Lezing Wereldkinderen, regio Arnhem - Nijmegen, 10 april 2008

Lezing Wereldkinderen, regio Arnhem - Nijmegen, 10 april 2008

Adoptie

Adoptiekinderen in de basisschoolleeftijd

Anneke Vinke Orthopedagoog/GZ-psycholoog Pratktijktoelichting: Lisette Goossens en Lisette ter Heert 10 april 2008 Duiven - WK Regio Arnhem/Nijmegen

" Adoptie gaat niet per sé gepaard met ernstige problematiek of een stoornis. Een kind afstaan ter adoptie, een kind adopteren of als kind geadopteerd worden is echter wel een factor die de levens van alle betrokkenen bepaalt." (De Leeuw & Van Tuyll, 1997)

2008 Wereldkinderen

Vanavond

Feiten en cijfers: wetenschap (1)

Feiten en cijfers: het kader van wetenschap en aantallen

Adoptie als interventie, als bescherming 1. Doorgaans veel beter dan kinderen die in de tehuizen verblijven (b.v. studies naar

Theorie : ontwikkelingspsychologie orthopedagogiek en didactiek

Roemeense en Griekse adoptiekinderen)

2. Er is sprake van inhaalgroei (lengte, gewicht schedelomtrek) en ook sociaal emotioneel doen de kinderen het niet significant slechter dan hun peers (Van

Praktijk: Lisette Goossens en Lisette ter Heert Vragen en discussie

IJzendoorn& Juffer, 2006; Van IJzendoorn, 2008).



Adoptie als interventie, als bescherming

Adoptie als risico 1.

3.veel beter dan kinderen die uiteindelijk in slechte omstandigheden bij hun biologische ouders bleven Bohman (1970,

Genetisch effect (biologische ouders) –

2.

Negatieve omstandigheden voor de adoptie –

1990); Maughan Pickles ( 1990)

–

4. Beter dan pleegkinderen onvoorwaardelijke insteek ouders is daar vooral debet aan (Selwyn & Quinton,

Risico op psychopathologie door genetische kwetsbaarheid

3.

Ondervoeding, verwaarlozing, mishandeling gevolgen voor het brein! Leeftijd bij aankomst in combinatie met voorgeschiedenis kan risicovol zijn

Risicovol adoptieproces – –

Ouder-kind relatie staat onder druk Identiteitsvorming loopt gevaar (culturele identiteit)

2004).

© Anneke JG Vinke, 2008

1


Feiten en cijfers

Adoptie in Nederland 1956-2006

1.Hoeveel mensen komen direct met adoptie in aanraking?

Buitenland

1800

Binnenland

1600 1400

Maak even voor uzelf een schatting

1200 1000 800

2. Hoeveel adoptiekinderen zitten er nu op de basisschool?

600 400

Maak even voor uzelf een schatting

200

07

03 05

20

20

97

95

99 01

20

20

19

19

91 93

19

19

87 89

19

19

81

79

83 85

19

19

19

19

75 77

19

19

71 73

19

19

67 69

19

19

63 65

19

19

59 61

19

19

19

19

57

0

year

Adoptiekinderen op basisschool

Sommetje

1996-2008 • ruim 12.000 kinderen geadopteerd (bron: MvJ) basisonderwijs (groep 1 t/m 8)

• 1 op de 150 kinderen in het basisonderwijs is geadopteerd

geboren tussen 1996 - 2004

• geschat: 10.000 adoptiekinderen in het (regulier en speciaal) basisonderwijs (bron: MvJ) • 1,5 miljoen kinderen in heel NL basisonderwijs; waarvan ruim 46.000 in speciaal

• Bij een gemiddelde schoolgrootte van 250 leerlingen zijn dat dus 1- 2 kinderen per basisschool….

onderwijs (3%) (bron: CBS/statline)

Betekenis Wat betekenen deze feiten en cijfers? • Adoptie niet onnodig problematiseren • Maar… ‘adoptiefactor’ ook niet ‘vergeten’ • Algemeen: beeld door de media bepaald • Voor scholen: bekend maar eigenlijk onbekend • Voor ouders: alert zijn als ouders & organisaties • Voor vrijwilligers: handvatten nodig om aan ouders en school te geven


Psychologie en Pedagogiek • Ontwikkeling is transactioneel • Per leeftijdsfase ontwikkelingstaken • Bij elke ontwikkelingstaak hoort een opvoedingstaak • Opvoeden 4 dimensies: verzorging, ondersteuning, instructie en disciplinering

2


Adoptie

School en adoptie

• Ontwikkeling, opvoeding en ouderschap met een extra dimensie • Bepalend: aankomstleeftijd en ervaringen van het kind in combinatie met de ervaringen en wensen van de ouders • Leeftijd en aanpak soms niet synchroon • School en thuis wel op 1 lijn brengen! Belangrijk

Soms lopen kalenderleeftijd, emotionele leeftijd en algemene ontwikkeling niet helemaal in de pas Voorbeelden ?

