13 Mei
Uitgave 3, september 2001
Nieuwskrant
Informatief magazine betreffende de gevolgen van de vuurwerkramp Uitgave 1, april 2001 Maandblad van het Informatie- en Adviescentrum voor iedereen die vragen heeft over de vuurwerkramp.
Voor toelichting op de inhoud in het Turks of Marokkaans kunt u 0800-1100 bellen. Türkc,e íc,erikle ilgili ac,iklamalar ic,in bu numarayi arayabilirsiniz: 0800-1100! 0800-1100
Echtpaar Barneveld wil niet kost wat kost terug
'Wat er geweest is, vind je toch nooit weer' Onlangs vroeg een ambtenaar van de gemeente Enschede of ze een bewijs hadden dat ze aan de Schurinksweg 45 hadden gewoond. Dat hadden ze. Uitstekend, dan zouden ze zeker in aanmerking voor een woning in de te herbouwen wijk Roombeek.
Wachten
hand hebben'. Zo konden ze een bedrijfswoning aan de
In hun tijdelijke woning aan de Gronausestraat in Losser
Schurinksweg betrekken.
wacht het echtpaar Barneveld sindsdien min of meer gelaten op de dingen die komen gaan. Hij (72):'Ik hou
De Barnevelds woonden er, zeer tot hun tevredenheid, tot
contact op afstand en maak me er niet druk over.' Zij (71):
13 mei 2000. Het pand, een blok van twee, raakte tengevolge
'Het ligt er ook een beetje aan hoe lang het duurt en wat
van de rampzalige ontploffingen bij SE Fireworks
ze ons aanbieden. Er zouden seniorenwoningen komen bij
onherstelbaar beschadigd. De karakteristieke woning, kort
de velden van Roombeek, heb ik gehoord. Daar zou ik er
voor die fatale 13e mei eigendom geworden van de gemeente
eventueel wel een van willen.'
Enschede en op de nominatie behouden te blijven in het nieuwbouwplan Groot Roombeek, is inmiddels volledig
In totaal 45 jaar woonde het echtpaar Barneveld aan de
afgebroken.
Schurinksweg. Letterlijk onder de rook van textielfabriek De Bamshoeve, waar hij werkte bij de technische dienst en
Het echtpaar Barneveld restte slechts foto's en
de bedrijfsbrandweer. Als pasgetrouwd stel, hij afkomstig
herinneringen. Ze laten een album zien met foto's, waarop
uit Losser en zij uit Overdinkel, kregen ze door de textiel-
de beschadigingen aan het huis en de ravage binnen goed
fabriek aanvankelijk een paar kamers toegewezen. Toen
te zien zijn. Op een van de foto's is een fiks brok beton te
Barneveld na een tijdje bij z'n chef aangaf op zoek te zijn
zien, vlak naast een kunststof tuinstoel. In diezelfde stoel in
naar een woning, liet deze weten:'Ik moet je hier bij de
de tuin lag de heer des huizes op die dramatische zaterdag
Informatie- en Adviescentrum
13 mei 's middags een tukje te doen, toen hij werd
rampgebied had gezien en de Grolsch-fabriek had herkend,
opgeschrikt door ontploffend vuurwerk. Nieuwsgierig
was hij er lang niet in geslaagd contact te leggen met z'n
geworden, ging hij een kijkje nemen in de Tollensstraat.
ouders en zus.
'Op een gegeven moment ben ik toch maar weer weggegaan.
'Het benauwde me'
Het benauwde me', zegt hij nu. Net op tijd. Rennend voor z'n leven kon hij zich via de Renbaanstraat ternauwernood in veiligheid brengen achter de fabrieksmuur van de
Contacten verwateren
Bamshoeve toen de allesvernietigende klap kwam. Z'n
Na een week of zes bij hun dochter gebivakkeerd te hebben
vrouw was op dat moment ook op straat en werd door de
in haar inmiddels weer vrij gegeven woning aan de
luchtdruk tegen diezelfde muur gedrukt. 'Hier moeten we
Roombeekstraat, kreeg het echtpaar Barneveld het aanbod
weg', was hun beider eerste gedachte toen ze de ravage in
van een nicht haar toch leegstaande woning aan de
hun woning in ogenschouw namen. Na eerst nog de
Gronausestraat in Losser te betrekken. Daar voelen ze zich
verzekeringspapieren uit de woning gehaald te hebben,
inmiddels redelijk thuis temidden van veel van hun, uit
vluchtte het echtpaar Barneveld naar de woning van hun
hun oude woning geredde, meubels en spulletjes.
dochter, iets verderop in de Roombeekstraat. Ook daar mochten ze echter uit veiligheidsoverwegingen niet lang
Veel contact met buurtbewoners uit de Schurinksweg
blijven. Uiteindelijk vonden ze die avond onderdak bij een
hebben ze niet. 'Dat verwatert toch snel.' Of ze ooit in hun
broer van mevrouw Barneveld in Overdinkel.
oude buurt terug zullen keren, kunnen ze de Barnevelds niet zeggen. Laat staan dat ze denken er terug zullen vinden
Daar kwam ook een telefoontje binnen van hun zoon uit
wat ooit zo vertrouwd was. Hij:'Als ik er nu kom, dan zie
Duitsland. Volledig overstuur, nadat hij op televisie de
ik allemaal dichtgetimmerde huizen. Wegwezen, denk ik
eerste dramatische beelden van de WDR-ploeg in het
dan. Ach, wat er geweest is, vind je toch nooit weer.'
U vraagt, wij antwoorden! Pagina
Heeft u vragen waar u nu wel eens een antwoord op wilt hebben? Richt uw vraag aan de redactie, postbus 167, 7500 AD of via iac.enschede.nl. Als uw vraag voor het eind van de maand binnen is, dan volgt het antwoord in de volgende uitgave
2
M. Riezebeek
door de huurder aangebrachte veranderingen en verbeteringen
IAC
van het woonhuis, waartoe ook een schuur of zoals in dit geval
Vraag
de garage behoort. In de polis kan bovendien aan vergoeding
Met mijn gezin woonde ik
van deze schade een maximum zijn verbonden.
bijzonder prettig in Roombeek.
Ook u had een inboedelverzekering. Om vast te kunnen stellen
We woonden in een huurhuis en
of de schade aan de garage door de verzekering wordt gedekt en
waren zeker van plan hier oud
zo ja in welke omvang is het nodig de polisvoorwaarden te
te worden. Omdat ik een echte
bestuderen. Alleen met die voorwaarden is het mogelijk volledig
doe-het-zelver ben, had ik in
uitsluitsel te geven over een eventueel recht op uitkering. Indien
mijn tuin een garage gebouwd.
u inmiddels akkoord bent gegaan met een door de verzekerings-
De woningbouwcorporatie en de gemeente waren hierover
maatschappij voorgestelde schadevergoeding betreffende uw
geïnformeerd. De garage was niet apart verzekerd. Al het
inboedel dan zal het moeilijk zijn hierop terug te komen.
gereedschap heb ik via de inboedelverzekering vergoed
Bij onderhandelingen met de verzekeringsmaatschappij zal in
gekregen. Niemand helpt mij de investering die ik in de
eerste instantie een rol zijn weggelegd voor de tussenpersoon.
garage heb gedaan, zeker vijftigduizend gulden, vergoed te
Wanneer een bevredigd resultaat uitblijft, kan de verzekerde de
krijgen. De vuurwerkramp heeft naast mijn huis, hobby,
hulp van een advocaat/ jurist inroepen. Het Bureau Rechtshulp
toekomst ook een stuk eigen geld weggenomen. Aan u de
verzorgt spreekuren voor slachtoffers van de vuurwerkramp.
vraag wat ik nu nog kan doen om hierin een tegemoetkoming te krijgen?
Vraag Tot voor een half jaar terug werd er rond het onderwerp
Antwoord
herdenkingsmonument regelmatig iets gepubliceerd.
Uw vraag heb ik voorgelegd aan Bureau voor Rechtshulp, van
Nu hoor ik niets. Zijn er al vorderingen?
hen kreeg ik het volgende antwoord. Veel burgers en dus ook huurders hebben een inboedelverzekering
Antwoord
afgesloten. In de polisvoorwaarden van zo'n verzekering wordt
De vuurwerkramp die Enschede op 13 mei 2000 heeft getroffen
bepaald wat onder inboedel wordt verstaan en bij welke
is een ingrijpende gebeurtenis die niet vergeten mag worden.
gebeurtenis de schade door de verzekering wordt gedekt. Kortom,
Een monument ter nagedachtenis van deze ramp behoort dan
de polisvoorwaarden zijn bepalend voor de vergoeding van de
ook een plek te krijgen in de nieuw te bouwen wijk Roombeek.
geleden schade. Deze voorwaarden kunnen per verzekerings-
Begin 2001 is er een commissie geweest die de bevolking heeft
maatschappij verschillen, maar in het algemeen is het zogenaamde
opgeroepen voorstellen voor een monument in te dienen. Dit
huurdersbelang ook verzekerd. Daaronder wordt verstaan de
heeft geleid tot ruim 60 ontwerpen en suggesties. De voorstellen
zijn gebundeld in een boekje dat voor 5 gulden te koop is bij het
• Een jeugdhonk
Rijksmuseum Twenthe. Geen van deze ontwerpen is aangewezen
• Een fitnessruimte
als het definitieve monument. Een ontwerp voor een monument
Dit alles naast de huisvesting van de basischool Noordlinde
kiezen en een monument plaatsen zijn zaken die niet op zichzelf
Van Damstraat, de Anna van Burenschool en twee lokalen van
staan. Dit heeft namelijk alles te maken met de inrichting van de
de Toermalijn.
wijk. Daarom moeten verdere beslissingen over het monument
De omgeving van de brede school: parkachtig-kindvriendelijk/
uitgesteld worden tot het tijdstip waarop het stedenbouwkundig
veilig- verkeersluw met goede aanvoerlijnen en een goede
plan voor Roombeek door de gemeenteraad is vastgesteld. Dit
parkeergelegenheid.
gebeurt waarschijnlijk in het najaar van 2001. Na die datum
Kortom: de brede school is veel meer dan de traditionele
volgt er meer nieuws over het monument.
basisschool, al blijft die binnen de brede school wel degelijk bestaan met haar eigen autonomie
Tot het moment waarop het definitieve monument is onthuld, blijft het bloemenmonument aan de Deurningerstaat de plaats
Vraag
waar 13 mei 2000 herdacht wordt.
De gemeente Enschede stelt drie miljoen gulden beschikbaar voor nazorg aan scholieren uit het rampgebied. Is er al iets bekend wat er concreet met dit geld gebeurt?
Onderwijs Jos Vermeulen Oud directeur Bonifatiusschool
Antwoord
Vraag
Omdat er de uitdrukkelijke vraag bij zit wat er concreet met het
Een steeds terugkerend onderwerp
geld gebeurt heb ik meer tijd nodig om dit uit te zoeken en wil
in de plannen voor Roombeek is
proberen deze vraag de volgende keer mee te nemen!
de brede school. Ik ben nog van ...vervolg op pagina 4
de generatie dat je op je zesde naar de lagere school ging en
anders aan dan aan andere scholen?
