Media & Privacy Lessenserie Gotcha! Docentenhandleiding doelgroep
2 vmbo, 1 havo, 1 vwo
duur
5-6 klokuren
Inleiding In een klap beroemd: dat wensen veel jongeren! Of het nu komt door geweldige prestaties of een Verminkte bedelaar, Hong Kong: Peter Martens
groot talent, of toevallig beroemd, dat geeft niet: als je maar gezien wordt in de media. Echter, al die
media-aandacht heeft ook een keerzijde. Media kunnen opdringerig zijn, of soms ronduit je imago schaden. Leerlingen bekijken werk van verschillende kunstenaars en gaan daarna zelf aan het werk. In deze lessenserie verkennen zij de grens tussen privacy en publiek bezit. Zij fotograferen vreemden op straat en schrijven een fictief artikel bij hun fotomateriaal. Hoe ver kun je gaan zonder dat je de privacy van de gefotografeerde schaadt? Wat ziet de kijker onder invloed van het artikel?
Bronnen Verminkte bedelaar, Hong Kong - Peter Martens - 1974 Eye love you, Hell’s angels op strand Zandvoort - Ed van der Elsken - 1971 Trailer documentaire ‘For the record’ - Britney Spears - 2008 Julika Rudelius - Train - 2001 De Familie Tokkie - 2008
Leerdoelen Leerlingen: • analyseren een documentaire van Britney Spears door middel van kijkvragen; • definiëren een (persoonlijke) kijk op privacy in minimaal 50 woorden; • verdedigen een (persoonlijke) kijk op privacy in een klassikaal debat aan de hand van het werk van Rudelius; • verzamelen minimaal twee (digitale) fotobronnen en een tekstuele bron per kunstenaar; • maken een foto op straat van een of meerdere onbekende personen; • geven via zelfgemaakt beeld en tekst een fictief verhaal vorm als een krantenartikel; • stemmen tekst en beelden zodanig op elkaar af dat er een nieuwe betekenis ontstaat; • werken samen met een klasgenoot en leggen taken vast in een planning; • lichten hun eigen werk toe in een presentatie; • benoemen ten minste één sterk punt en één verbeterpunt van het eigen werk.
Lessenserie Gotcha!
Benodigdheden • Beamer en scherm met verbinding op internet • Internetverbinding op elke computer • Per twee leerlingen een camera • Perskaart of brief van school met uitleg over deze opdracht • Fotoboeken van Peter Martens: Nothing special - Peter Martens 1937-1992 • Fotoboeken van Ed van der Elsken, bijvoorbeeld: Een liefdesgeschiedenis in Saint Germain des Prés
Voorwaarden/eisen leerlingen kunnen • ten minste één klokuur vrij buiten personen fotograferen • een krantenpagina opmaken m.b.v. een tekstverwerkingsprogramma
Producten Per duo: • een ingevuld kijkvragenwerkblad • een verzameling van vier fotobronnen en twee tekstbronnen van Ed van der Elsken en Peter Martens • een verzameling van ten minste vijf intieme/persoonlijke foto’s van andere fotografen • vijf zelfgemaakte foto’s van onbekende mensen op straat • een fictief artikel bij een van de gekozen foto’s in een kranten lay-out • een geschreven evaluatie bij een foto en artikel van een andere groep
Lessenserie Gotcha!
Lesbeschrijving* *Alle tijden zijn richttijden, u kunt deze naar eigen inzicht aanpassen. Met name deel 4 zou verlengd kunnen worden, zodat leerlingen meer tijd kunnen besteden aan de inhoudelijke en technische aspecten van het schrijven en vormgeven van een (kranten)artikel.
