartsen van het cluster en

per dag, maar neem een vrijdag. Dan beginnen we om 8.15 uur

voer ik taken uit die door de revalidatieartsen zijn gedelegeerd.

in de kliniek met de overdracht van de artsen. Hierna bereid ik

Inhoudelijk razend interessant en tegelijk geeft het de mogelijk-

de administratie van de dag voor en dan beginnen de polikli-

heid om meer tijd aan cliënten te besteden. Ik volg hen vanaf het

nische revalidantbezoeken. In de middag werk ik mee aan een

eerste moment dat ze bij Reade komen. In de kliniek hoort daar

(wetenschappelijk) onderzoek dat we momenteel uitvoeren rond

bijvoorbeeld de intake van nieuwe revalidanten bij terwijl ik in

zelfmanagement voor mensen met hersenletsel. Het is een multi-

onze polikliniek de cliënt in de tijd volg. Ook als iemand hier klaar

centeronderzoek waaraan Reade ook meewerkt. Hierin doe ik de

is en terugkeert naar zijn thuissituatie met eigen eerstelijnszorg

controle-interventie, in dit geval door voorlichting aan revalidan-

hebben we nog regelmatig contact. Bijvoorbeeld om problemen

ten. Ik verzorg ook de voorlichting aan nieuwe cliënten met NAH.

op te lossen in de leefsituatie van de cliënt. Ook onderhouden we

Richting het einde van de werkdag werk ik de administratie bij en

als cluster contact met de eerstelijnszorg. Zo kunnen we nauwe

verzorg ik statusupdates en briefingen voor collega’s en is er tijd

ondersteuning bieden bij vragen, afstemmen over verwachte

voor intercollegiaal overleg met de eerstelijn. Eens per week zit ik

indicaties of over het verloop van de verdere behandeling. Je zou

het teamoverleg van mijn cliënten binnen het cluster voor.”

dus kunnen zeggen dat ik klinisch, poliklinisch, verbindend en

Medizorg ondersteunt en begeleidt jaarlijks ruim 12.500 patiënten bij de thuisbezorging en toediening van hun medicatie. Wij hebben een keuzemenu samengesteld waarmee u exact die activiteiten en opties kiest waar uw organisatie het meest mee geholpen is. Heeft u trajecten al uitbesteed? Met onze overstapservice helpen we u stapsgewijs en heel eenvoudig overstappen. Wat het ook is: wij kunnen u met elk stukje helpen!

adviserend werk.”

Meer informatie? Bel Medizorg 030-2804271 of ga naar www.medizorg.nl

Werken bij Reade

Van binnen naar buiten “Mijn ambitie bij en met Reade is nog groot. Ik wil bijvoorbeeld nog meer de keten opzoeken en contacten onderhouden met het

“Mijn loopbaan hier begon ongeveer tien jaar geleden als uitzend-

werkveld in en om Amsterdam. Om het informele circuit verder

kracht op de afdeling hersenletsel (NAH). Na drie maanden kwam

te formaliseren. Ook in de overgang van poliklinisch revalideren

ik in vaste dienst. Ik kreeg de mogelijkheid van Reade een duale

naar de eerstelijn gaat heel veel goed maar kan het wellicht nog

opleiding voor verpleegkundige te volgen. Na afronding kwam

beter. Zoals op het gebied van voorlichting aan de cliënt, kennis

ik terug bij NAH. Na één jaar als verpleegkundige te hebben

delen met zorgverleners over de uitkomsten van onderzoeken of

gewerkt, mocht ik solliciteren naar de interne vacature voor de

het afstemmen van de behandeling. PA’s kunnen daarbij helpen.

master-hbo Physician Assistant. Reade koos voor een procedure

Revalidanten weten me steeds beter te vinden met hun vragen en

waarbij zowel paramedici als verpleegkundigen konden reageren.

ook de eerstelijn werkt graag samen. Dat geeft meer moge-

De voorkeur ging – tot mijn geluk - uit naar iemand met affiniteit

lijkheden tot verbetering. Voor mijn werk als PA, voor Reade als

voor neurorevalidatie.”

gespecialiseerd centrum en natuurlijk voor de hele keten.”

Actieve dagen Hoe ziet een werkdag van een PA er uit? Onno: “Dat verschilt

18

19


Drooomwerk

Een stoere meid met haar dromen Kunstenaressen Monica A. Spanjer van Koppenhagen en Nicky Fiege hebben hun krachten gebundeld. Een van hun gezamenlijke projecten is Drooomwerk. In een serie van 25 portretten hebben zij de dromen van cliënten en medewerkers van Reade proberen te vangen. En daar zijn ze wat betreft Tessa Cruysen (20) heel erg goed in geslaagd.