Inhoudsopgave
Antwoord
Artikelen
In de vakantie fietste ik in de wijk Paddepoel in Groningen en
• Wat geweest is, vind je toch nooit weer
daar zag ik met grote letters staan "Vensterschool" en daarnaast
• Medewerkers Rijksmuseum
stonden de volgende verwijzingen:
• Basisschool de Fontein
12
Basisschool Kindercentra (o.a. peuterspeelzaal) Ouder- en Kindzorg
• Jeugdgezondheidszorg na de vuurwerkramp
14
Bibliotheek Wijkinformatie Buurtcentrum Sporthal/ Zwembad
• Niets is raar in een rouwproces
15
Al deze instellingen waren in een centrum gelegen en dat wordt
• Komende winter vervolg gezondheidsonderzoek
16
helemaal niets. Wat is er zo
Pagina 1 8
ook wel een " brede school" genoemd. Groningen is in deze een voorloper en kent nu al drie brede scholen onder één dak. De brede school richt zich allereerst op kinderen van 0 tot 15 jaar,
Rubrieken
maar kent ook allerlei activiteiten voor volwassenen.
• Vragenrubriek
2
De ontwikkeling van de brede school in Roombeek West wordt
• Belangenvereniging BSVE
4
gedacht rondom de Meeuwenstraat/ van Damstraat en
• Column Fred Bosman
5
Stroinksbleekweg. Als ideale plek ziet men de hoek
• Activiteiten
6
Stroinksbleekweg/ Roomweg.
• Beeld van een kunstenaar
De plannen voor Roombeek zijn ambitieus: kijk maar eens naar
• Het moment van.....
de instellingen die er een plekje in moeten krijgen:
• Voor u / jou gelezen
17
• Consultatiebureau
• Ondernemersrubriek
18
9 13
• Kruipgroep • Peuterspeelzaal
Van de redactie:
• Kinderdagverblijf
Voor u ligt de derde uitgave van '13 mei Opnieuw Beginnen.'
• Voor- en vroegschoolse educatie
Dit keer de eerste publicatie van de rubriek 'Voor U / jou
• Sportaccomodatie en sportveld
gelezen'. Dit keer worden boeken voor jong en oud over
• Voorzieningen gericht op kunst en cultuur
angst besproken.
(muziekschool, Concordia )
Verder zal in iedere uitgave een vaste rubriek van de
• Sociaal cultureel werk (in samenspraak met het Kompas)
ondernemersvereniging verschijnen en zal de fotorubriek
• Tussentijdse en naschoolse opvang
'Het moment van .....' voortaan worden ingevuld door de
• “Een gezonde kantine”
fotograaf Cees Elzinga. Hij zal maandelijks een moment
• Multifunctionele ruimten (w.o. een recreatieruimte)
kiezen dat voor hem een bijzondere betekenis heeft en
• Spreekruimtem/ grote vergaderruimten/
zijn impressies kort toelichten. Tevens vindt u in deze
multifunctionele werkplekken
uitgave een aparte bijlage waar belangrijke adressen en
• Een techniekruimte/gang
telefoonnummers staan afgedrukt. Goed bewaren!
• Een computerruimte/gang
Mocht u vragen hebben, een brief willen schrijven of een
• Een amfitheater
idee hebben, dan nodigen wij u graag uit contact op te nemen met de redactie, telefoon 053-4817606
Pagina
term brede school zegt mij
3
deze op je twaalfde verliet. De
...vervolg vragenrubriek
Frans van Gemert
nog bij zeggen, dat je haar niet kunt helpen en dat zij met haar
projectleider vuurwerkramp
problemen opnieuw zou kunnen bespreken met een hulpverlener,
Districts Huisartsen Vereniging
bijvoorbeeld het maatschappelijk werk. Ook kun je zeggen dat,
I.v.m. de vakantie periode
je het contact niet kwijt wilt.
zijn er geen antwoorden
In een zin zeg je het volgende: Buurvrouw, Ik wil je iets zeggen,
beschikbaar van
wat ik heel moeilijk vind. We hebben nu een tijdje over je
Frans van Gemert
problemen gepraat, maar ik merk dat ik er niet meer naar kan luisteren. Ik wil je niet kwetsen en ik wil ons contact ook niet kwijt, maar ik wil dat je niet meer met je problemen bij mij komt. Ik raad je aan contact met het maatschappelijk werk op te nemen. Vraag Mijn werk wordt een steeds groter obstakel voor mij. We
Gerrit van de Vegte
zitten in een reorganisatie, de werkdruk stijgt en ik heb
Maatschappelijk Werk
andere collega's. Zelf heb ik het gevoel dat ik door alles
Vraag
wat er is gebeurd, niet meer meekom in deze snelle
Zelf woon ik in een zuidwijk van
ontwikkeling. Dat leidt weer tot slaapstoornissen en andere
Enschede en ben niet betrokken
problemen. Als dit zo doorgaat gaat het steeds slechter
geweest bij de Vuurwerkramp.
met me. Wat kan ik doen om de situatie te verbeteren?
Naast mij woont sinds vorig jaar een gezin uit het rampgebied en
Antwoord
met de buurvrouw heb ik een
Wat ik uit de vraag begrijp is, dat er door de reorganisatie veel
goed contact. Feitelijk te goed.
veranderd. Andere collega's, een hoger tempo met als gevolg
Dagelijks komt ze bij me aan en
slaapstoornissen en andere problemen. Op het moment dat je
vertelt ze van haar problemen. Als ik haar mag geloven
deze symptomen bij je zelf waarneemt, is het belangrijk om aan
heeft ze alle traumaprogramma's doorlopen. Inmiddels
de bel te trekken!
begint ze mij te vervelen met haar nooit ophoudende
Een gesprek op je werk kan helpen. Wat je ook kan doen is een
problemen. Hoe maak ik dit aan haar duidelijk zonder dat
afspraak maken met de ARBO arts om met hem/haar door te
ik haar kwets?
nemen wat je kunt doen. Je kunt altijd naar een ARBO arts gaan. Je hoeft daarvoor niet eerst in de ziektewet te komen.
Pagina
4
Antwoord
Een andere mogelijkheid is om een afspraak te maken met een
Er is eigenlijk een heel simpele oplossing voor, maar die is tevens
maatschappelijk werker. Deze kan je helpen met en adviseren in
heel moeilijk. Mijn oplossing zou zijn: buurvrouw ik kan niet goed
wat je kan met de moeilijkheden.
meer naar je problemen luisteren. Ik wil dat we het niet meer over
Wacht er niet te lang mee, want uitstel kan de problemen alleen
je problemen hebben! Het moeilijke aan deze oplossing is, dat je
maar erger maken.
de buurvrouw moet afwijzen. Je wilt haar niet kwetsen. Je vindt
Het maatschappelijk werk is bereikbaar op alle werkdagen van
het misschien ook wel moeilijk om haar te kwetsen, omdat ze dan
9.00 tot 17.00 uur op nummer 053-4353353.
niemand meer heeft om mee te praten. In dat geval kun je haar er
BSVE vergroot druk op afhandeling openstaande kwesties De Belangenvereniging Slachtoffers Vuurwerkramp heeft voor de bouwvak vakantie een verhelderend gesprek gevoerd met de voorbereiders van de te herinstalleren commissie Van Lidth de Jeude. Deze commissie moet volgens de motie van kamerlid M. Wagenaar (PvdA) voorstellen doen met betrekking tot allerlei vormen van vervolgschade. Voorzitter Albert Vasse en directeur Daniël Hartman hebben de nadruk gelegd op een snelle afwikkeling van alle zaken. De enquête die in mei is verstuurd aan alle leden van de
benadrukt dat er oplossingen op maat bedacht moeten
BSVE heeft voor een groot deel de inhoud van het gesprek
worden. Een financiële regeling met daarbij talloze criteria
bepaald. De resultaten van deze vragenlijst benadrukten
waaraan een getroffene moet voldoen werkt niet meer.
extra de noodzaak van het oplossen van een aantal
Met de mensen zelf moeten de problemen in kaart
kwesties. Veel huiseigenaren kampen met dubbele lasten,
worden gebracht en oplossingen worden uitgewerkt''.
veel mensen hebben werkgerelateerde problemen en een flink aantal slachtoffers hebben onenigheid met verzekerings-
Inkomensachteruitgang
maatschappijen en schoonmaakbedrijven. Algemeen kan
Een belangrijk item waar de BSVE over heeft gepraat zijn
worden gezegd dat de problemen die de slachtoffers
de problemen i.v.m. de arbeidssituatie en de achteruitgang
momenteel hebben individueel van aard zijn en tot
in inkomen voor veel mensen. Zeer uiteenlopende
uitzonderingssituaties horen. Albert Vasse: ,,We hebben
voorbeelden van slachtoffers zijn bekend binnen de BSVE.
Het gaat zowel om mensen die in de WAO terecht komen, als om mensen die geen contractverlenging krijgen of ploegentoeslagen missen. Ook is aandacht gevraagd voor mensen die op 13 mei 2000 al in de ziektewet zaten of een uitkering hadden, thuiswerkers en de positie van
Fred Bosman Onbegrepen lichamelijke klachten
huisvrouwen. Helemaal schrijnend noemt de BSVE de situatie van een aantal mensen die behalve met
Artsen willen graag alles begrijpen. Ik ook. Pas als ik iets
inkomensachteruitgang ook nog eens geconfronteerd
begrijp denk ik dat ik er ook wat aan kan doen: als iemand
worden met bijvoorbeeld dubbele woonlasten. ,,Het feit
buikpijn heeft en hij eet ieder dag patat met uien, dan
dat er voor deze mensen geen constructieve oplossing
begrijp ik iets van die buikpijn. Maar zo eenvoudig is het
wordt geboden op korte termijn is een slechte zaak,''
natuurlijk meestal niet. Soms moet ik met de patiënt tot
aldus Albert Vasse. Ook op het terrein van wonen en
de slotsom komen dat er "wel wat aan de hand is", maar
inboedel kreeg de Commissie van Lidth de Jeude het
dat we geen verklaring hebben voor de klachten. Ik probeer
verzoek van de BSVE te zoeken naar constructieve
dan toch met hem te zoeken naar mogelijke verbanden,
oplossingen. ,,Deze kwesties hadden al lang afgewikkeld
tussen gebeurtenissen, ervaringen of eigenschappen van de
moeten zijn'', aldus de BSVE-voorzitter.
betrokkene. Gebeurtenissen slaan we op in ons geheugen.
In de motie-Wagenaar werd onder 'vervolgschade'
ons hoofd. Het hoofd maakt deel uit van ons lijf, dus
uitdrukkelijk ook letselschade begrepen. Een moeilijkheid
waarom zou een deel van dat geheugen ook niet elders in
die de commissie hierbij moet zien op te lossen is te
het lijf " zitten"?
bepalen hoe ruim dit begrip moet worden uitgelegd. Vraag
Zo slaan we angsten , of ander gevoelens op in ons lichaam.
daarbij is in hoeverre geleden leed, resp. psychische
We voelen dan onze maag "omdraaien" of we hebben
schade, ook hieronder kunnen vallen. Een uitgebreide
nekklachten of noem maar op.
rapportage van de BSVE over psychische schade moet de
Dat kan soms ernstige vormen aannemen. Zo ernstig dat
commissie inzicht bieden in de problemen waar getroffenen
we denken dat er werkelijk iets met het hart of hoofd aan
door de vuurwerkramp mee kampen. Albert Vasse:
de hand is. Een tablet om de pijn of de spanning in de nek
,,Belangrijk is dat de geboden oplossing een rechtvaardige
of het hoofd of waar dan ook te verlichten doet soms
is. Met halve maatregelen voelen de mensen zich niet
wonderen, maar helaas altijd maar korte tijd. We
geholpen. En daarmee zouden gedupeerden alsnog een
verwachten dat mensen die getroffen zijn door de ramp
reden hebben om te proberen hun gelijk bij de rechter te
en angsten en zorgen houden steeds meer van dit soort
halen''
lichamelijke klachten gaan vertonen. Een verband met de ramp wordt dan vaak niet gelegd, ook niet door de artsen.
