13 Mei
Uitgave 16, november 2002
Nieuwskrant
Informatief magazine betreffende de gevolgen van de vuurwerkramp Uitgave 1, april 2001 Maandblad van het Informatie- en Adviescentrum voor iedereen die vragen heeft over de vuurwerkramp.
Voor toelichting op de inhoud in het Turks of Marokkaans kunt u 0800-1100 bellen. Türkc,e íc,erikle ilgili ac,iklamalar ic,in bu numarayi arayabilirsiniz: 0800-1100! 0800-1100
Van hulpverlener naar hulpvrager Hij heeft gerend voor zijn leven. Niet van de plek des onheils vandaan, maar er juist naar toe. Mike Nederhoff, nu 22 jaar, vrijwilliger van de E.H.B.O, kon op 13 mei 2000 maar één ding doen. Zoveel mogelijk mensen helpen. Nu, tweeënhalf jaar later, heeft hij zelf hulp nodig om alle indrukken te verwerken. 'Ik ben teruggetrokken, onzeker, functioneer slecht en kom langzaam maar zeker ook in financiële problemen.'
Mike Nederhoff
'Het is beangstigend je zelfbeheersing te verliezen'
Op het moment van de fatale klap liep Mike Nederhoff in
rondliepen. In de buurt van de Bamshoeve verbond hij een
de binnenstad. Alles wat van glas was, sprong kapot. Hij
vrouw. Nadien ging Mike, op aanwijzing van een ambulance-
bedacht zich geen moment en rende als een bezetene
medewerker, naar het Van Heekpark. 'Ik stapte achter op
richting de zwartgrijze paddestoel die boven Enschede
een knalgele brommer en zij tegen het meisje dat ze me
Noord hing. Hij hielp mensen die met hun eigen tuinslang
naar het Van Heekpark moest brengen. Op het
blusten, zag gewonden en mensen die totaal verdwaasd
Van Heekpark waren haar moeder en tante. Huilend.
Informatie- en Adviescentrum
Twee kinderen en de hond waren nog vermist. Lang heb
in behandeling en ik hoop dat het me helpt. Een eerder
ik met ze gepraat. Met aan elke schouder een huilende
contact pakte anders uit dan ik had verwacht. Ik ben daar
vrouw. Uren later kwam het bericht dat de kinderen goed
toen niet mee verder gegaan. Nu ben ik op een punt dat ik
terecht waren. Ik hoop dat als deze mensen dit verhaal
besef dat ik eerst aan mezelf moet werken. De ramp, de
lezen ze contact met mij willen opnemen. Ik wil erg graag
tijd erna, de verwerking. Ik leef met de dag en dat wil ik
weten hoe het nu met ze gaat.'
niet langer. Ik ben een ander mens als dat ik was voor de
Zoals vele vrijwilligers heeft Mike Nederhoff lange tijd na
ramp. Dat moet ik accepteren. Pas dan kan ik ook weer
de ramp het gevoel gehad nergens bij te horen. 'Je bent
naar de toekomst kijken.'
geen slachtoffer en je bent geen beroepshulpverlener. Vrienden kennen je verhaal op een gegeven moment en
Mike Nederhoff vertelt over zijn ervaring in het
haken af. Van de spontane lefgozer veranderde ik in een
Van Heekpark. Hoe dit gezin de ramp heeft verwerkt en
teruggetrokken, onzeker persoon. Mijn relatie ging uit,
hoe het nu met ze is, is voor Mike Nederhoff erg belangrijk
concentratieverlies op het werk, ik werd bang van
te weten. Bent u of kent u de beschreven mevrouw en zou
mensenmassa's in een discotheek; allemaal dingen in het
u in contact willen komen met Mike Nederhoff, dan kunt
dagelijks leven die voor de ramp gewoon waren en nu een
u bellen met de Belangenvereniging Slachtoffers
probleem zijn. Het ergste blijft dat ik veel sneller mijn
Vuurwerkramp, 053-434 03 74.
zelfbeheersing verlies. Of het nu het onbegrip is wat je ontvangt, de rompslomp van papieren die ingevuld moeten worden of de bureaucratie waarmee je wordt behandeld. De zelfbeheersing is kwijt en dat is soms heel beangstigend.' Steun haalde Mike Nederhoff enige tijd bij Noaberschap, de organisatie van vrijwilligers van de vuurwerkramp. Geen club die sip met elkaar in een kring gaat zitten, maar een vereniging die plannen had activiteiten te ontplooien voor vrijwilligers die tijdens of na de ramp met getroffenen hebben gewerkt. Met het opheffen van Noaberschap verloor Mike de bondgenoten die hem hadden kunnen helpen zijn ervaringen een plek in zijn leven te geven. 'Nu is het enige dat ik nog kan doen naar Mediant te gaan. De aanvraag is
Pagina
2
U vraagt, wij antwoorden! Heeft u vragen waar u nu wel eens een antwoord op wilt hebben? Richt uw vraag aan de redactie, postbus 167, 7500 AD of via www.iac.enschede.nl. Als uw vraag voor het eind van de maand binnen is, dan volgt het antwoord in de volgende uitgave. Bianca de Geus
goed werd verzorgd. Ik ga ervan uit dat een ieder heeft gedaan
Psycholoog Mediant
wat hij of zij kon doen. En soms bedenk je pas achteraf dat iets
Huisdieren
misschien ook anders had gekund, maar op een moment van
De vorige maand stond er in het
spanning en angst lukt dat vaak niet. U heeft al veel meegemaakt
maandblad een artikel over een
en het lijkt me niet dat u zich schuldig hoeft te gaan voelen.
mevrouw die zich na de ramp
Anderzijds kan ik mee ook heel goed de reactie van de mevrouw
heeft ontfermd over de huisdieren.
van het pension voorstellen omdat die natuurlijk hele dagen met
Nu vind ik dat heel nobel van
die dieren in de weer is geweest. Iedereen kijkt vanuit zijn eigen
haar, maar in een bepaald
perspectief naar gebeurtenissen, en ervaart het op een eigen
opzicht heb ik wel moeite met
manier. Het is altijd moeilijk om daarover te oordelen.
wat ze zegt. Namelijk dat het is tegengevallen hoe weinig mensen eigenlijk om hun huisdieren geven omdat ze pas
Rieneke Hesselink
later hun huisdier kwamen ophalen. Dat is toch logisch?
Communicatie adviseur
Ons gezin was ook ernstig getroffen en we hadden wel
Projectbureau Wederopbouw
wat anders aan ons hoofd! Maar dat wil toch niet zeggen
Innerlijke wederopbouw
dat wij niet van ons huisdier houden? Moet ik mij nu
Tijdens en na de vuurwerkramp
schuldig voelen?
zijn beelden van de ontploffing en herinneringen aan het
Antwoord
bombardement op Pathmos in
Enerzijds is het wel begrijpelijk dat mensen die getroffen zijn
1944 bij mij door elkaar geraakt.
door de ramp zoveel te verwerken en te regelen hadden dat hun
Ik was nog jong destijds en heb
huisdier misschien niet het eerste is geweest waar ze zich
veel moeite gehad met angst en haatgevoelens. Mijn leven
zorgen over hebben gemaakt. Vooral niet toen ze wisten dat het
is lang verward en doelloos geweest. Ik zou dat lot de
slachtoffers van de vuurwerkramp willen besparen. Daarom mijn vraag: er wordt nu wel gewerkt aan het opknappen van de huizen en de buurt, maar wordt er ook wel genoeg gedacht aan de innerlijke wederopbouw van de mensen? Antwoord Al direct na da ramp zijn de nodige initiatieven ontwikkeld om datgene wat u ‘innerlijke wederopbouw’ noemt zo goed mogelijk
Inhoudsopgave
van de grond te krijgen in de wetenschap dat dergelijke gebeurtenissen een enorme impact hebben en van langdurige
Artikelen
invloed op mensen kunnen zijn.
• Van hulpverlener naar hulpvrager
1
• Stichting stadsherstel
5
Van meet af aan is er daarom aandacht geweest voor zorg en hulpverlening aan individuen, waarbij betrokkenen op individuele
Pagina
• odd Fellows: geld en mankracht voor
12
de slachtoffers van de ramp
basis de aandacht en hulpverlening krijgen die ze nodig hebben.
• Vervolgonderzoek Allochtone en Turkse getroffenen 14
Spil in dat hele gebeuren is de stichting Concense waarin een
• Functionele invaliditeit
15
groot aantal organisaties op het gebied van zorg en hulpverlening
• Filmmaakster Léontine Van Geffen-Lamers
16
met elkaar samen werken.
mét jongeren tevreden over project ‘100 Woorden’ • Wethouder Goudt heeft goede hoop op
Daarnaast is direct gestart, nog eerder zelfs dan met de fysieke wederopbouw, met dat wat we de sociale wederopbouw noemen.
18
compensatie door Den Haag • Psychische wonden helen langzaam bij
20
aannemer Fred Hofstee Doelstelling van de sociale wederopbouw is om het voor groepen mensen mogelijk te maken om het gebeurde op een goede manier
Rubrieken
te kunnen verwerken en het een plaats te geven in hun leven.
• U vraagt, wij antwoorden
2
Dat gebeurt enerzijds door mensen te ondersteunen bij het
• BSVE: Slapeloze nachten omdat de
4
omgeving) dan ze gewend waren. Anderzijds gebeurt dat door
• Fred Bosman
5
mensen in de gelegenheid te blijven stellen elkaar bij allerlei
• Activiteiten en regelingen
6
activiteiten te ontmoeten. We verwachten dat mensen daardoor
• Beeld van een kunstenaar
9
beter in staat zijn om met lotgenoten hun eigen situatie en
• Het moment van...
gevoelens te bespreken en op die manier elkaar tot steun te zijn.
• Opnieuw Beginnen aan de Singel
17
Daardoor vinden ze sneller een eigen vertrouwde plek terug, die
• Ondernemersnieuws
19
13
als basis kan dienen in hun dagelijks leven en handelen.
Van de redactie: Samen met bewoners is ook nagedacht over de nieuwe wijk die
Voor u ligt het novembernummer. In dit nummer een
moet gaan ontstaan.
interview met de Léontine Van Geffen-Lamers, maakster
In de vele participatiebijeenkomsten gaven zij aan dat de nieuwe
van de documentaire '100 woorden - de film' die in
wijk een gevoel moet oproepen van vertrouwdheid en bekendheid.
oktober in premiere is gegaan. Zij volgde de 15 jongeren,
Een wijk waar niet alleen wonen centraal staat, maar ook
die in het theaterstuk '100 woorden' hun ervaringen met
ontmoeten, eigen activiteiten organiseren en ruimte krijgen om
de ramp naar voren brachten, vanaf de eerste repetitie
stil te staan bij 13 mei 2000. Maar ook onderwerpen als de
tot en met de laatste voorstelling met haar camera.
inrichting van de openbare ruimte, en welke voorzieningen een wijk zou moeten hebben, zijn nadrukkelijk aan de orde geweest.
