2 01 3
Jaarverslag C 80 - M 100 - Y 40 - K 10
40% grijs
Mensen met aandacht De belangrijkste doelstelling van Meander is om klanten ondanks beperkingen door ziekte of handicap, in staat te stellen hun eigen leven te leiden. Waar welzijn en wonen centraal staan, is het de klant die (samen met zijn naasten) bepaalt wat er gebeurt en wat belangrijk is. Dat geldt niet alleen voor klanten van Meander Thuiszorg, maar ook voor de bewoners van onze wijkzorgcentra en verpleeghuizen. Onze zorg is er steeds op gericht dat de klant zo lang mogelijk de regie over zijn eigen leven behoudt en zelfstandig kan functioneren. In nauw overleg met de klant of diens familie of vertegenwoordiger wordt gekeken welke vorm van zorg- en dienstverlening het beste aansluit bij de persoonlijke situatie. Wat iedere klant nodig heeft, is oprechte belangstelling van medewerkers die zich in hem / haar verdiepen en zich vooral bezighouden met dat wat voor de klant belangrijk is.
De verzorgende of verpleegkundige is daarbij de steun en toeverlaat van de klant en diens familie. Zij heeft een vak met eigen verantwoordelijkheden en bevoegdheden. Voor haar aangepaste rol heeft zij regelruimte nodig en hoort ze niet van haar primaire taak afgeleid te worden met onnodige bureaucratie. Dit vraagt om een faciliterende leiderschapsstijl en werkwijze van ondersteunende diensten. In 2013 heeft de MeanderGroep naar aanleiding van het regeringsbeleid voor een aantal ombuigingen gekozen. Naast behoud van werkgelegenheid, vooral voor uitvoerende medewerkers, staat kwaliteit van dienstverlening aan onze klanten daarbij voorop. In 2014 zullen we deze ombuigingen verder implementeren. Onder de noemer ‘samen kantelen’ is een transformatieprogramma 2014-2015 voor de thuiszorg opgesteld. In dit programma wordt de burger in zijn eigen buurt als vertrekpunt genomen. Er is sprake van een integrale aanpak op het gebied van zorg en welzijn. Hierdoor kan meer kwaliteit en gezondheidswinst behaald worden tegen lagere kosten.
Jos Meijerink Voorzitter Raad van Bestuur MeanderGroep Zuid-Limburg 1
Jaarverslag 2013
Meander en het Zorgakkoord In 2013 kwam het kabinet met ingrijpende plannen om de langdurige zorg te hervormen en tegelijkertijd fors te bezuinigingen. De belangrijkste punten waren: • Bezuiniging van 40% op hulp bij het huishouden vanaf 1 januari 2015 • Bezuiniging van 25% op begeleiding vanaf 1 januari 2015 • Niet meer indiceren zorg met verblijf van ZZP-3 vanaf 1/1/2014 • Niet meer indiceren zorg met verblijf van ZZP-4 vanaf 1/1/2016 • Extra investeren in functie ‘wijkverpleegkundige’ In een aantal druk bezochte informatiebijeenkomsten wisselden de Raad van Bestuur van MeanderGroep, Jos Meijerink en Roger Ruijters, van gedachten met medewerkers uit de hele organisatie. ‘Slecht nieuws’ zo betitelden ze de plannen. Vooral voor de verzorgingshuizen waar de komende jaren een afbouw zal plaatsvinden, omdat steeds minder mensen een indicatie voor verblijf krijgen. “De toekomst van de langdurige zorg ligt niet in de verzorgingshuizen, maar in de buurt” zo blikte Roger Ruijters vooruit. “Willen we zorgen voor een zachte landing, dan moeten we op tijd aan de slag.” Meander streeft daarbij twee doelstellingen na: voorkomen dat mensen die zorg nodig hebben die niet (meer) kunnen krijgen en zoveel mogelijk behoud van
werkgelegenheid. Kernpunten uit het Meander-beleid zijn: • Opleiden thuishulpen tot helpende of verzorgende • Inzetten wijkverpleegkundigen als zichtbare schakel in elke buurt • Opstarten particuliere dienstverlening aan huis via Meander Homeservice • Meer privacy door het ‘uitdunnen’ van tweepersoons kamers in verpleeghuizen • Afbouw verzorgingshuiscapaciteit en tegelijkertijd aanbieden van beschut wonen via ‘scheiden van wonen en zorg’ • Verzorgingshuispersoneel voorbereiden op werken in de thuiszorg • Afbouw centrale overheadfuncties “Als we wat meer tijd krijgen om onze organisatie aan te passen aan de regeringsplannen en als we kunnen rekenen op de flexibiliteit van onze medewerkers om binnen Meander op een nieuwe plek aan de slag te gaan, dan denken we iedereen met een vast dienstverband binnen boord te kunnen houden. MeanderGroep blijft een innovatieve organisatie. We moeten bezuinigen, maar tegelijkertijd moeten we aantrekkelijk blijven voor onze klanten, onze verwijzers en financiers. Om die reden blijven we investeren in nieuwe zorgcentra, gastvrijheid, opleidingen, zorgtechnologie en innovaties” aldus de Raad van Bestuur.
Mensen met aandacht
Meander Mobiliteitsbureau Om medewerkers met vragen over hun functie – nu of in de toekomst – te begeleiden, heeft Meander sinds eind 2013 een mobiliteitsbureau. Hier kunnen medewerkers terecht als zij zich – vrijwillig en vrijblijvend – willen oriënteren op een andere functie en voor ondersteuning bij het vinden van een nieuwe werkplek. Dat geldt bijvoorbeeld als zij werken in één van de zorgcentra van Meander en zich afvragen of de thuiszorg iets voor hen is. Of voor medewerkers die een tijdelijke aanstelling hebben en onzeker zijn over de toekomst of twijfelen over het volgen van een opleiding om kansen op de arbeidsmarkt te vergroten. De collega’s van het mobiliteitsbureau staan ook klaar om Meander-medewerkers te begeleiden bij een herplaatsing op aanwij2
zing van de directeur/manager omdat er sprake is van afbouw van formatie of het vervallen van een functie.
Bij het Mobiliteitsbureau werken Rilana Pusceddu, Martijn Visser en Christel van den Berg als mobiliteitsfunctionarissen (op de foto 1e. 2e en 4e van links). Marianne van der Donk(derde van links) stuurt het Meander Mobiliteitsbureau aan.
Jaarverslag 2013
Demonstraties tegen kabinetsplannen
Wie is de thuiszorg? Wij zijn de thuiszorg! In het verslagjaar is er een aantal thuiszorgdemonstraties. Die op 6 april in Den Haag is met 6000 demonstranten de grootste. Ook veel Meander-collega’s komen in actie. Het zijn vooral medewerkers van Meander Hulp Thuis die hun vrije dag omruilen voor een dag demonstreren in Den Haag. Voor de meesten is dit geen dagelijkse kost. Dat geldt voor thuiszorgmedewerkers in het algemeen, beaamt Corrie van Brenk, voorzitter van Abvakabo, die deze demonstratie organiseert. Daarom is zij heel tevreden over de opkomst. Staatssecretaris Van Rijn krijgt een petitie met 138.000 handtekeningen aangeboden. De thuishulp-collega’s van Meander hebben ook daar een steentje aan bijgedragen. In weer en wind hebben zij de afgelopen weken in alle grote Parkstad-gemeenten handtekeningen verzameld. Het
kostte niet veel moeite om mensen te laten tekenen, vertelt een collega. “We kregen heel veel steun voor onze actie, soms uit onverwachte hoek. Zo kwam een restauranthouder met warme chocolademelk naar buiten. Trouwens heel veel klanten vragen ook of zij iets kunnen doen om ons bij deze actie te helpen.”
zogenaamde maatwerkvoorziening over. Als je medewerkers van Meander Hulp Thuis ergens boos mee maakt, dan is het met hun werk te omschrijven als ‘poetsen’. Zij zijn de oren en ogen van de zorg en signaleren in een vroeg stadium wanneer mensen achteruit gaan. Daarmee voorkomen zij dat ouderen sneller aangewezen zijn op de veel duurdere vormen van zorg. Maar ze zijn natuurlijk ook bezorgd voor hun baan, als de bezuinigingen doorgaan.
Die klanten zijn een belangrijke reden waarom de bezuinigingen op de thuiszorg zoveel protesten oproepen. De regering wil een groot gedeelte van de huishoudelijke zorg afschaffen. Ouderen en gehandicapten moeten die zorg zelf gaan betalen. Voor de mensen die dit niet kunnen, blijft een
Kippenvel krijgen de Meander-medewerkers als collega Millie het podium in Den Haag betreedt met haar protestrap. Niet alleen zij, alle 6.000 demonstranten reageren enthousiast. Ze mag zelfs aan het eind nog een keer optreden en ook Emile Roemer swingt een beetje mee.
3
Jaarverslag 2013
Meander Homeservice
“Dit is ons antwoord op de kabinetsplannen” De beslissing uit het Zorgakkoord dat de gemeenten vanaf 2015 40% minder budget krijgen voor Hulp bij het Huishouden is niet alleen een strop voor veel klanten, maar ook voor de medewerkers die deze hulp verstrekken. Om tijdig op deze ontwikkelingen te kunnen inspelen is Meander Homeservice in het leven geroepen. Meander Homeservice is Hulp bij het Huishouden, maar dan zonder indicatie. Zo kunnen klanten van Meander die worden gekort in het aantal uren hulp via Meander Homeservice voor € 15 per uur hulp bijkopen. Maar ook voor andere doelgroepen is dit product interessant. “Denk bijvoorbeeld aan tweeverdieners”, zegt manager Ria Schoonens. “Of bijvoorbeeld ouderen die door de strengere regels geen indicatie krijgen, maar wel graag hulp willen.” In sommige regio’s zijn de indicaties al behoorlijk strenger geworden en in 2015 wordt dat alleen nog maar erger. “We merken die vraag nu al”, zegt Ria. “Dan bellen bestaande klanten met de vraag of ze een uurtje extra kunnen inkopen. “Voorheen moesten we ‘nee’ verko-
pen, maar nu kan dat wel!” Met de nieuwe dienst worden niet alleen klanten geholpen, maar juist ook medewerkers. Ria licht toe: “Voor de werving van hulpen kijken we eerst in ons eigen bestand: van oproepkrachten binnen Meander en medewerkers met een tijdelijk contract. Maar ook medewerkers met een vast dienstverband mogen op deze manier extra uren gaan werken. Het is wel belangrijk te weten dat je als hulp van Meander Homeservice niet in dienst bent bij Meander. In feite is de klant je opdrachtgever. Vanuit Meander wordt de bemiddeling gedaan en de administratieve afhandeling. Wij zorgen ervoor dat alle hulpen wekelijks hun salaris netjes krijgen uitbetaald.” Meander Homeservice werd op de Parkstad Zorgbeurs op 12 oktober 2013 als nieuw product in de markt gezet. Sindsdien is er al veel vraag
naar. Klanten en hulpen moeten een Homeservice pakket afsluiten bij Meander Zorgservice voor € 25,per jaar.
