13 Mei
Uitgave 17, december 2002
Nieuwskrant
Informatief magazine betreffende de gevolgen van de vuurwerkramp Uitgave 1, april 2001 Maandblad van het Informatie- en Adviescentrum voor iedereen die vragen heeft over de vuurwerkramp.
Voor toelichting op de inhoud in het Turks of Marokkaans kunt u 0800-1100 bellen. Türkc,e íc,erikle ilgili ac,iklamalar ic,in bu numarayi arayabilirsiniz: 0800-1100! 0800-1100
Opleggers vol medeleven
Familie Schaapman
Sylvia en Peter woonden aan de Merelstraat. In 1997 zijn ze getrouwd; ze hebben het hele huis opgeknapt. De ouders van Peter woonden een eindje verder. Sylvia was in verwachting van een tweeling; ze werkte al jaren bij ‘de Posten’. Peter werkte met veel plezier bij de Grolsch. Op 13 mei kwam er een einde aan deze idylle.
Peter: 'Ik ben een gangetje in gevlucht, in de Tollensstraat,
leven aan me voorbij. Met de politieagente en haar man
achter een brandweerwagen. Ik stond te kijken naar het
hebben we nog steeds contact.'
vuurwerk. Na de eerste knal renden mensen alle kanten
'Na de ramp hebben we enkele weken rondgezworven. Mijn
op. Met een vrouwelijke politieagent heb ik me verborgen
ouders waren ook alles kwijt. We hebben op verschillende
in een schuur. Na de tweede knal kwam alles over ons
plaatsen geslapen. Ik werk bij Grolsch en daar hadden ze
heen; we lagen onder het puin. Ik heb het gevoel door het
alle begrip. Ik hoefde niet te werken en hield mijn loon.
oog van de naald te zijn gekropen. Ik dacht echt dat het
Neem de tijd zeiden ze, regel eerst alles en kom dan weer
afgelopen was met me; in enkele seconden trok mijn hele
terug. Na acht weken ben ik weer begonnen; achteraf
Informatie- en Adviescentrum
gezien veel te vroeg. Je bent ook zo afhankelijk van
richten. Via TV-oost hebben we de mensen bedankt.
instellingen.'
Het draaide allemaal teveel om ons; er waren wel meer mensen die hulp nodig hadden.'
Even wereldberoemd Op 13 juni moest Sylvia halsoverkop naar Leiden waar
Ingeklapt
Barry en Tim werden geboren. In kamer 113 kwamen de
Peter: 'Ondanks alle belangstelling en hulp ben ik na
kersverse ouders bij van alle commotie. Sindsdien hebben
anderhalf jaar toch nog ingeklapt. Ik werd steeds somberder
ze iets met het getal 13. Maar met de rust was het snel
en liet steekjes vallen op mijn werk. Ik kon me niet los
gedaan. Op 14 juni kregen ze het huis toegewezen waar ze
maken van de ramp. Ik zag geen toekomst. Ik had ook
nu nog in wonen. De komst van de tweeling leidde tot
zoveel ellende gezien op 13 mei; het was niet te bevatten.
onverwachte taferelen.
Op mijn werk zag ik dagelijks de wijk. Ik stond vaak met
Sylvia: 'We zijn een tijdje bekende Nederlanders geweest.
mijn videocamera op het dak van de Grolsch om alles op
Hebben zelfs twee keer in een Belgische krant gestaan. De
te nemen. Maar ik kon er niet echt bij zijn. Vanaf het dak
krant kwam na een jaar nog eens terug om een reportage
kon ik het kastje met schroeven in mijn schuur zien
over de tweeling te maken. We zijn ook verschillende
staan. De woning werd leeggehaald zonder dat je er bij
keren op de Nederlandse TV geweest. We vonden het wel
kon zijn; er is teveel vernietigd. Ik heb een tijdje met een
goed om er aan mee te werken; laat de rest van de wereld
maatschappelijk werkster gesproken. Ze heeft me wakker
maar zien wat hier gebeurt dacht ik. Mensen uit heel
geschud, de ogen geopend. Ik zie nu weer de rijkdom in
Nederland reageerden; we kregen heel veel aangeboden.
mijn leven. Ik ben bewuster gaan leven. Ik stel leuke en
Een compleet telefoonteam van Grolsch zat klaar om alle
belangrijke dingen niet meer uit tot morgen.' Sylvia voegt
aanbiedingen op te nemen. Alles bij elkaar goed voor 2
eraan toe: 'Ik ben feller geworden, ook wel wat gestresster,
opleggers met kinderkleertjes, 1 oplegger met tweeling-
maar wat wil je ook met een tweeling. Ik bijt meer van me
kinderwagens en anderhalve vrachtwagen kinderkamers.
af, laat niet meer over me lopen.'
Een binnenhuisarchitect bood aan ons nieuwe huis in te
U vraagt, wij antwoorden! Pagina
Heeft u vragen waar u nu wel eens een antwoord op wilt hebben? Richt uw vraag aan de redactie, postbus 167, 7500 AD of via www.iac.enschede.nl. Als uw vraag voor het eind van de maand binnen is, dan volgt het antwoord in de volgende uitgave.
2 Vraag aan IAC
letsel. De aanvragen worden zeer vertrouwelijk behandeld, er
Twijfel
wordt dus geen informatie over uw aanvraag verstrekt aan derden.
In de berichtgeving hoor ik telkens
In die zin hoeft u dus niet bang te zijn een stempel opgelegd te
dat getroffenen nog tot 1 juli
krijgen als u van de UPV een tegemoetkoming ontvangt.
2003 een UPV-formulier in
Ik lees ook dat u opziet tegen de hele procedure. Er wordt
kunnen leveren. Ook ik heb
getracht het voor u zo eenvoudig mogelijk te maken, U kunt het
inkomstenderving en immateriële
aanvraagpakket telefonisch bestellen via 0800-1100. Indien u dit
schades. Desondanks redden we
wenst kan er ook via dit nummer een afspraak voor invulhulp
ons financieel goed. Wellicht
gemaakt worden.
dat ik mede daardoor geen zin
U twijfelt tussen wel en niet aanvragen. Uiteraard kan ik die
heb om de hele procedure in te gaan. Daarnaast weet ik
beslissing niet voor u nemen. U geeft zelf aan dat een tegemoet-
niet of het schadelijk is voor mijn verdere leven een
koming u een gevoel van erkenning zou kunnen geven. Dit gevoel
stempel opgelegd te krijgen dat ik psychisch geschaad
draagt er mogelijk toe bij dat u weer een stapje verder komt in
ben door de vuurwerkramp. Anderzijds wil ik de kans niet
het verwerkingsproces. De UPV wil u, samen met het IAC,
laten liggen en krijgen waar ik recht op heb. Ik voel het
waar mogelijk helpen zodat het voor u geen zware procedure
ook als een soort erkenning van getroffene zijn. Wat kan
wordt.
ik nu het beste doen? Vraag aan Bianca de Geus Antwoord
Depressief
Uit uw verhaal wordt mij duidelijk dat u twijfelt. Enerzijds ziet
Ik heb een moeilijke vraag. Het
u op tegen een zware procedure, anderzijds wilt u ontvangen
gaat over mijn buurvrouw. Zij is
waar u recht op heeft. Daarbij speelt voor u ook nog dat u geen
sinds de ramp nog steeds niet
stempel opgelegd wilt krijgen. Wellicht kan ik uw keuze
goed in orde; soms komt ze de
makkelijker maken met de volgende informatie.
hele dag haar bed niet uit en ze
Als u letsel heeft of heeft gehad als direct gevolg van de
verzorgt haar kinderen niet
vuurwerkramp dan kunt u bij de Uitvoeringsorganisatie
goed. Ik hoor van mijn eigen
Personenschade Vuurwerkramp (UPV) een aanvraag indienen voor een tegemoetkoming voor de financiële gevolgen van dit
kinderen dat haar kinderen regelmatig te laat komen op school of dat ze geen brood
bij zich hebben. Volgens mij is ze depressief. Mijn buurvrouw zegt steeds dat het binnenkort wel beter zal gaan maar er is nog steeds niets veranderd. Is er iets dat ik kan doen? Antwoord De situatie die u beschrijft is inderdaad erg ingewikkeld, maar komt helaas toch regelmatig voor. Als een van de ouders lijdt aan psychische problemen, dan kan dit ingrijpende gevolgen hebben voor de kinderen in zo’n gezin. Vaak zal de gezonde partner zoveel mogelijk proberen over te nemen, maar dit lukt niet altijd. Als buurvrouw kun je heel zinvolle hulp bieden. Het is voor de kinderen bijvoorbeeld erg belangrijk als ze ergens een plekje hebben waar ze terecht kunnen met hun verhalen, aandacht en oprechte interesse voor wat hen bezighoudt met een gezellig kopje thee erbij. Dit biedt een positieve tegenkracht voor de spanningen die er thuis kunnen zijn. Je zou de kinderen af en
Inhoudsopgave
toe kunnen uitnodigen voor een gezamenlijke maaltijd. Wat ook heel steunend kan zijn, is om eens een “dagje uit” te organiseren,
Artikelen
lekker met elkaar het bos in of naar een leuke film gaan kijken.
