Azië / Cambodja
Van het traditionele platteland tot de hoofdstad Phnom Phen en van de prachtige drijvende dorpen op het Tonle Sap meer tot de fabelachtige ruïnes van Angkor: Cambodja kan met recht een land van extremen worden genoemd. Ontdek het traditionele Azië tijdens onze Cambodja/Laos reis!
land & cultuur
algemeen
Algemeen Feiten en cijfers Oppervlakte: 181.035 km2 (5,34 x Nederland) Hoofdstad: Phnom Penh Inwonertal: 14,2 miljoen (2003) Bevolkingsdichtheid: 78,4 inwoners per km2 (2003) Godsdienst: boeddhisme (95%), overige (5%) Taal: Khmer (officiële taal) 1
24-6-2016 15:58
Klimatologische gesteldheid: tropisch; regenmaanden: mei-oktober; droge seizoen: november-april
Een land van extremen Cambodja kan met recht een land van extremen worden genoemd. Van het traditionele platteland tot de hoofdstad Phnom Phen en van de prachtige drijvende dorpen op het Tonle Sap Meer tot de fabelachtige ruïnes van Angkor. Met name deze laatste vormen een absolute aanrader. De strijd tussen cultuur en natuur, de onwaarschijnlijke precisie, de raadselen en de pure schoonheid vormen alle onlosmakelijke onderdelen van dit door mensenhanden gemaakte maar met geen pen te beschrijven ruïnecomplex. De laatste jaren wordt ook Cambodja steeds beter toegankelijk voor buitenlandse bezoekers. Bovendien is een bezoek aan dit nog onbekende land tegenwoordig gemakkelijk in uw individuele reis in Thailand in te passen door de nieuwe rechtstreekse vluchten vanaf Bangkok.
bevolking
Bevolking De meeste Cambodjanen horen etnisch gezien bij de Khmer(94%). De Chinezen zijn op een na de grootste groep met ongeveer 3%, de Moslim Chams volgen met 2%. De rest van de bevolking bestaat uit Vietnamezen, Thais, Chinezen en bergvolkeren. Een grote groep Cambodjanen woont buiten Cambodja, namelijk in de provincies Buriram, Sisaket, Surin en Ubon Ratchathani in het noordoosten van Thailand. En in het zuidelijk deel van Vietnam, dat door de Cambodjanen ook wel Kampuchea Krom wordt genoemd, de inwoners worden ook wel Khmer Krom genoemd. Religie De belangrijkste religie in Cambodja is het Theravada Boeddhisme: ongeveer 88% van de bevolking. De islam heeft ook een grote groep volgelingen: ongeveer 3% van de bevolking, zij behoren over het algemeen tot de Cham. Theravada Boeddhisme Het Theravada (Pali, letterlijk ’Traditie van de Ouderen’) is het oorspronkelijke boeddhisme. Soms wordt het ook het ’Boeddhisme van het Zuiden’ genoemd. Het wordt vooral aangehangen in Sri Lanka, Myanmar en Thailand. Ook in Indonesië Cambodja, Laos en Chittagong (Oost-Bengalen) wordt het Theravada aangehangen, maar daar is het Theravada is een wat zwakkere staat. Tegenwoordig zijn er ook steeds meer aanhangers van het Theravada in de Westerse landen. Na de dood van de Boeddha (ongeveer 500 voor Christus) ontstonden er door splitsingen in de Sangha (de gemeenschap van monniken) achttien verschillende scholen. In het Mahayana boeddhisme worden deze scholen samen vaak de Hinayana genoemd. Het Theravada is de enige van deze scholen die nog steeds bestaat.
gastronomie 2
24-6-2016 15:58
Gastronomie De keuken in Cambodja is verwant aan de keukens van de naburige landen Thailand en Laos en, in mindere mate, aan die van Vietnam, maar er zijn ook verschillende lokale schotels. De algemene opvatting is dat het Khmer koken als het Thai koken is, maar dan minder kruidig. Kerri, groente, rijst, noedels en soepen zijn de bouwsten van het Khmer dieet. Prahok Cambodja is bekend voor zijn Prahok, een sterk, vergist vissendeeg dat in een verscheidenheid van traditionele schotels wordt gebruikt. Phnom Penh Phnom Penh is verreweg de beste plaats om de goedkope Khmer keuken uit te proberen, hoewel Siem Reap ook sommige goede restaurants heeft. Één van de gemakkelijkste en meest betaalbare manieren om van het Khmer koken op de hoogte te komen is door een bezoek aan de vele markten te brengen. Hier kan een eerste indruk van de keuken opgedaan worden alvorens een besluit te nemen om wat te gaan eten. In Phnom Penh heeft u naast de Khmer keuken ook de keus uit de uitstekende Thaise, Vietnamese, Chinese, Franse en zelfse Mediterrane koken. Rijst De rijst is het belangrijkste onderdeel van de maaltijd in Cambodja en het gebied Battambang is de rijstkom van het land. De meeste Cambodjaanse schotels worden in een wok bereid, die plaatselijk bekent staat als chhnang khteak.
cultuur
Cultuur Veel Cambodjaanse kunst en architectuur heeft de verwoestingen van de Khmer Rouge overleefd. Met name Angkor Wat en Angkor Thom zijn relatief ongeschonden uit de strijd gekomen. Het nationale museum in Phnom Penh heeft de beste voorbeelden van Khmer beeldhouwkunst, vooral de beelden van Hindoe-goden zijn de moeite waard. De meest levende link met het rijke Khmer-verleden zijn de koninklijke dansen, die gerelateerd zijn aan de dansen van Thailand, Java en India.
traditie & vooruitgang
Traditie & vooruitgang Cambodja is een zeer arm land en de economie draait zeer slecht door de vele oorlogen. Voor 1970 produceerden de boeren genoeg voedsel voor de behoeften van het land. Maar tegen 1986 was dit door de vele vernielingen nog maar 75%. Landbouw is de belangrijkste activiteit en rijst, rubber en maïs zijn de belangrijkste gewassen. Er is bijna geen industrie en de industrieën die er zijn produceren voornamelijk voor binnenlandse consumptie. 3
24-6-2016 15:58
Economische groei Tijdens de economische crisis in Azië in 1997 kwam de economie tot een stilstand. Dit kwam ook door onrust, burgeroorlog en politieke crisis. In 1999, het eerste volledige jaar zonder gevechten in 30 jaar, begon de economie mede dankzij hervormingen weer te groeien met 5%. In 2000 groeide het bbp met 5%, in 2001 met 6,3% en in 2002 met 5,2%. Toerisme Het toerisme is de snelst groeiende sector in de Cambodjaanse economie in de laatste jaren. Dit ondanks dat er 20 US dollar betaald moet worden bij aankomst in Cambodja. En de hoge toegangsprijzen voor monumenten. In het jaar 2000 waren er 34% meer toeristen dan in 1999 en in het jaar 2001 groeide het zelfs met 40% tot aan de terroristische aanslagen in New York van 11 september.