Werken aan een goede toekomst voor werknemers is ook goed voor klanten Met veranderingen in de zorg verandert ook het werken in de zorg. Thuis zijn meer handen aan het bed nodig, maar in de verzorgingshuizen juist minder. De MeanderGroep speelt al langere tijd in op die ontwikkeling. “Wij hebben veel super gemotiveerde werknemers en die willen we in de toekomst heel graag blijven inzetten. Zij zijn ons visitekaartje”, zegt Tessa Schreibers, manager Meander Werk. Medewerkers die niet in een instelling kunnen blijven werken, krijgen de kans zich te laten omscholen naar een baan in de thuiszorg. “We zetten daarbij in op een volledig behoud van banen”, aldus Tessa Schreibers. Het werk in de thuiszorg is natuurlijk anders dan het werk in een instelling. “Daarom geven we onze medewerkers de kans om vrijblijvend kennis te 4
maken met het werk in de thuiszorg. Ook ondersteunen en begeleiden we alle mensen die zich willen laten omscholen.” Een andere belangrijke ontwikkeling is dat de MeanderGroep de Hulp bij het Huishouden moet inkrimpen. Daarom kunnen thuishulpen met een vast contract zich al langere tijd
laten omscholen, bijvoorbeeld tot helpende of verzorgende IG. “Je laten omscholen is echt een goed idee. Ik heb net mijn diploma als verzorgende IG en heb nu al een baan: ik mag blijven werken in het team waarin ik ben opgeleid. Daar ben ik heel blij mee, want ik voel me thuis in dat team. Blijkbaar hebben ze vertrouwen in mij” vertelt Sandra Smeets. Zij werkt al 10 jaar bij de MeanderGroep. Ze begon destijds als thuishulp-basis en deed huishoudelijk werk bij cliënten thuis. Mooi werk waarin je een band opbouwt met > mensen. “Maar ik wilde ook voor
Jaarverslag 2013
Een belangrijke stap met het oog op de toekomst
Zorgcentra passen entree en restaurant aan Een gevoel van gastvrijheid kan een doorslaggevende reden zijn waarom mensen kiezen voor een verblijf of een bezoek aan een van de Meander-locaties. Het gaat daarbij om de beleving van een heleboel factoren. Natuurlijk aandacht en bejegening, maar ook de omgeving speelt een belangrijke rol. Op diverse locaties worden de entree en het restaurant aangepast. “Is het niet prachtig geworden?” Tevreden kijkt mevrouw Schroën het vernieuwde restaurant van wijkzorgcentrum Firenschat rond. Het lijkt net een vakantiepark of een hotel, vindt ze.
Wie wil hier niet graag zitten? Eind december werden na een ingrijpende verbouwing de vernieuwde entree en het restaurant van Wijkzorgcentrum Firenschat in Kerkrade-west
Roger Ruijters, Raad van Bestuur van de MeanderGroep, opent samen met de heer Jansen, die het langst in Wijkzorgcentrum Firenschat woont, het vernieuwde restaurant.
>
in gebruik genomen. De entree oogt heel open en uitnodigend, mede dankzij de loungehoek die hier gecreëerd is. Hier is ook de balie van de receptie, maar die naam is eigenlijk verouderd. Het wordt het wijkservicepunt waar bezoekers worden ontvangen en waar wijkbewoners terecht kunnen voor allerhande informatie. De entree loopt over in het restaurant zodat er meer ruimte en eenheid is ontstaan. Het restaurant oogt niet alleen heel gezellig, dankzij allerlei voorzieningen is het ook multifunctioneel. Deze verbouwing is een belangrijke stap met het oog op de toekomst van Wijkzorgcentrum Firenschat. Marcelle Vliegen, facilitair manager: “We richten ons hiermee heel nadrukkelijk ook op onze nieuwe doelgroep, de wijkbewoners. Zij moeten hier graag naartoe komen. Voor een gastvrij Firenschat zijn sfeer en ambiance van groot belang en die bieden onze nieuwe ruimtes volop.” Firenschat is het eerste wijkzorgcentrum waar een dergelijke verbouwing heeft plaatsgevonden. In 2014 worden soortgelijke verbouwingen afgerond in Wijkzorgcentrum Heereveld en de Hamboskliniek.
mensen zorgen. Daarom ben ik zo blij dat ik de kans heb gekregen om mij verder te laten scholen.” Zo werd ze in een jaar opgeleid tot helpende. Aansluitend volgde ze twee jaar de opleiding tot verzorgende IG. Een drukke, maar vooral leuke tijd. “Ik heb nu met zes anderen mijn diploma gehaald. We hebben elkaar echt geholpen.”In haar nieuwe functie voelt ze zich inmiddels helemaal thuis. “Ik vind het geweldig werk. Je kunt echt iets voor mensen betekenen. Als ik weg ga en mensen zijn tevreden, ben ik dat ook.” Regelmatig is er binnen Meander een groep thuishulpen die na omscholing het diploma tot helpende in ontvangst kunnen nemen.
5
Jaarverslag 2013
Het wijkzorgcentrum van de toekomst ‘Help, het bejaardenhuis gaat dicht’. Deze noodkreet dook in 2013 regelmatig op in de berichtgeving op radio, tv en de kranten. Het kabinet-Rutte heeft in het regeerakkoord besloten tot een versobering van de ouderenzorg. Voor iemand met een lichte indicatie voor zorg is in de toekomst geen plaats meer in een door de overheid gefinancierd verzorgingshuis. MeanderGroep is beter voorbereid dan veel andere zorgorganisaties op deze ontwikkeling. Al geruime tijd investeert Meander niet meer in traditionele verzorgingshuizen maar in moderne wijkzorgcentra met vrijwel uitsluitend verpleeghuiszorg, meestal in de vorm van groepswoningen voor mensen met dementie. Daarbij horen dan een dienstencentrum met een uitvalsbasis voor Meander Thuiszorg en eerstelijnsvoorzieningen als een huisartsenpraktijk, apotheek en een aantal zorgwoningen. De bewoners van deze woningen kunnen dankzij de nabijheid van het dienstencentrum desgewenst zorg krijgen zoals die nu verleend wordt in het verzorgingshuis. Het streven is in iedere wijk van Kerkrade, Landgraaf en Simpelveld (de gemeenten waar MeanderGroep verpleeg-
en verzorgingshuiszorg aanbiedt) zo’n wijkzorgcentrum te realiseren. Op de plek van het afgebroken verzorgingshuis De Dormig, naast het gelijknamige verpleeghuis, verrijst momenteel het complex De Nieuwe Dormig. Dit bestaat uit 60 luxe huurappartementen, waar de bewoners dag en nacht gebruik kunnen maken van alle soorten (zorg) diensten. Op de begane grond komt een gezondheids-centrum dat plaats biedt aan onder andere huisartsen, fysiotherapeuten, een apotheek en een Centrum voor Jeugd en Gezin. De bouw is in februari 2013 van start gegaan en naar verwachting rond de bouwvak van 2014 zal het gebouw opgeleverd worden. In Kerkrade-zuid start in 2014 de bouw van Wijkzorgcentrum Nulland dat op termijn het verouderde Zorgcentrum Vroenhof moet vervangen. De nieuwbouw omvat 6 groepswoningen met in totaal 46 plaatsen voor verpleeghuiszorg aan mensen met dementie, 39 woningen met 2 slaapkamers (onder de huurtoeslaggrens) en een dienstencentrum met de uitvalsbasis voor Meander Thuiszorg, huisartsenpraktijk, apotheek, fysiotherapie- en logopediepraktijk. Ook heeft MeanderGroep plannen voor de bouw van 6 groepswoningen voor in totaal 42 mensen met dementie in Landgraaf (Nieuwenhagen).
In oktober 2013 werd het hoogste punt bereikt bij de bouw van de Nieuwe Dormig, een woongebouw inclusief gezondheidscentrum nabij de dorpskern van Nieuwenhagen.
6
Jaarverslag 2013
Samen kantelen Onder de noemer ‘Samen Kantelen’ heeft MeanderGroep een transformatieprogramma 2014-2015 opgesteld. Meander beschouwt 2014 als een belangrijk kwartiermakersjaar, waarin de organisatie moet worden aangepast aan de nieuwe werkelijkheid. Doel is een zorgstelsel dat meer kwaliteit biedt, meer aandacht heeft voor preventie, gedrag en gezondheid en tegelijkertijd minder kost. Mensen kunnen en moeten zolang als mogelijk zelfstandig in hun vertrouwde omgeving blijven wonen. Op die veranderingen bereidt Meander zich voor en dat begon al in 2013.