“Als alles mogelijk is … hoe zou je leven er dan uitzien?” oftewel

sleutel ik aan fietsen en scooters. Ook hartstikke leuk. Dus ik hoop

“Wat zou jij op dit moment het liefste willen?”, met deze vragen

dat ik daar mijn vak van kan maken. Zo zie je maar, dat schilderij…

zijn Monica en Nicky het gesprek aangegaan met cliënten en

dat ben ik echt. Hartstikke gaaf!”

medewerkers. Tessa vond het een erg leuke ontmoeting: “Ach, we hebben uren zitten kletsen over alles wat ik leuk vond en wat

Van de serie schilderijen – te zien op I www.drooomwerk.nl – is

mij interesseerde. Een van de dingen die ter sprake kwamen was

een mooi koffietafelboek verschenen dat te koop is bij Reade of te

mijn vurige wens om ooit te kunnen snowboarden. Maar ja. Ik heb

bestellen via E [email protected]. De kosten bedragen € 20,00 en

sinds mijn 16e reuma en het is duidelijk dat ik die droom nooit zal

het geld komt ten goede aan het Drooomwerk Fonds.

kunnen verwezenlijken. Net zoals ik nooit zal kunnen voetballen. Ook een van mijn passies. Dat is dan ook wel confronterend. Toen ik na dat gesprek thuiskwam, realiseerde ik me opeens weer dat dit soort sporten niet voor mij zijn weggelegd. En dat is dan wel even verdrietig, zeker als je zo’n sportfanaat bent als ik. Daarna heb ik dat wel weer een plaats gegeven. ”

Zo ben ik “Toch is er nog genoeg moois over en die dromen zie je ook in het schilderij terugkomen. Ik wil dolgraag een keer naar New York, en verder zie je m’n Dr. Dre Beats koptelefoon die voor mijn muziek staat. Ik ben namelijk rapper. Ik hoop dat ik binnenkort mijn muziek kan opnemen en dan breng ik een cd’tje naar Amsterdam FM,

“Vrijheid om

volledig mezelf te zijn”

wie weet draaien ze me dan wel. Nou , en dan zie je ook nog een scooter op het schilderij. Daar zal denk ik mijn werkende toekomst liggen. Eerst werkte ik in de dagbesteding in de horeca, maar nu

20

Cliëntervaring

21

PsA onder de loep

Nieuwe studies rond artritis psoriatica In de zorg voor RA-patiënten wordt er behandeld om de

Initial treatment with TNF inhibitor in early PsA

ziekteactiviteit onder een bepaalde grens te krijgen. Uit

Momenteel is de eerste stap in de behandeling van PsA meestal

wetenschappelijk onderzoek is bekend dat dit leidt tot minder

een zogenaamde DMARD (disease modifying anti rheumatic

gewrichtsbeschadiging en beter functioneren op langere

drug) zoals methotrexaat, leflunomide of sulfasalazine. Als deze

termijn. De ziekteactiviteit RA wordt meestal gemeten met de

middelen onvoldoende effectief zijn, is het mogelijk om te star-

zogenaamde DAS-score. Deze kijkt naar het aantal pijnlijke en

ten met een biological (anti-TNF, anti-tumor necrosis factor).

gezwollen gewrichten, ontstekingswaarden in het bloed en een

Mogelijk leidt vroege, directe, behandeling met een anti-TNF-

oordeel van de patiënt over zijn ziekteactiviteit. Een eenvou-

biological tot een betere uitkomst ten opzichte van de reguliere

dige methode om de ziekteactiviteit PsA te meten, met alle

behandeling. Dit wordt onderzocht in het onderzoek ‘Initial

aspecten zoals huid, gewrichten, pezen et cetera, is er helaas

treatment with TNF inhibitor in early PsA’. Voor deze studie is

nog niet. Wetenschappelijk onderzoek kan hieraan bijdragen en

Reade op zoek naar patiënten met een recente diagnose artritis

wellicht ook in de toekomst aanwijzen wat de rol gaat zijn voor

psoriatica en die nog niet behandeld zijn met een DMARD of

het strikter behandelen van de ziekte.

anti-TNF. Patiënten worden, na randomisatie, behandeld met

Diverse onderzoeken

methotrexaat in combinatie met een anti-TNF middel (golimumab) of placebo. Na vijf maanden wordt vervolgens de anti-

In nauwe samenwerking met professor Baeten, hoogleraar

TNF gestopt om te kijken of de ziekteactiviteit ook op langere

Reumatologie in het AMC, gaan de volgende onderzoeken van

termijn lager blijft.

start.

Artitis psoriatica (PsA) is na reumatoïde artritis (RA) de meest voorkomende inflammatoire aandoening van het bewegingsapparaat. Een complexe ontstekingsziekte, waarbij niet alleen gewrichten maar ook huid, nagels, wervelkolom, SI-gewrichten en peesaanhechtingen aangedaan kunnen zijn. De ernst van de ziekte verschilt van persoon tot persoon. In vergelijking met RA is er veel minder bekend over de beste vorm en methode van behandelen. Een van de redenen waarom Reade op korte termijn met meerdere studies start, waarvoor momenteel patiëntdeelnemers worden gezocht. 22

Wetenschappelijk onderzoek

Anti-IL17 in artritis psoriatica LDA in PsA (Low Disease Activity in Psoriatic

Er worden nieuwe geneesmiddelen ontwikkeld voor de behande-

Arthritis)

ling van artritis psoriatica. Naast de anti-TNF-biologicals is er

Reade wil een beter inzicht verwerven in de bijdrage van de

een aantal medicijnen in ontwikkeling gericht tegen een ander

verschillende ziektemanifestaties in de beleving van ziektelast

aangrijpingspunt, zoals ixekizumab, een antilichaam gericht

van de patiënt en het beter onder controle brengen van de

tegen IL17. Mogelijk biedt dit middel uitkomst als een anti-TNF

ziekte in de toekomst. Hiervoor worden patiënten gezocht die

niet (meer) genoeg helpt of als alternatief voor de anti-TNF-

volgens hun reumatoloog een dermate lage ziekteactiviteit

middelen. Ook voor deze studie is Reade op zoek naar patiënten

hebben dat er geen reden is om de medicatie aan te passen.

met een actieve ziekte en die nog niet met moderne biologicals

Binnen deze groep gaat Reade kijken of ze aan nieuwe maten

zijn behandeld.

voor lage ziekteactiviteit voldoen, wat hun actuele ziekteactiviteit is en hoe de kwaliteit van leven op dat moment is. Voor

Deelnemen?

deze studie zal de patiënt gevraagd worden eenmalig langs te

Bent u geïnteresseerd in een van bovenstaande studies of heeft

komen op de poli waar onder meer naar huid en gewrichten

u vragen? Neem dan contact op met arts-onderzoeker Leonieke

wordt gekeken, vragenlijsten worden ingevuld en bloed wordt

van Mens via E [email protected] of met Arno van Kuijk,

afgenomen.

reumatoloog, E [email protected].