landschap & klimaat
algemeen
Algemeen Cambodja is ongeveer half zo groot als Italië. Het landschap wordt bepaald door de machtige Mekong rivier die het land van noord tot zuid doorsnijdt. In het zuiden ligt het grote Tonlé Sap meer, de Thaise grens wordt gevormd door de Dangkrek bergen en in het zuidwesten rijzen de Olifants- en Cardamombergen op. Het Noordoosten van Cambodja wordt gevormd door het Oostelijke Hoogland. Ontbossing en illegale houtkap De grootste bedreiging voor de Cambodjaanse natuur is de ontbossing. In 1960 was nog 75% van het land bedekt met uitgestrekte wouden, tegenwoordig is waarschijnlijk minder dan 40% nog bebost. Ook in de nationale parken is (illegale) houtkap nog steeds aan de orde van de dag.
fauna
Fauna Bijzonder rijke dierenwereld De dierenwereld is bijzonder rijk en behoort tot die van Zuidoost-Azië. De meeste dieren zijn te vinden in de meest afgelegen gebieden van het land, onder andere in de wouden van de provincies Ratanakiri en Mondulkari en op de beboste hellingen van het Cardamomgebergte. Hier leven herten, wilde buffels, luipaarden, apen, eekhoorns, vliegende vossen en beren, waaronder de Maleise Beer. De grootste slang is de Python, een wurgslang. Tot de gifslangen behoren de Cobra, de Koningscobra, de Gestreepte Krait en de Russel’s Pit Viper. Zeldzaam zijn de Kouprey, een wilde buffelsoort, de 4
24-6-2016 15:58
Aziatische Wilde Hond en de ‘Serow’, een berggeit. De Kouprey werd in 1963 door koning Sihanouk tot nationaal dier uitgeroepen. In het Cardamomgebergte komen zeer grote vlinders voor en verder olifanten, tijgers en de zeldzame Siamese Krokodil. In het Ream Nationaal Park leeft een zeer bijzondere apensoort, de Krabetende Makaak. Vogelrijkdom Aalscholvers, reigers en kraanvogels komen vrij algemeen voor, maar de IndoChinese Ekster, de Grote Neushoornvogel, de Gevlekte Pelikaan, de Adjudant (een soort Maraboe) en de Groene Pauw zijn veel zeldzamer. Reuzenmeerval In sommige delen van de Mekong komt de Reuzenmeerval voor, de grootste zoetwatervis ter wereld met een lengte van 3 meter en een gewicht tot 250 kilo. De Irrawaddy-dolfijn Ook de Irrawaddy-dolfijn, een van de meest bedreigde dieren ter wereld, bewoont de Mekong. Ze bereiken een lengte van meer dan twee meter, wegen 90 tot 150 kilo en lijken meer op een bruinvis dan op een zeedolfijn. Ze kunnen een snelheid van 40 km per uur bereiken. De Irrawaddy-dolfijn is een van de vijf soorten zoetwaterdolfijnen ter wereld en in de Mekong leven naar schatting nog zo’n 150 exemplaren.
flora
Flora Tropisch regenwoud Lange tijd was Cambodja een van dichtst beboste landen ter wereld. Rond 2000 was nog maar 30% bedekt met bossen, waarvan een deel bestond uit primair regenwoud. Op de berghellingen en de plateaus, plaatsen met veel regenval, komen uitgestrekte tropische regenwouden voor. Drogere laagland In het drogere laagland vindt men meer open loofbos en savannen. Langs de kust groeien mangrovebossen. De centrale vlakte heeft wat loofbossen, maar bestaat voornamelijk uit landbouwgronden. De heuvels in het noorden hebben groenblijvend bos, bamboe en palmen. De hooglanden in het noordoosten, de zuidwestelijke bergketens zijn begroeid met primair regenwoud op de lagere hellingen en met naaldbossen in de hogere regionen. Hier groeien ook de teakbomen en ijzerhoutbomen, gewild vanwege het harde hout.
geografie
Geografie Cambodja heeft een oppervlakte van ongeveer 181.400 vierkante kilometer. In het zuiden heeft Cambodja een kustlijn van ongeveer 441 kilometer aan de 5
24-6-2016 15:58
Golf van Thailand. Behalve in het zuidoosten worden alle grenzen van Cambodja gevormd door lage gebergtes. Binnen deze grenzen ligt een grote laagvlakte die het hart van Cambodja vormt. Omgekeerde stroomrichting Deze vlakte is het meest dichtbevolkte deel van Cambodja en is zeer vruchtbaar door de overstromingen, natte rijstbouw vormt hier het belangrijkste landgebruik. De Mekong rivier die stroomt vanaf Laos in het noorden tot aan Vietnam in het zuidoosten zorgt voor de drainage van dit gebied. Centraal in deze laagvlakte in het noordwesten van Cambodja ligt het Tonlé Sap meer (Grote meer in het Khmer). In het droge seizoen stroomt het water via de Tonlé Sap rivier in de Mekong. In het natte seizoen verandert de stroomrichting echter door de hoge waterstand in de Mekong. Het water stroomt dan het meer, dat daardoor verdrievoudigt in oppervlak. Het meer wordt dan het grootste zoetwatermeer in Zuidoost-Azië. Gebergten Ongeveer 75% van Cambodja ligt op een hoogte van minder dan 100 meter boven het zeeniveau. In het zuidwesten van Cambodja ligt het Kravanh gebergte (Cardamon gebergte) met als hoogste piek de Aoral berg van 1771 meter. Dit gebergte heeft een uitloper langs de kust tot aan de grens met Vietnam genaamd het Damrei gebergte (Olifantgebergte) met pieken tussen de 500 en 1000 meter. De westelijke grens van Cambodja met Thailand wordt gevormd door een heuvelachtig gebied met toppen tot 500 meter. Aan de noordelijke grens met Thailand liggen de steile Dongrek bergen met pieken tot 700 meter, ook de tempel Preah Vihear ligt in dit gebergte.
