Media & Interculturaliteit Lessenserie Ontdek je plekje Docentenhandleiding doelgroep
2 vmbo,1 havo, 1 vwo
duur
6 klokuren
Inleiding Je culturele achtergrond bepaalt je hele leven. Uit welke cultuur je komt is van belang in de omgang met andere mensen. Dus is het handig om te weten hoe een andere cultuur in elkaar steekt. Maar wat is ‘cultuur’? Onze ideeën over culturen zijn vaak afkomstig uit de media. Kun je de culturele identiteit aan de buitenkant van een persoon zien of zit dat in de genen? En kan je een cultuur van een ander gebied of streek overnemen? In hoeverre bepalen de media het beeld dat we hebben van Francis Alÿs, Turista (1996)
‘vreemde’ of ‘andere’ culturen? In deze lessenserie kijken leerlingen naar wat cultuur inhoudt en hoe oordelen daarover mede
beïnvloed worden door de media. Als eindwerk maken de leerlingen een foto(collage) waarin twee culturen op ongebruikelijke wijze met elkaar vermengd worden.
Bronnen Pigmeeën - Paul Julien, amateurfotograaf - 1935-1936 Turista - Francis Alÿs - 1996 Fata Morgana - Jeroen Kooijmans - 2006 Webexpositie Holland Manie! - Geheugen van Nederland - 2008 Reclamespot: 15 miljoen mensen - Fluitsma & Van Tijn - 1996 Videoclip: Het land van - Salah Edin - 2005 Ik ben Rachid - Rachid - 2009
Lessenserie Ontdek je plekje
Leerdoelen Leerlingen: • analyseren en bediscussiëren wat in de media onder ‘echte’ Nederlandse cultuur wordt verstaan aan de hand van tien verschillende voorbeelden; • benoemen welke overeenkomsten er zijn tussen Nederlandse en andere culturen en geven daar minimaal tien voorbeelden van; • beslissen samen in groepjes van twee welk cultureel verschijnsel of gewoonte zij plaatsen in een andere cultuur; • verzamelen beeldmateriaal uit verschillende culturen als basismateriaal voor de uiteindelijke foto en maken op grond hiervan twee schetsen; • werken de opdracht uit tot een foto(collage) waarin twee culturen op ongebruikelijke wijze vermengd zijn.
Benodigdheden • beamer en verbinding met internet • een aantal digitale fotocamera’s • per twee leerlingen een computer met een fotobewerkingsprogramma
Voorwaarden/eisen leerlingen kunnen: • een fotocamera bedienen; • foto’s op de pc overbrengen; • optioneel: bewerkingen maken in een fotobewerkingsprogramma.
Producten • een lijst met tien ‘typisch’ Nederlandse beelden • een lijst met tien beelden die ook kunnen behoren tot een andere culturele gemeenschap dan de Nederlandse • beeldmateriaal en twee schetsen voor een culturele fotografische mix • een foto(collage) waarin twee culturen op ongebruikelijke wijze vermengd zijn
Lessenserie Ontdek je plekje
Lesinhoud Deel 1
60 minuten
Leerlingen bekijken op een scherm de drie bronnen van de kunstenaars in de volgende volgorde: Paul Julien, Francis Alys en Jeroen Kooijmans. U stelt vooraf kijkvragen: • Wat zie je op de foto/de film? Beschrijf het beeld. • Wie zie je op de foto’s? Wie zijn dat? • Wat gebeurt er op de foto/in de film? • Waar is de foto/de film gemaakt? Hoe weet je dat? • Is het een positief beeld of een negatief beeld op een cultureel verschijnsel? Waarom? Vragen dienen als richtlijn voor gesprekken/discussie in de klas. Vervolg les/huiswerk: Leerlingen bezoeken in tweetallen de online expositie ‘Holland Manie!’ van het Geheugen van Nederland. Zij kiezen tien ‘echt’ Nederlandse culturele verschijnselen uit de expositie en tien culturele verschijnselen die ook in andere culturen voorkomen (of dat de leerlingen vermoeden dat die voorkomen in andere culturen). Deel 2
60 minuten
De subgroepen laten aan elkaar de lijst zien van hun ‘echte’ Nederlandse culturele verschijnselen en ‘universele’ culturele verschijnselen. Verschillen en overeenkomsten worden klassikaal besproken. In het vervolg van deze les wordt een sterke ‘Nederlandse’ identiteit juist in twijfel getrokken. Voorbeelden van Fluitsma en Van Tijn, Salah Edin en Rachid maken duidelijk dat een culturele identiteit mede door media bepaald wordt. Salah Edin zet een heel ander beeld neer van Nederland dan Fluitsma en Van Tijn. Rachid zet weer een heel ander beeld neer van ‘de Marokkaan’ dan we van veel media kennen. Opdracht: Leerlingen verzamelen beeldmateriaal uit verschillende culturen als basismateriaal voor een foto waarin twee culturen op ongebruikelijke wijze vermengd worden. De beelden die ze verzameld hebben in Holland Manie! kunnen hierbij gebruikt worden. Leerlingen mogen: • de foto geheel maken als collage in een fotobewerkingsprogramma op grond van bestaand beeldmateriaal; • de foto ensceneren op een plek in of rond de school. Ter voorbereiding maken de leerlingen ten minste twee verschillende (digitale) schetsontwerpen. Deel 3
180 minuten
De schetsontwerpen worden door de hele groep geëvalueerd. Besproken wordt of de culturele gewoonte in het werk te zien/horen is en of er sprake is van een ‘omdraaiing’. Op grond van de bespreking wordt het beste ontwerp gekozen en uitgewerkt tot één foto als eindwerk. Deel 4
60 minuten
Leerlingen presenteren in groepjes hun werk/product en er vindt een evaluatie plaats door de hele groep.
