Maandblad van het Informatie- en Adviescentrum voor iedereen die vragen heeft over de vuurwerkramp

13 Mei

Uitgave 4, oktober 2001

Nieuwskrant

Informatief magazine betreffende de gevolgen van de vuurwerkramp Uitgave 1, april 2001 Maandblad van het Informatie- en Adviescentrum voor iedereen die vragen heeft over de vuurwerkramp.

Voor toelichting op de inhoud in het Turks of Marokkaans kunt u 0800-1100 bellen. Türkc,e íc,erikle ilgili ac,iklamalar ic,in bu numarayi arayabilirsiniz: 0800-1100! 0800-1100

'Ik denk dat ik het toch nog een keer ga aankaarten bij Pi de Bruijn'

Dirkje Brunselaar wil graag een woonwagen in Roombeek-West Pi de Bruijn, de ontwerper van de nieuw op te bouwen wijk Roombeek-West, vond het een goed idee. En zag ook wel mogelijkheden om het in te passen in z'n plannen.

paardjes kunnen lopen. Daar kun je dan ook het oog op

Dus zag Dirkje Brunselaar (49), geboren en getogen in een

De hoop dat haar droom toch nog uitkomt betekent voor

woonwagen, zichzelf al zitten in zo'n eigentijdse mobiele

Dirkje een klein lichtpuntje aan het eind van een lange,

behuizing aan de rand van de uit de as herrezen wijk. De

donkere tunnel waarin ze zich na de vuurwerkramp voelt

teleurstelling was dan ook groot toen ze met haar plannetje

opgesloten. De ramp bracht Dirkje, die voor de ramp ook

bij de gemeente aanklopte en daar nul op het rekest

al kampte met een wankele lichamelijke en geestelijke

kreeg. Er was geen woonwagenkampje in de wijk voor de

gesteldheid, volledig uit haar evenwicht. Ze heeft naar

vuurwerkramp, dus komt het er ook niet na de wederop-

eigen zeggen 'een la vol medicijnen' ter bestrijding van

bouw, zo ongeveer luidde volgens haar de gemeentelijke

onder meer depressiviteit, spanningsexceem en de pijn in

argumentatie voor de afwijzing.

haar heup. 'Bij Mediant staat elke dag iemand voor me

houden. Dat is belangrijk omdat er de laatste tijd overal paarden in de wei worden mishandeld.'

La vol medicijnen

klaar als ik het helemaal niet meer zie zitten.' De teleurstelling bij Dirkje Brunselaar, die zich in haar vervangende behuizing aan de Waalstraat naar eigen

Dirkje woonde ten tijde van de ramp, met een dochter

zeggen opgesloten voelt als in de bajes, is groot. Maar ze

van 18, in de Merelstraat. Al een jaar of zeven, zeer tot

heeft de hoop nog niet helemaal opgegeven. 'Ik denk dat

haar zin. Daarvoor had ze zo'n tien jaar in de Tollensstraat

ik het toch nog een keer ga aankaarten bij Pi de Bruijn. Er

gewoond. In deze wijk voelde ze zich na jaren van

is ruimte zat, heeft hij ook gezegd, voor een klein kampje

rusteloosheid thuis en ook vrij. 'Daarvoor kon ik nergens

met drie of vier wagens. Ik ken iemand die ook wel zou

aarden. Soms verhuisde ik wel twee keer per jaar.'

willen. Zou mooi zijn, zo'n plek. Een weilandje erbij, waar

Informatie- en Adviescentrum

Van de rampzalige 13e mei 2000 herinnert Dirkje zich, tot

persoonlijke spulletjes zag ze weinig tot niets terug. In de

het moment dat ze in de Diekmanhal werd opgevangen,

vervangende woningen die ze kreeg aangeboden kan ze

helemaal niets. De traumatische ervaring van de alles-

niet aarden. Terecht of niet, ze voelt zich miskend.

vernietigende explosies hebben al haar herinneringen

Daarom heeft ze ook een advocaat in de arm genomen om

weggevaagd. Haar ex-man, op deze zwarte zaterdagmiddag

schadeloosstelling af te dwingen. De afgelopen anderhalf

op bezoek in de Merelstraat ter voorbereiding op moederdag,

jaar heeft Dirkje naar eigen zeggen teleurstelling op

vertelt dat hij Dirkje na de eerste klap in de douche in

teleurstelling moeten verwerken. 'Zo'n plan voor een

veiligheid probeerde te brengen. Na de tweede, fatale klap

woonwagenkampje geeft je weer een doel in het leven.

vluchtten ze samen richting Deppenbroek. Zonder dat ze

Als dat niet doorgaat, is dat de zoveelste domper. Maar ik

het wist ging Dirkje tot twee keer toe terug naar haar

geef de hoop nog niet op.'

woning, maakte als in trance foto's, verleende hulp aan slachtoffers in de buurt en kwam ook een aantal keren te

Tijdens een participatie-avond in juni is er door mede-

vallen, waardoor haar heupkwetsuur verergerde.

werkers van het projectbureau Wederopbouw de toezegging gedaan dat er wel mogelijkheden zouden

Een doel in het leven

zijn voor terugkerende woonwagenbewoners.

Sinds die dag heeft Dirkje naar eigen zeggen geen moment rust gehad. Er was volgens haar geen tijd om fatsoenlijk afscheid te nemen van haar woning aan de Merelstraat, de plek waar ze gelukkig was. Van de dierbare,

U vraagt, wij antwoorden! Heeft u vragen waar u nu wel eens een antwoord op wilt hebben? Richt uw vraag aan de redactie, postbus 167, 7500 AD of via iac.enschede.nl. Als uw vraag voor het eind van de maand binnen is, dan volgt het antwoord in de volgende uitgave

Pagina

M. Riezebeek

Wellicht is het ook mogelijk een woning te kopen in Roombeek.

IAC

Neem hiervoor contact op met het Projectbureau Wederopbouw.

Vraag

Zij onderzoeken op dit moment hoe zij mensen met plannen voor

Terugkeer

de bouw van een eigen woning kunnen ondersteunen.

2

Op 13 mei 2000 huurde ik van een particuliere eigenaar.

Vraag

Iedereen heeft recht op terugkeer

Schutting

naar de wijk. Wij worden in dit

De schutting om de rampwijk is toch bedoeld om onze

opzicht helemaal vergeten.

gevoelens te uiten. Het is mij overkomen dat ik werd

Niemand die mij garandeert dat

weggestuurd door de beveiligingsbeambten terwijl ik op

ik terug kan. Waar kan ik mij melden en de zekerheid

de schutting schreef. Waar kan ik mijn gevoelens uiten als

krijgen dat ik net als alle andere bewoners terug kan naar

er niet meer op de schutting mag worden geschreven? En

de wijk.

worden de beschilderde delen van de schutting bewaard?

Antwoord

Antwoord

Wij hebben uw vraag voorgelegd aan het Bureau voor

In verband met deze vraag hebben we contact gehad met het

Rechtshulp en aan het Projectbureau Wederopbouw. Zoals het

Projectbureau Wederopbouw. U mag de schutting beschilderen of

er nu uitziet zal er op zijn vroegst over anderhalf jaar worden

er gedichten of leuzen op schrijven. Wat niet wordt toegestaan is

begonnen met de bouw van woningen. Dat zijn dan naar alle

het schrijven van kreten en leuzen die wel eens kwetsend zouden

waarschijnlijkheid woningen van de woningbouwcorporaties

kunnen zijn voor de getroffenen of voor anderen.

Domijn of de Woonplaats. Deze corporaties hebben hun eigen huurders gegarandeerd dat iedereen terug kan naar de wijk. De eigen

Zoals u misschien weet zijn er inmiddels schuttingdelen

huurders gaan dus voor. Er wordt niet verwacht dat alle huurders

weggehaald i.v.m. de openstelling van wandel- en fietsroutes en

terugkeren naar de wijk. Iedereen kan zich dus laten inschrijven

het begin van bouwwerkzaamheden. Die beschilderde schutting-

voor een huurwoning bij een woningcorporatie.

delen worden opgeslagen in afwachting van een definitieve

Om een woning te kunnen huren in de sociale sector is echter

bestemming. In de loop van volgend jaar zal naar alle

wel de hoogte van uw inkomen van belang. Als de woning-

waarschijnlijkheid de gehele schutting zijn verwijderd.

eigenaar waarbij u op 13 mei 2000 huurde, straks gaat bouwen in de wijk, is deze niet verplicht zijn oude huurders terug te nemen. Het oude huurcontract is namelijk van rechtswege beëindigd omdat er geen huurobject meer aanwezig is. Overleg met uw vorige verhuurder is de meest gangbare weg. Neem contact op en bespreek uw wensen en zijn mogelijkheden.

Onderwijs Jos Vermeulen

Antwoord

Oud directeur Bonifatiusschool

Het hebben van schulden kan inderdaad een neerwaartse

Vraag

spiraal in werking zetten waar men zonder hulp soms moeilijk

Openheid

uit kan komen. Het gevaar is dat bestaande schulden met leningen

Op de basisschool waar mijn

worden afbetaald, en zodoende de schulden alleen nog maar

kind in september naar toe is

groter worden. Een situatie die niet alleen financieel, maar ook

gegaan wordt verteld dat de

sociaal en emotioneel zijn tol eist. Als zo'n situatie ontstaat is er

vuurwerkramp veel invloed

de mogelijkheid om bij de afdeling schuldhulpverlening van de

heeft op jonge kinderen. Zelf

Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling hulp te vragen voor het

zijn wij niet getroffen en is mijn

aflossen van schulden. Bij DMO kunnen aanvraagformulieren

dochter zoveel mogelijk tegen de

opgehaald worden. Aan de hand hiervan wordt bekeken of

berichtgeving over de vuurwerkramp beschermd. Ik ben

iemand in aanmerking komt voor schuldhulpverlening. Als dat

bang dat ze door alle openheid op school angsten krijgt.

inderdaad het geval is, kunnen zij bemiddelen tussen u en de

Hoe voorkom ik dat ze te intensief betrokken raakt bij de

schuldeisers, deskundig advies geven en eventueel een regeling

vuurwerkramp?

treffen. Voor meer informatie hierover kunt u zelf bellen met de afdeling Schuldhulpverlening via telefoonnummer: 053-4845475.

Antwoord

Daarnaast kan het ook nuttig zijn als iemand een tijd meekijkt,

Ik kan me wel vinden in uw huiver dat uw kind te zeer betrokken

advies geeft en u helpt uw zaken financieel op orde te houden.

zou raken bij de ramp, maar net als de ramp van afgelopen

Om gebruik te kunnen maken van deze vorm van budgetbegelei-

11 september in de V.S. zijn angsten niet te voorkomen. De realiteit

ding is het noodzakelijk dat u zich eerst bij DMO heeft aangemeld.

in deze is nu eenmaal angstwekkend. Ik raad u daarom aan met

...vervolg op pagina 4

uw kind in alle rust de ramp nog eens 'te bekijken'. Bijvoorbeeld door middel van het boek over de ramp 'Er schoof iets voor de zon'. Laat het kind de tekeningen bekijken en laat haar vertellen wat ze ziet en wat ze denkt dat de kinderen in het boek hebben willen uitdrukken.

Inhoudsopgave

Vraag

Artikelen

behoorlijk tegen. De eerste maand waren de resultaten

• Woonwagen in Roombeek-west

belabberd. Ze eist eigenlijk meer aandacht dan ze krijgt.

• Ik wil ook aan andere dingen denken

Beter gezegd: Ze is jaloers op alle begrip en steun die

• Je hoort wel wat maar wordt niks wijzer

12

medescholieren krijgen waarvan bekend is dat ze

• De sloop van de Bamshoeve

14

vuurwerkslachtoffer zijn. Is dit reëel van haar of moet ze

• Commissie Financiële Afwikkeling II

15

gewoon beter haar best doen?

• Enschede betekent voor mij doodsangst...