De Commissie Van Lidth de Jeude heeft naast de BSVE
Natuurlijk is het zaak dat de klachten serieus worden
ook andere instanties in Enschede gesproken om een
genomen en soms is het ook nodig om gedegen lichamelijk
goede inventarisatie te kunnen maken. Dat het veel te
onderzoek te doen, maar het is ook belangrijk om vragen
lang duurt voordat een oplossing aangedragen wordt is ook
te stellen als: hoe ziet je dagbesteding er uit, ben je niet te
door andere organisaties benadrukt. De BSVE hoopt dan
zwaar belast met allerlei zorgen, hoe gebruik je je energie,
ook dat de commissie spoedig na de officiële installatie
onder wat voor omstandigheden wordt de pijn erger, of
met creatieve oplossingen komt.
juist minder. Het is daarom handig om daar al vast over na te denken vóór het eerste doktersbezoek. Pas als we echt
De gespreksnotitie van de BSVE met de commissie
geen idee hebben waar de klachten mee samenhangen of
Van Lidth de Jeude is na te lezen op www.bsve.nl
waardoor ze worden veroorzaakt mogen we spreken van onbegrepen lichamelijke klachten. Dan bent U er natuurlijk nog niet klaar mee. Hooguit bent U enigszins gerustgesteld. Er zijn dan gelukkig nog allerlei mogelijkheden om te leren op een verstandige manier met de klachten om te gaan. Als de klachten te maken zouden kunnen hebben met het niet kunnen verwerken van angst, boosheid of verdriet dan kan het helpen om die gevoelens verder te verkennen. Dat kan letterlijk pijnlijk zijn, maar het is de bedoeling om die pijn vervolgens onder controle te krijgen door een juiste behandeling. Die behandeling bestaat uit gesprekken of oefeningen ( bijvoorbeeld ontspanningsoefeningen). Het helpt niet altijd, helaas, maar vaak wel. Het is van belang
Drienerweg 35, 7522 ER Enschede, 053-434 03 74, E-mail:
dat je als persoon serieus wordt genomen. Samen met je
[email protected]
arts ga je op zoek naar de mogelijke betekenis van je klachten. Neem geen genoegen
Openingstijden
met de afschuwelijke
ma t/m do
8.30 tot 17.00 uur
uitdrukking "het zit tussen
vr
8.30 tot 15.00 uur
de oren".
Dagelijks inloopspreekuur van 8.30 tot 11.00 uur
Fred Bosman is als psychiater verbonden aan Mediant
Pagina
is een soort netwerk van zenuwverbindingen. Die zitten in
5
We weten niet precies hoe ons geheugen in elkaar zit. Het
Letselschade en immateriële schade
&
Activiteiten Regelingen
heden waar mogelijk per huizenblok, straat of buurt worden uitgevoerd. Groot herstelwerk en kleine klussen zullen elkaar doorkruisen. Jan Klein, projectleider van Stichting Stadsherstel: ,, Je kan zeggen dat we naar elkaar toewerken. Je kan je prioriteit leggen bij mensen die na anderhalf jaar nog niet in hun huis kunnen wonen of bij een groep mensen die een aantal kleine problemen hebben. Wij menen dat deze prioriteiten naast elkaar
Bibliotheek zoek sponsors
kunnen staan''.
Ruim 100 inzenders reageerden dit jaar op verzoek van de bibliotheek om hun verhaal of herinnering aan de 13e mei aan het papier toe te vertrouwen. Al die verhalen van ooggetuigen worden nu op de computer verwerkt en zullen ook als blijvende herinnering een plaats in de Twentecollectie van de bibliotheek krijgen. In die collectie bewaart de bibliotheek alles wat met het leven in deze omgeving te maken heeft en vanzelfsprekend ook alles over de Vuurwerkramp. Onze liefste wens is echter om deze verhalen daarnaast in boekvorm uit te geven, maar dat zal de nodige kosten met zich meebrengen, wil je het goed doen. De bibliotheek is dus op zoek naar mensen / instellingen die ons financieel of anderszins zouden willen steunen om een bijzondere uitgave van de 'ooggetuigen-verslagen' mogelijk te maken. Weet u iemand of ziet u zelf mogelijkheden, neem dan
De voorlichtingsavonden waarvoor alle betrokkenen een
contact op met:
uitnodiging krijgen, zullen plaatsvinden in het Rijksmuseum
Tineke Amrouche-Dorgelo, Openbare Bibliotheek Enschede,
aan de Lasondersingel. Mensen die graag een beroep
Pijpenstraat 15 , 7511 GM Enschede, doorkiesnummer
willen doen op Stichting Stadsherstel en nog niet bekend
053-4804853, e-mail:
[email protected]
zijn met de Stichting kunnen contact opnemen via 430 40 15 of tijdens kantooruren langskomen aan de
Pagina
Overigens kunt u een selectie van de ingezonden
Drienerweg 35.
bijdragen in de komende uitgaven van '13 mei Opnieuw Beginnen' lezen.
6
Nieuwsbrief BSVE De Belangenvereniging Slachtoffers Vuurwerkramp is
Uitgenodiging presentatie Stichting Stadsherstel
gestart met het uitbrengen van een eigen nieuwsbrief. In het nulnummer, dat eind augustus werd verstuurd, zijn
Huiseigenaren van Enschede Noord met schade aan hun
alle juridische kwesties rond de vuurwerkramp toegelicht.
woning als gevolg van de vuurwerkramp krijgen eind
Mensen die interesse hebben in deze nieuwsbrief kunnen
september te horen hoe en wanneer Stichting Stadsherstel
een exemplaar ophalen op het kantoor van de BSVE,
haar werkzaamheden gaat uitvoeren. Op een aantal
Drienerweg 35 (porta cabin op terrein voormalige Nieuwe
punten is de Stichting reeds begonnen met het herstellen
Weme).
van panden en zijn de bouwborden van Stichting Stadsherstel aan de gevel bevestigd. Deze eerste objecten vormen gezamenlijk een project om onder meer tijdsduur,
Telefonische enquêtes
aard van de werkzaamheden en in geval van sloop
De gemeente is op 3 september gestart met een tweetal
datgene wat tussen tekentafel en sleuteloverdracht moet
onderzoeken bij gedupeerden van de vuurwerkramp.
gebeuren in te kunnen schatten.
Via een telefonische enquête van I en O Research wordt onderzocht in hoeverre gedupeerden van de vuurwerk-
Resultaat van de enquête, die Stichting Stadsherstel onder
ramp tevreden zijn over de hulpverlening tot op heden. In
de getroffenen heeft gehouden, is dat ruim duizend
het kader van dit onderzoek wordt een steekproef uit het
eigenaren een beroep doen op hulp van de Stichting.
totaal van gedupeerde particulieren en ondernemers
Voor een deel betreft het herstelde schade en wordt alleen
benaderd; dus niet iedereen. De enquête van het IAC moet
een bouwtechnische keuring gevraagd. In andere gevallen
inzicht opleveren in de aard en omvang van nog bestaande
moet een woning nog volledig worden hersteld of is er
(im)materiele problemen bij cliënten van het IAC. Hiertoe
sprake van onenigheid met de verzekeringsmaatschappij
worden alle 11.500 geregistreerde cliënten van het IAC
over de hoogte van de uitkering in relatie tot de omvang
telefonisch benaderd. Gelet op het geheel verschillende
van de schade.
karakter van de vraagstelling en de onderzoeksopzet is gekozen voor een tweetal afzonderlijke enquêtes.
De Stichting heeft haar werkgebied onderverdeeld in vier deelgebieden. Vandaar vier informatieavonden op 18, 19,
Iedereen die wordt benaderd ontvangt voorafgaand aan
25 en 26 september. Per deelgebied wordt uitgelegd hoe er
het telefonisch contact een aankondigingsbrief met
gewerkt gaat worden. Zoals bekend zullen de werkzaam-
aanvullende informatie.
Een deel van de resultaten van de IAC-enquête kan
en de pogingen die hij / zij doet om permanente atelier-
worden doorgegeven aan de Commissie Financiële
ruimte te vinden.
afwikkeling II die op 10 september door de Minister van Binnenlandse Zaken is geïnstalleerd. Deze commissie
Na de zomerstilte is het programma vanaf 12 september
onderzoekt welke gedupeerden geen of onvoldoende
wekelijks weer te beluisteren op de woensdagavond
tegemoetkoming in materiele schade hebben ontvangen
tussen 20.00 en 22.00 uur. Op radio Hengelo of
hoewel er verschillende soorten regelingen bestaan.
Enschede FM (ether 105.1 en 105.8 of kabel 87.5). Wilt u meer informatie? Bel 074 - 2425514 of email:
Cursus 'Omgaan met spanningsklachten'
[email protected].
Gezondheidscentrum Noord organiseert in het najaar opnieuw cursussen 'Omgaan met spanningsklachten'.
Boek 'Blijvende herinneringen' gereed
Vanwege de enorme belangstelling bij de afgelopen
In de weken na de ramp is gestart met het gezondheids-
cursussen worden dit najaar meerdere cursussen gegeven
onderzoek vuurwerkramp Enschede. Er werden toen
voor Turkse en Nederlandse vrouwen. Ook vrouwen van
bloed- en urinemonsters afgenomen en de deelnemers
andere nationaliteiten zijn welkom.
hebben ook een uitgebreide vragenlijst ingevuld. Die vragenlijst eindigde met de open vraag: "Wat heeft op u
Bij voldoende belangstelling van mannen kan de cursus
de meeste indruk gemaakt gedurende de eerste uren na
ook speciaal voor mannen of voor een gemengde groep
de explosie?" Ervaringen van bewoners, hulpverleners en
(mannen en vrouwen) worden gegeven.
passanten zijn met tekst en beeld gebundeld in een herinneringsboek 'Blijvende herinneringen'. Waarom dit boek?
bijvoorbeeld hoofdpijn, buikpijn, rugpijn, vermoeidheid,
Ruim 2000 deelnemers
slapeloosheid. In deze cursus krijgt u meer informatie
hebben deze vraag
over spanningsklachten en leert u hoe u zelf beter met
ingevuld.
spanningen om kunt gaan. De cursus bestaat uit 7
Het ministerie van
bijeenkomsten van 2 uur. Het programma van de cursus:
Volksgezondheid, Welzijn en Sport en
1. Informatiebijeenkomst
de gemeente
2. Wat zijn spanningsklachten
Enschede willen de
3. Lichamelijke klachten en herstel
getroffenen van de vuurwerkramp deelgenoot maken van
4. Leren omgaan met spanningsklachten
de ervaringen van anderen. Daarom is aan het Instituut
5. Houding, ademhaling en ontspanningsoefeningen
voor Psychotrauma (IVP) gevraagd om de antwoorden op
6. Hulp nodig? Waar kan je terecht?
de open vraag uit het onderzoek te ordenen en geschikt te
7. Opkomen voor jezelf
maken voor publicatie. Het boek 'Blijvende herinneringen' bevat een selectie uit de meest indrukwekkende reacties
Er zijn voor de deelnemers geen kosten aan de cursus
van deelnemers aan het onderzoek en een aantal interviews.
verbonden. De gemeente Enschede heeft extra subsidie
Bovendien is een samenvatting van de analyses van de
voor de cursus gegeven i.v.m. de nazorg van de ramp.
antwoorden op de verschillende vragen toegevoegd. De geïnterviewden hebben zelf foto's uitgezocht die voor hen
De cursus wordt gegeven door de Gezondheidsvoorlichters
verwoorden wat zij hebben meegemaakt.
samen met het Wijkwelzijnswerk, Stichting Maatschappelijke Dienstverlening, Fysiotherapiepraktijk
Officiële overhandiging
Krijnsen en het Informatie- en Adviescentrum
Het 1e exemplaar van het boek wordt op donderdag
(afd. Gezondheidsvoorlichting).
