Methotrexaat (Ledertrexate®, Emthexate®)
Inhoud Wat doet Methotrexaat bij reumatische aandoeningen?
3
Wat kunt u verwachten van Methotrexaat?
3
Gebruik
3
Bewaren van Methotrexaat
4
Bijverschijnselen
4
Bloedcontrole
5
Aanvullende informatie
5
Effect op zwangerschap
6
Vaccinaties
6
Sint Maartenskliniek
7
Colofon
8
2
U heeft in overleg met uw arts besloten Methotrexaat te gaan gebruiken. Deze folder geeft informatie over dit geneesmiddel. Heeft u na het lezen nog vragen, dan kunt u daarmee altijd bij uw arts terecht. Wat doet methotrexaat bij reumatische aandoeningen? Bij reumatische aandoeningen zijn de gewrichten langdurig ontstoken, waardoor deze beschadigd kunnen raken. Methotrexaat onderdrukt het afweersysteem en remt ontstekingen. Hierdoor nemen ontstekingsverschijnselen - zoals pijn en stijfheid - af. Daarnaast gaat methotrexaat op lange termijn ook de gewrichtsschade tegen. Methotrexaat is sinds 1954 internationaal op de markt. Een veel gebruikte benaming voor methotrexaat is MTX. Het is op recept verkrijgbaar onder de merknamen Emthexate en Metoject en als het merkloze Methotrexaat en Methotrexate. Methotrexaat is beschikbaar in tabletten van 2,5 mg en in de vorm van spuiten van 7,5 tot en met 30 mg. Wat kunt u verwachten van Methotrexaat? Methotrexaat werkt langzaam. Het kan vier tot acht weken, of soms zelfs langer duren voor het effect merkbaar wordt. Uw arts zal u dan ook meestal adviseren naast MTX andere pijnstillende en ontstekingsremmende middelen te gebruiken. Ongeveer 40-70% van de mensen met reumatoïde artritis die met Methotrexaat worden behandeld, ervaren een afname van klachten. Gebruik Methotrexaat tabletten worden niet dagelijks, maar één keer per week ingenomen. U kunt de tabletten in één keer innemen, maar u kunt er ook voor kiezen de tabletten in drie porties met een tussenpoos van twaalf uur in te nemen. Hierdoor heeft u mogelijk minder last van de bijwerkingen. De tabletten MTX kunnen worden ingenomen met voedsel, maar niet met melk. Gewoon kraanwater is goed. Ook MTX-injecties worden één keer per week onderhuids toegediend. U kunt de Methotrexaat zelf inspuiten. Een verpleegkundige leert u hoe dat moet en kijkt mee hoe u uzelf de eerste injectie toedient. 3
Daarna krijgt u van de apotheek gebruiksklare injecties mee naar huis en kunt u wekelijks één injectie onderhuids spuiten. U kunt de injecties ook laten toedienen door een doktersassistente bij de huisarts of op de polikliniek Reumatologie. Soms komen lokale injectiereacties voor; deze verdwijnen vanzelf. Bewaren van Methotrexaat Methotrexaat moet op een droge, donkere plaats bewaard worden. Bewaar Methotrexaat uiteraard ook buiten het bereik van kinderen.
Bijverschijnselen Het gebruik van MTX kan leiden tot een aantal bijverschijnselen, die meestal snel verdwijnen na stoppen van de behandeling. Het meest voorkomend zijn: Maag- of darmklachten: een vol gevoel, misselijkheid, diarree. Bij bloedonderzoek kan een afwijkende uitslag worden gevonden van de leverfunctie. Van deze afwijkende uitslag merkt u zelf niets. Uw arts zal daarom – uit voorzorg - uw bloed regelmatig controleren. Een afwijkende uitslag van de leverfunctie is doorgaans van voorbijgaande aard. Om deze afwijking te voorkomen, schrijft de arts u bovendien foliumzuur voor. Door foliumzuur te gebruiken, neemt de kans op leverbijwerkingen door methotrexaat drastisch af. Minder voorkomend: Ontsteking van het mondslijmvlies. Stoornissen in de bloedaanmaak. Dit wordt veroorzaakt door de onderdrukking van de aanmaak van beenmerg. Bepaalde vorm van longontsteking. Zelden voorkomend: Huidafwijkingen, haaruitval. Hoofdpijn, duizeligheid. Verhoogde kans op infecties door stoornis in de bloedaanmaak. 4
Als één of meer van bovenstaande verschijnselen of andere lichamelijke veranderingen optreden, neem dan contact op met uw arts.