Deel 1
+/-60 minuten
Introductie door middel van twee open vragen over privacy (zie werkblad). U bespreekt de antwoorden klassikaal. Bekijk daarna (de trailer van) de documentaire van Britney Spears. In contrast met deze documentaire toont u het videowerk van Julika Rudelius. Verdeel de groep in twee groepen. In een debat wordt de stelling ‘Iedereen mag elkaar overal en altijd filmen, zeker als je beroemd bent.” beargumenteerd. Deel 2
+/-60 minuten
Laat de foto’s van Ed van der Elsken en Peter Martens via de beamer aan de leerlingen zien. Iedere leerling schrijft voor zichzelf op wat hij/zij ziet. Daarna vragen zij zichzelf af of zij toestemming zouden geven om zo gefotografeerd te worden. Leerlingen verzamelen vier beelden en twee tekstbronnen van de kunstenaars. Zij geven aan of zij in dit werk de ‘hand’ van de kunstenaar kunnen zien. Aan de orde komen de specifieke stijl en werkwijze van de fotografen in relatie tot het thema privacy. Deel 3
+/- 60 minuten
De duo’s maken ten minste vijf foto’s van verschillende personen of groepen. Ze vragen toestemming om de foto te gebruiken voor een schoolopdracht. Deel 4
+/-90 minuten
Leerlingen kiezen een of meerdere foto’s en gebruiken die in een fictief krantenartikel dat ze zelf vormgeven in een tekstverwerkingsprogramma. Het eindproduct wordt in tweevoud uitgeprint. Deel 5
+/-60 minuten
Iedere leerling schrijft twee sterke punten en twee verbeterpunten op van hun eigen werk. Daarbij gebruiken ze de criteria van de opdracht. Daarna bekijken leerlingen het werk van een ander duo en noteren hierbij ook twee sterke punten en twee verbeterpunten. De duo’s vergelijken elkaars reactie.
Criteria Kan de leerling: • een documentaire door middel van kijkvragen analyseren; • een (persoonlijke) kijk op privacy in minimaal 50 woorden definiëren; • een (persoonlijke) kijk op privacy in een klassikaal debat beargumenteren; • minimaal twee (digitale) fotobronnen en een tekstuele bron per kunstenaar verzamelen; • ten minste vijf foto’s op straat maken van verschillende onbekende personen; • via zelfgemaakt beeld en tekst een fictief verhaal vormgeven als een krantenartikel; • tekst en beeld zodanig op elkaar afstemmen dat er een overtuigende nieuwe betekenis ontstaat; • taken voor samenwerking vastleggen in een planning; • zijn/haar eigen werk toelichten in een presentatie; • ten minste twee sterke en twee zwakke punten benoemen van zijn/haar eigen werk?
Media & Privacy Lessenserie Gotcha! Leerlingmateriaal doelgroep
2 vmbo, 1 havo, 1 vwo
duur
5-6 klokuren
Inleiding In een klap beroemd: dat wil iedereen wel! Soms gebeurt dat zomaar en niet omdat je goed kunt Verminkte bedelaar, Hong Kong: Peter Martens
zingen of heel hard kunt lopen. Beroemd zijn is soms ook: gezien worden door de media. Hoe gaan
de media om met beelden van onbekende en bekende mensen? Je bekijkt werk van fotografen en gaat daarna zelf aan het werk. In deze lessenserie onderzoek je wat privacy betekent voor gewone en beroemde mensen. Je fotografeert vreemden op straat en schrijft een verzonnen artikel bij deze foto. Hoe ver kun je gaan zonder dat je de privacy van de mensen op de foto schaadt? Wat ziet de kijker door jouw tekst?
Bronnen Verminkte bedelaar, Hong Kong - Peter Martens - 1974 Eye love you, Hell’s angels op strand Zandvoort - Ed van der Elsken - 1971 Trailer documentaire ‘For the record’ - Britney Spears - 2008 Julika Rudelius - Train - 2001 De Familie Tokkie - 2008
Producten Per duo: • een ingevuld kijkvragenwerkblad • een verzameling van vier fotobronnen en twee tekstbronnen van Ed van der Elsken en Peter Martens • een verzameling van ten minste vijf intieme/persoonlijke foto’s van andere fotografen • een vijftal foto’s van onbekende mensen op straat • een bedacht artikel bij een van de gekozen foto’s in een kranten lay-out • een geschreven evaluatie bij een foto en artikel van een andere groep
Lessenserie Gotcha!