23

Meer inzicht en verbetering zorg door AMS-foot

Verminderen voetklachten reumatoïde artritis gebrek aan aanbevelingen voor diagnostiek en behandeling. AMS-foot wil zich inzetten voor het ontwikkelen van een richt-

Voetklachten bij reumatoïde artritis (RA) komen veel voor. Vaak ervaren cliënten

lijn met aanbevelingen voor de diagnostiek en behandeling van

elke dag pijn bij staan, lopen of traplopen. Een multidisciplinaire aanpak in zorg,

voetklachten bij RA zodat de zorg beter wordt.”

maar zeker ook in onderzoek vormt het antwoord van Reade. Sinds 2008 bestu-

Meten voor vooruitgang In 2011 startte Reade een cohort patiënten met voetklachten

deert de ‘Amsterdam Foot Cohort onderzoeksgroep’ (AMS-foot) onder meer de

en een conservatieve behandeling (podotherapeutische zolen of

mate van optreden van klachten en voert ze studies uit naar factoren die bijdragen

orthopedische schoenen). Hierin worden algemene en ziekte-

aan het effect van behandelingen. Dit heeft geleid tot meer inzicht in voetklachten

functioneren, prestatie op een looptest en voetdrukmetingen, in

bij RA en belangrijke stappen in de verbetering van de zorg.

en na behandeling voert het klinimetrielab metingen uit. Op in-

specifieke gegevens, vragenlijsten voor pijn en beperkingen in de schoenen en op een drukplatform, vastgelegd. Marike: “Voor dividueel niveau worden de resultaten gebruikt voor diagnostiek en evaluatie van de behandeling. Op groepsniveau evalueren we er de zorg mee en geeft het zicht in factoren die bijdragen aan het behandeleffect. We weten nu dat behandeling in het begin

De onderzoeksgroep, met revalidatieartsen, podotherapeuten,

Na (medicamenteuze) behandeling daalt dat percentage naar

voorbeeld is een studie naar welke zorg RA-patiënten met

van de ziekte erg belangrijk is en dat bij een nog korte ziekte-

medewerkers van het klinimetrielaboratorium en onderzoekers

een nog steeds aanzienlijke 40%. Het percentage cliënten dat

voetklachten bij Reade gebruiken. Hieruit blijkt dat de podothe-

duur podotherapeutische zolen het meest effectief blijken. De

van het Amsterdam Rehabilitation Research Center I Reade en

röntgenologische schade aan de voorvoetgewrichten heeft,

rapeut in het begin van de ziekte het meest frequent bezocht

metingen geven ook informatie over het belang van de geme-

VUmc (afdeling Revalidatiegeneeskunde), werkt nauw samen

neemt toe van ongeveer 20% in het begin van de ziekte naar

wordt. Wat in de meeste gevallen leidt tot een schoenadvies en

ten druk. Het blijkt dat voetdruk en pijn aan elkaar gerelateerd

met de afdeling Reumatologie van Reade en heeft samenwer-

60% na acht jaar. De verwachting is dat dit percentage verder

zooltherapie. In latere fases bestaat de behandeling ook uit het

zijn. Momenteel loopt er een pilotonderzoek, met subsidie van

kingsverbanden met nationale en internationale onderzoeks-

stijgt naarmate de ziekte langer duurt.

verschaffen van schoeisel door een orthopedische schoenma-

het Reumafonds, waarbij een nieuwe methode voor drukmetin-

ker en revalidatiearts en/of een operatieve ingreep door een

gen in de schoen wordt geëvalueerd. De verwachting is dat op

orthopedisch chirurg. Marike: “De conclusie is dat RA-patiënten

deze manier zolen effectiever en efficiënter vervaardigd kunnen

Een belangrijk uitgangspunt van de onderzoeksgroep is dat

met voetklachten minder zorg gebruiken dan op basis van

worden en de zorg verder verbetert.”

AMS-foot bracht eerder in beeld hoeveel RA-patiënten voet-

zorg en onderzoek elkaar beïnvloeden en versterken. Marike van

de prevalentiecijfers mag worden verwacht. In de eerste lijn

klachten ervaren. Uit data van het Early Arthritis Cohort van

der Leeden, senior onderzoeker bij het onderzoekcentrum: “De

is de onderzorg wellicht nog groter, omdat een zorgpad voor

Vragen over AMS-foot? Neem dan contact op met Marike van

Reade bleek dat in het begin van de ziekte ongeveer 70%

onderzoeksvragen zijn afkomstig uit de dagelijkse zorgpraktijk

voetklachten daar vaak ontbreekt. De indruk dat de zorg bij

der Leeden, senior onderzoeker Amsterdam Rehabilitation

ontsteking in één of meer gewrichten van de voorvoet heeft.

zodat onderzoeken direct kunnen leiden tot betere zorg.” Een

voetklachten divers en suboptimaal is, komt mogelijk door een

Research Center I Reade: E [email protected].

groepen.