Lessenserie Ontdek je plekje
Criteria Kan de leerling: • analyseren en bediscussiëren wat in de media onder ‘echte’ Nederlandse cultuur wordt verstaan aan de hand van tien verschillende voorbeelden; • benoemen welke overeenkomsten er zijn tussen Nederlandse en andere culturen en daar minimaal tien voorbeelden van geven; • in een groep van twee een cultureel verschijnsel of gewoonte kiezen die zij plaatsen in een andere cultuur; • beeldmateriaal verzamelen uit verschillende culturen als basismateriaal voor de uiteindelijke foto en op grond hiervan twee schetsen maken; • de opdracht uitwerken tot een foto(collage) waarin twee culturen op ongebruikelijke wijze vermengd zijn.
Media & Interculturaliteit Lessenserie Ontdek je plekje Leerlingmateriaal doelgroep
2 vmbo,1 havo, 1 vwo
duur
6 klokuren
Inleiding Je culturele achtergrond bepaalt je hele leven. Uit welke cultuur je komt is van belang in de omgang met andere mensen. Dus is het handig om te weten hoe een andere cultuur in elkaar steekt. Maar wat is ‘cultuur’? Onze ideeën over culturen zijn vaak afkomstig uit de media. Kun je de culturele identiteit aan de buitenkant van een persoon zien of zit dat in de genen? En kan je een cultuur van een ander gebied of streek overnemen? In hoeverre bepalen de media het beeld dat we hebben van Francis Alÿs, Turista (1996)
‘vreemde’ of ‘andere’ culturen? In deze lessenserie kijk je naar wat cultuur inhoudt en hoe je oordelen daarover mede beïnvloed worden
door de media. Als eindwerk maak je een foto(collage) waarin twee culturen op ongebruikelijke wijze met elkaar vermengd worden.
Bronnen Pigmeeën - Paul Julien, amateurfotograaf - 1935-1936 Turista - Francis Alÿs - 1996 Fata Morgana - Jeroen Kooijmans - 2006 Webexpositie Holland Manie! - Geheugen van Nederland - 2008 Reclamespot: 15 miljoen mensen - Fluitsma & Van Tijn - 1996 Videoclip: Het land van - Salah Edin - 2005 Ik ben Rachid - Rachid - 2009
Benodigdheden • beamer en verbinding met internet • een aantal digitale fotocamera’s • per twee leerlingen een computer met een fotobewerkingsprogramma
Lessenserie Ontdek je plekje
Producten • een lijst met tien ‘typisch’ Nederlandse beelden • een lijst met tien beelden die ook kunnen behoren tot een andere culturele gemeenschap dan de Nederlandse • beeldmateriaal en twee schetsen voor een culturele fotografische mix • een foto(collage) waarin twee culturen op ongebruikelijke wijze vermengd zijn
Opdrachten: 1. Bezoek in tweetallen de digitale expositie ‘Holland Manie!’ van het Geheugen van Nederland. Kies tien ‘echt’ Nederlandse culturele verschijnselen uit de expositie en tien culturele verschijnselen die ook in andere culturen voorkomen. Bewaar deze voorbeelden zodat ze besproken kunnen worden in de les. 2. Maak een foto waarin twee culturen op ongebruikelijke wijze vermengd worden. Je mag dat doen door: • de foto te maken als collage in een fotobewerkingsprogramma op grond van bestaand beeldmateriaal, of • de foto te ensceneren op een plek in of rond de school. • Verzamel beeldmateriaal uit verschillende culturen als basismateriaal voor de foto. De beelden die je verzameld hebt in Holland Manie! kun je hierbij gebruiken. • Maak op grond van jullie ideeën twee verschillende (digitale) schetsontwerpen. • Kies de beste schets en werk deze uit als eindproduct. • Presenteer je foto voor de groep en verklaar welke keuzes je hebt gemaakt en welk cultureel contrast je wilt laten zien.
Criteria Kun je: • benoemen wat de ‘echte’ Nederlandse cultuur is en daar minimaal tien voorbeelden van geven; • benoemen welke overeenkomsten er zijn tussen de Nederlandse en andere culturen en daar minimaal tien voorbeelden van geven; • in een groep van twee een cultureel verschijnsel of gewoonte kiezen die je plaatst in een andere cultuur; • beeldmateriaal verzamelen uit verschillende culturen en op grond hiervan twee schetsen maken van een beeld waarin twee culturen mengen; • de opdracht uitwerken tot een foto(collage) waarin twee culturen op ongebruikelijke wijze vermengd zijn?