In een interview legt Wilco Blanken, medisch adviseur bij de Uitvoeringsorganisatie Personenschade
Dit proces heeft een duidelijke invloed gehad op het uiteindelijke
Vuurwerkramp (UPV), uit wat functionele invaliditeit
Ontwikkelingsplan Roombeek en daarmee op de voorzieningen-
precies inhoudt en wanneer mensen in aanmerking
structuur van de nieuwe wijk.
komen voor een éénmalige tegemoetkoming in het kader van de 'regeling tegemoetkoming financiële
"Innerlijke wederopbouw" heeft dus duidelijk aandacht gekregen
gevolgen in verband met functionele invaliditeit
en blijft dat krijgen.
vuurwerkramp'. In de activiteitenrubriek is er aandacht voor de wederopbouw. Uit de nazomernota van het Projectbureau Wederopbouw blijkt dat de wederopbouw over het algemeen naar wens verloopt. Zowel de sociale als de fysieke wederopbouw liggen op koers. Ook is er nieuws over de kaveluitgifte in Roombeek. Vanaf volgend jaar wordt via een uniek systeem bouwgrond aan particulieren verkocht. Tot slot graag uw aandacht voor de activiteiten die de komende maanden in de wijken worden georganiseerd.
3
huurcompensatie stopt
Pagina
wonen en verblijven in een andere wijk (een andere sociale
Pagina
Slapeloze nachten omdat de huurcompensatie stopt Een grote groep getroffen inwoners van Roombeek krijgt volgend jaar te maken met financiële problemen. Per 1 maart 2003 vervalt voor hun de huurcompensatie. Voor huurders uit Roombeek, die door de vuurwerkramp waren gedwongen een duurder huis te nemen, kan dit betekenen dat ze worden geconfronteerd met een verdubbeling van de maandlasten. ´Onacceptabel´, zegt de BSVE over deze gang van zaken. 'Zolang de mensen gedwongen zijn te wonen in dure huurhuizen kan het niet zo zijn dat ze dit met eigen geld moeten financieren.'
Pagina
4
De Tweede Kamer nam in de zomer van 2000 een wet aan
problemen gaan komen. Met name bij de laagste inkomens
die voorzag in compensatie voor bewoners van een
vallen de zwaarste klappen. Mensen slapen er al niet meer
huurhuis uit het getroffen gebied. Uitgangspunt was dat
van. Straks krijgen ze een enorme stijging in de lasten en
niemand de gevolgen van de vuurwerkramp financieel
er is geen oplossing in zicht. De BSVE heeft het probleem
zou voelen en ingeschat werd, dat in de zomer van 2003
herhaaldelijk onder de aandacht gebracht, maar het is
iedereen weer terug zou kunnen keren naar de oude stek.
nooit serieus opgepakt. De getroffenen zijn er altijd van
De realiteit is anders. Pas over anderhalf tot twee jaar
uit gegaan dat de regeling verlengd zou worden tot het
krijgen de eerste oud-bewoners hun sleutel overhandigd.
moment van terugkeer. Nu is het voor veel mensen vijf
Tot die tijd woont iedereen verspreid over Enschede in
voor twaalf. Verhuizen is geen optie omdat er geen
huizen die soms twee keer zoveel kosten als de huizen in
woningen zijn, nog geheel afgezien van de kosten. Hier
Roombeek. Tot 1 juli 2003 zouden ze worden gecompenseerd
moet gewoon een oplossing voor komen.'
in de huurprijs als hun tijdelijke woning duurder was dan hun huis in Roombeek. Al bijna drie jaar betalen deze
De problematiek van het beëindigen van de huurcompensatie
mensen hogere onroerend zaakbelasting (OZB) en soms
terwijl de nieuwe huizen in Roombeek nog niet klaar zijn,
ook servicekosten of parkeerleges. Vanaf juli volgend jaar
heeft de BSVE dit voorjaar al aangekaart bij de gemeente
kunnen ze ook nog eens zelf de volledige huur gaan betalen.
en de vaste kamercommissie van de vuurwerkramp. Tot
Renske Barelds maakt een optelsom. Voor haar oude huis
nu toe is er echter weinig actie ondernomen vanuit de
aan de Nachtegaalstraat betaalde ze euro 239,- (527 gulden).
gemeente of overheid. Wethouder Bleker: 'Bij iedereen is
In haar huidige woning aan de Hassinklanden betaald ze
bekend dat de huurcompensatiewet in juli 2003 zal
420 euro. Het verschil van ruim 180 euro wordt
ophouden. Het is een financiële regeling die door het
gecompenseerd. Door de vuurwerkramp is Renske Barelds
ministerie is uitgedacht en door de corporaties wordt
in de WAO terecht gekomen wat haar 350 euro aan inkomen
uitgevoerd. De gemeente staat hier buiten. Het is aan de
scheelt. De lagere inkomsten plus de duurdere woonlasten
corporaties en de belangenvereniging om stappen te
maakt dat Renske Barelds vanaf juli volgend jaar ruim 500
ondernemen als de regeling niet in alles voorziet.'
euro per maand minder te besteden heeft dan voor de vuurwerkramp. Omdat de echtgenoot van Renske Barelds
Vanuit de BSVE, woningcorporaties en huurders zelf, is de
werkt, komt het gezin niet in aanmerking voor huursubsidie.
problematiek nog eens duidelijk gemaakt bij de overheid.
Ook Peter Schaapman verwacht vanaf 1 maart stevig te
Geprobeerd wordt de huurcompensatie te verlengen totdat
moeten gaan betalen voor de tijdelijke woning aan de
de mensen weer terug kunnen keren naar de oude wijk.
Hanenberglanden. Als tweeverdieners komt het gezin Schaapman niet in aanmerking voor huursubsidie. Het verschil in huur tussen hun toenmalige huis aan de Merelstraat en de huidige woning bedraagt 190 euro per maand. Het feit dat ze uit eigen portemonnee moeten gaan bijbetalen voor iets waar ze niet zelf voor hebben gekozen en ook niet hadden gedaan als de vuurwerkramp hun huis had gespaard, stoort hen enorm. Daniël Hartman, coördinator materieel van de BSVE: 'Op dit moment hebben zich al tientallen mensen bij ons gemeld die straks in de
Fred Bosman Groepsmens Bent u een groepsmens? Van mijzelf weet ik het eigenlijk niet. Wat is trouwens een groepsmens? In grote gezelschappen voel ik me nooit zo op mijn gemak. Ik haat groepsreizen. En als ik er niet aan ontkom om iets in een groep te doen, (familiebijeenkomsten, verjaardagen) zoek ik het liefst iemand op om in een hoekje te zitten praten. Ik zal dus wel geen groepsmens zijn. Aan de andere zoals teams waarin ik heb gewerkt en cursussen of
'Schade kan tot 1 juli 2003 worden gemeld'
opleidingen die je ook meestal in een groep doet. Maar
Stadsherstel krijgt nog steeds aanvragen van getroffenen
een groepsmens? Dus iemand die zich alleen in een groep
in het zogenoemde buitengebied (buiten de kern van het
prettig voelt? Nou nee, dat ben ik niet echt. Ik kan me
rampgebied) om woningen op schade te keuren. Een aantal
daarom ook goed voorstellen dat een cliënt, op mijn
van deze 'late verzoeken' heeft betrekking op woningen die
voorstel om de behandeling in een groep te volgen, eerst
door de eigenaars zelf, of in eigen beheer, zijn opgeknapt.
niet zo enthousiast reageert.
Volgens Lia Bruns, als bewonersondersteuner verbonden
"Wat heb ik er aan om de verhalen van iemand anders
aan Stadsherstel, 'vragen sommige mensen zich af of het
aan te moeten horen," of: "Wat heeft een ander voor
eerste herstelwerk wel goed is uitgevoerd. Andere nieuwe
belang bij mijn verhalen." Maar ook: "Ik zou niet vrijuit
aanvragers melden zich omdat ze gehoord hebben van de
durven praten als er anderen bij zijn." En: "In een groep
werkwijze van Stadsherstel en van de garantieverklaring.'
krijg je niet zo veel aandacht van de therapeut als
Deze verklaring heeft betrekking op het keuringsrapport.
wanneer je alleen bent".
Als er geen schade wordt vastgesteld die een relatie heeft
Dat zijn zo de bezwaren die je hoort.
met de vuurwerkramp, kan de eigenaar na cederen van de
Allemaal heel voorstelbaar. Toch werken we in de
verzekeringsgelden, een garantiecertificaat krijgen. Deze
hulpverlening veel met groepen. Ook in de nazorg
garantie is geldig tot 2010. Komt er toch nog schade aan het
vuurwerkramp. De mensen die eraan deelnemen zijn over
licht, zogenoemde vervolgschade, dan kunnen mensen een
het algemeen positief. Waarom?
beroep doen op deze garantie van Stadsherstel. De garantie
Omdat ze ondanks alle bezwaren in het begin toch merken
op de verrichte werkzaamheden van de aannemer is een
dat het nuttig en plezierig kan zijn met lotgenoten in een
ander verhaal. Deze garantie verloopt via de aannemer.
groep te zitten en van elkaar te leren. Omdat ze merken
Op advies van de gebruikersraad heeft Stadsherstel besloten
dat de sfeer in een groep heel optimistisch kan zijn,
de einddatum voor het aanmelden te verlengen tot 1 juli 2003.
ondanks alle problemen die men elkaar vertelt.
De strakke planning uit de beginfase wordt nog steeds
Herkenning is een belangrijke ervaring waar mensen wat
gevolgd. Zij ligt, wat keuren, herstellen en opleveren betreft,
aan hebben in hun behandeling, zo blijkt steeds weer. "Ik
nog steeds op schema. Lia: 'Binnenkomende aanvragen
dacht eerst dat ik de enige was die zo dacht," wordt nog al
kunnen dan ook nog steeds worden ingepast. Maar er is
eens opgemerkt. Als een groep goed geleid en begeleid
ons veel aan gelegen om duidelijkheid te krijgen over de
wordt is het delen van gevoelens en gedachten met elkaar
vraag waar de komende periode nog rekening mee moet
een waardevolle ervaring en heel leerzaam.
worden gehouden. We hopen dat gedupeerden met een
Daarnaast biedt een groep troost en steun: je hebt het
hulpvraag daarmee haast maken, zodat iedere aanvrager
gevoel dat je er niet alleen voor staat: mensen in de groep
nog geholpen kan worden. Het ziet en nu naar uit dat er
voelen echt met je mee.
in de loop van 2003 veel lopende projecten kunnen worden
Overigens kan ik u verzekeren dat er in zo'n therapiegroep
afgerond. De rest van het werk kan, in de pas met de
ook wel wordt gelachen. Er is niet alleen maar treurnis en
planning, rond de zomer van 2004 voltooid zijn.'
verdriet.
