Europa / Macedonië
Na een roerige periode is de rust in het voormalige Joegoslavië weergekeerd. En dat is maar goed ook want Macedonië, het land in het Hart van de Balkan waar de wieg van Alexander de Grote heeft gestaan, is een fascinerend land met een ongekend rijke natuur, cultuur en een bijzonder gastvrije bevolking.
land & cultuur
algemeen
Algemeen Feiten en cijfers Officiële naam: Voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië Oppervlakte: 25.713 km2 (ca. ¾ x Nederland) Hoofdstad: Skopje Inwonertal: 2.022.547 Bevolkingsdichtheid: 78 inwoners per km2 Godsdienst: orthodox (65%), islamitisch (29%), katholiek (4%), overig 1
10-8-2016 12:14
(2%) Etnische groepen: Macedoniërs (65%), Albanezen (25%), Turken (4%), Roma (2,7%), Serven (1,8%), Vlachen (0,5%), overig (1,8%). Taal: Macedonisch (officiële taal) en Albanees (in het Ohrid Akkoord aangemerkt als officiële taal in gebieden waar etnische Albanezen minimaal eenvijfde van de bevolking uitmaken) Klimatologische gesteldheid: Landklimaat in het berggebied, mediterraan in het gebied rond de rivier de Vardar
Macedonië wordt vermeld in de Bijbel. Op zijn eerste reis buiten Azië preekte de apostel Paulus onder de Macedoniërs. Een andere 'apostel' spreekt ook over Macedonië, Gabriel Garcia Marques, apostel van de moderne wereldliteratuur. In zijn roman 'Honderd jaar eenzaamheid' beschrijft hij de wijze scheikundigen uit Macedonië. Eén groot openluchtmuseum Er bestaan meerdere legendes over het ontstaan van de naam Macedonië. Volgens enkelen komt het van de naam van de eerste Macedonische koning Makedon. Geleerden denken dat de naam afgeleid is van het oud Macedonische 'makos' en 'don', welke woorden groot of hoog en land betekenen. Vrij vertaald betekent het dus groot, hoog en bergrijk land. Door zijn indrukwekkende geschiedenis is Macedonië een openluchtmuseum van meer dan 8000 jaar oud: land van Herakle, Philip II, Alexander de Grote, St. Paulus en St. Luka, Justinijan, Tsaar Samuël tot Moeder Theresa.
bevolking
Bevolking Macedoniërs Macedonië ligt van oudsher op een kruispunt van wegen. Vandaar dat in het huidige land meerdere bevolkingsgroepen leven, die hier ooit zijn neergestreken. Slavische Macedoniërs vormen de meerderheid van de bevolking. Daarnaast zijn er nationale minderheden als Albanezen, Turken en Serven, evenals kleinere etnische gemeenschappen als de Roma en de Vlachen of Aromanen en andere, zoals Bulgaren en moslim-Macedoniërs. De Slaven vestigden zich hier in de zevende eeuw, maar de Albanezen, afstammelingen van Illyrische stammen, wonen al duizenden jaren in het noordwesten van het land. Zij werden moslim, nadat de Ottomaanse Turken de Balkan vanaf de veertiende eeuw veroverden en over Macedonië heersten tot 1912. Daarna verlieten de Turken grotendeels de Balkan en Macedonië, maar hier en daar bleef een kleine minderheid achter, zoals rond Gostivar, waarvan een deel assimileerde met de Albanezen. Roma De Roma migreerden tussen de elfde en veertiende eeuw naar de Balkan. Ze vormen een op zichzelf staande bevolkingsgroep. Bijna de helft van de Macedonische Roma woont in het dorp Šuto Orizari bij Skopje. De anderen leiden nog steeds een rondtrekkend bestaan als losse arbeidskrachten. Hun positie in Macedonië is echter veel beter dan in andere Balkanlanden. 2
10-8-2016 12:14
Vlachen De Vlachen arriveerden ongeveer tegelijkertijd met de Romeinen in de tweede eeuw voor Chr. Ze zijn niet verwant met de Roemenen, maar spreken wel een Romaanse taal. In het communistische Joegoslavië werden zij gedwongen hun vroegere half-nomadische herdersbestaan (de transhumance) op te geven. Nu hebben ze beroepen in de handel en runnen ze vaak een hotel. Albanezen Het is een hele opgave te voorkomen dat vooral de Albanezen zich afscheiden wat tot gewelddadigheden met de Macedoniërs kan leiden. Door te benadrukken eerder een burgerstaat dan een natiestaat te zijn, staat de gelijkwaardigheid van alle inwoners voorop, ongeacht hun etnische afkomst. Het is een poging etnische verschillen te pacificeren. Volgens de laatste volkstelling (2002) heeft Macedonië ruim 2 miljoen inwoners.
