Let op: eerste deel is samen met Portefeuillehoudersoverleg Economische Zaken

Vergadering:

PHO Ruimte

Datum:

6 november 2013 13.30 uur - 17:00 uur

Locatie: Agendapunt:

Gemeente Katwijk 4

Onderwerp: Agenda PHO Ruimte Let op: eerste deel is samen met Portefeuillehoudersoverleg Economische Zaken

PHO Ruimte en EZ 01

Economische stimuleringskansen (13.30 – 14.00) In het PHO EZ van 18 september 2013 is afgesproken een bestuurder, een ondernemer en vertegenwoordigers uit hoger onderwijs te laten reflecteren op de economische kansen, die de samenwerking in elk van de drie subregio's biedt. En tevens welke afstemming daarbij op het niveau van Holland Rijnland past. In het portefeuillehoudersoverleg zullen de heren John Vermeer (voorzitter VOA) en Leo van der Zon (wethouder Teylingen). De presentatie door een vertegenwoordiger van de Universiteit Leiden wordt om agendatechnische redenen doorgeschoven naar het PHO van 5 februari 2014. Voorstel: Kennis te nemen van de presentaties visies en hierover een richtinggevende discussie te voeren.

02

Onderzoek kwaliteit bedrijventerreinen (14:00 - 14:30 uur) Tijdens de bestuurlijke werkconferentie op 16 oktober 2013 is het concepteindrapport met de Economische Effectrapportages voor een aantal bedrijventerreinen in Holland Rijnland besproken. De voorgestelde aanpassingen zijn verwerkt in het bijgevoegde concepteindrapport (stukken worden nagezonden). Voorstel: Het Dagelijks Bestuur van Holland Rijnland te adviseren in te stemmen met het concepteindrapport.

03

Provinciale visie Ruimte en Mobiliteit

(14.30 – 15.00)

Op 8 november wordt de Bestuurlijke tafel gehouden waarin wordt gesproken over de nieuwe provinciale visie Ruimte en Mobiliteit. De wethouders EZ zijn hierbij in principe niet aanwezig, maar er speelt wel veel op het gebied van Economische Zaken. PHO-vergadering is bedoeld om input mee te geven aan de collegawethouders RO om in te brengen tijdens de Bestuurlijke Tafel (mede op basis van het verslag van het overleg van de REO-voorzitters op 18 september en brief aan van de provincie aan alle REO's). Belangrijkste bespreekpunten op EZ-gebied zijn: - Bedrijventerreinen: provincie wil functiemenging toestaan op bedrijventerreinen voor categorie 1- en 2-bedrijven en vraagt de regio's een overzicht te maken met bedrijventerreinen die de komende tien jaar getransformeerd worden of hiervoor in aanmerking komen; - Kantoren: provincie wil behoorlijk schrappen in de planvoorraad en REOvoorzitters hebben daarbij gekozen voor de middenvariant van de drie sturingsmogelijkheden. Dit betekent dat de regio's gelegenheid hebben om

1

binnen één jaar met een plan te komen om de eigen planvoorraad te verminderen; - Detailhandel: wel / niet opnemen van de PDV-locatie noordelijke Bollenstreek. N.B. Ambtelijk wordt momenteel een stuk voorbereid waarin integraal de regionale reactie op de Visie Ruimte en Mobiliteit wordt weergegeven. Dit stuk wordt voorbereid in de AO’s (ambtelijke overleggen) RO, EZ en V&V en zal pas begin november gereed zijn en dan na worden gezonden voor dit overleg.

PHO Ruimte 04

Agenda

(15.00 – 15.05)

05

Vaststelling besluitenlijst d.d. 18 september 2013

06

Mededelingen, ingekomen stukken en uitgaande brieven

Onderdeel Ruimtelijke Ordening

07

Fundamentele discussie detailhandel / PDV beleid (15.05 – 15.30) In het portefeuillehoudersoverleg Economische Zaken van 18 september 2013 is aan de orde geweest een notitie met uitgangspunten voor een regionale detailhandelsdiscussie. Dit onderwerp is op aangeven van het Dagelijks Bestuur geagendeerd vanuit het belang van de toekomst van de detailhandel in deze regio. Het was in aanleg de bedoeling om de notitie te bespreken in het gezamenlijk deel van EZ en Ruimte maar agendatechnisch was dit vorige vergadering niet meer mogelijk. Het onderwerp is dus alleen in het portefeuillehoudersoverleg EZ aan de orde geweest en hier was geen animo voor een dergelijke discussie. Het Dagelijks Bestuur wil de notitie graag alsnog ter bespreking voorleggen aan de portefeuillehouders Ruimte omdat er ook belangrijke RO-aspecten een rol spelen als toenemende leegstand, waardedaling van vastgoed en veranderend ruimtegebruik. Onderwerp is een te initiëren structurele discussie over de ontwikkelingen binnen de detailhandel en de effecten hiervan op de detailhandelsstructuur. In bijgevoegde notitie zijn de uitgangspunten en de belangrijkste onderwerpen beschreven. Deze notitie wordt hierbij ter bespreking aan u voorgelegd. Belangrijkste vragen zijn of de trends en ontwikkelingen goed zijn benoemd? Idem voor wat betreft de belangrijkste onderwerpen/bepreekpunten? Zijn daar nog aanvullingen op nodig? Voorstel: Bespreking notitie – route en uitgangspunten voor een structurele discussie over de detailhandel.

08

(15.30 – 15.40) Bestuursovereenkomst Woerdens Beraad Het Woerdens Beraad is een lichte samenwerkingsvorm van de zes intergemeentelijke samenwerkingsverbanden in het Groene Hart. Het Woerdens Beraad zet zich in voor verbetering van de ruimtelijke kwaliteit van het Groene Hart door de samenwerking tussen gemeenten te versterken en kennisuitwisseling te bevorderen. De basis voor het overleg in het Woerdens Beraad is een bestuursovereenkomst. De huidige overeenkomst verloopt 1 maart 2014. Het Woerdens Beraad heeft een verzoek gedaan om een nieuwe overeenkomst voor 2014-2018 aan te gaan. Voorstel: het Dagelijks Bestuur te adviseren:

2

1 2

in te stemmen met de Bestuursovereenkomst Woerdens Beraad; de bestuursovereenkomst vooralsnog voor een periode van 1 jaar aan te gaan en hiervoor een bijdrage van €7.500 beschikbaar te stellen.

Onderdeel Wonen 09

Huisvesting Arbeidsmigranten

(15.40 – 16.00)

De regio Holland Rijnland heeft bestuurlijk uitgesproken om systematisch en gestructureerde  aandacht te willen geven aan de huisvesting van arbeidsmigranten. De gemeenten hebben ervoor gekozen met concrete voorstellen te komen. Daarom heeft een ambtelijke driepartijen werkgroep in opdracht van het ambassadeursteam de Richtlijnen Huisvesting arbeidsmigranten in Holland Rijnland en het Convenant opgesteld, zoals deze nu voorliggen. Het ambassadeursteam heeft de documenten vastgesteld voor regionale en gemeentelijke besluitvorming. Voorstel: 1. Te bepalen dat de Richtlijnen Huisvesting arbeidsmigranten in Holland Rijnland (bijlage 1, 1a, 1b) een goede basis geven om de kwaliteit van de huisvesting van tijdelijke arbeidsmigranten te verbeteren. 2. Te bepalen dat het Convenant huisvesting arbeidsmigranten Holland Rijnland, periode 2014 tot 2018 (bijlage 2), het begin van een vruchtbare samenwerking met werkgevers en huisvesters kan betekenen. 3. De ambtenaren van Holland Rijnland en de gemeenten de opdracht te geven gezamenlijk de Richtlijnen en het Convenant waar nodig op punten te verbeteren. 4. De colleges van de regiogemeenten te adviseren de Richtlijnen Huisvesting arbeidsmigranten Holland Rijnland en het Convenant vast te stellen. 5. De colleges van de regiogemeenten te adviseren vooruitlopend op het tekenen van het Convenant binnen hun gemeente locaties te inventariseren waar huisvesting van arbeidsmigranten mogelijk is. 6. Eind 2014 de vervangingsbehoefte te herijken op basis van de toegenomen kennis over aantallen arbeidsmigranten en hun woonsituatie. 010

Anticipatieprogramma Krimp Rijnstreek: (16.00 – 16.20) Provincie Zuid-Holland en het ministerie van Binnenlandse Zaken hebben een programma opgesteld om gemeenten te helpen om te anticiperen op bevolkingskrimp. De vml. Rijnstreekgemeenten zijn aangewezen als anticipeerregio. Met ambtenaren uit verschillende disciplines is in een eerder stadium gesproken over de opgaven die de transitie met zich meebrengt. Nu is het moment om u als bestuurders hierover te informeren.

Voorstel: Van gedachten te wisselen over het anticipatieprogramma naar aanleiding van: 1. de presentatie van het Anticipatieprogramma van Ministerie van Binnenlandsse Zaken en Koninkrijksrelaties en Provincie Zuid-Holland 2. de presentatie van Public Result, te weten een analyse van de demografische bewustwording in de beleidspraktijk van de 3 respectievelijk 5 Rijnstreekgemeenten.

Onderdeel Ruimtelijke Ordening 011

SMASH (16.20 – 16.40) Het Rijk is bezig met het voorbereiden van een Structuurvisie Mainport Amsterdam Haarlemmermeer Schiphol (SMASH). In de vergadering van het Algemeen Bestuur op 26 juni is in de rondvraag gevraagd naar meer informatie over de Structuurvisie Mainport Amsterdam Haarlemmermeer Schiphol (SMASH). Het AB is op 30 oktober door middel van een informatienota geïnformeerd over SMASH in het algemeen. Afgesproken is om het onderwerp in het PHO Ruimte nader te bespreken. 3

Voorstel: 1. Kennis te nemen van de AB-informatienota SMASH (bijlage 3); 2. Kennis te nemen van de mondelinge toelichting op de stand van zaken (o.a. terugkoppeling Stuurgroep SMASH d.d. 11 okt.); 3. Consequenties voor de regio van de gekozen oplossingsrichting voor vliegenwonen door de Stuurgroep SMASH te bespreken.

012

Rondvraag

(16.40 – 17.00)

4

Transformatie in het stedelijk gebied Diverse locaties in en nabij stedelijk gebied zullen in de planperiode een andere functie krijgen. Dit past bij de ambitie voor een aantrekkelijk vestigingsklimaat zoals de hoogstedelijke transformatieopgaven: herontwikkeling van Den Haag- Binckhorst, Den Haag-Laakhaven, De Delftse Spoorzone en Rotterdam Centraal. Binnenstedelijke transformatie richt zich vooral op de herontwikkeling naar gemengd stedelijk gebied. Dit gaat gepaard met een meer intensieve benutting van de ruimte waarbij rekening wordt gehouden met de ligging ten opzichte van het openbaar vervoernetwerk. Aan de rand van de steden gaat het vooral om het combineren van stedelijke functies met recreatieve en groene functies. De transformatiegebieden in het stedelijk gebied zijn: Transformatiegebied in het havengebied Rotterdam Binckhorst (Den Haag) TNO Ypenburg Schieoevers-Noord (Delft) Merwedezone Rijnhaven-Oost (Alphen a/d Rijn) Rotterdam (Linker Maasoever Ijsselmonde) Plaspoelpolder Havens Zuid Spijkenisse Het Mercon-Kloosterrein in Alblasserdam

Glas Aar en Amstelzone Nieuwerkerk Lansingerland (nog nadere locatie-aanduiding iom regio) Glastuinbouw Noordse Buurt

Bedrijventerreinen

En de Visie Ruimte & Mobiliteit Margreet Verwaal

0

Inhoud van de presentie Aan de hand van de indeling van de Visie Ruimte & Mobiliteit Visie (inclusief strategiekaart) • Visie, maatschappelijke opgaven en strategische doelen • Strategiekaart: schetsmatig, gewenste ontwikkelingen, hoog abstractieniveau Programma (elke 2 jaar actualisatie) • Behoefteramingen • Transformatiegebieden • Regionale bedrijventerreinenstrategieën Verordening • Huidig en blijvend. • Nieuw provincie HOLLAND

ZUID

1

Visie en maatschappelijke opgaven Visie De provincie heeft de ambitie om Zuid-Holland een duurzame, concurrerende en leefbare Europese topregio te laten zijn. De provincie streeft naar groei met een duurzaam karakter, die gebaseerd is op de aanwending van hernieuwbare grondstoffen, energie efficiency en zuinig ruimtegebruik. Maatschappelijke opgaven De provincie draagt bij aan een duurzame economische groei door de beschikbaarheid van voldoende bedrijventerreinen van de juiste kwaliteit te faciliteren. Op zowel de korte als de langer termijn.

provincie ROLLAND

ZUID

2

Visie - strategische doelstellingen 1) Juiste afstemming tussen vraag naar en aanbod van bedrijventerreinen: • Kwantitatief; • Kwalitatief. 2) Een voldoende groot areaal hogere milieucategorie bedrijventerreinen (HMC) en natte bedrijventerreinen om ook in de toekomst de noodzakelijke vestigingsmogelijkheden voor deze specifieke bedrijven te kunnen bieden. 3) Het is van belang dat schaarse ruimte optimaal wordt benut, uitgangspunt is zuinig ruimtegebruik en intensivering van het bestaande areaal. 4) Clusteren van sectoren en 5) Agglomeratiekracht provincie HOLLAND

ZUID

1) Juiste afstemming tussen vraag naar en aanbod van bedrijventerreinen: Kwantitatief; om overcapaciteit of tekorten te voorkomen. Kwalitatief hoogwaardige werklocaties om groei toch mogelijk te maken en de dynamiek van de markt te stimuleren. Hierbij zal het vooral gaan om ruimte ten behoeve van de ontwikkeling van de clusters ( Havenindustrieel complex, Greenportsen Kennisas gerelateerde sectoren). 2) Een voldoende groot areaal hogere milieucategorie bedrijventerreinen (HMC) en natte bedrijventerreinen om ook in de toekomst de noodzakelijke vestigingsmogelijkheden voor deze specifieke bedrijven te kunnen bieden. Deze bedrijven hebben hun toegevoegde waarde veelal (maar niet uitsluitend) in relatie tot het HIC. 3) Het is van belang dat schaarse ruimte optimaal wordt benut, uitgangspunt is zuinig ruimtegebruik en intensivering van het bestaande areaal. 4) Clusteren van sectoren 5) Agglomeratiekracht

3

Visie- Strategiekaart Strategische doelstellingen resulteren in een strategiekaart Een kaart die weergeeft wat de provinciale doelstellingen zijn. • •

Bestaande terreinen -7 beter benutten. Nieuwe terreinen -7 ontwikkelrichting mogelijk.

Voorbeeld via http://bit.ly/174L2Mq

•

Terreinen kleiner dan 5 hectare worden niet opgenomen.

provincie HOLLAND

ZUID

4

Programma - behoefteramingen (1)

R~io

vraag

formati~

2010-2020

Zuid -Holland Zuid

110

33

Holland-Rijnland

so

62 19

Midden-Holland Haaglanden Rijnmond

26 100 39S

behoeft~

re-s~rv e ri ng

vraag

a anbod

aanbod

<1anbod

vraag· aanbod

2010-2020

143 112

40 18

4S

9

183 130 54

17

117

ss

4SO

36 144

153 S94

220 124

181 94

401 218

-218 -88

S7

167

224

-170

212

30

242

-89

271

3S4

62S

-31

p rovincie HOLLAND

ZUID

De match moet ook subregionaal worden gemaakt. Hier dienen ook de regionale bedrijventerreinenstratigieen voor.

5

Programma - behoefteramingen {2)

REO

Zuid-Holland Zuid

Uitbreidingsbehoefte 2010-2020 110 50

35 15

Bron: Regionale ramingen bedrijventerreinen Zuid-Holland 2010-2040. Ecorys, maart

provincie HOLLAND

ZUID

6

Programma - behoefteramingen (3) Regio

Vraag tot 2020

T+SR

Saldo vraag

Hard

Vraag 20202030

Zacht

Vraagaanbod tot 2030

Z-H Z

110

73

183

220

85

181

-133

HR

50

80

130

124

35

94

-53

MH

26

28

54

57

15

167

-155

H

100

53

153

212

90

30

1

R

395

199

594

271

390-470

354

359-439

provincie H OLLAND

ZUID

7

Programma - transformatiegebieden Enkele transformatiegebieden benoemd In • • • • •

actualisatie PSV 2012 Havengebied Rotterdam (Stadshavens en Waterfront Schiedam) Binckhorst TNO Ypenburg Schieoevers-Noord Delft Merwedezone

Gemeenten de mogelijkheid geven nieuwe transformatiegebieden aan te dragen, beslisbevoegdheid blijft bij provincie • •

Havens-Zuid Spijkenisse Mercon-Kloosterrein Alblasserdam provincie HOLLAND

ZUID

8

Programma - Regionale bedrijventerreinenstrategieën Stand van zaken • Zuid-Holland Zuid • Holland-Rijnland • Midden-Holland • Haaglanden • Rijnmond

provincie HOLLAND

ZUID

Holland-Rijnland: Vraag- en aanbodinventarisatie afgerond, economische effectrapportages voor 20 bedrijventerreinen worden op 16 okt bestuurlijk gepresenteerd. Zuid-Holland Zuid heeft GS een brief gestuurd met svz per deelregio. Midden-Holland bespreekt ambtelijk morgen de conceptversie: maken van zacht aanbod reserveringen voor de toekomst. In de K5 worden er een aantal nieuwe locaties aangewezen als mogelijke ontwikkelplekken. Haaglanden. Heeft enkele terreinen gefaseerd. Rijnmond heeft een fasering I programmeringslijst opgesteld.

9

Verordening (1) Huidig en blijvend: • Mogelijk maken hoogst mogelijke milieucategorie • HMC en natte bedrijventerreinen beschermen. • Uitsluitend bedrijfswoningen

p rovincie HOLLAND

ZUID

10

Verordening (2)

Nieuw: Functiemenging • Milieucategorieën 1 & 2 geen bedrijventerrein meer, maar zijn onderdeel van het stedelijk gebied (ca. 400 ha.). • Op milieucategorie 3: ja, mits de economische belangen van bedrijven niet geschaad worden. • Ladder voor Duurzame Verstedelijking (LVDV). • Rode contouren loslaten en sturen vanuit de BSD.

provincie HOLLAND

ZUID

In beginsel positieve houding provincie tov functiemenging. Bedrijventerreinen met milieucategorieen 1&2 worden niet langer gezien als specifiek bedrijventerrein, maar als een onderdeel van het gemengd stedelijk gebied en verdwijnen van de kaart (ca. 400 ha.). Functiemenging op bedrijventerreinen met milieucategorie 3: ja, mits de economische belangen van bedrijven niet geschaad worden. Geen functiemenging op natte bedrijventerreinen en bedrijventerreinen met milieucategorie 4 en hoger. Er worden enkele transformatiegebieden benoemd Gemeenten de mogelijkheid geven nieuwe transformatiegebieden aan te dragen, beslisbevoegdheid blijft bij provincie

11

Ladder voor Duurzame Verstelijking De ladder zou als volgt kunnen uitwerken voor bedrijfsterreinen: • Vraag aantonen en passend binnen de provinciale behoefteramingen tot

2020; •

•

Past de vraag op bestaande bedrijventerreinen. - Herstructurering en intensivering; - Nog uit te geven kavels op hard aanbod. Indien op de vorige negatief dan uitleg op de locaties die op de strategiekaart zijn opgenomen . De strategiekaart bevat de kwalitatieve aanduiding en geeft aan waar de ontwikkelrichtingen gewenst zijn.

provincie HOLLAND

ZUID

12

Consequenties •

Bestaande terreinen en harde bestemmingsplannen binnen bsd : geen gevolgen wat betreft motiveringsplicht ladder. Gaan van verordeningskaart naar strategiekaart

•

Definitie bsd: bestaand stedelijk gebied, daarnaast terreinen woonrijp/bedrijfsrijp (zand erop en ondergrondse en bovengrondse infrastructuur aangelegd)

•

Harde bestemmingsplannen buiten bsd en zachte bestemmingsplannen: consequenties nog niet helder.

provincie HOLLAND

ZUID

13

25-9-2013

Detailhandel en VRM

REO-voorzittersoverleg 18 september

Verschillen t.o.v. 2012 trends • -Bestedingen zijn opnieuw afgenomen, geen zicht op spoedige verbetering • - Internetaandeel opnieuw gegroeid, vele initiatieven in de markt (pick up, inrij-supermarkten, bedrijfsbezorging) • - Ontwikkelaars en bedrijven steeds selectievere orientatie op de allergrootste centra (Gouda en Leiden al te klein) • Category-killers (zeer grootschaligen) zoeken locaties: Decathlon, Hornbach, Bauhaus en Primark. Biedt kansen, echter ook verzet

1

25-9-2013

Verschillen t.o.v. 2012 beleid • VRM: nieuwe prognose met als basis 2013 • Koek is nog meer gekrompen>opgave voor regio’s nog groter • Hoofdstructuur uitgebreid met In de Bogaard (versterken), Leidsenhage (versterken), Hendrik-Ido-Ambacht en Berkel (optimaliseren) • PDV-structuur: Schieveste en Noordelijke Bollenstreeg geschrapt

Verschillen t.o.v. 2012 beleid • N.a.v. voorstel REO Zuid: maximeren areaal tuincentra (5.000 m2) en bouwmarkten (3.000 m2) • Echter twee vragen: is een beperking van het areaal per vestiging ruimtelijk te motiveren en juridisch houdbaar? Is een beperking tot deze branches te verdedigen? • Onderzoek naar effecten internet loopt nog. Resultaten worden nog verwerkt • Resultaten regiovisies worden verwerkt

2

voortgang beleidskeuzes kantorenmarkt Zuid-Holland Stec Groep 18 september 2013 Esther Geuting

voortgang ‘gebiedsgerichte aanpak’ kantorenmarkt Zuid-Holland •

bespreken gebiedsgerichte aanpak en voorstal gebiedslabels met regionale ambtelijke werkgroep

•

expertpanels (marktconsultatie) over provinciale beleid / gebiedsgerichte aanpak en labels (resultaten gepresenteerd op 15 juli tijdens REO VZ overleg)

•

werkbijeenkomst ruimtelijk instrumentarium, gebiedsgerichte / financiële arrangementen én sturingsvarianten voor provincie Zuid-Holland

•

vandaag: presentatie eerste beleidskeuzes en mogelijke (provinciale) sturingsvarianten voor kantorenmarkt

bovenkant bandbreedte hanteren: in lijn met nationale kantorenconvenant REO-gebied

2013-2020

2020-2030

Stec Min.