Stadsherstel kan huiseigenaren bijstaan, bijvoorbeeld
Toch maar in de groep dan? Geloof me maar dat je altijd
door het complete schadeherstel over te nemen, of door
wel iemand vindt met wie je wat kunt delen, daar hoef je
getroffenen te voorzien van bouwkundig en juridisch advies.
echt geen groepsmens voor te zijn.
Het werkgebied is het gebied buiten het plangebied Roombeek. Waar het om gaat is dat gedupeerden redelijker-
Fred Bosman
wijs aan kunnen tonen dat er een verband bestaat
Psychiater Mediant Nazorg
tussen de schade aan de woning en de vuurwerkramp.
Vuurwerkramp
Bij de Stichting Stadsherstel hebben zich na de vuurwerkramp 1220 particuliere woningbezitters voor hulp aangemeld. De vraag varieert van hulp bij herstel van lichte schade tot in enkele gevallen hulp bij sloop en herbouw van de woning. Totnogtoe zijn 724 gevallen van lichte schade afgehandeld. Van de overige hulpvragen zijn er 275 in behandeling en moet aan 221 aanvragen nog worden begonnen.
Pagina
Stichting stadsherstel
5
kant heb ik wel goede herinneringen aan bepaalde groepen,
&
Activiteiten Regelingen
Toekomst omgewaaide boom
bezoek was. En omdat ik er met plezier heb gewerkt, vind ik het jammer dat
Pagina
6
Tijdens de hevige storm onlangs is de prachtige berken-
ik uit die tijd geen foto's heb. En nu is de hele buurt weg.
boom op de hoek van de Renbaanstraat en het Talmaplein
Mijn vraag is dan ook: zijn er lezers die mij kunnen helpen aan
omgewaaid.
een foto, of foto's van die hoek waar onze worstmakerij op
Veel mensen hebben laten weten dit erg 'jammer' te vin-
staat?
den. De berk heeft inmiddels een goede bestemming
Als u mij die toestuurt, ben ik u zeer dankbaar en zal ik de
gekregen. Het zou erg zijn wanneer het hout van deze
kosten vergoeden."
boom in de houtversnipperaar zou zijn gekomen. Dorien Boekhout, die vanuit beeldend werken kinderen begeleidt,
Jan Kuipers,
gaat met de kinderen van stam en takken kunst maken
Leidseplein 29 zw,
die zoveel mogelijk weer een plekje krijgt in Roombeek.
2013 PV Haarlem.
De boom keert weer terug in een andere gedaante en
Tel. 023 - 5312944.
krijgt zodoende symbolisch weer een plek. Dorien wacht echter nog op een werkruimte voordat ze met hout en kinderen echt aan de slag kan.
Wederopbouw Roombeek ligt op koers Uit de nazomernota van het Projectbureau Wederopbouw blijkt dat de wederopbouw over het algemeen naar wens
Wie heeft een foto van Vleeswarencombinatie Unicum? De volgende brief kwam bij de redactie binnen:
verloopt. Het Projectbureau heeft in 2001 een programma opgesteld, waarin de plannen voor de sociale, economische en fysieke wederopbouw zijn uitgewerkt tot en met 2007. Ieder jaar wordt de stand van zaken voorgelegd aan de
"In de jaren zestig, tot begin zeventiger jaren, bevond zich
raad en worden de plannen waar nodig bijgesteld.
achter de slagerij van Johan ten Vergert op de hoek van de
Op basis van de uitkomsten van de Getroffenenmonitor
Tollensstraat en de Roomweg, een klein vleeswarenbedrijfje,
blijkt dat de situatie van de brede groep getroffenen weer
genaamd vleeswarencombinatie Unicum. Veel buurtbewoners
begint te normaliseren. Een aantal plannen voor de sociale
zullen dit niet weten, omdat het bedrijf vanaf de straat niet
wederopbouw kan daarom worden afgebouwd, zoals het
direct zichtbaar was.
organiseren van laagdrempelige ontmoeting en ontspanning.
In dat bedrijfje werkten vier mensen: Herman Levink, Jan
De nadruk wordt meer gelegd op maatschappelijke
Hazelhof, Hans de Vries en ondergetekende, Jan Kuipers. Het
participatie en vrijwilligerswerk.
was een klein bedrijfje, met een grote productie, dus hard
Een ander voorbeeld is het investeren van geld om de
werken. We hadden geen tijd om foto's te maken. Ik heb er vijf
achterstanden bij het maatschappelijk werk naar aanleiding
jaar met plezier gewerkt en bewaar prima herinneringen aan de
van de ramp in te halen. Nu die achterstand is weggewerkt,
leuke ploeg collega's. Nadat ik buiten Enschede was gaan
kan de bijdrage worden stopgezet. Voor bepaalde groepen,
werken, reed ik er nog wel eens langs als ik in Enschede op
zoals geherhuisveste mensen, ondernemers en allochtonen,
geldt dat er nog steeds problemen zijn. De inspanningen
vuurwerkramp al de Vinex-locatie Groot-Roombeek
van de sociale wederopbouw worden de komende tijd dan
gepland. Door de vuurwerkramp zijn deze plannen komen
ook met name op deze groepen gericht.
te vervallen en is een nieuw ontwerp gemaakt voor dit
Doordat de problemen van de ondernemers en kunstenaars
deelgebied. Bouwfonds Woningbouw gaat op dit terrein
door persoonlijke gesprekken nu beter in beeld zijn, kan
52 half vrijstaande eengezinswoningen realiseren. Elke
meer maatwerk geboden worden. Dit moet voorkomen dat
woning heeft eigen garage en tevens kan op het eigen erf
ondernemers in ernstige problemen raken. De nadruk van
geparkeerd worden.
de economische wederopbouw zal de komende tijd meer komen te liggen op het stimuleren van werkgelegenheid en bedrijvigheid in Roombeek. Uiteindelijk moeten in de
zo’n 13 banen en 30 cursusplaatsen per jaar gerealiseerd
Bouwgrond te koop in Roombeek Particuliere bouwer kiest zelf aantal vierkante meters
worden voor mensen die moeilijk op de reguliere
In Roombeek wordt vanaf volgend jaar via een uniek
arbeidsmarkt terechtkunnen.
systeem bouwgrond aan particulieren verkocht. Voortaan
De fysieke wederopbouw verloopt volgens planning.
worden geen vaste kavels door de gemeente uitgegeven,
De Wachters van Roombeek zijn weer bewoond, de eerste
maar worden vierkante meters grond door makelaars op
bouwactiviteiten zijn zichtbaar op het Menkoterrein en
de vrije markt verkocht. De grondprijzen verschillen per
half november start Domijn met deelplan Het Talma.
deelgebied en behoren tot de laagste prijzen voor
De bouwadviesbureaus hebben al verschillende gesprekken
bouwgrond in stadscentra in Nederland. Als alles goed
gevoerd met mensen die terug willen keren op een eigen
gaat, dan zal met dit nieuwe systeem van kaveluitgifte
kavel in Roombeek.
volgend jaar maart worden gestart.
Naar verwachting zal het Projectbureau Wederopbouw eind
Het nieuwe systeem van gronduitgifte sluit aan bij het
2004 ophouden te bestaan. Dan nog lopende projecten
particulier opdrachtgeverschap, het in eigen opdracht
worden ondergebracht in de gemeentelijke organisatie.
(laten) bouwen van een woning. De komende vijf jaar
nieuwe wijk Roombeek 1200 nieuwe arbeidsplaatsen worden gerealiseerd. Daarnaast moeten gedurende vier jaar
worden ongeveer 500 tot 600 kavels uitgegeven in Roombeek. Het streven is dat in Roombeek meer dan de helft van particuliere woningen door zelfbouwers wordt
Geen vaste kavels De verkoop van grond in Roombeek vindt plaats via het vrije marktprincipe (‘wie het eerst komt wie het eerst maalt’). De gemeentelijke lijst van kavelzoekenden is –behoudens een overgangsperiode– niet op Roombeek van toepassing. De bedoeling is dat de makelaars ieder gaan samenwerken met één van de drie geselecteerde bouwadviesbureaus, die zelfbouwers zullen ondersteunen bij het ontwerpen en bouwen van hun droomhuis. Een ander belangrijk verschil met de traditionele wijze van kaveluitgifte is dat deelgebieden of stroken worden vrijgegeven voor verkoop en dat binnen deze gebieden belangstellenden (binnen bepaalde marges) vierkante Feestelijke eerste bouwhandeling
meters kunnen afnemen in plaats van vaste kavels. Via een gezamenlijke bijeenkomst met de gegadigden en in een gesprek met een gemeentelijke stedenbouwkundige wordt uiteindelijk de definitieve kavel vastgesteld en kan tot koop worden overgegaan. Door deze wijze van gronduitgifte is de keuzevrijheid maximaal én is particulier opdrachtgeverschap ook haalbaar voor de modale inkomens. Daarnaast biedt het juist ook voor de bovenkant van de markt interessante mogelijkheden. Kavellijst Om recht te doen aan de positie van de ingeschrevenen
Eerste bouwhandeling Menko
op de bestaande gemeentelijke kavellijst wordt nog dit
Donderdag 17 oktober vond op feestelijke wijze de officiële
jaar een eerste tranche kavels aan hen aangeboden. Het
bouwhandeling plaats van de eerste nieuwbouwwoningen
gaat naar verwachting om ongeveer 75 kavels. Na maart
in Roombeek. Burgemeester Mans en de directeur van het
2003 hebben ingeschrevenen op de gemeentelijke kavellijst
Bouwfonds lieten op het terrein ’t Menko honderden
geen voorrangspositie meer. Oud-bewoners van Roombeek,
gekleurde ballonnen op die uit een opblaasbaar huis te
zowel de huurders als de particuliere eigenaren die met
voorschijn kwamen.
zelfbouwplannen rondliepen, zijn intussen allemaal door
De bouw op ’t Menko is niet het begin van de wederopbouw
het Projectbureau Wederopbouw benaderd.
van Roombeek. Op de plek van ’t Menko stond voor de
Pagina
7
gerealiseerd.