Mensen met aandacht
“Je ziet het zelfvertrouwen van de klant groeien”
Zelfregie en Eigen Kracht Meer werken vanuit de zelfregie van mensen, uitgaan van hun wensen en mogelijkheden in samenspraak met het eigen netwerk. Dat is de uitdaging waar professionals in de zorg en welzijn voor staan. In 2012 is, in samenwerking met kenniscentrum Movisie, een groep professionals in Parkstad opgeleid om training te geven in Zelfregie en Eigen Kracht. In 2013 zijn diverse wijkteams door deze trainers opgeleid. Met de trainingen moet worden bereikt dat alle professionals in Heerlen gaan werken vanuit de kracht van de burger. Niet focussen op wat burgers niet kunnen, maar aansluiten op hun talenten en hun eigen sociaal netwerk. En waar dat netwerk grotendeels ontbreekt, ondersteunen in het opbouwen en versterken van het netwerk. De gemeente is initiatiefnemer, maar het project wordt gedragen door partners zoals Meander, Sevagram, Alcander en Mondriaan. Nieuwe werkwijze De trainingen staan niet op zich, maar passen binnen een nieuwe werkwijze. De gemeente en haar zorgpartners worden geconfronteerd met grote veranderingen en bezuinigingen. Het Rijk geeft gemeenten meer taken en
verantwoordelijkheden, die ze met minder geld dan voorheen moeten uitvoeren. De gemeenten krijgen daardoor de regie op terreinen waar ze eerst geen zeggenschap hadden. Dat biedt kansen om de zorg voor kwetsbare burgers beter te organiseren. Ondersteuning Famke Beckers, wijkverpleegkundige en Zichtbare Schakel bij Meander, volgde de training. “Ik vond het prettig dat de trainers uit verschillende werkvelden kwamen en daardoor eigen ervaringen hadden met zelfregie. Zichtbare Schakels leerden van WMO-consulenten en andersom. Ook de verscheidenheid aan organisaties sprak me aan, van Alcander tot Mondriaan. Door al die partijen in één trainingsgroep samen te voegen,
worden onderwerpen vanuit verschillende perspectieven bekeken en besproken. Daar leer je van. En bovendien draagt het ook nog eens bij aan de versterking van je eigen netwerk.” Het stimuleren van de klant om zelf, of met behulp van een netwerk, naar oplossingen te zoeken was voor de meeste cursisten niets nieuws. In de trainingen leerden ze echter concrete technieken om dit professioneel toe te passen. Uiteraard vraagt deze vernieuwde werkwijze niet enkel aanpassingen van de professional; ook voor de klant betekent dit verandering. Melanie Huibers, ook werkzaam bij Meander als Zichtbare Schakel, geeft aan: “Vaak is het wel wennen voor klanten. Er wordt toch nog veel gedacht dat de hulpverleners het wel even zullen regelen. Dat is in eerste instantie vaak een teleurstelling, maar je merkt dat het zelfvertrouwen van de klant groeit als zij zelf mee kunnen denken over mogelijke oplossingen”.
7
Jaarverslag 2013
“Werken in de thuiszorg is een verrijking” “Als ik morgen weer gevraagd word om in de thuiszorg te werken, dan zeg ik ‘prima, dat doe ik’. Ik weet dat het voor afwisseling en verrijking in je beroep zorgt.” Marion Baur werkt al 12 ½ jaar als verpleegkundige in de intramurale zorg, de laatste jaren in Wijkzorgcentrum Laethof. Twee jaar geleden deed ze voor het eerst ervaring op in de thuiszorg. “Het was een noodoplossing. Ik kwam ’s morgens op het werk en de collega’s van de thuiszorg zaten met een acuut tekort aan handen. Ik ben meteen ingesprongen en heb toen ervaren dat werken in de thuiszorg echt anders is, maar erg leuk en afwisselend.” Directeur Mieke Franssen luistert met plezier naar het verhaal van Marion. “In Laethof vormen de intramurale en de extramurale medewerkers één team. Samen zijn ze verantwoordelijk voor bewoners en voor klanten in de wijk. Ook het feit dat dit wijkzorgcentrum geen ondersteunende diensten als een receptie heeft, dwingt medewerkers samen te werken en samen problemen op te lossen. Het resultaat is een team – van vrijwilligers tot verpleegkundigen – met een grote taakvolwassenheid.” “We maken volop gebruik van elkaars deskundigheid en mogelijkheden”, vult Marion aan. “Thuiszorgmedewerkers ondersteunen in een van de woongroepen bij de zorg voor een onrustige bewoner; de intramurale collega’s nemen de calamiteitentelefoon van de thuiszorg op in de periode tussen de ochtend- en de middagroute en ikzelf ga als valcoach naar klanten van de thuiszorg. Door ons enthousiasme over deze uitwisseling, steken we andere collega’s aan om ook eens zoiets te proberen. Dat is mooi.”
8
Marion Baur: “Wees flexibel bij het switchen van intra naar extramuraal.”
Jaarverslag 2013
Zorgtrajectbegeleiding dementie
Steun en toeverlaat thuiswonende dementerende en mantelzorger In Parkstad maakt inmiddels 85% van de huisartsen gebruik van zorgtrajectbegeleiding voor dementerenden. De verwachting is dat dit in de loop van 2014 zal oplopen tot 100%, zodat alle inwoners van Parkstad beroep kunnen doen op deze zorg. De zorgtrajectbegeleider begeleidt mensen met dementie vanaf het eerste ‘niet-pluis gevoel’ tot aan het moment waarop iemand verhuist naar een verpleeghuis of overlijdt. “Mijn functie biedt de mogelijkheid om een dementerende langer verantwoord thuis te laten wonen.” Sharon Aretz is nu twee jaar zorgtrajectbegeleider dementie, na 15 jaar in de verpleeghuiszorg voor dementerenden gewerkt te hebben. “Het mooie van deze functie is dat ik in een vroeg stadium met de klant in contact kom en rustig de relatie kan opbouwen. Je komt zo te weten welke zorg en begeleiding passend is. Op dat moment kun je ook nog veel met de klant zelf bespreken. Het gaat er niet om meteen oplossingen aan te dragen, maar om juist rustig de tijd te nemen voor verkenning, want iedere situatie is anders. Je hebt langlopende contacten zodat je echt een band kunt opbouwen.”
Zorgtrajectbegeleiding wordt in 2013 vergoed vanuit de AWBZ. “Nog wel”, aldus Nicole Thomas, ketenregisseur dementiezorg in Parkstad. “Mogelijk wordt het in 2014 overgeheveld naar de zorgverzekering. Maar nu al merken we de gevolgen van de bezuinigingen. Zo wordt het moeilijker om dagopvang te regelen voor klanten. We moeten steeds creatiever worden.”
Naast de klant In 2011 is dit project, een initiatief van de MeanderGroep, officieel van start gegaan. In Parkstad is het een samenwerkingsverband tussen Meander, Sevagram en Cicero. Er zijn in totaal 23 zorgtrajectbegeleiders, waarvan er 15 in dienst van Meander zijn. Ze zijn allen verbonden aan één of meerdere huisartsenpraktijken. Voor Sharon zijn dat de praktijken in Nuth. Ze is weliswaar in dienst van Meander maar werkt onafhankelijk in de keten dementiezorg Parkstad. ‘Ik sta naast de klant en kijk wat er nodig is: van het informeren van de familie over het ziektebeeld tot het praktisch regelen van zaken, zoals extra ondersteuning in de thuissituatie of dagopvang voor de klant. Het ondersteunen van de mantelzorger is daarbij minstens zo belangrijk. Als die uitvalt kan een dementerende niet meer thuis wonen. Vaak geeft de wetenschap dat ik er voor hen ben en dat ze me altijd kunnen bellen, al heel veel rust.” Samenwerking Behalve met de huisarts en de praktijkondersteuner werkt de zorgtrajectbegeleider ook nauw samen met onder andere de managers van de thuiszorg en de hulp bij het huishouden. “De thuishulpen zijn heel belangrijk” vertelt Sharon. Zij hebben vaak een vertrouwensband met een klant en merken als eersten dat er iets aan de hand is. Behalve vanuit de huisartsenpraktijk krijg ik ook vaak vanuit de thuiszorg de vraag om bij iemand langs te gaan.”
Nicole Thomas (links) en Sharon Aretz (rechts): “Zorgtrajectbegeleiding is de spil in de zorg voor de thuiswonende dementerende”.
9
Jaarverslag 2013
Wijkzorgcentrum Heereveld
‘Thuiszorg’ in het verzorgingshuis
Els Frauenrath, manager Wijkzorgcentrum Heereveld: “We moeten denken en werken als in de thuiszorg”.
Hoe bereid je je in het verzorgingshuis voor op de toekomst? Els Frauenrath, manager in Wijkzorgcentrum Heereveld besloot de zorg- en dienstverlening helemaal anders te organiseren. Inspiratie daarvoor vond ze in de thuiszorg en in het hotelwezen. De achterliggende gedachte is om een combinatie te vinden van efficiënt werken, tevreden bewoners en een lagere werkdruk. Daartoe vormen het verzorgingshuis en de zorgwoningen sinds 1 december 2013 samen als het ware een wijk waar 4 (buurt)teams routes afleggen om zorg aan de bewoners te verlenen. Die routes lopen dwars door het hele huis; de indeling in twee afdelingen met een vast team is losgelaten. Deze nieuwe werkwijze zorgt voor een evenrediger verdeling van werkbelasting en werkverdeling en meer flexibiliteit. Terwijl tegelijkertijd wel 24 uur per dag de juiste inzet van personeel gegarandeerd is, zowel in aantal als in kwaliteit. Omdat er in kleine teams wordt gewerkt, ziet een bewoner zo min mogelijk verschillende gezichten. De medewerkers van de huishoudelijke dienst zijn toegevoegd aan de teams. Zij ondersteunen bij zogeheten niet-cliëntgebonden werkzaamheden. Zij wassen af, maken bedden op, ruimen kamers op enzovoort; werkzaamheden die
10
voorheen het zorgteam deed. Om hun werk te vergemakkelijken deed Els een paar ideeën op in hotels. “We hebben gekleurde kaartjes om aan de deur van een bewonerskamer te hangen. Een oranje kaartje als de bewoner verzorgd wordt, zodat de zorgondersteuner weet dat hij niet moet storen en een groen kaartje als de zorg klaar is. Voordeel is ook dat je in één oogopslag in een gang ziet waar de zorgmedewerker bezig is. Ook de overzichtslijsten die de ondersteuners kunnen afvinken, heb ik overgenomen uit het hotelwezen.” Net als klanten van de thuiszorg hebben de bewoners hun medicijnen nu op hun kamer, eventueel in een afgesloten kastje. Op iedere kamer ligt een thuiszorgdossier. De planning wordt gemaakt in het systeem dat ook de thuiszorg gebruikt. Els: “De nieuwe werkwijze betekende een grote verandering. ‘Het lijkt wel of ik een nieuwe baan heb’ hoor ik regelmatig van medewerkers. En inderdaad, op de automatische piloot je werk doen, lukt niet meer. Je moet leren denken als in de thuiszorg. Bij een klant ben je verantwoordelijk voor de hele zorg, inclusief de medicatie. Ook voor bewoners is het wennen: andere zorgtijden en nieuwe gezichten. Je moet de tijd nemen om de noodzaak van deze verandering goed uit te leggen.”