• Opleggers vol medeleven
1
Dit biedt kinderen de mogelijkheid om eventjes los te komen van
• Verslag Iftar maaltijd
5
de moeilijke situatie thuis. Kinderen begrijpen de ziekte van de
• Bouwen in Roombeek (2)
ouder meestal niet en zijn vaak geneigd te denken dat zij er
• Verzekeringskwesties
schuld aan hebben. Als ze meer weten over psychische proble-
• Turkse mannen in het Paradijs
18
men, kunnen ze de situatie meestal wat beter aan.
• Täkskes in de weend
20
Vraag aan Projectbureau Wederopbouw
Rubrieken
Potten en pannen
• U vraagt, wij antwoorden
2
Kunnen wij als huurders en terugkeerders naar Roombeek
• BSVE: Steun voor BSVE in moeilijke tijd
4
niet gewoon een vast bedrag bovenop onze verhuiskosten
• Fred Bosman
5
krijgen voor de pannen die we moeten aanschaffen omdat
• Activiteiten en regelingen
6
we straks op elektrisch moeten koken. Ik voorzie een
• Beeld van een kunstenaar
grote administratieve rompslomp als iedereen bonnetjes
• Gezondheidsmonitoring
moet gaan inleveren. Bovendien werkt het ongelijkheid in
• Het moment van...
13
de hand.
• Kinderen en de kunst van het verwerken
14
• Ondernemersnieuws
19
Pagina
8 17
Antwoord Deze vraag heeft de redactie voorgelegd aan het Projectbureau
Van de redactie:
Wederopbouw. Daar werd verteld dat het een erg complexe
Het is weer december. Voor u ligt het laatste nummer
zaak is die u beschrijft, hoewel het misschien heel simpel lijkt.
van 2002. Ook dit nummer staat weer vol met
Op dit moment kan er nog geen goed antwoord worden gegeven
interviews, artikelen en de vertrouwde rubrieken.
op uw vraag, maar men is er mee bezig. Het kan nog enige tijd
Let u ook deze maand op de activiteiten die de
duren voordat er duidelijkheid komt. Aan de ene kant is dit
bewonersondersteuners bij u in de wijk organiseren?
misschien vervelend voor mensen zoals u die graag meer willen weten, aan de andere kant is er gelukkig nog wel even tijd
Deze maand is er wegens familieomstandigheden geen
omdat de verhuiswagen nog niet voor de deur staat.
dagboek van Helen Westendorp. Volgende maand kunt u weer lezen over haar ervaringen aan de Deurningerstraat. Over het belang van werken met kinderen komen deze maand twee deskundigen aan het woord. Ook in de januariuitgave vragen we uw aandacht voor dit onderwerp. 'Täkskes in de weend' is de Twentse vertaling van het lied van de band 'Venice' dat in de weken na de ramp veel in Enschede werd gehoord. De bandleden en het lied zijn verbonden geraakt met Enschede. Het leek de redactie goed om u kennis te laten maken met deze vertaling in december, een maand van terugblikken en vooruitzien. Tot slot wenst de redactie u prettige feestdagen. Tot in het nieuwe jaar!
Pagina
9 12
3
Pagina
Steun voor BSVE in moeilijke tijd De Belangenvereniging Slachtoffers Vuurwerkramp (BSVE) stond begin december volop in de belangstelling. Dit keer niet omdat de BSVE een schrijnend probleem rondom getroffenen aan de kaak stelde, maar als onderwerp zelf. Een aantal actieve leden, (oud-) vrijwilligers en medewerkers, waaronder Daniël Hartman, initiatiefnemer van de BSVE, zegden het vertrouwen in het bestuur op. Het vertrouwen van alle leden zal nu worden getoetst tijdens een algemene ledenvergadering. Eén conclusie valt in ieder geval wel te trekken. Wat ook de uitkomst van ledenvergadering zal zijn, de getroffenen zijn niet gebaat bij verdeeldheid. Waar het bestuur wel gehoor aan geeft, is de vraag of er door middel van een Algemene Ledenvergadering gestemd
Pagina
4
Medewerkers BSVE (foto: Mike Nederhoff)
kan worden of het zittende bestuur nog het vertrouwen heeft van de leden. De vraag hierom vanuit de groep actieve vrijwilligers binnen de belangenvereniging heeft hierbij de doorslag gegeven. Albert Vasse: ,,We hebben jarenlang hard gewerkt en talloze gesprekken gevoerd. Met burgers, gemeenteraad tot kamerleden en ministers. We hebben respect gekregen voor ons werk en de professionele manier waarop we als bestuur in onze vrije tijd de belangen van alle getroffenen behartigen. Als actieve vrijwilligers, die nauw betrokken zijn bij de BSVE, de kwaliteit van onze inzet ter discussie stellen, willen wij daar graag met een breed publiek over praten.’’ De schorsing van de drie medewerkers vloeit voort uit het feit dat zij schriftelijk het vertrouwen hadden opgezegd in Maandag 2 december om 16.00 uur kregen de vijf
het bestuur, met daarbij de opmerking dat als het bestuur
bestuursleden per e-mail en fax de eis voorgelegd diezelfde
niet aftrad, zij het bestuur niet langer erkenden. Er was
avond af te treden. De hoofdreden: Dit bestuur zou niet
een duidelijke vertrouwensbreuk. Daarbij speelde ook mee
bereid zijn mee te werken aan het oplossen van 1.100
dat twee medewerkers hun ongerief diezelfde avond via
hulpvragen. De eis tot aftreden werd ondertekend door
de pers naar buiten brachten. Bovendien ontstond er een
drie medewerkers en vijftien andere mensen, die deels lid
onwerkbare situatie op kantoor door deze scheuring.
zijn, actief zijn geweest binnen de BSVE of nog zijn.
Janny Joosten, directeur: ,,De afgelopen tijd zijn er bergen
Het bestuur stelde zich die avond open op. Wilde weten
verzet aan werk. Daar gaan wij mee door. We zijn er voor
wat het verwijt was en komen tot een oplossing. Eén ding
de getroffenen en blijven ons keihard voor hen inzetten.
stond wel vast. Op basis van een aantal aantijgingen en
Op kantoor willen we geen energie besteden aan negativiteit.
achttien handtekeningen kan een bestuur onmogelijk
Daar zijn de getroffenen ons te dierbaar en belangrijk
aftreden.
voor’’.
Voorzitter Albert Vasse: ,,Er was ontevredenheid bij een
Dat het bestuur en de medewerkers door deze escalatie
aantal medewerkers en vrijwilligers. Ontevredenheid die
niet in zak en as zitten is mede te danken aan de vele
deels zelfs terug te voeren is naar het prille begin van de
steunbetuigingen die in de eerste week op kantoor
BSVE. Dit hebben we tot nu toe altijd met veel aandacht
binnenkwamen. Leden en organisaties belden en mailden
en tijd, door gesprekken kunnen oplossen. We waren ons
met steunbetuigingen. Voor velen was het onbegrijpelijk
zeer bewust van recente spanningen en hadden een
hoe een situatie zo uit de hand kon lopen dat het de
professionele bemiddelaar aangetrokken die hierin zou
vereniging beschadigt.
optreden als onafhankelijke gesprekspartner. Deze zou woensdag 4 december beginnen, maar dat heeft men niet
Het woord is nu aan de 1.100 leden om hun stem te laten
af willen wachten.’’
horen in deze kwestie. De leden krijgen zo snel mogelijk bericht over de aanstaande Algemene Ledenvergadering.
Fred Bosman Loslaten Ik had me heilig voorgenomen om deze keer niet iets te schrijven dat lijkt op een beschouwing. Er wordt al zo veel gemijmerd en beschouwd in de decembermaand. Maar ja, ik was zo dom de doos met herinneringen aan de vuurwerkramp te openen. En dan raak je toch aan het filosoferen. Ik ken mensen die ook zo’n doos hebben, maar er niet in durven kijken. Merkwaardig eigenlijk: die neiging van ons om van alles te bewaren. Waarom doen we dat? Om de emotie die aan die voorwerpen is verbonden vast te houden? Miljoenen jaren geleden, toen de mens nog geen emoties had, bewaarden we voedsel voor slechte tijden. Nu bewaren we als het ware voedsel voor onze emoties. Als het nare emoties zijn zit je er niet op te Iftar maaltijd
wachten om ze weer op te wekken. Vandaar dat bij veel mensen die doos dicht blijft. Hoe lang? Als je alles wat je in de loop van je leven hebt verzameld kwijt raakt (zoals veel mensen overkomt die moeten vluchten voor vuur, oorlog of een andere ramp) besef je dat het bewaren van al die dingen zinloos is geweest.
Verslag Iftar maaltijd
Toch mis je ze. Blijkbaar horen die dingen wel bij jezelf en je leven, want je hebt ze niet zo maar bewaard, ook al heb
overkomt. Het voelt echt alsof er iets van je is afgepakt: Je hebt het moeten afstaan, voordat je het hebt kunnen loslaten.. Onverdraaglijk lijkt me dat. In de behandeling van mensen met psychische klachten na de vuurwerkramp spreken we ook van “loslaten”. Dat is een moeilijk proces. Je kunt het pas als er iets is om naar uit te zien: het oude loslaten en het nieuwe vastpakken.
