Maart 2012

Clubblad van Scouting Radio Spijkenisse

Jaargang 32 Nummer 1 Februari/Maart 2012

In dit nummer: Speuren naar buitenaardse voorwerpen op de maan, Internet Radio Cafe, Sneller-dan-licht-neutrino’s nog niet afgeremd, DX Nieuws, Solar Flux, Een eenvoudige rechtuit-ontvanger, Ook Australie naar de kW, Nieuwe zendmast in Hoogersmilde wordt hoger dan oude mast

COLOFON De SRS-Koerier is een uitgave van: Scouting Radio Spijkenisse Bestuur Voorzitter: Wil PA0WBS Secretaris: Dirk PA3DHR Penningmeester: Paul PA3DB Bestuursleden: John PE1GHG Joop PH7JAW Kantinebeheer: Bertus PD2GJS Kees PD3MRS

Inhoud 02 03 04 05 08 10 11 14 16 17 18

19 20

Colofon, Inhoud, Agenda HF, VHF/UHF Contest kalender Van de voorzitter Speuren naar buitenaardse voorwerpen op de maan 1500 Euro voor een antennemast Sneller-dan-licht-neutrino’s nog niet afgeremd Etherpiraten altijd opgejaagd Zonnestorm doet aarde aan DX Nieuws Nieuwe versie WSPR Een eenvoudige rechtuit-ontvanger voor beginners van N1TEV Ook Australie naar de kW Internet RadioCafé A.T. verdedigt Nederlandse belangen tijdens de WRC Nieuwe zendmast in Hoogersmilde wordt hoger dan oude mast Adieu, 2011 Realisatie van grootste radiotelescoop ter wereld stap dichterbij Solarflux

Techn.beheer: Dirk PA3DHR Rondeleider: Bertus PD2GJS Redactie / Websitebeheer: Jan PD0RSF Redactie: E-Mail [email protected] Club open op: Iedere woensdag 19:00 LT Iedere zaterdag 10:00 LT SRS Ronde: Iedere dinsdag 19:30 LT 145.2500 MHz, 433.100 MHz en transponder 433.525 MHz Clubstation: PI9SRS Drogendijk 33 3205 LH Spijkenisse Website: http://www.pi9srs.eu http://www.qsl.net/pi9srs E-Mail [email protected] Huis frequentie: 145.2500 MHz Op zaterdag 145.3250 De SRS-Koerier verschijnt in: Februari April Juni Augustus Oktober December

Agenda / Activiteiten Kalender 11 Februari 11 Februari 19 Februari 25 Februari 25 Februari

Techno Nostalgia Beurs in Emmen 2012 GHz Tagung Dorsten 2012 Hambeurs Turnhout (NOK) Ham beurs Zeeuws Vlaanderen 36e Noordelijk Amateur Treffen

03 Maart 06-10 Maart 07 Maart 10 Maart 23,24,25 Maart 24 Maart

Verzamelbeurs/radiobeurs, De Schalm Deventer CeBIT 2012 Hannover-Messegelände Radio-examen te Amersfoort Landelijke Radiovlooienmarkt 2012 35 Jaar NVHR Funk-Flohmarkt Bergheim 2012

PI9SRS Aktiviteiten 8 Februari 11-12 Februari

ALV Algemene Leden Vergadering, 20 :00 PACC Contest

Voor actuele informatie van de PI9SRS en meer landelijke activiteiten, zie onze agenda op de website: http://www.pi9srs.eu of http://www.qsl.net/pd0rsf

2

HF Contest Kalender Date 04-05 05 06 11 11-12 11-12 11-12 15 18 18-19 19 24-26 25-26 25-26 25-26 26 26 Date 03 03 03-04 03-04 04 04 06 10 10-11 15 17 17-18 17-18 21 24-25 24-25 24-25

Time 1800-1759 1600-1900 0200-0400 1700-2100 2100-0100 0000-2400 1200-1200 1900-2030 2000-2200 0000-2400 0100-0300 2200-2159 0600-1800 2010-2100 1300-1300 0900-1100 1500-1700 Time 0400-0600 1200-1700 0000-1800 0000-2400 0700-1100 1100-1700 1900-2100 0700-1100 1600-1600 1900-2100 1600-1800 0200-0200 1200-1200 0130-0330 0000-2400 0000-2400 0000-2400

Mode RTTY CW CW CW CW RTTY CW/SSB CW HELL CW CW SSB SSB PSK31 CW CW CW Mode CW SSB SWL SSB SSB DIGI CW CW PSK31 CW/SSB/Digi HELL RTTY SSTV CW SWL SSB SWL

Contest Februari 2011 Mexico International RTTY Contest AGCW Straight Key Party 80m ARS Spartan Sprint February FISTS Winter Sprint RSGB 1,8 MHz Contest World-Wide RTTY WPX Contest DUTCH PACC Contest AGCW Semi-Automatic Key Evening Feld Hell Club Sprint ARRL International DX Contest Run For The Bacon QRP Contest CQ WW 160-Meter Contest REF Contest Russian WW PSK Contest UBA DX Contest High Speed Club CW Contest (1) High Speed Club CW Contest (2) Contest Maart 2012 Wake-Up! QRP Sprint DIG QSO Party (10-20 m) VERON SLP Contest - Part 2 ARRL International DX Contest DIG QSO Party (10-20 m) DARC 10-m-Contest (Corona) AGCW YL-CW-Party UBA Spring Contest 80m EA PSK31 Contest Moon Contest Feld Hell Club Sprint BARTG Spring RTTY Contest DARC SSTV Contest NAQCC sprint VERON SLP Competition - Part 3 CQ WW WPX Contest WW WPX SWL Challenge

VHF/UHF Maandelijkse Contesten 1e 2e 2e 3e 4e 4e 3e

Dinsdag Dinsdag Dinsdag Dinsdag Dinsdag Dinsdag Zondag

1800-2200 1800-2200 1900-2200 1800-2200 1800-2200 1800-2200 0800-1100 0700-1200

144 MHz 432 MHz 50 MHz en hoger 1.2 GHz 50 MHz 2.3 GHz en hoger 144 MHz-10 GHz 432 MHz-10 GHz 432 MHz en hoger

LA/OH/OZ/SM/LY/ON/G LA/OH/OZ/SM/LY/ON/G VRZA Locator Contest LA/OH/OZ/SM/LY/ON/G LA/OH/OZ/SM/LY/ON LA/OH/OZ/SM/LY/ONnn Tsjechië Oostenrijk Duitsland

VHF/UHF Wekelijkse Contesten Elke dinsdag Elk Weekend

1900-2100 Za 1300-1700 Zo 0600-1000

144 MHz-10 GHz 50 MHz 50 MHz

Berlijn Italië ARI Italië ARI

3

Van de voorzitter

Speuren naar buitenaardse voorwerpen op de maan

Door Wil PA0WBS

Door NU.nl

Goede morgen, middag of avond:

In een artikel in het tijdschrift Acta Astronautica stellen Paul Davies en Robert Wagner van de Arizona State University voor om een speurtocht te starten naar mogelijke buitenaardse voorwerpen of bouwwerken op de maan. Via een 'citizen science'-project zou het grote publiek ingschakeld kunnen worden bij het zorgvuldig bekijken van de talloze gedetailleerde foto's van het maanoppervlak die gemaakt worden door de Amerikaanse Lunar Reconnaissance Orbiter.

We zijn inmiddels al weer een maand verder in 2012 en het jaar is bij ons wederom losgebarsten met de nieuwjaarsborrel die weer zeer geslaagd genoemd mag worden, ook de bijbehorende chinees smaakte weer prima, dus een goed begin van het nieuwe clubjaar. Het jaar begint (ook) met de helaas onvermijdelijke contributie verhoging, hij was al aangekondigd maar het valt toch weer rouw op je dak, een verhoging van bijna12,5% is best veel, of dit in verhouding staat voor wat er op dit moment aan bezuinigingen etc. wordt door gevoerd ik vraag het me wel af. Zoals het er nu uitziet (en ook alvast maar aangekondigd!) zal er ook het volgende jaar een verhoging in zitten waar we niet onderuit komen, hoe groot die zal zijn is op dit moment nog niet bekend. Op naar de vrolijkere zaken, we gaan op 8 februari weer de jaarlijkse ALV houden, heeft men nog ideeën of op of aanmerkingen laat het horen! Ook in februari de PACC contest die we op een andere manier dan doen dan de afgelopen jaren, we zullen deze maal onder leiding van Dirk PA3DHR en met een goed gemotiveerde crew gaan voor een zo hoog mogelijke score, dus zet hem op. Er zijn geluiden tot me gekomen om iets meer te gaan dan QRO dus daar moeten we dan maar eens over nadenken HI. Nog een staartje van het soldeerproject van de Atan3 loopt nog, ik had gehoopt dat het soepeler zou gaan maar er komt ook daar langzamerhand een eind aan. Verder hebben we natuurlijk ook dit jaar weer de bekende activiteiten weer op de rol staan maar ook gaan we proberen om nieuwe activiteiten op te zetten, b.v mogelijk een museum bezoek en/of lezingen. Het leden tal van de SRS is op dit moment 34 en dat is voor de ons ter beschikking staande ruimte royaal, we moeten soms wel uitwijken naar een andere ruimte om en de shack en de clubruimte en dan soms nog een nevenactiviteit te doen, hieruit blijkt dat er gelukkig genoeg animo voor onze vereniging bestaat! Inmiddels is bekend dat we als PI9SRS in de elfstedencontest de eerste plaats op HF hebben gehaald, proficiat voor de mannen die het HF station bemand hebben, op VHF zijn we helaas niet zo ver gekomen (op de 5e plaats), ik denk dat mede te wijten is aan de antenne prikkelen, we moeten hier maar leerling uit trekken! Ook zeer zeker het vermelden waard is het (eindelijk!!) binnen krijgen de PA100 plaquette, de mannen die hem binnengesleept hebben…. Klasse!! Goed op naar alle activiteiten in het komende seizoen, met deze ploeg moet het zeker een goed resultaat gehaald kunnen worden, waarvan acte.