Jaarverslag 2013
Levensloopbestendige buurten en wijken “De meeste mensen zijn graag bereid om iets voor een ander te doen. Die kracht willen wij in wijken mobiliseren.” Dat is de overtuiging van Roger Ruijters van de Raad van Bestuur van de MeanderGroep. Door elkaar meer te helpen, kunnen mensen langer zelfstandig blijven wonen. Het onderlinge contact draagt zo bij aan de kwaliteit van leven. Mensen voelen zich minder eenzaam en veiliger.
Door de kracht van wijkbewoners aan te boren, wordt het ontstaan van levensloopbestendige buurten bevorderd. Dat is hard nodig, zegt Roger Ruijters. Door de bezuinigingen zal de ouderenzorg immers veranderen. “We moeten meer doen met evenveel of minder mensen. Als professionals willen we daarom meer samenwerken met de informele zorg in wijken.”
Mensen met aandacht
Nieuw initiatief in Simpelveld / Bocholtz: d’r Durpswinkel In september 2013 opende d’r Durpswinkel zijn deuren in Bocholtz en Simpelveld. Een winkel waar de inwoners van deze gemeente met al hun hulpvragen terecht kunnen. Of zij nu een rollator nodig hebben, gebruik willen maken van de boodschappendienst of niet meer in staat zijn om zelf een schilderijtje aan de muur te hangen. In d’r Durpswinkel staan professionals en vrijwilligers klaar om hen te helpen. De Durpswinkel is in Simpleveld ontstaan in samenwerking met de gemeente, Impuls/Welzijnsgroep en de MeanderGroep. De uitdaging is om met minder geld dezelfde kwaliteit te bieden. Of dingen zelfs beter te doen. Vanuit die gedachtegang is d’r Durpswinkel ontstaan. Net als vroeger een winkel die alles in huis had. Bovendien was de dorpswinkel een belangrijke ontmoetingsplek. Dat idee is vertaald naar een breed servicepakket op het gebied van zorg, maar je kunt ook naar d’r Durpswinkel toe om een praatje te maken en anderen te ontmoeten.” Roger Persoon, directeur MeanderGroep Simpelveld / Bocholtz: “Met d’r Durpswinkel halen we muren weg die nu nog tussen de verschillende instanties staan. Het zorgaanbod is een doolhof, ook op financieel gebied. Met d’r Durpswinkel brengen we alle disciplines bij elkaar. De wijkverpleegkundige heeft contact met de ouderenadviseur en die heeft weer contact met de manager Hulp bij het Huishouden. Sneller, efficiënter en beter gestroomlijnde communicatie. Dat is het mooie van ons plan en daar ben ik
heel trots op. De klant hoeft maar één nummer te bellen of komt gewoon naar d’r Durpswinkel en wordt geholpen.” In de eerste plaats zijn het vrijwilligers die de winkel bemannen. Ze zijn opgeleid om alle mogelijk vragen te beantwoorden of door te leiden naar de juiste instantie. Achter de schermen werkt het maatwerkteam. Een team van professionals van Meander, Impuls en de gemeente. Daar omheen zit nog een groter team van alle ketenpartners zoals de huisartsen, de woningstichting, de politie, Steunpunt voor Mantelzorg, Ruggesteun enz.
11
Jaarverslag 2013
Zichtbare Schakels
“Samen zetten wij ons in voor de wijk” Staatssecretaris Martin van Rijn noemt hen ‘ankerpunten in de verandering langdurige zorg’. Ook binnen Meander nemen zij een centrale plaats in bij de plannen om ons voor te bereiden op het nieuwe zorgstelsel. De verpleegster in de wijk, net als vroeger. Een vertrouwd gezicht voor de mensen in de wijk; korte lijnen met de huisarts, met welzijnswerkers en andere professionals. De wijkverpleegkundige zorgt ervoor dat de groeiende groep ouderen die thuis blijft wonen, dit zonder problemen kan doen. De MeanderGroep heeft inmiddels 50 wijkverpleegkundigen die de functie Zichtbare Schakel hebben. Wijkverpleegkundige Boukje Bakker is Zichtbare Schakel in Kerkrade West. Burgers met vragen weten haar makkelijk te vinden, net als de professionals in de wijk. Andersom zoekt zij zelf contact met partijen als dat nodig is. Ze kent iedereen: van huisarts en wijkagent tot maatschappelijk werker en gemeenteambtenaar. “Samen zetten wij ons in voor de wijk.” Boukje Bakker werkt als wijkverpleegkundige gewoon mee op de routes in de wijk. Om haar schakelfunctie goed te kunnen vervullen, is het belangrijk dat ze letterlijk zichtbaar is in de wijk. Daarom draait ze bijvoorbeeld mee in het sociale wijkteam in Kerkrade-West. In haar rol als Zichtbare Schakel gaat ze goed na wat mensen zelf nog kunnen, eventueel met hulp van familie of de buren. Ook collega’s in de verzorging en verpleging en de Hulp bij het huishouden, kunnen met hun vragen over cliënten bij deze Zichtbare Schakels terecht. “Ons doel is dat mensen langer zelfstandig thuis kunnen blijven wonen, op een prettige manier. Deze netwerkfunctie draagt daar zeker aan bij”, heeft Boukje Bakker ervaren. “Als wijkverpleegkundige kom ik veel bij mensen thuis. Ik kan ze snel op weg helpen als dat nodig is. Vaak weten mensen de weg naar instanties niet, ik wel. Ik kan mensen bovendien met elkaar in contact brengen, of naar activiteiten in de wijk verwijzen. Zo gaan we vereenzaming tegen en ook dat vergroot de zelfredzaamheid. Daarnaast ontmoet ik regelmatig wijkbewoners die ik kan stimuleren vrijwilligerswerk te doen. Op die manier kunnen mensen iets terug doen en dat bevordert weer de participatie.”
Boukje Bakker en haar collega Khalid Lachker zijn Zichtbare Schakels in Kerkrade-west.
12
Jaarverslag 2013
Met Meander terug naar de maatschappij De MeanderGroep biedt mensen de mogelijkheid om als vrijwilliger werkervaring op te doen. Zo kunnen zij hun dag zinvol besteden en weer deelnemen aan de maatschappij. Bovendien vergroten mensen zo hun kans op betaald werk. Andersom kan de MeanderGroep de hulp van deze vrijwilligers heel goed gebruiken. Zo wordt Wijksteunpunt Schandelen grotendeels gerund door vrijwilligers, met professionele ondersteuning van de welzijnsorganisatie Alcander. In het steunpunt kunnen mensen uit de wijk terecht voor een kop koffie, of een maaltijd. Daarnaast worden er activiteiten georganiseerd: van handwerken tot gymnastiek voor ouderen. Ook de thuiszorg en een Zichtbare Schakel zijn in het centrum gevestigd. Het is een ideale plek om werkervaring op te doen, vertelt Hannie Vaessen van de MeanderGroep. Zelf verzorgt ze voorlichting aan jongeren onder de 28 jaar die instromen via het project Baanbrekend Werk van de gemeente Heerlen. Deze jongeren doen drie maanden werkervaring op in het wijksteunpunt en daarna in de thuiszorg. “Zij leren huishoudelijk werk te doen en werken zo aan een juiste beroepshouding: ze ervaren hoe het is om op vaste dagen aan het werk te zijn. Het gaat overigens om een beperkt aantal jongeren. In 2013 zijn 6 jongeren doorgestroomd naar betaald werk.” Chauffeurs Daarnaast heeft het Dienstencentrum 3 vrijwillige chauffeurs die ouderen in de wijk ophalen met een Bea-auto van de MeanderGroep. Zij wisselen elkaar daarbij dagelijks af. “Verder grijpen allochtonen de kans om vrijwilligerswerk te doen. Zij leren zo sneller Nederlands en dat vergroot hun kans op betaald werk. Ook het onderlinge contact en begrip wordt op deze manier bevorderd.” Hannie Vaessen benadrukt dat het slechts om voorbeelden gaat. De MeanderGroep geeft mensen op verschillende plaatsen in de organisatie
“Dit is heel leuk en dankbaar werk”, Marcel Keerssemeeckers (48), vrijwillige chauffeur van de Bea-auto.
de kans om werkervaring op te doen. Zo kan Meander dankzij de samenwer-
king met de sociale werkvoorziening bijvoorbeeld huismeesters aanstellen.
13
Jaarverslag 2013
Dienstencentrum Lupinehof: buurtgericht en laagdrempelig
Het nieuwe terras bij Lupinehof
Met ingang van 2015 wordt de functie Begeleiding vanuit de AWBZ overgeheveld naar de WMO. Ook het aanbieden van dagactiviteiten in groepsverband valt hieronder. Deze overgang naar een andere wijze van financiering gaat gepaard met een forse volumekorting die al in 2014 merkbaar zal zijn. Het uitgangspunt voor de MeanderGroep is dat er in principe in elke wijk een dienstencentrum aanwezig is als centraal punt voor het buurtgericht werken. Onderdeel van dit dienstencentrum is een laagdrempelige dagbesteding met een minimale inzet van professionals en een maximale samenwerking met welzijnsorganisaties, gemeente, woningcorporatie, verenigingen en informele zorg. In 2014 moet de dagverzorging oude stijl veranderen in zo’n nieuw dagbestedingscentrum.
14
In Dienstencentrum Lupinehof in Kerkrade-west is men zich terdege bewust van de komende veranderingen. “Wij organiseren van alles om de wijk meer te betrekken bij ons dienstencentrum” vertelt Bianca Franck, een van de medewerkers daar. “Zo hebben we al twee maal een heel succesvolle Burendag georganiseerd in samenwerking met woningcorporatie HeemWonen en SGL die ook een aantal woningen in dit complex huurt. Ook het oktoberfeest kon rekenen op veel belangstelling. Je merkt dat
dergelijke activiteiten mensen over de drempel helpen. Het terras dat HeemWonen na intensief overleg met Meander heeft aangelegd, helpt eveneens mee. Iedereen kan daar iets komen drinken. De samenwerking met onze collega’s van de thuiszorg wordt steeds intensiever. Straks wordt dit hun uitvalbasis in de wijk en gaat de Zichtbare Schakel hier spreekuur houden. Ik merk nu al dat buurtbewoners ons weten te vinden, bijvoorbeeld als iemand onwel geworden is of de huissleutel zoek is. Dat is precies wat we willen: herkenbaar zijn in de wijk.”