Teruggave beschilderde schuttingdelen
Ontmoeting in het Circus Het jaar loopt alweer ten einde. In 2002 is achter de schermen veel gebeurd aan de wederopbouw van Roombeek. Inmiddels zijn in de wijk de eerste bouwactiviteiten te zien. Een aantal gezinnen van de Lasondersingel woont zelfs alweer in hun oude woning. Het afgelopen jaar hebben meer mensen de keuze gemaakt om definitief terug te gaan naar de wijk. Of om niet terug te keren. Hoe het ook zij, voor veel oud-bewoners is het vast de moeite waard om oude buren weer eens te zien en te spreken. Daartoe bestaat de gelegenheid op 23 december en wel op een bijzondere plek: de tenten van het Circusfestival Enschede. Deze gelegenheid is voor alle gezinnen die direct na de vuurwerkramp ontheemd zijn geraakt. Hun huis was volledig verwoest of onbewoonbaar en daarom moesten ze elders gaan wonen. De gezinnen die het betreft hebben inmiddels een uitnodigingsbrief ontvangen van het
De eerste tentoonstelling in het Los Hoes van het
Projectbureau Wederopbouw.
Rijksmuseum Twenthe is goed bezocht. De eerste expositie bestond uit bijna 250 foto’s van de schuttingdelen die om het rampgebied hebben gestaan. Veel mensen hebben vlak na de ramp van alles geschilderd
Mediant
en geschreven op de houten panelen. In de afgelopen
Op grond van onderzoek bij Mediant Nazorg Vuurwerkramp
twee maanden hebben de makers de kans gekregen hun
(zie vorige uitgave) is duidelijk geworden dat een aantal
beschilderde schuttingdeel of een foto daarvan weer terug
cliënten eerder de behandeling stopt dan wenselijk zou
te krijgen. De openbare basisschool De Noordlinde en een
zijn, vanwege praktische redenen. Belangrijkste reden
aantal particulieren heeft hier gebruik van gemaakt. In
daarbij is het feit dat de behandeling plaats vindt binnen
totaal zijn 13 schuttingpanelen uitgegeven en acht foto’s
kantoortijden. Mocht dit voor u ook grote problemen
van schuttingdelen nabesteld.
opleveren dan biedt Mediant de mogelijkheid in overleg
Vanaf midden december is een nieuwe tentoonstelling
afspraken te maken voor behandeling na 17.00 uur.
met een ander thema in het Los Hoes te zien. Pagina
8
Ponyboerderij bij ’t Bouwhuis
Cursus voor Turkse vrouwen Vanaf half januari zal door Mediant een cursus worden
B en W hebben ingestemd met een voorstel om bij
gestart voor Turkse vrouwen met depressieve klachten.
’t Bouwhuis een ponyboerderij te realiseren in het kader
De cursus bestaat uit 12 bijeenkomsten op de woensdag-
van de sociale wederopbouw. Op dit moment wordt nog
ochtend van 09.15 uur tot 11.15 uur en zal worden gegeven
gewerkt aan het bedrijfsplan. Zoals het er nu uitziet, kan
door Mevr.S.Acar-Gültepe en mevr.T.Hoekstra. Er zal een
de ponyboerderij in het voorjaar van 2003 open gaan.
tolk aanwezig zijn. Voordat de cursus begint wordt met de
De ponyboerderij is een wens van kinderen uit Roombeek.
vrouwen die zich hebben aangemeld een kennismakings-
Het idee is al snel na de ramp ontstaan, maar het was
gesprek te houden. Voor meer informatie kunt u bellen
moeilijk om een goede plek te vinden voor het initiatief.
met Mediant tel: 053-4829982 , ook zijn binnenkort folders
’t Bouwhuis, een instelling voor verstandelijk gehandicapten,
over de cursus te verkrijgen bij Mediant, AMW, gezond-
biedt nu de ruimte aan. De ponyboerderij wordt gecombi-
heidscentra en buurthuizen.
neerd met de kinderboerderij van ’t Bouwhuis. De ponyboerderij is straks voor iedereen toegankelijk. Uitgangspunt is niet een manege, maar een voornamelijk stelling. Hierbij staat naast sport de omgang met paarden
Voor alle geherhuisveste getroffenen en buitenringers
centraal. Kinderen leren spelenderwijs allerlei sociale
Als u zich wilt aanmelden voor deze activiteiten, dan
vaardigheden door het omgaan met paarden. Ze kunnen
kunt u contact opnemen met:
daarnaast voor een gering bedrag per week de eerste
Bewonersondersteuner A.Yayla, Buurthuis Laares, Tel: 433 37 68,
beginselen van het paardrijden leren. De ponyboerderij
e-mail:
[email protected]
biedt veel mogelijkheden voor vrijwilligers, bijvoorbeeld
Bewonersondersteuner D. Wiggers, SCW De Roef,
bij het beheer en de aanleg van een buitenbak of weiden.
tel: 053-4319966, e-mail:
[email protected].
Bovendien geeft de ponyboerderij mogelijkheden voor de
Het wordt op prijs gesteld als u mee blijft denken met de
eigen bewoners van ’t Bouwhuis en wordt integratie
bewonersondersteuners. Op deze manier kunnen de
tussen wijkbewoners en de bewoners bevorderd door deze
activiteiten nog beter worden afgestemd op uw wensen.
locatie.
Er is helaas geen kinderopvang bij deze activiteiten geregeld.
door vrijwilligers gerunde ponystal met een wijlzijnsdoel-
Mocht het om deze reden een probleem voor u zijn om aan de activiteiten deel te nemen, dan kunt dit met de bewonersondersteuner bespreken. Zij zullen dan proberen kinderopvang voor u te regelen.
Activiteit
Aantal en dag
Datum
Tijd
Zwemmen
1x per maand op
v.a. 3 december 19.00-21.00 uur
Vrouwen vanaf 16 jaar
1e dinsdagmiddag
Zaalsport Activiteiten
2x per maand
Mannen vanaf 16 jaar
op maandag avond
Zaalsport Activiteiten
2x per maand
Vrouwen vanaf 16 jaar
op maandagavond
Sauna Mannen
1x per twee maanden
Mannen vanaf 16 jaar
op zondag ( bij voldoende animo)
Sauna Vrouwen
1x per maand op zondag 08 december
Vrouwen vanaf 16 jaar
(bij voldoende animo)
Turkse Volksdanscursus
1x per week op zondag Elke zondag 1x per jaar zaterdag
Locatie
3 1,50 p.p.
Aquadrome
E-pas 3 1,- excl. reis v.a. 2 december 18.15-19.30 uur
3 5 per 5x
De Roef
per keer 3 1,50 v.a. 9 december 18.15-19.30 uur
3 5 per 5x
De Roef
per keer 3 1,50 22 december
18.30-23.00 uur 18.30-23.00 uur 13.00-14.45 uur
Vrouwen vanaf 14 jaar Kerstzaal voetbal toernooi
Kosten
21 december
10.00-16.00 uur
Mannen vanaf 16 jaar
3 6 p.p.
Haaksbergen
incl. reis
De Wilder
3 6 p.p.
Haaksbergen
incl. reis
De Wilder
3 50 p.p. per seizoen Buurthuis E-pas 3 35 p.p.
Laares
3 5 p.p
Diekmanhal
incl. Eten+drinken
Culturele avond
1x per maand
Muziek &dans (vanaf 12 jaar)
Laatste vrijdag v.d mnd
29 november
19.30-21.30 uur
3 1 p.p.
Buurthuis
incl. thee/koffie
De Kom
Multiculturele Kookclub
2x per maand
v.a. 4 november 18.30-21.30 uur
M/V vanaf 16 jaar
maandagavond
Om de 2 weken
3 2 p.p
Turkse theemiddag
2x per maand
15 januari
14.30-16.30 uur
Geen kosten
M/V vanaf 16 jaar
woensdagmiddag
Lunch & educatieve
1x per maand
v.a.11 november
14.30-16.30 uur
Geen kosten
bijeenkomst (M vanaf 16 jaar) vrijdagmiddag Iftarmaaltijd
1x per jaar
M/V vanaf 16 jaar
vrijdag
Cursus Omgaan met
8x wekelijks
spanningsklachten (7x)
woensdagochtend
Buurthuis Galvani SWO Anadolu Moskee
15 november
16.00-18.00 uur
v.a. 20 november 9.30-11.30 uur
Geen Kosten
De Roef
3 2,- p.p.
Wijkwinkel
voor yoga cursus
‘t Lindenhof
Cursus Yoga (1x) Nederlands 5x wekelijks
januari
9.30-11.30 uur
gezondheidsklachten en Yoga woensdagochtend
3 2,- p.p.
Wijkwinkel
voor yoga cursus
‘t Lindenhof
3 2,- p.p.
Speeltuin
voor yoga cursus
Hoogeland
3 10 p.p.
Anadolu
Nederlands sprekende geherhuisveste getroffenen Cursus Omgaan met
8x wekelijks
spanningsklachten (7x)
woensdagochtend
29 januari
9.30-11.30 uur
Cursus Yoga (1x) Turks sprekende geherhuisveste getroffenen Omgaan met Pubers
10 bijeenkomsten
Geherhuisveste getroffen
elke week
februari
10.00-12.00 uur
voor de hele cursus moskee
allochtone mannen die kinderen hebben tussen 10-18 jaar
Beeld van een kunstenaar: André Boone André Boone, geboren in 1956 te Akersloot, studeerde in
André Boone over 13 mei 2000: 'Het licht in de bibliotheek
1984 af aan de AKI. Hij is beeldhouwer. Tijdens zijn verblijf
viel uit en het gebouw schudde op zijn grondvesten. Ik
op Java, Indonesië, zag hij een enorme menigte met
ben geen slachtoffer van deze ramp, maar ik heb vanaf
enorm veel plezier naar de wajang kulit, schaduwpoppen,
het moment dat duidelijk werd wat het voor mijn collega's
kijken. Er waren momenten dat de mensen bulderden van
en voor studenten betekende, me samen met anderen
het lachen. André vroeg zich af wat hier nu precies
intensief bezig gehouden met het opsporen van mensen
gebeurde. Al vrij snel werd duidelijk dat de onooglijke
en het registreren van hun gegevens.'
dikzak Semar, in gezelschap van Gareng, Bakong en Petruk, zijn meester bijstond met goede raad. Op de bijgaande illustratie wordt Semar afgebeeld. Hij gaat recht op zijn doel af. De figuur Semar is in het spel van de Wajang Kulit een goddelijk wezen van twee geslachten dat voortdurend winden laat. In zijn manier van praten is hij een ongeleid projectiel; hij flapt er echt van alles uit. In Indonesië mag hij binnen dit spel allerlei kritiek uiten. Dit is buiten het spel vrijwel onmogelijk. Hij speelt de nar, is een soort beschermengel en bron van waarheid en wijsheid. Uit het volgende citaat uit 'Verre Vrienden,' blijkt de ware aard van de figuur Semar: 'Zo dien ik de wijsheid, want waar de deftige ernst van de heer faalt, verricht de dwaasheid van de dienaar goed werk. En waar men de wijsheid niet verstaat, daar doet de zotheid beter werk.'