27 september officieel overhandigd aan de voorzitter van de BSVE, de heer Albert Vasse. Geïnterviewden en andere
Voor meer informatie of als u interesse heeft in het volgen
genodigden die hebben meegeholpen aan de totstand-
van de cursus kunt u daarvoor contact opnemen met
koming ontvangen eveneens een exemplaar.
Güzide Ay en Sevgi Seçkin;
De overhandiging vindt plaats in het Rijksmuseum Twenthe in Enschede.
Gezondheidscentrum Noord, telefoon 435 16 15 Gezondheidscentrum Wesselerbrink, telefoon 476 71 45
Gratis af te halen
IAC/ project gezondheidsvoorlichting GGD,
Het boek is vanaf vrijdag 28 september gratis af te halen
telefoon 0800 - 1100
bij het Informatie- en Adviescentrum (IAC) aan het Molenplein 1 in Enschede. Het IAC is op werkdagen geopend tussen 8.30 en 13.30 uur. Alle deelnemers aan
'Het gescheurde doek' in de lucht
het gezondheidsonderzoek en alle mensen die in het
Het programma over de beeldende kunst in de regio
registratiesysteem van het IAC staan opgenomen komen
'Het Gescheurde Doek' heeft sinds een half jaar een eigen
voor een boek in aanmerking. Het boek is opgesteld in het
radiostudio in de Klanderij, de tijdelijke atelierruimte voor
Nederlands, Engels, Duits, Turks en Arabisch. Ondanks de
kunstenaars. In dit programma wordt aandacht besteed
grote oplage geldt helaas wel zolang de voorraad strekt.
aan de huidige werkstituatie van de beeldend kunstenaar
Pagina
spanningen (stress) kun je klachten krijgen, zoals
7
Allerlei situaties kunnen spanningen geven. Door teveel
...vervolg Activiteiten en Regelingen
Telefonische enquêtes De gemeente is op 3 september gestart met een tweetal
gedupeerden geen of onvoldoende tegemoetkoming in
onderzoeken bij gedupeerden van de vuurwerkramp.
materiele schade hebben ontvangen hoewel er verschillende
Via een telefonische enquête van I en O Research wordt
soorten regelingen bestaan.
onderzocht in hoeverre gedupeerden van de vuurwerkramp tevreden zijn over de hulpverlening tot op heden. In het
Expositie
kader van dit onderzoek wordt een steekproef uit het
In de Klanderij-ateliers staat tot 21 september een expositie
totaal van gedupeerde particulieren en ondernemers
van foto's en schilderijen van kunstenaars die door de
benaderd; dus niet iedereen. De enquête van het IAC moet
ramp waren gedupeerd. Georganiseerd door de Stichting
inzicht opleveren in de aard en omvang van nog bestaande
Ateliers BvV. Er is werk te zien van Domin Overbeek, een
(im)materiele problemen bij cliënten van het IAC. Hiertoe
moderne decoratieve vloerschildering in pointillistische stijl;
worden alle 11.500 geregistreerde cliënten van het IAC
de laatste kans dit bijzondere kunstwerk te bewonderen.
telefonisch benaderd. Gelet op het geheel verschillende
En het 'werk in wording' van Van Royen. Dit kunstwerk
karakter van de vraagstelling en de onderzoeksopzet is
bestaat uit een meterslange tekening dat in de laatste
gekozen voor een tweetal afzonderlijke enquêtes.
'Klanderijweek' van de expositie wordt voltooid.
Iedereen die wordt benaderd ontvangt voorafgaand aan het telefonisch contact een aankondigingsbrief met
Verder is er werk te zien van Cees Elzenga (fotografie),
aanvullende informatie.
Razak Hassan (schilderijen), Manon Leeflang (schilderijen),
Mensen die door I en O Research worden benaderd, zullen
Peter Geerts (lichtobjecten), Fiona Rijpkema ((schetsen),
voorlopig niet door het IAC worden geënquêteerd. Zo
Hannelore Houdijk (schilderijen), Ria Hummel (schilderij),
wordt onnodige overlap voorkomen.
Petra Boonstra (schilderijen), Marc Augustin (foto's), Arjen van der Hoeven (schilderijen) en Philip Ultee (ruimtelijk
Een deel van de resultaten van de IAC-enquête kan worden
werk en schilderijen).
doorgegeven aan de Commissie Financiële afwikkeling II die op 10 september door de Minister van Binnenlandse
De openingstijden zijn: woensdag t/m vrijdag van 13.00
Zaken is geïnstalleerd. Deze commissie onderzoekt welke
tot 16.00 uur en vrijdagavond van 20.00 tot 23.00 uur.
Pagina
8
Beheerders museumcafé komen nu pas aan eigen emoties toe 'Er komen nu mensen in het museumcafé, die zeggen: goh, je hebt zeker een lekker rustig jaar gehad omdat het museum dicht was. Nou, die mensen moet ik dan toch wel even streng op de vingers tikken. Voor ons was het een rampjaar!' Nu, na ruim een jaar, het leven in het Rijksmuseum Twenthe zo langzamerhand z'n gewone gang herneemt, komen bij beheerder Jerry Kroezen van het museumcafé pas de emoties los. Terwijl het museum in verband met herstelwerkzaamheden voor het publiek gesloten was, fungeerde het museumcafé een jaar lang als een ontmoetingsplek voor getroffenen van de vuurwerkramp. In de praktijk groeide het uit tot een soort rouw- en bezinningscentrum, een plek waar dagelijks betrokkenen met al hun verhalen en emoties naar toe kwamen. Emoties en verhalen die vooral bij de cafémedewerkers terecht kwamen. Ook Dineke Schoneveld, tevens beheerder van het museumcafé, heeft het moeilijk gehad: 'We hebben bijna een jaar lang ongelooflijk veel nare en zware verhalen aangehoord. Daar heb ik nu nog veel last van. Juist nu het museumcafé weer gewoon
'Voor ons was het een rampjaar'
draait, komen er onderhuidse emoties boven. Ik merk dat ik er zelf nog helemaal niet klaar mee ben.'
we amper toe. De ramp werd mijn werk. Mijn werk werd een
Jerry:' Een jaar lang zijn we bezig geweest met het leed van
ramp. Het museum haalde alles wat met de ramp te maken
anderen. Aan de verwerking van onze eigen emoties kwamen
had naar zich toe. De bijeenkomsten met betrekking tot
de wederopbouw werden in het museum gehouden, de
beton. Dineke: 'De mensen die hier kwamen waren vaak
presentatie van het rapport van de commissie Oosting
helemaal overdonderd door het beeldmateriaal.'
heeft hier in het Rijksmuseum plaats gevonden, lezingen van de brandweer, de KRO, noem maar op, allemaal hier.
Jerry: 'En dan kwamen haast vanzelf de emoties en de
Dat waren extreem lange werkdagen van soms wel twaalf
verhalen. Ik kon het niet over m'n hart verkrijgen om het
uur. Als je dan aan het eind van de dag thuis kwam was je
alleen maar bij een kopje koffie te laten. Als mensen
doodmoe en kwam je vaak helemaal niet meer tot
begonnen te praten dan kon ik een gesprek niet zomaar
ontspanning. Altijd was er die ramp, of je nu wilde of niet.
afkappen, en zo kwam je al gauw in de rol van een soort
Het ging maar door. Nu pas kom ik tot het besef dat ik zelf
hulpverlener. Daar ben je natuurlijk niet op toegerust. Ik
ook heel nauw bij de ramp betrokken ben geweest. Dat ik
trok het me allemaal veel te veel aan. Ik ging zelfs voor
geluk heb gehad. Vlak voor de klap was ik nog even wezen
iemand in geldnood bellen met overheidsinstanties om er
kijken in de Tollensstraat. Een persfotograaf heeft me een
voor te zorgen dat zij toch iets te eten kon kopen. Dan ga
foto laten zien waar ik vanaf het terrein van de firma Thole
je eigenlijk veel te ver want daar ben je niet voor.'
naar de brand bij SE Fireworks sta te kijken. Als bij onweer de donder buldert dan krimp ik nog ineen, dan wil ik weer
Aan de overkant van de strak vormgegeven museumtuin
schuilen voor dat grote gevaar. Dat is sinds de ramp want
is te zien hoe enkele bezoekers in een galerij zich verdiepen
daarvoor zat ik zelfs buiten naar het onweer te kijken want
in een grote foto. Dineke: " Daar in die galerij is nog steeds
ik vond dat prachtig.'
beeldmateriaal van de vuurwerkramp te bezichtigen. Maar gelukkig is de tentoonstelling niet meer hier in het café
Jerry en Dineke zijn er allebei van overtuigd dat het goed
want wij hebben het nu wel gezien". Jerry: "Ja, we hebben
was dat er zo'n plek was, waar getroffenen terecht konden
genoeg gezien, genoeg om te zeggen: het was gewoon te
met hun verhalen, woede en verdriet. Maar ze zijn er
veel maar dat wordt vaak niet begrepen".
evenzeer van overtuigd dat het hele proces en hun eigen Nog steeds komen mensen kijken naar de verschrikkelijke
was het de bedoeling om het museumcafé open te stellen
beelden van de ramp maar gelukkig kan het cafépersoneel
voor getroffenen van de vuurwerkramp die daar onder het
zich daar nu een beetje van distantiëren. Na een jaar vol
genot van een kopje koffie even tot rust en op verhaal
ellende zijn er weer de gewone dingen en proberen Jerry
konden komen. Al snel echter groeide het museumcafé uit
en Dineke, zo goed en zo kwaad dat gaat, om de ramp
tot een soort rouwplek vol met foto's, teksten en tekeningen,
eindelijk achter zich laten.