gastronomie
Gastronomie Toen de Turkse, rondreizende schrijver Elia Chelebia in de zeventiende eeuw naar Macedonië kwam, merkte hij op dat de Macedoniërs 'geneigd tot genot zijn' en besteedde hij speciaal aandacht aan de gerechten lamskebap, vis kapama en andere visgerechten. Maar de Macedonische keuken omvat meer. Avondmaaltijd Er is keuze uit meerdere, eenvoudige salades. De Macedonische ordever (hors d’oeuvres, koude schotel) van koude, gekookte groenten met kruiden, uien en knoflook, ham en parmezaanse kaas en vooral ajvar van gegrilde pepers zijn fantastisch. Ze zijn soms een maaltijd op zich. Vlees- en zoetwatervisgerechten vormen de hoofdmoot van de Macedonische keuken. Lamsvlees geldt als luxer, skara (varkensvlees of kip) is erg populair en op straat bij stalletjes verkrijgbaar, evenals kebab. Macedonische gourmetspecialiteiten zijn erg bekend en vallen bij buitenlandse gasten in de smaak. Nagerechten zijn baklava, vers fruit of ijs. Meer bijzonder zijn ravanija en gurabii (twee soorten cake). Aan te bevelen is bij mensen thuis te eten, waar alle gerechten home-made zijn. Macedonische specialiteiten Andere specialiteiten van de Macedonische keuken zijn: janija, sketo, tava oriz (rijstgerecht), pindzur (gemalen gebakken paprika met tomaten, aubergine en knoflook), tavce-gravce (bonenschotel), selsko meso (vleesgerecht), turlitava (gemengde groenten), tarator (komkommer met yoghurt en knoflook), pastrmajlija (pizza met gedroogd varkensvlees en ei), grill- en visspecialiteiten en diverse, soms hartige soepen. Dranken Van druiven, kersen of bosbessen wordt liker of rakija gemaakt. Zolta is een geelgekleurde, sterkere variant en mastika is een andere Macedonische likeur, 3
10-8-2016 12:14
vergelijkbaar met ouzo. Ze worden als apératief gedronken. In Macedonië wordt een flinke hoeveelheid wijn geproduceerd. Macedonische wijnen zijn eerder droog dan zoet. Het klimaat is gunstig voor de productie van kwaliteitswijnen, in het bijzonder de Tikvešwijnen.
cultuur
Cultuur Macedonisch en Albanees Macedonië kent twee officiële talen. De meerderheid van de bevolking spreekt het Slavische Macedonisch, een minderheid het Albanees. Het Macedonisch werd pas de standaardtaal tijdens de Joegoslavische Republiek en is gebaseerd op West-Macedonische dialecten. Het lijkt erg op het Bulgaars. Het schrift is Cyrillisch, maar het gebruik van Latijnse letters neemt toe. Het Albanees kent twee dialecten: het Gegisch en het Toskisch. Het eerste wordt door de Albanezen in Macedonië gesproken. In 1908 is een uniform, Latijns alfabet voor het Albanees vastgesteld. Pas in de zeventiger jaren werd het Toskisch met enkele Gegische toevoegingen de officiële schrijftaal. Jonge Macedoniërs spreken meestal wat Engels, in Albanese gemeenschappen is Duits gebruikelijker. Cyrillisch schrift De Macedonische, orthodoxe monniken Cyrillus en Methodius hebben in 862 het Glagolitische alfabet ontworpen om de ongeletterde Macedoniërs in hun eigen taal te onderwijzen in de Heilige Schrift. Dit is buitengewoon belangrijk geweest voor kerstening en cultuur van de Slaven en de macht van de Grieks-orthodoxe Kerk. Later is het verdrongen door het eenvoudiger Cyrillische alfabet, het schrift van alle Slavische talen. Cultuur Macedonië herbergt een schat aan culturele rijkdom met monumenten als archeologische locaties, kerken, kloosters, iconen, fresco’s, oude boeken, moskeeën en kunstvoorwerpen. Architectuur Macedonische architectuur gaat terug tot de Brons- en IJzertijd, oa. de Paeonische forten met hun los gestapelde, grote Cyclopen-stenen. Ook overblijfselen van Griekse en Romeinse bouwwerken zijn in het land te vinden. Historische architectuur betreft Grieks-orthodoxe kerkgebouwen en kloosters, Turkse herbergen, badhuizen, klokkentorens en moskeeën, fraaie en ruime achttiende eeuwse huizen in de zg. ‘Oude Ohridstijl’ (oa. het Nationale Museum van Ohrid). Tenslotte zijn overal voorbeelden van communistische bouwkunst te zien. Iconen en fresco’s Oude kunst omvat vooral iconen, fresco’s en houtsnijkunst. In Macedonië zijn ’s werelds beroemdste iconen te vinden. In het Nationaal Museum in Skopje bevinden zich zeldzame, vroeg-christelijke terracotta iconen uit de vierde tot 4
10-8-2016 12:14
de zesde eeuw. Paneeliconen, de oudste zijn tiende eeuws, zijn ingelegd met bladzilver en bladgoud. Vele hangen nog op hun oorspronkelijke plek in kerken, sommige zijn te bewonderen in musea en galerieën. Kerken zijn soms aan de buitenkant versierd met prachtige fresco’s. Traditionele muziek Traditionele Macedonische muziek wordt nog volop gespeeld in restaurants, cafés, op familiebijeenkomsten en dansfestivals waar Macedonië’s nationale dans de oro wordt gedanst. Vaak treden hier Roma-orkesten op. Film en literatuur De film ‘Before the Rain’ van Miltsjo Mantsjevski, opgenomen bij het Treskavec klooster, luidde de revival in van de Macedonische film. Deze film biedt een goede inzicht in het moderne Macedonië. Andere historische films zijn ‘Dust’ (zelfde regisseur), ‘The Great Water’ (Ivo Trajkov) en ‘Bal-CanCan’ (Darko Mitrevski). Door de remmende rol van de Grieks-orthodoxe Kerk en de Ottomanen in de Macedonische literatuurgeschiedenis, is pas sinds de negentiende eeuw weer sprake van ontwikkelingen in de literatuur. Tegenwoordig is Bozjin Pavlovski een bekend schrijver, ook omdat hij in het Engels schrijft.