Op die manier zouden kunstmatige structuren ontdekt kunnen worden die op de maan zijn achtergelaten door buitenaardse beschavingen die in het verleden eventueel een bezoek aan de aarde hebben gebracht. De gedachte achter het voorstel is dat aliens die de aarde en haar bewoners willen bestuderen, dat vermoedelijk bij voorkeur doen vanaf de maan, waar voorwerpen en bouwwerken bovendien veel langer bewaard blijven omdat er geen sprake is van wind- en watererosie. In de sciencefictionfilm 2001: A Space Odyssey van Stanley Kubrick en Arthur C Clarke wordt in de grote maankrater Tycho een 'alien artefact' gevonden, dat daar in de prehistorie is achtergelaten door buitenaardse bezoekers. Bron: nu.nl

Groet Wil de PA0WBS

4

1500 Euro voor een antennemast

'In het kader van ons gemeentelijk veiligheidsplan heeft de inbreng van radioamateurs een te beperkte meerwaarde. Dat is dus geen reden voor vrijstelling. Met die nieuwe belastingsvorm wilden we niet de radioamateurs treffen, maar we moeten consequent zijn', stelt De Wispelaere. 'In ons reglement kunnen we geen uitzondering maken. Het ontbreken van commerciële motieven is geen reden om een vrijstelling of vermindering te verlenen voor die gemeentebelasting. Als Dettmaring zijn pylonen verlaagt, is het probleem opgelost', reageert schepen voor Financiën Luc Uyttendaele . Uit: Nieuwsblad.be ________________________________________________

Door Ivan Vanhove Met het fiat van mijn buren kreeg ik destijds een vergunning voor mijn zendmasten', zegt Rudy. 'En nu moet ik plots een extra taks betalen.'Marc Herremans. Vanaf 1 april 2011 heft het gemeentebestuur van Evergem een taks op verticale constructies van meer dan 20 meter. Daardoor moet elektriciteitsleverancier Elia voor elke pyloon van zijn hoogspanningsnet 1.500 euro betalen. Maar ook de kleine man wordt door de nieuwe belasting getroffen. Radioamateur Ruddy Dettmaring moet voor de twee pylonen in zijn tuin nu jaarlijks 3.000 euro ophoesten.

Sneller-dan-licht-neutrino’s nog niet afgeremd

Elektriciteitsleverancier Elia zal voor elke pyloon van het hoogspanningsnet 1.500 euro moeten betalen, maar ook Ruddy Dettmaring uit Linde moet die extra belasting betalen. In de tuin van de 56-jarige radioamateur staan twee antennes op pylonen van respectievelijk 30 en 24 meter.

Door Barry van der Meer Eind september werden neutrino’s in één klap wereldnieuws, toen uit metingen bleek dat ze sneller dan het licht hadden gereisd. Inmiddels staat de claim – mede dankzij een nieuwe reeks metingen – nog altijd overeind. Toch blijven er grote twijfels. Wat is er de afgelopen twee maanden allemaal gebeurd? ‘Zegt de barman: "Sorry, we bedienen geen neutrino’s." Een neutrino komt een bar binnen.’ Einstein kreeg het zwaar te verduren in de media. Meer dan eens werd – niet helemaal terecht overigens – op het einde van zijn theorieën gezinspeeld. Zie hier één van de vele ‘neutrino-grappen’ die eind september op internet rondcirkelden, nadat bekend was geworden dat neutrino’s sneller leken te gaan dan licht. De neutrino werd een hype: het internet gonsde van verhalen over tijdreizen en het einde van Einsteins theorieën. De mediastorm is nu misschien een beetje geluwd, maar de verbazingwekkende claim staat nog altijd overeind.

'Ik ben al 32 jaar zendamateur, gespecialiseerd in de communicatie op lange afstand. Daardoor heb ik hoge antennes nodig. Met het fiat van mijn buren kreeg ik daarvoor destijds een bouwvergunning van het gemeentebestuur. Ik ben dan ook verbaasd dat ik nu per jaar plots 3.000 euro taks moet betalen voor mijn hobby. Dat is niet verantwoord.' Behalve Elia is hij het enige slachtoffer van die nieuwe belasting. 'Als de gemeente bij haar standpunt blijft, moet ik mijn antennes afbreken. Want verlagen, dat kan ik niet, omdat ik dan niet meer op lange afstand kan communiceren', argumenteert Dettmaring. Hij beklemtoont dat elders gelijkaardige radioamateurs als ambassadeur van hun gemeente fungeren. 'We sturen postkaarten van de gemeente naar de mensen waarmee we radiocontact hadden. In andere gemeentes zijn ze daar blij mee, in Evergem word ik nu gestraft. Ik vraag niet om me vrij te stellen van die belasting, maar om een onderscheid te maken tussen commerciële bedrijven en privépersonen. Radioamateurs kunnen belangrijk zijn in noodsituaties. Dat werd in Evergem onderzocht.' 'Geen uitzondering' Burgemeester Erik De Wispelaere stond daar positief tegenover. 'Maar uit vrees voor het schenden van de vertrouwelijkheid werd mijn voorstel toch afgeketst. We kunnen onze berichten nochtans sleutelen. Daardoor kunnen ze niet worden afgeluisterd. Ik kreeg echter geen kans om me te verdedigen', betreurt Dettmaring.

Eenvoudig experiment Even een korte geheugenopfrisser. Wetenschappers stuurden neutrino’s van het deeltjesinstituut CERN in het Zwitserse Genève naar het Italiaanse Gran Sasso laboratorium bij L’Aquila. Uit dit experiment, genaamd OPERA (naar de enorme detector in het Gran Sasso lab), bleek dat de subatomische deeltjes de reis van 730 kilometer hadden afgelegd in gemiddeld 2,43 milliseconde: 60 nanoseconden sneller dan wanneer ze met de lichtsnelheid gereisd zouden hebben. Als de meting klopt, zou daarmee tijdreizen in theorie mogelijk zijn en oorzaak en gevolg door elkaar kunnen lopen (waar de grap aan het begin van dit artikel naar verwijst). Maar het zou bovenal een ramp voor natuurkundigen betekenen: dan stort namelijk een groot deel van de moderne natuurkunde in, ontstaan uit de speciale relativiteitstheorie van Einstein.

5

Eén van de uitgangspunten van de theorie was dat de lichtsnelheid voor iedereen hetzelfde is. En uit deze theorie volgen talloze andere natuurwetten, zoals E=mc2, die we sinds jaar en dag in experimenten bevestigd zien. Kortom, het OPERA-experiment kón eigenlijk niet kloppen.

Plaatje linksonder, In schema de ringen waarin de protonen versneld worden en vervolgens op een grafieten trefplaat botsen. Linksonder ontstaan de neutrino’s uit de kernreacties die op de botsingen van de protonen volgen. Afbeelding: © CERN Het zwakke punt zat hem in het feit dat de protonen in pulsen werden afgeschoten, waardoor groepen neutrino’s vertrokken en aankwamen, in plaats van enkele. Zodoende was in de metingen niet met zekerheid te zeggen welke neutrino wanneer vertrokken was. De onzekerheid hiervan kon met statistiek enigszins verhuld worden, maar men was niet overtuigd. De OPERA-groep zelf uiteindelijk ook niet, want eind oktober besloten ze extra metingen te doen met een ander soort protonpulsen. Deze waren korter, met langere tussenpozen. Hiermee was voldoende duidelijk de reistijd van individuele neutrino’s te bepalen. Maar na tien dagen meten was het resultaat hetzelfde: de neutrino’s gingen nog altijd net zoveel sneller dan het licht, zo maakten ze afgelopen week bekend. Inmiddels is het artikel over het experiment wél opgestuurd naar een wetenschappelijk tijdschrift, en dit keer staan alle namen van de OPERA-onderzoekers erboven. Tijd en afstand Kortom, de claim staat sinds vorige week nog iets steviger overeind. Toch is er nog veel discussie over andere aspecten van het experiment. Zo is bijvoorbeeld veel te doen over de tijdmeting. Het OPERA-team gebruikte atoomklokken in CERN en Gran Sasso die ze klokslag gelijk zetten met behulp van een GPS-satelliet. Maar volgens theoretisch natuurkundige Carlo Contaldi (Imperial College, Londen) speelt het verschil in zwaartekracht tussen de plek van vertrek en aankomst hierbij een rol. CERN ligt verder van het centrum van de aarde dan Gran Sasso en ondervindt daarom een grotere zwaartekracht. Als gevolg daarvan tikt een klok in CERN langzamer dan in Gran Sasso. Contaldi denkt dat ze hier geen rekening mee hebben gehouden.