9
rol daarin beter begeleid had moeten worden. Aanvankelijk
Pagina
maar ook met tastbare tekenen van de ramp als brokken
Beeld van een kunstenaar: Mennie van Amerongen Mennie van Amerongen, geboren in 1955, heeft in 1990
schade op. Inmiddels is de atelier-ruimte aan de Kottendijk
eindexamen gedaan aan de AKI in Enschede. Hij werkt,
gelukkig weer hersteld en kunnen de kunstenaars weer
behalve in het eigen atelier graag in activiteiten en projecten
aan het werk.
van anderen. Hij hecht eraan om met een groep kunstenaars bepaalde ideeën uit te werken. Voorbeelden hiervan zijn de
De bijdrage van Mennie van Amerongen in '13 Mei Opnieuw
projecten van de Eerste Nederlandse Kunstuitleen voor de
Beginnen' komt voort uit de behoefte weer aan de slag te
Automobilist (ENKA) en de Kring van AKI Studenten (KRAS).
gaan en nieuw werk te maken. Het kunstwerk op de
Daarnaast gaat veel tijd zitten in bestuurlijke activiteiten
volgende pagina's is speciaal voor dit nummer gemaakt.
voor kunstenaarsorganisaties als HenK BV en Sterk. Van Amerongen heeft aan verschillende tentoonstellingen deelgenomen: • 'Face to face;' van HenK BV in 2001, • 'Mens en natuur;' Stedelijk Museum Zwolle 2000, • Het burgemeestersproject; reizende tentoonstelling door Twente met kunstenaarsgroep KRAS in 1999, • Kunstenaars als ondernemer; Markt 17 Enschede 1999, • 50 jaar mensenrechten; Universiteit Twente. Mennie van Amerongen had zijn atelier voor de vuurwerkramp in de 'de Zessprong,' aan de Kottendijk. Op 13 mei 2000 kwamen de plafonds naar beneden. Er was veel water- en glasschade. Gebouw en de vele kunstwerken liepen grote
Pagina
10
Pagina
11
Nazorgplan op gereformeerde basisschool De Fontein 'We bieden een luisterend oor voor kinderen die iets kwijt willen over hun ervaringen tijdens en na de vuurwerkramp. Onze houding is in principe passief. We trekken beslist niet aan de kinderen, al zijn we natuurlijk wel heel alert op signalen dat kinderen het moeilijk hebben met de verwerking.' komen op wat we deden aan nazorg. Dat we een jaar na de ramp de koers iets moesten aanpassen. Ons moesten bezinnen op de vraag hoe we de komende jaren verder moesten.' Die bezinning, in nauw overleg met externe deskundigen van onder meer Mediant, resulteerde in een nazorgplan dat zich richt op drie doelgroepen. Op de eerste plaats natuurlijk de leerlingen, maar daarnaast ook de leerkrachten en ouders.
Werken met je handen Dankzij een financiële bijdrage van de gemeente Enschede (50.000 gulden op jaarbasis) was het mogelijk een gespecialiseerde leerkracht creatieve vorming aan te stellen. Martin Brouwer: 'Werken met je handen geeft rust en helpt verwerken. Maar ook hier geldt dat we niet trekken aan kinderen. We reiken iets aan. Door met thema's te werken als bijvoorbeeld wonen. Als er daarbij dingen naar boven komen die met de ramp te maken hebben, kunnen we die signalen oppakken.' Pagina
Om te voorkomen dat leerlingen in een zwart gat vallen wanneer ze naar het voortgezet onderwijs gaan, worden
12
signalen van kinderen in groep 8 opgepakt en doorgespeeld. Zowel voor leerkrachten als ouders voorziet het nazorgplan in thema-bijeenkomsten. Eens in de tien weken komen de Martin Brouwer, als leerkracht vanuit de IB (Interne
leerkrachten bij elkaar onder meer voor psycho-educatie,
Begeleiding) belast met de coördinatie van de nazorg van
waarbij uitleg wordt gegeven over trauma, stressverwerking
de vuurwerkramp op de gereformeerde basisschool
en klachten. Daarnaast is er een maandelijks spreekuur
De Fontein, benadrukt een aantal keren dat zijn school
van IB'er Martin Brouwer, waar leerkrachten op afspraak
zich niet actief met hulpverlening bezig houdt. 'De ouders
terecht kunnen.
hebben aangegeven: laat de school de school zijn. De meeste mensen willen ook vooruitkijken.'
Herdenking riep veel emoties op
'We schrokken dat er nog zoveel los kwam'
In principe mag de opstelling van het team van De Fontein dan terughoudend zijn waar het gaat om hulp
Voor de ouders zijn er in het nieuwe schooljaar drie
bij het verwerkingsproces, er is wel degelijk van alles aan
themabijeenkomsten gepland. De eerste, direct na de
gedaan om adequaat te kunnen reageren op signalen van
zomervakantie, staat in het teken van de psycho-educatie.
leerlingen, ouders, maar ook leerkrachten. Zo is er, na een
Centrale vraag tijdens deze bijeenkomst: hoe verliep de
proces van bezinning in nauw overleg met externe
vakantie?
hulpverlenende instanties, een plan opgesteld waarmee
De tweede bijeenkomst zal rond de jaarwisseling plaats
De Fontein voor zo lang als nodig is toegerust is op
vinden en de derde rond 13 mei in 2002. Volgens Martin
begeleiding van het verwerkingsproces. Volgens
Brouwer allemaal 'ijkpunten' in het verwerkingsproces.
Martin Brouwer is dat plan in elk geval voor het komende
'We kunnen op dit moment niet overzien hoe diep het zit
schooljaar 'waterdicht'.
bij leerlingen, leerkrachten en ouders. Vast staat wel dat we meerdere jaren moeten uittrekken voor de nazorg.
Het nazorgplan werd opgesteld toen bleek dat de herdenking van de ramp veel emoties opriep. Martin Brouwer:' We schrokken ervan dat er nog zoveel los kwam. Ook bij kinderen die niet direct bij de ramp betrokken waren. We kwamen tot de conclusie dat er een aanvulling moest
Iedereen, niemand uitgezonderd, heeft een verhaal.'
Enschede, Roomweg, augustus 2001 Cees Elzenga
Pagina
13
Het moment van...
De wederopbouw van Roombeek. Zullen de bouwers treden
Ook een voor de fotograaf onbekende hond heeft er zijn
in de voetsporen van hun voorgangers? Ongetwijfeld zullen
sporen nagelaten en historie geschreven. In het natte beton
ze er hun sporen verdienen.
klauwde hij zijn weg naar de poort. De kortste weg leek de
Het eerste nieuwe bouwwerk staat al binnen de schutting.
beste. Deze indrukken krijg je er voorlopig niet meer uit.
Het lijkt een uitkijkplatform. Of is dat niet het goede
De fotograaf Cees Elzenga heeft zelf ook de nodige
woord? De vertrouwde contouren van de kolenbunker van
voetstappen liggen in Enschede-Noord. Hij ging er met
de Bamshoeve zijn er in te herkennen. Het geeft kijkers de
zijn ouders naar de Deta-kerk, bezocht de Juliana van
kans te kijken naar wat er gebeurd of naar wat er niet
Stolbergmavo en had er zijn atelier in de Bamshoeve.
meer is. En het daar met elkaar nog eens over te hebben.
Er bestaat een kans dat hij vervangende atelier-ruimte
Alle dagen is de horizon nieuw.
krijgt in de voormalige Stolbergmavo.
Jeugdgezondheidszorg na de vuurwerkramp De vuurwerkramp is nu ruim een jaar geleden. Agnes Oldekamp, verpleegkundige jeugdgezondheidszorg, kijkt terug op haar werkzaamheden voor de Jeugdgezondheidszorg van de GGD Twente in de afgelopen periode. Een aantal scholen uit haar werkgebied ligt in het rampterrein. "De maandagmiddag na de ramp zijn we meteen naar getroffen scholen gegaan. Tenminste, voor zover we daar bij konden komen. Samen met leerkrachten probeerden we zo goed mogelijk de kinderen op te vangen. We luisterden naar hun verhalen, we tekenden met ze of we hielden ze even op schoot. Scholen waren op dat moment ook erg druk om uit te zoeken waar al hun leerlingen waren. Ook ouders konden de hele dag de school in- en uitlopen." De GGD Twente heeft in samenwerking met Mediant een telefoonnummer geopend dat scholen konden bellen als zij behoefte hadden aan hulpverlening. Samen met mensen van Mediant vormden verpleegkundigen van de Jeugdgezondheidszorg 'duo's'. "Zo hielden we spreekuren op scholen en organiseerden we praatgroepjes voor leerlingen. Voortbouwend op deze manier, zijn we voor de zomervakantie op verschillende scholen gestart met zogenaamde Pagina
preventiegroepjes. Dit deden we in samenwerking met het Schoolgericht Maatschappelijk Werk."
14
Kringgesprekken Kleine groepjes kinderen volgden, samen met een verpleegkundige van de Jeugdgezondheidszorg en iemand van het Schoolgericht Maatschappelijk Werk, een door Mediant ontwikkeld preventieprogramma om te zorgen
we deze kinderen ook op de basisschool goed volgen en
dat de kinderen zo min mogelijk van de ramp zouden
op tijd doorverwijzen naar Mediant, mocht dat nodig zijn.
overhouden. "In kringgesprekken praatten de kinderen over
Toch is het belangrijk alle kinderen in gaten te blijven
wat ze hadden meegemaakt. Ze maakten tekeningen en
houden. Dit gebeurt door middel van een verpleegkundig
speelden toneel. Steeds stond de ramp en wat ze daarvan
onderzoek voor kinderen uit groep 4 en hun ouders."
hadden meegemaakt centraal. We speelden ook, als een groep daar aan toe was, spelletjes met lawaai, om weer te wennen aan harde geluiden." Het preventieprogramma werd afgesloten met een bijeenkomst om de ouders over de ontwikkelingen van hun kinderen bij te praten. "Natuurlijk hadden we ook veel overleg met de leerkrachten
"Iedereen doet zijn best om de draad weer op te pakken"
en interne begeleiders van de school om de situatie van de
Nu, ruim een jaar na de ramp, is de situatie voor Agnes op
kinderen zo goed mogelijk in de gaten te houden en om
de scholen waar zij als jeugd-verpleegkundige werkt, weer
hen, als dat nodig was, passende zorg te geven. Dat doen
redelijk 'normaal'. Ze kan weer aandacht aan zaken besteden
we nu uiteraard ook nog."
die in de periode vlak na de ramp in de verdrukking kwamen. Toch blijft ze alert op de ontwikkelingen van de kinderen
Kinderen blijven volgen
op haar scholen in de rampwijk, omdat naar aanleiding
Behalve voor de preventiegroepjes, heeft de
van bepaalde gebeurtenissen er nog klachten kunnen
Jeugdgezondheidszorg ook oog voor de groep kinderen die
optreden. "Dat alles weer echt gewoon wordt zoals voor
na de zomervakantie voor het eerst naar school gingen: de
de vuurwerkramp, dat kan niet. Daarvoor is er teveel
leerlingen van groep 1 die de ramp hebben meegemaakt.
gebeurd. Toch doet iedereen zijn best om de draad weer op
"Sommige van deze kinderen hebben geen hulp nodig gehad.
te pakken en er iets moois van te maken. Mensen praten
Bij een aantal kinderen heeft de Ouder- & Kindzorg van de
erover als het nodig is en het wordt opgepakt als dat
Thuiszorg hulp geboden. Dankzij een goede overdracht
nodig is. Dat zullen we bij de Jeugdgezondheidszorg van
van de Thuiszorg naar de Jeugdgezondheidszorg, kunnen
de GGD Twente ook blijven doen."