traditie & vooruitgang
Traditie & vooruitgang Op grond van haar religieuze en culturele tradities onderging het Macedonische volk, na eeuwenlange stagnatie door kerk en onderdrukking door de Osmanen, haar nationale wedergeboorte in het midden van de negentiende eeuw. Op cultureel gebied waren de drie Miladinovbroers prominent. Zij waren voorvechters voor de erkenning van de Macedonische taal, poëzie en muziek. Ook Grigor Prlicev, Rajko Zinzifov, Kuzman Sapkarev en Marko Cepenkov waren wegbereiders voor de strijd tegen en de overwinning op de Ottomaanse Turken. Sterk nationalistische bewegingen kwamen op, zoals die onder leiding van Goce Declev en Pitu Guli, die streden voor een onafhankelijk Macedonië binnen haar historische grenzen. Het resulteerde in de ‘Ilinden’opstand in augustus 1903 waarbij de Republiek Kruševo, een van de eerste republieken op de Balkan, uitgeroepen werd. Na tien dagen sloegen de OttomaanseTurken de opstand neer, Goce Declev en Pitu Guli sneuvelden. Deze gebeurtenissen laten de sterke drang van de Macedoniërs zien in een eigen land te willen leven.
landschap & klimaat
algemeen
Algemeen Landschap 5
10-8-2016 12:14
Macedonië is bijzonder door haar ruige, bergachtige landschap. De hoogste berg in het noordwesten is 2764 m, het laagste punt is 50 m waar de rivier de Vardar in het zuidoosten het land verlaat. Dankzij Macedonië's ligging tussen de mediterrane en de Midden-Europese regio kent het land een zeer gevarieerde flora en fauna. Vanwege de schoonheid, reliëf, klimaat, natuur en zeldzaamheden wordt het land vaak de 'Parel van de Balkan' genoemd. Verspreid over het land zijn er veel rivieren, bronnen en meer dan 50 grote en kleine meren, stuwmeren en de wonderbaarlijke, oude tektonische meren van Ohrid, Prespa en Dojran, ontstaan door bewegingen in de aardkorst. De Vardar deelt het land in tweeën. Door het noord-zuid lopende stroomdal waait vaak uit het noorden een koude wind, de ‘vardarec’, vergelijkbaar met de mistral. Het Meer van Ohrid is waarschijnlijk het oudste meer in Europa en bevat een uniek aquatisch ecosysteem (levensgemeenschap) met meer dan 200 endemische soorten. In 1979 is het meer daarom op de UNESCOWerelderfgoedlijst geplaatst, evenals het centrum van Ohrid. Het Prespameer heeft een andere, maar ook bijzondere geologische geschiedenis. Het is daarom niet verwonderlijk dat in deze regio meerdere nationale parken liggen, het Pelister NP en Galicica NP, en speciale natuurreservaten, zoals het vogelreservaat Ezerani langs de noordoever van het Prespameer. Andere nationale parken zijn het Mavrovo en Jasen National Park (bosreservaat) in het noordwesten van het land. Nationale Parken Pelister NP (1948) is het oudste nationale park van Macedonië en ligt ten oosten van het Prespameer. De hoogste berg is de Pelister (2601 m), de top van het Babagebergte, een uitloper van het Rodopemassief. Naast historische dorpen en culturele monumenten staat het bekend om gletsjerverschijnselen en een rijke flora, oa. de uit het Tertiair stammende Molika-den, en fauna waaronder ongeveer 30 bruine beren en de zeldzame lynx. Galicica NP (1958) bestaat uit de bergrug tussen het Meer van Ohrid en het Prespameer. De hoogste top is de Bugarska Cuka (1801 m). Er komen karstformaties en gletsjerverschijselen voor, een uitbundige flora en fauna, waaronder meerdere endemen, en 1644 vlindersoorten!. Ook het onbewoonde eilandje Golem Grad (‘Slangeneiland’) in het Prespameer behoort ertoe, genoemd naar de waterslangen die langs de kusten leven. Hier komen bovendien door de lange, geïsoleerde ligging een zeldzame, waardevolle flora en fauna voor. Mavrovo NP (1948) is het grootste nationale park van Macedonië. Hierin liggen de hoogste berg van het land, de Golem Korab (2764 m), en het dal en de indrukwekkende kloof van de Radikarivier. Er komen uiteenlopende landschapsvormen voor, zoals kloven, gletsjercirques, kaarmeren, watervallen, karstverschijnselen en grotten. Het bergbeukenbos overheerst. Ook hier komen zeldzame, endemische plantensoorten voor, evenals een gevarieerde fauna met arenden en kiekendieven, 70 bruine beren, de lynx en de gems tot de verbeelding spreken.