De enorme detector OPERA staat ondergronds bij het plaatsje L’Aquila, onder de Apennijnen. Afbeelding: © OPERA-experiment Op zoek naar fouten Daarom zijn natuurkundigen sinds de bekendmaking van de OPERA-resultaten massaal op het experiment gedoken, op zoek naar fouten. Dat was ook de bedoeling van de OPERA-groep: zelf hadden ze al zes maanden tevergeefs gezocht en nu mocht de natuurkundige gemeenschap meehelpen. Overigens vonden vijftien teamleden het daar eigenlijk nog te vroeg voor. Ze weigerden hun naam boven het artikel te zetten dat op de arXiv-website (een online verzamelplaats voor ongepubliceerde artikelen) verscheen. Een kritiekpunt dat vrij snel naar voren kwam betrof het startmoment van de neutrino’s. Deeltjesinstituut CERN versnelde protonen in een deeltjesversneller tot hoge energie om ze vervolgens te laten botsen op een grafieten plaat. De kernreacties die daaruit volgden, leverden onder andere de neutrino’s op die verder bewogen in de richting die de protonen hadden.

De route die de neutrino’s aflegde is dwars door de aarde heen. Je moet met allerlei factoren rekening houden om de juiste reisafstand en -tijd te bepalen. Afbeelding: © CERN/INFN De Groningse wetenschapper Ronald van Elburg denkt op zijn beurt dat het team de speciale relativiteitstheorie had moeten toepassen bij het berekenen van de reisafstand, aangezien de GPS-satelliet beweegt. Van Elburg berekent dat de afstand 18 meter korter is dan het OPERA-team berekende; opvallend genoeg precies de voorsprong die neutrino’s hadden op het licht. OPERA

6

17 oktober: De ICARUS-groep presenteert metingen die te snelle neutrino’s een stuk onzekerder maakt. Tegenvaller voor OPERA. Eind oktober: De OPERA-groep laat weten even te wachten met het publiceren van hun resultaten en eerst nog wat extra metingen te doen. 17 november: De resultaten van de nieuwe metingen worden bekend gemaakt door de OPERA-groep, maar aan de conclusie verandert niets.

houdt echter vol dat ze voor al deze factoren hebben gecorrigeerd. Discussies tussen het OPERA-team en andere natuurkundigen zijn nog in volle gang. Neutrinostraling Het grootste bezwaar op de metingen tot nu toe is afkomstig van Nobelprijswinnaar Sheldon Glashow en zijn collega Andrew Cohen van Boston University (VS). Zij baseerden zich op een bekend verschijnsel uit de natuur, waarbij licht in een materiaal kan worden ingehaald door andere deeltjes. Licht beweegt bijvoorbeeld langzamer door water dan door lucht, en geladen deeltjes als elektronen kunnen door dit materiaal sneller bewegen dan het licht. Alleen raken de deeltjes hierbij een deel van hun energie kwijt in de vorm van straling, bekend onder de naam Tsjerenkovstraling.

Verklaringen De resultaten van het ICARIS-experiment tonen heel duidelijk aan dat als de metingen écht kloppen, we nieuwe natuurkunde nodig hebben om ze te verklaren. Het grootste deel van de artikelen die inmiddels op de arXiv-website zijn verschenen, doet daarvoor een poging. Zo wordt geopperd dat neutrino’s sneller door aarde zouden bewegen dan door de ruimte of dat fotonen door donkere materie afgeremd worden, maar neutrino’s niet. Populairst onder de verklaringen is die waarin de neutrino’s een stukje hebben afgesneden via een hogere dimensie. Voordeel van die theorie is dat ze het licht niet écht hebben ingehaald, zodat de lichtsnelheid als maximumsnelheid onberoerd blijft. De huidige theorieën hoeven dan alleen maar uitgebreid te worden, in plaats van omgegooid. Aan de andere kant roept deze theorie natuurlijk tal van nieuwe vragen op: waarom kunnen andere deeltjes als elektronen dat niet? En: hoe ziet die hogere dimensie er dan uit?

De blauwe gloed in een kernreactor is ook een voorbeeld van Tsjerenkovstraling. Afbeelding: © Wikimedia

Andere experimenten Leuk hoor, dat speculeren, maar uiteindelijk is er maar één manier om écht antwoorden te krijgen: als andere groepen het experiment herhalen en dezelfde resultaten krijgen. De twee kandidaten hiervoor zijn een Japans en een Amerikaans/Canadees project. Het Japanse experiment, T2K, verstuurt neutrino’s over 295 kilometer van een versneller in Tokai naar een detector in Kamioka. Na de aardbeving in maart is het project echter stilgelegd en duurt het nog minstens een jaar voordat het experiment weer gereed zou zijn.

Commons Glashow en Cohen menen dat logischerwijs iets dergelijks ook bij deze neutrino’s moet optreden als ze sneller dan licht zijn. In dit geval zouden de neutrino’s paren van elektronen en positronen (antideeltjes van elektronen) moeten uitzenden, en zodoende hun energie langzamerhand kwijt raken. Als gevolg van dit ‘Cohen-Glashow-effect’ – zoals het inmiddels bekend staat – kan de maximale energie van de neutrino’s bij aankomst niet hoger liggen dan 12 GeV (ter vergelijking: een proton heeft een energie van 1 GeV). Maar OPERA zag neutrino’s met energieën boven de 40 GeV. Dat rijmt totaal niet met elkaar. Het artikel van Glashow en Cohen is inmiddels opgenomen in het tijdschrift Physical Review Letters, daarmee het eerste gepubliceerde artikel over het OPERA-experiment. Het geeft aan dat de argumenten van Glashow en Cohen hout snijden. Half oktober kreeg OPERA een nieuwe slag te verwerken. Een andere groep van het Gran Sasso lab, genaamd Imaging Cosmic and Rare Underground Signals (ICARUS), had van dezelfde neutrino’s die OPERA had gemeten het energiespectrum bestudeerd. Ze konden geen aanwijzingen vinden voor de straling die voorspeld wordt door het Cohen-Glashow-effect.

De MINOS-detector in de ondergrondse Soudan-mijn in Minnesota. Afbeelding: © Wikimedia Commons

Neutrino’s door de tijd 23 september: De OPERA-groep presenteert metingen waarin neutrino’s sneller hebben gereisd dan het licht. Begin oktober: De arXiv-website stroomt vol met tientallen artikelen over het OPERA-experiment.

We zullen onze hoop daarom in eerste instantie moeten vestigen op het MINOS-project, een Amerikaans/Canadese samenwerking. Hierbij reizen neutrino’s van het Fermilab

7

Hans Knot dook in zijn grote radioarchief om een reconstructie te maken. Laten we eerst eens naar het jaar 1959 gaan. Het was toen andermaal in de maand december dat de kranten kopten: ‘Verscherpte actie op komst tegen de clandestiene zenders’. De verslaggever die het stukje schreef in het ‘Algemeen Handelsblad’ van 16 december 1959 leek met zijn tijd mee te gaan, want in de inleiding had hij een nieuw woord gevonden voor etherpiraten namelijk: ‘ethernozems’ en die vormden nog steeds een niet te onderschatten sociaal kwaad. En als kwaad werd aangedragen dat ze nog een ‘steeds durende’ bedreiging waren voor scheepvaart en luchtvaart, waardoor zelf mensenlevens in gevaar zouden zijn gebracht. Hij vervolgde met: ‘Het is dan ook zaak dat de clandestiene zenders, waarmee de etheronderwereld werkt, op korte termijn onschadelijk te maken.’ In die tijd lag de opsporingstaak nog bij de P.T.T., waarbij de directie een speciaal opsporingsteam had opgericht dat onder leiding stond van de – in piratenkringen – alom bekend staande Heer D. Neuteboom. En die dienst had het beslist niet gemakkelijk, ondanks het feit dat ze medewerking konden vragen voor ondersteuning bij de politie en de rechterlijke macht. Statistieken had de dienst ook bijgehouden want in een persverklaring werd gemeld dat er in de jaren na de Tweede Wereldoorlog er meer dan 600 zenders waren opgepakt. In het jaar 1959 waren het er 69 zenders, die in beslag waren genomen, terwijl er ’92 delinquenten’ waren gearresteerd. De gebieden, waar de etherpiraterij in 1959 vooral had plaatsgevonden, werden aangeduid als het noorden en oosten van ons land. De opsporingsdienst van de P.T.T. had in die regio’s de beschikking over drie peilwagens, een aantal dat in 1960 zou worden uitgebreid tot vijf. Volgens Neuteboom waren de wagens dag en nacht op weg. Volgens artikel 20 van de Telegraaf en Telefoonwet kon men wegens het aanwezig hebben van een radio-elektrische inrichting, waarvan de houder niet in bezit was van een machtiging, worden gestraft met een maximum hechtenis van zes maanden en fikse straffen werden er zeker uitgedeeld. In de wet was tevens vastgelegd dat een recidivist liefst acht maanden hechtenis kon krijgen, en dat gebeurde bij herhaling: Neuteboom: “Sommigen zijn 5 tot 6 maal veroordeeld. Het type mens, dat zich aan clandestiene zenders waagt, is overigens bijzonder eenvoudig: dom, zelfs analfabeet en beperkt in de mogelijkheden van vrijetijdsbesteding. Men heeft veel bravoure, gebaseerd op een groot minderwaardigheidscomplex. Ze zijn tuk op een zekere bewondering voor de durf, die zij opbrengen om hun veel al weinig beschaafde, stemmen in de ether te doen horen.” Neuteboom vertelde verder dat het merendeel van de etherpiraten uit ongeschoolde land- en fabrieksarbeiders bestond en zich bedienden van roepnamen als ‘Rooie Rick’, ‘de Zwarte Panter’ en ‘Rooie Riek’, waarbij ze met deze namen volgens hem zich gaarne spiegelden aan de onderwereld.