EIB. Max.

Stec Min.

EIB Max.

45.500

46.000

40.000

49.000

385.000

567.000

380.000

752.000

Midden-Holland

15.400

24.500

20.000

26.400

Regio Rotterdam

327.600

456.400

330.000

353.000

Zuid-Holland Zuid

29.400

59.700

40.000

64.300

802.900

1.153.600

810.000

1.245.300

Holland-Rijnland Haaglanden

Zuid-Holland •

EIB-cijfers worden gehanteerd in de provinciale structuurvisie; met kanttekening dat cijfers (mogelijk) te ruim zijn, daarom zeker (2-)jaarlijks monitoren

•

Maar ook: aandeel ‘vernieuwbouw’ (bestaande kantoren) binnen behoefte helder maken en ontwikkeling leegstand op termijn

10 (beperkte) groeilocaties worden benoemd in structuurvisie,…

•

Den Haag

Nieuw Centraal/Nieuw Centrum/Binnenstad

Den Haag

Beatrixkwartier-Utrechtsebaan/NOI

Rotterdam

Central District

Rotterdam

Kop van Zuid/Rijnhaven

Leiden

Leiden Centraal Stadszijde, Bargelaan.Vondellaan

Rotterdam

NS Alexander

Rotterdam

Brainparken/EUR/Rivium

Den Haag

Den Haag Internationale zone

Dordrecht

Amstelwijck

Zoeterwoude

Meerburgpolder (W4)

provinciale voorkeurslocaties op basis van marktconsultatie(s) , advies Stec Groep en provinciale expertise.

•

huidige afwijkingslocaties (vaak Stedenbaan-gerelateerde locaties) vervallen (al vastgelegd in harde plancapaciteit).

•

uitzondering: W4, Meerburgpolder

….én 7 locaties voor functiegebonden kantoren Rotterdam Erasmus / Hoboken Rotterdam Waalhaven, Merwe/Vierhavensgebied (Stadshavens) Delft

Technopolis

Leiden

Leiden Bio Science Park

Oegstgeest Leiden Bio Science Park locatie Oegstgeest Delft Delftechpark Noordwijk

•

Estec-kantoren / Space Businesspark

overige locaties: regio’s aan zet om met regionale strategieën de plancapaciteit en het aanbod aan te passen.

belangrijkste wijzigingen in vergelijking tot huidige structuurvisie •

Dordrecht centrum wordt vervangen door Dordrecht Amstelwijck (agv externe veiligheid)

•

Nieuwe groeilocatie: Meerburg W4 (was afwijkingslocatie), Stadshavens Rotterdam (specifieke kantorenlocaties)

•

Hergeprioriteerde locaties: locaties die zijn opgenomen in de huidige PSV en niet zijn opgenomen in het concept voorontwerp Visie Ruimte&Mobiliteit

hergeprioriteerde locaties: niet opgenomen in visie ‘Ruimte en Mobiliteit’ Kantorengebied

PSV-locaties 2012

Vijfsluizen Vlaardingen

Afwijkingslocatie

Alphen aan den Rijn Stationsomgeving

Afwijkingslocatie

Heron Kantoren

Afwijkingslocatie

Goudse Poort

Afwijkingslocatie

Vierzicht (W4)

Afwijkingslocatie

Den Haag HS/Nieuw Laakhaven

Kantoorontwikkellocatie

Den Haag Ypenburg

Kantoorontwikkellocatie

Delft Spoorzone

Kantoorontwikkellocatie

Station Rijswijk

Kantoorontwikkellocatie

Zoetermeer CS-stationsgebied

Kantoorontwikkellocatie

Rotterdam Binnenstad: Coolsingel/Blaak Kantoorontwikkellocatie Spoorzone Gouda

Kantoorontwikkellocatie

Dordrecht Schil-west

Kantoorontwikkellocatie

Schieveste

Kantoorontwikkellocatie

vervolgstap: op naar een slimme mix…

•inpassingsplan, vergunningen •provinciale structuurvisie

•verhandelbare rechten •herverkaveling • contracten

•convenanten •samenwerkings •overeenkomsten •fondsvorming

benutten van publiekrechtelijk instrumentarium voor kantorenmarkt Provincie Zuid-Holland •

provinciale structuurvisie (psv): visie, programma en verordening • randtotalen • belangrijke kantoorgebieden

•

provinciale verordening • Ladder voor Duurzame Verstedelijking

•

reactieve aanwijzing

•

inpassingsplan

•

proactieve aanwijzing

•

herzieningsplicht (?)

drie sturingsvarianten voor provincie verkennen Light marktsituatie

organisatiegraad (regio)

• regio maakt programma • regionaal plannen •Geen gebiedslabels

bestuurlijke ambitie

•Belangrijkste kantoorlocaties in PSV • niet meer nieuw bestemmen

medium

•regio maakt programma binnen 1 jaar , zo niet, dan provinciale indeling gebiedslabels •kantoor bestemming op plannen schrappen •scherpe behoefteraming •optie: herzieningsplicht

Van bottom-up naar top-down • • •

Optimaal benutten instrumentarium Meer financiele arrangementen Optie: pilots voor leegstand starten

heavy

•provincie maakt programma incl. gebiedslabels •herzieningsplicht voor b.plannen •bestemming vastgoed schrappen •inpassingsplan opstellen (samen) • forse planreductie

advies voor provincie en regio’s: kiezen voor medium variant Waarom? •

regio’s mogelijkheid bieden voor actuele visie en reactie op labels en gebiedsgerichte aanpak

•

gebiedslabels nog meer op maat (extra analyse)

•

aantrekkelijk bestuurlijk proces

•

sluit beter aan bij huidige sturingsfilosofie

•

vergelijkbaar met aanpak voor woningmarkt

•

sluit grotendeels aan bij wens vanuit marktexperts

•

op zoek naar meest optimale verdeling van opgave (naast markttechnisch, ook ruimtelijk/financieel)

hoe nu verder?

1. nadere keuze maken in sturingsvariant voor provincie ZuidHolland (in overleg met regio’s)

2. verder optimaliseren van gebiedsgerichte / financiële arrangementen (in bijzonder voor balans en transitiegebieden) voor kantorenmarkt

3. verkennen idee voor planvormingssubsidie voor aanpak van kantoorlocaties / pilots voor leegstand

vragen?

Esther Geuting [email protected]

tel. 026 751 41 00 www.stec.nl

CONCEPT-BESLUITENLIJST

Portefeuillehoudersoverleg Ruimte d.d. 18 september 2013

(14.15 – 16.45)

Naam

Gemeente

Naam

Aanwezig: Alphen aan den Rijn Hillegom Kaag en Braassem Katwijk Leiden Leiderdorp Lisse Nieuwkoop Noordwijk

T. Hoekstra I.A.M ten Hagen J.B. Uit den Boogaard D.C.W. Binnendijk P.T. van Woensel H.L. Zilverentant A.A.M. van Zelst Mw. T. Veninga B.H.C. Brekelmans

Oegstgeest Rijnwoude Teylingen Zoeterwoude Holland Rijnland Holland Rijnland Holland Rijnland

J.J.G.M. Roeffen H.R. Haarman J.H. Stuurman Mw. M.H.J.C. Ateş-Snijdewind J. Wienen (vz) V. Klein R. Fekken (secretaris)

Afwezig:

J.C.F. Knapp

Voorschoten

F.F. Blommers

Gemeente

Nr.

Noordwijkerhout

Agendapunt

Onderdeel Algemeen O1 Presentatie Zuidvleugel

Voorstel

Besluit

Kennis te nemen van de presentatie over de Zuidvleugel, de Adaptieve Agenda en de Economische Agenda door de heer L. Lacroix, programmadirecteur Zuidvleugel.

Kennis genomen

02

Opening en vaststellen agenda Ruimte

akkoord

03

Vaststelling besluitenlijst d.d. 15 mei

Besluitenlijst vastgesteld

04

Mededelingen, ingekomen stukken en uitgaande brieven

Geen opmerkingen

05

Valkenburg

Voorstel: kennis te nemen van de presentatie over locatie Valkenburg door de projectleider.

1

Kennis genomen. Op de vraag of er ook pas ingericht gaat worden nadat de Rijnlandroute wordt aangelegd (eerst bewegen dan bouwen) antwoordt projectleider dat per onderdeel van het bestemmingsplan wordt gekeken naar de stand van

zaken van de infrastructuur. Voor het geheel is er een globaal bestemmingsplan van kracht, dat gewijzigd kan worden als de realiteit daarom vraagt. In de ruimtelijke inrichting is geborgd worden dat alleen no-regret maatregelen worden uitgevoerd. Desgevraagd wordt gemeld dat Valkenburg geen onderdeel uitmaakt van het grondgebied waarop de zogenaamde Greenportwoningen kunnen worden gebouwd. Onderdeel Wonen 06 Regionale woonagenda: een verduidelijking van de opgaven

Voorstel: 1. kennis te nemen van de presentatie van Stec over invulling van de kernthema’s van de regionale woonagenda. 2. richtinggevende uitspraken te doen per thema over gewenste verdieping.

De verwachtingen van de wethouders kwamen niet overeen met inhoud van de presentatie. De behoefte ligt meer in een cijfermatige onderbouwing van de vraag naar woningen in Holland Rijnland, vergeleken met de woningbouwplannen die er liggen. Dit mede omdat ook de provincie vraagt om een cijfermatige vergelijking door de regio, en bij gebrek daaraan haar eigen (ongunstige) macrocijfers hanteert in haar goedkeuring van woningbouwplannen. De opgave aan Stec is nu duidelijk om met een analyse met dit soort cijfers te komen. De voorzitter zal erop toezien dat in een volgend PHO een inhoudelijke discussie kan plaatsvinden. Hierbij is geconcludeerd dat de vraag naar afwijkende woningen (m.n. zorgwoningen, arbeidsmigranten, studenten) hoe belangrijk ook, een analyse te complex en traag maken. Deze worden niet meegenomen.

06

Rondvraag

-

De volgende reguliere vergadering van het PHO Ruimte is op 6 november te Katwijk

2

In Holland Rijnland werken samen: Alphen aan den Rijn, Hillegom, Kaag en Braassem, Katwijk, Leiden, Leiderdorp, Lisse, Nieuwkoop, Noordwijk, Noordwijkerhout, Oegstgeest, Rijnwoude, Teylingen, Voorschoten en Zoeterwoude

MEMO

Aan: PHO EZ en Arbeidsmarktbeleid Van: Hans Stapper

Datum: 22 augustus 2013

Onderwerp: Uitgangspunten voor structurele discussie over detailhandel

Inleiding Het portefeuillehoudersoverleg Economische zaken (PHO EZ) heeft op 13 februari 2013 de volgende afspraken gemaakt over de versterking van de perifere detailhandelslocaties in de regio (zie kader). Het PHO EZ heeft deze afspraken als advies voorgelegd aan het Dagelijks Bestuur. 1. In aansluiting op het eerder vastgestelde rapport "Strategie voor detailhandel op perifere locaties in Holland Rijnland” de clusters voor perifere detailhandel te versterken door: a. Vestiging van kleinere speciaalzaken (< 1.000 m² bvo) binnen het thema woninginrichting toe te laten; b. Vestiging of substantiële uitbreiding van perifere detailhandel niet toe te staan buiten deze clusters, tenzij het winkels met primair een lokaal verzorgingsgebied betreft en al in de gemeente zijn gevestigd; c. Winkels in volumineuze artikelen en winkels in de sectoren Hobby, Sport & Spel en Bruin- en witgoed, die groter zijn dan 1000 m² bvo, maar formeel buiten de definitie van de provinciale verordening vallen, toe te laten indien er in de bestaande winkelcentra geen geschikte ruimte is. 2. De procedure m.b.t. de beoordeling van aanvragen in overeenstemming te brengen met de beslispunten 1a tot en met 1c Daarmee is de discussie echter niet afgerond. Enkele gemeenten zijn het niet eens met afspraak 1b (zie kader). Deze afspraak is bedoeld om de bestaande PDV-locaties te versterken, maar belemmert gemeenten, die geen PDVlocatie hebben, in de mogelijkheden nieuwe perifere detailhandel te accommoderen binnen de eigen gemeente. De provincie biedt in haar provinciale Verordening ruimte hier juist wel ruimte voor. Op haart beurt verzet de provincie zich echter tegen de mogelijkheid om winkels in de branches woon- en woonaccessoires die kleiner zijn dan 1.500 m2 bvo (de norm uit de provinciale Verordening ruimte) toe te laten op PDV-locaties. Iets dat de Holland Rijnlandgemeenten juist wel willen. Daarnaast speelt de kwestie van de zogeheten "kruimelregeling": de bevoegdheid die het College van Burgemeester en wethouders conform de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) heeft om bijvoorbeeld detailhandel tot maximaal 1.500 m² bvo te huisvesten in leegstaande bedrijfspanden. Diverse gemeenten hebben hier in het verleden gebruik van gemaakt. Een REO-advies was in dat geval ook niet nodig.

Samenwerkingsorgaan Holland Rijnland

[email protected]

Schuttersveld 9, 2316 XG Leiden

www.hollandrijnland.net

Postbus 558, 2300 AN Leiden Telefoon (071) 523 90 90

BNG 28.51.13.992

En tenslotte willen de gemeenten in de noordelijke Bollenstreek de zoeklocatie voor een nieuwe PDV-locatie op de plankaart van de Provinciale Structuurvisie omzetten naar een definitieve locatie (Hillegom-Zuid / Lisse Meer en Duin). De provincie wil juist het aantal PDVlocaties verminderen. Mede naar aanleiding hiervan en de steeds terugkerende verzoeken van gemeenten in te stemmen met de vestiging van detailhandel op bedrijventerreinen en PDV-locaties, die niet aan de provinciale criteria en aan de in regionaal verband gemaakte afspraken voldoen, heeft het Dagelijks Bestuur besloten om a. een structurele discussie voor te bereiden en te voeren over de ontwikkelingen in de detailhandel (zie DB-besluit 23 mei 2013) en b. de uiteindelijke besluitvorming in het Algemeen Bestuur te laten plaatsvinden (zie DBbesluit 15 maart 2013). De voorliggende notitie geeft in hoofdlijnen aan, hoe deze discussie gevoerd kan worden en tot welke resultaten de discussie zou moeten leiden. In dat verband kan ook onderzocht worden of een nieuwe regionale detailhandelsstructuurvisie i.c. het actualiseren van de visie uit 2006 gewenst is. Doel Doel is om te komen tot een breed gedragen voorstel aan het Algemeen Bestuur met bestuurlijke afspraken over hoe om te gaan met ontwikkelingen binnen de detailhandel. Voorgestelde aanpak op hoofdlijnen In twee stappen wordt toegewerkt naar het doel. De eerste stap betreft het vaststellen van de notitie in het DB van 5 september en het PHO EZ van 18 september 2013 (AO EZ 20 augustus), waarin de uitgangspunten, relevante trends, majeure onderwerpen en definities zijn "vastgelegd". De tweede stap is het organiseren van een werkconferentie, waarbij er twee mogelijkheden zijn: voor of na de gemeenteraadsverkiezingen van 19 maart 2014. In het eerste geval wordt gedacht aan november 2013. STAP 1: VASTSTELLEN UITGANGSPUNTEN EN ONDERWERPEN Uitgangspunten voor regionaal detailhandelsbeleid (kunnen) zijn: Gevraagd wordt in te stemmen met de volgende uitgangspunten en deze waar nodig aan te vullen met andere uitgangspunten. a. Elke gemeente is verantwoordelijkheid voor de detailhandel in de eigen gemeente, maar stemt haar beleid wel regionaal af en houdt daarbij rekening met de belangen van de andere gemeenten in de regio. b. De provinciale Verordening ruimte is in principe leidend. c. Bij nieuwe ontwikkelingen wordt - conform het beleid van het Rijk en de provincie ZuidHolland - de Ladder voor duurzame verstedelijking toegepast. Ook wordt altijd een REOadvies gevraagd als het gaat om meer dan 2.000 m² bvo in winkelcentra of 1.000 m² bvo op perifere locaties (zie 'definities').

2

Relevante ontwikkelingen: Gevraagd wordt in te stemmen met de volgende trends en ontwikkelingen als zijnde belangrijk voor de te voeren discussie en deze waar nodig aan te vullen met andere punten. Zowel in de presentatie van NSI in het PHO EZ van 18 mei 2011 over het regionale detailhandelsbeleid als in het rapport "Strategie voor detailhandel op perifere locaties Holland Rijnland" van Droogh Trommelen zijn de belangrijkste ontwikkelingen benoemd. Aangevuld met enkele andere bronnen zijn dit: Ontwikkelingen aan de vraagzijde:  Consumentenbestedingen staan onder druk en dalen of stageneren zelfs; dit is deels conjunctureel (economische crises), maar deels structureel (vergrijzing, krimp)  Winkelen is ook een vorm van vrijetijdsbesteding ('funshoppen')  Beleving wordt steeds belangrijker  Consumenten zijn kritisch, stellen hoge eisen en zijn prijsbewust  Toenemende bestedingen (van steeds meer producten) via internet  Koopmotieven van de consument bepalen het type aankoop Ontwikkelingen aan de aanbodzijde:  Minder fysieke winkels en winkelmeters nodig; dit staat haaks op de enorme toename van het winkelaanbod, vooral op perifere locaties, in het verleden en de grote hoeveelheid plannen die in de pijplijn zitten.  Vooral de middelgrote centra staan onder druk.  Groeiende leegstand in winkelcentra en PDV-locaties  Toename verkoop via internet (webwinkels) en groei aantal afhaalpunten voor webwinkels op o.a. bedrijventerreinen.  Schaalvergroting en branchevervaging: meer verkoop van branchevreemde artikelen, waarbij in bijv. bouwmarkten en tuincentra het maximum van 20% nevenassortiment vaak wordt overschreden.  Winkelcentra en ondernemers spelen in op groei recreatief winkelen en behoefte aan beleving  Thematisering en clustering van specifieke branches op verschillende locaties De presentatie en het rapport kunnen beide gebruikt worden als vertrekpunt voor de discussie op de werkconferentie. Hierbij niet alleen naar de bedreigingen kijken, maar (vooral) ook naar de kansen, die deze ontwikkelingen voor de winkelcentra en PDV-locaties in de regio bieden. Majeure onderwerpen ten behoeve van de discussie Gevraagd wordt in te stemmen met de volgende majeure onderwerpen ten behoeve van de te voeren discussie en deze waar nodig aan te vullen met andere punten. De belangrijkste onderwerpen om te bespreken op een regionale werkconferentie zijn: a. Hoe om te gaan met de ruimtelijke consequenties van de hiervoor gesignaleerde trends en ontwikkelingen? Willen we die faciliteren of juist tegengaan als ongewenst? Is daarbij monitoring van ontwikkelingen nodig? b. Moet de discussie - zoals eerder afgesproken - alleen gaan over de PDV-locaties of is het gewenst om ook de reguliere winkelcentra bij de discussie te betrekken? Enerzijds zijn dit stads- en dorpscentra, anderzijds wijk- en buurtcentra. En hoe om te gaan met winkels in

3

de kleine kernen? c.