Jaarverslag 2013
Het nieuwe zorgen Hoe kan de MeanderGroep mensen in een kwetsbare positie op een zo doelmatig mogelijke manier ondersteunen in hun zelfredzaamheid? Dat vraagt om slimme en creatieve oplossingen. Thuiszorgtechnologie biedt wellicht een deel van de oplossing. ‘Het Nieuwe Zorgen’ wordt dit project genoemd en twee wijken in Kerkrade zijn hierin de koplopers. Uiteindelijk wil Meander ‘Het Nieuwe Zorgen’ in zijn gehele werkgebied invoeren. Want nu blijkt al dat er computerprogramma’s zijn die helpen om de zelfredzaamheid en het gevoel van veiligheid van klanten te vergroten. Zij vormen zo een zinvolle aanvulling op de reguliere thuiszorg.
Mensen met aandacht
iPad doet intreden in de thuiszorg
Op afstand wat kan, dichtbij wat moet Mevrouw Sporck uit Kerkrade-zuid wil de iPad die zij via Dalila Dsouli, wijkverpleegkundige van Meander Thuiszorg, ter beschikking heeft gekregen, al niet meer kwijt. Een deel van het fysieke contact met de medewerkers van het buurtteam van MeanderThuiszorg heeft zij ingeruild voor beeldzorg. Behendig vliegen haar vingers over het scherm voor een demonstratie. “Soms is het meer dan voldoende om alleen even via de iPad contact te hebben met Dalila of een van haar collega’s. Het geeft me ook meer vrijheid. Ik hoef niet altijd thuis te wachten op de zorg, maar bepaal zelf mijn zorgmomenten. Omdat ik de verpleegkundigen en verzorgenden zo goed ken, voelt het heel vertrouwd om ook op deze manier contact te hebben. Ik zou het nog fijner vinden, als ik het ook voor alarmering zou kunnen gebruiken. Veel moderner dan zo’n zender om mijn nek. Daar voel ik me nog te actief voor. De iPad heb ik toch altijd bij de hand.” Wijkverpleegkundige Dalila heeft inmiddels al ruimschoots ervaring met beeldzorg. “Via het beeldscherm kun je bijvoorbeeld controleren of de klant zijn medicatie heeft genomen. Je kunt meekijken tijdens het toedienen van de insuline en checken of iemand gegeten heeft. Het feit dat de verpleegkundige in beeld verschijnt, is voor veel mensen een geruststellend
idee. Je kunt dan als verpleegkundige snel genoeg bepalen of je toch nog even persoonlijk langs moet gaan of niet. Cliënten voelen zich met beeldzorg zelfredzamer en wij als medewerkers kunnen op deze manier veel efficiënter zorg verlenen. Het mes snijdt dus aan twee kanten. De iPad is in eerste instantie bedoeld voor het verlenen van zorg, maar een leuke bijzaak is dat mensen er ook mee kunnen skypen (beeldbellen) met
familieleden die niet in de buurt wonen. Er zitten ook andere applicaties op, zoals links naar dagbladen, een dagelijkse prijsvraag en spelletjes. “Ik gebruik hem voor Facebook” vertelt mevrouw Sporck. “Mijn kleinzoon reageerde verbaasd toen hij voor de eerste keer mijn iPad zag. ‘Oma, kun jij dat?’ vroeg hij. Al snel had hij in de gaten dat oma prima uit de voeten kan met haar iPad.”
15
Jaarverslag 2013
In Firenschat en Vroenhof:
Meeleven met familielid dankzij Familiekanaal Ook om familie en kennissen van bewoners van wijkzorgcentra en verpleeghuizen op de hoogte te houden van de activiteiten is digitale communicatie dé oplossing. In 2013 kregen de Wijkzorgcentra Firenschat en Vroenhof in Kerkrade een Familiekanaal. Met deze website worden naasten op een laagdrempelige manier betrokken bij het wijkzorgcentrum.
Noor Lagerwey, Patricia Brull en Vera Lassauw (Activiteitenbegeleiding Firenschat) zijn enthousiast over deze nieuwe communicatievorm. “Vaak weet familie niet wat er allemaal gebeurt in het zorgcentrum. Nu is het voor hen heel gemakkelijk om even te kijken welke activiteiten er zijn, wat de openingstijden zijn van het restaurant en de winkel, of wat het laatste nieuws hier is. Ze kunnen hun bezoek hierop afstemmen of zich inschrijven om deel te nemen aan een van de activiteiten.” Deze vorm van communicatie nodigt naasten uit om aan activiteiten deel te nemen. Door een formulier aan een activiteit of actie te hangen kun je als locatie interactie bewerkstelligen. Het is voor de familie laagdrempeliger om aan te sluiten bij een bestaande activiteit in het verpleeghuis dan om een uur ‘ongemakkelijk bij oma op de bank te zitten’. Bovendien voelt familie dat ze ertoe doen als ze direct een rol krijgen in de activiteit. Rondbrengen van koffie, een rolstoel duwen en het begeleiden van een spel geeft voldoening.
“Het Familiekanaal stimuleert de betrokkenheid bij ons wijkzorgcentrum” aldus Noor Lagerwey, Vera Lassouw en Patricia Brull van Activiteitenbegeleiding Firenschat (vlnr op foto)
De drie collega’s zijn in Firenschat samen verantwoordelijk voor het Familiekanaal, dat ontwikkeld is door Active Info, een internetbureau voor zorg en welzijn. “We denken dat het ook een goed middel is om ook wijkbewoners meer te betrekken bij het wijkzorgcentrum. Dan kan het niet alleen familieparticipatie maar ook vrijwilligerswerk stimuleren en dat wordt steeds belangrijker. Met de attenderingsservice waarvoor men zich kan opgeven, krijgen mensen bericht als er nieuws is. We zien nu dat de aanmeldingen hiervoor binnenkomen. Ook krijgen we al complimenten van familie. ‘Echt een meerwaarde’ noemde een zoon van een van onze bewoners het.”
Virtueel verzorgingshuis Een van de onderdelen van het project ‘Het Nieuwe Zorgen’ binnen de MeanderGroep is het Virtueel Verzorgingshuis. Deze internettoepassing maakt het mogelijk dat iedereen die een rol speelt in de begeleiding van en zorg voor een klant – professionals als huisarts en thuiszorg, de familie en mantelzorg – actief informatie deelt. Samenwerking tussen de deelnemers en het benutten van ieders expertise worden zo optimaal, zonder frequent persoonlijk contact.
16
In het Virtueel Verzorgingshuis heeft de cliënt een eigen dossier met een zorgplan dat is opgesteld in samenwerking met huisarts, thuiszorg en mantelzorg. Zo is het voor de cliënt en diens sociaal medisch netwerk snel duidelijk wat de problemen zijn, welke afspraken er samen gemaakt zijn en wat het verloop is. Het Virtueel Verzorgingshuis is een van de nieuwe toepassingen van zorgtechnologie waardoor ouderen langer zelfstandig kunnen wonen. MeanderGroep werkte in 2013 mee aan een pilot bij een huisartspraktijk in Landgraaf.
Jaarverslag 2013
We Helpen
Online marktplaats voor burenhulp
Boodschappen doen voor een buurvrouw die slecht ter been is, het gras maaien bij die alleenstaande man in de straat…. Vroeger was dat allemaal heel gewoon. Dat gevoel moet weer terugkomen, want professionele zorg wordt steeds duurder en de informele hulp kan onderling worden geregeld. Burenhulp dus, maar dan op een nieuwe, eigentijdse manier. MeanderGroep geeft invulling aan deze burenhulp door middel van deelname aan het landelijke initiatief WeHelpen. Via een website komen aanbieders en vragers van informele hulp met elkaar in contact. Iedereen die een ander wil helpen of geholpen wil worden, kan terecht bij WeHelpen. nl. Daarnaast biedt de website de mogelijkheid een eigen agenda en logboek te beheren. Deelnemers kunnen mensen uit hun hulpnetwerk uitnodigen om deze agenda te delen. Zo is iedereen in één oogopslag op de hoogte van taken, afspraken en bezoeken.
Michel Heitlager uit Kerkrade is één van de vrijwilligers die zich heeft opgegeven voor het project We Helpen. Hij helpt ouderen wegwijs te raken op de computer. Michel werkte jarenlang als procesoperator, maar om gezondheidsredenen moest hij die functie neerleggen. “Thuis zitten gaat je ook vervelen”, vertelt hij. “Ik ben heel graag met computers bezig, dat is al dertig jaar een hobby van me en op deze manier kan ik mijn hobby nuttig inzetten. Het was in het begin even wennen om met ouderen te werken, omdat velen van hen nog nooit een computer of iPad hebben
aangeraakt. Dat schept een grote drempel voor mensen en daar moet je ze eerst overheen zien te krijgen. Maar als dat lukt, geeft dit werk erg veel voldoening. Zo ben ik nu bij een oudere heer die echt heel enthousiast is. ‘Ik wist niet dat er zoveel mogelijk is’ zei hij. Dat is ook het leuke: je maakt de wereld voor ouderen een stukje groter. En voor veel mensen is ook het sociale contact erg belangrijk. Er komt iemand over de vloer, waar je een praatje mee kunt maken. Sommige mensen vertrouwen me hun hele levensverhaal toe!” Behalve het landelijke initiatief WeHelpen zijn er ook plaatselijke projecten voor nieuwe vormen van burenhulp waarbij de MeanderGroep nauw betrokken is, zoals Buurthulp in Kerkrade en D’r Durpswinkel in Simpelveld.
17
Jaarverslag 2013
Samenwerken Meander beweegt mee met ontwikkelingen in de samenleving en levert een actieve bijdrage aan de toekomstbestendigheid van de zorg en ondersteuning in Parkstad Meander is een netwerkorganisatie, met een veelheid aan samenwerkingsrelaties in het domein wonen, welzijn en zorg. Wij investeren graag in ontwikkelingen, initiatieven en projecten die kansrijk zijn. Al met al is Meander een partner in maatschappelijk ondernemerschap.
Mensen met aandacht
“De energie stroomde hier letterlijk binnen!”