16

Antwoord

Pagina 1 8

• Website IAC

15

• Gezondheidsmonitor

16

Heel veel leerlingen valt de overgang naar 4 Havo zwaar. Er moet behoorlijk geblokt worden en dat geldt voor bijna iedereen. Het begrip en de steun aan medescholieren blijkt echt hard

Rubrieken

nodig. Juist omdat de getroffen leerlingen niet precies weten wat

• Vragenrubriek

2

er loos is. Ze doen of er niks aan de hand is en dat alles weer is

• Belangenvereniging BSVE

4

zoals vroeger. Vaak is het dat niet. Als leerlingen horen dat er

• Column Fred Bosman

5

mensen jaloers zijn op de mate van begrip en steun zouden ze

• Activiteiten & Regelingen

6

die ter plekke willen inruilen. Uw dochter mag blij zijn dat de

• Beeld van een kunstenaar

ramp haar niet heeft getroffen en dat zij haar eigen boontjes

• Het moment van.....

mag doppen.

• Voor u / jou gelezen

17

• Ondernemersrubriek

18

9 13

Elly van Hoof

Van de redactie:

Maatschappelijk Werk

Voor u ligt de vierde uitgave van "13 mei ....opniew beginnen".

Vraag

Zoals u ziet, vindt een aantal rubrieken een vaste plek

Schulden

en worden deze afgewisseld met artikelen.

Door alle onkosten van het afgelopen jaar ben ik behoorlijk

Heeft u een onderwerp waarvan u vindt dat het hoog tijd

in de schulden gekomen. Op de

wordt daar eens aandacht aan te besteden, aarzel niet en

aanvragen van de regelingen

geef het ons door.

krijg ik steeds afwijzingen. Ik verlies het overzicht

Mocht u verdere vragen hebben of willen reageren dan

meer en meer en 's nachts

nodigen wij u graag uit contact op te nemen met de redactie,

slaap ik slecht. Wat kan ik doen?

telefoon 053-4817606.

Pagina

Mijn dochter is overgegaan naar Havo 4. Dit valt haar

3

4 Havo

...vervolg vragenrubriek

Frans van Gemert

Antwoord

projectleider vuurwerkramp

Het grote verschil tussen een huis en het menselijk lichaam is

Districts Huisartsen Vereniging

dat een huis een star voorwerp is. Bij een drukgolf kan het

Vraag

lichaam meegeven. Indien je door een drukgolf omver geblazen

Drukgolf

wordt en ten val komt, dan kan er wat beschadigd worden.

In een artikel uit de krant heb ik

Het is dus niet waarschijnlijk dat de drukgolf rechtstreeks

gelezen dat door de drukgolf, die

verantwoordelijk kan zijn voor gewrichts- en rugklachten.

ten gevolge van een explosie vrijkomt, het skelet uit balans kan raken. In het artikel werd de vergelijking met een huis gemaakt. De druk blaast het huis op, waarna het weer op de plaats in elkaar valt. De theorie zou kunnen passen op mijn gewrichts- en rugklachten, die ik heb sinds 13 mei 2000.

Enquête belangenvereniging maakt problemen zichtbaar

Pagina

De Belangenvereniging Slachtoffers Vuurwerkramp heeft vlak na de herdenking een enquête onder haar leden gehouden. De uitkomst is op vele fronten bedroevend: herstelwerkzaamheden aan woningen worden gewaardeerd met slechts een 3.9, het werk van de diverse schoonmaakbedrijven krijgt een 4.8 en het uitvoerings-orgaan Laser krijgt een schamele 3.8 toebedeeld. De resultaten zijn inmiddels overhandigd aan de gemeente Enschede, IAC, minister Pronk, fractievoorzitter Melkert van de PvdA, Ministerie van Volksgezondheid en de Commissie van Lidth de Jeude. Geïnteresseerden kunnen het verslag lezen op internet of een samenvatting ophalen bij de BSVE.

4

De enquête probeerde in honderd vragen rond zes

geweest. De klacht betreft voor 62 procent reiniging,

thema's een compleet beeld te krijgen van de problemen

daarnaast gaat het voor 59 procent om vermissing van

die een jaar na de vuurwerkramp nog spelen. Naast

goederen en ook geeft 38 procent aan goederen beschadigd

persoonlijke omstandigheden waren de thema's huurwoningen, eigenaren, inboedel, immateriële schade en informatie / communicatie. Wat informatieverstrekking betreft staat de BSVE op het erepodium op nummer één, het IAC staat op de tweede plaats en de gemeente wordt met de betiteling 'slecht' op de derde positie geplaatst.

Er heerst nog veel leed onder de slachtoffers Een groot deel van de enquête behandelde het thema immateriële schade. Opvallend was dat 62 procent van de werkende mensen ten gevolge van de vuurwerkramp in de ziektewet is geweest, 74 procent daarvan is langer dan drie weken ziek geweest en 37 procent van deze groep mensen had op 13 mei 2001 de werkzaamheden nog niet hervat. De geboden psychosociale hulp na de vuurwerkramp voldeed bij 65 procent van de mensen aan de verwachtingen.

Laser In het gedeelte van de enquête dat problemen rond de inboedel inventariseerde, kwamen de schoonmaakbedrijven en uitvoeringsorgaan Laser ronduit slecht uit de verf. Ruim 55 procent van de respondenten heeft een klacht over het schoonmaakbedrijf dat in hun woning is

terug te hebben ontvangen. Ook Laser, het orgaan dat de financiële regelingen in uitvoering heeft, scoort zeer laag in de waardering. Op een schaal van nul tot tien scoort

Fred Bosman

afhandeling van Laser; 62 procent van de getroffenen

Amerika 11 september

geeft aan dat de aanvraag niet tijdig afgehandeld is.

We kunnen er niet omheen om ook op deze plaats aandacht

Laser een 3.8. Het lage cijfer is te verklaren door de trage

te besteden aan "Amerika 11 september". Niet dat ik Uit de enquête blijkt verder dat huurders in vergelijking

denk de zoveelste deskundige te moeten zijn die er wat

met huiseigenaren een jaar na de vuurwerkramp

zinnigs over kan zeggen, maar gewoon omdat ook voor

positiever zijn. Huurders waarderen de herstelwerkzaam-

ons Enschedeërs die gebeurtenissen daarginds zo dichtbij

heden met een 6.3, terwijl huiseigenaren de herstelde

lijken. Wat kan ik er over zeggen? Ik kom niet veel verder

schade waarderen met een 3.9. Van invloed kan zijn dat

dan een hoofdschuddend : " wat erg hè " of : "houdt het

bij 58 procent van de huiseigenaren die een enquête

dan nooit op met dat geweld" ?

hebben ingeleverd, de herstelwerkzaamheden nog niet compleet zijn afgerond. Niet onbelangrijk daarbij is dat

Als je met de mond vol tanden zit kun je beter zwijgen.

39 procent aangeeft dat de opstalschade niet compleet

En ik zit nu met de mond vol tanden.

vergoed is.

Ik kan me heel goed voorstellen dat mensen voor wie de vuurwerkramp nog dagelijks een rol speelt op die dagen na

De resultaten van de enquête zijn te lezen op internet

de 11e september de TV hebben uitgezet. Op een gegeven

(www.bsve.nl) en zijn in te zien op het kantoor van de

moment kun je er niet meer tegen. Het helpt natuurlijk

BSVE. Een samenvatting is als meeneemexemplaar mee te

niet echt, want het nieuws dringt zich toch wel aan je op,

nemen. Leden van de BSVE hebben de samenvatting met

maar je kunt tenminste even afleiding zoeken.

de nieuwsbrief meegestuurd gekregen. Zelf heb ik vrij veel TV zitten kijken. Waarom eigenlijk ? Nieuwsgierigheid, ongeloof, de behoefte om het te begrijpen, om er iets bij te voelen. Begrijpen? Ik snap er niks van als ik de filmbeelden zie, maar als ik een foto zie van een totaal uitgeputte brandweerman bij een kromme

voor mensen die zoveel herkennen in de beelden van vluchtende mensen, huilende kinderen, verbrande huizen, verstikkende rook. Als je iets dramatisch hebt meegemaakt in je leven beleef je dat steeds weer opnieuw als er iets gebeurt wat op die gebeurtenis lijkt. Dat kunnen geluiden zijn, beelden of geuren. Het is een normale reactie dat je weer schrikt, weer huilt, weer slecht slaapt. Het is volkomen normaal en niet iets om je schuldig over te voelen, wanneer je denkt :" er gebeurt iets ergs en "ik denk alleen aan mezelf". Het kan zijn dat je merkt dat de ramp nog heel vers in je geheugen ligt, helaas. Wat moet ik er verder over zeggen? Het ergste vind ik dat ons gevoel van veiligheid opnieuw een deuk heeft gekregen. Dat hakt er stevig in. Hoe moeten we daar mee leven?. Soms is het echt beter om de TV even uit te zetten...

Drienerweg 35, 7522 ER Enschede, 053-434 03 74, E-mail: [email protected] Openingstijden ma t/m do

8.30 tot 17.00 uur

vr

8.30 tot 15.00 uur Fred Bosman is als psychiater

Dagelijks inloopspreekuur van 8.30 tot 11.00 uur

verbonden aan Mediant

Pagina

leven. Ik bedenk op zo'n moment hoe dat dan moet zijn

5

lantaarnpaal dan gaat ook voor mij 13 mei 2000 weer

&

Activiteiten Regelingen

mensen die zijn ingeschreven bij het IAC, verdeeld onder de belangstellenden die op de reservelijst staan. In dit boek is een selectie opgenomen van de antwoorden op de vraag 'Wat heeft op u de meeste indruk gemaakt gedurende de eerste uren na de explosie?' Deze vraag stond opgenomen in de vragenlijst die tijdens het gezondheidsonderzoek werd ingevuld. Dit gezondheidsonderzoek vond

Mogelijkheid voor plaatsen van een oproep

drie weken na de vuurwerkramp plaats op de vliegbasis Twenthe.

Tijdens de ramp en vooral ook in de eerste uren erna is er ontzettend veel gebeurd. Zo zijn er enerzijds mensen

Bij het samenstellen van dit boek is geprobeerd de

geweest die anderen hebben geholpen; niet alleen hulp-

ervaringen en gevoelens zo zuiver mogelijk weer te geven.

verleners maar vooral ook een groot aantal mensen die

En vooral ook de opeenstapeling van al die indrukken.

zelf ook op de één of andere manier zijn getroffen door

Daarom zijn zeventien getroffenen, die op verschillende

de ramp. En anderzijds zijn er mensen geweest die hulp

manieren betrokken waren bij de ramp, uitgebreid

hebben gekregen van bekenden en van onbekenden.

geïnterviewd.

Soms zijn er mensen die graag iemand zouden willen

Met dit boek wil men de getroffenen van de vuurwerkramp

ontmoeten waarmee ze tijdens en direct na de ramp

deelgenoot maken van de ervaringen van anderen in de

contact hebben gehad. Er kan bijvoorbeeld de behoefte

hoop dat het boek een bijdrage kan leveren aan het

zijn om ervaringen uit te wisselen, of om na te vragen wat

verwerkingsproces. Het boek is opgesteld in het

er precies gebeurd is en hoe bepaalde dingen zijn verlopen.

Nederlands, Engels, Duits, Turks en Arabisch. Deze talen

Ook kan het zijn dat iemand het gewoon leuk vindt om

zijn verwerkt in één boek.

eens te horen hoe het een ander vergaan is na 13 mei 2000. Daarnaast is een keuze gemaakt uit de kindertekeningen

Pagina

Het is daarom vanaf volgende maand mogelijk om via dit

op de schutting en hebben de geïnterviewden zelf foto's

magazine "13 mei ...opnieuw beginnen" een oproep te

uitgezocht die voor hen verwoorden wat zij hebben

plaatsen om te proberen met elkaar in contact te komen.

meegemaakt.

Daarbij is het van belang zo goed mogelijk aan te geven

Het IAC is op werkdagen geopend tussen 8.30 en 13.30

hoe de persoon, waarmee iemand in contact wil komen,

uur. Het is de bedoeling dat het boek persoonlijk wordt

eruit zag, waar hij of zij zich bevond en in welke situatie

opgehaald. Mensen die buiten Enschede wonen of minder

de ontmoeting plaatsvond. Ook degene die de oproep

valide zijn, kunnen het boek thuisgestuurd krijgen.