Leeftijd en fase gerelateerde opvoedings-en ontwikkelingstaken

Thema’s met een ‘adoptierandje’

Functioneren op school Verschil tussen school en thuis!?

• Verlies, Vertrouwen en Vriendschap • Tweede taalverwerving en gebruik van de taal • Cultuur, Continuïteit en identiteit • Omgaan met bijzondere gebeurtenissen voorafgaand of tijdens de adoptie (die bv. in de klas ‘getriggerd’ kunnen worden)

Er kunnen problemen/vragen zijn op diverse vlakken: • Leerproblemen • Gedragsproblemen • Problemen in het sociaal functioneren • Bijzondere situaties • Wat weten we uit onderzoek?

Wetenschappelijke studies Meta-analyse

Van IJzendoorn, Juffer & Klein Poelhuis (2005)

- IQ ontwikkelt zich positief vgl. met achterblijvende leeftijdgenoten of gezinsleden - Ontbreken van studies naar taalontwikkeling

• 30% gedragsproblemen in de klinische range thuis, zowel internaliserend als externaliserend (sterkste bij jongens) • Goede aanpassing op school – vooral meisje sociaal competent en populair

• Intelligentie bovengemiddeld - Leerproblemen komen sign. vaker voor in de studies hier 12,3 % verwijzingen naar speciaal onderwijs tegen 5,5 % in controlegroep


– 31% van de Koreaanse kinderen was hoogbegaafd » Stams & Juffer, 2005

3


Vaak vragen over school

Het schoolse leren: problemen?

De groep versus het individu: Studies op groepsniveau, voorspellen nooit hoe het met een individueel kind of gezin gaat. Studies op groepsniveau geven alleen aandachtspunten waar men stil bij kan staan als deze onderwerpen spelen.

• Taal: 2e taal verwerving, leren functioneren in een nieuwe taalomgeving zowel receptief (horen, lezen) als productief (spreken, schrijven)

Gedrag op school: problemen?

Sociaal functioneren:problemen?

• Internaliserend gedrag:

• Sociale angst • Sociale identiteit • Vriendschappen • Samenwerken • Plagen en pesten

In zichzelf gekeerd, terugtrekken, verlegen, eigen wereld maken

• Externaliserend gedrag: naar buiten reageren, snel aangebrand, druk, overal tegelijk op in gaan

Bij schrijven speelt ook motoriek een rol!

• Rekenen: abstract denken hangt samen met het eerst concreet en veilig in de ruimte hebben kunnen staan • Concentratievaardigheden: afleidbaarheid, soms ook een neurologische oorsprong (verworven t.g.v. vroege ervaringen)

Bijzondere situaties, enkele voorbeelden

Rol van de school

• Wat is het moment om op school te starten? • Fysieke beperkingen van het kind (ziekte, handicap) • Psychische beperkingen (intellect, gediagnosticeerd leerprobleem) • Psychiatrische beelden (ADHD, PDD, RAD bv.) • Trauma’s in het verleden Voor de laatste 2 is specifieke kennis en ondersteuning nodig

• Type school (regulier, bijzonder, vernieuwingsschool) • Pedagogische visie van de school • Systeem voor ondersteuning (RT, SBD/OBD) • Scholing leerkracht • Continuüm tussen school en thuis? • BSO of andere opvang?


4


Om mee te nemen

Om mee te nemen

• Afstand en adoptie spelen niet altijd de hoofdrol, maar ze zijn wel aanwezig • Diagnostiek moet altijd aandacht schenken aan adoptie (let op interpretatie testgegevens!!) • Adoptie ouders en kind bepalen de grens van wat ze mee willen delen: privé, is privé!

• School informeren over adoptie is belangrijk, bv. via boeken, brochures en DVD materiaal • School en ouders blijven op 1 lijn als er dialoog kan blijven • Vrijwilligers kunnen ouders ondersteunen bij het in gesprek gaan en in gesprek blijven met school

Model opvoedings & ontwikkelingstaken

While most adoptions work well, no adoption is simple

Overzicht opvoedings en ontwikkelingstaken in adoptiegezinnen: te verkrijgen via een mail aan [email protected]

(Douglas & Philpot, 2003).

Enkele Links

Na de pauze praktijkervaringen en ruimte voor vragen/opmerkingen Dank voor uw aandacht!

Algmene links • www.adoptie.nl (ook consultatieteam sinds 1.04.08) • www.adoptionresearch.nl (ADOC) • www.adoptietrefpunt.nl Behandel links: • www.emdrkindenjeugd.nl • www.neurofeedback.nl • www.hechtingsproblemen.nl • www.adoptiepraktijk.nl • www.balansdigitaal.nl • www.leren.nl/rubriek/onderwijs/leerproblemen

Voor vragen: [email protected]


5

Lezing Wereldkinderen, regio Arnhem - Nijmegen, 10 april 2008

Recommend Documents