Just Wong-Fong-Sang helpt mensen bij verwerken van verlies na vuurwerkramp 'Niets is raar als het gaat om het uiten van emoties in een rouwproces. Het zou juist raar zijn wanneer mensen niet met hun gevoelens zouden komen, zeker na zo'n traumatische ervaring als de vuurwerkramp.' Just Wong-Fong-Sang, als hulpverlener gespecialiseerd in posttraumatische stressstoornissen, kan niet genoeg benadrukken hoe belangrijk het is dat getroffenen van de vuurwerkramp hun emoties niet wegstoppen. Misschien omdat de buitenwereld er met onbegrip op reageert. Of omdat slachtoffers sluimerende gevoelens bij zichzelf niet herkennen of willen erkennen. Just Wong, is bij Mediant als hulpverlener twee dagen per
betrekking hoeft te hebben op een omgekomen dierbare.
week beschikbaar voor mensen die psychisch in de knel
'Het kan bijvoorbeeld ook een konijntje zijn, of een huisdier
zijn geraakt tengevolge van de vuurwerkramp:'Sommige
dat je niet uit de vlammen hebt kunnen redden. Maar ook
mensen vinden dat ze sterk moeten zijn, stoer. Of ze denken:
een speelgoedbeest, een knuffel. Of een dierbare foto van
mij gebeurt niks. Maar als je onrustig bent of prikkelbaar, of
opa, oma of een ander familielid. Soms moet je als hulp-
je hebt de neiging om bij het minst of geringste in huilen uit
verlener doorvragen om een goed beeld te krijgen wat er
te barsten, dan zijn dat signalen die je serieus moet nemen.
aan de hand is. Bij een kind, bijvoorbeeld, dat aangeeft
Wij moeten er voor zorgen dat mensen niet wegglijden.'
slecht te slapen omdat het 's nachts steeds haar konijntje hoort roepen. Het kan zijn dat de omgeving daar met
Lege handen
onbegrip op reageert, omdat dit in werkelijkheid natuurlijk
Hulpverleners als Just Wong komen in beeld wanneer
helemaal niet kan. Voor zo'n kind is het echter heel reëel dat
mensen het zelf psychisch niet meer redden hun ervaringen
het wordt geroepen door het konijntje dat er niet meer is.'
'Geen grens'
bedoeling dat mensen het zelf doen. We staan mensen
Wanneer de vaak heftige en heel individuele emoties
terzijde om samen de kwaliteiten die ze in zich hebben te
tengevolge van een traumatische ervaring als de
gebruiken om de traumatische ervaringen te verwerken.'
vuurwerkramp zijn herkend en erkend, kan een begin worden gemaakt met het rouwproces, de verwerking. Wong:
'Niets is raar in een rouwproces'
'Het gaat er om samen te zoeken naar een manier om het verlies van een dierbare of een dierbaar iets een plek te geven in je nieuwe leven. Immers het leven van voor de ramp is ernstig veranderd. Iedereen moet dat op z'n eigen manier kunnen doen. Ook hiervoor geldt: niets is raar. Zo
Raar is het volgens Wong beslist niet dat sommige mensen
kan ik me heel goed voorstellen dat iemand alles in het
professionele hulp nodig hebben bij het verwerken van
werk stelt om een stoeptegel b.v uit het rampgebied te
hun ervaringen op 13 mei 2000. 'Zo'n klap is een shock-
halen, waarop hij z'n poes voor het laatst heeft zien zitten.
moment. Van het ene op het andere moment is je gevoel
Omdat Roombeek een smeltkroes van culturen was, zie je
van veiligheid weggeslagen, je beschutte eigen plek is er
nu ook heel verschillende rouwrituelen. Dat is heel goed.
niet meer en je staat met lege handen. Als daar dan ook
Belangrijk is het wel dat mensen er mee in het reine komen.'
nog het verlies van een dierbare of een dierbaar iets bij
Met de vraag wanneer het rouwproces na de vuurwerkramp
komt, ja, dan mis je de gereedschappen om met die
ophoudt zegt Wong zich op voorhand niet bezig te houden.
plotselinge ongewenste situatie in het reine te komen.'
'Is het rouwen over de Bijlmerramp opgehouden? Of zelfs over de Tweede Wereldoorlog? Nee, het is niet aan ons,
Doorvragen Een ramp als die in Enschede maakt volgens Wong bij getroffenen een heel scala aan heftige emoties los. Verdriet, schuld, schaamte, boosheid. Wong:'Boosheid is een hele fundamentele overlevingsstrategie na een traumatische ervaring. Maar mensen kunnen zich ook schuldig voelen, of zich schamen. Is het mijn schuld dat ik een dierbare ben verloren? Heeft het misschien aan mij gelegen dat die daar achter is gebleven? Wat had ik kunnen doen als ik ter plekke was geweest? Dit soort gevoelens kan leiden tot zelfbestraffing. Het is mijn schuld, kijk eens hoe ik nu lijd in deze wereld. Maar mensen kunnen zich ook in de steek gelaten voelen, machteloos. Ze bevinden zich in een uitzichtloze, voor hun gevoel onoverbrugbare situatie ' Wong wijst er op dat een rouwproces niet uitsluitend
hulpverleners, om het rouwen in tijd te begrenzen.'
Pagina
verleners doen we eigenlijk helemaal niet zoveel. Het is de
15
tijdens de vuurwerkramp te verwerken. Wong:'Als hulp-
Komende winter vervolg gezondheidsonderzoek Drie weken na de vuurwerkramp is op de vliegbasis Twenthe een groot gezondheidsonderzoek uitgevoerd. Bij het onderzoek werd bloed en urine afgenomen om te bepalen of daarin stoffen waren te vinden die samenhingen met de vuurwerkramp. Gelukkig was dit niet het geval en daarom krijgt het bloed- en urineonderzoek geen vervolg. Ook hebben de deelnemers vragenlijsten ingevuld met vragen over hun lichamelijke gezondheidstoestand en emotionele beleving van de ramp. Dit gezondheidsonderzoek heeft inmiddels veel nuttige informatie opgeleverd en wordt daarom komende winter herhaald. een vragenlijst krijgt in de taal die u wenst. Deze kunt u
Waarom een tweede gezondheidsonderzoek?
thuis, of op een plek in Enschede bij u in de buurt met hulp in uw eigen taal, invullen. Vervolgens kunt u de
Rampen kunnen een lange nasleep hebben. Zeker wanneer
vragenlijst gratis terugsturen naar de GGD Twente, of bij u
zoveel mensen hun huis hebben verloren en wanneer er
thuis laten ophalen, als u dat prettig vindt. Meer informatie
doden en gewonden zijn gevallen. Met goede zorgverlening
over hoe en wanneer u precies voor het onderzoek benaderd
wordt geprobeerd deze gevolgen te beperken. Om vast te
zult worden, vindt u in het volgende nummer van dit
stellen of men daarbij op de goede weg zit, wordt het
bewonersmagazine.
gezondheidsonderzoek herhaald. Als bekend is welke lichamelijke en geestelijke klachten en zorgen nog spelen,
Wat gebeurt er met uw gegevens?
kunnen vanuit de zorgverlening de acties nog gerichter
Zoals bij het vorige gezondheidsonderzoek, worden alle
worden ondernomen.
gegevens anoniem verwerkt in een rapport. Daarvan krijgen de deelnemers aan het onderzoek in ieder geval weer de
Pagina
Voor wie is het onderzoek?
samenvatting. Ook de zorgverleners worden uitgebreid
De zorgverlening is voor alle getroffen van de vuurwerkramp.
geïnformeerd over de resultaten van het onderzoek.
Daarom is het gezondheidsonderzoek ook voor alle
Daarmee kunnen zij u en andere getroffenen nog beter
getroffenen - bewoners, hulpverleners en passanten -
helpen. Want daar is het hele gezondheidsonderzoek op
bedoeld. Het onderzoek is dus voor:
gericht: de zorgverlening aan u en anderen zo goed mogelijk te laten verlopen.
16
1) iedereen die heeft meegedaan aan het eerste
gezondheidsonderzoek opnieuw benaderd te worden,
Heeft u vragen of wilt u zich voor het tweede gezondheidsonderzoek aanmelden?
neemt de GGD Twente in het najaar contact met u op
Voor vragen over het tweede gezondheidsonderzoek kunt
over de precieze gang van zaken.
u terecht bij de gezondheidsvoorlichters van de GGD
gezondheidsonderzoek op de vliegbasis Twenthe. Als u toen toestemming heeft gegeven om voor een volgend
Nazorg Vuurwerkramp. Ook kunt u zich bij hen opgeven voor 2) iedereen die niet heeft meegedaan aan het eerste
het tweede gezondheidsonderzoek. Zij zijn op maandag
gezondheidsonderzoek, maar nu wel wil meedoen.
en vrijdag van 9.00 tot 12.00 uur via 0800-1100 bereikbaar
U kunt zich voor het gezondheidsonderzoek opgeven bij
in het IAC.
de gezondheidsvoorlichters van de GGD Nazorg Vuurwerkramp in het Informatie- en Adviescentrum (IAC).
Waarom is het voor u belangrijk? Het onderzoek is bedoeld voor alle getroffenen en dus ook voor u. Zorgverleners kunnen getroffenen het beste helpen als zij goed weten wat er speelt, welke zorgen wel of niet verdwijnen en welke klachten wel of niet aanhouden. In
Door wie wordt het georganiseerd?
het gezondheidsonderzoek komen uw ervaringen met de
Het gezondheidsonderzoek is één van de onderzoeken die
hulpverlening dan ook aan bod. Ook als het inmiddels beter
worden uitgevoerd voor de Gezondheidsmonitoring
met u gaat, is het belangrijk deel te nemen. Daar leren we
Getroffenen Vuurwerkramp Enschede (GGVE). De GGVE
namelijk ook veel van. En andere getroffenen met wie het
wordt uitgevoerd in opdracht van het ministerie van
nog niet goed gaat, kunnen er baat bij hebben. U kunt dus
Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Aan de GGVE werken
in de toekomst uzelf of anderen ermee helpen. Meedoen is
verschillende onderzoeksinstituten mee. Het Rijksinstituut
daarom erg belangrijk.
voor Volksgezondheid en Milieu en het Instituut voor Psychotrauma werken mee aan de 2e meting van het
Wat gebeurt er tijdens het onderzoek?
gezondheidsonderzoek. De GGD Twente verzorgt de
We proberen u de komende maanden goed op de hoogte
coördinatie van alle onderzoeken die horen bij de
te houden over hoe we het gezondheidsonderzoek gaan
Gezondheidsmonitoring Getroffenen Vuurwerkramp
aanpakken. We zullen er voor zorgen dat u, als u meedoet,
Enschede.
• A-Boek (Prentenboek voor de allerkleinsten) Kikker is bang - M. Velthuijs Het was avond en Kikker was bang. Overal hoorde hij vreemde geluiden. En bij Eend thuis was het ook al niet pluis. Samen besloten ze door het bos naar Varkentje te
J
rennen. Die was voor niets bang.....