De eerste maaltijd waarmee het vasten wordt verbroken
Soms moet je ook het oude loslaten om de energie die
wordt de Iftar maaltijd genoemd. Vaak wordt dit samen
dan vrijkomt te gebruiken voor iets nieuws. Dat kan
op feestelijke wijze gevierd met familie en vrienden. In
bijvoorbeeld door nog eens in de doos te kijken en de
het Kompas werd daarom aan alle vrienden en bezoekers
voorwerpen stuk voor stuk te bekijken. Moet dat? Ja, dat
van het buurthuis, in het kader van de Ramadan, op
moet. Misschien moet het ook wel vaker dan één keer.
15 november een maaltijd aangeboden. Met name
Maar onvermijdelijk komt steeds het moeilijkste:
getroffenen van de vuurwerkramp werden op deze
Loslaten.
manier in de gelegenheid gesteld om elkaar te ontmoeten.
Zit ik toch weer te beschouwen!
Om dit allemaal voor elkaar te krijgen is Kifayet Aykaç (bewonersondersteuner) samen met een aantal vrijwilligers al twee weken bezig geweest met het samenstellen van het menu, de planning en de boodschappen. En ook op de dag zelf is ze door hen geholpen; de vrijwilligers hebben het koken voor hun rekening genomen. Op de bewuste vrijdagavond was het een enorme drukte.
Fred Bosman
Er moesten voldoende tafels en stoelen worden aangesleept,
Psychiater Mediant Nazorg
het eten werd klaargezet, de tafels werden gedekt en voor
Vuurwerkramp
iedereen was er ook voldoende te drinken aanwezig. Toen er om ongeveer kwart voor vijf gegeten mocht worden duurde het natuurlijk even tot iedereen langs het buffet was gelopen en kon beginnen. Dit was niet erg want het eten smaakte uitstekend, men heeft elkaar kunnen ontmoeten en de sfeer was ontspannen en gezellig.
Pagina
als je er aan toe bent. Dat besef je pas als het verlies je
5
je er jaren niet naar omgekeken. Nee, je wilt het pas loslaten
Wat doen 165 Enschedeërs van voornamelijk Turkse en Marokkaanse afkomst op een kille vrijdagavond in november in het Kompas? Gezelligheid opzoeken, elkaar ontmoeten en samen eten. Vanaf begin november is het namelijk Ramadan, de vastenmaand. En voor de moslims betekent dit dat er een hele maand van zonsopgang tot zonsondergang niet wordt gegeten en gedronken.
&
Activiteiten Regelingen
Cursus voor Marokkaanse mannen Op 8 januari zal een cursus van start gaan voor Marokkaanse mannen die getroffen zijn door de vuurwerkramp. Het doel van de cursus is de deelnemers inzichten te verschaffen over het ontstaan en de behandeling van klachten die het gevolg zijn van de ramp. De bijeenkomsten zijn iedere week, en de totale duur is 11 weken.
Het Vrijdag wordt Roombekerveld
Plaats:
SMEN, Stichting Marokkanen Enschede Noord, IJstraat 30
Bedrijvenconcentratie Het Vrijdag in Roombeek heet vanaf nu ‘Roombekerveld’. Dat is het resultaat van de panel-
Tijdstip:
woensdagavond van 19.00 uur tot 21.00 uur.
bijeenkomst, die dinsdagmiddag gehouden is. De vijf
Cursuslleiding: dhr. S.Essatibi en dhr.R.Tijans, beiden werkzaam bij Mediant Nazorg
deelnemers aan het panel waren unaniem in deze keuze.
Vuurwerkramp Het bedrijvenpark Roombekerveld komt gedeeltelijk op de
Overig:
Er zijn geen kosten verbonden aan de
Aanmelden
tel 053-482 99 82, vragen naar
cursus en er zal een tolk aanwezig zijn.
plaats te liggen waar vroeger de velden van Voetbalvereniging Roombeek lagen. Een verwijzing naar
dhr. R Tijans Mediant Nazorg Vuurwerkramp
de historie dus, al is het niet zover in het verleden. De vijf deelnemers aan de panelbijeenkomst konden ieder namen indienen. De naam Roombekerveld werd ingebracht waren. Voordelen van de naam zijn dat die duidelijk verwijst
Activiteiten Sociale Wederopbouw Het Kompas
naar de lokatie van de toekomstige bedrijven, goed in het
Gezamenlijk ontspannen in een sauna
gehoor ligt en daarnaast een historische context heeft. Op
Het is maandelijks een vaste activiteit om te ontspannen.
basis van deze argumenten hebben de panelleden hun
Daarnaast is het erg gezellig met de andere vrouwen bij
voorkeur uitgesproken voor Roombekerveld.
elkaar te zijn. Het is twee keer in de maand op een
namens de ondernemers die vroeger in het gebied gevestigd
zondagavond in “De Wilder” te Haaksbergen. Maximaal 30 vrouwen kunnen deelnemen.
deze keuze beëindigd. De nieuwe naam zal zo snel mogelijk
Data
12/26 januari, 2/16 februari, 9/23 maart 2003
worden verwerkt in alle plannen voor Roombeek.
Kosten
3 6,- per keer inclusief vervoer
Tijd
18.30 uur verzamelen op de parkeerplaats
Aanmelden
Bellen naar Kifayet Aykaç-Metin,
Pagina
De discussie rond de naamgeving van het project is met
van het Kompas
6
Bereikbaarheid IAC in de periode van kerst en jaarwisseling
Tel. 053-435 04 56/435 04 56
Het IAC is in de periode van 23 december tot en met 3
Multiculturele activiteit Bloemschikken
januari op de volgende wijze bereikbaar:
Het is een maandelijkse leuke ontmoetingsactiviteit voor
• Maandag 23 december normale openingstijden, dat wil
vrouwen vanaf 18 jaar.
zeggen op kantoor tussen 08.30 en 13.30 uur en
Datum
telefonisch tot 17.00 uur (0800 - 1100)
Kosten
3 4.00 per persoon inclusief materiaal.
Tijd
9.00 – 11.00 uur
Waar
Het Kompas
Aanmelden
Uiterlijk één week voor aanvang van de
• Dinsdag 24 december: kantoor en telefonisch van 08.30 -12.00 uur. • Van 25 december tot en met 1 januari gesloten. Mensen
23 januari, 20 februari, 20 maart 2003
die behoefte hebben aan direct contact, kunnen bellen;
activiteit bij Kifayet Aykaç-Metin,
via het antwoordapparaat hoort u waar u direct
053-435 04 56
terechtkunt. • Donderdag 2 januari en Vrijdag 3 januari weer de
Multiculturele kookclub
normale bereikbaarheid: op kantoor tussen 8.30 en 13.30
Het is een maandelijkse ontmoetingsactiviteit. Er worden
uur en telefonisch tot 17.00 uur (0800 - 1100)
recepten uitgewisseld en gezamelijk bereid. Voor vrouwen vanaf 18 jaar.
De UPV (Uitvoeringsorganisatie Personenschade
Datum
Vuurwerkramp), eveneens gehuisvest aan de Molenstraat
Kosten
3 1,50 per persoon
50, sluit zich bij deze regeling aan.
Tijd:
16.30 uur – 19.00 uur
Waar:
Het Kompas
Aanmelden:
Uiterlijk één week voor aanvang van de
Bereikbaarheid BSVE
28 januari, 18 februari, 25 maart 2003
De Belangenvereniging Slachtoffers Vuurwerkramp
activiteit bij Kifayet Aykaç-Metin,
Enschede is tussen Kerstmis en nieuwjaar telefonisch
053-435 04 56
bereikbaar. Het kantoor aan de Boddenkampsingel 89 is deze week gesloten. Bij calamiteiten of behoefte aan een spreekuurmedewerker is de BSVE te bereiken via 053 434 03 74.
Voor Turks sprekenden Plaats/adres
Speeltuin Hoogeland /Molukkenstraat 90
Dag/tijd
woensdag, 9.30 – 11. 30 uur
Start
in januari 2003
Aanmelden
tot 14 januari 2003
Kosten
Gratis, incl. een kopje koffie of thee/
Themamiddag
Eenmalige yoga kost 3 2,Omgaan met Gezondheidsklachten & Yoga Deze cursus zal bij voldoende deelname (min. 7 personen) starten en bestaat uit 5 bijeenkomsten. Deze cursus zal in het Nederlands gegeven worden. Bij voldoende animo proberen wij voor Turks sprekenden een aparte cursus te Themamiddag voor Arabisch- sprekende vrouwen
organiseren.
Het is een wekelijkse activiteit voor vrouwen om elkaar onder begeleiding te ontmoeten en in contact te komen
Voor Nederlands sprekenden:
met andere vrouwen. Tegelijkertijd wordt informatie gegeven
Plaats/adres
over problemen en vragen waar de vrouwen vaak mee
Start
in januari 2003
geconfronteerd worden.