Opdrachten 1. Vul het kijkvragenblad samen met een medeleerling in. Je praat over de verschillen in jullie antwoorden. 2. Verzamel materiaal van Ed van der Elsken en Peter Martens: van ieder twee foto’s en een tekstbron. 3. Maak vijf foto’s van een of meerdere onbekend personen op straat. 4. Schrijf bij een van de vijf foto’s een artikel. Doe het zo dat de foto en de tekst logisch bij elkaar passen, en de foto een nieuwe betekenis krijgt. Je verhaal mag uiteraard verzonnen zijn, maar het geheel moet er overtuigend uitzien. 5. Presenteer je werk. Benoem schriftelijk twee sterke punten en twee verbeterpunten van jullie eigen nieuwsbericht en dat van een ander duo.
Criteria Kun je: • een documentaire door middel van kijkvragen analyseren; • jouw idee over privacy in minimaal 50 woorden verwoorden; • jouw idee over privacy in een klassikaal debat beargumenteren; • minimaal twee (digitale) fotobronnen en een tekstuele bron per kunstenaar verzamelen; • ten minste vijf foto’s op straat maken van verschillende onbekende personen; • via zelfgemaakt beeld en tekst een zelfbedacht verhaal vormgeven als een krantenartikel; • tekst en beeld zodanig op elkaar afstemmen dat er een overtuigende nieuwe betekenis ontstaat; • taken voor samenwerking vastleggen in een planning; • je eigen werk toelichten in een presentatie; • ten minste twee sterke en twee zwakke punten benoemen van je eigen werk?
Lessenserie Gotcha!
bijlage 1
leerlingmateriaal 1. Wat weet jij van privacy? Welke informatie vind jij echt privé en zou je nooit aan vreemden vertellen? .............................................................................................. .............................................................................................. Wat betekent privacy voor jou? Schrijf dit in maximaal 50 woorden op. .............................................................................................. .............................................................................................. 2. Bespreek deze vragen met een medeleerling. Schrijf jullie antwoorden op. Als je beroemd bent moet je je privacy opgeven. Je bent dan publiek bezit. Streep door en maak af: Hier ben ik mee eens/niet mee eens, want…. .............................................................................................. .............................................................................................. Waar ken jij Britney Spears van? .............................................................................................. .............................................................................................. Britney heeft ‘last’ van de media. Wat bedoelt zij hiermee, denk je? .............................................................................................. .............................................................................................. 3. Bekijk de documentaire/trailer van Britney Spears en de film van Julika Rudelius. Britney is beroemd. Wat vertelt zij hierover in de documentaire/trailer? .............................................................................................. .............................................................................................. Komt Britney blij of verdrietig over in de documentaire/trailer? Hoe zie je dat? .............................................................................................. .............................................................................................. Denk je nu anders over Britney (of haar leven)? Hoe komt dat? .............................................................................................. .............................................................................................. Denk je dat de situatie in de Rudelius-video echt is of nagespeeld? Hoe zie je dat? .............................................................................................. .............................................................................................. Wat is de betekenis van deze video voor jou? (Betrek de Britney-documentaire bij je antwoord.) .............................................................................................. ..............................................................................................
Lessenserie Gotcha!
4. Bespreek met de groep. Twee leerlingen gaan tegenover elkaar zitten. Een leerling die het eens is met de volgende uitspraak en een leerling die het oneens is met de volgende uitspraak. “Iedereen mag elkaar overal en altijd filmen, zeker als je beroemd bent.” 5. Doe hetzelfde met de volgende uitspraak. “Alleen mijn beste vrienden zijn geïnteresseerd in mij, dus waarom zou ik geen privézaken op internet zetten?”