O
• J-Boek (Juniorinformatieboek; vanaf 9 / 10 jaar) Hazen en helden: over bang en moedig zijn - M.J. Balm
V
O
O
R
U
G
E
L
E
Z
E N
De een is nergens bang voor. De ander knijpt hem om niks. De een is moedig; de ander is een lafbek. De meeste
Jong of oud, iedereen is wel eens bang. Bang zijn hoort bij het leven. Angst is een waarschuwing voor gevaar. Zonder angst zouden er veel meer ongelukken gebeuren.
mensen zijn soms bang en soms flink. Misschien ben jij als de dood voor spinnen, maar durf je best van de hoge te duiken. Dit boekje gaat over angst en moed, over bang en flink zijn. Kortom, over hazen en helden. Waar ben jij wel eens bang voor? Kun je angst overwinnen?
Door de vuurwerkramp kun je vaker bang zijn. Je schrikt sneller van dingen die voor de ramp niet eng waren. Je bent de eerste tijd na zo'n ingrijpende gebeurtenis meer
Bestaan er moedige hazen? Kunnen helden ook bang zijn? Heb het lef en lees dit boekje! • C-Boek (oudere jeugd vanaf 12 jaar)
op je hoede. Angst is niet iets om je voor te schamen. Er
Noodweer op de Weisshorn - J. ter Haar
met anderen over praten kan helpen. Je zult zien dat je
Paul Winkler, een jonge berggids in Zermatt, geeft zijn
niet de enige bent die ergens bang voor is. Het kan ook
beroep op na een ongelukkige tocht op de Matterhorn.
helpen een boek te lezen over bang zijn. Je kunt dan
Maar de bergtoppen blijven trekken... Dan wordt Pauls
dingen herkennen in de personen in het boek.
beste vriend, samen met een Engelse klimmer, op de
Kinderen kunnen een boek ook gebruiken om op die
Weisshorn overvallen door een storm. Paul bedwingt
manier eens met hun ouders over angst te praten. Ze
zijn eigen angst en de berg die hij beklimt, als hij zich
kunnen bepaalde dingen herkennen en dat dan zeggen. Zo
bij de reddingsploeg aan sluit die de vermisten in het
kunnen ouders samen met hun kinderen stap voor stap
noodweer op gaat sporen...
kijken naar wat ze zo bang maakt.
• Volwassenen
17
Dat durf ik niet - Th. IJzermans en A. Heffels Angst is normaal, angst is nuttig, maar angst kan ook
• Neem de angst van het kind serieus.
een handicap worden. Angst kan zich op verschillende
• Leer het kind in kleine stappen zijn of haar angst te
manieren en in verschillende vormen openbaren. De
Pagina
Voor ouders / opvoeders: overwinnen. Dit geeft zelfvertrouwen maar vergt vaak
lezer wordt op een makkelijk toegankelijke manier
wel veel geduld. Moedig een kind daarbij aan en geef
uitgenodigd om de eigen angsten te onderzoeken. Hoe
een compliment of beloning als het lukt. Dwing een
ontstaan ze, hoe worden ze in stand gehouden, wat kan
kind nooit tot een confrontatie met iets waar het heel
men er zelf aan doen om de angst onder controle te krijgen?
bang voor is.
Voor dit laatste wordt een aantal doe-het-zelftechnieken
• De invloed van voorbeeldgedrag is groter dan
uiteengezet.
geruststellende woorden. Dus laat als opvoeder zo weinig mogelijk van de eigen angst zien.
Andere titels: • A-Boek (prentenboek):
Als volwassene kun je zelf ook last van angst hebben,
Timmetje Tim en de dekentjesdief - J. Prater
zeker na zo'n gebeurtenis als de ramp.
• AJ-Boek: Bang - M. van Gog en R. Feld
• Indien je merkt dat je uit angst dingen gaat vermijden,
• Volwassenen:
probeer er dan niet aan toe te geven. Toegeven aan dit vermijden betekent dat de angst niet weggaat. • Angst is niet iets om je voor te schamen. Praten erover
Leven met angst - E.J. Zwaan en M.N. de Wolf • Ik kan wel door de grond zakken - J. Schouten en Th. IJzermans
met anderen kan al helpen, dit geeft vaak veel herkenning en erkenning. Ook het lezen van boeken
Over twee maanden komen in deze rubriek een aantal boeken
over angst heeft vaak ditzelfde effect.
over het thema "boosheid" aan bod. Heb je zelf een boek
• Mocht jezelf of je kind echter angstig blijven, waardoor de dagelijkse activiteiten belemmerd worden, bespreek
gelezen dat in deze rubriek past? Een boek waar anderen ook iets aan kunnen hebben? Dan horen we dit graag!
dit dan eens met de huisarts, op het consultatiebureau of het maatschappelijk werk. De kans is klein dat de
Jetty Siemerink
klachten nu nog vanzelf overgaan, terwijl de meeste
Gezondheidsvoorlichter
angstklachten goed te behandelen zijn.
GGD Nazorg Vuurwerkramp Telefoon: 0800-1100
Er zijn veel boeken die gaan over mensen of dieren die
E-mail:
[email protected]
bang zijn. Op deze pagina staan een aantal van deze
A
boeken voor verschillende leeftijden die de moeite waard
Moniek Gielens
zijn om te lezen. Van enkele geven we een korte beschrijving
Preventiewerker Jeugd
van de inhoud. Mocht je nog meer boeken over angst
Mediant Nazorg Vuurwerkramp
willen lezen dan kun je bij de openbare bibliotheek
Telefoon: 053-4829982
(tel. 053-4804804) meer informatie hierover krijgen.
E-mail:
[email protected]
N G S T
Ondernemers
Nieuws Zoals u weet zijn voor de zomervakantie de nieuwsbrieven
er 'even bij te kunnen doen.' Gelukkig konden wij het
voor bewoners en ondernemers samengevoegd onder de
afgelopen jaar altijd weer een beroep doen op de mensen
naam '13 mei Opnieuw Beginnen’. Als ondernemers vonden
van het Ondernemershuis, en allen eromheen, die ons
wij het nadeel dat de berichtgeving over en voor de
voortreffelijk met het werk hebben geholpen. Mensen veel
ondernemers te weinig herkenbaar was. Wij vonden dat
dank hiervoor!
wij een herkenbare vaste 'stek' in de Nieuwsbrief moesten
Met al uw vragen opmerkingen en klachten kunt u op het
krijgen. Een plek waar men voor alle informatie voor de
secretariaat terecht. Wij kunnen beter dan voorheen hier
Ondernemers terechtkan en waar ondernemers met elkaar
aandacht aan besteden en u op de hoogte houden, zorgen
kunnen communiceren. Daarom vindt u voortaan in dit
dat uw probleem adequaat wordt behandeld en voorgelegd
maandblad een vaste rubriek 'OndernemersNieuws' voor
wordt aan degenen of instanties die dit aangaat. Het
ondernemers en kunstenaars die door de belangenvereniging
secretariaat is op alle werkdagen van 9.00 uur tot 17.00 uur
van gedupeerde ondernemers zal worden verzorgd.
te bereiken onder telefoonnummer 053-4815300. Op de
Bestuurslid Wout Zweers heeft namens de vereniging zitting
woensdagen van 18.00 tot 20.00 uur houdt het bestuur
in de redactie van de nieuwsbrief.
'spreekuur' waar u met al uw vragen terecht kunt.
Wij streven naar vaste onderwerpen die maandelijks terugkeren:
Ondernemersavond
• Mededelingen van uit het bestuur, en lopende zaken zoals
ondernemersavond van 27 augustus er al weer op. Omdat
de schaderegeling; terugkeer en flankerend beleid etc.
Op het moment dat u deze nieuwsbrief ontvang zit de het materiaal voor de Nieuwsbrief voor 22 augustus in
• Zaken aangaande de kunstenaars.
moest worden geleverd en de verschijningdatum na de
• Beantwoording van vragen van ondernemers of een
Ondernemersavond ligt, is het in deze Nieuwsbrief niet
goed idee dat u kwijt wilt. • Interview met een Ondernemer die de afgelopen tijd
mogelijk om u van informatie over deze avond te voorzien. Wij zullen in de toekomst proberen het verschijnen van
Pagina
18
zijn/haar zaak weer heeft heropend of ergens elders
de ‘13 mei opnieuw beginnen’ en de datum van de
weer is gestart. Zo als u ziet beginnen wij vandaag met
ondernemersavond meer op elkaar af te stemmen, zodat
de Sonex. Ondernemers die voor een interview in
wij de Nieuwsbrief optimaal kunnen gebruiken voor
ondernemers nieuws in aanmerking wensen te komen,
informatie over Ondernemersavonden.
neem even contact met ons op.
Overigens was het verheugend de heer Vrouwenvelder 'de
• Uw vragen of kopij voor de 18e van de maand insturen
man' van Laser te kunnen 'strikken' om op al uw vragen
aan het secretariaat Postbus 434 of aanbieden
over de schaderegeling te antwoorden en de rol van Laser
Voortsweg 133. met vermelding Ondernemers Nieuws.
in het geheel eens toe te lichten.
Mededelingen van het bestuur
Schaderegeling
Continuering van de vereniging
Naar aanleiding van de uitkomsten van het rapport van de
Wij zijn blij, hoewel laat, dat de financiële ondersteuning
commissie Oosting is de commissie van Lidth de Jeude (2)
van de Gemeente voor onze vereniging nu rond is. In de
weer aan het werk gegaan, om een oplossing te zoeken
eerste plaats ervaren wij de steun als een erkenning voor
voor de 'losse eindjes' die in de verschillende schade
ons werk als vereniging. En in de tweede plaats, door de
regelingen zitten.
financiële steun is het ons mogelijk gemaakt de vereniging
Wij hebben deze gelegenheid aangegrepen om zowel
draaiende te houden om onverminderd met ons werk door
schriftelijk als mondeling bij de commissie nog eens aan
te kunnen gaan, en de belangen van de getroffen
te geven wat onze kritiek is op de schaderegeling.
ondernemers te blijven behartigen. Van deze plaats dank
Wij zijn blij zijn met het tot dusver bereikte resultaat. Het
aan 'het Gemeentebestuur' de politieke partijen en al de
ondernemersloon mag van de winstderving worden afge-
anderen die de Getroffen ondernemers een goed hart
trokken. Bovendien wordt het criterium levensvatbaarheid
toedragen, voor de verkregen steun.
voor de gevestigde ondernemer niet toegepast. We denken dat een groot aantal van de getroffen ondernemers prima
Nieuw Onderkomen Secretariaat
geholpen zijn, met de nu 'opgerekte' regeling. Voorwaarde
Voortsweg 133. 1e verdieping (Projectbureau Wederopbouw)
is wel dat 'het nieuwe' in de regeling nu goed wordt
Vanaf vorige maand beschikt de vereniging over een eigen
toegepast en uitgevoerd.
secretariaat aan de Voortsweg 133. In de persoon van
Maar wij zijn er nog niet. Gelukkig gaat het maar om een
Ines Karselius-Raug heeft het bestuur iemand gevonden
klein aantal getroffen ondernemers die tegen de
met ervaring in alle facetten van het secretariaatswerk.
overgebleven knelpunten aanlopen. Maar je zal er maar
Met een eigen bemand secretariaat, zullen wij de belangen
bijhoren! Voor deze groep is het van groot belang dat
van de getroffen ondernemers beter kunnen dienen. Het
onderstaande knelpunten uit de regeling verdwijnen.