Aanmelding
tot 14 januari 2003
Datum:
Elke maandagmiddag
Kosten
Gratis, incl. een kopje koffie of thee/
Kosten:
3 1.00 per persoon inclusief koffie/thee
Tijd:
13.00 – 15.00 uur
Waar:
Het Kompas
Voor Turks sprekenden:
Aanmelden:
Bellen naar Kifayet Aykaç-Metin,
Plaats/adres
053-435 04 56
Start
in februari 2003
Aanmelding
tot 2 februari 2003
Kosten
Gratis, incl. een kopje koffie of thee/
Gezondheidsvoorlichting voor Turkse Vrouwen
Wijkwinkel / Leeuwenhoekstraat 215
Eenmalige yoga kost 3 2,-
Anadolu moskee/Ledeboerstraat 56
Eenmalige yoga kost 3 2,-
Het is een wekelijkse activiteit voor Turkse vrouwen vanaf
Omgaan met pubers
gezondheid en allerlei vragen te stellen over hun situatie.
Deze cursus is bedoeld voor volwassenen met kinderen
Het is ook een methode om de rampgebeurtenissen te
tussen 10 en 18 jaar oud. Bij voldoende deelname (min. 7
verwerken. De laatste week van de maand wordt een
personen) zal de cursus starten. Tegenwoordig is het
gezellige evaluatie-bijeenkomst georganiseerd met lekkere
moeilijk kinderen op te voeden. Op school, op straat, op de
hapjes of met een gezamenlijk ontbijt.
TV, hoort en leert de jeugd veel. Goede en slechte dingen.
Datum
Elke vrijdagochtend
De puberteit is een moeilijke periode voor kinderen en
Kosten
5 1.00 per persoon inclusief koffie/thee
soms ook voor ouders. Hoe u hiermee om kunt gaan wordt
Tijd
9.00 – 11.30 uur
besproken in 10 bijeenkomsten die wij voor u organiseren.
Waar
Het Kompas
Aanmelden
Bellen naar Kifayet Aykaç-Metin,
Plaats/adres
053-435 04 56
Start
in februari 2003
Aanmelding
tot 2 februari 2003
Kosten
3 10,- voor de hele cursus,
Anadolu moskee/Ledeboerstraat 56
incl. kopje koffie/thee
Activiteiten SCW Oost-Binnen en de Roef In samenwerking met diverse gezondheidsorganisaties en
Kerstzaalvoetbal toernooi Oost-Binnen
GGD worden een aantal cursussen georganiseerd. Deze
Stichting SCW Oost-Binnen organiseert rondom de Kerst
cursussen zijn gericht op volwassenen met spannings-
voor de tweede keer een zaalvoetbaltoernooi. Vind je het
klachten en gezondheidsklachten. Deze cursussen kunnen
leuk om te voetballen, doe mee!!! Het is voor iedereen
alleen maar starten als er voldoende deelname is.
vanaf 16 jaar. Maak een team en meld je team aan…
U kunt zich alvast aanmelden voor deze cursussen. Plaats
Diekmanhal
Omgaan met Spanningsklachten & Yoga
Adres
J.J.Deinselaan 22
Deze cursus bestaat uit 8 bijeenkomsten en zal bij
Aanmelden
Tot 20 december 2002
voldoende deelname (min. 7 personen) starten.
Dag/tijd
Zat 21 december 2002 / 10.00 –16.00 uur
Kosten:
3 5,- per persoon,
Voor Nederlands sprekenden
incl. 2 consumpties (eten+drinken)
Plaats/adres
Wijkwinkel / van Leeuwenhoekstraat 215
Dag/tijd
woensdag, 9.30 – 11.30 uur
Voor alle activiteiten kunt u zich aanmelden bij Ali Yayla
Start
in januari
(Bewonersondersteuner) Telnr: 053-433 37 68
Aanmelden
tot 20 januari 2003
E-mail:
[email protected]
Kosten
Gratis, incl. een kopje koffie of thee/ Eenmalig yoga kost 3 2,-
Pagina
de mogelijkheid krijgen om informatie te krijgen over hun
7
18 jaar. De bedoeling van deze activiteit is dat de vrouwen
Bouwen in Roombeek (2)
Familie Joostens
Henk en Linda Joostens hebben begin dit jaar besloten dat zij een nieuw huis gaan bouwen in Roombeek. Ook zij hebben hierbij een bouwadviesbureau ingeschakeld.
‘We wilden altijd al graag aan een singel wonen’
Pagina
8
Henk: ‘We wonen al 24 jaar in dit huis aan de
het bouwadviesbureau,’ vertelt Linda. ‘Bij de stichting
Deurningerstraat. Vijf jaar geleden hebben we het huis
werken een stel enthousiaste, fijne mensen.’ Henk: ‘Ik heb
hiernaast ook gekocht zodat ik mijn zaak aan huis kon
eerst zelf een aantal ontwerpen gemaakt. Ik ben zelf
vestigen. Beide huizen hebben we zelf opgeknapt. De
interieur-architect, dus dat was voor mij niet zo moeilijk.
ramp heeft veel schade aan ons huis veroorzaakt. Linda:
Samen met Linda ben ik langs de singelhuizen gelopen
‘Voor de ramp hebben we er nooit over nagedacht om weg
om te kijken wat de mogelijkheden waren. We hebben
te gaan. We hadden het hier reuze naar onze zin.’ Henk:
gekeken hoe breed de huizen waren, hoeveel ruimte er
‘Op de dag van de ramp had ik net de laatste hand gelegd
was voor de auto, of er een zij-ingang mogelijk was,
aan het opknappen van het huis hiernaast. De schade van
enzovoort. Ik ben zelfs ’s avonds de maten van een aantal
de ramp hebben we zelf opgeknapt. Maar het zijn oude
huizen op gaan nemen. Ook elders in de stad hebben we
huizen, dus je blijft aan het timmeren. Als je het hele huis
huizen bekeken. We hadden veel verschillende wensen,
rond bent, kun je weer van voren af aan beginnen. Op een
zowel voor de buitenkant als voor de binnenkant van het
gegeven moment had ik er geen zin meer in, de fut was
huis. Ik heb aan de hand van onze wensen een paar
eruit sinds de ramp.’
verschillende ontwerpen gemaakt. Hiermee zijn we naar
‘Begin dit jaar hebben we met een aantal deskundige
de Stichting Stedelijk Wonen gegaan, die vervolgens een
mensen van het projectbureau wederopbouw gepraat.
architect heeft gezocht die bij ons past. De architect heeft
Zo kwamen we erachter dat de gemeente ons huis wilde
aan de hand van onze schetsen en wensen zelf weer een
kopen en dat wij er een nieuw stuk grond in Roombeek
aantal schetsen gemaakt. Uit zijn schetsen werd ons
voor terug konden kopen. In latere gesprekken met het
duidelijk dat hij precies aanvoelt wat wij willen. De
projectbureau bleek dat er nog kavels aan de
architect, Alexander Gauhtier, mijn vrouw en ik vormen
Lasondersingel te koop waren.’
een mooi team, we vullen elkaar goed aan.’
Linda: ‘We wilden vroeger altijd al graag aan een singel wonen en dit is in onze ogen ook nog eens de mooiste
Linda: ‘We kunnen iedereen aanraden om een bouwad-
singel. Het besluit was toen snel genomen. Ik vind het ook
viesbureau in te schakelen. Het scheelt een heleboel werk.
fijn dat we in dezelfde buurt blijven wonen. Na 24 jaar
Met het bureau hebben we besproken wat onze inbreng is
voelt dat toch aan als je eigen plekje.’
in het hele proces en wat we uitbesteden. Het bureau houdt daarbij ook het budget in de gaten. Het is fijn om te
‘Marga Brunninkhuis van stichting Stedelijk Wonen is een
weten dat we in een latere fase niet voor vervelende
oud-collega van mij. Zo zijn we in contact gekomen met
financiële verrassingen komen te staan.’ Henk: ‘Het
bureau heeft ook contacten met de juiste mensen en ze
Particulieren die willen bouwen in Roombeek kunnen een
nemen echt de tijd voor ons. Vooral het laatste vind ik
beroep doen op één van de volgende drie bouwadviesbureaus:
heel bijzonder in deze gejaagde tijd.’ B2advies Op de vraag wat Linda en Henk het mooiste vinden aan
Deurningerstraat 118
hun nieuwe huis, antwoorden ze eensgezind: ‘Dat alles
7522 CG Enschede
nieuw is en dat alles voor ons gedaan wordt.’ Henk: ‘In dit
Tel: 06-51292058
huis hebben we ontzettend veel tijd besteed aan herstelwerkzaamheden. Het is heerlijk dat in ons nieuwe
Primavilla / Snelder Zijlstra
huis alles nieuw is en dat we alles laten doen. Ook de
Hoedemakersplein 1
ligging van het huis is ideaal. Aan de voorkant de singel
7511 JR Enschede
en aan de achterkant een wijk met vrijstaande woningen.
Tel: 053- 4852285 / 053- 4852222
We zitten midden in de stad, maar hebben toch veel ruimte om ons huis.’
Stichting Stedelijk Wonen
‘Als alles volgens plan verloopt dan zijn de bouwtekeningen
Van Alphenstraat 14
eind december af en kan medio mei, begin juni gestart
7514 DD Enschede
worden met de bouw. We hopen dat we volgend jaar onze
053- 4343565
kerstboom aan de Lasondersingel kunnen optuigen.’