6

plaatst moet zo concreet mogelijk beschrijven hoe hij of zij er zelf op dat moment uit zag; welke kleren hij/zij droeg; waar de situatie zich afspeelde etc. Daarbij moet u zich wel bedenken dat het verspreidings-

Ontmoetingsavond in buurthuis ‘De Kom’

gebied van dit maandblad beperkt is; hulpverleners van

Op vrijdag 12 oktober 2001 wordt een ontmoetingsavond

buiten de regio lezen het waarschijnlijk niet. Om misver-

georganiseerd voor alle getroffenen en voor hun buren,

standen en mogelijke teleurstellingen te voorkomen: de

kennissen en vrienden. De ontmoetingsavond begint om

instellingen die vertegenwoordigd zijn in de redactie

18:00 uur en duurt tot 22:00 uur.

kunnen niet bemiddelen. Het bericht in het maandblad moet bij de lezers een reactie oproepen.

U kunt op deze avond uw ex-buren, uw nieuwe buren en

Om de oproep te laten plaatsen kan er contact worden

uw vrienden ontmoeten. Het belooft een leuke en gezellige

opgenomen met het redactieadres:

avond te worden met drankjes, hapjes en muziek. Een

IAC t.a.v. dhr. A.J.Schukkink; postbus 167, 7500 AD

Nederlandse en een Turkse groep verzorgen de muziek.

Enschede of per e-mail: [email protected]

U bent van harte welkom. Voor uw kinderen is er ook een leuk programma. In buurthuis De Kom; aan de Ribbelerbrinkstraat 114.

'Blijvende herinneringen' tot 12 november

Entree: 16 jaar en ouder:

ƒ 2,50

Het boek 'Blijvende herinneringen' kan tot 12 november

kinderen tussen 4 en 16 jaar:

1 gulden

gratis worden afgehaald bij het Informatie en

kinderen tot 4 jaar:

gratis

AdviesCentrum door iedereen die bij het IAC staat ingeschreven. Dat kunnen deelnemers aan het gezond-

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met:

heidsonderzoek zijn, maar ook anderen die staan geregis-

Ali Yayla, bewonersondersteuner, tel. 053-4333768.

treerd bij het IAC. Weet u niet zeker of u daar bij hoort?

Frea de Haan, sociaal cultureel werkster, tel. 053-4354136.

Bel het IAC (0800-1100). Degenen die niet staan ingeschre-

Yurda Polat, sociaal cultureel werkster, tel. 053-4354136.

ven bij het IAC, maar wel interesse hebben in het boek, kunnen zich op een reservelijst laten zetten. Na 12 november worden de boeken die niet zijn opgehaald door de

Het programma voorziet in een groot aantal projecten en activiteiten. Zo zal de eerder aangestelde sportbuurtwerker nog twee jaar kunnen doorgaan met het stimuleren en mede-organiseren van buurtsportactiviteiten vooral gericht op stadsdeel Noord. Ook kunnen sportverenigingen steun, advies en financiële hulp krijgen bij het organiseren van activiteiten voor leden die op enigerlei wijze getroffen zijn door de ramp. De voetbalvereniging Sparta kan van de gemeente een bijdrage verwachten voor uitbreiding van haar kleedaccommodatie. Deze club toont zich erg actief in Enschede Noord voor de opvang van slachtoffers en heeft in de ogen van B en W in dat opzicht een "voorbeeldstellende positie". Behalve sportactivering en verenigingsondersteuning wordt er ook nog het nodige geld uitgetrokken voor herstel van sportaccommodaties.

Semteví de Kom'da bulusma aksami

En als laatste wordt in samenwerking met de kinderboerderij,

Cuma günü 12 ekim 2001 aksam1 bütün havai fis,ek patlamas1ndan etkilenen kis,iler için, onlar1n koms,ulari, tan1d1klar1 ve arkadas,lar1 için bir bulus,ma aks,am1

het wijkwelzijnswerk (Het Kompas), de scholen, de speel-

düzenlenmis,tir.

aan het opzetten van een ponyboerderij. Oorsprong voor

tuinverenigingen, Stichting Welzijn Ouderen, het stadsdeelmanagement en het stadsdeelbeheer gewerkt dit idee zijn de maquettes, die door de schoolkinderen in

Bu bulus,ma aks,am1 saat 18.00 de bas,layacak ve saat 22.00 ye kadar sürecektir.

Noord zijn gemaakt. Naast de sport staat de omgang met paarden centraal:

Sizler eski koms,ular1n1zla, yeni koms,ular1n1zla ve arkadas,lar1n1zla bulus,acaks1n1z.

kinderen pikken spelenderwijs een scala aan sociale

Biz sizler için bu aks,ami eg^lendirici yapacag^1z. Içmek,yemek ve müzik.

kunnen gebruiken.

Bir Hollanda ve bir Türk grubu sizin için müzik yapacak.

De totale kosten van het programma sportieve wederéén miljoen voor rekening van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (WVS).

Eg^lenme

ve güzel bir aks,am geçirmek Ayn1 zamanda birbirimizle tanis,a bilme olanag^1 Bu aks,am sizler için. Sizler candan hos,geldiniz.

Activiteiten in de buurt

Çocuklar içinde güzel bir program haz1rlad1k.

De Stichting Sociaal Cultureel Werk Oost-Binnen heeft drie buurthuizen: de Laares, de Kom en Galvani. Vanuit

Nerede???

deze buurthuizen worden verschillende activiteiten

Semtevi De KOM, Ribbelerbrinkstraat 114,

georganiseerd. Deze activiteiten zijn voor iedereen, zowel

7531 CE Enschede

voor de oude bewoners van de buurt als voor mensen die

Giris:

door de vuurwerkramp in de buurt zijn komen wonen.

16 yas,1ndan büyüklere: 4 yas,1ndan büyük çocuklara:

2,5 gulden

Bent u een nieuwkomer in deze buurt, dan kunt u contact

1 gulden

opnemen met één van de buurthuizen. Dit geldt overigens

4 yas,1na kadar:

bedava

niet alleen voor de buurthuizen die hier genoemd staan. Iedere wijk heeft activiteiten die erop gericht zijn de nieu-

Fazla bilgi için kontakt kurabileceginiz kis,iler: Ali Yayla (Bewonersondersteuner) Tel. 053-4333768

we bewoners uit te nodigen om deel te nemen, waardoor ze de buurt en de buurtbewoners beter leren kennen.

Frea de Haan (Sociaal cultureel werkster) Tel. 053-4354136 Yurda Polat (Sociaal cultureel werkster) Tel. 053-4354136

Voor jonge kinderen Er is een kruipgroep voor kinderen vanaf 0 jaar, waar ook de ouders van harte welkom zijn. Ze kunnen er informatie krijgen over opvoeding en ze kunnen er natuurlijk spelen

Sportieve wederopbouw uit de startblokken

met hun kinderen. En aan de praat raken met andere ouders. Begeleiding is aanwezig.

Sport speelt een belangrijke rol bij de sociale wederopbouw van Roombeek. De gemeenteraad heeft een speciaal

Naast de kruipgroep zijn er themaochtenden, een cursus

programma voor de sportieve wederopbouw vastgesteld.

'Opvoeden zo' en speciale activiteiten voor jonge moeders.

Sport wordt nadrukkelijk als middel ingezet om getroffenen

Daarnaast heeft ieder buurthuis een peuterspeelzaal.

van de Vuurwerkramp opnieuw te activeren.

Pagina

opbouw bedragen bijna 2,5 miljoen gulden. Hiervan komt Düs,ünce ise:

7

regels en vaardigheden op, die zij in andere situaties weer

...vervolg Activiteiten en Regelingen

Voor kinderen van 4 tot 12

Er zijn ook speciale programma's die bedoeld zijn voor

Naast de vaste Woensdagmiddaginstuif is er een kinder-

bepaalde groepen, zoals vrouwen, gehandicapten of

kookclub, zijn er buurtpleinactiviteiten en sport en spel.

ouderen.

Regelmatig wordt een gezellige disco georganiseerd.

U wilt wat anders?

De Speel-o-theek-bus komt regelmatig langs in de

U wilt misschien eens wat anders doen? Of wilt u zich als

verschillende wijken. Hier kunnen de kinderen onder

vrijwilliger aanmelden? Dan kunt u uw wens of plannen

begeleiding knutselen.

bespreken met de medewerkers van de onderstaande

Voor tieners en jongeren

buurthuizen.

Ben je ouder dan 12, dan ben je van harte welkom op de

Ook als u wilt meedenken over veiligheid en leefbaarheid

tienerclub of de jongereninloop, de meidenclub, disco of

van uw wijk, dan bent u van harte welkom.

jongerensoos. Er is van alles te doen, zoals biljarten,

Adressen van de buurthuizen:

tafeltennissen, breakdance of showdance. Weet je niet

Laares Tulpstraat 65, 7514 ZJ Enschede

precies wat dat is? Kom dan eens langs.

Tel. 433 37 68

Voor volwassenen

De Kom Ribbelerbrinkstraat-114, 7531 CE Enschede

Volwassenen die sportief bezig willen zijn, zich op een

Tel. 435 41 36

creatieve manier willen uiten, een cursus willen volgen of

Galvani Franklinstraat 16, 7533 CE Enschede

ontspanning zoeken, kunnen terecht in de buurthuizen.

Tel. 432 25 16

Ik wil ook aan andere dingen denken Wat heeft de ramp van 13 mei 2000 voor jou betekend? De ramp van 13 mei 2000 heeft grote indruk op mij gemaakt. Ten eerste omdat ons huis zo dicht bij de vuurwerkfabriek stond. We hadden niet veel schade, maar toch zit je nog maanden na de tijd in de rotzooi en dat blijft je herinneren aan het gebeurde. Al heel snel had ik zoiets van ik wil het vergeten, mijn leven gaat door. Dat Pagina

lukte niet zo omdat er nog genoeg mensen waren die er nog wel over wilden praten en dat kon ik ook wel begrijpen. Ik ben meerdere keren op Radio en TV geweest met

8

interviews en tijdens de herdenking in de Noorderkerk. Ik heb ook 2 keer mijn gedicht voorgelezen. Er was 13 mei 2001 een concert in de stad waar ik mijn gedicht op een heel groot podium voor mocht lezen. Dat vond ik heel gaaf, dat ze dat voor de jongeren georganiseerd hadden. Het meest indrukwekkende vond vind ik de kapotte huizen en nu de lege vlakten. Je kunt je nog goed herinneren wat er eerst was en toch ben je er al min of meer aan 'gewend' dat het weg is.

Hoe is het nu met je, een jaar na de ramp? Ik probeer het nog steeds te vergeten, hoewel ik er nog

Minke Wiersma heeft in de BewonersNieuwsBrief wel eens een gedicht geplaatst. Zij was niet de enige. Meerdere lezers stuurden gedichten of teksten in waarin ze hun ervaringen en kijk op de zaak onder woorden brachten. Onlangs stuurde Minke weer een gedicht naar de redactie. Aanleiding om nader kennis te maken.

Wie ben je?

steeds elke dag aan herinnerd word. Ik word er dan ook helemaal gek van dat overal telkens de ramp weer bij wordt betrokken. Overal telkens weer de ramp dit, de ramp dat. Maar het staat nu wat verder van me af, ik ben er aan gewend...

Je schrijft gedichten; doe je dat al lang en waarom doe je dat? Ik weet eigelijk niet waarom ik gedichten schrijf. Ik vind

Ik ben Minke Wiersma ik ben 14 jaar. Ik zit in de 3e klas

het gewoon leuk. Het begon allemaal op de basisschool, ik

van de havo/vwo op het Greydanus College in Enschede.

zat geloof ik in groep 8 en er werd een voordrachtswedstrijd

Met mijn ouders en 2 broers en zusje woon ik in een leuk

op school georganiseerd. Het leek me erg leuk om mee te

huis in Enschede.

doen, maar ik kon nergens een leuk gedicht vinden. Dus

Naast mijn school ga ik in mijn vrije tijd graag zwemmen

besloot ik er zelf maar een te schrijven. Dat is redelijk

of de stad in. Verder speel ik klarinet bij de Christelijke

gelukt, en ik kwam erachter dat ik het ook erg leuk vond.

Harmonie.

Meestal wíl ik een gedicht schrijven, maar heb ik geen onderwerp en dan laat ik het maar zitten. Ik heb bijvoor-

beeld een gedicht geschreven naar aanleiding van een

God zorgt

wedstrijd in de krant. Meestal gaan mijn gedichten over

Opeens een knal.

serieuze, meestal niet leuke onderwerpen. Omdat mij dat

Wat zijn we veel kwijt.

aanspreekt. Ik schreef ook verhalen maar daar ben ik mee

Groot Roombeek is verleden tijd.

gestopt. Ik weet eigenlijk niet waarom. Ik had er geen zin

Er is niets meer dan puin en as.

meer in. Misschien ga ik in de vakantie wel weer schrijven...