fauna
Fauna 6
10-8-2016 12:14
Zoogdieren Door de ligging en het reliëf is de dierenwereld in Macedonië gevarieerd. Er zijn acht beschermde diersoorten, oa. de Bruine Beer (160 tot 200 dieren), de Jakhals en de Europese Lynx (ongeveer 160). Het Mavrovo National Park is een van de drie belangrijkste, overgebleven leefgebieden van deze katachtige met 60 dieren. Wolven zijn niet beschermd, naar schatting zijn er 700 ondanks de jacht. In het Jasen National Park worden populaties van wolven, marters, gemzen, wilde zwijnen, herten en reeën door jacht gereguleerd. In het Galicica National Park komen ruim 170 gewervelde landdieren voor. Ook dieren kunnen endemisch zijn. Dit geldt oa. voor de Blinde Balkan Mol en de Macedonische Woelmuis, evenals voor dag- en nachtvlindersoorten. De bloemenrijkdom brengt een nog groter vlinder-, bijen- en insectenrijkdom met zich mee. Let op de havik-kolibrievlinder. Vogels en vissen In Macedonië komen meer dan 330 vogelsoorten voor, waarvan er 56 beschermd zijn, zoals aas- en vale gieren, de steen- en keizerarenden. Tijdens de vogeltrek verblijven er nog eens bijna 100 soorten tijdelijk. In stadjes en dorpen nestelen witte en zwarte ooievaars, pelikanen, (dwerg-) aalscholvers verblijven op en rond de grote meren. In de hogere delen van de nationale parken leven alpenkraaien en steenpatrijzen. Van de reptielen zijn wegschietende hagedissen van allerlei soort en landschildpadden die de weg oversteken vermeldenswaard. Amfibieën komen op vochtige en waterrijke plaatsen voor. Zoetwatervissen zijn in Macedonië belangrijk, niet alleen voor consumptie maar ook vanuit biologisch en evolutionair oogpunt. Naast de bekendere soorten als karpers, baarzen en barbelen, zijn de Dojran- en Strumica-alver en twee Ohrid-forellensoorten erg bijzonder. Ook verrassend is dat in dit meer, dat via de rivier Crni Drim in verbinding met de Adriatische Zee staat, paling voorkomt. In Skopje is naast de dierentuin het Natuurhistorisch Museum met oa. tentoongestelde prehistorische dieren die toen door Macedonië zwierven.
flora
Flora In Macedonië komen meer dan 3500 plantensoorten voor, wat komt door de grote verscheidenheid aan biotopen (leefgebieden): oa. mediterrane, montane en alpiene in de bergen en fluviatiele langs rivieren. Hoog in de bergen groeien alpiene soorten als gentianen en behaarde alpenhyacinten. De meeste bossen bestaan uit bladverliezende boomsoorten, een klein gedeelte is naaldbos. Pelister National Park is de ‘locus classicus’, de eerste vindplaats van meerdere plantensoorten, zoals Pelister-Vrouwenmantel en Pelister-Huislook, die bovendien alleen maar hier voorkomen. Het zijn endemische soorten die een geïsoleerd leefgebied hebben. Bijzonder is ook de Molika-den, een tientallen miljoenen jaren oude boomsoort, die op maar enkele plaatsen op de Balkan voorkomt. In Galicica National Park zijn tot nu toe meer dan 1000 plantensoorten gevonden, waaronder achterblijvers (relicten) uit het Plioceen (5 tot 2 miljoen jaar geleden). Hiertoe behoren de Perzische Steppendistel en 7
10-8-2016 12:14
Mayer’s Vedergras. Bovendien zijn meerdere endemen die alleen op de (Zuid-) Balkan of slechts plaatselijk voorkomen, in dit nationale park te vinden. Tenslotte komen in Mavrovo National Park meer dan 1300 planten- (kruiden) en 145 boomsoorten voor. 40% hiervan zijn ook weer endemen of achterblijvers uit het Plioceen en de IJstijden, vooral in de alpiene zone. Vermeldenswaard zijn de Fijnspar de Krim-Jeneverbes.