In kaart brengen

24


Meer inzicht, betere zorg

25

Onderzoek voor behandeling

Promovendi bij Reade Reade levert een wezenlijke bijdrage aan de innovatie van revalidatiegeneeskunde en reumatologie en speelt

Dit jaar promoveerden reeds Lotte van de Stadt en Michiel van

om de kans op ontwikkeling van RA te voorspellen. Uit het proef-

fectiviteit van dit hulpmiddel en de effecten voor de conditie door

Nunen. Later dit jaar zullen Hennie Raterman, Charlotte Kriekaert

schrift van Van de Stadt (‘Development of Rheumatoid Arthritis,

training met de Lokomat. Het onderzoek richtte zich eveneens

en Anna Jamnitski hun proefschriften verdedigen.

Preclinical Biomarkers and Prediction’, red.) blijkt dat de ontsteking

op verkrijgen van inzicht in de mogelijke mechanismen achter de

die RA kenmerkt al begonnen is voor de eerste klachten. In deze

werking van de training en het verloop van herstel.

Voorspellen reumatoïde artritis

vroege fase ontstaan eerst antistoffen, naarmate de tijd ver-

Arts-onderzoeker Lotte van de Stadt promoveerde op 24 april

strijkt komen er meer antistoffen bij. Hoe meer antistoffen, hoe

Aanwijzingen voor vervolgstudie

2013 cum laude op het onderwerp: De ontwikkeling en voorspel-

hoger de kans dat iemand RA ontwikkelt. Ook andere kenmerken

Uit het proefschrift van de onderzoeker blijkt dat de effectiviteit van

ling van reumatoïde artritis (RA). Bij RA ontstaan ontstekingen

van chronische ontsteking blijken aanwezig te zijn voordat de

de Lokomat vergelijkbaar is aan de effectiviteit van de gebruikte be-

opleiding en onderwijs. Het weten-

doordat het eigen afweersysteem de gewrichten aanvalt (auto-

diagnose gesteld kan worden. Bijvoorbeeld de aanwezigheid van

handelmethoden voor CVA–cliënten, maar dat er wellicht een voor-

immuunziekte). Hoe eerder de behandeling op de ziekte start, hoe

ontstekingseiwitten, afwijkingen van de gewrichten, een gestoorde

deel is voor bepaalde subcategorieën van revalidanten. Daarnaast

schappelijk onderzoek is gericht op

beter het resultaat op lange termijn is. Om te onderzoeken of we

vetstofwisseling en een verandering van de activiteit van bepaalde

suggereert de lage inspanningsintensiteit tijdens reguliere training

het verbeteren van de revalidatie-

het ontstaan preciezer kunnen voorspellen, volgde Van de Stadt

genen. Het kunnen voorspellen van RA kan het mogelijk maken om

dat de conditie van deze cliënten waarschijnlijk niet veel beter wordt

een groep patiënten met gewrichtspijn en afwijkende bloed-

eerder in te grijpen en wellicht het ontstaan van de ziekte geheel te

door de training met de Lokomat. Bij cliënten met een iSCI heeft

waardes (antistoffen). Bij ongeveer een derde van deze patiënten

voorkomen of uit te stellen.

trainen met de Lokomat een positief effect op loopvaardigheid.

een onderscheidende rol op het gebied van wetenschappelijk onderzoek,

en reumatologiebehandeling. Het

ontstond RA. Er werden verschillende factoren onderzocht die

Daarbij is er mogelijk een meerwaarde vanwege secundaire effecten

onderzoek wordt veelal verricht

vaker voorkwamen bij mensen die de chronische gewrichtsreuma

Studie Lokomat

ontwikkelden, dan bij mensen die dat niet deden. Zoals de aan-

Onderzoeker Michiel Van Nunen promoveerde op 7 juni jl. op

inspanningsintensiteit tijdens reguliere training in de Lokomat, bij

door onderzoekers – waar nodig

wezigheid van ontstekingseiwitten en antistoffen in het bloed en

het onderwerp: Recovery of walking ability using a robotic

een groep cliënten aanwijzingen voor een verbeterde conditie na de

leefstijlkenmerken als roken en alcoholgebruik.

device. Sinds een aantal jaren kan er voor de verbetering van de

interventie. In de toekomst is optimalisatie van de therapie en het

loopfunctie bij revalidanten na een beroerte (CVA) of incomplete

identificeren van cliënten die het meeste baat hebben bij Lokomat-

dwarslaesie (iSCI) gebruikgemaakt worden van een robot-geas-

therapie gewenst. Voor definitieve uitspraken over de effectiviteit

sisteerde loopband: de Lokomat. Van Nunen bestudeerde de ef-

van de Lokomat zou een grootschalige effectstudie nodig zijn.

en mogelijk in samenwerking met externe partners – die in een

Voorspelmodel Met de sterkst voorspellende factoren werd een model gemaakt

zoals minder darmproblemen. Bovendien zijn er, ondanks een lage

promotietraject zitten. Zij werken dan meestal enkele jaren aan een onderzoeksproject dat uitmondt in een proefschrift. Jaarlijks promoveren meerdere onderzoekers van Reade.