in Chicago naar een mijn in Minnesota. In 2007 hebben ze al vergelijkbare metingen als OPERA gedaan. Ze gaan nu opnieuw naar de data kijken, met methoden die wellicht meer inzicht bieden in hun resultaten. In het voorjaar van 2012 hopen ze hierover meer te kunnen zeggen. Ook zijn ze van plan nieuwe metingen te doen, maar dan moet wel de precisie van hun experiment worden opgekrikt. En dat kan zo nog een paar jaar duren. Je ziet het, een snel antwoord hoeven we niet te verwachten. Maar we zijn deze maanden een beetje verwend geraakt met nieuwe updates over de neutrino’s. Nieuwe stappen in de wetenschap hebben nu eenmaal tijd nodig, dus we zullen geduld moeten hebben. Dan vermaken we ons toch gewoon met een beetje ‘neutrino-humor’? Bron: Kennislink _______________________________________________

Etherpiraten altijd opgejaagd Door Hans Knot Etherpiraten op de middengolf, de FM band en ook op de kortegolf, is een verschijnsel dat bestaat sinds de regulatie van de radiofrequenties. Practisch ieder jaar wordt door de organisatie, verantwoordelijk voor het opsporen van illegaal opererende zenders, de hulp van de dagbladpers ingeroepen om komende acties aan te kondigen. Het Agentschap Telecom is momenteel verantwoordelijk en breidt de aanpak van etherpiraten uit. De boete voor het illegaal gebruiken van de FM-band kan oplopen tot 45.000 euro. De boete is mede afhankelijk van de ernst van de vertreding. Dit wordt ondermeer bepaald door de mate van storing die de piraat veroorzaakt. Naast de hogere boete hanteert Agentschap Telecom een lik-op-stuk beleid. De overtreder ontvangt bij illegaal uitzenden eerst een waarschuwing. Als binnen een uur geen gehoor wordt gegeven aan de waarschuwing kan de inspecteur ter plaatse direct een overtreding constateren. Dan stelt de inspecteur een Rapport van Bevindingen op en riskeert de overtreder de boete. Mondig als de Nederlanders zijn stapten, nadat bovenstaande bekend was gemaakt, sommige van de etherpiraten met naam en toenaam naar de journalisten om hun kant van het verhaal gepubliceerd te krijgen. Opmerkingen als ‘de normale radio draait alleen maar waardeloze muziek, wij brengen het betere levenslied’ en ‘wat is nu een boete van 2000 Euro, niets toch’ en ‘mij krijgen ze niet klein’ zijn daarbij een normaal verschijnsel. Maar hoe kwamen de piraten in de eind jaren vijftig en begin jaren zestig van de vorige eeuw in de publiciteit.

8

De Boer: “Plotseling werden de zwakke signalen overschreeuwd door de geheime zender ‘Rooie Leen’, die een lekker plaatje aankondigde. De kapitein van de Insuline, de reddingsboot die op weg was naar het in nood verkerende schip, beval hem te zwijgen maar de etherpiraat dacht er niet over dat te doen. Brutaal werd er geantwoord dat de schipper Toxopeus zelf zijn bek maar moest houden.” Als gevolg van de storing kon de bemanning van de reddingsboot de locatie waar het Griekse schip zich bevond, niet bepalen en diende men de reddingsactie te staken. Volgens Neuteboom had ook al in 1959 de luchtvaart last van ongeoorloofde zenders: “De straaljagers worden bij de landingsoefeningen, vooral bij slecht weer, zeer gehinderd. Hetzelfde geldt voor de Loodsdienst in Delfzijl.” De verslaggever eindigde zijn verhaal met: ‘Het misdadige, hoogst gevaarlijke spel dat de etherpiraten, dag in dag uit, maar vooral tijdens het weekeinde, spelen, dient te eindigen. Een verscherpte actie, zoals die in het voornemen ligt is zeker op zijn plaats, opdat de ether maar zo spoedig mogelijk gezuiverd mag worden.’ Uiteraard, en dat is al decennia duidelijk, ging de strijd tussen de etherpiraten en het opsporingsapparaat onveranderd voort. Het betrof niet de mensen die een echt technische knobbel hadden, die gingen ook toen al op voor een officiële licentie als zendamateur en waren allen geregistreerd bij de P.T.T. in Voorburg. In 1959 waren daar ongeveer 1100 gelicenceerde zendamateurs aangemeld. Nee, de etherpiraten waren vaak op elkaar aangewezen om gezamenlijk zo’n zendertje in elkaar te zetten. Ook een verslaggever van de Haagsche Courant van 2 januari 1960 had een omschrijving voor de etherpiraten: ‘Vaak doorliepen ze slechts enkele klassen van de lagere school, voelen weinig voor geregelde arbeid, hebben dikwijls een minderwaardigheid scomplex en willen zich toch op de een of andere manier laten gelden. Bij opsporing door de ambtenaren van de P.T.T. komt dan ook vaak naar voren dat ze noch lezen noch schrijven kunnen.’ Het waren volgens de verslaggever geen eenlingen die vrijgezel bleven en hun hobby als hoofddoel hadden. ‘Toch stichten ze gezinnen, gezinnen met tal van kinderen, die het so wie so nooit breed zouden hebben, maar die vaak gebrek lijden, omdat papa’s radiohobby op een veel te groot deel van de inkomsten beslag legt.’ Met de zender kwam de etherpiraat nog niet in de lucht want er diende meer aangeschaft te worden, zoals microfoon, een

Op de vraag hoe men aan de apparatuur kwam antwoordde hij: “Heel eenvoudig, zij tikken her en der voor een paar tientjes losse onderdelen op de kop en draaien er zelf een zendertje van in elkaar. En ze storen daarmee op tal van golflengtes, die voor andere doelen gebruikt dienen te worden.” In die tijd waren er vooral etherpiraten die grammofoon plaatjes draaiden en met elkaar technische praatjes hielden, maar ook waren ze in staat haat en nijd te verspreiden en maakten elkaar op de meest grove wijze voor van alles uit. Om de kosten van aanschaf van onderdelen te kunnen betalen werden er door vele stations platen op verzoek gedraaid, voornamelijk voor bekenden en vrienden en dat tegen betaling van een klein bedrag. Er waren toen ook al vrij veel vrouwen actief als ether amazone. De dienst arresteerde in 1959 in de stad Groningen een vrouw, moeder van tien kinderen en in verwachting van de elfde. Een andere vrouw die uitzond, aldus Neuteboom, werkte onder de naam Doornroosje: “Maar dan wel een Doornroosje van 250 pond.” In het interview stelde de voorman van de opsporingsdienst tijdens zijn opsporingswerk de meest zonderlinge uitzendingen beluisterd te hebben: ‘Op de Veluwe, bijvoorbeeld, waar met grote regelmaat psalmen worden uitgezonden, gevolgd door scabreuze praatjes.” Het was voor Neuteboom en zijn team lang niet altijd even gemakkelijk tot in beslagname over te gaan, vooral wanneer de ‘buurt’ er zich mee bezig ging houden: “Ze zorgen er dan voor dat de locatie uit het zicht blijft. Maar gelukkig werken rijks- en gemeentepolitie zeer actief mee. Zij stellen hun kennis van stad en dorp geheel ter beschikking en weten al ras wie er voor ernstige verdenking in aanmerking komen.” Veel gehoorde commentaren bij inbeslagname waren volgens hem: “Mijn zendertje werkt piekfijn” en “daar kan niemand last van hebben.” Neuteboom was niet de enige die aan het woord kwam want ook bij de reddingsmaatschappij K.N.Z.H.R.M. werd directeur de heer TH. De Boer om commentaar gevraagd. “Herhaaldelijk komen van de schippers van de reddingsboten, en in het bijzonder van de schepen die bij de Waddeneilanden actief zijn, klachten binnen dat ze hun werk niet goed kunnen doen daar berichten, bijvoorbeeld verstuurd vanaf de vuurtoren Brandaris op Terschelling, niet goed konden worden ontvangen daar de frequentie gestoord werd door de signalen van een etherpiraat.” In de lente van 1956 dreigde een Grieks stoomschip, de Panaos, te stranden op het Borkumriff. Het schip had machineschade en de zwakke noodsignalen kwamen nauwelijks door bij Scheveningen Radio.