geografie
Geografie Gebergten Macedonië is bergachtig en ligt ingeklemd tussen gebergten van 2200 m tot 2750 m hoog: het Šar- en Osogovogebergte in het noorden, het Meer van Ohrid en het Pindosgebergte in het westen, het Piringebergte in het oosten en het Nidže- en Kožufgebergte in het zuiden. De hoogste berg is de Golem Korab (2764 m) in het noordwesten, op de grens met Albanië. Het bergachtige landschap ontstaat door bewegende aardkorstplaten, die hier over elkaar heen schuiven en aardbevingen veroorzaken. Rivieren en meren De Vardar is de langste (264 km) en belangrijkste rivier in Macedonië. Samen met de Crna, de Bregalnica, de Kriva Reka en al hun zijrivieren beslaat hun stroomgebied bijna het hele land. De Vardar, waaraan Skopje ligt, ontspringt in het Šargebergte boven Gostivar, stroomt in noord-zuidrichting dwars door het land en mondt als de rivier de Axios bij Thessaloniki uit in de Egeïsche Zee. Het uiterste westen is het stroomgebied van de Crni Drim, de Zwarte Drim. Deze rivier stroomt via het Meer van Ohrid en Albanië naar de Adriatische Zee. Bekend om haar schoonheid is de prachtige kloof van de Radikarivier, een zijrivier van de Crni Drim, die erin uitkomt in het stuwmeer van Debar. De belangrijkste meren zijn de drie tektonische of basinmeren, het Ohrid- (op 695 m), het Prespa- (op 853 m) en het Dojranmeer (op 148 m). Ze liggen in het zuidwesten en zuidoosten op de grens met buurlanden Albanië en Griekenland. Steden Skopje is de hoofdstad van Macedonië met ruim 600.000 inwoners. Hier heeft zich de meeste industrie geconcentreerd. Andere belangrijke steden zijn Bitola (ruim 95.000 inw.), de tweede stad van het land, Tetovo (ruim 86.500 inw.), de hoofdstad van Albanees Macedonië en Prilep en Ohrid, belangrijke centra van de Macedonische cultuur. Landgebruik Ongeveer 40% van het land is bedekt met bossen. Tussen de gebergten liggen vruchtbare vlakten, zoals de Pelagonijavlakte rond Bitola, de Pologvlakte tussen Tetovo en Gostivar en de Skopjevlakte, met weilanden en akkerbouw. Deze landbouwgronden beslaan tezamen ongeveer 50% van het land. Er is nog weinig landbouwmechanisatie. De belangrijkste gewassen zijn granen, maïs, zonnebloemen, katoen, rijst en tabak. De Tikvešvlakte rond Strumica met zijn milde klimaat is bekend om de wijnbouw met Kavadarci als centrum.
8
10-8-2016 12:14
geologie
Geologie Gebergten en gesteenten De belangrijkste geologische eenheden in Macedonië zijn de DinarischHelleense gebergteketens in het westen, een zuidelijke uitloper van de Alpen, en de uitlopers van het Rodopemassief in het oosten. De eerste bestaan vooral uit kalkgesteenten uit het Jura- en Krijttijdperk en Tertiaire gesteenten. De tweede bestaan uit graniet, schist en gneis, oudere, overgebleven gesteenten van het 300 miljoen jaar oude Hercynische hooggebergte dat hier toen lag. Bewegende aardplaten De huidige gebergteketens zijn het gevolg van grote overschuivingen tijdens de Alpenvorming sinds 30 miljoen jaar geleden. Macedonië ligt in een gebied waar ook nu nog de noordwaarts bewegende Afrikaanse aardkorstplaat onder de Euraziatische duikt. Hierdoor komen er aardbevingen voor en lopen rivierbeddingen door breuken in de aardkorst. In 1963 werd Skopje grotendeels verwoest. Warmwater- en mineraalwaterbronnen zijn andere gevolgen van dit geologische verschijnsel. De meren van Ohrid en Prespa zijn onder woestijnachtige omstandigheden in het Plioceen (5 tot 2 miljoen jaar geleden) ontstaan in diepe depressies in de aardkorst. Het Meer van Ohrid behoort tot de oudste meren in Europa en is maximaal 288 m diep. Het staat onderaards in verbinding met het Prespameer dat in een karstgebied ligt. Dit meer wordt vooral gevoed vanuit ondergrondse waterlopen in het kalkgesteente.
klimaat
Klimaat Macedonië is een bergachtig land en de verschillen in het klimaat zijn dan ook groot. De beste reisperiode voor tochten in het gebergte is de zomer, wanneer de sneeuw in de bergen gesmolten is en in de hogere delen de bergbloemen bloeien. In de lagere delen van het land, waar een mediterraan klimaat heerst is het dan warm, en vrijwel altijd droog en zonnig. De dagtemperaturen lopen daar uiteen van 25°C tot 30°C. In de zomermaanden loopt de temperatuur overdag tussen de 1000 en 2000 meter uiteen van 20°C tot 25°C. Plaatselijke verschillen zijn hier wat groter, maar in de zomer is het hier toch ook overwegend stabiel en zonnig weer. De kans op een lokale onweersbui is in de bergen echter altijd aanwezig.