geologie
Geologie Waterhuishouding Cambodja is een waterrijk land. Ongeveer 82% van het cultuurland is geheel afhankelijk van regenval. Ontbossing, erosie en sedimentatie in het Tonle Sap meer, in de rivieren en in andere meren staan aan de basis van een verandering in de waterhuishouding, die overstromingen veroorzaken, droogten, verandering van de beddingen van rivieren en veranderingen in het regenpatroon. In Cambodja zitten grote waterhoeveelheden in de bodem (als grondwater), de Mekongrivier en andere rivieren en de meren. Gesteenten en het voorkomen van grondwater Op grond van de landschapsvormen, geologie en het voorkomen van grondwater kan Cambodja verdeeld worden in drie hoofdregio’s: Het Mekong Laagland De Zuidwestelijke hooglanden De kustvlakte van Zuidwest Cambodja Mekong Laagland Het gesteente onder de Mekong laagland bestaat grotendeels uit versteende sedimenten: schalie, leisteen, zandsteen en kalksteen uit het Trias of zelfs 6
24-6-2016 15:58
wat ouder. Dat betekent dat het gebied indertijd een ondiepe zee was. Zuidwestelijke hooglanden De Zuidwestelijke hooglanden bestaan uit enkele bergmassieven, die relatief steile flanken hebben en platte toppen. Het grootste deel van de gebergte worden gevormd door het Cardamom- en Olifantgebergte. Ze bestaan uit een serie van gemetamorfoseerde zandsteen, schalie, schist en kwarsiet. In de nabijheid van de stad Pailin vinden we grote hoeveelheden gabbro en Rhyoliet. Het Rhyoliet duidt erop dat er in het verleden actief vulkanisme geweest is. Rhyoliet is van zure oorsprong. Kustvlakte van Zuidwest Cambodja De oude rivierafzettingen dateren van na het Trias en Krijt. Ze zijn te vinden in grote delen van de provincies Kompong Cham en Pursat en bestaan grotendeels uit Zandsteen en Conglomeraat. Dit betekent dat in die tijd het gebied vlakbij zee lag.
klimaat
Klimaat Tropisch moessonklimaat Cambodja heeft een tropisch moessonklimaat met een droog seizoen van november tot mei en daarna een nat seizoen. Er zijn behoorlijke verschillen in temperatuur en neerslag tussen de afzonderlijke Cambodjaanse regio’s. De gemiddelde jaarlijkse temperatuur ligt rond 27°C met geringe verschillen tussen dag en nacht. Vorst kent men niet, maar in de heuvels kan het ’s nachts flink afkoelen. Regenseizoen In het regenseizoen, tussen mei en november, voert de natte zuidwestmoesson zeer vochtige lucht aan via de Indische Oceaan. In deze maanden valt meer dan driekwart van de jaarlijkse hoeveelheid neerslag, met als natste maand september. De hoeveelheid neerslag varieert per gebied, afhankelijk van de ligging en de hoogte. Op de centrale vlakte valt per jaar ca. 1400 mm, de heuvels en de kust ontvangen jaarlijks ca. 3800 mm. De zuidwestelijke hellingen van het Cardamom-gebergte ontvangen een jaarlijkse neerslag van ca. 5000 mm. Droge tijd De droge tijd van november tot mei kent, onder invloed van de noordoostmoesson, een koele en een hete periode. De ‘koele’ droge periode duurt van november tot februari, en de temperatuur stijgt dan in de hoofdstad Phnom Penh tot 28°C. Van februari tot mei kan het vooral in de laaggelegen gebieden zeer heet zijn. Tijdens de heetste maand, april, kan de temperatuur stijgen tot ca. 40°C.
reisperiode 7
24-6-2016 15:58
Reisperiode In Cambodja kan het hele jaar worden gereisd. De beste reistijd is gedurende de maanden november t/m maart omdat die het meest droog en koel zijn. In de maanden maart tot mei zijn de temperaturen het hoogst. Van mei tot en met september heerst er de moesson en regent het geregeld. Overigens valt regen ook in deze periode meestal in korte maar hevige buien die worden afgewisseld met zon.
grafiek
Grafiek De onderstaande grafiek toont het klimaat in de regio rond Phnom Penh. Voor een exacte weergave van de klimaatgemiddelden op uw reisbestemming kunt u informatie vinden in de uitgebreide reisbeschrijvingen.
ontdekken
feesten & festivals
Feesten & festivals Buiten de bij ons bekende feestdagen kent Cambodja nog de volgende feestdagen. De data van de meeste feestdagen en festivals verschillen van jaar tot jaar. Ze zijn meestal gebaseerd op een maan (lunaire) kalender, maar kunnen altijd gewijzigd worden zonder aankondiging vooraf! Voor 2016 zijn de belangrijkste:
07 januari: Makara - Dag van de overwinning op de genocide (bevrijding van Phnom Penh door de Vietnamezen in 1979). Nationale feestdag; 8
24-6-2016 15:58
8 februari: Chinees Nieuwjaar (Jaar van het Paard; geen vrije dag); 22 februari: Meak Bochea/Magha Puja Dag (belangrijke Boeddhistische feestdag); 08 maart: Internationale Vrouwendag; 13 t/m 16 april: Cambodjaans Khmer Nieuwjaar (Chaul Chnam Thmey). Belangrijkste feestdagen van het jaar; 01 mei: Dag van de Arbeid; 01 mei t/m 31 augustus: Apsara Dance Perfomances (traditionele Khmerdansen); 24 mei: Pithi Chrat Preah Neangkol (Koninklijke ploegdag vastgesteld door astrologen; viering van het nieuwe regen- en plantseizoen); 13 t/m 15 mei: Verjaardag huidige koning Norodom Sihamoni (1953); 20 mei: Visaka Bochea/Visaka Buja Dag (herdenking van geboorte, verlichting en dood van Boeddha). Belangrijke boeddhistische feestdag; 01 juni: Internationale/Cambodjaanse Dag van de Kinderen; 18 juni: Geboortedag van de Koninginmoeder, moeder van Norodom Monineath Sihanouk; 08 september: Chinees Midherfst-/Maanfestival; 30 september t/m 2 oktober: Pchum Ben (allerzielen, Dag van de Voorouders); men bezoekt pagodes en fêteert de monniken voor hun voorbeden; 24 september: Dag van de Grondwet, Cambodja wordt weer een koninkrijk (1993); 15 oktober: Verjaardag van de vorige (heilige) koning Norodom Monineath Sihanouk; 23 oktober: Paris Peace Agreement Day (1991); 29 oktober: Kroningsdag koning Norodom Sihamoni (2004); 30 oktober: Verjaardag van de vader van de koning; 09 november: Onafhankelijkheidsdag (Cambodja werd in 1954 onafhankelijk van Frankrijk); 27 t/m 29 november: Bon Om Thook-Waterfestival; viering van het einde van de natte moesson; 10 december: Dag van de Mensenrechten.