Pagina
Cursus Omgaan met
9
sprekende geherhuisveste getroffenen
Odd Fellows: geld en mankracht voor de slachtoffers van de ramp In een historisch gebouw aan de Nicolaas Beetsstraat is al decennia lang een afdeling van de internationale broederschap Odd Fellows gehuisvest. Vlak na de ramp hebben de Enschedese Odd Fellows een commissie Roombeekramp opgericht. Tegelijkertijd is er geld ingezameld om de getroffenen van de ramp te kunnen helpen. Nu, bijna twee en een half jaar na de ramp en vele gerealiseerde projecten later, is de taak van de commissie nagenoeg volbracht.
Gerrit: ‘Als commissie Roombeekramp hebben we besloten dat we met het fonds getroffenen wilden helpen die tussen wal en schip waren gevallen. We hebben daarom eerst contact gezocht met mensen die inzicht hadden in de situatie van de getroffenen. We hebben onder andere contact gelegd met de wijkagent en met vertegenwoordigers van stadsdeel Noord en het Kompas.’ Dinie: ‘Dit heeft een lijst opgeleverd van groeperingen en individuen die hulp konden gebruiken.’ De commissie Roombeekramp heeft sinds 13 mei 2000 de volgende activiteiten gerealiseerd: • Themapakket voor de peuterspeelzaal Dikkerdje Dap • Themapakket voor de basisschool Anna van Buren • Buiten overblijfplaats voor de leerlingen van de Huifkar –openbare school voor Voortgezet Speciaal Onderwijs. • Een tweetal vakanties voor getroffen gezinnen • Een auto voor een door de ramp getroffen invalide man • Een financiële bijdrage aan de Mariakerk voor de restauratie van het kerkorgel • Hulp aan de Reuma Patiëntenvereniging bij de inrichting van hun locatie (de oude Anna van Burenschool), waarbij stoelen, luxaflex e.d. zijn aangeboden.
Pagina
12
De commissie ‘Roombeekramp’van Odd Fellows
Gerrit: ‘In alle gevallen is financiële hulp geboden, maar daarnaast is ook onze persoonlijke inzet een wezenlijk onderdeel van de hulp geweest. Zo hebben we de overblijfplaats bij de Huifkar helemaal zelf gemaakt. We hebben de tuin zelf ontworpen, we hebben zelf gespit, geschoffeld, schoongemaakt en getimmerd. Het was een hele prettige ervaring. Het enthousiasme waarmee we daar ontvangen werden was hartverwarmend.’ Bertus: ‘We wilden echt zelf wat doen. Op die manier krijg je meer binding met de mensen.’ Carl: ‘Ja, het geeft een goed gevoel.’ Pieter: ‘Ik rij er zo nu en dan weer eens langs. Ik ben niet de enige. Door andere leden wordt de plek ook in de gaten gehouden. Als er achterstallig onderhoud is, laten ze ons dat meteen weten.’ Dinie: ‘Door de inzet van de leden van Odd Fellows is de overblijftuin aangelegd voor een fractie van wat het De commissie Roombeekramp bestaat uit zeven leden:
normaal had gekost.’
Ans Ehrhardt, Jan Hendriks, Carl Kamphuis, Dinie Kleisen, Pieter van Riesen, Gerrit Schurink en Bertus Wermer.
Gerrrit: ‘Er is nu nog wat geld over. We hebben besloten
Gerrit: ‘De Odd Fellows hebben zich tot doel gesteld de
dit ter beschikking te stellen om een bijdrage te leveren
samenleving verdraagzamer te maken en op te komen
aan het Monument Vuurwerkramp. Van het geld kunnen
voor onze medemensen. Deze gedachte is niet gebaseerd
banken bij het monument geplaatst worden. Als dat
op een religieuze of politieke achtergrond. Wij proberen,
gerealiseerd is, is onze taak volbracht. Tot die tijd blijven
onder andere door middel van onze Commissie
we een slapende commissie. We blijven de ontwikkelingen
Maatschappelijke Activiteiten, mensen te helpen door
in de gaten houden, maar onze grootste taak -de besteding
kleinschalige maatschappelijke activiteiten te ontplooien,
van de gelden van het fonds- zit erop.’
waarbij we niet alleen geld geven, maar ook daadwerkelijk zelf wat doen.’ Direct na de ramp is bij de verschillende loges (afdelingen, red.) van de Odd Fellows in Nederland en België geld ingezameld voor de slachtoffers van de vuurwerkramp. In totaal heeft dit zo’n 46.000 gulden opgeleverd dat gestort is in een fonds.
Voorjaar 2001
Het moment van...
‘Zeg Boom, je hebt het zeker zwaar gehad met de storm?’
Boom:
‘Dat kun je wel zeggen. Mijn buurman heeft het niet gered. Hij is om.’
Man:
‘De dingen die ik nu mee maak voelen ook als een soort storm, Boom. Maar ik zet me schrap, net als jij.’
Pagina
Man:
13
In het voorbijgaan aan een boom spitste ik mijn oren en pikte ik dit gesprek op tussen een man en een boom
........Stilte................ Man:
‘Alles wordt weer als nieuw. Bijna net als vroeger. De sporen van de ramp zijn haast verdwenen. De leegte is er voor in de plaats gekomen.’
Boom:
‘Kom, kom, niet zo pessimistisch. Ik heb al twee keer nieuwe bladeren gekregen. Na regen komt zonneschijn en ik, 100% buitenboom, kan dat weten.’
Man:
‘Als straks de huizen er weer zijn wonen er misschien wel mensen in die de ramp niet hebben meegemaakt.’ Ze willen misschien helemaal niet naar mijn verhaal luisteren.’ ‘Naar jou wil ik altijd luisteren. Ook al kom je midden in de nacht.’
Man:
‘Daar ben ik erg blij mee Boom. Tot ziens Boom.’
Boom:
‘Tot ziens kerel.’ Johan Ghijsels
Najaar 2002
Boom:
Vervolgonderzoek Allochtone en Turkse getroffenen In de Gezondheidsmonitoring Getroffenen Vuurwerkramp Enschede (GGVE) wordt ruim aandacht besteed aan vraagstukken over de gezondheid van allochtone getroffenen. Immers, bijna een derde van de getroffenen is van allochtone afkomst; met name Turken waren woonachtig in de getroffen wijk. Eind vorig jaar heeft het tweede gezondheidsonderzoek plaatsgevonden naar de lichamelijke en psychische klachten van de getroffenen van de vuurwerkramp. Dit gezondheidsonderzoek heeft veel informatie opgeleverd over de gezondheid van de getroffenen 18 maanden na de ramp. Uit het onderzoek bleek dat veel allochtone getroffenen nog last hebben van de ramp. Om meer inzicht te krijgen in de gezondheidsproblemen van de allochtone getroffenen start het Instituut voor Psychotrauma (IvP) met een vervolgonderzoek.
Pagina
14
Annelieke Drogendijk (psycholoog en onderzoeker van het
getroffen bewoners. De interviews staan gepland voor het
IvP) licht het doel van de vervolgstudie toe: “Ongeveer de
voorjaar 2003. Rond die tijd wordt een aantal Turkse
helft van de allochtone getroffenen van de vuurwerkramp
getroffen bewoners gevraagd deel te nemen aan het
heeft contact gehad of heeft nu nog contact met de
interview. Annelieke Drogendijk licht toe welke vragen de
geestelijke gezondheidszorg. Toch heeft nog een aanzienlijk
deelnemers kunnen verwachten bij de interviews: “Vragen
aantal getroffenen veel psychische klachten. Aan de hand
die bij deze interviews naar voren komen zijn bijvoorbeeld:
van de gegevens van het tweede gezondheidsonderzoek
‘Hoe heeft u de ramp beleefd?’ ‘Heeft u houvast aan uw
bestuderen wij de gevolgen voor de allochtone getroffenen
geloof?’ ‘Als u problemen heeft, denkt u dat de problemen
nader, zoals bijvoorbeeld de lichamelijke en psychische
die u heeft met de ramp te maken hebben?’. Maar ook
klachten. Veel allochtone getroffenen zijn naar Nederland
willen wij weten of getroffenen hulp hebben gezocht bij
geëmigreerd. Het aanpassen aan een nieuwe taal, cultuur
officiële instanties of familie. Als hulp is gezocht bij
en omgeving kan spanningen met zich meebrengen. Wij
officiële instanties, komen de volgende vragen aan bod:
willen onderzoeken of dit van invloed is op de verwerking
‘Vindt u dat u goed geholpen bent?’ ‘Wat zou eventueel
van een ramp.”
beter kunnen?’. En als er geen hulp gezocht is, willen wij graag weten waarom er geen hulp is gezocht.”
Persoonlijke benadering Om meer inzicht te krijgen in de beleving van de gezondheid
Privacy
van de allochtone getroffenen en hun ervaringen met de
Deelname aan het onderzoek is geheel vrijwillig.
zorg is het belangrijk de mensen zelf aan het woord te
Annelieke benadrukt dat alle informatie strikt vertrouwelijk
laten. Dit gebeurt in een individueel interview. Omdat de
behandeld wordt. “We zorgen ervoor dat de resultaten
Turkse groep de grootste groep getroffen allochtonen is,
niet te herleiden zijn naar een bepaalde persoon. Het IvP
worden de interviews gehouden met een aantal Turkse
interviewt de deelnemers en verwerkt de anonieme gegevens. De resultaten van het onderzoek worden op groepsniveau gerapporteerd in de loop van 2003. Alle deelnemers ontvangen, indien zij dat bij het begin van het onderzoek hebben laten weten (informeel consent), een samenvatting van de gezamenlijke resultaten.”