grafiek
Grafiek De onderstaande grafiek toont het klimaat in de regio rond Skopje. Voor een exacte weergave van de klimaatgemiddelden op uw reisbestemming kunt u informatie vinden in de uitgebreide reisbeschrijvingen. 9
10-8-2016 12:14
ontdekken
feesten & festivals
Feesten & festivals Macedonië kent in vergelijking met Nederland de volgende afwijkende feestdagen. Let met name op Pasen, dat volgens de Orthodoxe kalender doorgaans op andere data gevierd wordt dan bij ons en op de islamitische feestdagen waarvan door een afwijkende kalender steeds per jaar de datum wijzigt. In 2016 (isl.: 1437) zijn dit:
07 en 08 januari: Kerstmis (Orthodoxe kalender); 12 december: Geboortedag Mohammed (Id-ul-Maulid); 27 januari: Feestdag St. Sava (Sveti Sava); 29 april: Goede Vrijdag (Orthodoxe kalender); 01 en 02 mei: Pasen (Orthodoxe kalender); 01 mei: Dag van de Arbeid (Den na trudot); 24 mei: Sts. Cyrillus- en Methodius-dag (Apostelen voor de Slaven); 25 mei: Hemelvaart Mohammed (Lailat-ul-Meraj); 20 en 21 juni: Pinksteren (Orthodoxe kalender); 06 juni t/m 05 juli: Ramadan, de belangrijkste islamitische religieuze maand. Tijdens de Ramadan mag er overdag niet worden gegeten, gedronken en gerookt. Toeristen zijn hiervan vrijgesteld, maar het is gepast om dan rekening te houden met de lokale bevolking. ’s Avonds wordt er uitbundig feest gevierd. De Ramadan eindigt met een groots feest, Id al-Fitr; 06 t/m 08 juli: Suikerfeest (Id-al-Fitr): ‘het Kleine Feest’. Iedereen bidt samen, bezoekt vrienden en geeft elkaar cadeaus; 02 augustus: Dag van de Republiek (Den na Republikata; 1944) en Ilindendag (Macedonische opstand (1903) tegen het Turks-Ottomaanse 10
10-8-2016 12:14
Rijk); 28 augustus: Maria Hemelvaart (Orthodoxe kalender); 08 september: Onafhankelijkheidsdag (Den na nezavisnosta; Macedonië onafhankelijk van Joegoslavië (1991); 11 oktober: Antifascisme Dag (Den na vostanieto; begin antifascistisch verzet (1941)); 23 oktober: Dag van de Revolutie; 11 t/m 14 september: Offerfeest (Eid Al-Adha), 'het Grote Feest'. Iedere familie, die het zich kan veroorloven, slacht een schaap, ter herinnering aan het offer van Abraham. Men gaat bij vrienden op bezoek. Op de markten is het dan erg druk. Dit feest valt in de periode waarin moslims de pelgrimstocht naar Mekka zouden moeten maken (Id-ul-Hadj). 08 december: Sint Kliment Ohridski.
adressen
Adressen Ambassade van Nederland in Macedonië Leninova Street 69-71 1000, Skopje, Republic of Macedonia Telefoon: + 389 2 31 09 250 Fax: + 389 2 31 29 309 Website: Ambassade van Nederland E-mail:
[email protected] Openingstijden Ambassade: maandag t/m vrijdag van 09.00 tot 16.00 uur Openingstijden Consulaire afdeling: maandag t/m vrijdag van 09.00 tot 12.00 uur Telefonische inlichtingen: maandag t/m donderdag van 13.00 tot 14.00 uur; vrijdag van 12.00 tot 13.00 uur
lezen
Lezen Er zijn geen Nederlandstalige reisgidsen over Macedonië te koop. Er is wel een Engelstalige gids in de handel: Reisgidsen en landeninformatie Thammy Evans, The Bradt Travel Guide Macedonia. Raymond Detrez, Macedonië: mensen, politiek, economie, cultuur, milieu. KIT. Literatuur 11
10-8-2016 12:14
In de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw reisde A. den Doolaard (pseudoniem voor Bob Spoelstra) als een Nederlandse Ernest Hemingway door de Balkan en ook Macedonië. Hij schreef hierover de boeken: De Herberg met het Hoefijzer, De Bruiloft der zeven Zigeuners en Oriënt-Express. In 2006 is in Ohrid een standbeeld voor den Doolaard opgericht. Het staat voor Hotel Millennium en Hotel Lebed. Service SNP SNP heeft in samenwerking met de gerenommeerde reisboeken & landkaartenwebshop van De Zwerver een handige bestelservice. De manier om snel en gemakkelijk de juiste reisboeken en kaarten voor uw reis in huis te krijgen. Deze postorderservice en de bijbehorende voorwaarden kunt u via internet gratis raadplegen. Op onze website zoekt u de reis van uw keuze en met twee eenvoudige klikken verschijnt een bestelformulier met de juiste selectie behorende bij uw bestemming. U kiest vervolgens welke boeken of kaarten u wilt bestellen. Normaliter is de levertijd 3 werkdagen. Per verzending wordt va. € 2,95 verzendkosten in rekening gebracht en uw bestelling thuisbezorgd.
souvenirs
Souvenirs CITES De Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora (CITES; 1975) is een internationale overeenkomst tussen overheden. De doelstelling van CITES is de handel in wilde dieren en planten zodanig te reguleren, dat deze door overmatige exploitatie en verlies van hun leefomgeving niet in hun voortbestaan of zelfs met uitsterven worden bedreigd. Ook de handel in dierlijke en plantaardige producten, zoals voedingsmiddelen, huiden, bont, tassen, hout, houten (muziek)instrumenten, toeristische souvenirs en medicijnen van tegenwoordig meer dan 30.000 dieren plantensoorten vallen onder CITES. Invoer souvenirs Kijk voor de meest actuele informatie over CITES, het invoeren van voedingsmiddelen, souvenirs, namaakartikelen, cultuurvoorwerpen en dergelijke op de website van de Nederlandse douane.