[email protected]
groep uiteen gevallen. De meeste hadden geen zin meer
media. Op deze afdeling leer je om verschillende technieken
om in Enschede te zijn. Er was immers niet genoeg atelier-
en materialen te gebruiken om de ideeën die je hebt uit te
ruimte meer en de sfeer om kunst te maken was ook
voeren. Momenteel werk ik veel met tentdoek; dat is
bepaald niet optimaal. Zij vertrokken naar Rotterdam… en
bovendien makkelijk als je een klein atelier hebt. Na de
ik bleef alleen over in Enschede. Ik ben na een jaar weer
Aki kreeg ik een atelier op het Bamshoeve terrein. Er moest
begonnen met kunst maken. Op dit moment heb ik wel
nog veel aan gedaan worden, het was een koude kale
weer het gevoel dat ik de draad weer volledig heb opge-
ruimte. Met hulp van vrienden hadden we er een houtkachel
pakt. In mei 2002 is mijn eerste buitenbeeld onthuld; ik
ingemaakt en een tweede verdieping. We waren erg
ben daar erg trots op. Het beeld van roestvrij staal en
enthousiast geworden en hadden grote plannen voor de
koper staat aan het Bijvank, in Enschede Zuid. Ik heb wel
toekomst. We richtten een kunstenaarsinitiatief op:
vaker buitenkunst gemaakt, zoals mozaïeken in voorgevels
'De Vliegveldfabriek' De naam is symbolisch bedoeld als
van enkele winkels aan de Korte Haaksbergerstraat.
startbaan van onze kunstcarrière. Al gauw kregen we al
Of de ramp mijn werk heeft beïnvloed weet ik eigenlijk
een goede expositie in het WZG gebouw in Gronau met de
niet. Ik heb in ieder geval niet geprobeerd mijn ervaringen
daarbij behorende publiciteit. We hadden plannen om van
met of in mijn werk te verwerken. Wel heb ik de afgelopen
het atelier een soort 'brainstorm' ruimte te maken voor
tijd veel 'kunsttenten' gemaakt met als motto 'kamperen
kunstenaars uit verschillende disciplines en misschien uit
in jezelf.' Want daar gaat het uiteindelijk om: dat je weer
verschillende landen.
lekker in je vel zit, dan komt alles uiteindelijk weer goed.
Maar zover is het helaas niet gekomen. Ons project vloog
De tekeningen die ik hierbij gemaakt heb zijn enkele
letterlijk en figuurlijk de lucht in. Na de ramp is onze
schetsen van de beelden die ik heb gemaakt."
Petra Groen
Bodycamping
Pagina
"In 1997 ben ik afgestudeerd aan de Aki, afdeling gemengde
9
Beeld van een kunstenaar: Petra Groen
Petra Groen
Bodycamping
Over wat was, is en wat nog komen gaat “December: traditiegetrouw dé maand van het terugblik-
Dit jaar startte ook het vervolgonderzoek naar de geestelijke
ken op het afgelopen jaar en het vooruitblikken naar het
gezondheidszorg van getroffenen, uitgevoerd door het
nieuwe. Ook in deze decembereditie tijd voor een terug-
Amsterdamse Academisch Medisch Centrum. Bij dit onder-
blik op weer een jaar Gezondheidsmonitoring Getroffenen
zoek, dat 1,5 jaar loopt, gaat het om het uitgebreider
Vuurwerkramp Enschede (GGVE). Welke onderzoeken
volgen van specifieke psychische en stress-klachten:
passeerden de revue in 2002 en wat waren de opmer-
waarom heeft de ene persoon meer klachten dan de ander
kelijkste zaken? Maar ook een blik op de toekomst:
na een ingrijpende gebeurtenis?
wat zijn de plannen van de GGVE voor 2003 en verder?”
Vooruitblik op 2003
Pagina
12
Eén van de belangrijkste mijlpalen het afgelopen jaar was
Naast de monitoring en de AMC-studie lopen ook andere
de rapportage van het tweede gezondheidsonderzoek in
GGVE-onderzoeken gestaag door of starten er weer nieuwe
april 2002. Marije Morsink, indertijd communicatiemede-
deelstudies. Willy-Anne van Stiphout, projectmanager van
werker van de GGVE, is met name de informatiebijeen-
de GGVE, licht toe: ”In de tweede meting hebben we ook
komst die gehouden werd om de resultaten aan het
gekeken naar gezinnen met kinderen. Van de getroffen
publiek toe te lichten, het meest bijgebleven. Marije: “De
bewoners geeft 40% aan dat de vuurwerkramp een negatieve
opkomst bij de bijeenkomst was heel hoog, net als bij de
invloed heeft op het functioneren van het gezin. De precieze
tweede meting zelf ook al het geval was. Getroffenen en
gevolgen voor getroffen gezinnen of voor kinderen
hulpverleners bleken het, ook 18 maanden na de ramp,
langere tijd na de ramp zijn nog onbekend. Daarom is het
nog steeds belangrijk te vinden dat hun gezondheid in
Instituut voor Psychotrauma (IvP) in september een
kaart werd gebracht, ook al gaat het met veel getroffenen
vervolgstudie bij gezinnen en kinderen gestart, waarvan
inmiddels beter. Maar het is nog niet voorbij; voor velen
we in de loop van 2003 de resultaten krijgen. Daarnaast
heeft de vuurwerkramp nog steeds gevolgen voor de
analyseert de GGD Twente de gegevens binnen de
gezondheid, zowel voor getroffen bewoners als voor
Jeugdgezondheidszorg, want het is voor goede zorgverle-
hulpverleners. We hebben al veel bereikt, maar er is nog
ning belangrijk om te weten hoe het met de kinderen en
een lange weg te gaan!”
jongeren die de ramp hebben meegemaakt gaat. “Een andere groep die om extra aandacht vraagt zijn de
Samenwerken essentieel
allochtone getroffenen, waarvan de Turkse groep de grootste
Het rapport vormde dan ook aanleiding om verder te denken
is. Uit het onderzoek bleek dat veel allochtone getroffenen
over de vraag hoe de zorg aan getroffenen nog verder kon
nog last hebben van de ramp. Om meer inzicht te krijgen in
worden verbeterd. Vertegenwoordigers van organisaties
de gezondheidsproblemen van de allochtone getroffenen
betrokken bij die zorg bogen zich in twee werkconferenties
gaat het IvP begin 2003 50 Turkse getroffenen interviewen.
over deze vraag. In korte tijd werden in diverse workshops veel informatie en ideeën uitgewisseld.
Meting 2004?
Directe terugkoppeling aan de zorgverleners gebeurt ook
Van veel onderzoeken binnen de GGVE zult u weinig merken.
vanuit het onderzoek dat bij Mediant gedaan wordt.
Dat ligt wellicht anders voor het 3e gezondheidsonderzoek,
Resultaten van dit onderzoek hebben al geleid tot bijstelling
dat reeds eerder is aangekondigd. In het oorspronkelijk plan
van activiteiten. Zo is er extra aandacht voor allochtonen
zou 1,5 jaar en 3-4 jaar na de vuurwerkramp een gezond-
en is er ook een avondopenstelling voor werkenden.
heidsonderzoek onder getroffen bewoners en hulpverleners plaatsvinden. De 2e meting vond plaats eind 2001 en daar
Monitoring bij zorgverleners vult gezondheidsonderzoek goed aan
is, zoals hierboven besproken ruim gebruik van gemaakt. Inmiddels is besloten om de 4e meting te laten plaatsvinden
Naast alle activiteiten rondom de tweede meting, liep ook
vanaf januari 2004. U hoort tegen die tijd, maar ook daarvoor,
het continue onderzoek van de GGVE bij huisartsen en
nog meer van ons.
andere zorgverleners in 2002 door. De meeste Enschedese huisartsen geven eens per kwartaal - anoniem - alle
Door wie wordt de Gezondheidsmonitoring georganiseerd?
gezondheidsklachten en aandoeningen van hun patiënten
De Gezondheidsmonitoring Getroffenen Vuurwerkramp
door aan het Nivel (Nederlands Instituut voor onderzoek
Enschede wordt uitgevoerd in opdracht van het ministerie
van de gezondheidszorg). Op die manier ontstaat een
van. Aan de Gezondheids-monitoring werken verschillende
overzicht van het verloop van die klachten. Zodoende
instituten mee: het Rijksinstituut voor Volksgezondheid
kunnen huisartsen rekening houden met ontwikkelingen
en Milieu, het Instituut voor Psychotrauma, het Nederlands
in en optreden van de klachten van hun patiënten. De
Instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg,
monitoring bij huisartsen biedt een goede aanvulling op
Mediant en de Jeugdgezondheidszorg van de GGD Twente.
het gezondheidsonderzoek; door de resultaten van beiden
De GGD Twente coördineert alle onderzoeken die horen
te combineren, ontstaat een compleet beeld van wat
bij de Gezondheidsmonitoring.
getroffenen ervaren.
Pagina
13
Het moment van...
Een dag in november. Een waterig zonnetje schijnt over Roombeek. Op de plek waar de Bamshoeve stond is een gat ontstaan, vol met water. Het lijkt alsof er op de voorgrond sneeuw ligt. Het is echter schuim dat ontstaat door de afvoer van het water. De plas water zorgt voor een onveilige situatie. Een bulldozer is daarom hele dagen bezig om het gat te vullen met zand.