Radar (organisatie voor ondersteuning aan volwassenen en kinderen met een verstandelijke beperking is in 2013 gestart met dagbesteding in Wijkzorgcentrum Heereveld van MeanderGroep in Landgraaf. Zes cliënten kregen hier op de afdeling Facilitaire Dienstverlening een werkplek. Mark Schellings, directeur Heereveld spreekt van een duidelijk voorbeeld om de zorg te ontschotten. “We denken graag in kansen en dit is een mooie kans die voor beide partijen voordeel oplevert. Met de komst van de Radarcliënten stroomde de energie letterlijk binnen. De werkzaamheden die worden verricht variëren van de was vouwen en afwassen tot het schoonhouden van de kantine, de kapel en andere publieke ruimtes. De zes nieuwe 18
‘collega’s worden begeleid door twee beroepskrachten van Radar. Er wordt hard gewerkt, maar altijd met veel plezier.” Riet Arends, hoofd Facilitaire Dienst bij Heereveld is de drijvende kracht achter dit project. Zij kreeg vanuit Radar de vraag over mogelijke dagopvang. “Ik had er gelijk een goed gevoel bij”, blikt ze terug. “Het is een schitterend project dat voor beide partijen voordelen oplevert. Zo hoeven wij bijvoorbeeld het wassen van de handdoeken van bewoners niet meer uit te besteden, dat gebeurt nu allemaal in eigen huis.” Ook de Radar-collega’s zelf zijn bijzonder in hun nopjes met het werk, de leuke collega’s en de fijne sfeer. Ze voelen zich al helemaal opgenomen in het team.
Jaarverslag 2013
Zorgverblijf Heigracht: een huiselijke plek voor kortdurende opvang
“Ik voel me hier erg welkom”
Mensen blijven steeds langer thuis wonen, ook als er sprake is van een intensieve zorgbehoefte. Daardoor ontstaat een groeiende vraag naar de mogelijkheid voor een tijdelijke opname. Bijvoorbeeld als herstelperiode na een ziekenhuis-ingreep of ter ontlasting van de mantelzorg. In 2013 opende naast het Atrium MC in Kerkrade (in de voormalige Vroedvrouwenschool) de nieuwe locatie Heigracht zijn deuren. Heigracht is een zorgverblijf voor kortdurende opvang voor ouderen en chronisch zieken. Het zorgverblijf is een initiatief van MeanderGroep Zuid-Limburg en Atrium MC. Ook HOZL (Huisartsen Oostelijk Zuid-Limburg) ondersteunt het project en wil Heigracht op termijn deel uit laten maken van het eerstelijnsplus-centrum in Kerkrade. Heigracht heeft tot doel onnodig ziekenhuisverblijf te voorkomen of te verkorten en helpt mensen langer zelfstandig thuis te wonen. Daarnaast biedt Heigracht een tijdelijke oplossing voor patiënten uit het ziekenhuis die medisch-specialistisch zijn uitbehandeld, maar waarvoor nog geen vervolgvoorziening beschikbaar is.
De 84-jarige mevrouw Lubbers uit Heerlen kwam door een loszittende stoeptegel lelijk ten val en liep een armbreuk op. In het ziekenhuis was ze na een week uitbehandeld, maar terug naar huis was geen optie. Mevrouw Lubbers vertelt: “ Van mijn vijf kinderen woont er maar een in Limburg en die kan er ook niet altijd zijn. Ik kan mezelf niet verzorgen zo, dus er moest een tussenoplossing komen. Die deed zich gelukkig gauw voor in Heigracht. Ik was blij dat ik hier direct terecht kon.” Vanaf het moment dat mevrouw Lubbers intrek heeft genomen in Heigracht voelt ze zich er thuis. “Natuurlijk verlang ik ernaar om écht weer naar huis te kunnen, maar in mijn situatie nu is dit een prima alternatief. Wat me gelijk opviel is dat niemand hier in uniform loopt en huiselijkheid voorop staat. Zo ontzettend anders en fijner dan in het ziekenhuis! Iedereen is aardig en ik word hier prima verzorgd. De momenten dat je samen eet of een gezelschapsspel speelt, maken dat de dagen vrij snel voorbij gaan. Ik heb een eigen kamer met televisie, die privacy vind ik ook fijn.” Hetty Corstjens, manager van Hei-
gracht vult aan: “Voor de patiënt is het beter te herstellen in een huiselijke omgeving dan in een ziekenhuisbed. In Heigracht staat die huiselijke sfeer centraal. Mensen ervaren dat ook echt zo, dat krijgen we terug in de reacties van bewoners.” Boven de receptie hangt een breed scala aan bedankkaartjes van bewoners die er reeds verbleven. Zorgverblijf Heigracht beschikt over 17 kamers, waaronder enkele echtparenkamers. Naast huiselijkheid is er veel aandacht voor gastvrijheid, privacy, zinvolle dagbesteding en natuurlijk professionele verzorging en behandeling. De MeanderGroep is verantwoordelijk voor huisvesting, hoteldiensten en het zorgteam. Een specialist ouderengeneeskunde of nurse practitioner van MeanderGroep vormt de verbindende schakel naar de huisartsen. De huisarts blijft betrokken bij de behandelzorg gedurende het tijdelijk verblijf. In geval van complexe zorgvragen zet MeanderGroep zo nodig gespecialiseerd verpleegkundigen in.
19
Jaarverslag 2013
Academische Werkplaats Ouderenzorg
Geen wetenschap op afstand
Het symposium ‘Dementiezorg in Europa’ vond plaats bij de MeanderGroep.
MeanderGroep is lid van de Academische Werkplaats Ouderenzorg ZuidLimburg. Hier werken zorgverleners, managers, bestuurders, opleiders en onderzoekers samen aan het verbeteren van de kwaliteit van leven en welzijn van ouderen. De werkplaats vormt een optimale infrastructuur voor het delen van praktische ervaringen en wetenschappelijke kennis. In deze unieke opzet met multidisciplinaire samenwerking en duo-aanstellingen zijn kruisbestuivingen mogelijk waardoor ruimte ontstaat voor innovatie. Met deze werkwijze loopt ZuidLimburg (inter)nationaal voorop. Dr. Hilde Verbeek, docent en onderzoeker bij de afdeling Health Services Research van de Universiteit Maastricht, is sinds maart 2013 een dag per week gedetacheerd bij de MeanderGroep. Zij heeft hier de taak overge-
20
nomen van professor Jan Hamers en belichaamt bij Meander de samenwerking tussen wetenschap en ouderenzorg. “Meander is een van de voorlopers op dit gebied. Al in 1998 werd hier (toen heette de organisatie nog SVB) de werkgroep Zorgonderzoek opgericht. En nog steeds buigen we ons in deze werkgroep over antwoorden die de wetenschap kan geven op problemen in de praktijk en zorgen we ervoor dat uitkomsten van wetenschappelijk onderzoek toepasbaar zijn in de zorg. Het bevorderen van de zelfredzaamheid bij kwetsbare ouderen is binnen Meander een belangrijk onderzoeksthema.” Begin november 2013 was in het hoofdkantoor van de MeanderGroep een uitverkocht symposium ‘Dementiezorg in Europa’ van de Academische Werkplaats Ouderenzorg ZuidLimburg. Hier werden de resultaten
bekend gemaakt van een internationale studie onder leiding van de Universiteit Maastricht, waarbij in Nederland, Duitsland, Engeland, Estland, Finland, Frankrijk, Spanje en Zweden de situatie van tweeduizend mensen met dementie die zich in de overgangsfase ‘van thuis naar het verpleeghuis’ bevonden, werd onderzocht. Ook medewerkers en klanten van Meander hebben deelgenomen aan het onderzoek. In Europa blijkt geen eenduidige reden te bestaan waarom mensen met dementie in een verpleeghuis worden opgenomen. Verder is de variatie in kwaliteit van leven, kwaliteit van zorg en ervaren belasting door mantelzorgers groot. In vergelijking met de andere landen scoort Nederland over de hele lijn bovengemiddeld.
Jaarverslag 2013
“Iedereen moet gelijke kansen krijgen”
Bondgenootschap Parkstad tegen Laaggeletterdheid In Parkstad is 16 tot 18 % van de bevoking laaggeletterd. Daarmee scoort deze regio landelijk heel hoog. Ed Breukers, tot 2014 directeur Meander Hulp Thuis, erkent het probleem, maar zegt tegelijk dat het lastig is om aan te pakken. Diverse partijen in Parkstad hebben nu de handen ineen geslagen en een bondgenootschap opgericht tegen laaggeletterdheid. Samen willen ze die cijfers omlaag krijgen. Ed Breukers erkent dat het geen specifiek probleem van Meander is, maar een probleem dat de samenleving aangaat. “Daarom ook dat we dit op Parkstadniveau willen aanpakken”, aldus de directeur. Taalplezier Het bondgenootschap wordt gevormd door diverse partijen,
Ed Breukers “Naast lezen, rekenen, schrijven is computervaardigheid tegenwoordig een basisvoorwaarde voor participatie op de arbeidsmarkt.”
waaronder bijvoorbeeld gemeenten, het bedrijfsleven, woning- en zorgcorporaties en maatschappelijke organisaties, bibliotheken en peuterseelzalen. Het primaire doel is laaggeletterdheid te verminderen, door samen bekendheid te geven aan het probleem en de laaggeletterden helpen hun weg te vinden naar een taalcursus. Dat idee lijkt betrekkelijk eenvoudig, maar niets is minder waar. Want probeer mensen maar zover te krijgen dat ze zich voor zo’n cursus aanmelden. Bijna niemand wil openlijk toegeven dat hij of zij niet kan schrijven en lezen. En daarbij komt: hoe bereik je deze groep mensen. Je kunt ze geen folder of brief meegeven. Een ander belangrijk doel is laaggeletterdheid te voorkomen, door bijvoorbeeld taalplezier te stimuleren bij kinderen. Samenwerken Een geletterde beroepsbevolking is essentieel voor een goed functionerende economie; vandaar dat het bondgenootschap als geroepen komt. Ed Breukers: “Lezen, rekenen, schrijven en digitale vaardigheden zijn dé basisvoorwaarden voor elk individu om te kunnen functioneren in de samenleving en op de arbeidsmarkt, om goed en adequaat te kunnen en durven participeren. Ook thuishulpen kunnen niet zonder deze vaardigheden, denk bijvoorbeeld aan het bijhouden van het thuiszorgdossier. Alleen door samen te werken kan laaggeletterdheid effectief en structureel worden aangepakt. Daar gaan we ons de komende jaren sterk voor maken!”