Is het gewenst om voor Holland Rijnland een nieuwe detailhandelsstructuurvisie op te stellen? Of is het beter om het voortouw bij de subregio's te laten? Aandachtspunt hierbij is de lopende discussie over de toekomst van de regionale samenwerking ("Kracht 15").

d. In het verlengde van punt c ligt de vraag of bij de beoordeling van adviesplichtige detailhandelsplannen door het Regionaal Economisch Overleg (in Holland Rijnland het DB en het PHO EZ) het primaat niet meer moet komen te liggen de subregio waar de aanvraag speelt? Waarom wel / niet? e. In hoeverre zijn gemeenten bereid de toepassing van de zogenoemde "Kruimelregeling" uit de Wabo te beperken en niet te laten gelden voor winkels op bedrijventerreinen? f.

Hoe onderbouwen we nog meer de wens om een nieuwe PDV-locatie in de noordelijke Bollenstreek te realiseren?

g. Is de provinciale Verordening ruimte te strak en biedt deze te weinig ruimte voor gewenste nieuwe ontwikkelingen en "lokaal maatwerk" of laat de verordening juist te veel toe? h. Heeft handhaving met betrekking tot de verkoop van meer dan 20% branchevreemde artikelen nog zin? Zo ja, hoe kan dit beter? Indien wordt ingestemd met deze onderwerpen, dat worden deze in het Ambtelijk overleg EZ nader uitgewerkt en bijvoorbeeld in de vorm van stellingen of discussiepunten gepresenteerd op de te organiseren werkconferentie. Definities Onder "perifere detailhandel" wordt in het algemeen verstaan detailhandel buiten de normale winkelstructuur (winkelcentra). Het kan daarbij gaan om zowel solitaire vestigingen (van buurtwinkels tot weidewinkel) als om concentraties van perifere detailhandel op bepaalde locaties, de zogeheten perifere detailhandels- of PDV-locaties. De vraag wat een PDV-locatie nu precies is, is niet heel helder te beantwoorden. In de provinciale Verordening ruimte wordt geen definitie gegeven van een perifere detailhandelslocatie. Wel staat er in de Provinciale Structuurvisie een kaart met de PDVlocaties. Maar dit kunnen zowel meubelboulevards zijn (bijvoorbeeld WOOON) als delen van een bedrijventerreinen, waarop perifere detailhandel is geclusterd (bijvoorbeeld 't Heen en de Rijneke Boulevard). Van een winkelcentrum zijn verschillende definities in omloop, die elkaar meestal niet uitsluiten maar aanvullen. Wel roept elke definitie weer vragen op. Enkele voorbeelden: 



Definitie volgens Overheid.nl: Een winkelcentrum is een naar opzet van de bouw en in organisatie en presentatie afgebakende groep van voor het publiek toegankelijke vestigingen van ondernemingen die rechtstreeks goederen of diensten aan eindgebruikers plegen te leveren. Betekenis van een winkelcentrum volgens wikipedia: Een winkelcentrum of winkelcomplex is een gebouw of een reeks gebouwen waarin

4



meerdere winkels zijn gevestigd, verbonden door gangen die het voor mensen gemakkelijk maken om van winkel naar winkel te lopen. Definitie van "Winkelcentrum" volgens wiktionary: Een gebied of overdekte galerij waar meerdere winkels en horecazaken zijn gevestigd

In de provinciale Verordening ruimte (artikel 9, lid 1) wordt niet gesproken over winkelcentra, maar over winkelconcentraties in de centra van steden, dorpen en wijken. Hiervan wordt geen definitie gegeven. Op enkele uitzonderingen na mag buiten de bestaande en nieuwe wijkgebonden winkelcentra geen nieuwe detailhandel mogelijk worden gemaakt in bestemmingsplannen. In de verordening wordt niet vermeld hoe groot de concentratie moet zijn (minimaal aantal winkels). Minstens twee? Hoewel het vroeger duidelijk was, wat een winkelcentrum was (Bak) is er tegenwoordig veel onduidelijkheid over wat er onder verstaan moet worden. Is een PDV-locatie als de Baanderij, de Rijneke Boulevard of WOOON nu een winkelcentrum of niet. Volgens de provinciale Verordening ruimte niet, maar volgens de bovenstaande definitie wel ..... Het zou goed zijn om regionaal te bepalen wat we onder een winkelcentrum verstaan en wat onder een PDV-locatie. Daarbij kun je ook denken om de een aantal locaties niet langer PDVlocatie te noemen, maar thematisch winkelcentrum. STAP 2: ORGANISEREN VAN EEN WERKCONFERENTIE: De werkconferentie (max. 2 uur) is bedoeld voor leden van het Dagelijks Bestuur, wethouders Economische zaken en Ruimtelijke Ordening van de vijftien Holland Rijnland-gemeenten (en de gedeputeerde). Doel is - zoals eerder beschreven - opstellen van een breed gedragen voorstel aan het Algemeen Bestuur met bestuurlijke afspraken over hoe om te gaan met ontwikkelingen binnen de detailhandel. Datum (nader bepalen: voor of na gemeenteraadsverkiezingen?), locatie en programma moeten nog vastgesteld worden. Voor het opstellen van een programma wordt een ambtelijke werkgroep en - zo mogelijk - een bestuurlijke klankbordgroep gevormd. Voorzitter: regionale portefeuillehouder Economische zaken, Jan Uit den Boogaard Maximaal één externe spreker / discussieleider Evt. externe ondersteuning bij het formuleren van de discussiepunten, stellingen, of vragen. Beslispunten:  Is een werkconferentie met deze nog nader uit te werken opzet zinvol?  Zo ja, wanneer organiseren? Voor of na de gemeenteraadsverkiezingen van 19 maart 2014?

5

Bijlage: Overzicht genomen besluiten (op hoofdlijnen) PHO EZ 18 mei 2011

29 november 2011 januari 2012 augustus 2012 PHO EZ - 30 maart 2012 - 18 juni 2012 - 13 februari 2013

DB 28 februari 2013

DB 15 maart 2013 DB 23 mei 2013

DB 4 juli 2013

Naar aanleiding van eerdere discussies in het PHO EZ: presentatie Nienke Sipkema (NSI Ruimtelijk economisch advies) over de ontwikkelingen in de detailhandel in PHO EZ en de betekenis hiervan voor het regionale beleid. Resultaat: Het PHO vindt het noodzakelijk om het regionale detailhandelsbeleid uit 2006 te herijken. In dat kader moet verdere verdieping plaats vinden. Opdracht aan Droogh Trommelen om visie op te stellen voor de PDVlocaties Rondetafelgesprek met ondernemers (16 jan) en Bestuurlijke startconferentie (27 jan) Oplevering definitief conceptrapport Bespreking conceptrapport in het PHO EZ Advies aan DB (PHO EZ 13 februari 2013): 3. In aansluiting op het eerder vastgesteld rapport "Strategie voor detailhandel op perifere locaties in Holland Rijnland” de clusters voor perifere detailhandel te versterken door: a. Vestiging van kleinere speciaalzaken (< 1.000 m² bvo) binnen het thema woninginrichting toe te laten; b. Vestiging of substantiële uitbreiding van perifere detailhandel niet toe te staan buiten deze clusters, tenzij het winkels met primair een lokaal verzorgingsgebied betreft en al in de gemeente zijn gevestigd; c. Winkels in volumineuze artikelen en winkels in de sectoren Hobby, Sport & Spel en Bruin- en witgoed, die groter zijn dan 1000 m² bvo, maar formeel buiten de definitie van de provinciale verordening vallen, toe te laten indien er in de bestaande winkelcentra geen geschikte ruimte is. 4. De procedure m.b.t. de beoordeling van aanvragen in overeenstemming te brengen met de beslispunten 1a tot en met 1c. N.a.v. de vestiging van detailhandel op de Baanderij in Leiderdorp constateert het DB, dat het op korte termijn noodzakelijk is te bepalen welke rol en opvattingen we als regio innemen als het gaat om perifere detailhandel. Daarbij de vraag beantwoorden of we het bestaande beleid continueren of heroverwegen en in hoeverre gemeente bereid zijn zich te houden aan de regionaal gemaakte afspraken. N.a.v. advies PHO EZ 13 februari 2013 vindt er een principiële discussie plaats in het DB met als resultaat de afspraak om de voorstellen met betrekking tot het PDV-beleid nog een keer te bespreken in het PHO EZ. Dit laatste is (nog) niet gebeurd. Naar aanleiding van een afrondend voorstel constateert het DB dat besluitvorming door het Algemeen Bestuur noodzakelijk is en dat naast economische ook ruimtelijke aspecten een rol spelen. Dit ABvoorstel zal aan een gezamenlijk PHO EZ en Ruimte ter advisering worden voorgelegd. N.a.v. onderzoek naar een nieuwe PDV-locatie in de noordelijke Bollenstreek besluit het DB een structurele discussie voor te bereiden en te voeren over de ontwikkelingen in de detailhandel.

6

In Holland Rijnland werken samen: Alphen aan den Rijn, Hillegom, Kaag en Braassem, Katwijk, Leiden, Leiderdorp, Lisse, Nieuwkoop, Noordwijk, Noordwijkerhout, Oegstgeest, Rijnwoude, Teylingen, Voorschoten en Zoeterwoude.

Oplegvel 1.

Onderwerp

2. 3.

Rol van het samenwerkingsorgaan Holland Rijnland Regionaal belang

4.

Behandelschema:

DB Colleges PHO DB Gemeenteraad DB AB Gemeenteraad 5.

Advies PHO

6.

Reden afwijking eerdere besluitvorming en wijze afwijken

7.

Essentie van het voorstel (annotatie zoals op agenda staat)

Bestuursovereenkomst Woerdens Beraad Platformtaak volgens Dagelijks Bestuur Platformtaak volgens gemeente Het bevorderen van de ruimtelijke kwaliteit in het Groene Hart door afstemming en kennisuitwisseling tussen gemeenten.

Datum: Informerend

Datum: Adviserend

PHO: 6 nov 2013

Datum: Besluitvormend

DB:10 okt 2013 (onder voorbehoud van een positief PHOadvies)

Het Dagelijks Bestuur te adviseren om de nieuwe Bestuursovereenkomst Woerdens Beraad voor een periode van 1 jaar aan te gaan.

Het Woerdens Beraad is een lichte samenwerkingsvorm van de zes intergemeentelijke samenwerkingsverbanden in het Groene Hart. Het Woerdens Beraad zet zich in voor verbetering van de ruimtelijke kwaliteit van het Groene Hart door de samenwerking tussen gemeenten te versterken en kennisuitwisseling te bevorderen. De basis voor het overleg in het Woerdens Beraad is een bestuursovereenkomst. De huidige overeenkomst verloopt 1 maart 2014. Het Woerdens Beraad heeft een verzoek gedaan om een nieuwe overeenkomst voor 2014-2018 aan te gaan.

Samenwerkingsorgaan Holland Rijnland

[email protected]

Schuttersveld 9, 2316 XG Leiden

www.hollandrijnland.net

Postbus 558, 2300 AN Leiden Telefoon (071) 523 90 90

BNG 28.51.13.992

8.

Inspraak

Nee

9.

Financiële gevolgen

Binnen begroting Holland Rijnland: €7.500 in 2014

10.

Bestaand Kader

Relevante regelgeving: n.v.t. Eerdere besluitvorming: In 2010 heeft het Dagelijks Bestuur ingestemd met de Bestuursovereenkomst Woerdens Beraad 2010-2014

11.

Lokale context (in te vullen door griffier)

* weghalen wat niet van toepassing is

2

Adviesnota PHO (concept) Vergadering:

PHO

Datum: Locatie:

6 november 2013 Alphen aan den Rijn

Agendapunt:

[agendapuntnummer]

Onderwerp: Bestuursovereenkomst Woerdens Beraad

Beslispunten: het Dagelijks Bestuur te adviseren 1 in te stemmen met de Bestuursovereenkomst Woerdens Beraad; 2 de bestuursovereenkomst vooralsnog voor een periode van 1 jaar aan te gaan en hiervoor een bijdrage van €7.500 beschikbaar te stellen. Inleiding: Al sinds 2005 zet het Woerdens Beraad zich in voor de verbetering van de ruimtelijke kwaliteit van het Groene Hart. Doel van het Woerdens Beraad is om de samenwerking tussen gemeenten in het Groene Hart te versterken, informatie en deskundigheid te delen en te ontwikkelen en om het Groene Hart effectief op de kaart te zetten bij provincie en Rijk. Voor meer informatie zie folder in bijlage 1. Het Woerdens Beraad is een lichte samenwerkingsvorm tussen vertegenwoordigers van de zes intergemeentelijke samenwerkingsverbanden in het Groene Hart: regio AlblasserwaardVijfheerenlanden, Intergemeentelijk samenwerkingsorgaan Midden-Holland (ISMH), Holland Rijnland, Utrecht West (Woerden), Bestuur Regio Utrecht en Regio Gooi en Vechtstreek. Voorzitter van het overleg is Dirk van den Borg, burgemeester van Molenwaard. Het secretariaat is ondergebracht bij het ISMH. Basis voor het overleg in het Woerdens Beraad is een bestuursovereenkomst. De overeenkomst regelt feitelijk één ding: het beschikbaar stellen van financiën voor het aanstellen (in deeltijd) van een secretaris. De huidige overeenkomst verloopt 1 maart 2014. Het Woerdens Beraad heeft een verzoek gestuurd om een nieuwe bestuursovereenkomst voor de periode 2014-2018 aan te gaan, zie bijage 2. Beoogd effect: Versterken van de samenwerking tussen gemeenten in het Groene Hart. Argumenten: 1.1 het Woerdens Beraad faciliteert kennisuitwisseling tussen gemeenten Het Woerdens Beraad organiseert hiervoor onder andere kwaliteitsateliers, praktijkkringen en een jaarlijkse conferentie voor bestuurders en/of ambtenaren. 1.2

deelname aan het Woerdens Beraad biedt de regio een platform van overleg met andere Groene Hart – regio’s De ruimtelijke kwaliteit van het Groene Hart is van belang voor alle Groene Hart gemeenten en regio’s. Aangezien gemeenten te maken hebben met vergelijkbare uitgangspunten, is het goed om te leren van elkaars aanpak en ervaringen. 3

1.3 het gaat om een groot deel van het grondgebied van Holland Rijnland 7 van de 15 gemeenten van Holland Rijnland liggen geheel of gedeeltelijk in het Groene Hart: Alphen aan den Rijn, Kaag en Braassem, Rijnwoude, Nieuwkoop, Zoeterwoude, Leiderdorp en Teylingen. Deelname aan het Woerdens Beraad biedt een aanleiding om met deze gemeenten van gedachten te wisselen over ontwikkelingen in het Groene Hart, bijvoorbeeld tijdens het portefeuillehoudersoverleg Ruimte. 2.1

het Woerdens Beraad heeft tijd nodig om haar rol te herijken en haar positie ten opzichte van de regio’s, gemeenten en de stuurgroep opnieuw te bepalen. Mede door de terugtredende rol van het Rijk bij het Groene Hart, heeft de voormalige Stuurgroep Groene Hart de afgelopen periode gezocht naar een nieuwe aanpak en structuur. Vorig jaar heeft dit geresulteerd in een tijdelijke deelname van het Woerdens Beraad aan de Stuurgroep. De provincies verwachtten van het Woerdens Beraad in deze rol om besluiten te nemen namens de gemeenten over beleid en financiering. Dit past niet bij de lichte samenwerkingsvorm gericht op kennisuitwisseling en belangenbehartiging. Dit traject heeft veel tijd gekost, waardoor minder tijd beschikbaar was voor de kerntaken: kennisuitwisseling en belangenbehartiging. De meerwaarde van het Woerdens Beraad kwam hierdoor de afgelopen periode minder goed uit de verf. 2.2

volgend jaar is beter zichtbaar hoe de nieuwe Stuurgroep Nationaal Landschap Groene Hart haar rol invult. In juni 2013 heeft de Stuurgroep Nationaal Landschap Groene Hart (NLGH) haar aanpak en samenstelling voor de periode 2013-2015 gepresenteerd, zie bijlage 3. De nieuwe Stuurgroep bestaat uit drie gedeputeerden, die bestuurlijke duo’s vormen voor de uitwerking van 3 thema’s: (1) water, bodem en gebruik, (2) ontwikkelen met Groene Hart kwaliteit en (3) kansen voor recreatie en toerisme (duopartner Kees van Velzen, wethouder in Alphen aan den Rijn). Doel van de stuurgroep is het voeren van regie op de ontwikkelingen van het Nationaal Landschap Groene Hart en het initiëren, versterken en versnellen van concrete initiatieven en projecten. Het programmabureau Groene Hart is de werkorganisatie van de Stuurgroep. De gemeenten zijn verantwoordelijk zijn voor de uitvoering van het Groene Hart-beleid in de praktijk. Op dit moment is nog niet duidelijk op welke manier de belangen van alle Groene Hart-gemeenten zijn geborgd binnen deze nieuwe structuur en of er voldoende ruimte blijft voor kennisuitwisseling. Deze onzekerheid wordt mede gevoed door het recent verschenen rapport van de Randstedelijke Rekenkamer ‘Grip op het Groene Hart’, met als conclusie dat de provincies onvoldoende grip hebben op het gezamenlijke Groene Hart, zie bijlage 4. 2.3

op dit moment beraden de Holland Rijnland-gemeenten zich op de toekomst van de gemeentelijke samenwerking in onze regio. Het Algemeen Bestuur bespreekt op 30 oktober 2013 de koers van het kracht15-proces. Na verdere uitwerking zal dit leiden tot een voorstel dat voor de verkiezingen in 2014 tot een besluit moet leiden over de toekomst van de regio. Een vorm van samenwerking op de schaal van het huidige Holland Rijnland wordt hierbij als vertrekpunt genomen. Binnen dit traject worden ook de inhoudelijke pijlers verder uitgewerkt. Door de bestuursovereenkomst Woerdens Beraad op dit moment voor slechts 1 jaar af te sluiten, lopen we niet vooruit op de keuzes die binnen het kracht15-traject worden gemaakt. 2.4 in deze kosten is voorzien in de begroting 2014 Conform voorgaande jaren is hiervoor in de begroting 2014 een bedrag gereserveerd.

4

Kanttekeningen/risico’s: 1.1 de Groene Hart-gemeenten in Holland Rijnland verschillen van mening over de meerwaarde van het Woerdens Beraad. De meningen van de gemeenten lopen uiteen van graag voortzetten tot liever niet. De betrokkenheid van een gemeente bij het Groene Hart is mede afhankelijk van de hoeveelheid grondgebied dat daadwerkelijk in het Groene Hart ligt en of de gemeente meer gefocused is op de stad of op het landelijk gebied. Daarnaast hebben niet alle gemeenten gebruik gemaakt van de mogelijkheid van kennisuitwisseling en belangenbehartiging. De gemeente Alphen heeft hierin een aparte rol, aangezien hun wethouder bestuurlijk duopartner is in de stuurgroep. Financiën: Conform voorgaande jaren is hiervoor in de begroting 2014 een bedrag gereserveerd. De gevraagde bijdrage is € 7.500 per jaar. Communicatie: Woerdens Beraad informeren over besluit Evaluatie: Volgend jaar besluiten over het al dan niet voortzetten bestuursovereenkomst Bijlagen: 1. Folder Woerdens Beraad 2. Brief Woerdens Beraad ‘Bestuursovereenkomst Woerdens Beraad’ 3. Stuurgroep NLGH ‘Aanpak voor een mooi en vitaal Groene Hart’ 4. 5-minutenversie ‘Grip op het Groene Hart’

5

Het Woerdens Beraad in een nieuwe periode Het Woerdens Beraad is een overlegplatform dat soepel kan inspelen op nieuwe ontwikkelingen. Tegelijk heeft het Woerdens Beraad jarenlange ervaring en kennis over het Groene Hart, waarvan gemeenten en samenwerkingsverbanden gebruik kunnen maken. Sinds het Rijk het Groene Hartbeleid volledig heeft overgedragen aan de provincies en daarmee ook de financiering van het beleid sterk is verminderd, is het speelveld veranderd. Het Woerdens Beraad speelt hierop in door – op verzoek van en in overleg met de samenwerkingsverbanden – nieuwe verbanden te leggen, samenwerking te stimuleren en benutten en in deze verbanden de gemeentelijke standpunten en belangen te blijven bundelen om deze kracht bij te zetten. Het Groene Hart is uitgestrekt en het beleid zou zoveel ­mogelijk vanuit gemeenten regionaal moeten worden opgezet en uitgevoerd. Het Woerdens Beraad houdt daarbij de afstemming en uitwisseling tussen de regio’s in het oog en spreekt provincies aan op de eenheid in beleid. Tevens zoekt het Woerdens Beraad actief contact met maatschappelijke organisaties en ondernemers, met als doel de levendige verscheidenheid van het Groene Hart voor het voetlicht te brengen en gezamenlijk de verantwoordelijkheid voor het Nationaal Landschap Groene Hart in te vullen.