De sporen van wat er eerst was.

Waarom heb je dit gedicht geschreven?

Hoe moeten we nu verder? Kan ik het wel aan?

Een jaar na de ramp 13 mei 2001 werd er op school een

Bouwen aan een nieuw bestaan.

herdenking gehouden. Iemand van de leerlingenraad van

Hoe moeten we leven na deze gebeurtenis?

school heeft mij toen gevraagd of ik een gedicht wou

We kunnen niet doen alsof er niets gebeurd is.

schrijven en dat voordragen op school. En die uitdaging

God was erbij en Hij zal er altijd zijn.

heb ik aangenomen. En daar is het gedicht 'God zorgt'

Maar wat te doen met al die pijn?

uitgerold. De betekenis is eigenlijk dat wat er ook gebeurt, God er voor je is en dat hij voor mij en mijn familie,

Een jaar na de ramp,

kennissen en vrienden gezorgd heeft. Hij heeft ze

is er nog veel kapot,

gespaard, voor ze gezorgd.

Het herstel gaat niet zo vlot. Als ik door de raampjes van de schutting kijk.

Waarom wil je dit gedicht publiceren? Ik wil dit publiceren omdat ik anderen wil laten zien dat je

Naar die totaal verwoeste wijk. Dan voel ik weer dat grote verdriet. Om alles wat je niet meer ziet.

niet tegen de ramp aan moet blijven kijken. Natuurlijk moet je het niet vergeten en als je er behoefte aan hebt

Maar vorige week.

over praten. Maar er zijn ook andere dingen. Er zijn ook

Toen ik nog eens keek.

nog leuke, mooie dingen. Zoals in mijn gedicht, kijk eens

Zag ik daar prachtige bloemen staan.

naar de bloemen! Ze trekken zich nergens iets van aan.

Ze trokken zich niets van de puinhopen aan.

Als je daar op let kun je weer lachen. God Zorgt!

En ik ben nog zo moe,

Wist ik: God zorgt dat ik weer lach.

Beeld van een kunstenaar: Moniek Rutten Moniek Rutten, geboren in 1972 in Nijmegen, studeerde

met glas, rommel en brokstukken van buiten. Vanwege

van 1992 tot 1997 aan de AKI in Enschede. Zij maakt

reparaties aan het gebouw kon ze pas in november 2000

hoofdzakelijk tekeningen ter plekke in tentoonstellings-

weer echt aan het werk in haar atelier: "met plezier teken

ruimtes. Direct op de vloer of de muren en ramen. De

ik iets voor '13 mei Opnieuw Beginnen.' Meestal verdwijnen

kleur is altijd blauw, afkomstig van haar inspiratiebron

mijn tekeningen onder een laag witte verf in de tentoon-

'Alice in Wonderland,' het boek van Lewis Carroll.

stellingsruimtes. Deze tekening op papier is blijvend." Ik vind het altijd moeilijk om te zeggen wat mijn werk nu

Moniek Rutten heeft aan verschillende tentoonstellingen

precies betekent. Het zijn vaak invallen die mijn hand

deelgenomen:

sturen. Veel later kan ik pas goed uitleggen. Misschien dat

• 'On Swedish Ground,' Kristinehamns Konstmuseum,

‘Alice’ dit keer even niet in ‘Wonderland’ was.

Kristinehamn; Zweden in 2000. • 'Vier de Kunstvlaai,' Westergasfabriek, Amsterdam in 2000. • 'B,' Beam, Nijmegen in 1999. • 'Through the Looking Glass,' De Kamer, Amersfoort in 1999. • 'XY,' Nieuwe Vide, Haarlem in 1999. • 'Vertekend,' De Veemvloer, Amsterdam in 1998. Op dit moment zijn twee muurschilderingen in het Theatercafé in de Vrijhof op de campus van de Universiteit Twente te bekijken. Deze muurschilderingen heeft ze afgelopen zomer gemaakt. Moniek Rutten had haar atelier in de Zessprong op de Kottendijk. Door de vuurwerkramp was haar atelier gevuld

Pagina

Maar toen ik die bloemen zag.

9

Helemaal niet aan herdenken toe.

Pagina

10

Pagina

11

'Je hoort wel wat, maar wordt niks wijzer' Van een feestje naar helemaal niks. Zo vat Hans ten Vergert (51) in één schijnbaar simpel zinnetje samen wat hem en z'n familie op 13 mei 2000 overkwam. Achter dat ene zinnetje gaat een dramatisch verhaal schuil van een bloeiend familiebedrijf aan de Roomweg, steen voor steen door drie generaties in 50 jaar opgebouwd, dat in één klap werd weggevaagd. in Gronau. Wonder boven wonder had hij, evenals de in het bedrijf aanwezige werknemers, de ramp overleefd. Hans sr.: 'Ze hebben allemaal wel zeven engeltjes op hun schouder gehad.'

Weer een keer opnieuw beginnen? Van de bedrijfspanden aan de Roomweg was niets meer over. Hans Ten Vergert is één keer terug geweest om met eigen ogen te aanschouwen wat er restte van het bedrijf op de plek waar zijn vader ruim 50 jaar geleden met een buurtwinkeltje begon. 'Je vindt helemaal niks terug. Tonnen kip, helemaal weg! Een paar verbrande botjes is alles wat er nog van over was. De nieuwe truck voor de nieuwe oplegger voor de markt, ook weg. Maar je beseft dan wel hoeveel geluk mijn zoon en z'n medewerkers hebben gehad dat ze het er levend vanaf hebben gebracht. Marjolein Schreurs woonde naast het bedrijf. Een Die fatale 13e mei begon voor poelier Hans ten Vergert en

buurmeisje dus van mijn zoon. Dood. Van haar is

z'n vrouw Marjan met een klein feestje op de Enschedese

helemaal niets terug gevonden.'

markt ter gelegenheid van de ingebruikname van een

Pagina

12

splinternieuwe verkoopwagen. Zoon Hans (27) was met

Hans sr. is de klap psychisch nog altijd niet te boven. 'Ik

een aantal medewerkers zoals gebruikelijk aan het werk

heb geen kip meer aangeraakt sinds die dag', vertelt hij

in het in vier panden aan de Roomweg gevestigde poe-

ruim anderhalf jaar na dato,'Ik kan het niet opbrengen om

liersbedrijf (winkel, uitsnijderij, groothandel en markthan-

naar de markt te gaan, word helemaal mesjogge.' Hij was

del). Dat bedrijf was op z'n 21ste verjaardag officieel aan

naar eigen zeggen gewend om 80 uur per week te werken.

hem overgedragen door z'n vader. Een medewerker kwam

Vanaf z'n veertiende. 'Dat wordt je in één klap afgenomen.

even na drieën vanuit de Roomweg naar de markt met

Ik was van plan om langzaam af te bouwen en dan zo

een verontrustende mededeling: 'Het geet doar nich good.'

rond m'n 55ste op te houden. Moet ik nu dan nog weer een keer opnieuw beginnen?! Van de andere kant voel ik

Zeven engeltjes

me ook nog te jong om niets meer te doen. Maar voor m'n

Na de derde knal ging Hans ten Vergert zelf poolshoogte

zoon vind ik het veel erger. Die had in het bedrijf aan de

nemen. Een kleine anderhalf jaar later vertelt hij op z'n

Roomweg, waar hij ook woonde, de kop net een beetje

woonboerderij in Buurse:'Ik kwam tot op zo'n 200 meter

boven water en moet nu helemaal opnieuw beginnen.'

van de Roomweg, dwars door alle afzetlinten heen. Ik dacht alleen maar aan m'n zoon, gek hè. Terwijl er toch

Hans mist het bedrijf

ook een stuk of vijf medewerkers in het bedrijf waren.

Zoon Hans wil, net als z'n vader trouwens, heel graag op die plek aan de Roomweg een nieuw bedrijf opbouwen.

Na kleine anderhalf jaar nog geen zekerheid over herbouw familiebedrijf Ten Vergert

Maar voorlopig is daar geen sprake van, omdat ambtelijke molens nu eenmaal langzaam malen. Na ruim anderhalf jaar wachten de Ten Vergerts nog altijd op definitief groen licht van de gemeente voor nieuwbouwplannen. Tot woede van Hans sr. 'Ze hebben bij de gemeente geen kaas gegeten wat het inhoudt om ondernemer te zijn. Waarom moet het zo lang duren voordat we toestemming krijgen om daar opnieuw te beginnen. We hebben grond daar liggen. We willen terug. Je hoort wel wat van de gemeente,

Totaal van de kaart bleef Ten Vergert nog een aantal

maar je wordt er niks wijzer van. We weten nu alleen dat

minuten in het rampgebied om toch maar terug te keren

we 'in principe' terug kunnen. Maar niet waar, wanneer

naar de markt. Tegen z'n vrouw sprak hij daar z'n bangste

en onder welke voorwaarden. Als het zo doorgaat, duurt

vermoedens uit over het lot van hun zoon: ‘Die leeft niet

het nog wel drie, vier jaar voordat je daar weer een nieuw

meer’. Toen zij vertelde dat zoon Hans zich door middel

bedrijf hebt. Een investering van twee miljoen sowieso. En

van een 'krakkemikkig' telefoontje nog had gemeld, zakte

al die tijd verdien je niks. Welke ondernemer kan zich dat

Hans sr. als gevolg van de doorstane emoties in elkaar.

permitteren? Bovendien, wanneer je dan over drie, vier

Rond acht uur die avond zagen ze hun dood gewaande

jaar een nieuw bedrijf hebt, wie garandeert me dan dat je

zoon in levende lijve terug, opgenomen in een ziekenhuis

je klantenbestand nog hebt?'

Enschede, Roomweg, augustus 2001 Cees Elzenga

Pagina

13

Het moment van...

Hoog bezoek aan Enschede in een rare week vol uitersten.

wachten op hun paspoorten en rijbewijzen, werd er nu

De crisis in Amerika maakte het bezoek onzeker. Het was

gewacht op de koningin. Op normale dagen wordt er een

goed dat de koningin kwam; ze liet zich niet dicteren door

nieuwe wereldburger inschrijven bij de burgerlijke stand

terroristen. Veerkracht. Voor de gedupeerden die met haar

of een voorgenomen huwelijk aangekondigd. De grote

spraken betekende de ontmoeting een hart onder de riem.

overgangsrituelen in een mensenleven zijn verbonden

En daar was het wachten op.

met een nieuwe wachtruimte, op 14 september verrichtte de koningin hier het openingsrutueel met verve.

Ook Enschede kent uitersten. De desolate vlakte die wacht op herbouw, tegenover het moderne stadskantoor

Ook buiten werd gewacht in een gestaag aanzwellende

voorzien van moderne snufjes. Waar normaal inwoners

regenbui. En uitbundig gezwaaid.

Pagina

Sloop en saneringswerkzaamheden Bamshoevecomplex

14

Eind september is het startsein voor de laatste en grootste sloop- en saneringswerkzaamheden in het rampgebied gegeven. Het betreft de sloop en sanering van het Bamshoevecomplex. Als het een beetje meezit, dan zijn eind dit jaar alle asbestsaneringswerkzaamheden afgerond. De sloop is waarschijnlijk voorjaar 2002 gereed. In totaal moet ruim 44.000 ton met asbest besmet puin en

materiaal in klepwagens wordt voor het eerst toegepast in

5.000 ton schoon puin worden afgevoerd. Daarnaast nog

Nederland. De betrokken Rijksinspecties en Ministeries

eens 16.000 ton staal en 800 ton verharding en 1600

hebben hiermee ingestemd.

kubieke meter asbesthoudende grond. Het schroot wordt, indien noodzakelijk, op het terrein zelf gereinigd van

Veiligheidsmaatregelen

asbesthoudende stof voordat het naar de verwerker gaat.

Door de aannemerscombinatie Dusseldorp/Pongers zijn

Dit gebeurt onder stringente voorwaarden.

maatregelen genomen om verspreiding van het aanwezige asbest tijdens de werkzaamheden te voorkomen.