Meander Winkel De Meander Winkel heeft een breed aanbod aan artikelen op het gebied van zorg, welzijn en veilig leven. Producten voor jong én oud die het leven een stuk gemakkelijker maken. In 2013 opende de tweede vestiging van de Meander Winkel. Deze is gevestigd in Kerkrade, aan de Kapellaan 11a tegenover de Hamboskliniek. Maar ook kwam de Meander Winkel met een gebruiksvriendelijke en overzichtelijke website: www.meanderwinkel.com. Aan het einde van het verslagjaar breidden MeanderGroep en Vegro hun samenwerking op het gebied van hulpmiddelenverstrekking verder uit. De samenwerking houdt in dat Vegro, onder de vlag van Meander, de exploitatie van de
Meander Winkels en de uitleen van de hulpmiddelen op zich heeft genomen. Met de samenwerking is een kwalitatief hoogwaardige dienstverlening op het gebied van hulpmiddelenverstrekking en een sterke winkelformule neergezet. 21
Jaarverslag 2013
Nieuw rol huisarts in Firenschat
“De wijkgerichte aanpak moet ook kunnen worden voortgezet als mensen met dementie niet meer thuis kunnen wonen” aldus Mieke Franssen (directeur Firenschat) en Jasper Trietsch (huisarts in gezondheidscentrum Terwinselen).
In Wijkzorgcentrum Firenschat is een proef gestart waarin de huisarts van Gezondheidscentrum Terwinselen de medische zorg verleent aan bewoners met dementie. De huisarts werkt daarbij samen met de specialist ouderengeneeskunde van Meander. In dit proefproject verleent de huisarts medische zorg aan bewoners van woongroep De Wilg. De huisarts wordt ingeschakeld voor reguliere geneeskundige zorg, de specialist ouderengeneeskunde (vroeger: verpleeghuisarts) wordt ingezet voor zijn specifieke kennis op het gebied van ouderengeneeskunde. Beide professionals maken optimaal gebruik van elkaars kennis. De proef wordt geëvalueerd in juni 2014. Dan wordt besloten of deze manier van werken wordt voortgezet voor álle woongroepen voor bewoners met dementie van Firenschat.
22
Tot nu toe draagt een huisarts zijn patiënten die verhuizen naar een verpleeghuis, over aan de specialist ouderengeneeskunde (SOG) die daar werkzaam is. De SOG wordt hoofdbehandelaar van de bewoner, de huisarts verdwijnt uit beeld. Deze werkwijze sluit niet meer aan bij de ontwikkelingen in zowel de eerstelijnszorg als de intramurale zorg: • In Parkstad worden wonen, welzijn en zorg steeds meer wijkgericht aangeboden. Zorg voor mensen met dementie vormt daar een onderdeel in. De wijkgerichte aanpak moet ook
kunnen worden voortgezet als mensen met dementie niet meer thuis kunnen wonen. Het wijkzorgcentrum wordt immers steeds meer een voorziening gericht op de buurt. • Door samenwerking met de huisartsen kan efficiënter gebruik worden gemaakt van de expertise en inzet van SOG, zowel bij thuiswonende ouderen als bij ouderen in de verpleeghuissetting. Firenschat vervult deze wijkfunctie in Kerkrade-West en werkt daarin nauw samen met diverse partijen, waaronder de huisartsenpraktijken. In de entree van het wijkzorgcentrum is zelfs een ruimte gecreëerd waar huisartsen spreekuur gaan houden voor bewoners.
Jaarverslag 2013
Meander Kraamzorg gaat op in nieuwe BV Het aantal baby’s dat wordt geboren in Limburg daalt. Kleine kraamzorgpartijen treden toe tot de markt en de concurrentie wordt groter. Tegelijk staat het kraamzorgtarief door overheidsregelingen sterk onder druk. Deze roerige tijden waren de reden dat de kraamzorg binnen MeanderGroep anders moest worden ingevuld. Al eerder sloegen Meander Kraamzorg en Kraamcentrum Schellings de handen ineen tot samenwerking en sinds 1 januari 2014 is daar een derde partij aan toegevoegd: GroenekruisDomicura Kraamzorg. De drie organisaties vormen een nieuwe BV: Geboortezorg Limburg. “Samen zijn we klaar voor de toekomst”, zegt Joke Verbugt, directeur/bestuurder van de nieuwe organisatie. Al maken ze er geen onderdeel meer van uit, toch blijft er nog een duidelijke link naar de moederorganisaties. Niet alleen blijven de merknamen in de markt bestaan, maar ook zijn MeanderGroep en GroenekruisDomicura voor 50% aandeelhouder in de nieuwe BV. De kraamverzorgenden blijven zoveel mogelijk hun werk doen in de gebieden waar ze dat gewend zijn: Meander Kraamzorg vanuit Parkstad, Kraamcentrum Schellings in de Westelijke Mijnstreek en GroenekruisDomicura in het Heuvelland en Maastricht. Schaalvergroting “Als kraamzorginstelling moet je aan bepaalde eisen voldoen: van een goed functionerend bedrijfsbureau tot een 24-uurs bereikbaarheidsdienst. Of je nu honderd kraambedden per jaar hebt of drieduizend, het moet goed geregeld zijn. Door middel van schaalvergroting hoeven we deze kosten maar één keer te maken. Als grote organisatie heb je bovendien een sterkere marktpositie en daardoor kun je meer garanties geven en is er ook meer ruimte voor innovatie. Maar ook de samenwerking in de keten met de verloskundigen, verloopt veel efficiënter. Eerst werden verloskundigen door alle drie de organisaties apart bezocht, nu volstaat 1 bezoek. Dat werkt voor alle partijen fijner”, licht Joke Verbugt toe.
23
Jaarverslag 2013
Kwaliteit Binnen de MeanderGroep onderscheiden we binnen het kwaliteitsbeleid ‘goed leven’ en ‘veilig leven’. ‘Goed leven’ gaat over tevredenheid, comfort, bejegening, keuzevrijheid, autonomie, voorzieningen en gastvrijheid. ‘Veilig leven’ gaat over deskundigheid, professionaliteit, risicomanagement en verantwoorde zorg. Beide kwaliteitsdomeinen hebben hun eigen dynamiek en dienen in balans te zijn. Over het algemeen zullen aspecten van ‘veilig leven’ een meer top-down en protocollair karakter hebben. Datgene wat met ‘goed leven’ te maken heeft, ontstaat in de dialoog tussen klant en aanbieder en heeft het karakter van maatwerk of couleur lokale.
Mensen met aandacht
Meander behaalt uitstekend resultaat bij HKZ toetsing In oktober hebben HKZ auditoren een aantal dagen bij MeanderGroep rondgelopen. Ze gaven aan dat ze vooral enthousiasme en een hoge mate van professionaliteit hadden ervaren tijdens de gesprekken. Verder heeft Meander aangetoond voortdurend te werken aan kwaliteitsverbetering met als belangrijkste doel de klanttevredenheid en veiligheid te verhogen. De auditoren vinden dat er ten opzichte van vorig jaar opnieuw een enorme verbetering zichtbaar is.
De toetsing is uitgevoerd bij alle onderdelen van Meander, JGZ, Kraamzorg, Maatschappelijke Dienstverlening, Verpleging en Verzorging intra en extramuraal, GTB en Hulp bij het Huishouden. Dit is het vierde jaar dat deze toetsing is uitgevoerd. In tegenstelling tot vorig jaar zijn nu ook de ondersteunende diensten getoetst. Ook deze diensten hebben het afgelopen jaar stappen gezet die hebben bijgedragen tot het behalen van dit resultaat. De auditoren gaven voor de hele organisatie een positief advies af voor het HKZ-certificaat.
Kraamverzorgenden scoren een 9 Begin 2013 hebben de klanten van Meander Kraamzorg en Kraamcentrum Schellings meegedaan aan een landelijke klantentoetsing, de zogenaamde CQ index. Ze kregen een uitgebreide vragenlijst, waarin onder andere de kwaliteit en de bejegening van de kraamverzorgenden en de samenwerking met de verloskundige aan de orde
24
kwamen. Daarnaast werd ook getoetst op de tevredenheid over de continuïteit van de zorgverlening. Hieruit is gebleken dat de ondervraagden over beide kraamcentra zeer tevreden waren. Beiden kregen een 8,6 gemiddeld voor de organisatie en de kraamverzorgenden scoorden bij beide organisaties een 9,0. Deze cijfers liggen hoger dan bet landelijke gemiddelde.
Jaarverslag 2013
‘Bandenloze’ zorg kan en moet
Math Gulpers (links) is in 2013 gepromoveerd aan de Universiteit Maastricht.
Het vastbinden van bewoners van verpleeghuizen in Nederland zou compleet afgeschaft moeten en kunnen worden. Tot die conclusie komt Math Gulpers, directeur van Verpleeghuis Lückerheide in Kerkrade in een wetenschappelijke lange termijn evaluatie van de invoering van de methode ‘EXBELT’ in verpleeghuizen. Op vrijdag 19 april 2013 promoveerde hij hierop aan de Universiteit Maastricht. “De Exbelt-methode omvat een combinatie van maatregelen” vertelt Math Gulpers. “Een beleidswijziging waarbij het gebruik van fixatiebanden verboden is; intensieve scholing van zorgverleners in effecten van vrijheidsbeperking en in een alternatieve aanpak; advies van gespecialiseerde verpleegkundigen en beschikbaarheid van alternatieve middelen, zoals heupbeschermers, infrarood alarmsystemen en verstelbare hoog-laagbedden. Maar ook het stimuleren van bewegen is heel belangrijk.” De methode
blijkt te werken én er blijken niet meer valincidenten door bewoners te zijn, of daaruit voortkomende verwondingen. Daarnaast blijkt de methode goed te werken in de praktijk en zijn zowel medewerkers als naasten van de bewoners positief. Dat pleit voor een verdere verspreiding van EXBELT in andere Nederlandse verpleeghuizen. Naar schatting wordt in Nederland gemiddeld 12% van de verpleeghuisbewoners vastgebonden (‘fixeren’ in vaktermen). Math Gulpers: “De aandacht voor het niet-vastbinden mag geen moment verslappen: het moet vast onderdeel van het beleid en de begeleiding van de medewerkers worden. Het beeld dat niet-fixeren gevaarlijk zou zijn, is namelijk heel hardnekkig.” MeanderGroep is één van de voorvechters van meer bewegingsvrijheid voor mensen met dementie. Ieder mens wil vrij zijn om te gaan en te staan waar hij wil. Bovendien is
voldoende beweging gezond, niet alleen voor botten en spieren, maar ook voor het denkvermogen, het dag-nachtritme en het humeur. Daarnaast hebben vrijheidsbeperkende maatregelen die toegepast worden in de zorg voor mensen met dementie, vaak ernstige gevolgen. MeanderGroep mag zich sinds begin 2013 een fixatievrije zorginstelling noemen. Alle verpleeghuizen en zorgcentra van Meander ontvingen van de Innovatiekring Dementie (Idé) de hoogste onderscheiding hierin. Dat wil zeggen dat geen onrustbanden, verpleegdekens en spanlakens gebruikt worden en de grootst mogelijke terughoudendheid betracht wordt met versuffende medicatie. In totaal waren er op dat moment in Nederland 13 stichtingen / organisaties, waarvan Meander de grootste is, die deze onderscheiding ontvangen hebben.