9

In onder meer Zweden was de lucht prachtig verlicht met (fel)groene strepen en vlekken; het zogenoemde poollicht of Noorderlicht (Aurora Borealis). Het Zweedse Aurora Sky Station maakt elke 5 minuten een foto, die het op de website plaatst. Door een krachtige uitbarsting van de zon werd maandagochtend een wolk elektrisch geladen deeltjes de ruimte ingeblazen. Dat gebeurde met een snelheid van ruim 2000 kilometer per seconde. Als zo'n plasmawolk sterk genoeg is, kan deze satellietelektronica, energienetwerken en radiocommunicatie verstoren.

platenspeler, een bandrecorder, een mengpaneeltje, een antenne, een radio- ontvangstoestel en de benodigde zwarte schijfjes, zodat er ook muziek kon worden gedraaid. Zoals al eerder gesteld waren ze toen vooral actief in het oosten en noorden van Nederland en er waren bepaalde haarden waar ze in veelvoud actief waren. Gegevens van de P.T.T. spreken dan over Emmen, Musselkanaal, Stadskanaal, de Friese Wouden, Buitenpost, Zwaagwesteinde en Drachten. Maar evengoed waren ze actief op de Veluwe in een gebied vooral tussen Nunspeet en Zwolle en in de Achterhoek en Twente. Hier waren ze vooral actief in Ruurlo, Groenlo en Borculo. Over provincies als Limburg, Brabant en Zeeland waren er practisch geen klachten gehoord bij de P.T.T. Opsporingsdienst. Wel werd het duidelijk dat, ondanks dat er al honderden piraten waren opgepakt en veroordeeld, dat de nog (weer) actieve zenders veel meer vermogen gingen gebruiken en dus veel verder weg waren te ontvangen. Zenders als ‘Radio Hamburg’, ‘de Zwarte Panter’, ‘de Schillenboer’ en ‘Mina’s Rukwind’ waren met hoog vermogen in de ether, wat zeker geen goodwill kweekte bij de buren, waar de signalen ongevraagd keihard uit de speakers kwamen. Het was dus, in 1959, niet anders dan in 2011, Nederland had nog steeds een groot aantal piraten dat voornamelijk actief is in dezelfde streken als in 1959 en dus ligt er voor Het Agentschap Telecom een schone taak om niet alleen diverse dialecten te gaan leren om zich verstaanbaar te kunnen maken maar ook zich, vooral in de weekenden, in te gaan zetten om de opsporing en arrestatie van de etherpiraten te kunnen waarmaken.

Voorzorg Uit voorzorg werden verschillende vliegtuigen die via de noordpool vliegen omgeleid, meldde de Amerikaanse nieuwszender Fox. Daarbij ging het om vluchten tussen de Verenigde Staten en Hongkong. Volgens NASA moeten we ons opmaken voor een veel zwaardere zonnestorm in 2013, die onder meer stroomnetwerken langdurig plat zou kunnen leggen.

Hans Knot ________________________________________________

Zonnestorm doet aarde aan Door NU.nl Een grote zonnestorm heeft dinsdag, (24Jan), de aarde aangedaan. Volgens wetenschapsjournalist Govert Schilling is het de grootste sinds 2005.

http://www.auroraskystation.com Via het Zweedse Aurora Skystation kun je vaak live mee kijken naar het noorderlicht.

Foto: NU.nl/Allesoversterrenkunde.nl De storm zorgde voor een geweldige lichtshow in verschillende delen van de wereld, waaronder Zweden, Noorwegen en het noorden van Groot-Brittannië, maar richtte zoals verwacht weinig schade aan.

Het blijft een prachtig verschijnsel.

10

3B9----Erich, OE4AAC will be active as 3B9/OE4AAC from Rodrigues Island (AF-017) on 14-21 February. He will operate CW only on 40-10 metres. QSL via home call, direct or bureau.

8P----Look for 8P9VX (K3VX), 8P9WH (W3WH) and 8P9CS (K9CS) to be active from Barbados (NA-021) on 14-22 February. They will participate in the ARRL CW DX Contest as 8P5Y (Multi-Single). QSL all via K9CS. 8Q----Bert, CX3AN and Mario, CX4CR will be active as 8Q7HU from the Maldives (AS-013) from 25 January to 5 February. They plan to operate SSB, CW and digital modes on 80-6 metres. QSL via CX3AN. 9N----Toshi, JA8BMK will be active as 9N7FOX from Nepal from 29 February to 9 March. He will operate holiday style on 80-10 metres CW, SSB and RTTY. QSL via JA8UWT, direct or bureau. 9Q----Sergiy, UV5EVJ will be stationed in the province of Katanga with the United Nations Stabilization Mission in the Democratic Republic of the Congo between 12 January and 9 May. He plans to be QRV (callsign TBA) on 80-10 metres CW and SSB in his spare time. QSL via home call, direct or bureau.

3DA----Phil, G3SWH and John, EA5ARC (G3OLU) will be active from Swaziland on 21-29 February. The two will be using a single callsign (TBA) and will operate CW only on 80-10 metres with two stations. QSL via G3SWH, preferably via the OQRS facility on Phil's web site (www.g3swh.org.uk), otherwise direct or bureau. Subject to a good Internet connection, there will be on-line log on Phil's web site and daily uploads to LoTW.

A3----Sigi, DL7DF and other nine experienced operators (namely DK1BT, DK7LX, DL4WK, DL5CW, DL7KL, DL7UFN, DL7UFR, SP3CYY and SP3DOI) will be active as A35YZ from Tonga on 7-24 March. They will operate CW, SSB, RTTY, PSK31 and SSTV on 160-6 metres with several stations (one of them dedicated to digital modes). QSL via DL7DF, direct or bureau. Further information can be found at http://dl7df.com/a35yz/

3D2----Akira, JA1NLX will be active as 3D2YA from Yanqeta Island (OC-156), Fiji on 15-21 March. He plans to operate mainly CW, possibly with some RTTY and SSB, on 80-10 metres. QSL via home call, direct or bureau, and LoTW. Further information can be found at http://ja1nlxaki.blogspot.com 4S----Peter,DC0KK will be active again as 4S7KKG from Sri Lanka (AS-003) from 12 December until 10 March 2012. His preferred modes are CW and digital modes (RTTY, PSK and WSJT). QSL via home call (after the direct requests are processed, he will confirm all of the remaining QSOs through the bureau)

C5----Alan, G3XAQ will be active as C56XA from The Gambia between 27 February and 15 March. He will operate CW on the HF bands. The trip is primarily to take part in the RSGB Commonwealth Contest. QSL via G3SWH. CE----Luis, CX1EK will be active again as CE2/CX1EK between January and April. He operates mainly CW on 12 and 17 metres. QSL direct to Luis Matho, 2303 Nordok Place, Alexandria VA 22306, USA.

8P----Mike, W1USN (8P9CI, QSL via home call and LoTW) and Bob, AA1M (8P9CK, QSL via home call) will be active from Barbados (NA-021) from 23 February to 8 March. They plan to operate SSB, CW and PSK31.

11

G----Special callsign GB80PW has been issued to celebrate the 80th year in print of Practical Wireless magazine. It will be used from the editor's (Rob Mannion, G3XFD) home station once a month throughout 2012, on the PW publication day - the 2nd Thursday of the month. Expect main activity on 40 metres SSB and PSK31. QSL direct to G3XFD.

DL----Enrico, DL2VFR and others will operate CW, SSB, RTTY, PSK31 as DM50IOTA from Fehmarn Island (EU128) on 16-18 March. QSL via DL2VFR, direct or bureau. E5----DJ8NK, DJ9HX, DJ9KH, DK9KX, DL6JGN, PA3EWP and SP3DOI will be active as E51M from Manihiki Atoll (OC-014), North Cook Islands from 28 March to 10 April. They will operate CW, SSB and RTTY on 160-6 metres with five stations. QSL via DJ8NK, direct or bureau (plus LoTW "in due time"). Further information, including an OQRS for direct/bureau cards, can be found at www.manihiki2012.de

H4O----Sigi, DK9FN and Peter, DG1FK will be active again as H40FN (CW) and H40FK (digital modes) from Nendo (OC-100), Temotu Province on 11-24 February. QSL H40FN via HA8DD (new QSL manager), QSL H40FK via DG1FK. Further information, QSLling instructions and operating tips can be found at qrz.com under H40FN. Pictures and wrap-ups of H40FN's 2009-11 expeditions can be found at www.hari-ham.com

F----Bob/KK6EK, John/N7CQQ and others will be active as TX5Q with two stations from Clipperton Island for approximately one week in March 2012 (tentative QRV dates are 10-15 March). This will be a "multi-disciplinary expedition", and the team "will also deploy and use the innovative satellite-internet system (DXA) for real-time display of the expedition activities". They are looking for a doctor/DXpeditioner to act as informal medic for the trip (contact robert[@]schmieder.com if interested). Details about the DXpedition can be found at www.cordell.org/CI/