Druk vrachtverkeer

Rondom het gebied zijn hekken geplaatst met geotextiel,

Het overige asbestbesmet materiaal van de Bamshoeve

een soort stofdoek. Verder wordt er tijdens de werkzaam-

wordt in hermetisch afgesloten vrachtwagens (klepwagens)

heden gesproeid om stofvorming tegen te gaan. De aannemer

afgevoerd. Voordat deze vrachtwagens het rampgebied

is verplicht regelmatig te meten of deze maatregelen

verlaten gaan ze door een speciaal gebouwde wasinstallatie.

voldoende effect hebben. Daarnaast zal de gemeente tien

Zodoende wordt voorkomen dat de vrachtwagens asbest-

luchtmetingen per week uitvoeren om er zeker van te zijn

houdende stof meenemen buiten het gebied. In totaal

dat het asbest zich niet verspreidt buiten het gebied waar

zullen ongeveer 3300 vrachtwagens vertrekken richting de

de werkzaamheden plaatsvinden. Er wordt telkens op een

afvalverwerkers. De omvang van deze operatie is voor

andere plek gemeten; dit is onder meer afhankelijk van de

Nederlandse begrippen uniek. De vrachtwagens nemen de

windrichting en weersomstandigheden. Ook het vervoer

route over de Roomweg, Deurningerstraat, gaan langs het

van het materiaal naar de verwerkingsinstallaties zal

vliegveld naar de A1 om de stad te verlaten richting afval-

steekproefsgewijs worden gecontroleerd.

verwerkers. Op drukke dagen zijn er 8 à 10 vrachtwagens permanent onderweg. Het schone en te hergebruiken puin wordt afgevoerd naar de Twentsche Recycling Maatschappij. Het materiaal dat met asbest is besmet, wordt afgevoerd naar de Boeldershoek. Het vervoer van dit soort asbesthoudend

'Enschede betekent voor mij doodsangst' 'Pas als de rampwijk weer helemaal herbouwd is, kom ik terug naar Enschede. Dan ga ik daar ergens op een bankje zitten met champagne en een lekker stukje kaas en zet alle verdriet over de ramp en de rampjes die me daarna overkwamen van me af. Ik denk dat het wel tien jaar duurt voordat de wijk weer helemaal is opgebouwd. Trouwens, hulpverleners hebben gezegd dat het ook zeker tien jaar zal duren voordat ik het allemaal geestelijk heb verwerkt.' Voor muzikante Jacqueline Miedema, in verband met haar

Jacqueline, na enkel haar bandoleon in veiligheid gebracht

studie bandoleon woonachtig in Rotterdam, kwam de klap

te hebben, als een razende naar Hengelo. Naar haar ouders.

Begrip van lotgenoten

onderkend of verdrongen te hebben, stortte ze volledig in

Jacqueline:'Nu ik m'n situatie kan overzien, weet ik dat ik

toen zich in juni van dit jaar een paar 'rampjes', zoals ze

er niet tegen moet vechten als ik me onrustig voel of

het noemt, in haar persoonlijke leven voltrokken. Voor

angstig. Ik moet dat toelaten. Gelukkig kennen mensen in

haar totaal onverwacht liet haar echtgenoot haar weten te

mijn omgeving in Rotterdam mijn situatie, dus die reageren

willen scheiden. Jacqueline:'Dat was in een periode waarin

heel begripvol en liefdevol. Dat was trouwens ook heel

ik veel concerten had. Ik stond ook vlak voor m'n examen.

sterk het geval tijdens een driedaags uitstapje naar

Dat heb ik dus verprutst. In een soort roes heb ik bij de

Münsterland met slachtoffers van de vuurwerkramp.

scheiding afstand gedaan van alles. Ik dacht alleen maar:

Mensen reageerden heel warm op mijn verhaal. Dat was

‘ik laat hier alles achter en neem een jaar om tot rust te

heel fijn, omdat het heel pijnlijk is om te vertellen dat je

komen’. In juni, na de regeling van de scheiding, kwam de

na de ramp dingen hebt gedaan, waarvoor je je schaamt.

klap. Ik ben diezelfde middag om half vijf nog naar het

We hadden daar allemaal het gevoel dat de mensen die

IAC gegaan. Daar heb ik aan iemand die al op het punt

dit voor ons georganiseerd en betaald hebben heel goed

stond om naar huis te gaan mijn hele verhaal verteld.

begrijpen hoe belangrijk het voor slachtoffers is om er

Voor het eerst ook gehuild. En een afspraak gemaakt:

even uit te zijn. Als er weer zoiets georganiseerd wordt

‘hoe krijg ik mijn leven weer op orde.'

dan doe ik zo weer mee. Al moet ik er 500 kilometer voor rijden.'

Mijn ramp

Voor Jacqueline vervult het magazine ‘13 Mei-Opnieuw

Vanuit Rotterdam komt Jacqueline inmiddels met enige

Beginnen’ intussen ook een belangrijke rol. 'Ik kijk er echt

regelmaat naar Enschede voor psychische ondersteuning

naar uit, elke maand. Met het blad trek ik me in m'n

door Mediant. De gang naar Enschede is voor haar geestelijk

kamer in Rotterdam dan een uurtje terug en dan voel ik

en lichamelijk een beproeving. Jacqueline:'Enschede betekent

me even in Enschede.'

voor mij doodsangst. Ik merk acuut de lichamelijke symptomen. Altijd als ik in Enschede ben heb ik hoofdpijn.' In de eerste dagen en weken na de ramp was Jacqueline zich niet of nauwelijks bewust van de gevolgen van de allesvernietigende klap op die 13e mei op haar geestesgesteldheid. 'Ik was blij en dankbaar dat we nog leefden. Vanuit een soort plichtsgevoel ging ik ook vrij snel naar Rotterdam omdat ik een reeks concerten had. Maar eenmaal in Rotterdam, begon mijn ramp pas. Ik wilde niet meer terug naar Enschede. Zonder dat ik me er echt van bewust was, ging ik Enschede mijden. Dat werd steeds erger. Ik was ook totaal veranderd. Was onrustig en had angstgevoelens. Ik werd ook mopperig, vond niets meer leuk.' Nu ze met professionele hulp haar leven weer langzaam op orde probeert te krijgen, betekent dat ook verwarrende en pijnlijke emoties toelaten, die ze lang heeft weggestopt. Schuldgevoel en schaamte horen daarbij. Schaamte, bijvoorbeeld, over wat ze deed en naliet tijdens en net na de ramp. Hele stukken van wat haar op die 13e mei overkwam, is ze kwijt. Ze weet wel dat ze in haar woning aan de Binnenhof van de trap viel even voor de fatale knal. Jacqueline kan zich verder herinneren dat ze in blinde paniek op straat heeft staan schreeuwen, maar ook de bezorgdheid over het lot van haar man die even voor de rampzalige ontploffingen via de Roomweg naar een winkel aan de Oldenzaalsestraat was gefietst. Toen de politie hen sommeerde hun woning te verlaten, fietste Gang naar de stad vanuit Rotterdam voor Jacqueline Miedema nog altijd een beproeving

Pagina

ruim een jaar. Na heel lang allerlei symptomen niet

15

van de vuurwerkramp op 13 mei 2000 eigenlijk pas na

Oproep aan getroffenen die niet eerder aan gezondheidsonderzoek deelnamen In november wordt het gezondheidsonderzoek herhaald dat vlak na de vuurwerkramp op de vliegbasis Twenthe is uitgevoerd. In het vorige nummer van dit blad heeft informatie gestaan over dit gezondheidsonderzoek. Alle getroffenen die vorig jaar hebben deelgenomen aan het onderzoek, zijn in het septembernummer uitgenodigd aan het herhalingsonderzoek deel te nemen. Deze oproep is speciaal bestemd voor getroffenen die om

U hoeft zich niet aan te melden als u aan het eerste

welke reden dan ook destijds niet aan het eerste gezond-

gezondheidsonderzoek heeft meegedaan en toen heeft

heidsonderzoek konden deelnemen. Het gezondheids-

aangegeven dat u voor een volgend onderzoek benaderd

onderzoek is bedoeld voor alle getroffenen. Daarom willen

wilt worden. U krijgt dan namelijk half oktober automatisch

we de mensen die eerder niet konden deelnemen in de

een brief over het tweede gezondheidsonderzoek

gelegenheid stellen alsnog mee te doen.

toegestuurd.

Wat gebeurt er tijdens het tweede gezondheidsonderzoek?

Heeft u vragen?

Vanaf half oktober krijgen de deelnemers van het eerste

kunt u contact opnemen met de gezondheidsvoorlichters

gezondheidsonderzoek een brief met uitleg over het tweede

van de GGD Nazorg Vuurwerkramp. Zij zijn op maandag

onderzoek. Begin november worden deze mensen door

en vrijdag van 9.00 tot 12.00 uur bereikbaar via 0800-1100,

ons gebeld om hen verdere informatie over het onderzoek

het gratis telefoonnummer van het IAC.

Voor specifieke vragen over het gezondheidsonderzoek

te geven. Ook wanneer u zich nu voor het tweede gezondheidsonderzoek aanmeldt, zullen wij u proberen te bellen. Daarna zorgen we ervoor dat u een vragenlijst toegestuurd invullen, of op een plek in Enschede bij u in de buurt met

Door wie wordt het gezondheidsonderzoek georganiseerd?

hulp in uw eigen taal. Daarnaast kunt u met vragen over

Het gezondheidsonderzoek is één van de onderzoeken

het invullen van de lijst terecht bij een gratis telefoon-

die worden uitgevoerd voor de Gezondheidsmonitoring

nummer. De ingevulde vragenlijst kunt u gratis naar de

Getroffenen Vuurwerkramp Enschede (kortweg

GGD Twente terugsturen in de antwoordenvelop die bij de

Gezondheidsmonitoring). De Gezondheidsmonitoring

vragenlijst meegestuurd wordt.

wordt uitgevoerd in opdracht van het ministerie van

krijgt in de taal die u wenst. Deze vragenlijst kunt u thuis Pagina

16

Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Aan de

Wat gebeurt er met de gegevens?

Gezondheidsmonitoring werken verschillende

Alle gegevens worden anoniem verwerkt, net zoals bij het

onderzoeksinstituten mee. Het Rijksinstituut voor

eerste gezondheidsonderzoek gebeurd is. Als de gegevens

Volksgezondheid en Milieu en het Instituut voor

van de vragenlijsten verwerkt zijn, ontvangen alle deelnemers

Psychotrauma werken mee aan het gezondheidsonderzoek

van dit onderzoek de samenvatting van de resultaten. De

dat in november wordt uitgevoerd. De GGD Twente verzorgt

resultaten van dit gezondheidsonderzoek gaan alleen over

de coördinatie van alle onderzoeken die horen bij de

de gezondheid van alle onderzochten of groepen die te

Gezondheidsmonitoring Getroffenen Vuurwerkramp

onderscheiden zijn. De hulpverlenende instanties die deel

Enschede.

uitmaken van de Stichting Consense worden over de resultaten geïnformeerd. Daarmee kunnen zij u en andere getroffenen nog beter helpen. Want daar is het hele gezondheidsonderzoek op gericht: de zorgverlening aan u en anderen zo goed mogelijk te laten verlopen. Over de resultaten wordt ook het College van B&W geïnformeerd, zodat ook zij maatregelen kunnen nemen die noodzakelijk zijn.

Hoe kunt u zich aanmelden voor het tweede gezondheidsonderzoek? Wanneer u niet aan het eerste onderzoek heeft meegedaan, maar wel wilt meedoen aan het tweede onderzoek, kunt u zich hiervoor tot 31 oktober 2001 aanmelden. Dit kan via 0800-1100, het gratis telefoonnummer van het IAC. Ook kunt u de antwoordkaart uit dit blad invullen en gratis naar de GGD Twente terugsturen.