Waterfestival Tijdens het Waterfestival viert men niet alleen de omkering van de waterstroom van het Tonle Sap-Meer naar de Mekongrivier, maar ook de ceremonie van het Tonle Sap-Meer in het visseizoen. Hoogtepunt van deze gebeurtenis zijn meer dan 3 dagen van bootraces. Als de nacht valt, wordt vuurwerk aangestoken dat vanaf bootjes op het meer bekeken wordt. Sommigen zeggen dat de viering ook een dankbetuiging is aan de Mekongrivier voor het vruchtbaar maken van het land. Mensen uit alle rangen en standen verzamelen zich voor dit feest op de oevers van de Mekongrivier en het Tonle Sap-Meer. Halve marathon Bijzonder in dit rijtje is de internationale halve marathon die altijd eind december bij het tempelcomplex van Angkor Wat gehouden wordt. Met duizenden bezoekers aan de kant en de schitterde setting van het tempelcomplex is dit een zeer bijzondere aangelegenheid om gezien te 9
24-6-2016 15:58
hebben.
foto & film
Foto & film Het fotograferen van luchthavens, spoorwegposten of militaire installaties is verboden en bovendien is enige discretie gewenst bij het fotograferen van mensen, in het bijzonder monniken.
adressen
Adressen Ambassade van Nederland in Thailand (ressort Cambodja) 15, Soi Tonson Ploenchit Road Lumpini Pathumwan, Bangkok 10330, Thailand Telefoon: + 66 2 30 95 200 Noodgevallen (buiten kantooruren): + 66 8 19 20 13 29 Fax: + 66 2 30 95 205 Website: Ambassade van Nederland E-mail:
[email protected] Openingstijden Ambassade: maandag t/mvrijdag van 08.30 tot 17.00 uur Openingstijden Consulaire afdeling: maandag t/m donderdag van 08.30 tot 11.30; donderdag van 13.30 tot 15.00 uur E-mail:
[email protected] Voor urgente situaties en locale assistentie moet u contact opnemen met de Ambassade van het Verenigd Koninkrijk in Phnom Penh. De Britse Ambassade vertegenwoordigt in dergelijke gevallen Nederland in Cambodja. Ambassade van het Verenigd Koninkrijk in Cambodja Bezoekadres: 27-29, Street 75 Sangkat Srah Chat Khan Daun Penh, Phnom Penh 12201 Telefoon: + 855 23 42 71 24 Fax: + 855 23 42 71 25 Website: Britse Ambassade E-mail:
[email protected] Openingstijden Ambassade: 10
24-6-2016 15:58
maandag t/m donderdag van 08.15 tot 16.45 uur; vrijdag van 08.15 tot 13.15 uur Openingstijden Consulaire afdeling: maandag t/m vrijdag van 08.30 tot 11.30 uur E-mail:
[email protected]
lezen
Lezen Over Cambodja en Laos zijn diverse reisgidsen verkrijgbaar. Lonely Planet, de Rough Guide en Nelles geven gidsen uit met veel informatie. Als u meer wilt lezen over de geschiedenis van en recentere gebeurtenissen in Cambodja zijn de volgende boeken aan te raden: John ter Horst, Muskietengat - Een vergeten geschiedenis van de VOC in Cambodja, Atlas/Contact (2014); David Chandler, Brother Number One, a political biography of Pol Pot en Voices from S-21, Odyssey Illustrated Guides. Films/Documentaires The Killing Fields (regie Roland Joffé, 1984); Rithy Panh: The Land of the Wandering Souls/La Terre des Ames Errantes (2000); Rithy Panh: S-21, la machine de mort Khmère rouge (documentaire, 2003); Rithy Panh: Un barrage contre le Pacifique (drama, 2008); Rithy Panh: The Missing Picture (Animatiedocumentaire, 2013). Service SNP SNP heeft in samenwerking met de gerenommeerde reisboeken & landkaartenwebshop van De Zwerver een handige bestelservice. De manier om snel en gemakkelijk de juiste reisboeken en kaarten voor uw reis in huis te krijgen. Deze postorderservice en de bijbehorende voorwaarden kunt u via internet gratis raadplegen. Op onze website zoekt u de reis van uw keuze en met twee eenvoudige klikken verschijnt een bestelformulier met de juiste selectie behorende bij uw bestemming. U kiest vervolgens welke boeken of kaarten u wilt bestellen. Normaliter is de levertijd 3 werkdagen. Per verzending wordt va. € 2,95 verzendkosten in rekening gebracht en uw bestelling thuisbezorgd.