Pagina
14
Kinderen en de kunst van het verwerken Kinderen zijn tot nu toe weinig aan het woord geweest in de kolommen van het maandblad '13 mei Opnieuw Beginnen.' Praten, dat doen ouderen wel, hun ouders en de deskundigen. Kinderen uiten zich op een andere, op hun eigen manier. In het spel dat ze spelen en in de voorstellingen die ze tekenen komt aan het licht wat hen bezig houdt. Het is belangrijk dat ouders en andere volwassenen begrijpen waarom het voor kinderen nodig is om zich op hun eigen manier te uiten en daarop in te spelen. Kinderen hebben namelijk geen andere manier dan hun eigen manier. De redactie van dit maandblad heeft besloten enkele
Magda Rooze is directeur van Stichting Impact, Landelijk
betrokkenen te vragen uit te leggen waarom het belangrijk
Kenniscentrum Psychosociale Zorg na Rampen. Magda
is dat kinderen nog een tijd de ruimte krijgen om op hun
Rooze geeft in haar bijdrage een verslag van een landelijke
eigen manier hun ervaringen van de ramp te verwerken.
studiedag waarop ook speciale aandacht was voor kinderen
We doen dat in een tweeluik. Deze maand komen twee
en verwerking.
deskundigen aan het woord. Prof. Berthold Gersons is
In de Januari-uitgave komt Dorien Boekhout, kunstenaar
adviseur van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn
en creatief therapeut, aan het woord. Zij is in mei / juni
en Sport. Hij is tevens als hoogleraar psychiatrie verbonden
2000 begonnen met het kinderkunstproject 'Kudoco.'
aan het Academisch Medisch Centrum van de Universiteit
Uit dit project is het fraaie kindermonument voortgekomen
van Amsterdam. Hij bestudeert al jaren de manier waarop
dat op de hoek van de Hulsmaatstraat en
mensen ingrijpende gebeurtenissen, zoals een ramp, bele-
Stroinksbleekweg staat.
ven en verwerken. Hij legt uit hoe de wisselwerking tussen ouders en kinderen van invloed is op de manier waarop kinderen de ramp verwerken. Hij is van mening dat zorg en aandacht voor kinderen, hun kunst en hun spel, nog steeds nodig zijn.
Magda Rooze: Er is meer onderzoek nodig naar gevolgen voor kinderen Eén van de hoofdtaken van de in september opgerichte Stichting Impact, Landelijk Kenniscentrum Psychosociale Zorg na Rampen is het zoveel mogelijk verzamelen, bewerken en beschikbaar stellen van kennis over psychosociale zorg. Stichting Impact wil daarbij ook speciale aandacht voor kinderen die slachtoffer zijn van een ramp. Kinderen zijn voor de hulpverlening en de onderzoekers vaak een vergeten groep. Tijdens de studiedag ‘Lessen leren van rampen’ in oktober
kinderen gaat zal uit het komende gezondheidsonderzoek moeten blijken. Beter is het echter als dit soort onderzoek direct na een ramp plaatsvindt. In Enschede is er nu wel erg veel tijd overheen gegaan. Dat is een gemiste kans.
Stichting Impact Vanaf 1 september is Stichting Impact, Landelijk
Onderdeel van de studiedag was een panel met deskundigen
Kenniscentrum Psychosociale Zorg na Rampen, operationeel.
op het gebied van kinderen en hulpverlening. De panelleden
Eén van de hoofdtaken van Impact is het zoveel mogelijk
wisten duidelijk te maken hoe belangrijk aandacht voor
verzamelen, bewerken en beschikbaar stellen van kennis
kinderen is bij rampen. Kinderen zijn geen volwassenen in
over psychosociale zorg. Zo gaat de stichting een consul-
zakformaat. Ze vragen een andere manier van benadering,
tatiedienst opzetten om ten tijde van een ramp overheden
begeleiding en onderzoek.
en bestuurders te adviseren over psychosociale zorg.
Dorien Boekhout, kunstenaar en creatief therapeut,
Verder gaat Impact werken aan een expertisedatabank
presenteerde haar werk met kinderen uit het getroffen
waarin de namen van hulpverleners worden opgenomen
gebied in Enschede. Ze liet zien hoe creatieve therapie
die ervaring hebben met rampen, zodat deze beschikbaar
kinderen kan helpen om verschrikkelijke ervaringen en
zijn als dat nodig is. Een andere belangrijke activiteit
de verwarrende gevoelens die daarbij horen een plek te
bestaat uit het ontwikkelen van een goede basisset voor
geven. Creatieve therapie geeft kinderen de mogelijkheid
psychosociaal gezondheidsonderzoek, zodat de psychische
onzegbare dingen toch te uiten.
klachten die het gevolg zijn van een ramp, ook goed in
Gezondheidspsycholoog Shanti Guanipa-Vermunt vertelde
kaart gebracht kunnen worden. Daarnaast gaat de stichting
over haar ervaringen met kinderen die getroffen werden
werken aan richtlijnen voor de eerste opvang in de acute
door de Bijlmerramp in 1992. Voor hen werden op de
fase van een ramp.
scholen groepsbijeenkomsten georganiseerd waar ze hun ervaringen en gevoelens konden delen. Ook de ouders kregen begeleiding bij het ondersteunen van hun kinderen. Carlijn de Roos, psycholoog/ psychotherapeut, pleitte voor snelle hulpverlening aan kinderen. Dat voorkomt dat de ontwikkeling van kinderen wordt belemmerd en dat er langdurige klachten ontstaan.
Gemiste kans Het signaleren van de psychische gezondheidstoestand van kinderen is niet altijd gemakkelijk. Ze uiten zich niet altijd op een directe manier. Vaak gebeurt dit indirect, bijvoorbeeld door problemen op school. Voor ouders is het vaak niet eenvoudig om daar adequaat op te reageren, zeker als ze zelf ook ernstig getroffen zijn en het daardoor moeilijk hebben. Als we kijken naar de kinderen in Enschede, dan blijkt uit het tweede gezondheidsonderzoek dat 40% van de getroffenen aangeeft dat de ramp een negatieve invloed heeft op hun gezin. Vervolgens melden de ouders dat hun kinderen niet meer klachten hebben dan voor de vuurwerkramp. We weten dat kinderen heel veerkrachtig zijn en snel hun normale dagelijkse activiteiten weer oppakken. Toch roepen deze twee antwoorden vragen op. Hoe het echt met de
Pagina
getroffenen, hulpverleners, bestuurders en beleidsmakers.
15
2002 heeft Stichting Impact haar plannen gepresenteerd aan
Prof Gersons: kinderen hebben hun eigen manieren om de ramp te verwerken Elke ouder wil graag dat zijn kinderen in een veilige en
over en het niet-naspelen of niet-tekenen leiden er toe,
vertrouwde wereld opgroeien. Er bestaan natuurlijk vele
dat veel ouders bezorgd zijn geworden over hun kinderen
gevaren, die kinderen eerst moeten leren onderscheiden
en veel kinderen over hun ouders. Uit het tweede gezond-
voordat ze deze kunnen vermijden. Vooral de vroege fase
heidsonderzoek bleek, dat de meeste kinderen geen extra
van 1 tot 3 jaar is berucht. Kinderen zijn dan ware
schade hebben opgelopen, maar dat wel heel veel mensen
ontdekkingsreizigers, die op kasten klimmen, stopcontacten
vinden dat het een negatieve invloed heeft gekregen op
willen onderzoeken en graag alles in hun mond steken om
hun gezin.
te zien of het smaakt. Dat is een drukke tijd voor ouders,
Pagina
die veel inspanningen moeten verrichten door bijvoorbeeld
Herwinnen van vertrouwen
plotselinge uitroepen, soms een tikje of een boos gezicht
In Enschede is er veel oplettendheid voor de kinderen
duidelijk te maken wat gevaarlijk is en wat niet. Kinderen
waar het niet goed mee gaat. Onderwijzers en leraren
zelf raken daar ook behoorlijk opgewonden van. Na elk
besteden hier veel aandacht aan en er worden ook veel
‘avontuurtje’ komen ze weer even op de ouderlijke schoot
kinderen behandeld. Maar de andere kant, kinderen er
terug ‘om tot rust te komen’. Door kinderpsychiaters is dit
doorheen helpen, gebeurt gelukkig ook. Veel kinderen
patroon van even terugkeren naar de ouders wel ‘refueling’
hebben tekeningen gemaakt; op de schutting en op school
genoemd, even rust en liefde bijtanken, waarna weer een
en thuis.
nieuwe ontdekkingstocht kan worden ondernomen. Op
Kunst kan bijdragen aan het herstel bij kinderen en kan
die manier leren kinderen de vertrouwde wereld van hun
laten zien wat er in de harten van de mensen zit, wat
ouders kennen, en ze leren ook gevaren te vermijden.
nooit verteld wordt. Heel bijzonder is het kindermonument van de vogels, dat onder leiding van de kunstenares
16
Ontkennen helpt niet
Dorien Boekhout tot stand is gekomen. De vogel staat
Dit vertrouwde patroon wordt door een ramp, zoals de
gelijk aan de mogelijkheid om gevaar te ontvluchten. De
Vuurwerkramp van 13 mei 2000, ruw doorbroken. Nog los
acht vogels hebben menselijke eigenschappen gekregen,
van de directe schade is nu ook de veilige en vertrouwde
een steen tillen, boos kijken, beschermen. Eigenlijk laten
wereld van de volwassenen verloren gegaan. En dat geldt
de vogels de ouders zien hoe hun kinderen weer vertrouwen
voor veel meer gezinnen in Enschede dan de bewoners
in hen kunnen krijgen. Het kindermonument zou ook best
van het direct getroffen gebied. Er was geen waarschuwing
het monument van iedereen mogen zijn. Ook staat het in
vooraf, de dag werd plotseling nacht, en het leek nu of
zo’n mooie kring, die de wederzijdse steun symboliseert.
gevaar vanuit elke onverwachte hoek kon losbreken. Voor de direct getroffenen betekende het een letterlijk verlies
Greep op de nieuwe werkelijkheid
van de eigen vertrouwde omgeving. Ouders werden angstig.