Wie organiseert het onderzoek onder de allochtone getroffenen? Het vervolgonderzoek onder de allochtone en Turkse getroffenen is één van de onderzoeken van de Gezondheidsmonitoring Getroffenen Vuurwerkramp Enschede (GGVE). Het onderzoek wordt uitgevoerd door
Annelieke Drogendijk
het Instituut voor Psychotrauma (IvP). Het IvP was ook betrokken bij het eerste en tweede gezondheidsonderzoek in mei-juni 2000 en in november-december 2001. Bij dit vervolgonderzoek werkt het IvP nauw samen met de GGD Twente en de Werkgroep Nazorg Allochtonen. De GGVE wordt uitgevoerd in opdracht van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. De GGD Twente coördineert alle onderzoeken die horen bij de GGVE. Op www.ggve.nl vindt u meer informatie.
Functionele invaliditeit Veel mensen kampen nog steeds met lichamelijk of psychisch letsel als gevolg van de vuurwerkramp. De gevolgen die mensen in het dagelijks leven ondervinden van dit letsel, worden aangeduid met de term functionele invaliditeit. Mensen die te maken hebben met functionele invaliditeit, dus met blijvend lichamelijk of psychisch letsel komen in aanmerking voor een éénmalige tegemoetkoming in het kader van de ‘regeling tegemoetkoming financiële gevolgen in verband met functionele invaliditeit vuurwerkramp’. kunnen natuurlijk wel verergerd zijn als gevolg van de ramp. Bij het vaststellen van de mate van functionele invaliditeit wordt hiermee rekening gehouden. Bij aanvragers die onder behandeling zijn voor hun klachten is het percentage functionele invaliditeit vaak eenvoudiger vast te stellen dan bij mensen die niet onder behandeling zijn geweest. Deze mensen zullen alsnog worden opgeroepen voor het spreekuur van de huisarts en/of de medisch specialist. Blijvend lichamelijk letsel lijkt vaak makkelijker vast te stellen dan psychisch letsel. Maar ook geestelijk letsel is door behandelaars, zoals psychologen en psychiaters, tegenwoordig aan de hand van verschillende criteria goed vast te stellen. Veel voorkomende psychische klachten zijn: Post Traumatisch Stress Syndroom (PTSS), aanpassings-
‘Als er bij de UPV een aanvraag binnenkomt voor de regeling ‘functionele invaliditeit’ dan ga ik, indien mogelijk, als medisch adviseur eerst praten met de behandelaar(s) van de betreffende persoon’, vertelt Wilco Blanken. ‘Aan de hand van de diagnose van de behandelend arts wordt bekeken wat mensen mankeren en of hun letsel van blijvende aard is. Is het letsel van blijvende aard èn een direct gevolg van de vuurwerkramp, dan wordt, door de Wilco Blanken
UPV, bepaald wat het percentage functionele invaliditeit is. Hierbij wordt gebruik gemaakt van richtlijnen van de American Medical Association. Deze internationaal erkende AMA-richtlijnen worden al sinds 1970 in Nederland gebruikt, ook door rechtbanken. Aan de hand van deze richtlijnen wordt het percentage functionele invaliditeit vastgesteld. Wilco Blanken is medisch adviseur bij de
Voor psychische functionele invaliditeit varieert dit in het
Uitvoeringsorganisatie Personenschade Vuurwerkramp
merendeel van de gevallen tussen de 1 en de 5%. Het
(UPV). Hij bekijkt de aanvragen van mensen die letsel
percentage functionele invaliditeit bepaalt welk percentage
hebben als gevolg van de vuurwerkramp.
van een basisbedrag (3 120.000) wordt uitgekeerd. Dus bij
‘Om in aanmerking te komen voor een vergoeding in het
een functionele invaliditeit van 5% is de tegemoetkoming
kader van de regeling functionele invaliditeit moet aan
5% van 3 120.000,- = 3 6.000,-’
twee voorwaarden worden voldaan: het moet gaan om blijvend letsel dat een direct gevolg is van de ramp.
‘Een veel voorkomende misvatting is dat functionele
Blijvend letsel betekent dat het niet gaat om wat mensen
invaliditeit iets te maken heeft met arbeidsongeschiktheid.
hebben meegemaakt als gevolg van de ramp. Het kan
Dit is niet het geval. Iemand kan voor 100% arbeidsongeschikt
voorkomen dat iemand vreselijke dingen heeft doorge-
zijn en maar voor 5 % functioneel invalide. Een voorbeeld:
maakt tijdens en na de ramp, maar er nu met de juiste
een pianist die als gevolg van de vuurwerkramp zijn pink
behandeling weer bovenop is gekomen. Deze persoon
heeft verloren, kan gedeeltelijk of geheel arbeidsongeschikt
heeft dus geen blijvende schade aan de ramp overgehouden
verklaard zijn. Het percentage functionele invaliditeit is
en komt niet in aanmerking voor de regeling. Bij de regeling
echter veel kleiner. De twee percentages worden geheel
gaat het daarnaast alleen om letsel dat een direct gevolg
onafhankelijk van elkaar vastgesteld. Functionele invaliditeit
van de ramp is. Lichamelijk of psychisch letsel dat al voor
staat dus los van de baan die iemand heeft. Een huisvrouw
de ramp aanwezig was, zoals een kapotte knie of (een
of student die een pink verloren heeft krijgt evenveel
lichte) overspannenheid, wordt niet meegeteld. De klachten
vergoed als de pianist in het voorbeeld.’
Pagina
Werkwijze
15
stoornis, depressie, angststoornis en fobieën.’
Filmmaakster Léontine Van Geffen-Lamers mét jongeren tevreden over project ‘100 Woorden’ ‘Het duurde heel lang voordat ik het eindresultaat zelf met droge ogen kon bekijken.’ Wat zich aanvankelijk liet aanzien als een min of meer gewone klus voor filmmaakster Léontine Van GeffenLamers, bleek al snel uit te pakken als een emotionele, bijna therapeutische ervaring.
Léontine Van Geffen-Lamers
‘Wat hebben we eigenlijk iets goeds gedaan…’
Pagina
16
Nadat ze in september vorig jaar was gebeld met het
Léontine, die de vuurwerkramp zelf ook van nabij mee-
verzoek het proces van het theaterproject ‘100 Woorden’
maakte en daar psychisch lang de naweeën van ondervond,
op video vast te leggen, was Léontine naar eigen zeggen
vond het soms moeilijk om als filmer de balans te vinden
vanaf ‘punt nul’ heel intensief betrokken bij dit bijzondere
tussen emotionele betrokkenheid en professionele
project. En werd haar al snel duidelijk dat het registreren
afstand. De vier maanden, die ze aan de film werkte, heeft
van deze poging om door de vuurwerkramp getroffen
ze als heel intensief ervaren. ‘Het is echt een aanslag
jongeren met theatrale middelen uiting te laten geven aan
geweest.’ Talloze keren kreeg ze tijdens de montage de
hun nauwelijks in woorden te vangen emoties, ‘veel meer
soms heel emotionele momenten uit in totaal achttien
liet zien’ dan de wording van een theaterproductie.
uren filmmateriaal onder ogen. Soms werden de heftige
Léontine: ’Het vastleggen van het proces was aanvankelijk
emoties over ervaringen van jongeren tijdens en na de
niet therapeutisch bedoeld, maar zo pakte het uiteindelijk
vuurwerkramp heel direct, bijna letterlijk ‘vertaald’ in de
wel uit. Vanaf februari ben ik met de camera bij alle repetities
voorstelling ‘100 woorden’. En spraken jongeren daar ook
geweest, steeds bij een andere groep. Ik heb meteen aan
vrijuit over voor de camera van Léontine. Zelf is ze tevreden
de jongeren uitgelegd waarom ik er was en omdat ik
over het eindresultaat, een drie kwartier durende film.
gewend ben om met film een beetje op afstand te blijven,
‘Het is veel meer dan de registratie van een proces. Het is
hadden de jongeren op een gegeven moment helemaal niet
echt een documentaire geworden, die heel goed laat zien
meer in de gaten dat ik er was. Ik heb ook niet ingegrepen
hoe je om kunt gaan met de weggestopte emoties na een
in het proces, gewoon gefilmd wat er gebeurde en jongeren
traumatische ervaring.’ De jongeren zelf waren volgens
geïnterviewd over hun ervaringen.’
Léontine ook heel blij met de film. ‘Er was er een die de
Volgens Léontine duurde het lang voordat de verhalen en
film steeds opnieuw ging zien, ik geloof wel vier of vijf
de emoties bij de deelnemende jongeren echt los kwamen.
keer. Een ander zei dat nu met het theaterproject ‘100
‘Zo’n twee, drie weken voor de première op 13 mei kwam
Woorden’ en de film het boek van de vuurwerkramp
er een doorbraak. Tijdens de generale zag je dat de na de
gesloten was. Hij had er heel veel kracht uit geput en kon
vuurwerkramp weggestopte emoties in de voorstelling
nu verder. Nadat we de film in eerste instantie in besloten
weer tot leven kwamen. En dat ze zich zelf ook heel
kringen hadden bekeken, was de reactie: wat hebben we
bewust werden van dat proces. Ze konden nu ook zelf
eigenlijk iets goeds gedaan. Niet alleen voor ons zelf, maar
vertellen hoe de ramp hun leven heeft beïnvloed. Dat was
ook voor anderen.’
heel mooi om te zien, maar ook heel emotioneel. Het was
Volgens Léontine zijn er contacten met Volendam om te
trouwens niet alleen maar zwaar en emotioneel, de jongeren
kijken of er een soortgelijk project als ‘100 Woorden’ zou
hadden ook veel lol met elkaar. Het ene moment waren er
kunnen worden opgezet voor de bij de nieuwjaarsbrand
tranen, maar ze konden ook zo weer vrolijk zijn. Zelf vond
betrokken jongeren.
ik het heel mooi om te zien dat jongeren, die heel erge dingen hebben meegemaakt, zoveel veerkracht hebben.’