Ben Groothengel doet zeker mee aan tweede gezondheidsonderzoek Na het eerste gezondheidsonderzoek dat drie weken na de vuurwerkramp op de vliegbasis Twenthe is uitgevoerd, vindt in november een vervolg op dit grootscheepse onderzoek plaats. Dit gezondheidsonderzoek is één van de onderzoeken die onder de vlag van de Gezondheidsmonitoring Getroffenen Vuurwerkramp Enschede (GGVE) uitgevoerd worden. Volgens een medewerker van het projectbureau van de GGVE is het van groot belang dat zoveel mogelijk betrokkenen bij de ramp op 13 mei 2000 ook nu weer deelnemen aan dit tweede onderzoek. ‘Hoe meer mensen meedoen, des te betrouwbaarder het beeld is van de gezondheid van de mensen en de behoefte aan zorg die zij op dit moment hebben. Het gezondheidsonderzoek is namelijk bedoeld om te zorgen dat de zorgverlening zo goed mogelijk bij de huidige behoefte van getroffenen aansluit.’

drukgolf van de fatale tweede ontploffing tegen de grond gesmeten. "Die drukgolf kwam als een vuurbol van bliksem achter me aan. Heel angstwekkend." Vluchtend zag hij dat zich in de Putterstraat nog een oude man in z'n woning bevond. Toen Groothengel aanstalten maakte om de man mee te nemen, bleek dat zijn dochter zich ook nog in de woning bevond. Samen ontvluchtten ze het inferno en belandden uiteindelijk na de nodige omzwervingen langs noodopvangplaatsen in een ziekenhuis in het Duitse Ochtrup. Groothengel bleef lichamelijk ongedeerd. Psychisch ondervindt hij nu nog dagelijks de gevolgen van z'n ervaringen. "Vlak na de ramp was ik een tijd helemaal holderdebolder. Nu slaap ik nog steeds heel slecht, meestal krijg ik maar twee of drie uur slaap." Ook nu weer zal Groothengel meedoen aan het tweede gezondheidsonderzoek. Hij zal dan zeker melding maken van zijn psychische klachten. "Het is goed dat dit soort zaken in de gaten wordt gehouden. Bij sommige mensen komen de klachten

Bij het eerste onderzoek werd van ruim 4000 mensen

misschien pas na twee of drie jaar."

psychische en lichamelijke gesteldheid. Na zes weken leerden de eerste bevindingen van het gezondheidsonderzoek dat er geen schadelijke stoffen in het bloed en de urine waren aangetroffen. Dat was voor veel mensen die zich ten tijde van de ramp en vlak daarna in het

'Het is goed dat dit soort zaken in de gaten wordt gehouden'

gebied bevonden een geruststellend bericht. Bij het komende gezondheidsonderzoek zal het onderzoek van

De medewerker van het projectbureau van de GGVE wijst

bloed en urine daarom niet meer worden herhaald. Uit

erop dat ook mensen die om wat voor reden dan ook niet

het eerste onderzoek kwam wel naar voren dat er veel

aan het eerste gezondheidsonderzoek konden of wilden

psychisch leed was.

deelnemen, zich nu alsnog kunnen aanmelden voor dit tweede onderzoek. Dit kan via het gratis telefoonnummer

Ben Groothengel (53) hoefde geen moment na te denken

van het IAC (0800-1100) of door de antwoordkaart in dit

of hij zou deelnemen aan het gezondheidsonderzoek.

blad in te vullen en gratis naar de GGD Twente op te

"Echt bang was ik niet, ik heb ooit nog bij een chemisch

sturen.

bedrijf gewerkt. Maar je weet natuurlijk nooit of er na zo'n ontploffing misschien bepaalde stoffen in de lucht

Voor specifieke vragen over het gezondheidsonderzoek kan

komen."

men contact opnemen met de gezondheidsvoorlichters van de GGD Nazorg Vuurwerkramp. Zij zijn op maandag

Ben Groothengel hoefde geen moment na te denken of hij zou deelnemen aan het gezondheidsonderzoek. Groothengel, die zelf niet in de rampwijk woonde, stond leunend op z'n fiets naar de beginnende brand bij SE Fireworks te kijken. Toen de eerste ontploffing zich voordeed, gooide hij z'n fiets aan de kant en maakte zich lopend uit de voeten. Even later keerde hij toch terug en werd hij door de

en vrijdag van 9.00 tot 12.00 uur bereikbaar via 0800-1100, het gratis telefoonnummer van het IAC.

Pagina

Zij vulden ook een vragenlijst in met vragen over hun

17

- getroffenen en hulpverleners - bloed en urine afgenomen.

Telefonische enquete IAC Op maandag 3 september is het IAC begonnen met een

Het IAC hoopt op veel medewerking, omdat zij dan

telefonische enquête. Het IAC wil met deze enquête

beter in staat is om de nog aanwezige problemen te

bekijken of er bij de circa 11.000 geregistreerden nog

signaleren en bij verantwoordelijke instanties onder de

vragen of problemen bestaan waarbij het IAC nog

aandacht te brengen.

(verder) van dienst kan zijn. Ook zal het IAC, uiteraard

De eerste ervaringen tonen aan dat van een aantal

na overleg met de betrokkene, een deel van de infor-

geregistreerden het telefoonnummer niet achterhaald

matie die op deze manier wordt verzameld, doorgeven

kon worden. Deze mensen zullen in de komende weken

aan de Commissie Financiële Afwikkeling II. Deze com-

nog een brief ontvangen, waarin het verzoek wordt

missie inventariseert in opdracht van de Minister van

gedaan het telefoonnummer door te geven middels een

Binnenlandse Zaken welke gedupeerden van de vuur-

antwoordformulier.

werkramp geen of onvoldoende tegemoetkoming in materiële schade hebben ontvangen, hoewel er

De belactie loopt naar verwachting tot circa half

verschillende soorten regelingen bestaan.

oktober. Er is enige vertraging opgelopen vanwege de ramp in Amerika. In overleg met de BSVE werd besloten

Mensen die bij het IAC staan geregistreerd ontvangen,

om die week niet meer te bellen.

voordat zij worden gebeld door een medewerker van het IAC, een brief. In deze brief wordt de enquête nader

Het is nu nog te vroeg om informatie te kunnen geven

toegelicht. Er wordt gebeld tussen 17.00 uur en 21.00

over de resultaten van de enquête. Het IAC verwacht dat

uur. De vragen die worden gesteld zijn zo kort mogelijk

er eind oktober meer bekend is.

gehouden zodat het gesprek ongeveer 10 minuten duurt.

kunnen echter aanleiding zijn om het kind te vragen wat het bedoelt, zodat het kind beter begrepen wordt. Prentenboekjes kunnen erg geschikt zijn voor kinderen Pagina

die nog te klein zijn om 'verlies' goed te begrijpen. Samen met een kind een hieronder genoemd boekje doornemen

18

als 'Lieve oma Pluis' of 'Kikker en het vogeltje', kan heel verhelderend zijn. Kleine kinderen kunnen heel goed beseffen wat er aan de hand is. Ze nemen gevoelsmatig veel waar. De boeken die hieronder zijn genoemd, hebben allemaal iets te maken met het thema verlies. Hoewel verlies altijd

Iedereen krijgt in het leven te maken met verlies. Het verlies van vader, moeder, een broertje of een zusje. Iedereen maakt het vroeg of laat mee. Dat kan doordat iemand doodgaat, maar ook doordat een relatie wordt verbroken. Er zijn ook mensen die hun baan kwijtraken, of hun huis tijdens een brand. Huisdieren sterven en kunnen weglopen. Vrienden kunnen verhuizen waardoor ze uit het oog verloren raken. Ook door de vuurwerkramp hebben veel mensen in Enschede iets of iemand verloren. Sommigen hebben meer verloren dan anderen. En de een gaat er anders mee om dan de ander.

samenhangt met verdriet, zul je zien dat de hieronder genoemde boeken toch altijd wel goed aflopen.

Kinderen: • LIEVE OMA PLUIS D. Bruna (PRENTENBOEK) Nijntje heeft heel veel verdriet als haar oma is dood-gegaan. Ze brengt haar bloemen bij het graf, op een rustig plekje in het bos. • DAG SIEM, DAG TOM!: AFSCHEID VAN PAPA A. Post (A-BOEK) Siem heeft het er erg moeilijk mee dat zijn vader steeds zieker

Door verlies worden mensen niet alleen verdrietig. Verlies

wordt.

kan ook schuldgevoelens naar boven brengen en mensen boos maken. Ook kinderen kennen boosheid en verdriet,

• ROSSY, DAT KRANTENKIND

net als Siem in de kinderboekjes van A. Post, die in deze

A. Rutgers van der Loeff (B-BOEK)

rubriek genoemd worden. Siem is boos en verdrietig tege-

Rossy staat bijna iedere dag in de krant. Ze heeft namelijk met

lijk, omdat zijn vader is doodgegaan. Verhalen als dat van

levensgevaar haar broertje uit een brandend huis gered. Bij de

Siem kunnen aanleiding zijn om met kinderen in gesprek

brand heeft Rossy's familie niet alleen het huis verloren. Rossy

te gaan. Want voor ouders zijn boze reacties en de wel-

zelf is ook nog eens gehandicapt geraakt. Hoe moet het nu verder

licht bijbehorende harde opmerkingen van hun kind vaak

met haar en haar grote familie? Zullen ze ooit weer een huis

moeilijk te begrijpen. Deze reacties en opmerkingen

krijgen?

• TOT ZIENS, SIMON

• Twtti Rhys Hec een meisje van zestien

D. Hill (C--BOEK)

H. Irwin

Simon is een gewone jongen. Hij houdt van meisjes, leuke

Wanneer de Rys en haar moeder hun zieke (groot)moeder

weekends, meisjes, rondhangen met z'n vrienden, krantenkoppen

verzorgen en allen weten dat ze spoedig zal sterven, leren ze

verzamelen, en ...... meisjes. Hij houdt er ook van zijn vriend

elkaars wensen respecteren en dat een einde ook een nieuw

Nathan advies te geven over hoe je indruk moet maken op die

begin kan betekenen.

meisjes - vooral op Brady West. Maar Simon lijdt aan spierdystrofie. Hij zit in een rolstoel en heeft nog maar kort te leven. De vriendschap tussen hem en

• Ieder verlies kent zijn eigen verdriet

Nathan, de problemen die Nathan heeft met zijn alleenstaande

M. Biezeman-Roest

moeder, zijn kleine zus en de grote hond die hem om de beurt

Gedichten en korte voorhalen met als thema verlies en rouw.

knettergek proberen te maken, vormen het verhaal van dit

Waarbij er stil wordt gestaan hoe verschillend iedereen verlies

grappige en ontroerende boek.

van naaste, baan, iets wat je dierbaar is, verwerkt.

• IK KRIJG TRANEN IN MIJN OGEN ALS IK AAN JE DENK: I. van Essen (J-BOEK)

Andere titels:

Als je vader of moeder is doodgegaan. Als iemand van wie je houdt is doodgegaan, lijkt het soms of

• KIKKER EN HET VOGELTJE

niemand echt begrijpt hoe je je voelt. In dit boek vertellen dertig

M. Veldhuis (PRENTENBOEK)

kinderen over wat zij meemaakten en hoe hun leven verder ging

• JE BENT MIJN BESTE VRIEND

na de dood van hun vader of moeder. Het gaat over verdriet en

H. Wilhelm (PRENTENBOEK)

geluk. Over akelige gedachten en fijne herinneringen. Over

• IN HET GRAS EN OVER HET IJS

houden van en missen. En over je rot voelen en wat dan helpt.

R. Thonen (A-BOEK)

'Ik krijg tranen in mijn ogen als ik aan je denk' is echt een boek

• GEWOON MET Z'N DRIEËN

om af en toe een stukje in te lezen en dan te merken dat je niet

A. Post (A-BOEK)

de enige bent die zich zo voelt als jij. Iedereen die beter wil

Vervolg op 'Dag Siem, dag Tom!: Afscheid van papa.' Mocht je nog meer boeken over verlies willen lezen, dan

alle kinderen die nadenken over het leven en de dood. En dat

kun je bij de openbare bibliotheek (tel. 053-4804804) meer

doet iedereen eigenlijk toch wel eens.

informatie hierover krijgen.

Volwassenen:

Over twee maanden komen in deze rubriek een aantal boeken over het thema "verdriet" aan bod. Heb je zelf een boek gelezen dat in deze rubriek past? Een boek waar

• Het hart van het eiland

anderen ook iets aan kunnen hebben? Dan horen we dit

A. Rivers Siddons

graag!

Alles wat Molly Redwine liefheeft, ontglipt haar. Haar man gaat er met een jonge vrouw vandoor, waarna hun twintigjarige

Jetty Siemerink

huwelijk opeens niets meer waard lijkt. Ze moet haar vertrouwde

Gezondheidsvoorlichter

huis verlaten. Haar moeder overlijdt plotseling en haar familie

GGD Nazorg Vuurwerkramp

valt uiteen. Totaal ontredderd vertrekt Molly naar vrienden die

Telefoon: 0800-1100

op een eiland wonen om er op adem te komen en weer grip op

E-mail: [email protected]

haar leven te krijgen. Tijdens de lange strenge winter, komt ze tot rust. Beetje bij beetje weet Molly een nieuw en zinvol

Moniek Gielens

bestaan op te bouwen, rijker dan ze ooit voor mogelijk had

Preventiewerker jeugd

gehouden.