Woerdens Beraad Postbus 45

2800 AA Gouda 0182 545 566

[email protected] www.woerdensberaad.nl

Het Woerdens Beraad is in de eerste plaats een doe-club van, voor en door gemeenten in het Groene Hart. Het zet zich in voor de verbetering van de ruimtelijke kwaliteit van het Groene Hart in brede zin. De activiteiten van het Woerdens Beraad zijn bedoeld om gemeenten te faciliteren en met elkaar in gesprek te brengen over gemeenschappelijke problemen, ideeën en duurzame oplossingen rond ruimtelijke kwaliteit in relatie tot bijvoorbeeld economie, leefbaarheid en recreatie. De gemeenten geven het Groene Hartbeleid handen en voeten: de kennis en ervaring van gemeenten met de uitvoering van beleid in de praktijk is cruciaal. Gemeenten hebben een grote invloed op de kwaliteit van het Groene Hart.

Wat doet het Woerdens Beraad?

Wat is het Woerdens Beraad? Het Woerdens Beraad is het overleg van vertegenwoordigers van zes intergemeentelijke samenwerkingsverbanden in het Groene Hart. Doel van het Woerdens Beraad is om de samenwerking tussen gemeenten in het Groene Hart te versterken, informatie en deskundigheid te delen en ontwikkelen en om het Groene Hart effectief op de kaart te zetten bij provincie en Rijk. Elke vertegenwoordiger van het Woerdens Beraad voert hierover overleg met de bij het Groene Hart betrokken gemeentebestuurders in zijn eigen regio. Bij het informeren en consulteren van de ­bestuurders worden ook buurgemeenten betrokken die, geheel of gedeeltelijk gelegen zijn in het Groene Hart, maar bestuurlijk geen deel uitmaken van een van de ­samenwerkingsverbanden. De leden van het Woerdens Beraad zijn regio Alblasserwaard-Vijfheerenlanden, Intergemeentelijk samenwerkingsorgaan Midden-Holland (ISMH), Holland Rijnland, Utrecht West (Woerden), Bestuur Regio Utrecht (BRU) en Regio Gooi en Vechtstreek. Het Woerdens Beraad heeft een burgemeester van een Groene Hartgemeente als onafhankelijke voorzitter. Het secretariaat wordt gefaciliteerd door het ISMH.

Bestemmingsplannen met Groene Hartkwaliteit ‘Bestemmingsplannen met Groene Hartkwaliteit’ is een kennisuitwisselingsproject van het Woerdens Beraad. ­Deelnemers zijn bestuurders en ambtenaren van Groene Hartgemeenten. Uitgangspunt van het project is dat de oer-Hollandse combinatie van water, koeien, gras, natuur en kleine oude steden op veel plaatsen in het Groene Hart voor vergelijkbare vraagstukken zorgt. De variatie in aanpak en werkwijzen is echter groot, onder meer omdat het gaat om bijna 50 gemeenten en 3 provincies met elk hun eigen systematiek van werken. Juist die variëteit maakt het de moeite waard om van elkaar te leren. Het Woerdens Beraad heeft met het project onderwerpen geagendeerd voor diverse Kwaliteitsateliers, waarbij de onderwerpen met gemeenten, provincies, waterschappen en ondernemers nader zijn uitgewerkt. De activiteiten worden zorgvuldig gedocumenteerd en zijn via onder meer de Kwaliteitsatlas toegankelijk. Over onderwerpen zoals Schaalvergroting in de Landbouw (2010), Recreatieve Voorzieningen (2012) en Regeldruk en Kwaliteit (2013) zijn publicaties verschenen. Conferentie voor ­Groene Hartgemeenten Jaarlijks komen bestuurders van gemeenten, provincies en waterschappen in het Groene Hart op uitnodiging van het Woerdens Beraad bijeen om kennis te maken, contacten te leggen en te discussiëren over actuele thema’s die in het Groene Hart spelen. Voorbeelden van deze thema’s zijn ‘Bedrijvig in het Groene Hart’ (2012), ‘Recreatie en toerisme in het Groene Hart’ (2011) en ‘Stad versus land? Op zoek naar creatieve verbindingen!’ (2010). De rol van gemeenten staat altijd centraal tijdens de Conferentie voor Groene Hartgemeenten. De inspanningen van een of meerdere (samenwerkende) gemeenten voor de kwaliteit van het Groene Hart worden extra belicht door de uitreiking van de Groene Hart Kwaliteit Prijs. Onder meer Nieuwkoop, Woerden en de regio Alblasserwaard-Vijfheerenlanden hebben deze prijs gewonnen.

WOERDENS

BERAAD

l<.r
F
regio Holland Rijnland Dagelijks Bestuur Postbus 558 2300 AN LEIDEN

t(• 182l ~-1 5 " i'

>'Jl•t rd~rt ~ t.·!'!rac.dJl• ismh

I

1'1

,., .vw ,•,c-erdensi">E-raJd nl

Datum 7 augustus 2013

Uw kenmerk

Afdeling

Ons kenmerk 1303-WB

2

Contactpersoon J.G. Mekenkamp

Bijlage(n)

Doorkiesnummer (0182) 545 566

Onderwerp Bestuursovereenkomst Woerdens Beraad

Faxnummer (0182) 545 563

2014-2018

E-maitadres [email protected]

Geacht Bestuur, De afgelopen 4 jaar in het Groene Hart zijn te kenmerken als een zoektocht naar het opnieuw inhoud geven aan het beleid voor ons mooie Nationaal Landschap. Bezuinigingen, reorganisaties en nieuwe samenwerkingsverbanden hebben het bestuurlijke landschap veranderd . Tegelijkertijd is er energie gestoken in nieuwe initiatieven om het Groene Hart mooi , leefbaar en economisch sterk te houden en maken. Het Woerdens Beraad is binnen deze dynamiek een stabiele factor gebleken. Al sinds 2005 zet het Woerdens Beraad zich in voor een stevige gemeentelijke stem in het beleid voor het Groene Hart. Door de lichte samenwerkingsvorm van het Woerdens Beraad is het mogelijk om snel en flexibel in te spelen op nieuwe omstandigheden. Uit de gesprekken die ik in het afgelopen jaar met de deelnemende samenwerkingsverbanden heb gevoerd , blijkt dat dit wordt gewaardeerd. De activiteiten van het Woerdens Beraad, zoals de jaarlijks Conferentie voor Groene Hartgemeenten, worden ook keer op keer goed bezocht. Ook de activiteiten in het kader van ons project 'Bestemmingsplannen met Groene Hartkwaliteit' kunnen op veel belangstelling rekenen en voorzien in een behoefte . De kracht en ambities van gemeenten in het Groene Hart worden door deze activiteiten duidelijk onderstreept. Dat is reden temeer om hiermee door te gaan. De Bestuursovereenkomst Woerdens Beraad 2010-2014 verloopt per 1 maart 2014. Met de bestuursovereenkomst regelen de deelnemende samenwerkingsverbanden de financiering van het Woerdens Beraad: de aanstelling van een secretaris voor 0,3 fte en een bescheiden werkbudget om activiteiten te organiseren. Bij deze brief gevoegd is de Bestuursovereenkomst Woerdens Beraad 2014-2018. In deze overeenkomst worden deze praktische zaken voor een nieuwe bestuursperiode geregeld. Ik verzoek u vriendelijk deze overeenkomst in uw samenwerkingsverband te behandelen en te laten weten of u deze kunt ondertekenen . Graag verneem ik voor 22 november 2013 uw reactie.

Pagina 2 Ons kenmerk 1303-WB

Als bijlage treft u tevens een nieuwe brochure aan met daarin beknopt samengevat wat het Woerdens Beraad is, doet en in de nieuwe periode wil betekenen. Afgaande op alle positieve contacten in de afgelopen jaren vertrouw ik op uw enthousiaste deelname en een inspirerende voortzetting van de krachtenbundeling van alle Groene Hartgemeenten. Met vriendelijJ).e groet,

,

•

\J

D1rk van der Borg

Voorzitter

PS. Noteert u in uw agenda alvast de ge Conferentie voor Groene Hartgemeenten op vrijdag 22 november 2013!

WOERDENS ~-~ adltenbundding

BERAAD

va11 alle g10ene hartgemeerHt'll

Bestuursovereenkomst Woerdens Beraad 2014-2018 Inleiding Het Woerdens Beraad is het overleg van de vertegenwoordigers van de intergemeentelijke samenwerkingsverbanden in het Groene Hart. Doel van het Woerdens Beraad is om de samenwerking tussen gemeenten in het Groene Hart te versterken, en om het gemeentelijk geluid effectief in te brengen in de beleidsvorming rond het Groene Hart. Elke vertegenwoordiger van het Woerdens Beraad voert hierover overleg met de portefeuillehouders ruimtelijke ordening/ GroeneHartzaken in zijn regio. Bij het informeren van de portefeuillehouders betrekt hij ook buurgemeenten die, geheel of gedeeltelijk, gelegen zijn in het Groene Hart, maar bestuurlijk geen deel uitmaken van het samenwerkingsverband. Overeenkomst Overwegende dat

de gemeenten in het Groene Hart, vertegenwoordigd door de intergemeentelijke samenwerkingsverbanden in het Groene Hart, het Woerdens Beraad aanmerken als platform voor onderlinge afstemming en als overlegpartner ten opzichte van onder andere provincies, Rijk en maatschappelijke organisaties; de intergemeentelijke samenwerkingsverbanden zich uitspreken voor continuïteit van het Woerdens Beraad ;

komen onderstaande partijen met elkaar overeen dat

de partijen door continuering van het Woerdens Beraad gezamenlijk de verantwoordelijkheid nemen die nodig is om de gemeenschappelijke belangen van de gemeenten in het Groene Hart met betrekking tot de toekomst van het Groene Hart als eenheid binnen de Randstad te verwoorden, mogelijk schaden van deze belangen te signaleren en waar nodig de onderlinge samenwerking hiertoe te versterken en te bevorderen. de partijen voor de periode 2014-2018 het besluit nemen jaarlijks financiën beschikbaar te stellen voor het aanstellen van een secretaris (zie de bijlage m.b.t. de regeling t.a.v. de secretaris. De bijlage maakt integraal deel uit van deze overeenkomst);

Namens het dagelijks bestuur van regio Holland Rijnland,

Namens het dagelijks bestuur van de gemeente Woerden (namens gemeenten voormalig Utrecht West),

Namens het dagelijks bestuur van Regio Alblasserwaard-Vijfheerenlanden,

Namens het dagelijks bestuur van Intergemeentelijk samenwerkingsorgaan Midden-Holland,

Namens het dagelijks bestuur van Regio Gooi en Vechtstreek,

Namens het dagelijks bestuur van Bestuur Regio Utrecht,

WOERDENS

BERAAD

kr ad1te11bundding va11 alle groene hartgemeenten

Bestuursovereenkomst Woerdens Beraad 2014-2018- Bijlage Doel Het doel van deze overeenkomst is om door het gezamenlijk aanstellen van een secretaris vorm te geven aan de continuïteit van het Woerdens Beraad . Secretaris De betrokken partijen sluiten deze overeenkomst voor het aanstellen van een secretaris en het instellen van een werkbudget, waarbij afspraken omtrent de financiering worden vastgelegd . Taken secretaris Tot de taken van de secretaris behoren de volgende werkzaamheden : • Voorbereiden vergaderingen Woerdens Beraad • Verslaglegging verzorgen van de vergaderingen van het Woerdens Beraad • Uitwerken actiepunten voortkomend uit Woerdens Beraad, voor zover de omvang van deze actiepunten dit toestaat, mede in verhouding tot de beschikbare uren van de secretaris • Beheren van de postbus van het Woerdens Beraad • Beheren van het werkbudget van het Woerdens Beraad • Contacten onderhouden met het Programmabureau Groene Hart, andere overheden , maatschappelijke organisaties en overige betrokkenen bij het Groene Hart •

Overige taken voor zover deze logischerwijs voortvloeien uit het voeren van het secretariaat van het Woerdens Beraad

Overeenkomst Overwegende dat

de gemeenten in het Groene Hart, vertegenwoordigd door de zes intergemeentelijke samenwerkingsverbanden in het Groene Hart, het Woerdens Beraad aanmerken als platform voor onderlinge samenwerking en als overlegpartner ten opzichte van onder andere provincies, Rijk en maatschappelijke organisaties; de zes intergemeentelijke samenwerkingsverbanden zich hebben uitgesproken voor continuïteit van het Woerdens Beraad; de partijen gezamenlijk de verantwoordelijkheid nemen die nodig is om een secretaris aan te stellen en te laten functioneren en de kosten hiertoe evenredig over de partijen verdeeld worden.

het Intergemeentelijk samenwerkingsorgaan Midden-Holland bereid is deze secretaris aan te stellen op basis van een formatie van 0,3 fte en tegen een bijdrage van € 40.000,- per jaar en bereid is het werkbudget van het Woerdens Beraad te beheren;

komen onderstaande partijen met elkaar overeen dat

de partijen hiertoe financiën beschikbaar stellen voor verlenging van de aanstelling van de secretaris met een werkbudget (begroting vormt onderdeel van deze overeenkomst); Duur van de overeenkomst Deze overeenkomst wordt voor bepaalde tijd aangegaan : de overeenkomst wordt voor 4 jaar aangegaan en eindigt derhalve op 1 maart 2018. De overeenkomst wordt daarna voor een nader te bepalen periode verlengd. Over verlenging dient door de partijen besluitvorming plaats te vinden . Partijen verplichten zich in ieder geval tot betaling van de kosten voor de periode 1 maart 2014 tot en met 1 maart 2018. In het geval van opheffing van een partij, gaat deze verplichting over naar de rechtsopvolger.

e ··d IJl rage R~gio

Bijdrage

Gewest Gooi en Vechtstreek

€ 7.500,€ 7.500,€ 7.500,€ 7.500,€ 7.500,€ 7.500,€ 45.000,-

Voorm. Samenwerking Utrecht West (Woerden) Regio Alblasserwaard-Vijfheerenlanden Bestuur Regio Utrecht Holland Rijnland Intergemeentelijk samenwerkingsorgaan Midden-Holland Totaal

De facturering van bovenstaand bedrag door het Intergemeentelijk samenwerkingsorgaan MiddenHolland aan de overige regio's geschiedt in elk kalenderjaar. De bijdrage zal jaarlijks worden geïndexeerd volgens opgave van CBS. Bij besteding van meer uren worden door het Intergemeentelijk samenwerkingsorgaan Midden-Holland geen extra kosten in rekening gebracht. Besteding van meer dan het aantal overeengekomen uren wordt zoveel mogelij k voorkomen . Indien mogelijk zorgt het ISMH bij verhindering van de secretaris voor een plaatsvervangend secretaris . Over de besteding van het werkbudget overlegt de secretaris met de leden van het Woerdens Beraad, voor zover niet passend in de begroting. De begroting wordt jaarlijks door het Woerdens Beraad vastgesteld. Geschillen Indien er geschillen zijn over de uitleg van deze bestuursovereenkomst streven partijen in overleg naar een oplossing. Indien naar oordeel van een partij bij deze overeenkomst, tussen partijen onoverbrugbaar gebleken verschillen van mening zijn ontstaan over de uitvoering van deze bestuursovereenkomst, leggen partijen bij deze bestuursovereenkomst het betreffende verschil van mening voor aan een arbitragecommissie bestaande uit zeven leden. Elke partij bij deze overeenkomst wijst een commissielid aan en de zes commissieleden benoemen gezamenlijk en unaniem een onafhankelijk voorzitter, met een juridische achtergrond. De commissie komt niet eerder tot een advies dan nadat elk der partijen bij deze overeenkomst is gehoord en nadat de comm issie ten

minste eenmaal voltallig bijeen is geweest om over het geschil een oordeel te vormen. De kosten van de arbitragecommissie worden door elk der partijen bij deze overeenkomst gelij kelijk gedragen. De arbitragecommissie stelt de eigen werkwijze vast met inachtneming van het bepaalde in dit artikel. Het oordeel van de commissie is bindend.

Stuurgroep Nationaal Landschap Groene Hart Aanpak voor een mooi én vitaal Groene Hart 2013-2015 19 juni 2013

De kern Niet voor niets een Nationaal Landschap Het Groene Hart met zijn veenweiden, open water, steden en dorpen is een prachtig gebied van (inter-) nationale allure; niet voor niets is het één van onze 20 Nationale Landschappen. Door zijn ligging tussen de steden van de Randstad levert het Groene Hart een belangrijke bijdrage aan het woon- en vestigingsklimaat in West-Nederland.

De Stuurgroep (v.l.n.r.): Bart Krol - gedeputeerde provincie Utrecht, Jaap Bond - gedeputeerde provincie Noord-Holland, Patrick Poelmann - dijkgraaf hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden, Han Weber - gedeputeerde provincie ZuidHolland en voorzitter van de Stuurgroep, Christiaan van der Kamp - burgemeester gemeente Bodegraven Reeuwijk, Kees van Velzen - wethouder gemeente Alphen aan den Rijn.

2.

Behoud van waarden

Stuurgroep

Eén ding is zeker, het Groene Hart verandert; of dat nu komt door economische ontwikkelingen, door veranderingen in de bevolkingssamenstelling, of door bijvoorbeeld bodemdaling. De Stuurgroep zet zich in om die veranderingen zo te begeleiden dat de hoge gebruikswaarde van het gebied behouden blijft. Bij de hoge gebruikswaarde gaat het om: de kwaliteit van het landschap, het open en groene karakter, een gebied dat aantrekkelijk is om te bezoeken, om in te wonen en te werken.

De Stuurgroep voelt zich verantwoordelijk voor de toekomst van het Groene Hart als geheel. Zij volgt de ontwikkelingen en ondersteunt die waar nodig. Initiëren, versterken en versnellen zijn daarbij kernbegrippen. Samenwerking is de sleutel. Daar past een Stuurgroep bij, waarin de verantwoordelijke overheden (waterschappen, provincies en gemeenten) vertegenwoordigd zijn. Daar past ook een aanpak bij die uitgaat van het ondersteunen van initiatieven van partners in het gebied; ‘bottum up’, daar waar de energie zit.

Stilstand is achteruitgang De demografische ontwikkelingen, de concurrentiepositie van de landbouw en de stijgende kosten van het waterbeheer vragen om een actieve aanpak. Ook de kansen die er liggen, onder andere op het gebied van recreatie en het woon- en vestigingsklimaat, vragen om actie. In de visie van de Stuurgroep betekent stilstand in het Groene Hart nadrukkelijk achteruitgang.

Geloof in samenwerking 1600 bedrijven, vele maatschappelijke organisaties, circa 50 gemeenten, 5 waterschappen en 3 provincies zijn allemaal dagelijks actief in het Groene Hart. De Stuurgroep is er van overtuigd dat we door goede samenwerking de toekomst van het Groene Hart als uniek gebied in de Randstad zeker kunnen stellen.

Focus op drie thema’s De Stuurgroep geeft prioriteit aan het ondersteunen van ontwikkelingen op drie thema’s: • Kansen voor Recreatie en Toerisme. Het vergroten van de aantrekkingskracht van het Groene Hart als gebied voor recreatie en toerisme, inclusief promotie daarvan. • Ontwikkelen met Groene Hart Kwaliteit. Een ruimtelijke en economische ontwikkeling die bijdraagt aan de kracht van het Groene Hart als woon- en werkgebied met unieke landschappelijke kwaliteiten. • Water, Bodem en Gebruik. De realisatie van duurzaam water- en bodembeheer in het veenweidegebied met perspectief voor landbouw en natuur.