souvenirs
Souvenirs Er is een grote verscheidenheid van curiosa te koop in Cambodja. Het land was eens bekend om zijn superieur geweven zijde, metaalwerk en houtsnijwerk. Na decennia van verwaarlozing, herleven veel van deze kunsten 11
24-6-2016 15:58
van weleer. Reizigers vinden er zilveren kunstwerken, juwelen, kleurrijke doeken voor een sarong en hoeden (geschakeerde zijde), houten gravures, maskers, steenexemplaren van oude Khmer-kunst en olieschilderijen in de verschillende markten en winkels op hoofdwegen. De traditionele kleding voor zowel mannen als vrouwen is de Krama, een lange, smalle gecontroleerde zijde of katoenen doek, beschikbaar in de meeste markten en de winkels. De juwelen beantwoorden over het algemeen niet aan de internationale normen voor ontwerp en vakmanschap en kopers moeten bij aanschaf dus enige voorzichtigheid betrachten. Zijdewevers Het zijdeweeven is een kenmerkende Cambodjaanse kunstnijverheid. Ten westen van Siem Reap komt u veel jonge Khmer vrouwen tegen bij houten kaderweefgetouwen. Geduldig, kunstig en met veel precisie werken zij kleurrijke draden van zijde samen tot er een mooie stof met subtiele tinten te voorschijn komt. U komt ook veel zijdewevers tegen op het eiland van Koh Dach in de Mekong ten noorden van Phnom Penh, historisch gezien een centrum voor het weven. Je kan hier de kleurrijke beurzen en kleding rechtstreeks van de kunstenaars kopen. Zilver In Kampong Luoung, de oude Koninklijke haven in de provincie Kandal wordt nog ambachtelijk zilver gesmeden in de vorm van vruchten, olifanten, herten, wilde varkens, vissen, geiten, platen en dienbladen, bestek en candlesticks. De dorpen in deze provincie hebben zich eeuwenlang in het zilveren werk gespecialiseerd. Het zilverwerk wordt verkocht in Phnom Penh en via grootverkoop aan Thailand, Hong Kong, Singapore en de Filippijnen. Het zilver wordt ingevoerd uit Singapore en Hong Kong maar de ambacht is het zuivere Khmer decoratiewerk dat van vroege generaties is doorgegeven. Het zilversmeden bereikte zijn hoogtepunt in de 11e eeuw toen bewerkte voorwerpen hoofdzakelijk door hogere klasse voor plechtige doeleinden en godsdienstige rituelen werden gebruikt. Uitvoer van antiquiteiten De is onderworpen aan de goedkeuring van het Ministerie van Cultuur. Onderhandelen bij het winkelen is essentieel voor reizigers om redelijke prijzen verkrijgen. Verminderingen van zelfs 20 procent zijn mogelijk. Afdingen Op markten en in stalletjes is het de bedoeling af te dingen. Afdingen krijgt u na een paar keer oefenen goed onder de knie. Maar in sommige gevallen zijn de prijzen al zo laag, dat je de mensen het brood uit de mond zou stoten als je afdingt. Laat het dan ook, want men moet er hier wel vaak met grote families van leven. Neem er de tijd voor en wees voorzichtig met het afrekenen, want op sommige plaatsen worden wisseltrucs uitgehaald met toeristen. Bedenk op voorhand wat u het product waard is en betaal niet meer dan dat. CITES 12
24-6-2016 15:58
De Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora (CITES; 1975) is een internationale overeenkomst tussen overheden. De doelstelling van CITES is de handel in wilde dieren en planten zodanig te reguleren, dat deze door overmatige exploitatie en verlies van hun leefomgeving niet in hun voortbestaan of zelfs met uitsterven worden bedreigd. Ook de handel in dierlijke en plantaardige producten, zoals voedingsmiddelen, huiden, bont, tassen, hout, houten (muziek)instrumenten, toeristische souvenirs en medicijnen van tegenwoordig meer dan 30.000 dieren plantensoorten vallen onder CITES. Invoer souvenirs Kijk voor de meest actuele informatie over CITES, het invoeren van voedingsmiddelen, souvenirs, namaakartikelen, cultuurvoorwerpen en dergelijke op de website van de Nederlandse douane.
taal & etiquette
Taal & etiquette De officiële taal is het Khmer, gesproken door 95% van de bevolking. De tweede taal is inmiddels Engels (met name de bovenlaag van de bevolking spreekt deze taal). Veel mensen die voor 1970 opgroeiden spreken Frans. Fooien Fooien geven wordt niet verwacht in Cambodja, maar de salarissen zijn zeer laag en wat u ook geeft voor een goede dienst, het zal zeer gewaardeerd worden. Onderhandelen is de regel in markten, bij het huren van voertuigen en soms zelfs wanneer u een accommodatie betrekt, maar wees niet zo krachtig met onderhandelen als in landen als Thailand of Vietnam. Dit is men niet gewend en kan als ongepast ervaren worden.
van belang
reisdocumenten
Reisdocumenten Voor een verblijf in Cambodja hebt u een paspoort nodig dat bij aankomst nog minimaal 6 maanden geldig is. N.B. Wij raden u aan om een kopie van uw paspoort mee te nemen op reis en dit apart van uw paspoort goed te bewaren voor noodgevallen (verlies of diefstal). N.B. Wijziging van deze informatie is altijd mogelijk! Neemt u daarvoor contact op met de ambassade of consulaat van Cambodja (zie onder nuttige adressen). Ook wanneer u niet de Nederlandse nationaliteit bezit, kunnen afwijkende bepalingen gelden. 13
24-6-2016 15:58
Medisch paspoort Een Europees Medisch Paspoort (EMP) is geen geldig grensdocument! Maar het is wel erg handig voor mensen die met regelmaat medicijnen (moeten) innemen. Het is verkrijgbaar bij oa. huisarts, apotheek, medisch specialist of GGD. Op het EMP vermeldt de arts gegevens over ziekte en de benodigde medicijnen. Met dit document voorkomt u problemen bij de douane. Meer informatie vindt u op EMP en douane. Voor het meenemen van medicijnen die onder de Opiumwet vallen, is een aparte vergunning nodig (zie medicijnen Opiumwet).