taal & etiquette
Taal & etiquette Gewoonten Wanneer na een eerste, misschien wat stijve begroeting het ijs gebroken is met hartelijkheid en een vriendelijke groet of een glimlach, blijken Macedoniërs buitengewoon gastvrij en benieuwd te zijn naar buitenlanders, vooral op het 12
10-8-2016 12:14
platteland waar men nog niet erg aan hen gewend is. Neem hiervoor de tijd. Vooral in gebieden waar moslims wonen, dragen vrouwen bedekkende kleding en een hoofddoek. Ingetogen kleding en bescheiden gedrag worden op prijs gesteld, zeker bij het betreden van moskeeën, kerken en kloosters. Voor het binnengaan van een kerk is het gewoonte driemaal een kruisteken te slaan en daarna een kaars aan te steken. Fooien Het wordt zeer gewaardeerd wanneer toeristen voor de bediening en geleverde diensten fooien geven, tien tot twintig Macedonische denar als afronding naar boven bij kleine bedragen of 10% bij grotere.
van belang
reisdocumenten
Reisdocumenten Voor een verblijf in Macedonië hebt u een paspoort of een Nationale Identiteitskaart nodig, die geldig zijn gedurende uw verblijf. N.B. Wijziging van deze informatie is altijd mogelijk! Neemt u daarvoor contact op met de ambassade of een consulaat van Macedonië (zie nuttige adressen). Ook wanneer u niet de Nederlandse nationaliteit bezit, kunnen afwijkende bepalingen gelden. Medisch paspoort Een Europees Medisch Paspoort (EMP) is geen geldig grensdocument! Maar het is wel erg handig voor mensen die met regelmaat medicijnen (moeten) innemen. Het is verkrijgbaar bij oa. huisarts, apotheek, medisch specialist of GGD. Op het EMP vermeldt de arts gegevens over ziekte en de benodigde medicijnen. Met dit document voorkomt u problemen bij de douane. Meer informatie vindt u op EMP en douane. Voor het meenemen van medicijnen die onder de Opiumwet vallen, is een aparte vergunning nodig (zie medicijnen Opiumwet).
Visum
Visum Voor een verblijf in Macedonië van maximaal 90 dagen hebt u geen visum nodig. Daarnaast moet uw paspoort minstens 1 lege visumpagina bevatten. Bovendien moet u over een terug- of doorreis ticket en over een reserveringsbevestiging voor uw eerste accommodatie(s) beschikken. N.B. Wijziging van bovenstaande informatie is altijd mogelijk! Neemt u 13
10-8-2016 12:14
daarvoor contact op met de ambassade of een consulaat van Macedonië (zie nuttige adressen). Ook wanneer u niet de Nederlandse nationaliteit bezit, kunnen afwijkende bepalingen gelden.
gezondheid
Gezondheid Als u op reis gaat, dient u goed uitgerust te zijn en over een goede gezondheid en conditie te beschikken. Hierdoor kunnen ongemakken, als 'reizigersdiarree' veroorzaakt door een ander klimaat, de hoogte en vreemd voedsel tot een minimum worden beperkt. Hebt u speciale aandoeningen, dan is het zeer aan te raden een codicil/talisman te dragen en een medicatielijst en voldoende medicijnen vanuit Nederland mee te nemen. N.B. Let u daarbij op mogelijke voorwaarden bij de invoer daarvan. Neem tijdens wandelingen bij warm tot zeer warm weer voor de zekerheid 2 liter drinkwater per persoon mee in uw dagrugzak. Gezondheidszorg N.B. Zorg dat u niet vertrekt zonder een uitgebreide ziektekosten- en/of reisverzekering. EHBO U dient zelf te zorgen voor enkele EHBO-spullen, oa. pijnstillers, pleisters, compeed, jodiumtinctuur, sporttape, rekverband, evenals een reservebril, zonnebrand, zonnebril, ed. N.B. Neem tijdens wandelingen bij warm tot zeer warm weer voor de zekerheid 2 liter drinkwater per persoon mee in uw dagrugzak.