Eenheid in diversiteit Het Groene Hart kent een enorme diversiteit. Dat is een belangrijke kwaliteit van het gebied. Ontwikkelingen vinden logischerwijs vaak plaats op regionaal of lokaal niveau. Op dat niveau ontstaat de energie om te komen tot vernieuwing. De verschillende delen van het Groene Hart vinden elkaar in het gezamenlijk belang om de rol van het gebied als groen hart van de Randstad te versterken.

3.

De Aanpak De Stuurgroep richt zich in de komende drie jaar op de volgende twee taken: • Het voeren van de regie op de ontwikkeling van het Nationaal Landschap Groene Hart. • Het initiëren, versterken en versnellen van concrete initiatieven en projecten Regie De Stuurgroep voert de regie op de ontwikkeling van het Nationaal Landschap Groene Hart door de volgende activiteiten te ontplooien:

project. Het programmabureau pakt een proactieve rol als het gaat om ondersteuning. De voortgang van de kernprojecten is ook onderwerp van de monitoring. Voorbeeldprojecten Dit zijn projecten, van partners in het gebied, die goed passen binnen het toekomstperspectief van één of meerdere thema’s. Het duo biedt bestuurlijke steun (verbinden) en beveelt de steunprojecten aan in het netwerk (enthousiasmeren). De verantwoordelijkheid voor alle aspecten van de voorbeeldprojecten blijft bij de indieners van een project. Of het duo een project aanmerkt als voorbeeld-

• Uitzetten van het toekomstperspectief op drie voor de ontwikkeling van het Groene Hart cruciale thema’s: Kansen voor Recreatie en Toerisme, Ontwikkelen met Groene Hart Kwaliteit en Water, Bodem en Gebruik. • Bewaken van de samenhang tussen de ontwikkelingen op deze thema’s. • Zicht houden op de wijze waarop het Groene Hart zich ontwikkelt (monitoring). • De dialoog onderhouden met de partijen die belang hebben bij de ontwikkeling van het Groene Hart. Initiëren, versterken en versnellen De Stuurgroep zet zich actief in voor nieuwe initiatieven en bestaande projecten die passen binnen het toekomstperspectief. Daartoe zijn binnen de Stuurgroep drie duo’s gevormd, één voor elk van de drie thema’s. Deze duo’s verlenen waar nodig steun in het bestuurlijke netwerk, treden in sommige gevallen als trekker op en maken gebruik van de capaciteit van het Programmabureau Groene Hart om projecten procesmatig te ondersteunen. Per thema wordt onderscheid gemaakt in kernprojecten en voorbeeldprojecten. Kernprojecten Per thema worden drie of vier van deze projecten geselecteerd. Het duo voelt zich verantwoordelijk voor het bereiken van resultaten op deze projecten. Zij stellen zich actief op in het bestuurlijk netwerk rond het

4.

project hangt af van de mate waarin het project van belang is voor de ontwikkeling van het Groene Hart. Programmabureau Groene Hart Het programmabureau Groene Hart is de werkorganisatie van de Stuurgroep. De medewerkers van het programmabureau ondersteunen de kernprojecten en adviseren de bestuurlijke duo’s over de voorbeeldprojecten. Het programmabureau is ook verantwoordelijk voor de monitoring van ontwikkelingen in het Groene Hart en van de voortgang van projecten van de Stuurgroep.

Bestuurlijke steun

Gemeenten

Samenwerkingsverbanden

Waterschappen

NETWERK

Kern­project

Trekkersrol (optioneel)

Provincies Maatschappelijke organisaties Procesondersteuning

Ondernemers

Bestuurlijke steun

Gemeenten

Samenwerkingsverbanden

Waterschappen

NETWERK Provincies Maatschappelijke organisaties Ondernemers

Voorbeeld­project

Kansen voor Recreatie en Toerisme Toekomstperspectief De Stuurgroep ziet de toekomst van het Nationaal Landschap Groene Hart op recreatief gebied als volgt: een aantrekkelijk metropolitaan landschap dat intensief gebruikt wordt door de ruim zeven miljoen recreanten en toeristen uit de Randstad. Er liggen uitstekende wandel-, fiets- en vaarnetwerken. De verbindingen met de grote steden zijn geoptimaliseerd. Het aanbod aan voorzieningen is het het gehele jaar interessant, gevarieerd en concurrerend. Duurzaamheid staat centraal bij ontwikkeling. Binnen dit kader krijgen initiatiefnemers de kans om publiekstrekkers te ontwikkelen. In toenemende mate is het mogelijk meerdere dagen in het Groene Hart te verblijven. Kernproject: Ontwikkelings­ kansenkaart De Stuurgroep stelt zich tot doel om samen met maatschappelijke organisaties, ondernemers en overheden een ontwikkelingskansenkaart op te stellen. Op deze kaart staat waar mogelijkheden zijn voor publiektrekkers en evenementen om de belevingsrecreatie een impuls te geven en waar hoogwaardige recreatieaccommodatie mogelijk is. De kaart geeft ondernemers duidelijkheid over de mogelijkheden. 2013: uitwerking project, 2014: opstellen ontwikkelingskansenkaart, 2015: monitoring.

Kernproject: Waterrecreatie De Stuurgroep neemt met haar kernproject waterrecreatie de regierol op zich. Alle lopende initiatieven worden in samenhang bezien en aangejaagd. Het project is er op gericht om bestuurlijke knelpunten op te lossen en tegelijkertijd het initiatief bij partijen in het gebied te laten. Het programma waterrecreatie in het Groene Hart is in uitvoering. Er zijn 10 projecten benoemd waaraan reeds wordt gewerkt. Betrokken partijen zijn overheden, ondernemers en maatschappelijke organisaties op het gebied van recreatie en toerisme. 2013-2015 voortzetting van het project volgens het uitvoerings­ programma Waterrecreatie.

Kees van Velzen - wethouder gemeente Alphen aan den Rijn en Jaap Bond - gedeputeerde provincie Noord-Holland, vormen samen het bestuurlijk duo voor het thema Kansen voor Recreatie en Toerisme.

Kernproject: Ontwikkeling Oude Rijn De Oude Rijn tussen Katwijk en Utrecht is niet alleen vaarverbinding maar ook de grens van het Romeinse Rijk. Er liggen veel kansen om dit gebied te ontwikkelen: vaarverbindingen met het Hollands-Utrechtse Plassengebied en de Hollandse IJssel, de ontwikkeling van jachthavens, fietsen wandelroutes, het benutten van de cultuurhistorie en het creëren van een aantrekkelijk woon- en vestigingsklimaat. Doel van dit project is het aanbrengen van samenhang in nieuwe en bestaande recreatieve ontwikkelingen in gebieden direct aan of verbonden met de Oude Rijn. Betrokken partijen zijn ondernemers, maatschappelijke organisaties en overheden in de zone rond de Oude Rijn. 2013: uitwerken programmaplan, 2014-2015: uitvoering programmaplan. Kernproject: Promotie 20 gemeenten, samen 60% van het Groene Hart, en de drie provincies werken samen aan de voortzetting van de Groene Hart promotie die door de provincies vanaf 2007 is opgezet. Centraal in de promotie staan de succesvolle website www.groenehart.nl, online campagnes, het evenement ‘de maand van het Groene Hart’ en de ontwikkeling en certificering van streekproducten. Belangrijkste doelgroep: de zeven miljoen inwoners van de randstad. Doel van dit project is het oprichten van een nieuwe, door alle partners gedragen promotieorganisatie. 2013: oprichting en opstart promotieorganisatie, 2014-2015 uitbouw promotieactiviteiten.

5.

Ontwikkelen met Groene Hart Kwaliteit Toekomstperspectief Het Groene Hart kent een eigen vitaliteit en kracht en kent ook een grote verscheidenheid. Leidend bij de gezamenlijke ontwikkeling is de toevoeging van Groene Hartkwaliteit. Met Groene Hart kwaliteit bedoeld de Stuurgroep: het duurzaam verenigen van de hoge kwaliteit van het landschap met een aantrekkelijk woon- en vestigingsklimaat. De kwaliteit van het landschap wordt daarbij afgemeten aan haar kernkwaliteiten: landschappelijke diversiteit, veenweidekarakter, openheid en rust & stilte. Het Groene Hart ontwikkelt zich in de visie van de Stuurgroep als de rijk geschakeerde en zeer gewaardeerde tegenhanger van het stedelijk deel van de Randstad. Een waardig Groen(e) Hart. Kernproject: Groenstructuur met Groene Hart Kwaliteit Specifiek voor het Groene Hart is het regionale karakter en unieke identiteit van de provincie-overstijgende landschapstypen, natuurdoelen en sectorale functies. Er wordt nu al functiemenging toegepast, maar de inpassing kan beter. Daarmee wordt de belevingswaarde, het unieke landschappelijke karakter en de natuurwaarde versterkt. Doel van dit project is het selecteren en actief ondersteunen van minimaal twee projecten die aansluiten op deze ambitie. 2013: selectie van projecten, 20132015: verlenen van bestuurlijke en procesmatige steun.

Kernproject: Van oude bedrijven­ terreinen naar nieuwe werkterreinen De bestaande bedrijvigheid, is de kurk waarop de economie in moeilijke tijden drijft. Het MKB speelt daarbij een belangrijke rol. Versterking van de gebruikswaarde, de belevingswaarde en toekomstwaarde van bestaande bedrijventerreinen, werkt waardeverhogend. Doel van dit project is het selecteren en actief ondersteunen van minimaal twee projecten die aansluiten op deze ambitie. 2013: selectie van projecten, 20132015: verlenen van bestuurlijke en procesmatige steun.

Bart Krol - gedeputeerde provincie Utrecht en Christiaan van der Kamp - burgemeester gemeente Bodegraven Reeuwijk, vormen samen het bestuurlijk duo voor het thema Ontwikkelen met Groene Hart Kwaliteit.

6.

Kernproject: Instrumenten voor Groene Hart Kwaliteit De Stuurgroep hecht aan een breed gedragen instrumentarium voor de bevordering van de ruimtelijke kwaliteit in het Groene Hart. In de afgelopen jaren zijn daarvoor de volgende instrumenten beschikbaar gekomen: kwaliteitsateliers, kwaliteitsteam en de kwaliteitsatlas. Op basis van een grondige evaluatie wordt duidelijk welke, nieuwe en of bestaande instrumenten in de komende periode worden ingezet. 2013: evaluatie, 2014: uitrol nieuwe aanpak. Een Voorbeeldproject: Green Businessclub Groene Hart Dit is een initiatief van ondernemers en maatschappelijke organisaties. Gezamenlijk ondersteunen zij projecten op het snijvlak van duurzame ontwikkeling en ondernemerschap. Kijk voor meer informatie op www.greenbusinessclub.nl.

Water, Bodem en Gebruik Toekomstperspectief Het veenweidenlandschap van het Groene Hart gaat onvermijdelijk veranderen. Dat komt door toenemende hoogteverschillen als gevolg van bodemdaling, of juist door maatregelen bedoeld om die daling tegen te gaan. Maar ook klimaatverandering, ontwikkelingen in het waterbeheer en nieuwe landbouwmethoden zijn factoren die het aanzien van het landschap beïnvloeden. De Stuurgroep stelt zich tot doel de aanpassing van het veenweidenlandschap zo te begeleiden dat het ook op de lange termijn herkenbaar blijft en zijn landschappelijke, ecologische en recreatieve waarde houdt of verder ontwikkelt, met toekomstperspectief voor boeren en burgers en tegen aanvaardbare maatschappelijke kosten. We zullen de innovatieve oplossingen die dat vraagt stimuleren en de benodigde keuzes maken. De landbouw blijft de belangrijkste beheerder van het landschap en krijgt ruimte voor duurzame ontwikkeling. Kernproject: Ruimte voor innovatie Innovaties lopen haast per definitie tegen wet- en regelgeving aan. Doel van dit project is het stimuleren van innovatie in het veenweidengebied door afspraken te maken over versnelde procedures voor experimenten met innovaties die bijdragen aan duurzaamheid in het veenweidengebied. In eerste instantie ligt de focus op het sluiten van een ‘deal’ voor het Veenweiden Innovatiecentrum (VIC) in Zegveld. Gemeente Woerden, Provincie Utrecht, Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden en het Ministerie van I&M zijn of worden hierbij betrokken. In 2013 sluiten van de eerste deal, 2014 en 2015 uitvoering, monitoring en evaluatie.

Kernproject: Toekomstverkenning Bodemdalingsgevoelig Gebied Bodemdaling vraagt om een genuanceerd standpunt. Doel van dit project is het formuleren van een gedragen beleid ten aanzien van de gevolgen van bodemdaling, gebaseerd op een lange termijn toekomstbeeld. Het maken van keuzes wordt voorbereid door het uitvoeren van onderzoek o.a. naar de snelheid van bodemdaling, de fysieke effecten en de kosten en baten. Op basis hiervan kunnen overheden, gebruikers en andere belanghebbenden in gesprek over de toekomst van het Veenweidengebied. 2013-2014: onderzoek en voorbereiding keuzeproces, 2015: start keuzeproces.

Kernproject: Sturen met Water De grondwaterstand in de veenweiden is een belangrijke factor voor zowel landbouw, waterkwaliteit, waterkwantiteit , ecologie en emissies van broeikasgassen. Het Veenweiden Innovatiecentrum (VIC) Zegveld werkt aan een systeeminnovatie gericht op actief grondwaterbeheer door de agrarische gebruiker, waarmee op meerdere van deze aspecten winst te boeken is. Het kernproject Sturen met Water is gericht op de bestuurlijke vraagstukken die verbonden zijn met deze aanpak: ‘hoe worden de taken en verantwoordelijkheden en de kosten en baten goed verdeeld’. Betrokken partijen zijn o.a. vertegenwoordigende organisaties van de agrarische gebruikers, provincies, waterschappen, en het VIC. 2013: start eerste experiment, 2015: helder beeld van technische en bestuurlijke haalbaarheid. Een Voorbeeldproject: Systeem­ innovatie De provincie Zuid Holland heeft geld gereserveerd voor systeeminnovatie in de landbouw. Om dit programma te versterken gaat zij op zoek naar krachtenbundeling door het koppelen van financieringsstromen van andere overheden.

Han Weber - gedeputeerde provincie Zuid-Holland en Patrick Poelmann - dijkgraaf hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden, vormen samen het bestuurlijk duo voor het thema Water, Bodem en Gebruik.

7.

Colofon Deze brochure is opgesteld onder verantwoordelijkheid van de Stuurgroep Nationaal Landschap Groene Hart. Voor vragen over de inhoud kunt u terecht bij het Programmabureau Groene Hart, de werkorganisatie van de Stuurgroep: [email protected] / 030 - 258 2431 Meer informatie over de Stuurgroep Nationaal Landschap Groene Hart en het programmabureau Groene Hart vindt u op de website www.stuurgroepgroenehart.nl 19 juni 2013

5-minutenversie

Grip op het Groene Hart Deze 5-minutenversie bevat de essentie van de uitkomsten van het vervolgonderzoek naar het gezamenlijke Groene Hart-beleid van de provincies Zuid-Holland, Utrecht en Noord-Holland.

Aanleiding Het doel van de Rekenkamer is om door middel van onderzoek en aanbevelingen op basis hiervan het provinciale bestuur te verbeteren. Om inzicht te bieden in hoe de door PS en GS overgenomen aanbevelingen zijn geïmplementeerd en welke verbeteringen zijn bereikt, kan de Rekenkamer vervolgonderzoek doen. Bij vervolgonderzoek wordt nagegaan wat er sinds de publicatie van het onderzoek is gebeurd en of het provinciaal bestuur op het onderzochte thema is verbeterd. De Rekenkamer heeft de opvolging van de aanbevelingen uit het rapport ‘Het Groene Hart – Een haalbare kaart?’ uit maart 2009 onderzocht. Sinds het vorige onderzoek is de achtergrond van het Groene Hart sterk gewijzigd: zo is het Groene Hart niet langer Nationaal Landschap, waardoor de zorg voor het Groene Hart – en dan met name de coördinatie van het Groene Hart-beleid – meer dan voorheen bij de provincies is komen te liggen.

Vraagstelling Op welke wijze is gevolg gegeven aan de in 2009 overgenomen aanbevelingen en hoe is het Groene Hart-beleid momenteel vormgegeven en uitgewerkt?

Bron: www.fotowerken.nl.

Conclusies en aanbevelingen Algemene conclusie: De provincies hebben onvoldoende grip op het gezamenlijke Groene Hart. De provincies hebben weliswaar ingespeeld op de gewijzigde context van het Groene Hart, maar daarbij tot op heden onvoldoende gegeven aan de aanbevelingen uit het Rekenkamerrapport van maart 2009. Deelconclusie 1: Het gezamenlijke Groene Hart-beleid is nauwelijks verder uitgewerkt De provincies hebben sinds het vorige Rekenkameronderzoek twee belangrijke elementen uit de Voorloper Groene Hart vrijwel niet verder uitgewerkt. Het gaat om de kernkwaliteiten van het Groene Hart, die niet nader zijn omschreven, en om een strategie voor de deelgebieden. Tussen de provincies is daarnaast sprake van verschil in systematiek bij de uitwerking van de Voorloper in de structuurvisies en verordeningen, en dit verschil kan sinds de evaluatie hiervan in 2010 groter zijn geworden. Zo hebben de provincies elk een eigen ruimtelijk kwaliteitsinstrument gemaakt. Hierdoor bestaat het risico dat de uitvoering van het Groene Hart-beleid zodanig uiteen gaat lopen tussen de provincies, dat de realisatie van de gezamenlijke beleidsdoelen voor het Groene Hart gevaar loopt. Deelconclusie 2a: Beperkte sturing en controle op het Groene Hart-beleid Bij het vorige onderzoek hebben de provincies aangegeven de Kwaliteitsatlas een belangrijke plaats toe te kennen bij de uitvoering van het Groene Hart-beleid. De Kwaliteitsatlas heeft echter niet de door de provincie beoogde verplichtende werking gekregen; net zo min als de eigen ruimtelijke kwaliteitsinstrumenten van de provincies. Door het ontbreken van een duidelijke systematiek met concrete doelen en daaraan gekoppelde kernindicatoren voor het Groene Hart biedt de effectmonitor onvoldoende steun om (de voortgang van) het Groene Hart-beleid te kunnen sturen en controleren. De voortgangsrapportages bieden geen goed inzicht in de (geraamde) kosten van de icoonprojecten. De effectmonitor en de jaarlijkse voortgangsrapportages worden tot nu toe niet door PS besproken. Deelconclusie 2b (specifiek voor Noord-Holland) De provincie Noord-Holland heeft niet conform het amendement daartoe geïnventariseerd of de in 2009 geldende bestemmingsplannen met betrekking tot het Groene Hart in lijn waren met de structuurvisie. PS zijn nog niet geïnformeerd over de alternatieve invulling die aan het amendement is gegeven en of de provincie hiermee afdoende in staat is om ongewenste ontwikkelingen tegen te houden. Aanbevelingen: 1. Zorg voor een verdere inhoudelijke uitwerking van het gezamenlijke Groene Hart-beleid en benut hierbij de bestaande regionale en sectorale initiatieven. 2a. Verbeter de sturing op het Groene Hart-beleid en rapporteer op hoofdlijnen over de voortgang en effecten van het gehele Groene Hart-beleid. 2b. (Aan Provinciale Staten van Noord-Holland): Bespreek met GS de alternatieve invulling die is gegeven aan het amendement dat GS opdroeg te inventariseren of de in 2009 geldende bestemmingsplannen met betrekking tot het Groene Hart in lijn waren met de structuurvisie, en beoordeel hierbij of de belangen van het Groene Hart hiermee voldoende geborgd zijn. 3. Ga na of de ondersteuning van het gezamenlijke Groene Hart-beleid (zoals door het programmabureau en het kwaliteitsteam) met de huidige middelen voldoende is waargemaakt en kan worden waargemaakt, of stel anders de doelen of de beschikbare middelen bij.

Meer informatie Dit onderzoek heeft geresulteerd in het rapport Grip op het Groene Hart. Het rapport vindt u op onze website www.randstedelijke-rekenkamer.nl. In het rapport vindt u ook de reactie van de Stuurgroep Nationaal Landschap Groene Hart, namens de colleges van Gedeputeerde Staten van Noord-Holland, Utrecht en Zuid-Holland en het nawoord van de Randstedelijke Rekenkamer. Voor meer informatie kunt u zich wenden tot Gerth Molenaar, [email protected], tel. (020) 58 18 585.