Opnieuw Beginnen aan de Singel Op 13 juli j.l. – precies twee jaar en twee maanden na de vuurwerkramp – kon Helen Westendorp met haar vier kinderen opnieuw beginnen in haar goeddeels nieuw opgetrokken, karakteristieke ‘singelwoning’ van Domijn aan de Deurningerstraat 116. Voor dit blad doet ze maandelijks op persoonlijke wijze verslag van haar ervaringen als een van de eerste ‘terugkeerders’. Hierbij de derde aflevering van haar ‘maandboek’.
je zo ver van Enschede om even tot rust te komen, krijg je weer zo’n knal…
Donderdag 31 oktober: Op uitnodiging even op bezoek bij onze buren van B2 Advies. Ze vertellen over hun plannen voor woon- en werkprojecten voor verstandelijk gehandicapten. Zou iets kunnen zijn voor mijn zoon Niels. Ook hoor ik dat half december de eerste paal de grond in gaat voor de nieuwe woningen op het terrein achter ons huis. In de Renbaanstraat is de Ook met de tijd, trouwens. Eind november heb ik geen werk
Eindelijk heb ik even de tijd en de rust gevonden om het
meer. Ik moet een uitkering aanvragen en ik ben ook al
schilderij op te hangen dat ik na de vuurwerkramp mocht
naar het CWI geweest om me te oriënteren op een nieuwe
uitzoeken bij de Kunstuitleen. Ik viel er meteen op, toen ik
baan. Als ik klaar ben met m’n studie zou ik wel iets in de
het zag, hoewel ik eigenlijk niks heb met dit soort kunst.
gehandicaptenzorg willen doen, of in het jeugd- en jongeren-
Toen ik het had uitgezocht, zei iemand dat het schilderij
werk. Maar ik merk dat ik ook wel heel erg aan rust toe
heel goed bij me paste vanwege de heftige kleuren en het
ben. Ik ben moe. Het is ook wel heel druk met de studie,
temperament waarmee het is geschilderd. Dat schilderij
m’n baan en dan ook nog het huishouden en de kinderen.
betekent nu heel veel voor mij en ben blij dat het nu hier
Thuis blijft er veel liggen. Geestelijk is het ook soms moeilijk.
aan de wand hangt. Al hangt het dan eigenlijk veel te
Er komen nu toch vaker dingen boven, die met de vuurwerk-
hoog en ook een beetje provisorisch aan een punaise. Gek
ramp te maken hebben. Dat had ik eerder niet. Daarom ga
trouwens dat een kunstwerk zoveel emoties kan losmaken.
ik nu ook wat vaker naar Mediant, zo om de drie, vier
Ik krijg nu ook kippenvel als ik naar het kunstwerk kijk
weken. Eigenlijk zou ik een tijdje rust moeten hebben om
dat ik, nog voor de vuurwerkramp, een keer heb gewonnen
een beetje bij te tanken. Maar voorlopig heb ik daar geen
tijdens de manifestatie Kunst in het Volkspark. Ik win
tijd voor.
Pagina
Donderdag 3 oktober:
17
nieuwe bestrating al klaar. Het gaat nu in een keer hard.
nooit wat! Het was een foto, maar in eerste instantie wist ik niet wat het voorstelde. Later heb ik ‘m toch maar laten inlijsten. En als ik er nu naar kijk, dan zie ik er toch iets in. Ik weet niet precies wat…iets van een begin en een eind…
Donderdag 10 oktober: Een mevrouw komt vragen of ze even bij mij achter het huis het terrein op mag. Ze heeft aan het Talmaplein gewoond en vanuit haar huis keek ze uit op een boom. Ze heeft gehoord dat die boom, die voor de helft is verbrand bij de ramp, zal worden weggehaald. En nu wil ze nog even een foto maken van die boom. Ik snap niet waarom zo’n boom weg moet. Zo’n boom, die alles heeft overleefd, laat die toch staan! (Tijdens de storm op zondag 27 oktober is de boom omgewaaid. Toch goed dat die mevrouw er nog een foto van heeft kunnen maken. Tijdens die storm beweegt onze nieuwe houten schutting, compleet met stevige betonnen palen, vervaarlijk heen en weer, maar soort schutting wel om.)
Maandag 14 t/m vrijdag 18 oktober: Even een weekje uitwaaien met de kinderen in een vakantiebungalow in Zandvoort. Het weer is redelijk en we genieten van de wandelingen aan het strand. Leuk, hoewel voor mij toch ook wel weer vermoeiend, zo met vier kinderen. Als we een keer met z’n allen uit eten zijn in een pannenkoekenhuis, worden we opeens opgeschrikt door een enorme knal. Iemand blijkt buiten een rotje te hebben afgestoken. Ben
Helen Westendorp met haar zoon
blijft wel overeind. Bij buren verderop waait eenzelfde
Jeroen Goudt
Wethouder Goudt heeft goede hoop op compensatie door Den Haag
‘Is dit nu de ruimhartigheid, die ons is beloofd?’
Pagina
18
‘De warmte die aanvankelijk van de rijksoverheid af
afwikkeling van de schade door de vuurwerkramp.
straalde op Enschede is inmiddels vervangen door
Goudt: 'Enschede is geen rijke gemeente. Onze reserves
afstandelijkheid en bureaucratie.’ Wethouder financiën,
zijn nog geen tien miljoen Euro. Als wij helemaal leegge-
personeel en organisatie, Jeroen Goudt, zegt dat het
zogen worden omdat Den Haag een groot deel van de door
gemeentebestuur van Enschede ‘pijnlijk getroffen’ is door
ons gedeclareerde kosten niet betaalt, dan betekent dat
het bericht onlangs uit Den Haag dat slechts de helft van
bijvoorbeeld dat wij minder financiële mogelijkheden hebben
de in totaal 64 miljoen gulden aan gedeclareerde kosten na
om in heel bijzondere gevallen iets extra’s te doen voor
de vuurwerkramp zullen worden vergoed. Er is inmiddels een
gedupeerden.’
hoop ‘lawaai’ gemaakt, onder anderen door burgemeester Mans persoonlijk, maar dat heeft nog niet geresulteerd in een
Ook op andere fronten kan de ‘onvoorzien scherpe’ opstelling
regeling die voor Enschede minder ‘pijn in de portemonnee’
van Den Haag inzake de vergoeding van de gemaakte kosten
betekent. Wethouder Goudt zegt echter goede hoop te
na de vuurwerkramp vervelende gevolgen hebben. Zo is de
hebben op een bevredigende afwikkeling van deze zaak.
rijksoverheid niet bereid om de al voor de vuurwerkramp
Er wordt druk informeel overleg gevoerd, waarbij alle ‘broze’
door Enschede gemaakte ontwikkelingskosten voor
posten uit de totale declaratie nog eens weer tegen het licht
Roombeek te compenseren. Goudt: 'Nu er nieuwe plannen
worden gehouden. Mocht dit informele overleg voor de
moesten worden gemaakt, kom ik dat geld tekort. Dat
gemeente Enschede niet het gewenste resultaat opleveren,
betekent misschien een versobering van de plannen. Alles
dan gaat er alsnog een formeel bezwaarschrift naar
wat we niet door Den Haag vergoed krijgen, moeten we
Den Haag. En zal er volgens Goudt ook zeker met kracht
afschrapen van voorzieningen bij de wederopbouw.’
aan de (alarm)bel getrokken worden bij de Tweede Kamer.
Als verklaring voor de formeel-krenterige opstelling van
Goudt: 'Op zich is het een zakelijk dispuut dat we voeren
Den Haag voert wethouder Goudt onder meer aan de tijd,
met de rijksoverheid, maar wij stellen daarbij wel de
die inmiddels is verstreken na de vuurwerkramp, waardoor
vraag: is dit nu de ruimhartigheid, die ons meteen na de
ook de emoties wat zijn weggeëbd. Goudt: 'Wij hebben
vuurwerkramp is beloofd?’
keurig de declaratie ingediend voor 31 december 2001 in de verwachting dat de rijksoverheid zich ruimhartig zou
Volgens wethouder Goudt is de warmte die aanvankelijk
opstellen. Intussen zijn zich er steeds meer andere mensen
vanuit Den Haag op Enschede af straalde ‘gelukkig ook
mee gaan bemoeien; ambtenaren en bewindslieden. De
neergeslagen in brieven’. In de onderhandelingen over de
afstandelijkheid wordt dan naarmate er meer tijd verstrijkt
afwikkeling van de declaratie van 64 miljoen gulden kan
groter. Allerlei regeltjes worden dan heel strikt gehanteerd
daar op worden teruggevallen.
door ambtenaren. Dan krijg je discussie over wat onder wederopbouw valt en wat onder noodmaatregelen uit die
Hoewel Goudt aangeeft dat sommige posten in de declaratie
eerste weken na de ramp. En je merkt ook dat ambtenaren
‘broos’ zijn, zal de gemeente volgens hem zeker geen
zich heel formeel opstellen om precedentwerking te voor-
genoegen nemen met een soort ‘fifty-fifty’-regeling. Kán
komen. Als er nu bepaalde kosten van de vuurwerkramp
dat naar zijn zeggen ook niet, simpelweg omdat Enschede
worden vergoed, dan moet dat bij een mogelijke nieuwe
dan voor onvoorziene tekorten komt te staan bij de
ramp ook weer gebeuren…’
Ondernemers
Nieuws
De discussie over de naamgeving van de bedrijfsterreinen heeft ertoe geleid dat er een aparte commissie is gevormd. Hierin hebben vertegenwoordigers van de ondernemers en bewoners zitting. De opdracht is om aan het College van Burgemeester en Wethouders een bindende voordracht te doen voor een naam met een commerciële uitstraling.
Stichting Financiële Opvang Getroffen Ondernemers (FOGO) is een initiatief van het Dagelijks Bestuur van de Kamer van
Alle ondernemers hebben een brief gekregen met de
Koophandel. De stichting heeft uit verschillende bronnen
mogelijkheid om een aanvraag in te dienen voor de
een bedrag van ca. 4 miljoen euro beschikbaar gekregen.
winstdervingsregeling over het jaar 2001. Hieraan dient u
De organisaties die dit bedrag bijeen hebben gebracht zijn:
aandacht te besteden, omdat er veel mogelijkheden zijn
Kamer van Koophandel Veluwe en Twente, de gezamenlijke
om hiervoor in aanmerking te komen.
Kamers van Koophandel in Nederland, Ministerie van
Op dit moment zijn er 88 brieven verstuurd. Inmiddels
Economische Zaken, Stichting Bedrijfsleven helpt
zijn er 55 aanvragen retour ontvangen, waarvan er 8 zijn
Getroffenen, Provincie Overijssel, Twentse Ondernemers
goedgekeurd. Er wordt veel extra informatie opgevraagd
Sociëteit, gemeente Enschede, Technische Unie, APM,
door Laser.
Alferink Haaksbergen, Coöperatieve Bewegwijzering
Wij willen erop wijzen dat er toch een paar valkuilen zijn.
Oldenzaal en SBGH.