Visum
Visum Voor een verblijf in Cambodja hebt u een visum nodig dat u bij aankomst op de luchthaven van Phnom Penh of Siem Riep kunt aanschaffen. Ook aan de meeste grensposten is het visum te regelen. Bij de volgende grensposten is echter géén visum verkrijgbaar: vanuit Vietnam bij de grenspost Tinh Bien en bij Phnom Den, en vanuit Laos bij de grenspost Veunkham en bij Stung Treng. Het standaard toeristenvisum is maximaal 30 dagen geldig. Verlenging ter plekke met 1 maand is mogelijk tegen USD 5,00 per dag. De benodigdheden hiervoor zijn: 1 pasfoto, een paspoort met een minimale geldigheid van 6 maanden en met minimaal 1 lege visumpagina, USD 25,00 in cash bij grensposten over land of USD 20,00 cash bij aankomst op de luchthaven. Houdt u er rekening mee dat het regelen van een visum aan een grenspost enige tijd kan duren. N.B. Er is echter geen garantie voor toelating tot Cambodja volgens het bovenstaande. Tijdige navraag bij de ambassade of een consulaat van Cambodja en luchtvaartmaatschappij om zonder vsium bij vertrek in te checken wordt aanbevolen! U hebt dan nog tijd om voor vertrek in Nederland een visum te verkrijgen. N.B. Wijziging van bovenstaande informatie is altijd mogelijk! Neemt u daarvoor contact op met de ambassade of een consulaat van Cambodja (zie nuttige adressen). Ook wanneer u niet de Nederlandse nationaliteit bezit, kunnen afwijkende bepalingen gelden. SNP service visumverplichtingen SNP biedt een extra service waarmee u zich kunt informeren over de visumverplichtingen voor een te ondernemen reis en de mogelijkheid om via VisumCentrale CIBT tegen een gereduceerd tarief een visum aan te vragen. VisumCentrale CIBT Klik hier voor de visumverplichtingen en het aanvragen van een visum voor Cambodja
14
24-6-2016 15:58
gezondheid
Gezondheid Als u op reis gaat, dient u goed uitgerust te zijn en over een goede gezondheid en conditie te beschikken. Begin rustig aan en weersta de verleiding om teveel te proeven van het aantrekkelijke eten, totdat uw maag gewend is aan het voedsel. Hierdoor kunnen ongemakken, als 'reizigersdiarree' veroorzaakt door een ander klimaat, de hoogte en vreemd voedsel tot een minimum worden beperkt. Gezondheidszorg De gezondheidsvoorzieningen in Cambodja zijn niet te vergelijken met die in de Westerse wereld. Ook komen er ziekten voor die bij ons niet (meer) bestaan. N.B. Zorg dat u niet vertrekt zonder een uitgebreide ziektekosten- en/of reisverzekering. Medicijnen Gebruikt u medicijnen op doktersvoorschrift, neem dan een medicatielijst en voldoende voorraad vanuit Nederland mee voor de duur van uw verblijf in duidelijk gemerkte verpakkingen. N.B. Let op mogelijke invoervoorwaarden van uw medicijnen. Dit voorkomt problemen met de douane (zie ook 'medisch paspoort'). Heeft u speciale aandoeningen, dan is het zeer aan te raden een codicil/talisman te dragen. Denk eraan de plaatselijke reisleiding in te lichten over uw medicijngebruik en eventuele allergieën voor bepaalde medicijnen. Hygiëne Goede hygiëne is erg belangrijk tijdens uw vakantie. We raden aan uw handen vaak en goed te wassen, zeker na toiletbezoek en voor het eten. Een paar pakjes ‘wetties’ komen op veel momenten goed van pas. Pas op met wat u eet. Wees erg voorzichtig met het eten van oa. vlees, salades, ijs, geschild fruit enz. Drink alleen gekookt of met jodium gedesinfecteerd water of gebotteld mineraalwater. Wees ook voorzichtig met onverpakt ijs en ijsblokjes. EHBO U dient zelf te zorgen voor enkele EHBO-spullen, oa. pijnstillers, pleisters, compeed, jodiumtinctuur, norit, immodium, zakjes ORS tegen uitdroging door diarree, sporttape, rekverband, evenals lippenzalf, zonnebrand, zonnebril, ed. Praktisch Draagt u een bril, hang deze met een koortje om uw nek, neem een reservebril mee en een kopie van de specificaties van uw bril. Draagt u lenzen, neem dan ook een reservebril (met zonneglazen!) mee. Na verloop van tijd kan het moeilijk worden lenzen zonder stof te dragen of in te doen! Voldoende luchtige kleding (lange broek, lange mouwen!), een hoofddeksel of -doek ter bescherming tegen felle zon.
15
24-6-2016 15:58
Koninklijk Instituut voor de Tropen (KIT) Het KIT geeft lezenswaardige boekjes uit over gezond blijven in het buitenland, oa. ’Hoe blijf ik gezond in de tropen’. Ze zijn te koop in de betere boekhandels, buitensportzaken en bij het KIT zelf.
vaccinatie
Vaccinatie Verplicht Als u binnen 6 dagen UIT een Gelekoorts-gebied Cambodja binnenkomt, is Gelekoorts-vaccinatie verplicht. In Cambodja zelf komt geen Gelekoorts voor. Aanbevolen Malaria prophylaxis wordt sterk aanbevolen, zeker wanneer u onderstaande gebieden bezoekt. Bijzonderheden: Buiktyfusvaccinatie is aanbevolen bij een reis in Cambodja van meer dan 2 weken. Laat u informeren over het risico op oa. Mazelen en Japanse Encephalitis. Soms is een Cholera-verklaring nodig. Malaria In Cambodja komt het hele jaar Malaria voor. Het risico in en rondom Pnom Penh en Tonle Sap en in Angkor Wat is verwaarloosbaar. Om risico's zoveel mogelijk uit te sluiten zijn bescherming tegen muggenbeten en goede anti-muggen maatregelen tegen Malaria en andere door muggen overdraagbare ziekten, extra belangrijk. Voor de bescherming tegen Malaria worden anti-Malariamiddelen sterk aanbevolen op basis van een persoonlijk medisch advies. Neem bij koorts of griepachtige verschijnselen tijdens of na verblijf in een Malaria-gebied altijd direct contact op met een arts. Algemeen en persoonlijk advies inentingen Voor de meest actuele informatie over verplichte/aanbevolen (herhalings) inentingen per ziekte en per land met bijbehorende, algemene beschermingsadviezen verwijzen wij u naar de website van het Landelijk Coördinatiecentrum Reizigersadvisering (LCR) in Nederland of het Instituut voor Tropische Geneeskunde (ITG) in België. Voor een persoonlijk advies moet u zich 4 tot 6 weken voor vertrek laten adviseren door uw huisarts en/of een arts van een reizigersadviescentrum (GGD Nederland). Vaccinaties en antiMalariamaatregelen kunnen verschillen per reiziger. Neem voor een gericht medisch advies het SNP reisprogramma mee om te kunnen zien in welk gebied u reist. Vaccinaties halen tijdrovend? U gaat op reis en heeft vaccinaties nodig, maar heeft weinig tijd door uw drukke baan of gezinsleven. Een afspraak maken kost u veel tijd en kan vaak niet op het moment dat het u uitkomt. Dit is nu verleden tijd. Thuisvaccinatie.nl biedt u namelijk hét alternatief voor de GGD of ander vaccinatiecentrum. Natuurlijk wilt u die welverdiende vakantie ook niet laten verpesten door het oplopen van een infectieziekte. Dankzij tijdige vaccinatie 16
24-6-2016 15:58
kunt u uzelf een hoop ellende besparen. Een kleine moeite, vooral omdat Thuisvaccinatie.nl gewoon bij u thuis komt voor de vaccinatie. Ook vaccineren we regelmatig tijdens bijeenkomsten. Makkelijk toch? De voordelen van Thuisvaccinatie.nl: vaccinatie en reisadvies bij u thuis buiten kantooruren en in weekenden vaccinatie door erkende artsen vergoeding meestal (deels of geheel) mogelijk Klik hier om naar de site van Thuisvaccinatie.nl te gaan.