HR----Gerard, F2JD will be active again as HR5/F2JD from Copan, Honduras between 2 February and 6 May. He plans to be QRV on all bands and modes. QSL via F6AJA (logsearch will be available at http://lesnouvellesdx.fr/voirlogs.php). I----The Extreme DX & Contest Group will use special callsign II3CV between 25 January and 25 February to celebrate the Carnival of Venice. QSL via IK3HHX, direct or bureau, and LoTW. Complete information on the relevant award can be found at www.extremegroup.org

FH----Giovanni IK5BCM, Giuseppe IK5CBE and Giovanni IK5CRH will be active as TO4M from Mayotte (AF-027) from 28 January to 5 February. They will run two stations with amplifiers, and will operate SSB, CW, PSK31 and RTTY on 80-10 metres using wire dipoles and two rotary dipoles for 10 and 12m. QSL via IK5CRH, bureau preferred. All of the QSOs will be uploaded to LoTW and eQSL as soon as possible. They have a website at http://to4m.xoom.it/

J3----The Buddies in the Caribbean DXpedition group, which specializes in 100 watt or less low power radios and the Buddipole portable antenna systems, will be active from Grenada on 1-9 February. There will be fixed operations from a cliff-top villa and portable operations from various points on the island using CW, SSB, and digital modes on 160-10 metres. The operators will be K8EAB, KB9AVO, KC4VG, N7UN, W3FF, W6HFP, W7ZT and WG0AT. QSL via home calls, LoTW and eQSL.

FH----Hartwig, DL7BC will be active as TO7BC from Mayotte (AF-027) from 23 March to 6 April, including an entry in the CQ WW WPX SSB Contest. On 20-22 March he will be operating under his CEPT licence as FH/DL7BC. QSL via home call, direct or bureau. FR----Pierre, F8APV will be active as FR/F8APV from Reunion Island (AF-016) from 22 January to 10 February. Plans are to be QRV at 01.00-04.00 UTC on 30 and 40 metres CW, and at 17.00-19.00 UTC on 20 metres SSB. QSL via home call.

JW----LA2XNA (JW2XNA) and LA8HGA (JW8HGA) will be active from Spitsbergen (EU-026), Svalbard on 1620 March. They will operate SSB and PSK31 (JW2XNA) and CW (JW8HGA) on 160-10 metres, with an emphasis on the higher bands. QSL via home calls, direct to bureau, and LoTW.

FS----Benoit, F8PDR will be active as FS/F8PDR from Saint-Martin (NA-105) on 5-16 February, with a side trip to Sint Maarten (PJ7). He will focus on CW and RTTY on 8010 metres. QSL via home call, direct or bureau, and LoTW.

PJ2----Tom, AA9A will be active as PJ2/AA9A from Curacao (SA-099) from 21 January to 4 February. He will operate holiday style on 40-10 metres CW and SSB. QSL via AA9A and LoTW.

G----Special callsign GB80PW has been issued to celebrate the 80th year in print of Practical Wireless magazine. It will be used from the editor's (Rob Mannion, G3XFD) home station once a month throughout 2012, on the PW publication day - the 2nd Thursday of the month. Expect main activity on 40 metres SSB and PSK31. QSL direct to G3XFD.

PJ7----Wojciech, SP9PT and other five Polish operators will be active as PJ7PT from Sint Maarten (NA-105) on 518 March. They will operate CW, SSB and RTTY on 160-6 metres. QSL via SP9PT. A website is under construction at www.pj7pt.com

12

PY----PP5BK, PP5BZ, PP5VK, PP5ZB, PU5ATX and PY3OZ will be active as PS5F from Santana de Fora Island (SA-088) on 3-6 February. They will operate CW and SSB on 40-10 metres, and possibly digital modes and 6m. QSL via PP5BZ.

to the new base (Halley VI). "The short summer season will obviously be very busy, especially with the commissioning of the new station, but my intention is to put both the old and new base on the air as time permits", he says. QSL direct to M0PRL.

PY----Leopoldo I8LWL, Paki IZ8GDO, Vespe IW8EZV, Angelo PY2VA and Toni PY2YW will be active as PR2I from Ilha Comprida (SA-024) from 30 January to 2 February, and from Ilha Peruhibe (SA-071) from 3 or 4 February until the 7th. QSL via IK7JWX.

W----Dennis, WA2USA will be active again as WA2USA/4 from St. George Island (NA-085) on 1-27 February. QSL via home call, direct or bureau.

PY----Orlando, PT2OP and Fred, PY2XB will operate SSB and CW on 40-10 metres as PV2PC (QSL via PT2OP, direct or bureau) and ZX2S (QSL via PT7WA, direct or bureau) from the island of Sao Sebastiao (SA-028) on 23-27 February. ZK2----Nine operators from Germany (DF1AL, DJ9HX, DJ9RR, DK1AX, DK1MA, DL2HWA, DL7JAN, DL7VEE and DM2AYO) will be active as ZK2C from Niue (OC040) on 3-17 February 2012. They will operate CW, SSB and RTTY on 160-6 metres with three stations. QSL via DL7JAN, direct or bureau. Further information, including suggested frequencies, log search and the OQRS for both direct and bureau cards, can be found at http://zk2c.hkmann.de/

V3----Jeff, K0UU will be active as V31SG from St George's Island (NA-073), Belize on 11-20 February. He will operate CW only on 40-10 metres, including an entry in the ARRL DX CW Contest. QSL via home call (direct) and LoTW. V3----Gerd, DJ4KW (V31YN, www.qslnet.de/member/v31yn/) and Gisela, DK9GG (V31GW) will be active from Consejo Shores, Belize until 26 February, including a number of contests (CQ WW 160m DX CW and SSB, CQ WW WPX RTTY, ARRL DX CW). On 1-8 February look for V31YN/p to be active from Southwater Caye (NA-180). QSL via home calls (direct or bureau) and LoTW.

ZL7----Dave, VO1AU will operate CW and SSB as ZL7/VO1AU from the Chatham Islands (OC-038) on 8-13 March, including an entry in the RSGB Commonwealth (BERU) Contest on 10-11 March. QSL via VO1MX

VP6----On 12 January the VP6T team [425DXN 1056] will start the journey to French Polynesia, with the first stop in Tahiti (OC-046) for 3 days before taking a small airplane to Mangareva Island (OC-063). They plan to be active from Tahiti - and if time permits also from Mangareva - as TX6T (QSL via G3TXF). From Mangareva, they will sail for approximately 3 days; depending on weather, they expect to be QRV from Pitcairn Island (OC-044) on or around 20 January. The stay on Pitcairn has been extended for one extra week, and VP6T will be on air until 4 February. Plans are to have three stations active round-the-clock on 160-10 metres CW, SSB and RTTY. Efforts will be made to give this extremely rare Entity on as many bands as possible, but especially on the low bands. QSL via G3TXF, direct or bureau, and LoTW. QSLling instructions and further information, including details on how contribute to this expensive project, can be found at www.vp6t.org VP8_ant----Mike, VP8DMH (M0PRL, http://clarkema.org/) will be spending three months at Halley Station V (Antarctica), until the end of February 2012, working as a summer operator and helping out with the move

13

aan te geven dat je met een Network Time Server wilt synchroniseren. Dat zijn tijdservers op het internet. 11. WSPR begint dan met zenden of ontvangen bij het begin van elke even UTC minuut. De waterval zal aan het einde van elke ontvangstcyclus geupdate worden.

Nieuwe versie WSPR Door PI4RAZ Nobelprijswinnaar en amateur K1JT, de man achter WSJT, heeft niet stilgezeten. Hij heeft het programma WSPR (spreek uit als Whisper) verder door ontwikkeld. WSPR is de afkorting van "Weak Signal Propagation Reporter". Het programma heeft functies voor het zenden en ontvangen via de geluidskaart van de PC in een mode die MEPT_JT genoemd wordt: Manned Experimental Propagation Test by K1JT.

12. Vink "Upload spots" aan als je computer met het internet verbonden is en je je waarnemingen naar het WSPR netwerk wilt uploaden. Voor meer informatie, zie www.wsprnet.org.

Gedecodeerde signalen. ---------------------------

WSPR genereert en decodeert regelmatig herhaalde berichten met een sterke foutcorrectie via narrowband FSK4 modulatie. Het doel van dit ontwerp is het betrouwbaar ontvangen bij zeer lage signaal/ruisverhoudingen; iets wat QRP enthousiasten aan moet spreken. In de praktijk werkt het al bij een signaal/ruisverhouding van -27dB (!) bij een bandbreedte van 2500Hz. Er is niet echt een handleiding voor WSPR, maar wel een Quickstart guide: 1. Begin met het downloaden van de laatste versie. 2. Start de gedownloade file om WSPR te installeren.