Promovendi 2013 Naast Lotte van de Stadt en Michiel van Nunen hopen drie andere onderzoekers dit jaar te promoveren. Met hun studies rond reumatologie. In chronologische volgorde zijn dit: •

16 september 2013, Hennie Raterman: Rheumatoid arthritis; The link between thyroid dysfunction, cardiovascular disease and B cell targeting. Met bijbehorend symposium op de VU. Zie I www.reade.nl/caleidoscoop

•

25 september 2013, Charlotte Krieckaert: Pharmacokinetics and immunogenicity of TNF inhibitors, towards optimised treatment of rheumatoid arthritis. Met bijbehorend symposium bij Reade. Zie I www.reade.nl/biologicals

•

8 November Anna Jamnitski: Rheumatoid arthritis and psoriatic arthritis: important aspects for daily clinical practice.

26


27

- ADVERTENTIE -

Kennis delen

Reade over grenzen De onderzoeksresultaten van Reade krijgen veel aandacht, ook buiten Nederland. Door publicaties in internationale tijdschriften en door aanwezigheid tijdens overzeese congressen. Dit jaar presenteerden revalidatie-onderzoekers van Reade

vrijheid van mobiliteit

onder meer studie-uitkomsten op het wereldcongres OARSI op het gebied van

Ellermeyer Techniek past elke auto aan zodat iedere automobilist met een beperking of oudere automobilist zelfstandig kan rijden. Zonder hulp in en uit de auto komen is daar een belangrijk onderdeel van.

osteoartritis (artrose) en op het jaarlijkse reumatologiecongres van de British Society of Rheumatology (BSR).

Met goed doordachte oplossingen zorgt het technische team van Ellermeyer voor uw mobiele vrijheid op een veilige en verantwoorde manier.

Martin van der Esch een van de genodigden. Hij presenteerde er

Philadelphia (VS). Het jaarevenement trok wederom veel internati-

‘Diagnosis and management of osteoarthritis of the knee and/

onale onderzoekers op het gebied van osteoartritis. Ook Reade-

or hip: Integrating care and research’. In deze presentatie werd de

onderzoekers Jesper Knoop, Diana Sanchez en Martin van der Esch

interactie tussen zorg en wetenschappelijk onderzoek bij knie- en

reisden af naar the States.

heupartrose, zoals georganiseerd in het reumarevalidatiecluster

Diverse presentaties

Uw wens, onze uitdaging!

van Reade, besproken. Met als aandachtspunt de verbetering van behandelingen door onderzoeksresultaten. Meer informatie over

Reade was op OARSI met verschillende onderzoeken present.

deze studie is per e-mail te verkrijgen bij de onderzoeker, Martin

Jesper Knoop en Diana Sanchez presenteerden posters met de

van der Esch via E [email protected].

titels: ‘Knee joint stabilization therapy in patients with osteo-

Van relatief simpele aanpassingen, zoals het bedienen van gas links-rechts, een handbedrijfsrem of een stoelslede verlengen. Maar ook de meer gecompliceerde constructies die creativiteit en een hoge mate van technische kennis vergen. Zoals het ontwerp van een hydraulische (fiets-)stuur voor mensen met weinig kracht in de handen: sturen, gas geven, remmen, richting aangeven, claxoneren, verlichting en ruitenwisser bedienen.

Het OARSI-congres vond van 17 t/m 21 april 2013 plaats in

arthritis of the knee: a randomized, controlled trial’; ‘Biomechanical mechanisms underlying beneficial effects of exercise therapy in patients with osteoarthritis of the knee: data from a randomized, controlled trial’ en ‘Does self-reoported knee instability correlate

Kort nieuws

with biomechanical or neuromuscular performance characteristics during knee loading in patients with knee osteoarthritis?’ Martin van der Esch gaf een mondelinge presentatie over onderzoeksre-

ellermeyer kijkt voorbij de grenzen van uw beperking www.ellermeyer.nl

EULAR in Spanje

sultaten naar MRI-verschijnselen in relatie tot knieproprioceptie (bewegingsgevoel): ‘The association between reduced knee joint

Het European Congress of Rheumatology van de European

proprioception and medial meniscal abnormalities using MRI in

League against Rheumatism (EULAR) vond dit jaar van

knee osteoarthritis: results from the Amsterdam Osteoarthritis

12 t/m 15 juni plaats in Madrid. Reade was hier goed ver-

cohort’. Deze studie werd recentelijk gepubliceerd in het magazine

tegenwoordigd met diverse wetenschappelijke bijdragen.

Osteoarthritis & Cartilage.

Maar liefst 38 onderzoekers van Reade (arts-onderzoekers,

Rheumatology 2013

paramedici, reumatologen, revalidatieartsen) presenteerden een poster of hielden een mondelinge presentatie.

In het Engelse Birmingham organiseerde de British Society of

Verder werden zij in de Spaanse hoofdstad bijgepraat over

Rheumatology van 23 t/m 25 april haar jaarcongres. Hier was

de nieuwste ontwikkelingen binnen de reumatologie.

ellermeyer | hoogoorddreef 70 | 1101 BG Amsterdam | T. 020 342 83 83 | F. 020 691 82 51 | [email protected] 28

29

Wetenschappelijk onderzoek toegepast

- ADVERTentie -

Prinses Margriet opent Drostenburg Het gebouw Drostenburg herbergt de Mytylschool Amsterdam, de Noteboomschool en Reade. Een uniek concept waarbij openbaar special onderwijs en medische specialistische revalidatie integraal onder één dak plaatsvinden. Prinses Margriet verrichtte op 25 maart jl. de openingshandeling.