Een voorbeeld: als u als ondernemer in loondienst bent
Om het bedrag optimaal in te kunnen zetten is een aantal
gaan werken, maar uw bedrijf is blijven bestaan dan zijn
laagdrempelige regelingen ontworpen. Hiervan hebben
de inkomsten van invloed op uw bedrijfsresultaat. Dit laat
heel veel ondernemers en kunstenaars gebruik kunnen
echter onverlet dat er toch van winstderving sprake kan zijn.
maken. Zo is er aan 180 ondernemers een bedrag van
Er zijn ondernemers die ervoor gekozen hebben om de
ruim 9.000 euro beschikbaar gesteld als achtergestelde
winstderving over drie jaar ineens te laten uitbetalen. Ook
lening. Ook zijn 50 ondernemers geholpen door het
in die gevallen is het belangrijk om te kijken naar de
beschikbaar stellen van kredieten. Door de huisvestings-
inkomsten uit loondienst.
kosten van de Klanderij op zich te nemen zijn 40 kunstenaars
Tot slot zijn er misschien ondernemers die een beroep
geholpen aan nieuwe atelierruimte.
hebben gedaan op een uitkering via de gemeentelijke
De Helpdesk voor ondernemers en de daaraan verbonden
Sociale Dienst om in hun onderhoud te voorzien. Ook in
accountmanagers hebben heel veel goed werk verricht.
die gevallen is er sprake van inkomsten die bij het
Met andere woorden: de stichting heeft heel veel goed
resultaat betrokken moeten worden.
werk verricht, waarvoor de Ondernemersvereniging zijn
Als u hierover nadere informatie wenst dan kunt u met
erkentelijkheid uit spreekt.
ons contact opnemen.
Op dit moment is het bestuur van de Stichting FOGO in gesprek met de belastingsdienst om mogelijkheden te
Wederopbouw
creëren om de achtergestelde lening kwijt te schelden.
Het is verheugend dat er zich inmiddels 53 ondernemers
Er zal een brief aan het Ministerie van Financiën worden
hebben gemeld om een aanvraag te doen voor een stimu-
verzoenden met het verzoek hiertoe. Dit Ministerie dient
leringsregeling. Hiervan zijn er 17 aanvragen voor de
vervolgens een besluit hierover te nemen. Als er een
adviesregeling, 36 aanvragen voor de huur- en koopge-
positief besluit valt dan zullen wij u hiervan uiteraard op
wenning en drie aanvragen voor de terugkeerrichtlijn.
de hoogte stellen.
Wij streven ernaar om het aantal terugkerende bedrijven te vergroten. Helaas is het zo dat de daadwerkelijke
Belastingaangifte
oplevering van de bedrijventerreinen nog enkele jaren op
De Belastingdienst heeft op de ondernemersavond van
zich laat wachten. Waarschijnlijk zullen over enkele jaren
24 oktober jl. een uitgebreide toelichting gegeven op de
zich nog ondernemers gaan melden die terug willen
wijze waarop inkomsten verwerkt worden. Kernpunt is
keren. Het probleem van de planning van de terreinen pakt
dat over alle inkomsten die de ondernemer krijgt belasting
de vereniging aan door te pleiten voor een versnelling van
moet worden betaald. Alles behoort tot de winst.
de procedures. In het verleden is aangegeven dat procedures
De Belastingdienst heeft aangegeven dat zij tot veel bereid
versneld zouden kunnen worden. De Provincie Overijssel
is. Wij adviseren u daarom contact op te nemen met uw
heeft daartoe ook besloten. Op dit moment merken wij
accountant of boekhouder om te bezien of er in een
niets van een versnelling. OGOVE zal er alles aan doen om
gesprek met de Belastingdienst mogelijkheden zijn om
de komende tijd de planvorming te bespoedigen.
regelingen en inkomsten over meerdere jaren uit te smeren.
Pagina
Aanvragen Winstdervingsregeling 2001
19
De Stichting FOGO onder voorzitterschap van Hennie ten Hag
Psychische wonden helen langzaam bij aannemer Fred Hofstee lagen er uit. Binnen was alles kapot, overal glas, machines beschadigd. Wat moet ik hier nog, dacht ik.’ Uiteindelijk kon Fred Hofstee pas in december van dat jaar weer echt iets doen in zijn bedrijfsruimte. Met de verzekering was hij inmiddels verwikkeld in een geschil over de afwikkeling van de schade. ‘Er kwam een expert, die 3500 gulden schade wilde vergoeden. D’r uit, heb ik gezegd. En doe zelf de deur aan de buitenkant dicht, anders help ik je even! Je moet wel tekenen, zei die man ook nog, anders krijg je niks. Ik teken niks, heb ik gezegd.’ Fred Hofstee
De Kamer van Koophandel bood Hofstee aan de kosten van een tegen-expertise te betalen. Maar geen expert uit
‘Ik denk dat het litteken altijd blijft’
de buurt durfde of wilde het aan. Hofstee nam uiteindelijk een expertisebedrijf in Amsterdam in de arm. Bij de afwikkeling van de schade, vergoeding van gederfde inkomsten en het weer opstarten van zijn bedrijf ondervond
Pagina Pagina
20
Ruim tweeëneenhalf jaar na de vuurwerkramp heeft
Hofstee naar eigen zeggen weinig tot geen steun uit de
Fred Hofstee nog altijd dagen dat hij ‘niet lekker te pas’ is.
hoek van belangenbehartigers van ondernemers en de
Materieel en fysiek bracht de aannemer, die sinds 1988 een
gemeente. ‘Alleen de Belastingdienst was heel coulant. Ik
eenmansbedrijf runt vanuit een ruimte in een voormalig
was een deel van mijn boekhouding kwijt en ze waren zo
fabriekscomplex aan de Stroinksbleekweg, het er redelijk
sportief om mijn inkomen over 2000 op nul te zetten.’
goed vanaf. Z’n gehoor raakte beschadigd door de zware
Het zit Hofstee ook dwars dat de gemeente niet de helpende
explosies, die hij van dichtbij meemaakte. Z’n bedrijfs-
hand toe stak bij het vinden van vervangende bedrijfsruimte
ruimte kon hij tot het eind van dat rampjaar niet gebruiken,
voor Hofstee en gedupeerde collega’s in het bedrijfsverzamel-
er bleken uiteindelijk de nodige spullen gestolen en tot
gebouw. Per 1 januari moeten alle ondernemers uit het
overmaat van ramp raakte hij verwikkeld in een (nog altijd
complex zijn. Volgens Hofstee zijn er in Enschede wel de
niet opgelost) geschil met de verzekering over de afwikkeling
nodige bedrijfsruimten te huur, maar die zijn voor kleine
van de schade. Met die ongemakken valt volgens hem wel
ondernemers als hij veel te duur. Hofstee heeft inmiddels,
te leven. De psychische wonden, die Fred Hofstee opliep op
via een klant, vervangende, betaalbare bedrijfsruimte
13 mei 2000, helen veel langzamer en moeilijker. ‘Ik denk
gevonden aan ’t Wolbert. ‘Daar ben ik hartstikke mee in
dat het litteken altijd blijft.’ Vorig jaar tijdens kerst had
m’n nopjes. Ik verheug me op de dag dat ik niet meer
Fred Hofstee, die professionele hulp zocht, naar eigen zeggen
terug hoef naar mijn oude ruimte. Hoewel, ik denk dat ik
nog een ‘geweldige black out’. Een medisch specialist wees
de contacten met de andere ondernemers hier zal missen.
diens ervaringen tijdens de vuurwerkramp als oorzaak
Zeker na de vuurwerkramp was de saamhorigheid groot.
daarvan aan.
We beginnen de dag hier meestal met het gezamenlijk
Op die rampzalige 13e mei keek Fred Hofstee de dood in
drinken van koffie…’
de ogen. Rond drie uur keerde hij in Enschede terug, na samen met een vriend een klant in de buurt van Utrecht bezocht te hebben. Nadat hij de aanhanger had afgekoppeld, reed Hofstee, terwijl steeds meer vuurwerk de lucht in
Colofon
ging, met z’n auto richting Tollenstraat. Hofstee:’Bij de eerste knal zaten we daar als ratten in de val. We zijn onder de auto gedoken. Bij de tweede knal kwam de auto een heel stuk omhoog.’ Wat Hofstee vervolgens zag, staat voorgoed op z’n netvlies gebrand. ‘Overal om me heen mensen die in brand stonden, met open wonden aan het hoofd en op het lichaam, met een been eraf…’ In shocktoestand maakte Hofstee zich met zijn zwaar beschadigde auto uit de voeten. ‘Je peert ‘m. Je weet niet wat er nog meer komt.’ Pas toen hij thuis aangekomen, zoals hij gewend was, nog even omkeek naar zijn geparkeerde auto, drong enigszins tot hem door aan welke hel hij ontsnapt was. ‘De hele auto zat vol met gaten. ’t Leek wel een vergiet. In totaal 18.500 gulden schade.’ Hofstee herinnert zich dat hij thuis ‘niet zoveel heeft gezegd’. Ging met z’n vrouw, zoals gepland, ook ‘gewoon’ naar een tuincentrum om een plantje te halen voor moederdag, de volgende dag. Pas daarna ging hij poolshoogte te nemen bij z’n bedrijfsruimte. ‘Alle ruiten
Het maandblad '13 mei - Opnieuw Beginnen' is een uitgave van het Informatie en Adviescentrum en is bedoeld voor iedereen die betrokken is bij de nazorg van de vuurwerkramp. Het maandblad biedt informatie voor gedupeerden, particulieren, kunstenaars en onder-nemers en wil een neutraal podium zijn waarop gedupeerden kunnen reageren op gebeurtenissen, vragen kunnen stellen en hun verhaal kwijt kunnen. Ingezonden stukken zijn welkom. Aan de inhoud van dit maandblad kunnen de lezers geen rechten ontlenen. Wilt u een bijdrage leveren? Als uw ingezonden brief, vraag of artikel voor het einde van de maand binnen is, dan wordt het zoveel mogelijk in de uitgave van de daarop volgende maand geplaatst of behandeld. De redactie bestaat uit Jeffrey Brinkman (Belangenvereniging Slachtoffers vuurwerkramp), Tieti Hoekstra (Mediant), Jan Schukkink, Henriette Hoogerheiden, (Informatie en AdviesCentrum), Rieneke Hesselink (projectbureau Wederopbouw), Wout Zweers (kunstenaars). Tekstbijdragen: Fotografie: Vormgeving:
Ben Siemerink. Johan Ghijsels Digidee Reclamestudio
Redactieadres: Informatie en AdviesCentrum, t.a.v. Dhr. A.J. Schukkink Postbus 167, 7500 AD Enschede, tel. 0800 - 1100 Email:
[email protected] of iac.enschede.nl