Mediant Nazorg Vuurwerkramp Telefoon: 053-4829982

• Winst uit verlies J.G. Veenhof (Streekroman) Gertjan Lomansen werkt als los werkman bij de boeren in zijn dorp. Vaak moet hij daar het zwaarste en vuilste werk opknappen. Het ziet er naar uit dat hij dat werk heel zijn leven zal blijven doen. Dat is zo de traditie, van vader op zoon. Bij de meisjes uit het dorp is Gertjan graag gezien. Vooral dochters van mensen die maatschappelijk ver boven hem staan, tonen meer dan gewone belangstelling voor hem. Voor wie moet hij kiezen? Door een 'ongeluk' neemt zijn leven echter een andere wending. En daardoor winst uit verlies...

E-mail: [email protected]

Pagina

fijn vinden om dit boek te lezen. Maar het is ook bedoeld voor

19

begrijpen hoe het is als iemand van wie je houdt sterft, zal het

Nieuwe Commissie Van Lidth onderzoekt ook financiële gevolgen letselschade In september is de nieuwe Commissie Financiële Afwikkeling van de vuurwerkramp (CFA II) van start gegaan. Deze commissie moet de werkzaamheden van de eerste commissie (CFA I) afronden en waar nodig aanvullen. Maar de commissie moet ook regels gaan maken voor financiële tegemoetkomingen voor een schadesoort die nog niet onder de loep genomen is: de zogenaamde 'materiële personenschade'. In tegenstelling tot de berichtgeving in sommige landelijke media gaat het dus niet om smartengeld en niet om volledige vergoedingen maar tegemoetkomingen. Bovendien brengt de commissie advies uit aan de minister van Binnenlandse Zaken die uiteindelijk beslist.

Aanleiding De aanleiding voor het instellen van een nieuwe commissie

3. ontwikkelen van nieuwe regels voor materiële personenschade.

onder voorzitterschap van de Deventer burgemeester Van Lidth de Jeude, was het debat in de Tweede Kamer over

Dat is een nieuw gebied voor CFA II. Het betreft financiële

het rapport Oosting over de vuurwerkramp in april van dit

gevolgen van schade aan personen, zoals het verlies aan

jaar. De Kamerleden Wagenaar en Scheltema-De Nie

inkomen van een timmerman die door letsel zijn vak niet

dienden toen een motie in. Daarin vroegen zij de minister

meer kan uitoefenen. Of de kosten van speciale kleding

van Binnenlandse Zaken ervoor te zorgen dat niemand

voor iemand met een handicap, voor zover verzekeringen

van de slachtoffers 'tussen wal en schip' zou vallen. Als de

dat niet vergoeden. De minister heeft dus nadrukkelijk

regelingen van CFA I onvoldoende zouden blijken, dan

niet gevraagd regels te ontwikkelen voor smartengeld of

moest daar iets aan gebeuren. Daarom besloot de minister

gederfde levensvreugde (immateriële personenschade) en

de CFA II in het leven te roepen.

daarover buigt de CFA II zich dan ook niet.

Opdracht Pagina

Ook de nieuwe commissie kreeg van de minister als opdracht: zorg ervoor dat betrokkenen in de gelegenheid

20

worden gesteld hun leven van vóór de ramp in materieel opzicht weer kunnen oppakken. Dat betekent dat ook CFA II streeft naar billijke financiële tegemoetkomingen (niet: vergoedingen) om dat voor zoveel mogelijk mensen

Hoe en wanneer?

mogelijk te maken. De opdracht bestaat in feite uit drie onderdelen:

De CFA II is inmiddels sinds deze zomer aan de inventarisatie bezig die nodig is voor het uitvoeren van

1. correct en billijk afronden van het werk van CFA I.

de opdracht. Deze inventarisatie vindt plaats via de enquête van het IAC, via doornemen van bestaande dossiers en vooral ook via de belangenverenigingen van

Achteraf blijkt soms een verschillende uitleg van regels op

particuliere gedupeerden (BSVE) en van gedupeerde

te treden. Of mensen vallen buiten de boot louter en

ondernemers (OGOVE). Met die verenigingen vindt

alleen omdat indientermijnen zijn overschreden. Dat is

intensief overleg plaats zodat ook getoetst kan worden

natuurlijk niet de bedoeling: dat soort zaken moet spoedig

of de regelingen op draagvlak kunnen rekenen bij

worden opgelost.

degenen om wie het gaat. De commissie gaat ervan uit dat regels ontwikkelen voor de nieuwe schadecategorie (materiële personenschade) het meeste tijd kost en pas

2. aanvullen van de regels voor bepaalde categorieën betrokkenen.

eind december rond zal zijn. Dan moet de commissie gereed zijn met haar advies. De afronding en aanvulling van CFA I moet eerder tot

Sommige categorieën blijken om heel uiteenlopende redenen ten onrechte buiten de boot te zijn gevallen, zoals verenigingen/stichtingen, kunstenaars, particuliere verhuurders, standhouders. CFA II en de gemeente Enschede kijken daar goed naar en komen met voorstellen richting betrokkenen.

resultaten leiden.

Per 1 oktober is Flora Velthorst de webredacteur van dit

Familie buiten Enschede

loket. Zij volgt Karin Kuit op, die een nieuwe werkkring in

Veel mensen internetten al. Thuis of op hun werk. Verder

Utrecht heeft gevonden. Karin was vanaf het begin betrokken

zijn er openbare gelegenheden waar je ‘het net’ kunt raad-

bij het IAC en heeft de website opgezet. Zij heeft gezorgd

plegen, zoals in de hal van het nieuwe stadskantoor, in de

voor een logisch opgebouwde site waarop iedereen

bibliotheek, in scholen, maar ook in internetcafe's. Er zijn

terechtkan.

de zogeheten digitale trapveldjes, waarvan er steeds meer komen, waar mensen experimenteren met ‘het net’. Niet

Vraaggericht

alleen jongeren zijn geïnteresseerd in het internet; ook

Enschede loopt al enkele jaren voorop in de ontwikkeling

steeds meer ouderen ontdekken de mogelijkheden ervan.

van het 'digitaal loket' met gemeentelijke informatie. Daarvoor is een gemakkelijk toegankelijke internet site

Voor mensen die met taalproblemen worstelen biedt

gebouwd en deze heeft model gestaan voor die van het

internet ook vaak een oplossing. Als zij naar een loket

IAC. De IAC-site is op dezelfde wijze opgebouwd en

komen, moet er vaak een familielid mee om voor de

volgens hetzelfde principe te raadplegen. Na de openings-

vertaling te zorgen. Nu kan iemand uit de familie, die wel

pagina volgt eerst de algemene informatie, daarna kan

Nederlands leest en begrijpt, de informatie van ‘het net’

men via de buttons verder de gedetailleerde informatie

halen en thuis toelichten. Ook familieleden die buiten

bekijken en vragen of opmerkingen richting IAC sturen.

Enschede wonen kunnen via de website op de hoogte blijven. Dat maakt het wel wat gemakkelijker voor die

Het werken met internet is veel interessanter dan de

mensen. Ook hun vragen kunnen ze via die weg aan het

ééndimensionale informatie via de krant of een folder.

IAC stellen.

Flora: "Je kunt vragen stellen en aangeven hoe je antwoord wilt ontvangen: per E-mail, telefonisch, per post etc. Je

Flora: 'Wij besteden veel zorg aan het gebruik van de taal

kunt informatie opvragen over regelingen, onderzoeken

op de site: geen ingewikkelde zinnen en zo min mogelijk

en enquêtes die worden gehouden. Verder kun je

moeilijke woorden. Soms kan dat niet anders, maar wij

rapporten, bijvoorbeeld van de Commissie Oosting,

proberen het zoveel mogelijk te voorkomen. Verder vinden

'downloaden', zodat je ze thuis op je gemak kunt door-

we het erg belangrijk dat de pagina's niet verouderd zijn.

bladeren en lezen. Bovendien staan er foto's op de website

Wij kunnen ons best voorstellen dat mensen bij het bekij-

van o.a. de tekeningen op de schutting rond het rampgebied."

ken van de website van het IAC toch bepaalde informatie missen. Het is heel plezierig als zij die opmerkingen dan aan ons doorgeven'.

21

'Internet is een geweldig medium om heel snel en gemakkelijk veel informatie op te zoeken op het tijdstip dat het jou uitkomt, of het nu 's morgens vroeg, 's avonds laat of midden in de nacht is. Het digitale loket van het Informatie- en Adviescentrum is daarvan een goed voorbeeld'.

Pagina

Het IAC komt bij U thuis

Ondernemers

Nieuws

De belangrijkste thema´s die werden aangeroerd waren de behandeling door BCE, de snelheid van afhandeling en de bezwaar- en beroepsprocedure. Uiteraard is niet ingegaan op de rol van BCE. Dit is verschoven naar de ondernemersavond op 24 september. Over de snelheid van afhandeling gaf de heer Vrouwenvelder aan dat er een periode is geweest, waarin

De aanslagen in Amerika op 11 september 2001 hebben

het werk stil heeft gelegen. Inmiddels is een en ander

veel leed veroorzaakt. Wij hebben ons medeleven met alle

weer opgestart en worden de achterstanden ingelopen. Er

slachtoffers en nabestaanden van de aanslagen in

is op dit moment echter een groot aantal ondernemers dat

Amerika betuigd. Het bestuur heeft een condoleance

niet reageert op brieven en er zijn signalen dat de gegevens

gestuurd aan de Ambassade van de Verenigde Staten.

niet volledig zijn. In een gesprek met de belanghebbende partijen is gekeken hoe voor deze groep een snelle en

Het bestuur van de Ondernemersvereniging is de afgelopen

bevredigende oplossing kan worden gevonden.

periode zeer druk geweest met een groot aantal onderwerpen. Hierbij informeren wij u over de onderwerpen die de

Tot slot kwam de bezwaar- en beroepsprocedure ter sprake.

laatste maand belangrijk zijn geweest.

In verband met controle door Den Haag en Brussel is het noodzakelijk dat alle verantwoordelijkheden en bevoegd-

Ondernemersavond 27 augustus

heden duidelijk vast liggen. Uiteraard werkt een vertraging

De Ondernemersvereniging organiseerde op 27 augustus jl.

in de uitvoering ook door in de procedure die dan volgt.

een avond over het flankerend economisch beleid en de schaderegeling voor ondernemers. Er waren ca. 75

Ondernemersavond 24 september 2001

ondernemers aanwezig.

Opnieuw waren er weer vele ondernemers aanwezig om informatie te krijgen over de voortgang van een aantal

Flankerend Economisch Beleid

trajecten rond de wederopbouw. Het belangrijkste onder-

Voor het Flankerend Economisch Beleid heeft de heer

werp van deze avond was een uitleg van de heer C. van

G.J. Meijer een inleiding verzorgd. De hoofdpunten uit dit

der Berg over de werkwijze van Bureau Coördinatie

beleid zijn:

Expertiseorganisaties (BCE) in de afwikkeling van de vuurwerkramp.

• adviesregeling voor bedrijven Pagina

22

• huur- en koopgewenning

De heer Van der Berg geeft aan dat BCE een onafhankelij-

• arbeidsplaatsenpremieregeling

ke organisatie is en geen commerciële. BCE heeft ervaring

• communicatie en promotie

met rampen, zoals de watersnood-rampen in 1993 en 1995,

• collectieve initiatieven van ondernemers

mond- en klauwzeer, etc.

• Projectbureau Ondernemend Enschede Noord De gemeenteraad heeft voor de uitvoering van dit beleid

Vanaf 15 mei 2000 is BCE in Enschede actief geworden om

een budget van 9.5 miljoen gulden beschikbaar gesteld.

de schade te inventariseren en te registreren, zodat in het

De uitvoering zal georganiseerd worden door het Bureau

vervolgtraject tijdwinst kon worden geboekt. Direct na de

Ondernemend Enschede Noord. De projectleider is Babet

ramp is de kans dat er nog machines, etc. zichtbaar zijn

Nijhuis.

het grootst.