Ik heb het voorrecht gehad om met drie meisjes en Dorien
Ze wantrouwden de toekomst en ze konden plotseling
Boekhout te kunnen spreken en met hen het gebied te
boos en veel te snel geïrriteerd worden vanuit onmacht.
bezoeken. In het gesprek bleek dat er-over-praten hen tot
En nu hebben zij hun kinderen nodig. Kinderen moeten
rust bracht. Je mag angstig zijn en dat is te begrijpen. En
nu hun ouders ‘bijtanken’ om tot rust te komen. Kinderen
als je er dan over praat gaat het juist over. Natuurlijk
krijgen al of niet bewust het gevoel, dat ze hun ouders
besef ik dat ik een volwassene ben die niet door angstige
moeten gaan troosten. Een gewoon gevolg van de ramp na
herbelevingen geplaagd wordt. Hun bezoek aan de verloren
enige tijd is om ‘er maar niet meer over te praten’. Het
gegane straten en huizen gaf hen weer greep op de nieuwe
lijkt dan net alsof het niet gebeurd is. Ouders denken vaak
werkelijkheid. Het liefst wilden ze het gebied onbebouwd
dat het goed is om er maar met de kinderen niet over te
bewaren als herinnering aan wat verloren is gegaan. Eén
praten. ‘Anders worden ze maar angstig’. En dat is lastig,
van hen vond na twee jaar merkwaardigerwijze haar bal
vooral als ze dan juist angstig gedrag gaan vertonen.
terug op het terrein. Niet alles gaat verloren. Onlangs
Kinderen beschikken namelijk over een machtig middel
hebben ze straatnaamborden getekend. Hierop zijn de
om angstige ervaringen te verwerken en dat middel
huizen van de vroegere straat terug te vinden. Zo zullen
bestaat uit spel en uit tekenen. Net als het ‘gevaarlijke
ze in de nieuwe straat niet vergeten worden. Dit proces
stopcontact’ wordt het gevaar ‘onderzocht’ in spelvorm of
van verwerken, treuren over, loslaten en aan een nieuwe
in tekeningen. Het is een manier om het gevaarlijke op een
bestaan beginnen neemt drie tot vijf jaar in beslag. Het
veilige manier te onderzoeken en om er beheersing over
duurt echt niet korter, hoe graag we dat soms in ons
te krijgen. Voor volwassenen is het jammer, dat ze deze
haastige bestaan zouden willen. Daarom is het goed voor
middelen zelden meer gebruiken of kennen om zo weer
de kinderen van Enschede met spelen en kunst nog te
greep te krijgen op wat is gebeurd. Juist het niet-praten er
mogen doorgaan.
Verzekeringskwesties Vlak na de ramp hebben veel gedupeerde bewoners en ondernemers de schade aan inboedel en woning afgehandeld met hun verzekeringsmaatschappij. Veel getroffenen zijn vrij snel akkoord gegaan met het getaxeerde schadebedrag, vaak voordat ze de totale schade goed konden overzien. Het Informatie- en Adviescentrum signaleert dat een aantal gedupeerden niet tevreden is over de afhandeling van de schade door de verzekeringsmaatschappij, zij kunnen zich niet vinden in de taxatie. Maria Riezebeek, hoofd frontoffice IAC, heeft onlangs deze kwestie besproken met Eric Horssius, contra-expert, taxateur van Krantz & Polak Resolve te Utrecht en met het Bureau Rechtshulp. In deze gesprekken is ondermeer naar voren gekomen dat in sommige gevallen de polis ruimte biedt voor een uitgebreidere schadevergoeding. Eric Horssius licht nader toe: ‘In uw polis is een verzekerd bedrag genoemd. Het is een misverstand om te denken dat dit bedrag gelijk is aan de maximale schadevergoeding. Om namelijk een optimale vergoeding te krijgen moet uw polis van het eerste tot het laatste artikel worden toegepast op uw persoonlijke situatie. Bij voorkeur door onafhankelijke specialisten die het als hun vak beschouwen om de schadehoogte goed en juist vast te stellen. Het zal dan blijken dat bij schade ook vergoedingen kunnen worden geclaimd die boven de verzekerde som uitkomen.
van de nieuwe of herstelde huurwoning, extra verblijf- en logieskosten, transportkosten, huurderving, kosten van uw eigen deskundige als het gaat om schadevaststelling. Andere polisartikelen geven u recht op een extra vergoeding van 25 % in het geval van onderverzekering. Er zijn veel posten die in de zomer van 2000 niet de aandacht kregen
• Mogelijk kan de advocaat zelf nog wat doen.
die ze verdienden. Als u heeft gemerkt dat het grote, en
• Uiteraard kan de uitkomst van het gesprek ook zijn dat
daarom ogenschijnlijk juiste, schadebedrag van toen toch
de advocaat geen enkele mogelijkheid meer ziet.’
niet toereikend was om de geleden verzekerde schade te
‘Gedupeerden kunnen natuurlijk ook meteen zelf een
dekken, kunt u overwegen om, gratis en vrijblijvend, de
contra-expert inschakelen, maar dan moeten ze wel
schadehoogte alsnog juist en beslissend te laten vaststellen.’
opletten voor wiens rekening de kosten zijn,’ waarschuwt Maria Riezebeek.
Teleurstelling voorkomen
‘In de meeste standaardpolissen is een artikel opgenomen
Maria: ‘De woorden van Eric Horssius klinken veelbelovend.
over de kosten van een contra-expert die door de verzeke-
Hij is momenteel bezig met een zaak van mensen van wie
ringsmaatschappij worden vergoed maar dit staat niet in
de woning en inboedel totaal was vernietigd. De verzekerings-
iedere polis. Mensen moeten dus van tevoren goed
maatschappij heeft het polisbedrag uitgekeerd. Deze mensen
afspreken met de expert waar de rekening naartoe gaat.’
hebben een inboedellijst gemaakt en komen op een ander bedrag uit. Ik ben zeer benieuwd of Eric wat voor deze
Schoonmaakkosten
mensen kan betekenen.’
Maria: ‘Bij ons is ook bekend dat er nog mensen zijn die
‘Ik wil mensen graag wijzen op eventuele mogelijkheden.
niet tevreden zijn over de schoonmaakbedrijven. Soms
Tegelijkertijd ben ik ook bang voor het wekken van
zijn zaken bijvoorbeeld beschadigd of niet retour gekomen.
verwachtingen en wil ik voorkomen dat mensen (opnieuw)
Ook deze mensen kunnen contact opnemen met het
teleurgesteld worden en lange slopende trajecten ingaan.
Bureau Rechtshulp om eventuele mogelijkheden te
Daarom heb ik met het Bureau Rechtshulp afgesproken
bespreken.’
dat mensen die het niet eens zijn met de taxatie van hun verzekeringsmaatschappij bij hen terecht kunnen om de
Om voor gratis rechtshulp in aanmerking te komen dienen
situatie nog eens goed door te spreken. De advocaat van
gedupeerden gebruik te maken van het door het Bureau
het Bureau Rechtshulp bekijkt de polisvoorwaarden.
Rechtshulp en de advocatuur in Twente gezamenlijk
• Mogelijk is de uitkomst van dat gesprek dat een
verzorgde spreekuur. Meer informatie is verkrijgbaar bij
contra-expert een rol van betekenis kan spelen en mocht
het Bureau Rechtshulp, bereikbaar onder telefoonnummer:
dat zo zijn dan kan het Bureau Rechtshulp een en ander
053-4801919.
vertellen over de te volgen procedure en waar men
Bureau Rechtshulp Enschede, Bisschopstraat 12 7513 AK
specifiek op moet letten onder andere met betrekking
Enschede.
tot de kosten van de contra-expert.