veiligheid
Veiligheid Ondanks dat Cambodja zich snel herstelt van een moeilijke periode door burgeroorlogen en geweld, dient men toch allert te zijn op kleine misdaad, banditisme en landmijnen. Het probleem van landmijnen bestaat nog steeds in Cambodja. U reist echter altijd met gids én op veilige plekken. Echter, in Cambodja liggen maximaal zes miljoen nog niet opgeblazen mijnen rond het platteland, in het bijzonder bij de Thaise grens en in afgelegen gebieden. Risicogebieden zijn Battambang, Banteay Meanchey, Pursat, en de provincies van Kampong Thom. Wanneer u naar deze gebieden reist is het noodzakelijk de aanwijzigingen van u gids opvolgt! De misdaad van de straat blijft 's nachts een probleem in Phnom Penh - neem bijzondere zorg bij nacht (reis met taxi i.p.v. motor of fiets). De grens tussen Laos en Stuang Treng is gesloten aan de Laotiaanse kant.
handig
douanebepalingen
Douanebepalingen Het moge voor zich spreken, maar toch: neem geen drugs mee naar ZuidAzië! Straffen in landen als Cambodja voor drugsbezitters variëren van enkele jaren tot de doodstraf. Medicijnen Voor medicijnen die onder de Opiumwet vallen wordt een medisch paspoort aanbevolen (medicijnen Opiumwet). Andere medicijnen: geen problemen mits voor eigen gebruik en beperkte hoeveelheid. Voor de terugweg moet je zorgvuldig zijn met het meenemen van souvenirs. Er zijn spullen waar zeer strenge regels voor gelden. Denk daarbij aan bijvoorbeeld ivoor of antiek.
17
24-6-2016 15:58
In- en uitvoer Voor alle in- en uitvoerbepalingen voor Nederland van oa. wilde dieren en planten en ervan afgeleide producten (CITES), voedingsmiddelen, souvenirs, namaakartikelen, cultuurvoorwerpen en dergelijke verwijzen wij u naar de website van de Nederlandse douane.
algemeen
Algemeen Funest voor de Cambodjaanse economie was de Rode Khmer-periode. Alle wat voor die tijd met moeite was opgebouwd werd in één keer finaal afgebroken. Pas vanaf 1979 kon men weer met de wederopbouw beginnen, maar er ontbrak voldoende geschoold personeel om een goede start te maken. Ook waren wegen en bruggen vernield en het land lag bezaaid met mijnen. Na de terugtrekking van de Vietnamezen en de ineenstorting van de Sovjet-Unie in 1989 kreeg de economie nog meer klappen te verwerken. De publieke sector is aan het opkrabbelen, maar nog lang niet alle sectoren zijn te terugslag van de burgeroorlog te boven. Cambodja is een ontwikkelend land, houdt er rekening mee dat u buiten de grote steden zelden westerse faciliteiten tegenkomt.
communicatie
Communicatie Post Alle post in Cambodja wordt centraal verwerkt via Phnom Penh. Het verzenden van post uit provinciale steden is net zo betrouwbaar als posten vanuit Phnom Penh, echter zal het iets meer kosten omdat u voor uw post ook het tarief voor verzending naar Phnom Penh moet betalen. Binnen de hoofdstad zelf wordt de post goedgekeurd voor verzending naar het buitenland en omgekeerd. Post naar Europa neemt tussen vijf en tien dagen om aan te komen, uitgaande van verzending in Phnom Penh. Zegels voor prentbriefkaaren zijn op het postkantoor verkrijgbaar en kosten voor verzending naar Europa 1800 riel (voeg 300 riel toe als het gepost wordt vanuit provincies). Telefoneren Wilt u vanaf uw vakantiebestemming in Cambodja naar Nederland telefoneren, dan draait u 00-31. De thuisblijvers die vanuit Nederland naar Cambodja willen bellen, doen dat door eerst 00-855 te draaien. U kunt binnenlandse en internationale telefoongesprekken voeren op postkantoren of telecommunicatiekantoren in de meeste steden. Het overheids telecommunicatienetwerk; Camintel (www.camintel.com) leidt gewoonlijk deze diensten samen met de Australische partner Telstra. Deze bedrijven stellen ook de openbare telefooncellen in Phnom Penh in werking. Om deze telefooncellen te kunnen gebruiken zult u een telefoonkaart nodig hebben. De telefoonkaarten zijn beschikbaar in waarde van $2 tot $50. De winkels die 18
24-6-2016 15:58
telefoonkaarten tonen verkopen meestal kaarten die niet werkzaam zijn in andere telefooncentra. Een uitzondering hierop vormt de Tele 2 telefoonkaart. Met deze kaart kunt u, ongeacht welke telefooncel, altijd internationale gesprekken voeren door de toegangscode (T) 007 te draaien (in plaats van de gebruikelijke (T) 001), dan het landnummer en het nummer zoals gebruikelijk. Voor welke telefoonkaart u ook kiest, een internationaal gesprek is altijd relatief duur, ongeveer $3 per minuut. Het is de moeite van het kijken waard naar aanbiedingen die internetwinkels, guesthouses en reisbureaus vaak doen. Hiermee kunnen de kosten al gauw gehalveerd worden. Mobiele telefonie Er zijn drie mobiele telefoondienstverleners in Cambodja: Samart (T) 011, MobiTel (T) 012 en Shinawatra (T) 015 & 016. MobiTel is het meest gebruikte netwerk en heeft zenders in alle belangrijke steden, hoewel de ontvangst buiten de stadsgrenzen nog beperkt is. Mobiele telefoons kunnen in de aankomstzaal bij de internationale luchthaven Pochentong voor rond $28 per week worden gehuurd. Gebruik door middel van een vooraf betaalde telefoonkaart, beschikbaar in waarden van $5 tot $100. Internet In Phnom Penh of Siem Reap bent u nooit ver van een internetcafé en de tarieven zijn onder $1 per uur. In de provincies is het een ander verhaal: zelfs in Battambang en Sihanoukville is de internettoegang beperkt en bovendien duur - ongeveer $3 per uur.