30

In Drostenburg wordt door Stichting Orion en Reade speciaal

Brede samenwerking

openbaar onderwijs en revalidatie aangeboden aan leerlingen van

Stichting Orion, waarvan Mytylschool Amsterdam en Noteboom-

4 tot 20 jaar met een lichamelijke of een meervoudige handicap

school onderdeel zijn, werkt al geruime tijd succesvol samen met

en/of met een chronische ziekte. Twee gespecialiseerde kinderbe-

Reade op verschillende locaties in Amsterdam. Samen delen ze de

handelteams van Reade werken op de nieuwe locatie. Als gevolg

ambitie om meer samenwerkingspartners rondom de doelgroep

van deze samenwerking zijn de revalidatiebehandelingen in het

op Drostenburg samen te brengen en de onderlinge samen-

dagprogramma van de leerling opgenomen. Omdat onderwijs en

werking verder te verbeteren. Het hypermoderne gebouw in

zorg zo naadloos op elkaar zijn afgestemd, worden de leerlin-

Amsterdam Zuidoost is voorzien van de nieuwste mogelijkheden

gen (en hun ouders of verzorgers) in hun dagelijks leven zo min

voor behandeling en onderzoek. Met, in het oog springend, een

mogelijk belast.

zwembad en looplaboratorium.

31

- ADVERTentie -

Op zoek naar een uitdagende nieuwe baan? “Als revalidatiearts ben ik op hoog niveau bezig met het analyseren en beïnvloeden van gedrag door gezondheidsbevorderende methodieken. Afwisselend en dankbaar werk.” Menno Pont, revalidatiearts cluster Pijn & Gedrag

“Van mogelijkheden naar maximaal resultaat.”

Publicatie Hielke Bosma

in Journal of Humanistic Psychology Onlangs publiceerde Journal of Humanistic Psychology het artikel Developing Sensitivity: A Qualitative Study on the Inner Development of Etty Hillesum van Hielke Bosma. Een artikel over het ontwikkelen van persoonlijke sensitiviteit en daaraan gekoppeld geestelijke weerbaarheid. Bosma onderzocht hoe een pijnlijke realiteit onder ogen kan worden gezien. Mensen die van de ene op de andere dag te maken krijgen met ernstige beperking, zitten vaak in zo’n situatie; in revalidatie

Vacatures

is het onder ogen zien van de realiteit een belangrijk proces. Bosma gebruikte voor het onderzoek de dagboeken van Etty Hillesum, een Joodse vrouw die in de Tweede Wereldoorlog, haar pijnlijke realiteit onder ogen zag. Uit het onderzoek bleek dat dit bij haar in drie stappen gebeurde, waarbij ze elke keer een andere strategie volgde. Dit was de strategie van het innerlijk opruimen, het innerlijk afslanken en het innerlijk leeg worden. De manieren waarop zij haar

Wij zoeken revalidatieartsen voor: - Pijnrevalidatie - Hartrevalidatie - Revalidatie bij Dwarslaesie, Amputatie en Neuromusculaire aandoeningen (klinisch en poliklinisch) - Revalidatie in Netwerkziekenhuizen - Kinderrevalidatie

moeilijkheden tegemoet trad en innerlijk steeds weerbaarder werd, kan ons helpen om zelf ook onze moeilijkheden stap voor stap onder

Zie jij het als een uitdaging om zorg te bieden, zodat onze cliënten het maximale uit het revalidatieproces en hun leven kunnen halen?

Reumafonds subsidieert vier projecten

Wil je samen met een multidisciplinair team een bijdrage leveren aan de best haalbare kwaliteit van zorg? Door het doen van wetenschappelijk onderzoek en zorgen dat evidence-basedbehandelprogramma’s voldoen aan de laatste wetenschappelijke inzichten en nieuwste richtlijnen?

met VUmc, mag rekenen op support van het fonds. In totaal ontving Reumafonds dit jaar 140 onderzoeksvoorstellen. Een hele

ogen te zien! Voor meer informatie neemt u contact op met Hielke Bosma, geestelijk begeleider, T (020) 607 17 95.

Kort nieuws

Reade ontvangt in 2013 voor drie ‘eigen’ projecten subsidie van het Reumafonds. En ook een vierde project, in samenwerking

Als revalidatiearts bij Reade werk je met 30 andere gespecialiseerde revalidatieartsen in de medische staf. Voor 5 verschillende aandachtsgebieden, of uitdagende combinaties daarvan, zijn we op zoek naar actieve, flexibele collega’s.

hoop, zodat de beoordeling werd gesplitst. Voor de zomer werden 52 klinische projectaanvragen beoordeeld. Na de zomer volgt de afweging voor 40 translationele en 48 fundamentele projectaanvragen. In totaal zal het Reumafonds dit jaar 5,3 miljoen euro besteden aan nieuw wetenschappelijk onderzoek naar de oorzaak en behandeling van reuma. Het project in samenwerking met VUmc, onder leiding van prof. dr. J. Dekker, zet in op onderzoek naar de effecten van extra vitamine D en spiertraining met hoge weerstand bij osteoarthritis in de knie. De titels van de drie overige Reade-projecten zijn: 1. Prevention of rheumatoid arthritis by rosuvastatin in seropositive arthralgia patients. O.l.v. dr. D. van Schaardenburg. 2. New biomarkers improving the cardiovascular risk prediction in patients with rheumatoid arthritis. O.l.v. dr. M.T. Nurmohamed.