In Holland Rijnland werken samen: Alphen aan den Rijn, Hillegom, Kaag en Braassem, Katwijk, Leiden, Leiderdorp, Lisse, Nieuwkoop, Noordwijk, Noordwijkerhout, Oegstgeest, Rijnwoude, Teylingen, Voorschoten en Zoeterwoude.

Oplegvel 1.

Onderwerp

2. 3.

Rol van het samenwerkingsorgaan Holland Rijnland Regionaal belang

4.

Behandelschema:

DB Colleges PHO 5.

Advies PHO

6.

Reden afwijking eerdere besluitvorming en wijze afwijken Essentie van het voorstel (annotatie zoals op agenda staat) Inspraak Financiële gevolgen Bestaand Kader

7. 8. 9. 10.

11.

Huisvesting arbeidsmigranten Platformtaak volgens Dagelijks Bestuur Platformtaak volgens gemeente De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Blok heeft Holland Rijnland in april 2012 gevraagd om het voortouw te nemen bij het maken van regionale afspraken over de huisvesting van arbeidsmigranten. Een en ander moet leiden tot concrete afspraken op gemeentelijk niveau. De rol van Holland Rijnland is medewerking te verlenen aan een verzoek van de minister aan de regio. Datum: Datum: Datum: Informerend Adviserend Besluitvormend 10/10/2013 Najaar 2013 6/11/2013 (aan colleges)

nvt

Nee geen Relevante regelgeving: Eerdere besluitvorming: Dagelijks Bestuur 25 april 2012: Besluit om mee te werken aan een verzoek van de minister om de gemeenten in de regio te organiseren rond de problematiek van de huisvesting arbeidsmigranten.

Lokale context (in te vullen door griffier)

Samenwerkingsorgaan Holland Rijnland

[email protected]

Schuttersveld 9, 2316 XG Leiden

www.hollandrijnland.net

Postbus 558, 2300 AN Leiden Telefoon (071) 523 90 90

BNG 28.51.13.992

Adviesnota PHO (concept) Vergadering:

PHO

Datum: Locatie:

6 november 2013 Katwijk

Agendapunt:

9

Onderwerp: Huisvesting arbeidsmigranten

Beslispunten: 1. Te bepalen dat de Richtlijnen Huisvesting arbeidsmigranten in Holland Rijnland (bijlage 1, 1a, 1b) een goede basis geven om de kwaliteit van de huisvesting van tijdelijke arbeidsmigranten te verbeteren. 2. Te bepalen dat het Convenant huisvesting arbeidsmigranten Holland Rijnland, periode 2014 tot 2018 (bijlage 2), het begin van een vruchtbare samenwerking met werkgevers en huisvesters kan betekenen. 3. De ambtenaren van Holland Rijnland en de gemeenten de opdracht te geven gezamenlijk de Richtlijnen en het Convenant waar nodig op punten te verbeteren. 4. De colleges van de regiogemeenten te adviseren de Richtlijnen Huisvesting arbeidsmigranten Holland Rijnland en het Convenant vast te stellen. 5. De colleges van de regiogemeenten te adviseren vooruitlopend op het tekenen van het Convenant binnen hun gemeente locaties te inventariseren waar huisvesting van arbeidsmigranten mogelijk is. 6. Eind 2014 de vervangingsbehoefte te herijken op basis van de toegenomen kennis over aantallen arbeidsmigranten en hun woonsituatie. Inleiding: De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft Holland Rijnland in april 2012 gevraagd om het voortouw te nemen bij het maken van een regionaal kader over de huisvesting van tijdelijke arbeidsmigranten. Dat moet leiden tot concrete afspraken op gemeentelijk niveau. Het gaat voor deze doelgroep niet om wonen, maar om logies. De rol van Holland Rijnland is medewerking te verlenen aan een verzoek van de minister aan de regio. Holland Rijnland heeft twee regioconferenties georganiseerd: op 23 november 2012 en op 22 april 2013. Op de werkconferentie in april 2013 bleken met name de gemeenten niet bereid een voorliggende convenant te tekenen met de werkgevers, huisvesters en belangenorganisaties van arbeidsmigranten, omdat deze niet meer bevatte dan goede voornemens om samen te werken. De portefeuillehouder Ruimtelijke Ordening en Wonen, Jos Wienen, zal tijdens het volgende bestuurlijke overleg begin december terugkoppeling moeten geven aan de minister over de voortgang in Holland Rijnland. Beoogd effect: - Gemeenten realiseren zich dat zij een centrale plaats innemen bij het huisvesten van tijdelijke arbeidsmigranten. - Gemeenten stellen richtlijnen vast en faciliteren huisvesting voor tijdelijke arbeidsmigranten.

2

- Gemeenten gaan actief op zoek naar mogelijke locaties om huisvesting voor arbeidsmigranten te realiseren. Argumenten: 1.1 De Richtlijnen geven duidelijk de gewenste resultaten, de uitgangspunten en het benodigde overleg en de instrumenten weer. De Richtlijnen zetten de mogelijkheden voor overleg en sturing op een rij. Het geeft de basis uitgangspunten voor goede huisvesting aan. Vertrouwen en duidelijkheid tussen de partijen kan hierdoor ontstaan. Hierdoor kunnen partijen samen tot resultaten komen. 1.2 De Richtlijnen bieden ruimte voor invulling toegespitst op de lokale situatie. De Richtlijnen bieden nadrukkelijk een kader: lokale inkleuring afhankelijk van de plaatselijke situatie is voor elke gemeente na vaststelling nodig en mogelijk. Bijlage 1 bij de Richtlijnen geven een aantal keuzemogelijkheden voor gemeenten weer. 2.1 Het convenant nodigt alle partijen uit zich in te zetten en informatie te delen. Informatie over de huidige situatie is de basis om te besluiten of de huisvestingsituatie verbetering behoeft of in de markt zonder overheidsbemoeienis al goed geregeld is. 2.2

Het ligt in de bedoeling dat zowel vertegenwoordigers van huisvesters, (huisvestende) werkgevers, arbeidsmigranten en de gemeenten het convenant tekenen. Door het convenant met elkaar te tekenen spreken partijen de belofte uit om met elkaar aan het dossier te werken en uitwassen en excessen in onderling overleg uit te bannen en op te lossen. 3.1

De Richtlijnen en het Convenant bevatten op een aantal plaatsen nog onduidelijkheden. Tijdens het ambtelijk overleg Wonen bleken gemeenteambtenaren op een aantal plaatsen andere conclusies aan de tekst te verbinden, dan hetgeen het ambassadeursteam bedoelde. Deze verbeteringen zullen de algemene strekking van de Richtlijnen en het Convenant niet veranderen. 4.1

Alleen als alle gemeenten zich willen inzetten voor de huisvestingssituatie van arbeidsmigranten kan de verdeling van de lusten en de lasten eerlijk verlopen. Indien de ene gemeente wel meedoet en de andere niet, laat dit de mogelijkheid voor malafide werkgevers en huisvesters om het toezicht en de regulering te ontwijken (waterbedeffect). 4.2 Door het convenant krijgen gemeenten meer zicht op de huisvestingssituatie. De actieve meldingsplicht, die werkgevers en huisvesters op zich nemen met het tekenen van het convenant, maakt het voor gemeenten veel eenvoudiger de huisvestingsplaats en -omstandigheid van de arbeidsmigranten te achterhalen.

3

5.1 De gemeenten willen met concrete voorstellen aan de slag. Dit hebben gemeenten op de regioconferentie van 22 april 2013 aangegeven. Verschillende gemeenten binnen Holland Rijnland hebben – al of niet gezamenlijk met buurgemeenten – al beleid om de ontwikkeling van locaties voor huisvesting arbeidsmigranten te faciliteren. Voorliggende richtlijnen en convenant zijn vooral een bevestiging dat de gemeenten de inspanning regionaal willen oppakken. De gemeenten kunnen de mogelijkheden voor hun bijdrage aan de totale opgave op korte termijn bepalen. 5.2 Huisvesters en werkgevers willen zekerheid over investeringsmogelijkheden. Op de regioconferentie bleek dat huisvesters en werkgevers bereid zijn om te investeren, maar dit niet doen uit onzekerheid over de mogelijkheden en de bereidheid van gemeenten om mee te werken. Met een lijst van mogelijke locaties waar huisvesting arbeidsmigranten kan en mag of ontwikkeld kan worden op het moment van tekenen van het Convenant, kunnen de gemeenten het vertrouwen van werkgevers en huisvesters winnen. Werkgevers en huisvesters kunnen dan onmiddellijk aan de slag met de geboden kansen. 6.1 De huidige schatting van het aantal arbeidsmigranten in Holland Rijnland is hoog. Ze is gebaseerd op ervaringscijfers. De ervaring in andere regio’s leert dat slechts een deel van de tijdelijke arbeidsmigranten zich registreren of inschrijven in de gemeenten waar zij tijdelijk woonachtig zijn. Dit is het uitgangspunt van de schatting voor Holland Rijnland. Of de cijfers juist zijn geschat is alleen te verifiëren door de aantallen de onderzoeken. Dat kan eenvoudiger vanwege de genoemde meldingsplicht. Eind 2014 moeten daarom de gemeenten deze kennis over het feitelijke aantal verzameld kunnen hebben. 6.2

De Quick scan gaat uit van een verdeling van de vervangingsbehoefte op basis van het inwonertal van de gemeenten. De methode is wellicht niet de meest ideale om tot een goede verdeling van de lusten en de lasten te komen. Als eind 2014 meer duidelijkheid is over de spreiding en de woonsituatie van de arbeidsmigranten in Holland Rijnland en de plaatsen waar zij werken, kunnen gemeenten samen bepalen welke verdeling van de vervangings- en uitbreidingsbehoefte meer aansluit bij de regio.

Kanttekeningen/risico’s: 4.1 Gemeenten, die de regionale richtlijnen en het regionale convenant niet lokaal willen bevestigen lopen het risico rechtstreeks aangesproken te worden door de minister van BiZa. De minister heeft tijdens het bestuurlijk overleg in juni 2013 en in de Tweede Kamerbrief van oktober 2013 zijn ongenoegen uitgesproken over de trage voortgang in Holland Rijnland. Het ambassadeursteam Holland Rijnland en de portefeuillehouder Ruimtelijke Ordening en Wonen van Holland Rijnland willen in het volgende bestuurlijk overleg echte voortgang kunnen melden, desnoods met een deel van de regio. 5.1

De evaluatie kan alleen slagen als alle gemeenten aantallen, plaatsen en omstandigheden van huisvesting van arbeidsmigranten kennen en inbrengen. Alleen als een volledig zicht is op de situatie in alle gemeenten, kunnen de gemeenten een goede afweging maken over de aantallen benodigde huisvestingsplaatsen ter vervanging en ter uitbreiding voor de hele regio en per gemeente. Financiën: Holland Rijnland: Arbeidsinzet en kosten voor een derde regioconferentie Gemeenten: Arbeidsinzet voor overleg, vaststellen Richtlijnen en planologische medewerking bij het realiseren van huisvestingsplaatsen.

4

Communicatie: Persbericht bij ondertekening van het convenant. Bijlagen: Bijlage 1. Richtlijnen Huisvesting Arbeidsmigranten Holland Rijnland 1.a Bijlage 1. Menukaart keuzemogelijkheden gemeenten 1.b Bijlage 2. SKIA, Keurmerk – European Legal Labour Certificate 2012 (1.c Bijlage 3. Protocol overlast – niet meegezonden) Bijlage 2. Convenant Huisvesting arbeidsmigranten

5

Richtlijnen huisvesting arbeidsmigranten Holland Rijnland 2013

RICHTLIJNEN     HUISVESTING ARBEIDSMIGRANTEN    IN HOLLAND RIJNLAND      = Ontwikkelingsdeel =                   

Voor overleg vastgesteld door Ambassadeursteam Arbeidsmigranten, Sassenheim, 13 september 2013

1

Richtlijnen huisvesting arbeidsmigranten Holland Rijnland 2013

1. AANLEIDING    1.1  Aanleiding   In de regio Holland Rijnland wordt een deel van de huidige werkgelegenheid ingevuld door  buitenlandse werknemers. Deze werknemers zijn vooral afkomstig uit de nieuwe EU‐lidstaten, ook  wel de Midden‐ en Oost Europese (MOE) landen genoemd. Niet alleen de huidige werkgelegenheid,  maar zeker ook bij het invullen van de toekomstige werkgelegenheid zijn buitenlandse werknemers  in de regio belangrijk. Zo is sprake van werkgelegenheid in de agrarische sector inclusief de veilingen,  in de bouwsector, in de industrie (met name bij de visverwerking en de groentesnijbedrijven) en in  de logistiek. Buitenlandse werknemers zijn van groot belang om deze sectoren met arbeidskracht te  ondersteunen. De economische ontwikkeling en de arbeidsmarkt in deze regio vragen aldus om  buitenlandse werknemers, die uiteraard gehuisvest moeten worden. De huisvesting van buitenlandse  werknemers is dan ook sinds enkele jaren een onderdeel van diverse provinciale en gemeentelijke  beleidsnotities. Een gemeenschappelijk beleid van Provincie en gemeenten is er voor deze doelgroep  nog niet.    De regio Holland Rijnland heeft bestuurlijk uitgesproken om systematisch en gestructureerde  aandacht te willen geven aan de huisvesting van arbeidsmigranten. Het ambassadeursteam heeft de  vijftien gemeenten opgeroepen om informatie te verzamelen over de huisvesting en mee te denken  en mee te werken aan concrete plannen voor meer en betere huisvesting dan nu het geval is. Op de  achtergrond hiervan is er de druk vanuit de Rijksoverheid: in het najaar van 2013 moeten de negen  regio’s in Nederland waar deze problematiek in hoge mate speelt, elk een plan van aanpak hebben  om in kwalitatief en kwantitatief opzicht in voldoende huisvesting te voorzien. De regio Holland  Rijnland heeft hierin een achterstand op de andere regio’s.     Arbeidsmigranten kunnen worden onderscheiden in kortverblijvers, die korter dan 6 maanden  verblijven, langverblijvers die tussen de 6 maanden en drie jaar hier zijn en de vestigers. Deze  richtlijnen gaat over de huisvestingsbehoefte van de eerste twee groepen. Voor hen spreken we over  huisvesting in de vorm van logies, groepswoningen met gemeenschappelijke ruimten, pensions en  dergelijke. Het gaat vaak om het tijdelijk wonen in een gebouw waar wel permanent of voor een  periode van bijvoorbeeld 10 jaar bewoning is, maar door steeds wisselende mensen.     De arbeidsmigranten die zich hier vestigen, komen in een heel andere categorie van de  huisvestingmarkt terecht, zij zoeken een zelfstandige woning. Voor zover zij in aanmerking willen  komen voor een sociale huurwoning gelden voor hen dezelfde regels als voor andere nieuwkomers  van buiten de regio. Voor deze groep is dus al beleid en daarom wordt zij  in deze richtlijnen buiten  beschouwing gelaten.    De systematische en gestructureerde aandacht van gemeenten voor de huisvesting voor  arbeidsmigranten betreft twee gebieden. Ten eerste gaat het om de huisvesting sec: het vinden van  locaties en bestaande gebouwen, die werkgevers / huisvesters kunnen ontwikkelen of  herontwikkelen voor huisvesting van arbeidsmigranten. Het Ontwikkelingskader gaat hierover.  In de tweede plaats gaat het om handhaving: controle, inspectie en eventueel legalisatie van de  huidige huisvestingsplaatsen. Het Toetsingskader behandelt dit onderdeel.    De meeste gemeenten in de regio hebben geen ruimtelijk kader waar huisvesting voor  arbeidsmigranten wel mag en onder welke voorwaarden, zodat het voor werkgevers / huisvesters  onduidelijk is wat kan en mag. Nieuwkoop, Kaag en Braassem, Alphen aan den Rijn en Rijnwoude  hebben al wel een ruimtelijk kader.     In deze richtlijnen worden uitgangspunten in  de regio geformuleerd die de gemeenten kunnen  hanteren om gemeentelijk beleid, bijvoorbeeld in bestemmingsplannen of in beleidsregels vast te  leggen. Het gaat om richtlijnen waarmee gemeenten hun specifieke beleid kunnen vormgeven.  

2

Richtlijnen huisvesting arbeidsmigranten Holland Rijnland 2013

  Het werken met een kader van randvoorwaarden waaronder de werkgevers / huisvesters locaties  kunnen ontwikkelen, geeft hen duidelijkheid. In elke gemeente kunnen zich andere kansen en  mogelijkheden voordoen. Hierin schuilt ook winst voor de gemeente: tijdelijk gebruik voor  huisvesting van gemeentegrond of gemeentelijke panden levert een verdienmodel op voor de  gemeente. Richting de provincie kan deze actie ook tot duidelijkheid leiden. De provincie heeft wel  regels (Verordening Ruimte), maar geeft ook aan dat er mogelijkheden voor ontheffing of (tijdelijke)  uitzondering zijn.     1.2 Regionale context  Om zicht te krijgen op de aantallen huisvestingsplaatsen in de regio heeft het bureau Huiswerk, in  opdracht van Holland Rijnland, een Quick scan aantallen arbeidsmigranten opgesteld. Op basis van al  bekende cijfers komt het bureau tot de beredeneerde schatting dat er op dit moment ten minste  17.000 arbeidsmigranten wonen in de regio. Daarvan is ongeveer de helft op een goede manier  gehuisvest en dus de helft (8.500) niet. Van die helft zou de helft van de huisvestingsplaatsen te  legaliseren zijn, zodat er 4.250 nieuwe huisvestingsplaatsen moeten komen. Indien en voor zover de  economie ook maar een klein beetje groeit, zal het aantal arbeidsmigranten snel oplopen in de regio  en zullen partijen in Holland Rijnland in totaal voor 8.500 huisvestingsplaatsen moeten zorgen tot  2018. De gemeenten hebben op deze cijfers gereageerd. Binnen Holland Rijnland zullen deze cijfers  als nulmeting en als start voor nader onderzoek gedurende de komende jaren worden gebruikt. Het  genoemde aantal nieuwe huisvestingsplaatsen is niet een hard afrekenbaar doel, maar een eerste  grove schatting, dat bij het verfijnen aangepast moet worden.    De richtlijnen zijn geschreven in samenspraak met een driepartijen werkgroep bestaande uit  vertegenwoordigers van de werkgevers, de corporaties en gemeenten. Het opstellen ervan is een  uitvloeisel van de regionale contacten over dit onderwerp. Hierbij is onder meer gesproken over een  convenant, dat te zijner tijd ondertekend zal worden. Gemeenten, werkgevers en huisvesters hebben  elkaar hard nodig, zo is gebleken.     Uitgangspunt bij elke huisvestingvorm is het vinden van een optimaal evenwicht tussen aantallen te  huisvesten mensen en het maatschappelijke draagvlak van de locatie. Een essentieel onderdeel voor  draagvlak is de aanwezigheid van adequaat beheer. Het beheer is een verantwoordelijkheid van de  betreffende ondernemer. De overheid heeft een regie‐ en toezichthoudende taak bij het bewaren  van dit evenwicht. Om dit te kunnen doen is het nodig dat de gemeenten een vertrouwensband  opbouwen met de exploitanten van de huisvestingsplaatsen. Deze huisvesters moeten zich vrij  voelen de plaatsen te melden, zonder de angst voor onmiddellijke ontruiming. Het is vervolgens aan  de gemeente om na te gaan of de huisvestingsplaats voldoet aan redelijke eisen van veiligheid en aan  het bestemmingsplan. Op basis daarvan kan de gemeente bepalen of de huisvestingsplaats  gehandhaafd kan blijven of dat partijen naar een alternatief moeten zoeken.    Gemeenten willen het onderwerp arbeidsmigranten in een breder perspectief zien dan alleen  huisvesting. Naast correct geregelde huisvesting verdienen ook andere aspecten die verband houden  met de aanwezigheid van arbeidsmigranten in de gemeente voldoende aandacht.      