eten & drinken
Eten & drinken Drink geen vers gebotteld water en/of kraanwater. Mineraalwater of bronwater is verkrijgbaar in winkels. Wees op een zelfde manier ook voorzichtig met salades en fruit die bij deze marktkraampjes aangeboden worden. Voor volledige dagexcursies, kunnen in guesthouses en hotels picknicklunches worden verstrekt mochten geen adequate restaurants beschikbaar zijn.
geldzaken
Geldzaken Riel De munteenheid van Cambodja is de riel (KHR). De riel wordt vooral gebruikt op het platteland en kan elders worden gebruikt voor het betalen van kleine bedragen. Er zijn geen munten, alleen bankbiljetten van 50, 100, 500, 1000, 2000, 5000, 10.000 en 20.000 riel. Bankbiljetten van 50.000 en 100.000 riel worden weinig gebruikt. Andere betaalmiddelen In de grote steden en toeristencentra wordt de Amerikaanse dollar (USD) veel 19
24-6-2016 15:58
gebruikt en bijna overal geaccepteerd als betaalmiddel. Betaalpassen Ter voorkoming van betaalpasfraude en vergroting van de veiligheid hebben alle Nederlandse banken besloten om het gebruik van de betaalpas buiten Europa standaard te blokkeren. Als je je betaalpas buiten Europa wilt gebruiken, zul je dit bij de bank moeten aangeven. Doe dit voor vertrek, want bij de meeste banken duurt het minimaal 1 dag voor de aanpassing is verwerkt. Bij de meeste banken kan het betaalprofiel online voor de duur van je verblijf buiten Europa gewijzigd worden binnen de ‘internetbankieren’ omgeving, aanpassing op bankkantoren is ook mogelijk. Kijk op de website van je bank voor meer informatie over het gebruik van de betaalpas buiten Europa en hoe je het betaalprofiel kunt wijzigen. Geldautomaten In de grote steden en toeristencentra zijn pinautomaten aanwezig die USD leveren. Buiten deze plaatsen zijn geldautomaten niet of nog nauwelijks aanwezig. Waar in Cambodja geldautomaten aanwezig zijn, oa. in Phnom Penh en Siem Reap, kunt u vinden op de website: Mastercard ATM locator Koersinformatie
openingstijden
Openingstijden Openingstijden zijn over het algemeen van 09.00 tot 17.00 uur. Horecavoorzieningen zijn meestal geopend tot 23.00 uur met uitzondering van café’s die soms erg lang open blijven (tot zonsondergang).
overig
20
24-6-2016 15:58
Electriciteit De stroomspanning is 220 Volt. Overigens valt er overal in het land af en toe de stroom wel eens uit. De meeste hotels hebben daarom al uit voorzorg kaarsen op de kamers liggen. Het is dus ook raadzaam om een zaklamp mee te nemen. Meer informatie over het type stopcontact, stekker, netspanning en frequentie, zie de website wereldstopcontacten.nl. Tijdsverschil Het is in Cambodja tijdens onze zomertijd 5 uur later dan in Nederland en België en tijdens onze wintertijd 6 uur.
op reis
per bus
Per bus Reizen over de weg is veiliger dan het jarenlang geweest is, maar toch zal uw lichaam er nog enigszins van te lijden hebben - de wegen van het land zijn in echt erbarmelijke staat. De vrachtwagens en jeeps nemen de slechtste wegen bij Siem Reap, Battambang en Kratie omdat de betere wegen rond de hoofdstad en de zuidkust zijn vergeven van taxis.
per ferry
Per ferry Met 1900km navigeerbare en te gebruiken waterwegen spelen de boten een belangrijke rol in het transport van goederen en personen. De populairste diensten werken tussen de hoofdstad en Siem Reap. De expresdiensten hebben de reistijd tussen deze twee diensten verkort tot slechts 4 uur. De snelle boten gaan ook stroomopwaarts de Mekong over naar Kompong Cham, Kratie en Stung Treng.
per trein
Per trein Een reis met de trein is een dagactiviteit. De treinen zijn belachelijk goedkoop, maar beslist niet snel. De reis zal over spoor veel langer duren dan met de bus of over het water. 600 kilometer spoor Er is een spoorwegnet van ca. 600 kilometer dat de belangrijkste steden met elkaar verbind. Er zijn niet meer dan twee lijnen; de noordwestelijke lijn loopt van Phnom Penh via Pursat en Battambang naar Sisophon. De zuidelijke lijn verbindt Phnom Penh via Takeo, Kampot en Kep met Sihanoukville. De Cambodjaanse treinen rijden langzaam en zijn oncomfortabel. 21
24-6-2016 15:58
Bamboetrein Bijzonder is de bamboetrein, een van de vreemdste transportmiddelen ter wereld. Het zijn slechts twee assen met daarop een bamboevlonder. Een dieselmotortje dient als krachtbron.
per vliegtuig
Binnenlandse vluchten Vliegen is nog steeds de snelste, maar natuurlijk ook de duurste manier om bij sites als Angkor, Ratanakiri, Koh Kong, Stung Treng en Mondulkiri te komen. Meer informatie over vluchten en prijzen kunt u telefonisch of bij de SNP Reiswinkel opvragen. Internationale vluchten Op de luchthavens van Siem Reap, Kompong Som (aan de Golf van Thailand) en Phnom Penh (Pochentong Airport, 7km ten westen van Phnom Penh) vliegen internationale vluchten. Luchthavenbelasting Bij vertrek uit Cambodja dient een ’departure-tax’ te worden betaald. Bij de verschijning van deze informatie bedroeg deze USD 8,-.
in de stad
In de stad Een efficiënt lokaal busnetwerk in Phnom Penh maakt reizen in en rond de hoofdstad comfortabel. Auto’s kunnen slechts met een bestuurder worden gehuurd - en dat is misschien voor allen maar het beste, wanneer je naar de kwaliteit van de wegen in het land kijkt. Taxis zijn een gebruikelijk vervoermiddel in de steden en fietstaxi’s en kleine motorfietsen kunnen goed voor de korte rit gebruikt worden.
22
24-6-2016 15:58