Kijk voor meer informatie op: www.reade.nl/revalidatiearts

32

3. Cardiac disease prevalence in patients with ankylosing spondylitis. O.l.v. dr. M.T. Nurmohamed.

33

Nieuwe publicaties

Reade Academy events Meer informatie www.reade.nl/readeacademy

Smit CAJ, Zwinkels M, Dijk, T van, Groot, S de, Stolwijk-Swuste JM,

Koevoets R, Dirven L, Klarenbeek NB, Krugten MV van, Ronday

Janssen TWJ.

HK, Heijde DM van der, Huizinga TW, Kerstens PS, Lems WF,

Gluteal blood flow and oxygenation during electrical stimulation

Allaart CF. ‘Insights in the relationship of joint space narrowing

induced muscle activation versus pressure relief movements in

versus erosive joint damage and physical functioning of patients

wheelchair users with a spinal cord injury.

with RA’.

Spinal Cord, advanced online publication.

Ann Rheum Dis. 2013 Jun;72(6):870-4

Workshop door dr. George Prigatano, PHD

Workshop ‘Copen met Coping’ Datum: doorlopend

Smit CAJ, Legemate KJA, Koning A de, Groot, S de, Stolwijk-Swus-

Krieckaert CL, Nurmohamed MT, Wolbink G, Lems WF.

‘Understanding and treating disturbances of higher integra-

Locatie: in overleg

te JM, Janssen TWJ.

Changes in bone mineral density during long-term treatment with

tive brain functions’ & ‘Advances in the field of anognosia,

Doelgroep: professionals

Prolonged electrical-stimulation induced gluteal and hamstring

adalimumab in patients with rheumatoid arthritis: a cohort study.

with clinical implications, including neuropsychotherapy’

Meer info: www.reade.nl/top/reade-academy

muscle activation and sitting pressure in spinal cord injury: effect

Rheumatology (Oxford). 2013 Mar;52(3):547-53

Datum: zaterdag 02 november 2013

of duty cycle.

Doelgroep: psychologen, revalidatieartsen, paramedici, maat-

Leerlijn Handicapbeleving

schappelijk werkers en andere professionals die werken met

Datum: doorlopend

mensen met niet-aangeboren hersenletsel

Locatie: eigen locatie (school)

Broek M van den, Dirven L, Kroon HM, Kloppenburg M, Ronday

The type I IFN signature as a biomarker of preclinical rheumatoid

Locatie: Reade, Overtoom

Doelgroep: speciaal onderwijs

HK, Peeters AJ, Kerstens PJ, Huizinga TW, Lems WF, Allaart CF.

arthritis.

Kosten: € 125 (voor Reade-collega’s € 25)

Kosten: € 985,00 (incl. lesmateriaal)

Early Local Swelling and Tenderness Are Associated with Large-

Ann Rheum Dis. 2013 May;72(5):776-80

Meer info: www.reade.nl/top/reade-academy

joint Damage After 8 Years of Treatment to Target in Patients

Vooraankondiging Symposium ‘Aangepast sporten, van wetenschap naar praktijk’

Minisymposium ‘De Caleidoscoop van RA’

JRRD, advanced online publication

Lübbers J, Brink M, Stadt LA van de, Vosslamber S, Wesseling JG, Schaardenburg D van, Rantapää-Dahlqvist S, Verweij CL.

with Recent-onset Rheumatoid Arthritis.

Otten MH, Prince FH, Anink J, Ten Cate R, Hoppenreijs EP, Arm-

J Rheumatol. 2013 May;40(5):624-9

brust W, Koopman-Keemink Y, Pelt PA van, Kamphuis S, Gorter SL, Dolman KM, Swart JF, Berg JM van den, Wulffraat NM, Rossum

Datum: vrijdag 11 oktober 2013

Voorafgaand aan de promotie van drs. Hennie Raterman

Dirven L, Klarenbeek NB, Broek M van den, Groenendael JH van,

MA van, Suijlekom-Smit LW van.

Doelgroep: bewegingsagogen, sporttherapeuten,

Datum: maandag 16 september 2013

Sonnaville PB de, Kerstens PJ, Huizinga TW, Dijkmans BA, Lems

Effectiveness and safety of a second and third biological agent

revalidatieartsen, beleidmedewerkers sport, sportbonden,

Locatie: VUmc, Maaszaal 4E-11

WF, Allaart CF.

after failing etanercept in juvenile idiopathic arthritis: results

top-/prestatiesporters en wetenschappers

Doelgroep: geïnteresseerden

Risk of alanine transferase (ALT) elevation in patients with

from the Dutch National ABC Register.

Locatie: Reade, Dr. Jan van Breemenstraat

Meer info: www.reade.nl/caleidoscoop

rheumatoid arthritis treated with methotrexate in a DAS-steered

Ann Rheum Dis. 2013 May;72(5):721-7

Kosten: n.v.t.

Symposia Pijn & Arbeid

strategy. Clin Rheumatol. 2013 May;32(5):585-90

Datum: donderdag 17 oktober 2013

Symposium ‘Pharmacokinetics and immunogenicity of TNF-inhibitors’

Raterman HG, Levels H, Voskuyl AE, Lems WF, Dijkmans BA, Esch M van der, Knoop J, Hunter DJ, Klein JP, Leeden M van der,

Nurmohamed MT.