Bloedcontrole Door regelmatig het bloed te onderzoeken, kunnen vroegtijdige tekenen van lever- en bloedbeeldafwijkingen worden opgespoord. Het is daarom erg belangrijk om u aan de afspraken voor bloedcontrole te houden. Aanvullende informatie Methotrexaat en alcohol Wees voorzichtig met alcohol. Alcohol kan de kans op een afwijkende leverfunctie vergroten. Gebruik daarom bij voorkeur niet meer dan één alcoholconsumptie per dag. Antibiotica Indien uw huisarts of een andere specialist het noodzakelijk acht u met antibiotica te behandelen, meld dan altijd dat u behandeld wordt met MTX. Bepaalde antibiotica (trimethoprim en Co-Trimoxazol) kunnen namelijk niet in combinatie met MTX worden gegeven. Combinaties met andere geneesmiddelen Sommige antibiotica – te weten trimetoprim en co-trimoxazol (Bactrimel®) - kunnen de bijwerkingen van Methotrexaat ernstig versterken. Methotrexaat mag dan ook nooit met deze antibiotica gecombineerd worden. Ook ontstekingsremmende pijnstillers kunnen de bijwerkingen van methotrexaat versterken, met name wanneer u meer dan 15 mg methotrexaat per week gebruikt. Bij reuma worden deze geneesmiddelen toch bewust vaak gecombineerd. De ontstekingsremmende pijnstillers zorgen immers dat de klachten op korte termijn worden aangepakt, terwijl Methotrexaat op lange termijn de reuma te lijf gaat. Omdat de reumatoloog regelmatig uw bloed controleert op bijwerkingen, is de combinatie van methotrexaat met ontstekingsremmende pijnstillers zo veilig mogelijk.Het is wel belangrijk dat de behandelend arts weet welke pijnstillers u gebruikt: ook de vrij verkrijgbare pijnstillers van de supermarkt, apotheek en drogist.
5
Indien u nog andere medicijnen gebruikt, ga dan altijd bij de voorschrijvend arts na of u de andere medicatie samen met de MTX kunt gebruiken. Daarnaast raden wij u aan bij twijfel contact op te nemen met uw huisarts of apotheek. Effect op de zwangerschap Belangrijk voor vrouwen én mannen: MTX kan van invloed zijn op de productie van zaad- en eicellen. Bij gebruik van MTX tijdens de zwangerschap bestaat de kans op miskramen en aangeboren afwijkingen. Daarom wordt altijd geadviseerd om tijdens de behandeling voor een goede, betrouwbare anticonceptie te zorgen en deze na beëindiging van de medicatie nog minstens vier maanden voort te zetten. Indien u een zwangerschap overweegt, overleg dan eerst met uw arts. Vaccinaties Tijdens de behandeling met dit geneesmiddel mag u de griepprik krijgen. De griepprik verhoogt uw weerstand en daarom raden wij u aan om de griepprik te nemen tijdens deze behandeling. Geef dit door aan uw huisarts. Over andere vaccinaties tijdens behandeling is weinig bekend. Overleg in ieder geval met uw arts als u gevaccineerd moet worden met een verzwakt levend vaccin, zoals bof, mazelen, rode hond (BMR), gele koorts, oraal polio of tuberculose (BCG).
6
Sint Maartenskliniek, sterk in beweging De Sint Maartenskliniek in Nijmegen en Woerden is als enige ziekenhuis in Nederland volledig gespecialiseerd in houding en beweging. U kunt bij ons terecht voor behandeling van eenvoudige tot zeer complexe aandoeningen op het gebied van orthopedie en reumatologie. De vestiging in Nijmegen heeft daarnaast een revalidatiecentrum voor revalidatie na ziekte, een ongeval of hersenletsel. Doordat we ons volledig richten op aandoeningen aan het houding- en bewegingssysteem is onze ervaring en kennis groot. We staan dan ook bekend als een vooraanstaand ziekenhuis dat in de behandeling gebruik maakt van de laatste inzichten. Op onze onderzoeksafdeling ontwikkelen we nieuwe behandelmethoden en doen we onderzoek naar het effect ervan. Bij de Sint Maartenskliniek staat de patiënt centraal. U wordt persoonlijk benaderd, deskundig begeleid en kunt rekenen op onze uitgebreide voorzieningen. Wij staan klaar om u gastvrij te ontvangen. Voor meer informatie kunt u terecht op onze website www.maartenskliniek.nl.
7
Meer informatie of vragen
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met: Sint Maartenskliniek Nijmegen, polikliniek Reumatologie: Tel.: (024) 365 94 09. Maartenskliniek Woerden, polikliniek Reumatologie: Tel.: 0348-427794.
Colofon
Uitgave van de afdeling Communicatie, i.s.m. het Reumacentrum. April 2015
Bestelcode
1037776
Adres
Sint Maartenskliniek Nijmegen Hengstdal 3, 6574 NA Ubbergen (bij Nijmegen) Postbus 9011, 6500 GM Nijmegen Maartenskliniek Woerden Polanerbaan 2, 3447 GN Woerden Postbus 8000, 3440 JD Woerden
Internet
www.maartenskliniek.nl