25
Jaarverslag 2013
Medewerkersraadpleging In april 2013 konden medewerkers deelnemen aan de medewerkersmonitor, een digitale vragenlijst over de werkbeleving. Het onderzoek is uitgevoerd door Benchmark voor de Zorg. Uiteindelijk hebben bijna 1500 medewerkers de vragenlijst ingevuld, dat is 24% van alle medewerkers. Daarmee scoort Meander lager dan het landelijke gemiddelde (42%).
De uitslag is zeer positief. Meander scoort deze keer weer beter dan de vorige keer in 2010 en toen was de score al aan de hoge kant. De medewerkers die de vragenlijst ingevuld hebben, zijn van mening dat Meander op cliëntgerichtheid hoog scoort. Zo vindt men dat de zorg voor cliënten een 8 verdient en de inspraak en het overleg met cliënten een 9. Uit de score blijkt dat medewerkers
van mening zijn dat de aantrekkelijkheid van het werk is toegenomen. Zelfstandigheid in het werk, de communicatie en de ondersteuning bij de ontwikkeling scoren goed. Uit de medewerkersraadpleging blijkt verder dat de medewerkers die de lijst ingevuld hebben, Meander als werkgever een 8 geven.
Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling De Meldcode Huiselijk geweld en kindermishandeling is sinds juni 2013 wettelijk verplicht voor professionals die werkzaam zijn in zorg, welzijn, onderwijs, jeugdzorg en justitie. De Meldcode bevat een vijf-stappenplan dat de beroepskracht begeleidt bij het proces vanaf het eerste vermoeden tot aan de beslissing over het doen van een melding van (vermoedelijk) geweld (kindermishandeling, ouderenmishandeling, eerwraak).
Huiselijk geweld is geweld dat door iemand uit de huiselijke kring van het slachtoffer wordt gepleegd, bijvoorbeeld door een gezins- of familielid, een huisvriend of een (ex-)partner. Denk bij huiselijk geweld aan lichamelijk geweld, psychische mishandeling, verwaarlozing, seksueel misbruik, schending van rechten of financiële uitbuiting. Iedereen kan slachtoffer zijn van huiselijk geweld: vrouwen, mannen, kinderen en ouderen. Het is belangrijk dat profes-
sionals signalen herkennen en weten wat ze met deze signalen kunnen doen Maar dat is vaak niet gemakkelijk. ‘Hoe maak je dat nu bespreekbaar bij een klant?’ ‘Straks mogen we misschien niet meer naar binnen, wat gebeurt er dan?’ ‘ Is het niet in strijd met ons beroepsgeheim?’ Om de medewerkers bij deze en andere vraagstukken te ondersteunen, komt er per 1 januari 2014 binnen Meander een Centrale Commissie huiselijk geweld en kindermishandeling.
De positieve krachten van ouders benutten In 2013 zijn vijf medewerkers van Meander Gespecialiseerde Thuisbegeleiding (GTB) geaccrediteerd voor de opvoedingsmethodiek Triple P (Positief Pedagogisch Programma). Deze methode ondersteunt ouders bij het aanleren van een positieve opvoedstijl, waardoor gedragsproblemen verminderen. Uitgangspunt is het vergroten van de positieve krachten die ouders zelf hebben. GTB-er Bram Vaessen legt uit: “Ouders worden gestimuleerd
26
mee te denken over de aanpak van problemen en zelf een plan van aanpak te maken. Vaak beseffen ouders niet dat zij zelf de kracht hebben om tot de meest vindingrijke en adequate oplossingen te komen. Hierin verschilt Triple P dan ook van andere methodes”. Via onder meer het Centrum voor Jeugd en Gezin, het consultatiebureau, de schoolarts of de peuterspeelzaal worden ouders geattendeerd op de methode. Ook binnen Meander Jeugdgezondheidszorg wordt sinds vorig jaar
gewerkt volgens de Triple P methode. Alle artsen en verpleegkundigen zijn geschoold op respectievelijk niveau 2 en 3. Saskia Antwerpen, manager JGZ, legt uit: “Niveau 2 staat voor kortdurend advies op het consultatiebureau en niveau 3 voor huisbezoeken. Vanaf niveau 4 zit je echt op het vlak van de hulpverlening en dat is niet wat JGZ doet. Wanneer de gedragsproblemen bij een kind zodanig zijn dat niveau 4 vereist is, schakelen wij onze collega’s van GTB of de medewerkers van Xonar in.”
Jaarverslag 2013
Jaarrekening Meander heeft het boekjaar 2013 afgesloten met een resultaat van € 567.916,-, hetgeen aanzienlijk minder is dan de ruim € 3,3 mln. van 2012. Voor dit lagere resultaat zijn twee belangrijke oorzaken te noemen. Door plannen rondom Wijkzorgcentrum Bocholtz moest er een bedrag van € 3 mln. versneld worden afgeschreven op deze locatie. Daarnaast is er, als gevolg van reorganisatie, een voorziening gevormd voor wachtgeldaanspraken ter grootte van ruim € 1 mln. Als we het resultaat corrigeren voor deze twee posten, dan bedraagt het genormaliseerde resultaat € 4,6 mln. hetgeen dan toch nog € 2,2 mln. minder is dan het genormaliseerde resultaat over 2012. Deze teruggang in resultaat is vrijwel volledig te wijten aan een korting op de AWBZ-tarieven. Het vermelden waard is dat in de jaarrekening 2013 een zgn. ‘stelselwijziging’ is doorgevoerd met betrekking tot de voorziening ‘groot onderhoud’. Deze voorziening is in 2013 opgeheven en toekomstig groot onderhoud zal worden geactiveerd. Bij een stelselwijziging dienen ook de vergelijkende cijfers (in dit geval 2012) aangepast te worden. Deze zijn derhalve op sommige onderdelen niet meer vergelijkbaar met de cijfers in de jaarrekening 2012. Als gevolg van het positieve resultaat in 2013 en de genoemde stelselwijziging is de solvabiliteitspositie gestegen naar 29,9%. Het volledige Jaarverslag 2013 van de MeanderGroep is terug te vinden op onze website en op www.jaarverslagenzorg.nl.
Mensen met aandacht
Balans per 31 december (alle bedragen in euro’s)
Activa
2013
2012
Vaste activa Materiële vaste activa 80.081.959 85.645.232 Financiële vaste activa 239.552 412.817 80.321.511 Vlottende activa Voorraden 64.277 157.541 Onderhanden werk 317.487 Vorderingen 12.196.313 7.693.912 Liquide middelen 291.249 624.868 12.869.326 Totaal 93.190.837
Passiva
2013
86.058.049
8.476.321 94.534.370
2012
Eigen vermogen Collectief gefinancierd gebonden vermogen 26.039.688 24.191.569 Niet collectief gefinancierd vermogen 1.846.232 3.126.435 27.885.920 Voorzieningen 2.117.922 Langlopende schulden 31.001.051 Kortlopende schulden 32.185.944 Totaal 93.190.837
27.318.004 1.050.212 29.989.856 36.176.298 94.534.370
27
Jaarverslag 2013
2 0 1 2 2 01 3 Resultatenrekening (alle bedragen in euro’s)
2013
2012
Wettelijk budget voor aanvaardbare kosten 140.691.740 134.282.072 Niet gebudgetteerde zorgprestaties 32.731.395 33.663.282 Subsidies 5.752.931 5.721.523 Overige bedrijfsopbrengsten 8.306.258 7.842.594 Som der bedrijfsopbrengsten 187.482.324
181.509.471
Personeelskosten 141.266.705 132.595.912 Afschrijvingskosten 8.115.107 8.421.700 Bijzondere waardeverminderingen 3.000.000 1.303.691 Overige bedrijfskosten 33.035.733 33.620.806 Som der bedrijfskosten 1 85.417.545
175.942.109
2.064.779 Financiële baten en lasten -1.496.863 Resultaat uit gewone bedrijfsvoering 567.916
De doelstelling van MeanderGroep Zuid Limburg De MeanderGroep is er voor iedereen; jong en oud, arm en rijk, ziek en gezond. Om die reden bieden wij diensten aan waar onze klanten hun hele leven gebruik van kunnen maken, op het gebied van preventie, welzijn, wonen, zorg en gemak. Meander is, als maatschappelijk ondernemer, werkzaam in de regio Parkstad en aangrenzende gebieden. Ervan uitgaande dat ouderen en chronisch zieken veel waarde hechten aan onafhankelijkheid en veiligheid, bieden wij 24 uur per dag diensten bij mensen thuis (brengdiensten) en dicht bij huis (haaldiensten) aan. Voor de kleine groep waarvoor zelfstandig wonen niet meer haalbaar is, bieden wij woonvoorzieningen aan; waar mogelijk kleinschalig en per wijk opgezet.
MeanderGroep bestaat uit mensen met aandacht voor: - Meander Beschut en Beschermd Wonen - Meander Thuiszorg - Meander Kraamzorg - Meander Jeugdgezondheidszorg - Meander Paramedische Dienst - Meander Maatschappelijke Dienstverlening - Meander Zorgservice - Meander Wonen
-2.198.797 3.368.565
Colofon Tekst Carolien Beaujean Harriët Blaas Karin Burhenne, BC communicatie & tekst Fotografie Ab Broersma Wim Smeets Sander Hulzenboom Grafische verzorging Schrijen Lippertz, Voerendaal Correspondentieadres MeanderGroep Zuid-Limburg Postbus 2690 6401 DD Heerlen
[email protected] www.meandergroep.com Oplage 1.000
28
5.567.362