secretariaatswerk was en werd eenvoudig te veel om het
Wij noemen ze nog eens
Dat betekent in concreto, dat de klachten zijn besproken
• Het plafond van 220.000 gulden
en behandeld met de bevoegde personen en / of instanties
• De vermogenstoets
waar deze klachten betrekking op hadden. In zo'n 90%
• Vergoeding van huurderving ofwel dubbele lasten
van de gevallen is ons toegezegd dat aan de klacht
• De drie jaar looptijd van de regeling
daadwerkelijk wat wordt gedaan. Wij verzoeken de
Voor de oplossing voor bovenstaande knelpunten in de
ondernemers die nog niets hebben gehoord of menen dat
schaderegeling hebben wij onze hoop gevestigd op de
aan hun klacht geen aandacht is besteed, zich te melden
commissie van Lidth de Jeude (2). Hopelijk heeft men de
bij het secretariaat.
wil en de moed om hier wat aan te doen! De toekomst Afhandeling van de aanvragen
Hoewel velen van ons nog met de nasleep en de daarbij
Na een stagnatie van een maand is de afhandeling van
behorende dagelijkse problemen van de Vuurwerkramp
Laser weer op gang gekomen, veel ondernemers hebben
bezig zijn, is het toch zaak voor de ondernemers om richting
dat inmiddels al gemerkt door correspondentie van Laser.
toekomst te kijken. Er moet nog veel gebeuren om de wijk
Ons advies: bekijk het voorstel tot afhandeling kritisch en
weer op te bouwen. De ondernemers moeten daarin weer
neem het nog eens goed door met uw boekhouder /
een prominente rol gaan vervullen, zoals ze dat ook in de
accountant voordat u tekent! Let goed op dat het in
oude wijk deden. Hiervoor zullen de goede randvoorwaarden
mindering brengen van het ondernemersloon op de
moeten worden geschapen. De ondernemersvereniging
winstderving, correct is berekend. Bekijk serieus de
behartigt de belangen van de ondernemers in vele
mogelijkheden van bezwaar en beroep. Dit geldt ook voor
overlegvormen die richting geven aan de toekomst van de
hertaxatie van de BCE.
nieuwe wijk.
Indien men niet binnen vier weken reageert, gaat de Stichting Financiële Hulpverlening Vuurwerkramp ervan
Als voorbeelden noemen we:
uit dat men akkoord gaat met het genoemde aanbod.
• Commissie Wederopbouw Onze Wijk: meepraten over de wederopbouw van de nieuwe wijk en onze belangen daarin goed voor het voetlicht te brengen en te behartigen.
vakantieperiode verwijzen.
• Platform structuurvisie
In ons contact met Laser werden wij er nog eens op
• Invulling en uitvoering flankerend economisch beleid
geattendeerd dat er nog een 100-tal aanvragen op de
• Detailhandel in Enschede Noord
'plank' liggen die niet afgewerkt kunnen worden door het
Wij vragen u om uw opmerkingen, vragen, suggesties, etc.
ontbreken van gevraagde gegevens. Wij roepen de
aan ons door te geven. In de gesprekken die worden
ondernemers op om de gevraagde gegevens zo spoedig
gevoerd over deze onderwerpen zullen we deze stellen en
mogelijk aan te leveren Of laat per brief de reden weten
zorgen dat er een adequaat antwoord komt.
waarom u meer tijd nodig heeft De volgende vergadering van de vereniging van Klachten
gedupeerde ondernemers is op maandag 24 september:
Al uw klachten, die u de afgelopen tijden aan het bestuur
aanvang 20.00 uur
of de voorzitter heeft voorgelegd, zijn door ons afgehandeld.
Sonex toont veerkracht Dat er bij de ondernemers voldoende veerkracht aanwezig is bewees de firma Sonex meubelen van de familie Nijkamp nog weer eens. Door de vuurwerkramp werden beide panden van Sonex, (afdelingen meubels en slaapkamermeubilair) aan de Lasonderstraat volledig vernield. Sinds 13 mei 2000 stond ook voor Sonex de wereld volledig op z'n kop. Men ging niet bij de pakken neerzitten en na rijp beraad werd er voor herbouw op dezelfde plek gekozen. Op korte termijn was geen betere locatie beschikbaar en de oorspronkelijke plek beviel prima.
Op 29 juli was het zover, 14 maanden na de ramp, opende
ben ik achter een container gedoken. Mijn vader is plat op
de familie Nijkamp met een druk bezocht receptie de eerste
straat gaan liggen en de verkoper heeft beschutting gezocht
van de twee zaken. Het resultaat mag er zijn: een prachtige
achter een geparkeerde auto. Zo hebben wij angstige
slaapkamerspeciaalzaak van 3500 m2 staat op de oude
minuten doorgebracht. Nadat de tweede knal en de
locatie; een zaak van 'deze tijd' waar ruimte is voor een
betonregen voorbij was, hoorde ik mijn vader roepen:
collectie van 150 slaapkamers, die er staan opgesteld.
'Ben, moet je toch eens kijken, alle ruiten liggen eruit.' Dit is mij het meeste bijgebleven. Het was alsof er in die korte
Zaterdag 13 mei 2000
tijd een complete oorlog had gewoed! Het was maar goed
Ben Nijkamp jr, vertelt: "zoals iedereen in de wijk stonden
dat we buiten stonden, anders hadden wij het gegarandeerd
ook wij, mijn vader, de verkoper en ikzelf op straat naar,
niet kunnen navertellen."
wat later een ramp zou blijken, te kijken. Bij de eerste knal
19
hebt kunnen reageren, kunt u in uw reactie naar de
Pagina
Aangezien het vakantietijd is en u misschien niet op tijd
Regeling financiële tegemoetkoming "Bij de stichting financiële hulpverlening hebben wij een claim ingediend. Helaas constateren wij dat de afwikkeling voor ons tot nu toe een tweede ramp dreigt te worden. Steeds opnieuw moeten we weer nieuwe gegevens overleggen; die wij dan weer moet opvragen bij onze accountants. Alleen de rekeningen hiervoor lopen al op tot astronomisch bedragen, en nog steeds hebben wij geen cent gezien. Net als toentertijd met de brand in Haaksbergen hebben wij nu ook veel problemen met de verzekering. Vanaf het eerste gesprek met de heren schade-experts van de BCE word je behandeld alsof je bezig bent om alles en iedereen op te lichten en te beduvelen. Uiteraard hebben wij ons direct aangesloten bij de vereniging van getroffen ondernemers. Wij bezoeken alle vergaderingen en ondernemersavonden. Het is belangrijk dat veel problemen waar de ondernemers tegenaan lopen worden besproken. Je hoort dan ook dat er nog steeds diverse problemen zijn die nog niet opgelost kunnen worden. Waar de vereniging zich dan sterk voor
Wederopbouw
maakt door aan te kaarten en onder de aandacht van de
Ben Nijkamp jr., de huidige directeur, laat het vervolgens
Gemeente of instantie's te brengen. Wij vinden dat onze
aan zijn vader over om het verhaal van Sonex meubelen te
problemen door de vereniging goed verwoord worden, "
vertellen. Een trotse Nijkamp sr. vertelde ons het verhaal
aldus Nijkamp sr. Hopelijk komt het goed met Sonex. De
van de wederopbouw maar ook wat voor problemen men
vernieuwde zaak van Sonex Slaapkamerspecialist is Enschede
hierbij heeft ondervonden: "Sonex meubelen bestaat 45 jaar
en in het bijzonder het voormalig rampgebied een bijzonder
waarvan wij 41 jaar aan de Lasonderstraat 3 hebben gezeten.
mooie zaak rijker geworden. Een voorbeeld voor velen.”
In dit pand van 1000 m2 hadden wij een complete woninginrichting. In de loop van de jaren is eerst het gordijnenvak verdwenen en kwam de verkoop van tapijten op een lager pitje te staan. We zijn ons steeds meer gaan specialiseren in de inrichting van woonkamers en Pagina
slaapkamers."
20
"Na het behalen van de nodige diploma's en bij een collega stage te hebben gelopen, is mijn zoon Benno toegetreden tot de directie. In 1980 heeft hij de gehele BV Sonex overgenomen. Benno heeft een enorme expansiedrift en wil Sonex laten groeien. Toen het voormalige pand van Kolenaar, aan de overkant van de Lasonderstraat, vrij kwam, heeft hij geen enkel moment geaarzeld en het aangekocht om hier een speciaalzaak in slaapkamers te
Colofon
beginnen. Al snel bleek dat dit pand te klein was en in '87 is dit uitgebreid met 2500 m2. Naast de twee Sonex zaken in Enschede kwam daar enige jaren later 'Veldhuis' in Haaksbergen bij. Door een brand is dit pand verloren gegaan. Door de vele problemen met bouwvergunningen is van herbouw afgezien en is de zaak verkocht. Bij de vuurwerkramp van 13 mei 2000 ging de meubelzaak geheel tegen de vlakte en de Slaapkamerzaak voor tweederde. De Slaapkamerzaak hebben wij met een bovenverdieping kunnen uitbreiden. Wij zijn trots op het resultaat. En uit de complimenten die we krijgen maak ik op dat we de goede weg zijn ingeslagen. Wij streven er naar om volgend jaar de meubelzaak weer te heropenen. Een pand van 3 etage's." “Tijdens de 14 maanden dat we dicht hebben gezeten zijn wij constant druk geweest met de verzekering, de gemeente, de architect, de aannemer. Alles met het doel om zo snel
Het maandblad '13 mei - Opnieuw Beginnen' is een uitgave van het Informatie en Adviescentrum en is bedoeld voor iedereen die betrokken is bij de nazorg van de vuurwerkramp. Het maandblad biedt informatie voor gedupeerden, particulieren, kunstenaars en ondernemers en wil een neutraal podium zijn waarop gedupeerden kunnen reageren op gebeurtenissen, vragen kunnen stellen en hun verhaal kwijt kunnen. Ingezonden stukken zijn welkom. Aan de inhoud van dit maandblad kunnen de lezers geen rechten ontlenen. Wilt u een bijdrage leveren? Als uw ingezonden brief, vraag of artikel voor het einde van de maand binnen is, dan wordt het zoveel mogelijk in de uitgave van de daarop volgende maand geplaatst of behandeld. De redactie bestaat uit Jeffrey Brinkman (Belangenvereniging Slachtoffers vuurwerkramp), Tieti Hoekstra (Mediant), Jeroen Hulsmeijers (basisscholen noord), Jan Schukkink (Informatie en AdviesCentrum), Anya Smits (projectbureau Wederopbouw), Wout Zweers (kunstenaars en ondernemers).
mogelijk de winkel weer te kunnen heropenen. Zodat je weer eindelijk aan je 'eigenlijke gewone werk' kunt beginnen. Wij hebben veel medeleven en ondersteuning van iedereen gehad. Vooral onze leveranciers hebben ons geweldig geholpen; eerst met de uitverkoop en later met de inrichting van de nu geopende zaak."
Tekstbijdragen van Ben Siemerink. Fotografie: Jan Schartman Fotografie en Cees Elzenga. Vormgeving en fotografie: Digidee Reclamestudio. Redactieadres: Informatie en AdviesCentrum, t.a.v. Dhr. A.J. Schukkink Postbus 167, 7500 AD Enschede, tel. 0800-1100 Email:
[email protected] of iac.enschede.nl