Wij hebben inmiddels al een aantal gesprekken gevoerd

Na het bekend worden van de schaderegeling is BCE door

om de invulling en uitvoering van de regeling zo makkelijk

Laser ingehuurd om de schade vast te stellen. Het kader

mogelijk te laten verlopen. Niemand is gebaat bij een

van de uitvoering ligt in de regeling vast. BCE is echter

enorme formulierenstroom. Er is toegezegd dat er zoveel

gehouden aan de toetsing van o.a. de Rekenkamer. De

mogelijk begeleiding zal worden gegeven en de ondernemers

heer Van der Berg gaat ook in op de kritiek van de onder-

behulpzaam te zijn bij het invullen. Er zullen met veel

nemers dat er geen inlevingsvermogen en emotie was bij

ondernemers individuele gesprekken worden gevoerd.

de experts. Duidelijk is dat de BCE op basis van professionaliteit dit niet kan doen. Er was grote druk vanwege de

Bureau Laser

grote hoeveelheden dossiers. Hij biedt zijn verontschuldi-

Het tweede deel van de avond was de heer Vrouwenvelder

gingen aan, maar het kan nu eenmaal niet anders.

van het bureau Laser aanwezig. Helaas was het voor BCE

Gelukkig hebben ook positieve geluiden de BCE bereikt.

onmogelijk deze avond te komen. De heer Vrouwenvelder

Na de inleiding van de heer Van den Berg, gaat hij in op

heeft een inleiding verzorgd over de rol en functie van

een groot aantal vragen.

Laser in de afhandeling van de schaderegeling aan de

Tijdens de discussie kwam weer duidelijk naar voren dat

hand van dertien vragen die hem namens de vereniging

er in de regeling een aantal knelpunten zitten die opgelost

waren voorgelegd. Indien u over de vragen en antwoorden

moeten worden. De commissie CFA II zal worden geïnfor-

wilt beschikken dan kunt u contact opnemen met het

meerd over de individuele knelpunten. Daarnaast duurt het

secretariaat, Ines Karselius, 053-4848353 of 4815300.

afhandelingstraject zo lang dat er een aantal ondernemers het hoofd in de schoot hebben gelegd en geen verdere

Er is uitgebreid ingegaan op de vragen en opmerkingen die

actie meer ondernemen. Ook wordt nog ingegaan op de

de ondernemers maakten.

verhouding tussen het uitgekeerde bedrag (5.2 mln.) en de

kosten van de uitvoering (naar verwachting 10 mln.).

Het is erg belangrijk om een overzicht te hebben van de

Dit kan toch nooit de bedoeling zijn geweest.

individuele knelpunten van de ondernemers. Ook de kunstenaars roepen wij op om aan te geven waar er

Stand van zaken

problemen zijn in de regeling.

Op 19 september is de stand van zaken bij BCE als volgt: BCE heeft 140 dossiers onder beheer, daarvan zijn er 16

Wij verzoeken u om met het secretariaat contact op te

´grensgevallen´, 2 ingetrokken, 32 dossiers met gewichtige

nemen als u problemen heeft met de uitvoering, inter-

redenen (overleg verzekeraar) en 36 ondernemers hebben

pretatie etc. van de schaderegeling. Deze gegevens zullen

alles ingezonden. Er zijn dus nog 54 dossiers in behandeling.

dan gebruikt worden in de gesprekken die er de komende

Aan deze ondernemers is een rappel-brief verzonden met

periode nog worden gevoerd. Uiteraard kunt u ook gebruik

het verzoek om de ontbrekende gegevens in te leveren.

maken van ons spreekuur elke woensdag van 18.00 tot 20.00

Hierop is door een aantal ondernemers niet gereageerd.

uur in het gebouw aan de Voortsweg 133, 1e verdieping.

BCE heeft het initiatief genomen, onder druk van de Ondernemersvereniging, om in week 42 al deze ondernemers

Detailhandel Enschede Noord

uit te nodigen voor een gesprek om te onderzoeken wat er

Er wordt gewerkt aan een visie op de detailhandelsstructuur

aan de hand is. De planning is erop gericht om eind

in Enschede Noord. Hierover zijn al diverse gesprekken

november over alle 54 dossiers duidelijkheid te hebben. Bij

gevoerd met belanghebbende partijen. De ondernemers

dit gesprek zullen worden uitgenodigd een bedrijfsschade-

uit winkelcentrum Mekkelholt en Deppenbroek zitten aan

expert, BCE (twee persoenen), ondernemersvereniging,

tafel. De Ondernemersvereniging heeft een coördinerende

ondernemers en eventuele adviseurs.

rol en is aanspreekpunt voor detaillisten uit het rampgebied. In een van de volgende ondernemersavonden zal een toelichting worden gegeven op de plannen voor de

Wederopbouw

detailhandel. Als u vragen heeft dan kunt u met het

De wederopbouw wordt door het Projectbureau voortvarend

secretariaat contact opnemen.

opgepakt. De Structuurvisie is gereed en de inspraakreacties zijn positief te noemen. De vereniging heeft aangegeven dat er snelheid moet worden gemaakt met bestemmingsplanprocedures. Wij afspraken over te maken. Uiteraard delen wij de mening dat er zorgvuldig moet worden gehandeld. Vereniging Gedupeerde Ondernemers Voortsweg 133

Aanbestedingsbeleid

Postbus 3501

In een gesprek met wethouder Helder heeft de ondernemers-

7500 AD Enschede

vereniging aangegeven dat er signalen zijn de ondernemers

Tel.: 053-4353093

die getroffen zijn door de ramp graag mee willen helpen aan de wederopbouw van de wijk. De vereniging is van mening dat er geen sprake mag zijn van een voorkeursbehandeling en dat de prijsstelling marktconform moet zijn. Echter, als de prijs -kwaliteit - verhouding tussen verschillende offertes gelijk is, dan zou de voorkeur uit moeten gaan naar een bedrijf dat op een of andere manier bij de ramp betrokken is. Een tweede onderwerp dat we met de wethouder hebben besproken, is ons pleidooi om opdrachten voor de aanbestedingsprocedure in "hapklare brokken" in de markt te zetten. Dit betekent namelijk dat het midden- en kleinbedrijf meer mogelijkheden krijgt om mee te dingen naar de gunning van de opdrachten. De wethouder heeft aangegeven dat hij het een belangrijk thema vindt en dat dit met het Projectbureau en de Stichting Stadsherstel zal worden besproken.

Commissie Financiële Afwikkeling II (commissie Van Lidth de Jeude II) Wij zijn verheugd dat het kabinet heeft besloten de Commissie weer actief te maken. Er zitten in de schaderegeling voor ondernemers een groot aantal open einden die opgelost moeten worden. Wij hebben dat door middel van een brief inmiddels kenbaar gemaakt. Er heeft een eerste gesprek plaatsgevonden, waarin de procedure en inhoud is besproken.

Pagina

23

hebben opgeroepen om met alle overheden daar goede

Veel blijft nog onzeker 'De bewuste zaterdag was voor ons, bloemisterij ‘De Eeuwige Lente’ een topdag, moederdag, wij hadden 80 bestellingen liggen. Toen de eerste klap kwam waren we in de winkel. Bij de eerste klap vlogen de ruiten er bij ons uit. Paniek. Mijn schoonzoon kwam binnen en de telefoon ging: mijn schoonzus vertelde dat ze met de kleinkinderen veilig waren. En of ik dat mijn zwager, die naast ons woonde, wilde doorgeven. Maar mijn zwager was zoek. Overal gebeld. Gelukkig kwam hij ongedeerd boven water. Mijn vrouw vluchtte naar buiten met de kleinkinderen. Na de tweede knal kreeg ze de hele schuifpui in haar nek. Dat is met een paar schrammen afgelopen. Zelf kan ik mij van de tweede knal niet veel meer herinneren.'

Afhandeling schaderegelingen 'Eerst was ook ik pessimistisch t.a.v. de schaderegelingen, maar nu de tijd is gevorderd zijn mijn ervaringen met de schade regeling redelijk goed te noemen. Dit komt natuurlijk ook wel omdat wij toch redelijk snel konden herstarten op deze voorlopige locatie. Maar ik zie het zo dat onze werkelijke schade ontstaat als we het pand waar we nu zitten gedwongen worden te verlaten. Ik hoop dat ik dan alsnog in aanmerking voor een schaderegeling kan komen. Ons oude pand is ons eigendom; ook daarover ben ik onzeker als het gaat om de toekomstige bestemming ervan.'

Ondernemersavonden "De Ondernemersavonden vind ik waardevol. Wij zijn er altijd en wij vinden veel steun door de onderlinge gesprekken met andere gedupeerde ondernemers. Van de gastsprekers van de instantie's die te maken hebben met de vuurwerkramp, steken wij ook veel op. Pagina Pagina

Het is mij gebleken dat je als eenling niet veel uitricht. Daarom sta je met een vereniging toch veel sterker. De

24

ondernemersvereniging doet veel en goed werk. Ze is een duidelijk aanspreekpunt, maakt ons wegwijs en stuurt 'Twee weken na de ramp heb ik de hulp van een bedrijfs-

ons door naar de 'goede loketten'. Wij hebben er veel

adviseur van de Kring Bloemisten ingeroepen. Deze

steun van ondervonden en rekenen daar in de toekomst

adviseerde ons de komende 10 jaar een andere locatie

ook op.

op te zoeken en ons voorlopig niet meer op de Deurningerstraat te richten. Via de helpdesk, de Kamer van Koophandel en de gemeente zijn wij aan de

Colofon

Molenstraat 5 terechtgekomen. Dit pand is van een belegger en ik mag er zo lang blijven tot er een nieuwbouwplan ligt. Dan zou ik moeten vertrekken. Maar in stilte hoop ik toch dat ik hier enkele jaren kan zitten. We kunnen ook niet wachten op een nieuw winkelcentrum. Er is nog niets concreet, alles is nog zo onzeker. Hier zitten we op een gunstige locatie, zo dicht bij de stad en het station, en toch in de nabijheid van onze oude locatie. Wij hebben echt geluk gehad met deze tijdelijke oplossing. Na drie weken liep de zaak al weer goed en tijdens de afgelopen kerst liep het weer als vanouds. Wij zitten feitelijk al weer op onze oude omzet. '

Flankerend beleid 'De nieuwe plannen duren te lang. Helemaal gezien mijn leeftijd; ik ben de 50 ruim gepasseerd. Dat maakt je ook onzeker. Als ik hier weg moet zou ik het liefst hier in de

Het maandblad '13 mei - Opnieuw Beginnen' is een uitgave van het Informatie en Adviescentrum en is bedoeld voor iedereen die betrokken is bij de nazorg van de vuurwerkramp. Het maandblad biedt informatie voor gedupeerden, particulieren, kunstenaars en ondernemers en wil een neutraal podium zijn waarop gedupeerden kunnen reageren op gebeurtenissen, vragen kunnen stellen en hun verhaal kwijt kunnen. Ingezonden stukken zijn welkom. Aan de inhoud van dit maandblad kunnen de lezers geen rechten ontlenen. Wilt u een bijdrage leveren? Als uw ingezonden brief, vraag of artikel voor het einde van de maand binnen is, dan wordt het zoveel mogelijk in de uitgave van de daarop volgende maand geplaatst of behandeld. De redactie bestaat uit Jeffrey Brinkman (Belangenvereniging Slachtoffers vuurwerkramp), Tieti Hoekstra (Mediant), Jeroen Hulsmeijers (basisscholen noord), Jan Schukkink (Informatie en AdviesCentrum), Anya Smits (projectbureau Wederopbouw), Wout Zweers (kunstenaars en ondernemers).

directe omgeving willen blijven en dan hoop ik dat ik door middel van het flankerend beleid (financiële hulp bij verhuizing of terugkeer) geholpen kan worden. De huurprijs zal in ieder geval veel hoger zijn dan op onze oude locatie aan de Deurningerstraat het geval was en daar moet dan toch een oplossing voor worden gezocht.'

Tekstbijdragen van Ben Siemerink. Fotografie: Jan Schartman Fotografie, Cees Elzenga en Johan Ghijsels Vormgeving en fotografie: Digidee Reclamestudio. Redactieadres: Informatie en AdviesCentrum, t.a.v. Dhr. A.J. Schukkink Postbus 167, 7500 AD Enschede, tel. 0800-1100 Email: [email protected] of iac.enschede.nl