2.  UITGANGSPUNTEN HUISVESTING ARBEIDSMIGRANTEN    Bij het controleren van bestaande huisvestingslocaties en het faciliteren van nieuwe situaties  hanteren de gemeenten de volgende criteria (zie ook de ladder van huisvestingsvormen in het  toetsingsdeel van deze richtlijnen):   

3

Richtlijnen huisvesting arbeidsmigranten Holland Rijnland 2013

2.1. Huisvesting in bebouwde kom, kernrandzone of dorpslint  1. Huisvesting bij voorkeur in kleinschalige nieuwe locaties (circa 10‐30 bedden, maximaal 100  bedden). Deze schaal leent zich het beste voor de integratie, de (ruimtelijke) inpassing en  beheer.  2. Huisvesting niet in qua leefbaarheid gevoelige woonstraten/buurten.   3. In andere woonstraten/buurten enige beperking qua aantal en spreiding (logies maximaal in  bijvoorbeeld 10% van de woningen in een straat/buurt, geen logies in naastliggende  woningen toestaan; voldoende parkeergelegenheid bij voorkeur op eigen terrein; goed 24/7  beheer met telefonisch aanspreekpunt).  4. Huisvesting voor wisselende bewoners in bestaande (woon)ruimte alleen via  onttrekkingvergunning en omzetting naar bestemming logies (toets aan bestemmingsplan,  bouwregelgeving, beheer eisen etc.). Daarmee is voor andere inwoners duidelijk dat er geen  woningverdringing plaatsvindt (immers voor logies geldt geen woningtoewijzing en geen  woonruimtehuurbescherming).  5. Tijdelijke (minder dan 5 tot 10 jaar) huisvesting in bestaande (woon)ruimte in beginsel via  Leegstandsvergunning (toets aan bestemmingsplan, bouwregelgeving etc.). Daarmee is voor  de overige inwoners duidelijk dat er geen woningverdringing plaatsvindt (geen  woningtoewijzing en huurbescherming)    2.2. Uitzonderingen op de centrale regel  1. Bestaande legale huisvesting (vergunning verstrekt of aangevraagd) in het buitengebied  (gebruikers en gebruiksperiode volgens de huidige vergunning);  2. Huisvesting in bestaande woonruimte in het buitengebied (permanent te gebruiken door al  dan niet wisselende bewoners);  3. Nieuwe huisvesting in Vrijgekomen Agrarische Bebouwing (mits het beheer goed geregeld is)  permanent te gebruiken door wisselende bewoners; geen zelfstandige wooneenheden.  Volgens de Verordening Ruimte kan de provincie conform artikel 3 lid 2 sub c ontheffing  verlenen;   4. Huisvesting op eigen agrarisch erf.  Hierbij mogen de huisvestingsvoorzieningen voor deze  tijdelijke behoefte (piekperiode) maximaal  drie maanden aanwezig zijn. Het moet gaan om  de huisvesting van werknemers van de eigen onderneming. Het aantal werknemers per  bedrijf is gemaximeerd op 40.  5. Alleen huisvesting van arbeidsmigranten op recreatieterreinen als het bestemmingsplan dat  expliciet mogelijk maakt (huisvesting voor arbeidsmigranten betreft logies: logies is geen  recreatie).      

3. BESTAANDE SITUATIES     Het  huisvestingsaanbod in de regio Holland Rijnland voldoet nog niet aan bovenstaande centrale  uitgangspunten, inclusief uitzonderingen.  Door dit huisvestingstekort is een deel van de  arbeidsmigranten gehuisvest in panden waar sprake is van strijdigheid met het bestemmingsplan of  andere (bouw)regelgeving. Dit speelt in steden en  in plattelandsgemeenten en kan leiden tot  overbewoning, overlast, onveiligheid en soms tot uitbuiting. De gemeente heeft een beginselplicht  tot handhaving. Onmiddellijk en consequent handhavend optreden tegen alle strijdige situaties  betekent dat strijdige huisvestingsplaatsen worden ontruimd: de arbeidsmigrant staat op straat en,  bij gebrek aan alternatieve huisvesting, vertrekt hij waarschijnlijk, zijn werkgever in problemen  achterlatend.    Voor (brand)gevaarlijke situaties zal de gemeente geen keuze hebben: onmiddellijk handhavend  optreden. Voor andere situaties (strijd met bestemmingsplan, overbewoning) kan de gemeente aan  de eigenaar/verhuurder tijd en gelegenheid geven om de situatie aan de regels aan te passen  (bestemmingsplan), dan wel om elders extra huisvestingsplaatsen te realiseren (overbewoning). 

4

Richtlijnen huisvesting arbeidsmigranten Holland Rijnland 2013

Daartoe is het nodig dat de gemeente(n) enerzijds en de uitzenders, werkgevers en huisvesters  anderzijds elkaars rollen en verantwoordelijkheden erkennen en vooral ook vertrouwen in elkaar  hebben. In de Nationale Verklaring is dit beschreven als de Bed‐voor‐Bed‐regeling. De Bed‐voor‐ Bedregeling bestaat uit een set van bestuurlijke afspraken en inspanningsverplichtingen tussen  uitzenders, werkgevers, huisvesters en de gemeente (zie Toetsingsdeel van deze Richtlijnen).    Deze regeling steunt er op dat branches van uitzenders, werkgevers en huisvesters in overleg met  het Rijk normen voor de huisvesting van arbeidsmigranten hebben vastgesteld. Private partijen  controleren of de huisvesting aan de normen voldoet (al dan niet op grond van cao‐bepalingen),  treden ook op tegen overtredingen/tekortkomingen: een systeem van zelfregulering en zelfcontrole.  De branches hanteren daarvoor specifieke keurmerken. Het voordeel voor gemeente is evident: deze  kan zijn handhaving  vooral richten op niet‐branche‐leden, op ‘free‐riders’.   De gemeente kan aan de in hoofdstuk 2 bedoelde huisvestinglocaties de eis stellen dat de  initiatiefnemer zich heeft verbonden met een van de keurmerken. (Zie het toetsingsdeel van deze  richtlijnen). Om de Bed‐voor‐Bed‐regeling lokaal effectief te maken kan de gemeente de regie nemen  en de lokaal werkzame uitzenders, werkgevers en huisvesters uitnodigen voor overleg.       4. OP WEG NAAR DE GEWENSTE SITUATIE IN DE REGIO HOLLAND RIJNLAND    Het is de bedoeling dat het aanbod van fatsoenlijke en adequate huisvesting voor arbeidsmigranten  steeds meer in de pas loopt met de vraag. De locaties waar huisvesting voor arbeidsmigranten moge‐ lijk is, moeten een goed woon‐ en leefklimaat voor de arbeidsmigranten bieden. Vanzelfsprekend  mag de huisvesting van arbeidsmigranten ook geen negatieve gevolgen hebben voor de omgeving.  Zo mag het woon‐ en leefklimaat van de omwonenden niet verslechteren en mag er geen (extra)  belemmering zijn voor omliggende bedrijven.    4.1. Vervangings‐ / en uitbreidingsplaatsen  Streven is dat de 15 gemeenten in de regio Holland Rijnland voor 2019 voldoende huisvestings‐ plaatsen van goede kwaliteit faciliteren voor arbeidsmigranten. Het benodigde aantal, nu geraamd  op 8.500 huisvestingsplaatsen, wordt gefaciliteerd door het legaliseren van geschikte huidige  huisvesting en het aanwijzen van geschikte locaties en gebouwen voor nieuwe huisvestings‐ mogelijkheden.  Om dit te bereiken is het nodig dat:  1. Gemeenten de wensen en mogelijkheden van uitzenders, werkgevers en huisvesters kennen  om gebruik te maken van nieuwe huisvestingslocaties en gebouwen.  2. Gemeenten de wensen en mogelijkheden van  commerciële partijen kennen om huisvesting  voor arbeidsmigranten te ontwikkelen en beheren.  3. Gemeenten de wensen en mogelijkheden van  woningcorporaties kennen om huisvesting van  arbeidsmigranten te ontwikkelen of te beheren.   4. Bestemmingsplanvoorwaarden en regels vastgelegd zijn: waar wel (en onder welke  voorwaarden) en waar niet (gemotiveerd) huisvesting arbeidsmigranten? Welke  buurten/straten zijn wel of niet bruikbaar? Onttrekkingsvergunning woonruimte, APV.  5. Onderzoek wordt gedaan naar bestaande gebouwen die definitief of tijdelijk kunnen worden  gebruikt voor de huisvesting van arbeidsmigranten.  6. Jaarlijkse wordt getoetst of de veronderstelde 8.500 plaatsen als ijkpunt gehandhaafd moet  worden of moet worden aangepast en of de opgave anders over de gemeenten verdeeld moet  worden.     4.2. Bestaande huisvestingsplaatsen  Streven is dat de bestaande huisvestingsplaatsen in 2013 door de eigenaren/verhuurders aan de  gemeente zijn gemeld en medio 2014 geïnspecteerd. Gebruik makend van bijvoorbeeld de Bed‐voor‐

5

Richtlijnen huisvesting arbeidsmigranten Holland Rijnland 2013

Bed‐regeling zijn de huisvestingsplaatsen die niet voldoen aan wet‐ en regelgeving – indien mogelijk  – gelegaliseerd. Zo niet, dan is er handhavend opgetreden.    Om dit te bereiken is het nodig dat:  1. bestaande huisvestingsplaatsen van arbeidsmigranten in de gemeente zijn geïnventariseerd.  2. werkgevers en verhuurders/huisvesters zijn geïnventariseerd.  3. Gemeenten de wensen, mogelijkheden en problemen van  de uitzenders, werkgevers,  verhuurders en huisvesters kennen met betrekking tot de huisvesting van arbeidsmigranten.  4. Huisvestingsplaatsen geïnspecteerd en beoordeeld worden. Is het feitelijk gebruik al of niet in  strijd met het bestemmingsplan; APV; Huisvestingsverordening en overige regels van de  gemeente? Leidt het feitelijk gebruik tot overlast? Wordt er voldaan aan de  veiligheidsvoorschriften?  5. Legaliseerbare situaties vergunningverlening (WABO, Onttrekkingsvergunning) wordt verleend.  6. Planologische regelingen worden aangescherpt of ontwikkeld voor handhaving van het  bestemmingsplan.  7. Er een handhavingsaanpak per huisvestingslocatie is als niet aan de eisen van het  bestemmingsplan kan worden voldoen en/of indien er sprake is van structurele overlast.  8. De arbeidsmigranten worden geregistreerd door inschrijving in het GBA en/of het bijhouden  van het verplicht Nachtregister.       

5. ACTIES    De gemeenten wordt geadviseerd de volgende acties te ondernemen om op termijn het aantal van  8.500 (of zoveel als in een later stadium nauwkeuriger is bepaald) nieuwe en gelegaliseerde  huisvestingsplaatsen te faciliteren:  1. Bestuurlijke overeenstemming te bereiken dat huisvesting  van arbeidsmigranten aandacht  verdient.  2. Een ambtelijke en bestuurlijke contactpersoon aan te wijzen om met deze richtlijnen aan de  gang te gaan.  3. Op korte termijn een overleg te faciliteren met werkgevers en uitzenders over de huisvesting  van de arbeidsmigranten. Op grond van dit overleg kunnen stappen in de verbetering en  uitbreiding van de huisvesting gezet worden.  4. In te actualiseren bestemmingsplannen vast te leggen onder welke voorwaarden en waar  huisvesting van arbeidsmigranten kan en waar het niet mag.  5. Overige beleidsinstrumenten eveneens aan te passen of te ontwikkelen.      6. CONCRETE AANPAK HUISVESTING ARBEIDSMIGRANTEN PER GEMEENTE    Elke gemeente wordt geadviseerd concrete afspraken te maken met de lokale huisvesters en  werkgevers over het aantal huisvestingsplaatsen dat deze tot en met 2018 moeten realiseren. Het  benodigde aantal per gemeente is bekend: dit staat in de Quick scan – Schatting aantal  arbeidsmigranten in Holland Rijnland 2013. Onder het voorbehoud dat het ruwe cijfers zijn,  gebaseerd op beperkte onderzoeken, geven de cijfers de gemeenten wel een richting. Gaande het  proces kunnen gemeenten een andere afspraak maken over de onderlinge verdeling.     Om de realisatie van deze huisvestingsplaatsen te faciliteren, zijn de volgende aspecten van belang:  1. Duidelijkheid  2. Vertrouwen  3. Initiatief  4. Lokale actie  5. Regionale afstemming 

6

Richtlijnen huisvesting arbeidsmigranten Holland Rijnland 2013

  Elk aspect kan nader worden uitgewerkt in mogelijke stappen en acties:  1) Duidelijkheid  a) De gemeente is een partner met een faciliterende en regiserende rol. Als een initiatiefnemer  naar de gemeente gaat om te praten over arbeidsmigranten, moet er daar iemand  aanspreekbaar zijn. De gemeente wijst daarom aan:  ‐ een contactpersoon arbeidsmigranten (ambtenaar)  ‐ een coördinerende bestuurder arbeidsmigranten (wethouder) b) De gemeente heeft de regierol bij het bepalen van duidelijke regels en neemt hierin het  initiatief. c) De gemeente zorgt voor heldere richtlijnen  voor huisvesting van arbeidsmigranten. Daarin staat duidelijk:  i) wat, waar en onder welke voorwaarden huisvesting wél is toegestaan en wat en waar  niet (ruimtelijk kader in generieke zin, niet op locatieniveau).  ii) welke kwaliteitseisen er gelden (normenkader, brandveiligheid etc.).  iii) hoe om te gaan met inschrijving in het GBA.  iv) overige richtlijnen (bv nachtregister).  d) Bij actualisatie van bestemmingsplannen wordt aangesloten op de richtlijnen.  e) Adequaat handhavingsbeleid geeft ruimte aan bonafide ondernemers en zet malafide  ondernemers de voet dwars.  f) Mede voor de bonafide ondernemers in ad d wordt de Bed‐voor‐bed‐regeling optimaal  toegepast.   g) De gemeente houdt de rug recht. Zowel bij bezwaren tegen initiatieven als bij handhaving.   2) Vertrouwen  a) Door lokaal overleg kunnen partijen elkaars behoeften herkennen en erkennen. Dit is de  eerste stap op weg naar afspraken. Wederzijds vertrouwen is daarbij een voorwaarde.   b) De gemeente neemt vanuit haar regierol het initiatief tot een lokaal overleg. Een overleg  waarin zoveel mogelijk werkgevers, uitzenders, arbeidsmigranten, huisvesters en de  gemeente met elkaar spreken over de behoefte aan huisvesting en de mogelijkheden die er  zijn om aan die behoefte tegemoet te komen. In het overleg komen rollen,  verantwoordelijkheden, taken, initiatief, handhaving, etc. aan de orde.  c) De Bed‐voor‐bed‐regeling komt ter sprake: de ondernemer stelt zich transparant op en geeft  regelmatig inzicht in aantal en kwaliteit van zijn huidige huisvesting en van zijn  uitbreiding/vervangingbehoefte. De gemeente beoordeelt bestaande huisvesting en geeft  aan wat al goed is en wat verbetering behoeft. Voor de gewenste verbeteringen geeft de  gemeente aanwijzingen en de nodige tijd.   d) Initiatieven voor zelfregulering (Certificering Uitzendbranche, Stichting Normering  Flexwonen) worden door gemeenten positief bejegend en hebben doorwerking in het  Handhavingsbeleid.    3) Initiatief  a) Zonder initiatief gebeurt er niet veel. Iemand moet het initiatief nemen. Voor de hand ligt dat  dit de gemeente is als degene die op meerdere terreinen, sociaal‐maatschappelijk,  economisch en ruimtelijk, belang heeft. Bovendien is ze  ondertekenaar van de regionale  verklaring.   b) De gemeente biedt ruimte voor lokaal overleg en neemt het initiatief als geen van de andere  partijen dit op korte termijn doet.   c) In eerste instantie praat de gemeente met de werkgevers/uitzenders. Dit om vertrouwen op  te bouwen en om de behoefte in beeld te brengen. 

7

Richtlijnen huisvesting arbeidsmigranten Holland Rijnland 2013

d) In tweede instantie schuiven huisvesters (realisatoren) en arbeidsmigranten (kwaliteitsvraag)  aan.    4) Lokale actie  a) Arbeidsmigranten, die zich permanent willen vestigen, informeren over het systeem van  woonruimteverdeling.  b) Werkgevers stimuleren hun werknemers informatie te verstrekken over integratietrajecten  en taalcursussen.    5) Regionale afstemming  a) Uniform tijdspad om te komen tot concrete afspraken (in jaarlijkse tranches).  b) Modellen voor kaders voor beleid en handhaving (voorkomen waterbedeffect).  c) Certificering Uitzendbranche en Stichting Normering Flexwonen o.b.v. landelijke norm.  d) Elkaars stukken en goede voorbeelden gebruiken (efficiënt).       

8

Richtlijnen huisvesting arbeidsmigranten Holland Rijnland 2013

RICHTLIJNEN     HUISVESTING ARBEIDSMIGRANTEN    IN HOLLAND RIJNLAND    = Toetsingsdeel =     

9

Richtlijnen huisvesting arbeidsmigranten Holland Rijnland 2013

Inhoudsopgave    Hoofdstuk  Titel    Inhoudsopgave  1.  Inleiding  2.  Leeswijzer  3.  Uitgangspunten  4  Verplichtingen werkgevers  5.  Beleid voor de diverse typen huisvesting  5.1  De logiesvoorzieningen in bestaande complexen in de bebouwde kom  5.2  Logiesvoorzieningen in woningen in de bebouwde kom  5.3.  De logiesvoorzieningen in bestaande complexen buiten de bebouwde kom  5.4  Nieuwbouw van logiesgebouwen  5.5  Logiesvoorzieningen op agrarisch bedrijf  5.6  Logiesvoorzieningen op recreatie‐ of kampeerterrein  6.  Overgangsbepaling  7.  Uitwerking van deze richtlijnen  8.  Het vervolg  9.  Literatuurlijst        Bijlage 1 Menukaart keuzemogelijkheden gemeenten.    Bijlage 2 Keurmerk European Legal Labour Certificate van SKIA     Bijlage 3 Protocol overlast (niet toegevoegd)                   

10

Pag.  10  11  11  11  13  14  16  16  16  17  17  18  19  19  20  20         

Richtlijnen huisvesting arbeidsmigranten Holland Rijnland 2013

1. Inleiding    Dit deel van de richtlijnen schetst de uitgangspunten en criteria voor kwalitatief goede  huisvestingsmogelijkheden van arbeidsmigranten in de regio Holland Rijnland. Binnen de kaders van  deze notitie kunnen gemeenten hun eigen accenten plaatsen (zie bijlage 1). De regio is immers  opgebouwd uit drie subregio’s, de Leidse regio, de Duin‐ en Bollenstreek en de Rijn‐ en Veenstreek,  die elk hun eigen gebiedseigen kenmerken en mogelijkheden hebben. Gemeenten in de Rijn‐ en  Veenstreek hebben ook te maken met afspraken in het kader van de Greenports Aalsmeer (Kaag en  Braassem en Nieuwkoop) en regio Boskoop (Rijnwoude).    

2. Leeswijzer     De notitie gaat in paragraaf 3 in op de uitgangspunten en verplichtingen voor medewerking aan de  huisvesting van buitenlandse werknemers in de regio. Deze uitgangspunten en verplichtingen  vormen het vertrekpunt voor medewerking van het gemeentebestuur. Daarna komen de diverse  mogelijkheden van huisvesting in de regio aan de orde. De grondslag van deze mogelijkheden wordt  teruggevonden in de (gemeentelijke) ruimtelijke ordening.    