Knol DL, Reiding D, Voorneman RE, Gerritsen M, Roorda LD, Lems

HDL protein composition alters from proatherogenic into less

Doelgroep: bedrijfsartsen, verzekeringsartsen,

Voorafgaand aan de promotie van drs. Charlotte Kriekaert

WF, Dekker J.

atherogenic and proinflammatory in rheumatoid arthritis patients

revalidatieartsen, (arbo)professionals, medewerkers Reade

Datum: woensdag 25 september 2013

The association between reduced knee joint proprioception and

responding to rituximab.



medial meniscal abnormalities using MRI in knee osteoarthritis:

Ann Rheum Dis. 2013 Apr;72(4):560-5

Kosten: € 220 / € 200 / € 150 / € 75 / € 50*

Doelgroep: geïnteresseerden

results from the Amsterdam osteoarthritis cohort.

Meer info: www.reade.nl/biologicals

Osteoarthritis Cartilage. 2013 May;21(5):676-81

Vennegoor A, Rispens T, Strijbis EM, Seewann A, Uitdehaag BM, Balk LJ, Barkhof F, Polman CH, Wolbink G, Killestein J.

Jagt-Willems HC van der, Vis M, Tulner CR, Campen JP van, Woolf

Clinical relevance of serum natalizumab concentration and anti-

AD, Munster BC van, Lems WF.

natalizumab antibodies in multiple sclerosis.

Mortality and incident vertebral fractures after 3 years of follow-

Mult Scler. 2013 Apr;19(5):593-600

up among geriatric patients. Osteoporos Int. 2013 May;24(5):1713-9

Fliess-Douer O, Vanlandewijck YC, Post MW, Woude LH van der, de Groot S.

* Zie I www.reade.nl/top/reade-academy/pijn-arbeid

34

Zorgvernieuwing

Hemke R, Rossum MA van, Veenendaal M van, Terra MP, Deurloo EE,

Wheelchair skills performance between discharge and one year

Jonge MC de, Berg JM van den, Dolman KM, Kuijpers TW, Maas M.

after inpatient rehabilitation in hand-rim wheelchair users with

Reliability and responsiveness of the Juvenile Arthritis MRI Sco-

spinal cord injury.

ring (JAMRIS) system for the knee.

J Rehabil Med. 2013 May 17. doi: 10.2340/16501977-1152. [Epub

Eur Radiol. 2013 Apr;23(4):1075-83

ahead of print] 35

Kort nieuws Wekelijks Reumacafé in koffiecorner Reade Reade opent eens per week een ontmoetingsplaats voor iedereen met reumatische klachten die onder behandeling is van een reumatoloog van Reade. Hier kunnen cliënten terecht die op zoek zijn naar een luisterend oor, die ervaringen uit willen wisselen over hun ziekte en het omgaan

Revalidatie | Reumatologie magazine

ermee. Al pratend kunnen bijvoorbeeld ook vragen voor

is het relatiemagazine van Reade en verschijnt 4x per jaar in een oplage van

de reumatoloog op een rijtje worden gezet of kan voor

6.000 exemplaren.

een bepaald probleem de weg worden gezocht naar de juiste hulpverlener of instantie. Voor behoefte aan infor-

Uitgave

matie of uitleg is één van de reumaconsulenten aanwezig.

Reade, Amsterdam

Het Reumacafé is elke 1e dinsdag van de maand van 14.45 tot 16.15 uur geopend in de koffiecorner van Reade, locatie dr. Jan van Breemen.

Hoofdredactie Karlijn Haantjes, Ed Loet-loetoer Redactie, vormgeving en productie

Interesse? Neem contact op met de reumaconsulenten

HOW Communicatie| Creatie, Eindhoven

van Reade via de receptie: T (020) 5896589, keuze 6 Fotografie

(overige vragen), E [email protected].

Reade HOW Communicatie| Creatie

Vacature

Contact Reade, centrum voor revalidatie en reumatologie / Afdeling Marketing & Communicatie

Op zoek naar een uitdagende nieuwe baan?

Postbus 58271, 1040 HG Amsterdam T (020) 607 16 07 / E [email protected] Bezoekadres Overtoom 283, 1054 HW Amsterdam

“Als revalidatiearts ben ik op hoog niveau bezig met het analyseren en beïnvloeden van gedrag door gezondheidsbevorderende methodieken. Afwisselend en dankbaar werk.” Menno Pont, revalidatiearts cluster Pijn & Gedrag

“Van mogelijkheden naar maximaal resultaat.” Kijk voor meer informatie op www.reade.nl/revalidatiearts

Voor meer informatie zie pag. 32.

Ook interesse in onze digitale nieuwsbrief? Meld u dan nu aan op: www.reade.nl

Dr. Jan van Breemenstraat 2, 1056 AB Amsterdam

Meer dan 100 jaar revalidatiegeneeskunde en reumatologie Reade is de naam voor de organisatie die ontstaan is uit de fusie tussen Revalidatiecentrum Amsterdam (RCA) en het Jan van Breemen Instituut (JBI). Twee gerenommeerde namen op gebied van kwalitatief hoogwaardige revalidatie en reumatologie. De krachtenbundeling van mensen en middelen biedt tal van mogelijkheden om de kwaliteit van de revalidatie en reumatologie verder te verbeteren en te innoveren. Tevens leidt het samengaan tot een verdere versterking van het wetenschappelijke onderzoek, mede door de intensivering van de samenwerking met VUmc.

36

Revalidatie Reumatologie

Recommend Documents