Onder normale omstandigheden geeft WSPR één regel voor elk gedecodeerd signaal. Dat ziet er als volgt uit: Date

UTC dB

DT

Freq Drift W Message

--------------------------------------------------------080427 2016 -5 0.5 10.140197 0 0.5 VE1VDM FN85 27 080427 2016 2 0.8 10.140215 0 0.5 NJ0U EN71 30

3. Start het programma door te dubbelklikken op het desktop ikoontje.

080427 2016 -10 0.8 10.140233 0 0.6 F6IRF JN35 30

4. Open het Setup -> Options menu en voer je call en 6karakter grid locator in.

080427 2016 -20 0.7 10.140275 3 0.5 G4DZU IO93 30 080427 2020 -14 0.8 10.140156 0 0.7 N1NCO FN42 30

5. Voer het COM port nummer in dat je gaat gebruiken voor de PTT control in het veld PTT Port. (Bijvoorbeeld 1 als je COM1 gebruikt.) Voer een 0 in als je VOX control gebruikt.

080427 2020 2 1.6 10.140285 0 0.9 K3SIW EN52 30 080427 2022 -18 1.6 10.140185 0 0.4 K7UV DN31 30

6. Als je meer dan één geluidskaart in je PC hebt en je wilt voor WSPR niet de standaard Windows geluidskaart gebruiken, bekijk dan de lijst met sound devices in het console window (die met de zwarte achtergrond). Voer de gewenste device nummers in in de velden Audio In en Audio Out.

080427 2022 -21 0.8 10.140193 0 0.6 WW7Y DN40 30 080427 2022 2 0.8 10.140215 0 0.4 NJ0U EN71 30 080427 2022 -21 1.0 10.140233 0 0.5 W1BW FN42 20

7. Geef je zendvermogen in dBm in in het desbetreffende Options veld.

080427 2022 -26 0.0 10.140247 0 0.7 PA3GLG JO21 30

8. Geef in het hoofdscherm de frequentie in zoals je set die aangeeft en de gewenste zendfrequentie in MHz. Je zender moet in USB mode staan. (Je kunt de zendfrequentie ook instellen door te dubbelklikken op de waterval nadat je de frequentie van je uitlezing hebt ingevoerd.)

080427 2024 -3 1.4 10.140188 0 0.4 KQ8RP EN80 30 080427 2024 -5 0.5 10.140197 0 0.4 VE1VDM FN85 27 080427 2024 -9 0.8 10.140232 0 0.6 F6IRF JN35 30

9. Klik op "Rx" om alleen te ontvangen, op "Tx" om alleen te zenden, of op het gewenste percentage waarin je wilt uitzenden. In dat geval beslist het programma wanneer het zal zenden of ontvangen in intervallen van twee minuten en zal dat random kiezen. Op die manier is de kans een ander station te ontvangen dat plus of min 100Hz rond de centrale frequentie 1500Hz boven je frequentie zit het grootst.

... De betekenis van de kolommen is als volgt: Date: YYMMDD UTC: HHMM dB: Ontvangen signaal/ruisverhouding binnen de standaard referentie bandbreedte van 2500 Hz. DT: Verschil tussen de computerklokken van de Tx en Rx stations. Freq: Gemeten frequentie van het ontvangen signaal (MHz).

10. Zorg ervoor dat de klok van je computer binnen 1 seconde gelijk loopt. Indien nodig kan je de klok iets bijstellen door te links- of rechtsklikken op het "Dsec" label. Je klok synchroniseren kan je doen door in Windows

14

In de bandmap wordt een kleurcodering gebruikt om aan te geven hoe lang het geleden is dat een bepaald station voor het laatst is gedecodeerd. Rode calls zijn het laatst gezien binnen 15 minuten van de laatst gedecodeerde regel. Gele calls zijn 15-30 minuten oud, licht grijs 30-45 minuten, en donker grijs 45-60 minuten. Na een uur worden calls van de lijst verwijderd.

Drift: De drift van het ontvangen signaal (Hz/minute). W: Spectrale breedte van het signaal na het verwijderen van de tone steps (Hz). Als DT groter wordt dan +/- 2 s dan geeft dat een serieus timing probleem aan bij of de zender, of de ontvanger, of mogelijk beide. Voor het beste resultaat moet je computerklok binnen een seconde nauwkeurig gehouden worden. Frequentie drifts van meer dan +/- 1 Hz per minuut treden meestal aan de zenderkant op en moeten gecorrigeerd worden voor het beste resultaat. (Uiteraard kan de ontvanger ook driften, maar dat is eenvoudig te herkennen omdat dan bijna alle signalen dezelfde drift laten zien)

Screenshot van WSPR in werking

15

Een eenvoudige rechtuit-ontvanger voor beginners van N1TEV (Gebouwd en bewerkt door Marten, PA3BNT) Deze ontvanger wekt volgens het rechtuit-principe met terugkoppeling in de HF-trap en diodedetectie in de 41 en 49 meter omroepband (en de 40 m amateurband). Door een condensator (C1) over de afstemcondensator te schakelen kan de 80 meterband worden ontvangen. Persoonlijk zou ik een aparte spoel voor die band toegepast hebben. Met een sprietantenne van ongeveer 1 meter werkt het al, ook binnen in huis. Het stroomverbruik is 5 mA uit een 9 volt batterij.

16

De transistor werkt als een HF-versterker en als een geaarde Hartley-oscillator.Wikkel de spoel van voldoende dik draad. Detectie geschiedt met behulp van een germaniumdiode zoals een 1N34, OA79, OA85, AA119 o.i.d. Het laagfrequent signaal gaat vervolgens naar de versterker met de bekende LM386. De diode wordt tijdens de halve periode dat deze in sperstand staat ontladen via zijn eigen lek vanwege de condensatoren in de detectieschakeling. Daarom moet een germaniumdiode worden gebruikt vanwege zijn lagere drempelspanning in vergelijking tot een siliciumdiode. Alle condensatoren, behalve de elco
s en de afstemcondensator moeten keramische condensatoren zijn en met korte verbindingsdraden worden aangesloten. De condensator van 2 nF tussen de punten 2 en 3 van de LM386 dient kort over de aansluitingen van het IC te worden gesoldeerd. Deze condensator voorkomt dat het IC het HF-signaal gaat versterken. Dit zou onnodig veel stroom trekken en warmte in het IC veroorzaken. De drie diodes in serie dienen als spanningstabilisator. De diode achter de schakelaar dient om te voorkomen dat er schade ontstaat als de batterij verkeerd om aangesloten zou worden. Met de elco van 10 µF tussen de punten 1 en 8 van de LM386 wordt de versterking ingesteld. De serieschakeling van de weerstand van 10 Ohm en de condensator van 47 nF tussen punt 5 en de aarde voorkomt oscilleren. Verwacht geen wonderen van deze ontvanger maar als bouwproject is dit een leuk ontwerp en is met weinig kosten te bouwen. Succes met de nabouw! 73, Marten PA3BNT Uit: CQ FM Nieuws Het verenigingsblad van de VERON afdeling Friese Meren ______________________________________________________________________________________________________ zal na 12 maanden de situatie bekijken. Maar, zo gaf men aan, als er problemen optreden en deze tot ieders tevredenheid opgelost kunnen worden, dan is een definitieve regeling begin 2013 een serieuze optie. Hoewel nog aan de details gewerkt wordt, is al bekend dat de Advanced vergunninghouders een aparte ontheffing voor het grotere vermogen nodig hebben, dit vermogen uitsluitend op een vaste locatie mogen gebruiken, en zich moeten beperken tot de exclusieve HF amateurbanden. Dat laatste klinkt voor ons misschien vreemd, maar in Austrlië mag een amateur op elke frequentie uitkomen in geval van nood, al moet hij daarvoor de piloot van een 747 daarvoor wakker maken. Daarnaast kan de ACMA vermogensbeperkingen opleggen, en via haar website regio's aanwijzen waar de vergunning voor groter vermogen niet verleend zal worden. De WIA beveelt daarom aan om gedurende de evaluatieperiode een compleet log van alle verbindingen met hoog vermogen bij te houden, met vermelding van het exact gebruikte vermogen. De resultaten worden dan volgend jaar gepubliceerd.