vaccinatie
Vaccinatie Voor een verblijf in Macedonië zijn geen vaccinaties verplicht. Aanbevolen Bijzonderheden: Laat u informeren u over de risico’s op besmetting met Rabiës (Hondsdolheid), de Ziekte van Lyme en Tekenencephalitis. Teken De Ziekte van Lyme en Tekenencephalitis (Tick-borne Encephalitis; TBE, FSME, RSSE) worden overgedragen door teken. Het verspreidingsgebied van beide aandoeningen komt (nog) niet overeen. De eerste komt vrijwel overal ter wereld voor, de tweede in delen van West-, Midden- en Oost-Europa, Scandinavië en Siberië. Het risico op besmetting is volgens deskundigen beperkt. Door het dragen van bedekkende kleding en insmeren met insectenwerende middelen (DEET) kunnen tekenbeten zoveel mogelijk voorkomen worden. Ook hier geldt: voor een algemeen advies is er de website 14
10-8-2016 12:14
van het LCR of ITG, een persoonlijk advies (bv. inenting tegen Tekenencephalitis) dient te worden besproken met uw huisarts en/of een arts van een reizigersadviescentrum (GGD Nederland). Algemeen en persoonlijk advies inentingen Voor de meest actuele informatie over verplichte/aanbevolen (herhalings) inentingen per ziekte en per land met bijbehorende, algemene beschermingsadviezen verwijzen wij u naar de website van het Landelijk Coördinatiecentrum Reizigersadvisering (LCR) in Nederland of het Instituut voor Tropische Geneeskunde (ITG) in België. Voor een persoonlijk advies moet u zich 4 tot 6 weken voor vertrek laten adviseren door uw huisarts en/of een arts van een reizigersadviescentrum (GGD Nederland).
veiligheid
Veiligheid Macedonië is een veilig land, maar houd u rekening met onderhuidse spanningen tussen Macedoniërs en Albanezen die soms tot opstootjes en demonstraties kunnen leiden. Bedenk ook dat Macedonië in een aardbevingsgebied ligt.
handig
douanebepalingen
Douanebepalingen Hond en kat Een gezondheidsverklaring en een inenting tegen rabiës zijn vereist. Deze inenting moet minimaal 15 dagen en maximaal 6 maanden oud zijn. Medicijnen Voor medicijnen die onder de Opiumwet vallen wordt een medisch paspoort aanbevolen (medicijnen Opiumwet). Andere medicijnen: geen problemen mits voor eigen gebruik en beperkte hoeveelheid. In- en uitvoer Voor alle in- en uitvoerbepalingen voor Nederland van oa. wilde dieren en planten en ervan afgeleide producten (CITES), voedingsmiddelen, souvenirs, namaakartikelen, cultuurvoorwerpen en dergelijke verwijzen wij u naar de website van de Nederlandse douane.
communicatie 15
10-8-2016 12:18
Communicatie Wilt u vanaf uw vakantiebestemming in Macedonië naar Nederland telefoneren, dan draait u 00-31. De thuisblijvers die vanuit Nederland naar Macedonië willen bellen, doen dat door eerst 00-389 te draaien.
eten & drinken
Eten & drinken Kraanwater kan in het hele land zonder problemen gedronken worden. Er wordt gevraagd in de zomermaanden spaarzaam om te gaan met water.
geldzaken
Geldzaken Denar en Deni De munteenheid in Macedonië is de denar (afgeleid van denarius) die is onderveeld in 100 deni. Er zijn munten in omloop van 50 deni, 1, 2, 5, 10 en 50 denar en bankbiljetten van 10, 50, 100, 500, 1000 en 5000 denar. Het is moeilijk om de denars buiten Macedonië terug te wisselen. Creditcards Creditcards zoals Eurocard/Mastercard, Visa, American Express en Diners worden in beperkte mate geaccepteerd. Pinautomaten In Macedonië zijn in de grotere steden voldoende geldautomaten aanwezig. Informatie over geldautomaten in een bepaalde plaats kunt u vinden via de website: Mastercard ATM locator. Check van te voren de voorwaarden van uw bank of u de pas dient te activeren voor gebruik in Macedonië. Koersinformatie
16
10-8-2016 12:18
openingstijden
Openingstijden Postkantoren ma-vr van 7.00-12.00 en van 13.00-15.00 uur. Banken ma-vr van 7.00-12.00 en van 13.00-15.00 uur Musea ma-vr van 9.00-15.00
overig
Electriciteit Voor het type stopcontact, stekker, netspanning en frequentie, zie de website wereldstopcontacten.nl. Tijdsverschil Macedonië ligt in dezelfde tijdzone als Nederland, er is dus geen tijdverschil.
op reis
per auto
Per auto Uitgebreide informatie over verkeersreglementen in Macedonië vindt u op de website van de ANWB. Op deze website vindt u tevens actuele verkeersinformatie.
per bus
Per bus Macedoniërs hebben voorkeur voor het reizen per bus. De busverbindingen zijn frequent en goedkoop. De kwaliteit en het comfort van de bussen (bv. toilet) is wisselend.
per trein
Per trein Er zijn weinig mogelijkheden in Macedonië per trein te reizen. Naast Skopje is Veles een belangrijk knooppunt. De grootste steden, zoals Tetovo, Gostivar, 17
10-8-2016 12:19
Ohrid, Prilep, Bitola, Koemanovo en Geveglia zijn met elkaar verbonden via het hoofdnet.
per vliegtuig
Binnenlandse vluchten In Macedonië zijn geen binnenlandse vluchten.
in de stad
In de stad Een taxirit in Skopje of andere grotere steden is gemakkelijk gemaakt, het is snel en goedkoop vervoer. Taxichauffeurs weten minder goed de weg in de buitenwijken. Het is dan beter een chauffeur te zoeken die er wel bekend is of zelf de route aan te geven. Taxiritten naar plaatsen buiten de stad zijn ook mogelijk.
18
10-8-2016 12:19