Lessenserie Gotcha!
bijlage 2
leerlingmateriaal 1. Bekijk de twee foto’s. De foto’s zijn gemaakt door twee fotografen die werkten voor kranten. Hun werk hangt in verschillende musea. • Ed van der Elsken, Eye love you, Hell’s angel • Peters Martens, Honk Kong, verminkte bedelaar 2. Beantwoord de volgende vragen met een medeleerling. Hoe staat de persoon op de foto? .............................................................................................. .............................................................................................. Wat zie je nog meer? .............................................................................................. .............................................................................................. Wat gebeurt hier, denk je? .............................................................................................. .............................................................................................. Wie is de maker? Zoek informatie over een van de fotografen op internet. .............................................................................................. .............................................................................................. Vertel over hem in maximaal 50 woorden. .............................................................................................. .............................................................................................. .............................................................................................. .............................................................................................. .............................................................................................. .............................................................................................. Zoek nog minstens twee foto’s van de fotografen op internet of in boeken. Veel mensen blijven kijken naar deze foto’s. Hoe heeft de fotograaf dat gedaan? .............................................................................................. .............................................................................................. 3. Bespreek de volgende stelling met elkaar. Je mag alleen gezonde en mooie mensen gebruiken voor kunstfoto’s. 4. Pak een van de twee foto’s en fantaseer met elkaar over de persoon op de foto. • Wat denk je te weten van de personen op de foto’s? Wat is hun leven? Wat zou de geschiedenis van de beide personen zijn? • Wat gebeurt er met de personen op de foto’s als zij te weten komen dat zij op exposities en in ??? te zien zijn? • Wat voor gevoel geven deze foto’s jou? • Vind jij dat de privacy van deze personen is geschaad? Waarom? • Bekijk de informatie van de Familie Tokkie op internet.
Lessenserie Gotcha!
5. De familie Tokkie is een normaal gezin. Zij hebben in een docusoap gespeeld in 2003. De familie wordt nog steeds gevolgd in hun leven. Hoe wordt de familie Tokkie gefilmd of hoe staan ze op de foto? .............................................................................................. .............................................................................................. Wat staat er over de familie in de tekst? .............................................................................................. .............................................................................................. Is de tekst hetzelfde of anders dan de foto? .............................................................................................. .............................................................................................. Vind jij dat de privacy van deze personen is geschaad? Waarom? .............................................................................................. .............................................................................................. De familie heeft in 2003 toestemming geven om gefilmd te worden en hun ‘docusoap’ werd wekelijks uitgezonden. Wat is hun probleem nu? .............................................................................................. .............................................................................................. 6. Jullie hebben minimaal vijf foto’s gemaakt van onbekende mensen. Schrijf een artikel bij de beste foto. Schrijf in tweetallen een digitaal krantenartikel bij een foto van een onbekend persoon. Het artikel is een bedachte gebeurtenis of geschiedenis bij die foto. Schrijf het artikel zo dat de persoon ‘bekend’ wordt als het artikel in de krant zou worden geplaatst. De foto is gemaakt van een onbekend persoon met toestemming. Let ook op de vormgeving. Stem koppen, subkoppen en lopende tekst op elkaar af. Let ook op hoe groot en waar je de foto (of foto’s) plaatst. 7. Evalueer een foto met tekst van een ander groepje. Gebruik de onderstaande evaluatiepunten. Bekijk de foto zonder de tekst te lezen. Bespreek met elkaar de volgende vragen: Hoe wordt/worden de persoon/personen weergegeven? Wat wordt er nog meer weergegeven? Wat wordt er getoond en wat mis je? Wat denk je over de persoon te weten? Waar zie je dat aan? Lees nu het artikel. Is dit een krantenartikel? Wat is goed en wat kan beter? Welke informatie is ook op de foto te zien? Welke informatie ‘geloof’ je direct? Waardoor komt dat? Is de tekst vormgegeven als een krantenartikel? 8. Na de evaluatie van het artikelen geeft iedere leerling aan wat hij/zij meer weet over privacy dan voor de lessenserie. .............................................................................................. ..............................................................................................