Ook Australie naar de kW Door PI4RAZ Australische amateurs die beschikken over een Advanced Licence, de hoogste amateur radio licentie die men in Australië kent, kunnen met ingang van maart 2012 een bijzondere toestemming aanvragen voor het gebruik van maximaal 1kW output.De verandering is het gevolg van herzieningen door het Wireless Institute of Australia en de recente ontwikkelingen in het naburige Nieuw-Zeeland, waar nu ook 1kW toegestaan is ten opzichte van de 500W die men eerst had. De hogere vermogenslimiet is al gebruikelijk in veel overzeese gebiedsdelen. De eerdere protesten van het Australische AT, de ACMA, tegen de voorstellen van de WIA waren gebaseerd op zorgen met betrekking tot de Elektro-Magnetische uitstraling en daarom wilde men de Advance vergunninghouders aan 400w PEP houden. De ACMA maakt zich nog streeds zorgen over het gevaar van storing door het gebruik van de grotere vermogens, en

17

Ook zal er tijdens deze conferentie bijzondere aandacht uitgaan naar cognitieve radiosystemen en zogenaamde "Short Range Devices", bijvoorbeeld afstandsbedieningen, draadloze koptelefoons, babyfoons en sociale alarmeringsystemen. Nederland probeert via zijn bijdrage aan deze conferentie internationale regelingen tot stand te brengen die maken dat onze industrie zich zonder onnodige regeldruk verder kan ontwikkelen. Nederland probeert op deze conferentie met name frequentierechten en ontwikkelingsmogelijkheden zeker te stellen voor mobiele operators en de apparatuurindustrie. De delegatie van de Nederlandse overheid bestaat uit medewerkers van het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw & Innovatie, Agentschap Telecom en het Ministerie van Defensie. Ook een radio astronoom en vertegenwoordigers van het bedrijfsleven (satelliet operator, satellietontwikkeling, Electronic News Gathering, en radarindustrie) maken deel uit van de delegatie. (Persbericht Agentschap Telecom) mediamagazine ________________________________________________

Internet RadioCafé Door Mediapages Het Internet Radiocafé is sinds twee weken online en wil de plek op het internet zijn om te discussiëren over alles wat met radio te maken heeft. Van de zeezenders uit de jaren 60 tot aan de commerciële en lokale radio van nu. Na twee weken heeft het Internet RadioCafé al 150 leden, lopen er 265 discussies en zijn er al bijna 1000 reacties geplaatst. Het idee voor het Internet RadioCafé ontstond op 3 januari van dit jaar bij Harmen Huizinga en Vincent Schriel. De volgende dag, na installatie software, zijn Harmen en Vincent van start gegaan met de inrichting van het forum. Na 10 dagen van testen en doorvoeren van aanpassingen is het Internet RadioCafé op zaterdag 14 januari 2012 opengesteld. Bezoek nu het Internet RadioCafé en meld je aan: Internet RadioCafé. ________________________________________________

Nieuwe zendmast in Hoogersmilde wordt hoger dan oude mast

A.T. verdedigt Nederlandse belangen tijdens de WRC

Door Radiofreak De nieuwe zendmast in Hoogersmilde wordt hoger dan de oude mast. Dat meldt zendmasteigenaar NOVEC tegen het Dagblad van het Noorden. De mast die in juli vorig jaar instortte, was een kleine 300 meter hoog. De nieuwe mast zal enkele meters hoger zijn.

Door Media Magazine Van 23 januari tot en met 17 februari 2012 neemt Agentschap Telecom deel aan de World Radio Conference in Genève. Tijdens deze conferentie maken afgevaardigden van circa 150 landen wereldwijde afspraken over de bestemming van radiofrequenties voor bijvoorbeeld mobiele telefonie, luchtvaart, scheepvaart en omroepen. Frequenties houden niet op bij landsgrenzen. Het is daarom van belang om afspraken te maken in internationaal verband, bijvoorbeeld over het gebruik van frequenties: welke frequenties worden bestemd voor welk doel? Om er voor te zorgen dat bijvoorbeeld een mobiele telefoon ook werkt in het buitenland, moet er tussen landen van alles afgestemd worden over frequenties. Dit geldt ook voor communicatie binnen de luchtvaart en scheepvaart, voor omroepen, satelliet en dergelijke. Daarnaast maken de landen afspraken die ervoor moeten zorgen dat apparatuur wereldwijd zo min mogelijk stoort of gestoord wordt. Nieuwe technologische ontwikkelingen worden betrokken bij het bepalen van de wenselijke indeling van het frequentiespectrum. Belangrijke thema's tijdens deze World Radio Conference zijn frequentieruimte voor nieuwe innovatieve technologieën die toegepast gaan worden bij de scheepvaart en de luchtvaart.

"Dat heeft te maken met de behoefte aan een beter bereik", aldus een woordvoerster van NOVEC. De zendmast wordt versneld herbouwd en moet komende zomer weer operationeel zijn. De regering stelt extra geld beschikbaar voor de versnelde herbouw. Radiofreak

18

ontwerpfase van de telescoop tot aan de bouw, waarvan de start gepland staat voor 2016.

Adieu, 2011 Door Mediamagazine

Nederland stevig vertegenwoordigd SKA is een ambitieus wetenschappelijk project. Door de steun van nationale overheden en wetenschapsorganisaties krijgt project nu een flinke impuls krijgt. NWO is nauw betrokken bij SKA: de wetenschapsfinancier had een leidende rol in de internationale voorbereiding van de SKA Organisation en is lid van de SKA Founding Board. Voor de organisatie van het project investeren NWO en de ministeries van OCW en EL&I ieder een half miljoen euro. Dit bedrag wordt door NWO ingezet. NWO-instituut Astron bereidt samen met bedrijven en wetenschapsgroepen de Nederlandse kennisbijdrage voor. Ook vervult Astron een vooraanstaande rol in de technologieontwikkeling voor SKA: geavanceerd design en hoogwaardige ICT vormen de cruciale basis om data uit het heelal te verwerken en te analyseren.

Zendersluitingen aan het eind van het jaar De komende dagen zullen diverse middengolf-zenders in ons omringende landen uit de lucht worden gehaald. De radiozenders stappen over op "modernere uitzendtechnieken" als DAB+, satelliet en internet. Vorige week was al bekend geworden, dat de VRT haar laatste middengolfzenders op 927 kHz (Radio Vlaanderen Internationaal / zenderpark Wolvertem) per 1 januari uit de lucht haalt. Ook in Duitsland worden de komende dagen de uitzendingen van diverse middengolf-zendstations gestaakt. Op vrijdag 30 december wordt de AM-zender van SWR Cont.Ra (de radiozender die medio volgend jaar verder gaat als SWR Info) in de stad Ulm op 1413 kHz uit de lucht gehaald. Op 31 december is het de beurt aan de middengolfzender van de evangelische radiozender ERF op 1539 kHz (zendstation Mainflingen) en de middengolfzender 1593 kHz uit Langenberg. Via de 1593 kHz werden door de Duitse omroep WDR uitzendingen in de digitale uitzendnorm DRM uitgezonden. Op 8 januari staakt de Duitse omroep SWR al haar middengolf uitzendingen via de zogenaamde "Bodenseesender". Via dit zendstation wordt momenteel nog de praatzender SWR Cont.Ra uitgezonden op 666 kHz. Daarnaast worden de uitzendingen van de middengolfzenders voor SWR Cont.Ra in Mühlacker, Freiburg en Rheinsender/Wolfsheim stopgezet op respectievelijk 576, 828 en 1017 KHz Op 1 januari 2012 stopt in het Zwitserse Prangings de Tijdsein- & Standaardzender HBG op 75 kHz met haar uitzendingen. Deze zender wordt gebruikt voor het doorgeven van het tijdsignaal voor klokken en precisie-apparatuur. Meer informatie over deze zender vind je hier. mediamagazine ________________________________________________

Nu al vruchten plukken NWO-voorzitter Jos Engelen is verheugd over de brede Nederlandse deelname aan dit internationale project: ‘Nederland heeft traditioneel een sterke positie in de radioastronomie. De Westerbork telescoop en de nieuwe generatie telescoop Lofar zijn daar uitstekende voordbeelden van. SKA bevindt zich pas in de ontwikkelingsfase, maar de Nederlandse wetenschap en het bedrijfsleven plukken er nu al de vruchten van. ASTRON ontwikkelt kennis over hoogwaardige technologie, onder andere van ICT netwerken tot software en computermodellen. Het ontwerp en de constructie van SKA leveren interessante uitdagingen op en mogelijkheden voor het bedrijfsleven. SKA sluit hiermee goed aan bij topsector High Tech Systemen en Materialen.'

Realisatie van grootste radiotelescoop ter wereld stap dichterbij Door Engineersonline NWO heeft samen met ministeries en wetenschapsorganisaties uit Australië, China, Italië, NieuwZeeland, het Verenigd Koninkrijk en Zuid-Afrika, een nieuwe stap gezet op weg naar de realisatie van de grootste radiotelescoop ter wereld: de Square Kilometre Array telescoop. Samen met vertegenwoordigers van de andere organisaties, ondertekende NWO-voorzitter Jos Engelen de internationale overeenkomst voor de oprichting van de SKA Organisation die het project verder zal ontwikkelen.

Over SKA De Square Kilometre Array (SKA) moet de grootste radiotelescoop ter wereld worden, bestaande uit duizenden receptoren. De totale oppervlakte van al deze receptoren samen zal ongeveer een vierkante kilometer zijn. Met SKA kunnen straks de meest fundamentele vragen over ons heelal beantwoord worden. Het is een internationaal project van 1,5 miljard euro waarin astronomen en technici wereldwijd samenwerken. De SKA zal worden gebouwd in Zuid-Afrika of in Australië. Het project moet in 2025 gerealiseerd zijn. engineersonline.nl

De SKA Organisation wordt een onafhankelijke, not-forprofit organisatie voor de ontwikkeling van SKA. De geplande totale investering voor de komende vier jaar bedraagt circa 69 miljoen euro (inclusief in kind bijdragen). Dit bedrag is bedoeld voor de projectfinanciering in de

19

Solarflux

______________________________________________________________________________________________________

20