17
tuin -ook in het nieuwe huis-, het behangen en verven
Pagina
Maria Riezebeek
Enkele voorbeelden: het opnieuw aanleggen van de eigen
Turkse mannen in het Paradijs Nét voor de ramadan werd er een lunch georganiseerd voor de Turkse getroffen mannen door Kifayet Aykac (bewonersondersteuner). Het ‘ Paradijs’, in de Nicolaas Beetsstraat, bleek hiervoor een geschikte locatie. De mannen bewonderden daar het kunstwerk van Adriaan, en velen verbaasden zich over wat een prachtige kunstwerk met de afgedankte materialen gemaakt was. De organisator begon met een korte toespraak, en heette allen welkom. Onder het genot van een hapje en drankje maakte zij de bedoeling van de lunch bekend. Het was voornamelijk voor de Turkse oudere mannen georganiseerd, omdat er een idee heerste dat de activiteiten van de bewonersondersteuners meer gericht
contact komen met de mensen van verschillende
waren op vrouwen. Kifayet wilde graag van de mannen
nationaliteiten.
zelf horen wat ze eigenlijk wilden. Iedere gast kreeg de
Een ander belangrijk element was dat ze graag een ruimte
microfoon in zijn hand gedrukt om zijn zegje te doen en
in een reguliere instelling willen hebben om bij elkaar te
zijn hart te luchten. Hiervan werd ook volop gebruik van
komen en met elkaar ontspannende activiteiten te
gemaakt; de wensen zijn gerapporteerd.
ondernemen. Bovendien werd ook de behoefte genoemd om af en toe uitjes te organiseren met ontspannende en
Pagina
18
Wat opviel was dat men de behoefte uitte dat er gezamen-
educatieve doeleinden.
lijke activiteiten georganiseerd moesten worden met de
Het was een geslaagde bijeenkomst en er zijn voldoende
autochtone bevolking. De aanwezigen gaven aan graag in
ideeën aangedragen om heel wat activiteiten op te zetten.
Ondernemers
Nieuws Veel meer belangstelling terugkeer
deze dag in de gelegenheid ons kantoor te bezoeken. Er zal een bestuursdelegatie aanwezig zijn, waaraan u al uw vragen, opmerkingen, etc. kunt voorleggen.
Artica Het gebouw aan de Boddenkampsingel heeft een naam gekregen: ARTICA. Deze naam is samengesteld uit ART = kunst, I – Informatie en CA = culturele activiteiten.
Psychosociale klachten bij ondernemers Onlangs publiceerde Mediant dat het aantal (voormalige)
De laatste weken heeft zich weer een aantal ondernemers
bewoners van Roombeek dat zich meldt bij Mediant met
gemeld die terug willen keren naar Roombeek. Dit is een
psychosociale klachten toeneemt. Uit contacten met
verheugende ontwikkeling, omdat hiermee de doelstelling
Mediant bleek dat dit ook om ondernemers gaat.
om de cultuur van de wijk van voor de ramp zoveel mogelijk
Uit de gesprekken met de ondernemers die het spreekuur
weer te herstellen, beter wordt ingevuld. Op dit moment
bezoeken blijkt ook wel dat, nu de grootste problemen op
hebben 64 ondernemers een beroep gedaan op een van
het gebied van financiën, belastingen, huisvesting en
de stimuleringsregelingen.
doorstarten zijn opgelost, de psychosociale klachten naar voren komen. Deze klachten uiten zich in verschillende vormen: slapeloosheid, etc. met Mediant of het IAC. Het is van het grootste belang dat
bezig heeft gehouden met de definitieve naamgeving, tot
u met deskundige hulp deze problemen aan pakt. Negeren
een naam gekomen. OGOVE heeft, zoals al eerder is
van psychische en lichamelijke klachten heeft op de lange
geschreven, gepleit voor een naam met een commerciële
termijn geen zin. U dient na te denken over de toekomst
uitstraling. We mogen constateren dat deze lobby succes
van uw bedrijf en van uw gezin of partner. Dit is voor u en
heeft gehad. De definitieve naam van het bedrijfsterrein in
uw omgeving belangrijk.
het noorden van Roombeek is: Roombekerveld.
Dus ondernemers … schroom niet om hulp te zoeken.
Deze naam is voortgekomen uit de ligging van het toekomstig bedrijfsterrein: precies op de velden van de
Ondernemersavond
voetbalclub Roombeek. Daarnaast wordt hiermee ook een
Binnenkort worden de definitieve resultaten van de
verband met de wijk gelegd. Vanwege de geschiedenis en
Getroffenenmonitor bekend gemaakt. Deze zullen worden
de ramp is dit van groot belang.
gepresenteerd op de Ondernemersavond in januari 2003. Wij zullen die avond tevens het thema psychische
Regeling 100.000 euro
klachten bij ondernemers centraal stellen.
De afrekening van de tegemoetkomingen in de schade van
Begin januari zult u een uitnodiging ontvangen met de
boven de 100.000 Euro verloopt nog steeds erg moeizaam.
datum en de agenda voor deze avond.
Inmiddels hebben de ondernemers die een beroep hebben gedaan op de uitbetaling van deze schade een brief gekregen, waarin wordt aangegeven dat de termijn van 13 weken niet gehaald zal worden. Hiermee wordt een verlenging aangegeven, waarvan we op dit moment niet kunnen inschatten hoe lang dat zal duren. Het feit dat deze vertraging optreedt, is naar onze mening niet nodig. Wij verzoeken u om uw klachten altijd aan ons door te geven. Als blijkt dat er veel klachten zijn dan kunnen we collectief deze zaak gaan bespreken met de verantwoordelijke Stichting Financiële Hulpverlening Vuurwerkramp, BCE of LASER.
Culturele Dag 25 januari 2003 De gebruikers van het pand aan de Boddenkampsingel waarin onder anderen de beide belangenverenigingen zijn gehuisvest, organiseren op zaterdag 25 januari 2003 een Culturele Dag. Naast een aantal activiteiten bent u op
19
Wij adviseren deze ondernemers om contact op te nemen
Na een uitgebreide discussie is de commissie, die zich
Pagina
Nieuwe naam bedrijventerrein: Roombekerveld
Täkskes in de weend Sinds de Amerikaanse popgroep Venice tijdens een benefietconcert ‘The Family Tree’ opdroeg aan de slachtoffers van de vuurwerkramp, heeft dit lied een bijzondere betekenis gekregen voor Enschede.
Er ontstond ook een speciale band tussen Venice en de
De groond woar ie oet stamt
bevolking van de stad. Dat bleek onlangs ook nog weer
Doar zö’j weer in verdwienen
eens toen Venice tijdens een concert het lied ten gehore
Dan zal ’n keerske schienen
bracht voor een propvolle, doodstille Vrijhof van de UT.
Zo da’w nooit verget.
Voor Venice was er na afloop van het concert ook een
Pagina Pagina
verrassing. Het koor van het Oldenzaalse revuegezelschap
Noew wie dan een van oons,
SNOR bracht tijdens een signeersessie van de band een
Veurgood möt loaten goan
Twentse vertaling van de hand van Ben Siemerink van
Holt wie meka vast
‘The Family Tree’ ten gehore. De mannen van Venice
Zo aw’t a-jt hebt doan.
waren zichtbaar aangedaan toen ‘Täkskes in de weend’ in
20
de foyer speciaal voor hun ten gehore werd gebracht.
En as de blaekes valt
Hierbij de tekst van de Twentse versie van ‘The Family Tree’:
De täkke kaal wödt, kold Is’t good te weten, as ’t weer geet deujn ’n Stamboom ook weer zal goan bleujn.
Täkskes in de weend Hedder as de weend kan leujn Täkskes in de weend
Zal ’n stamboom altied wieder greujn.
Ze buugt en mangs dan brèkt ze Toch blif’t ’n veilig plekske ‘n Boom woar ie oet stamt. Wotteln staark en deep
Colofon
Veraankerd in de eerde Zo zal allns van weerde Elk’n stoarm deurstoan. Noew wie dan één van oons, Veurgood möt loaten goan Holt wie meka vast Zo aw’t a-jt hebt doan. En as de blaekes valt De täkke kaal wordt, kold Is’t good te weetn, as’t weer geet deujn ’n Stamboom ok weer zal goan bleujn De wotteln voort de täk’ Zo as va en moo de wichter ’t Blâredek steeds dichter Woar kö’j better schoeln.
Het maandblad '13 mei - Opnieuw Beginnen' is een uitgave van het Informatie en Adviescentrum en is bedoeld voor iedereen die betrokken is bij de nazorg van de vuurwerkramp. Het maandblad biedt informatie voor gedupeerden, particulieren, kunstenaars en onder-nemers en wil een neutraal podium zijn waarop gedupeerden kunnen reageren op gebeurtenissen, vragen kunnen stellen en hun verhaal kwijt kunnen. Ingezonden stukken zijn welkom. Aan de inhoud van dit maandblad kunnen de lezers geen rechten ontlenen. Wilt u een bijdrage leveren? Als uw ingezonden brief, vraag of artikel voor het einde van de maand binnen is, dan wordt het zoveel mogelijk in de uitgave van de daarop volgende maand geplaatst of behandeld. De redactie bestaat uit Jeffrey Brinkman (Belangenvereniging Slachtoffers vuurwerkramp), Tieti Hoekstra (Mediant), Jan Schukkink, Henriette Hoogerheiden, (Informatie en AdviesCentrum), Rieneke Hesselink (Projectbureau Wederopbouw), Wout Zweers (kunstenaars). Tekstbijdragen: Fotografie: Vormgeving:
Ben Siemerink. Johan Ghijsels Digidee Ontwerpstudio BV
Redactieadres: Informatie en AdviesCentrum, t.a.v. Dhr. A.J. Schukkink Postbus 167, 7500 AD Enschede, tel. 0800 - 1100 Email:
[email protected] of iac.enschede.nl