3. Uitgangspunten     De volgende uitgangspunten liggen aan deze richtlijnen ten grondslag:      Huisvesting alleen voor legale werknemers die hier tijdelijk verblijven.   De te realiseren huisvesting is alleen bestemd voor buitenlandse werknemers, die hier op grond van  een EU‐paspoort of een tewerkstellingvergunning legaal werkzaam zijn en hun hoofdverblijf elders  hebben. De in deze richtlijnen genoemde huisvestingsmodaliteiten zijn niet bedoeld voor  buitenlandse werknemers die zich hier permanent willen vestigen. Zij zijn aangewezen op de  reguliere woningmarkt.     Richtlijnen ook van toepassing op bij het GBA ingeschrevenen.  Buitenlandse werknemers die hier op grond van een EU‐paspoort of een tewerkstellingsvergunning  legaal werkzaam zijn en van plan zijn om gedurende ten minste 2/3 deel van een periode van een  half jaar in Nederland te verblijven moeten zich laten inschrijven in de GBA (gemeentelijke  basisadministratie persoonsgegevens) van de gemeente waar ze (gaan) verblijven. Alsdan worden zij  vanuit de wet GBA geacht hun hoofdverblijf (woningen /chalets/tijdelijke woningen,  woongebouwen) in de regio te hebben. Dat betekent niet automatisch dat ze ook als zodanig zijn  gehuisvest (wonen in legale, reguliere woningen). Tussen Wet GBA en huisvesting bestaat immers  geen wettelijke relatie. Deze “Richtlijnen Huisvesting Arbeidsmigranten” zijn daarom ook op deze  groep mensen van toepassing. Uitzondering daarop zijn arbeidsmigranten die zich hier ‘metterwoon’  hebben gevestigd. Onduidelijk is of de inschrijving in het GBA iets uitmaakt voor de wijze van  huisvesting. Ook deze arbeidsmigranten kunnen in logiesverblijven wonen.     Relatie met overige regelgeving  Legale buitenlandse werknemers kunnen hun hoofdverblijf elders hebben ongeacht een registratie in  het GBA. Er is geen relatie tussen GBA en hoofdverblijf: Het GBA geeft alleen maar aan dat bepaalde  personen zich hiervoor hebben geregistreerd, conform de wettelijke regels. Bijvoorbeeld, de  belastingdienst en belastingwetgeving hanteren andere begrippen en termijnen. Hoe het zij, indien  personen zich ondanks een GBA registratie niet metterwoon in Nederland hebben gevestigd, is  sprake van logies, het verschaffen van nachtverblijf. Huisvesting kan in dat geval plaats vinden in o.a.  een pension, hotel, groepsaccommodatie, logiesgebouw, kamer, woning, appartement. Als het  bestemmingsplan het toelaat tevens in een vakantiehuis(je) of chalet op een recreatiepark of in een  woonunit.   

11

Richtlijnen huisvesting arbeidsmigranten Holland Rijnland 2013

Op deze vormen van huisvesting zijn de bouw‐ en planologische regels van toepassing uit de WABO  c.a. en de Wet op de ruimtelijke ordening. Voor woningen incl. kamerverhuur daarin geldt  bijvoorbeeld het Bouwbesluit, voor woonruimte voor logiesgebouwen geldt het Bouwbesluit voor  logiesverblijven. Bij gebruik van woonruimte kan tevens de Huisvestingswet (een  Huisvestingsverordening) van toepassing zijn. Bij de toewijzing, en ook bij onttrekkingvergunning  (woonruimte onttrekken aan de woningvoorraad en omzetten in logiesgelegenheid) kan hiervan  sprake zijn. Deze “Richtlijnen Huisvesting Arbeidsmigranten” zijn aanvullend op deze regels.      Werkzaam in de regio Holland Rijnland   De capaciteit van de huisvestingsvoorzieningen in Holland Rijnland is afgestemd op de behoefte aan  arbeidsplaatsen in de regio voor arbeidsmigranten. Natuurlijk zullen er regiogrens overschrijdingen  plaatsvinden, vooralsnog is het uitgangspunt dat de extra instroom de extra uitstroom compenseert.  Deze toets zal per situatie, c.q. per geval, kunnen worden aangelegd op basis van de feiten voor wat  betreft de werkplekken van de te huisvesten arbeidsmigranten.      Grootschalige huisvestingsmogelijkheden   Bij grootschalige huisvestingsmogelijkheden (logiesgebouwen in bestaande complexen en   nieuwbouw van logiesgebouwen waarbij sprake is van meer dan 100 plaatsen, c.q. bedden):   1. moet de huisvesting noodzakelijk zijn om te voorzien in de behoefte voor huisvesting van  arbeidsmigranten, die werkzaam zijn bij in de regio dan wel in de gemeente gevestigde  bedrijven;  2. dient ten aanzien van de grootte van de huisvestingsmogelijkheid rekening te worden  gehouden met de omgeving: de huisvestingsmogelijkheid mag kwalitatief noch kwantitatief  een belemmering vormen voor de omliggende functies. De bestaande bouwregelgeving is  hierop van toepassing en zou dit moeten regelen.     Adequaat beheer   Uitgangspunt bij elke huisvestingvorm is het vinden van een optimaal evenwicht tussen aantallen te  huisvesten mensen en het maatschappelijke draagvlak van de locatie. De verantwoordelijkheid  hiervoor, ook naar de omgeving, ligt primair bij de huisvester c.q. de werkgever, de eigenaar van het  pand en de arbeidsmigrant zelf. Een essentieel onderdeel voor draagvlak is de aanwezigheid van  adequaat beheer.  De ondernemer die buitenlandse werknemers wenst te huisvesten zal inzichtelijk dienen te maken  hoe hij of zij de huisvestingsgelegenheid adequaat denkt te kunnen beheren. Het gemeentebestuur  moet de wijze van het beheer goedkeuren.   Uitzendorganisaties die zich (mede) bezighouden met huisvesting van arbeidsmigranten dienen in  het bezit te zijn van het NEN 4400‐1 c.q. NEN 4400‐2 certificaat waaruit hun goed werkgeverschap  blijkt. Zij dienen voor de huisvesting van hun werknemers voorts te voldoen aan de SNF. Goed  werkgeverschap en goede huisvesting komen samen in het European Legal Labour Certificate 2012  zoals deze op de website van de stichting Keurmerk Internationale Arbeidsbemiddeling (SKIA) staat.  Deze stichting zal hierop (doen) toetsen. Dit keurmerk is als bijlage 2 bij deze Beleidsregels gevoegd.      Geen tenten of toercaravans (ook niet op campings!)   Tenten en toercaravans waarborgen in onvoldoende mate adequate huisvesting ook als deze heel  tijdelijk is. Tenten en toercaravans zijn kwalitatief onvoldoende als huisvesting.      Tijdelijke huisvestingsmogelijkheden op het bedrijf gelden alleen voor agrarische  ondernemingen met seizoensarbeid   De tijdelijke huisvestingsmogelijkheid van woonunits op het bedrijf c.q. bij de werkgever op het erf  waarin het beleid voorziet is niet bedoeld voor ondernemingen waar structurele behoefte is aan de  inzet van buitenlandse werknemers. Ondernemers die langer dan enkele maanden in het jaar  behoefte hebben aan de inzet van (wisselende groepen) buitenlandse werknemers dienen  structurele huisvesting voor hun buitenlandse werknemers te (laten) regelen, zoals de overige 

12

Richtlijnen huisvesting arbeidsmigranten Holland Rijnland 2013

huisvestingsmogelijkheden in deze richtlijnen. Bij huisvesting op het bedrijf gaat het dus echt om  pieken in bedrijfsactiviteiten, om seizoensarbeid. Het betreft kleinschalige huisvestingsplaatsen  (richtlijn maximaal 40 mensen) voor tijdelijke bewoning (richtlijn maximaal 3 maanden).     Zelfregulering door werkgevers  De werkgevers en huisvesters dragen zorg voor het handhaven van de landelijk overeengekomen  Uniforme Huisvestingsnormen. Een beschrijving  van deze normen is te vinden op de site van de  Stichting Normering Flexwonen. Deze stichting houdt een lijst bij van alle gecertificeerde partijen.     Gelijkwaardige partners  De gemeenten willen voor deze opgave in gezamenlijkheid met de andere partners (werkgevers,  uitzenders en huisvesters) optrekken.     Accentverschillen per gemeente zijn mogelijk  Holland Rijnland omvat zeer uiteenlopende gemeenten: stedelijke en min of meer landelijke  gemeenten. Om deze reden hebben en houden zij de ruimte om op onderdelen nadere keuzes te  maken, mits deze blijven passen binnen de regionaal uniform vastgestelde criteria. Deze  keuzemogelijkheden worden in bijlage 1. nader inzichtelijk gemaakt.   

4. Verplichtingen van werkgevers of huisvesters.    Voor degenen die (voornemens zijn om) buitenlandse werknemers (te) huisvesten zijn de volgende  richtlijnen van belang.      Nachtregister bijhouden  De huisvesting van buitenlandse werknemers brengt gelet op het bepaalde in de Algemeen  Plaatselijke Verordening van de gemeente xxx de verplichting met zich om een nachtregister conform  het door de burgemeester vastgestelde model bij te houden.       Gebruiksvergunning aanvragen   Voor een gebouw dat meer dan 4 personen bedrijfsmatig nachtverblijf verschaft, geldt een  gebruiksmelding. Voor een gebouw dat aan meer dan 10 personen bedrijfsmatig nachtverblijf  verschaft is het ook noodzakelijk om bij de brandweer een gebruiksvergunning (als onderdeel van de  WABO) aan te vragen. Een hotel en pension moeten uiteraard voldoen aan de eisen die het   bouwbesluit hiervoor stelt.     Omgevingsvergunningplicht en het volgen van een planologische procedure   In het geval dat bouwkundige of gebruikswijzigingen aan een pand noodzakelijk zijn om  huisvestingsgelegenheid te bieden of nieuwbouw vereist is, zal er een omgevingsvergunning  verleend dienen te zijn alvorens gestart wordt met het gebruik of de bouwwerkzaamheden.  Wanneer de bouwplannen niet passen binnen het vigerende bestemmingsplan (strijd met het  voorgeschreven, rechtmatige gebruik) zal er een planologische procedure gevolgd dienen te worden  om een omgevingsvergunning te kunnen verlenen. Daarnaast is in voorkomende gevallen de  provinciale structuurvisie en de verordening Ruimte van de provincie van toepassing op grond  waarvan ontwikkelingen en kwaliteitsverbeteringen kunnen worden gekoppeld.     Overige vergunningen.  Gemeenten kunnen een vergunningsplicht op grond van de Huisvestingswet in het leven roepen,  voor het omzetten van zelfstandige woonruimte in onzelfstandige of ter voorkoming van  overbewoning van woningen. Mogelijkheden hierbij zijn:  1. Is het aantal personen per woning 4 of minder dan hoeft geen gebruiksmelding te worden  gedaan of een omgevingsvergunning voor brandveilig gebruik te worden aangevraagd. Een  gemeente kan vanwege de beheersbaarheid desondanks een meldings‐ of vergunningsplicht 

13

Richtlijnen huisvesting arbeidsmigranten Holland Rijnland 2013

in het leven roepen op grond van de huisvestingswet (n.l. om de (al dan niet tijdelijke)  omzetting van een zelfstandige woning naar kamergewijze bewoning voor logiesfunctie te  kunnen reguleren, waarbij de planologische strijdigheid een afzonderlijk spoor is.  2. Is het aantal personen per woning groter dan 4 dan moet men op grond van het Bouwbesluit  een gebruiksmelding doen en kan de gemeente op basis hiervan nagaan of handhaving nodig  is, in het volkshuisvestelijke en/of het planologische spoor.  3. Is het aantal personen per woning hoger dan 10 dan is een omgevingsvergunning brandveilig  gebruik nodig. Ook hier geldt dat dan nog het planologische spoor afzonderlijk doorlopen  moet worden     Kwaliteit overnachtingsplaatsen    Bij alle huisvestings‐ en logiesvormen, ongeacht de aard en oorspronkelijke functie van het betrokken  gebouw(en), dient voldaan te worden aan de volgende eisen:  1. De normen conform de Stichting Normering Flexwonen (SNF) of de  Branchegerelateerde  normen die voor de betrokken arbeidsmigranten in hoofdzaak gelden.  2. Alle huisvesting dient te voldoen aan het Bouwbesluit.  3. Dagelijks beheer met afspraken in een door de gemeente goed te keuren protocol ter  voorkoming van overlast in de omgeving.  4. Bijhouden van een nachtregister met namen van werknemers/ bewoners.  5. Per werknemer een handboek met huis‐ en leefregels in de taal van het land van herkomst.  6. Communicatieprotocol en klachtenregistratie.     Controle  De gemeente behoudt zich het recht voor om de gecertificeerde huisvesting steekproefsgewijs te  controleren. Zij zal haar controles echter primair richten op de niet‐gecertificeerde  huisvestingssituaties en overlastsituaties.     Basisnorm versus hogere norm   In deze beleidsregels worden de normen van de SNF beschouwd als de basisnorm waaraan  overnachtingsplaatsen altijd zullen moeten voldoen.  Dan gaat het bijvoorbeeld om de normen die  krachtens het Bouwbesluit gelden. Daarnaast kunnen gemeenten ervoor kiezen dat deze  huisvestings‐ en logiesvormen voorts dienen te voldoen aan de European Legal Labour Certificate  2012, zoals deze op de website van de stichting Keurmerk Internationale Arbeidsbemiddeling (SKIA)  staat. Deze stichting kan hierop (doen) toetsen, als een werkgever lid is van de SKIA. Dit keurmerk is  als bijlage 2 bij deze Beleidsregels gevoegd.  Deze hogere, of aanvullende “SKIA” norm heeft met  name te maken met goed werkgeverschap, het adequate beheer en het sociale aspect.    

5. Beleid voor diverse typen huisvesting     De Provincie Zuid‐Holland heeft in haar Woonvisie 2011‐2020 van 12 oktober 2011 aangegeven dat  er nog onvoldoende wordt ingespeeld op nieuwe structurele vraagstukken zoals het voorzien in  tijdelijke huisvesting voor arbeidsmigranten. Ten onrechte wordt deze problematiek aangezien als  tijdelijk met navenante oplossingen. Structurele oplossingen zijn echter wenselijk. Deze nota  probeert hieraan bij te dragen.      Algemene ruimtelijke uitgangspunten voor legalisering  Alvorens in te gaan op de diverse huisvestingstypen lijkt het goed om enkele algemene  uitgangspunten weer te geven die bij het geven van een juist antwoord op legaliseringvragen van  essentieel belang zijn. Het is goed om even stil te staan bij de betekenis van het woord legalisering.  Legalisering is het mogelijk maken van het gebruik van gebouwen en/of gronden voor huisvesting  arbeidsmigranten, waar dat op het ogenblik niet mag vanwege bepalingen/functies in het  bestemmingsplan. Legalisering kan een permanente legalisering betreffen, bijvoorbeeld via een  wijziging van het bestemmingsplan. Het kan ook een tijdelijke legalisering betreffen, bijvoorbeeld via 

14

Richtlijnen huisvesting arbeidsmigranten Holland Rijnland 2013

een vergunning/ontheffing voor 5 jaar op basis van een voor de Huisvestingswet gemaakte  verordening. Het planologische aspect (namelijk de functiewijziging) kan de gemeente later definitief  regelen, of juist niet als het gebruik voor huisvesting tijdelijk is tot de grond/het gebouw voor de  oorspronkelijke bestemming gebruikt gaat worden.  Deze algemene uitgangspunten zijn:  1. In delen van de regio geldt een Provinciaal restrictief ruimtelijke beleid met maximale  bebouwingscontouren. Er moet overeenstemming met de Provincie ontstaan over de  voorwaarden voor het bouwen cq functiewijziging buiten deze contour, als de gemeente  hiertoe de noodzaak vaststelt. Als hieraan voldaan kan worden is legalisering c.q. bouw  mogelijk. Als kanttekening hierbij moet genoemd worden: Nieuwe hotels, pensions en  andere vormen van huisvesting moeten binnen de contour worden gebouwd.   2. Het pand, c.q. het perceel, moet binnen een bepaalde beoogde termijn een passende  bestemming volgens een structuurplan, ‐visie, gebiedsvisie of het bestemmingsplan kunnen  krijgen. Inclusief checks op archeologie, monument etc. Dit is een hard criterium. Ook het  parkeren moet hierbij worden betrokken.  3. Gebieden met gemengde bestemmingen (wonen, bedrijfsdoeleinden, centrumdoeleinden) of  aan de rand van de bebouwing lenen zich over het algemeen beter voor locaties voor  arbeidsmigranten dan homogene woonbuurten. Bij een locatie in een woonbuurt moet ook  gekeken worden of deze sterk genoeg is om deze functie te dragen.  4. Het pand of perceel (of deel ervan) moet tijdig beschikbaar komen voor de doelgroep en lang  genoeg beschikbaar blijven.  5. Het pand/ perceel moet van een voldoende omvang zijn en stedenbouwkundig kunnen  passen met deze functie.  6. Verder moet de locatie parkeermogelijkheden hebben passend binnen het principe: twee  personen, één parkeerplaats voor een personenauto.  7. Er moet een exploitant zijn die bereid is het pand te exploiteren. Het beheer kan aan een  derde worden gegeven, mits men 24 uur, 7 dagen per week beheer kan regelen.      De leefbaarheid  Bij de beoordeling van de draagkracht van een woonbuurt kunnen informatiebronnen worden  gebruikt als wijkmonitoren waaruit blijkt wat een wijk of buurt kan “hebben”. Als een buurt boven  het gemiddelde scoort voor wat betreft leefbaarheid en sociale draagkracht geeft dit meer  mogelijkheden dan een laag scorende buurt. Gemeenten mogen algemeen geldende regels stellen  voor het aantal logiesgelegenheden per straat, per buurt, per dorp, etc., door middel van minimale  onderlinge afstanden tussen logiesgebouwen of logiesgewijs bewoonde woningen, percentages per  buurt, etc.     De ladder van huisvestingsvormen  De huisvesting van arbeidsmigranten kent de volgende voorkeursvolgorde, waarbij het laagste  nummer de grootste voorkeur aangeeft:  1. Logiesvoorzieningen in bestaande complexen in de bebouwde kom, de kernrandzone of een  dorpslint.  2. Logiesgewijze bewoning van woningen in de bebouwde kom.  3. Logiesvoorzieningen in bestaande gebouwen buiten de bebouwde kom, in het buitengebied  (bijv. bestaande (familie‐) hotels of voormalige hotels, voormalige bollenschuren of andere  agrarische gebouwen).  4. Nieuwbouw logiesvoorzieningen.  5. Tijdelijke onderkomens voor seizoensarbeidsmigranten op het agrarisch erf.  6. Huisvesting op recreatieterrein is alleen toegestaan als het bestemmingsplan hierin voorziet  (bestemming tijdelijke huisvesting voor tijdelijke werknemers).  In de volgende paragrafen werken wij deze algemene uitgangspunten concreet uit voor diverse typen  huisvestiging.   

15

Richtlijnen huisvesting arbeidsmigranten Holland Rijnland 2013

5.1 De logiesvoorzieningen in bestaande complexen in de bebouwde kom     Complexen, zoals winkels, kantoorpanden en schoolgebouwen  Bestaande complexen of gebouwen zoals bedrijfsgebouwen, kantoorpanden, schoolgebouwen,  asielzoekerscentra, vaartuigen of daarmee gelijk te stellen bebouwing mogen onder de volgende  voorwaarden gebruikt worden om arbeidsmigranten te huisvesten:   1. Er dient een gemeenschappelijke ruimte, niet zijnde sanitair/ of bergruimte, te zijn. Deze  ruimte is minimaal 40 m2 en bij meer dan 25 personen moet het minimaal vereiste  oppervlakte van deze ruimte vergroot worden met 1,5 m2 per persoon.   2. Er mogen geen belemmeringen ontstaan voor de omliggende functies.   3. De bestaande bebouwing mag alleen worden uitgebreid, indien dit een integrale  kwaliteitsverbetering van de locatie tot gevolg heeft en een meerwaarde heeft voor de  bewoners.  Tijdelijke huisvesting in dit soort complexen is te regelen met een vergunning op grond van de  Leegstandwet waarmee voor andere inwoners duidelijkheid is over de status van deze bewoning  (geen woningtoewijzing en geen permanente bewoning) en de periode ervan.    5.2  Logiesvoorzieningen in woningen in de bebouwde kom     Logiesgewijze bewoning eengezinswoningen en woonarken  Voor het logiesgewijze gebruik van woonruimte (incl. woonarken) voor de huisvesting van  arbeidsmigranten dient een onttrekkingvergunning te worden aangevraagd. Bovendien is een  omgevingsvergunning (conformiteit met het bestemmingsplan) voor de geplande logiesgelegenheid  nodig. Voor logies gelden andere Bouwbesluiteisen dan voor reguliere woonruimte. Bij handhaving  van deze situaties wordt prioriteit gegeven aan opheffen van brandgevaarlijke situaties en gevallen  van overbewoning boven het opheffen van strijdigheid met het bestemmingsplan.     Criteria voor logiesgewijze bewoning van woningen  Het huisvesten van arbeidsmigranten is in beginsel mogelijk in reguliere (grondgebonden) woningen,  mits dit past binnen de  omschrijving van de bestemming “woondoeleinden” in het betrokken  bestemmingsplan. Als deze bewoning door één huishouden voorschrijft is deze vorm van gebruik  door meerdere individuen niet mogelijk. Als het bestemmingsplan de functie wonen voorschrijft, kan  sprake zijn van toelaatbaarheid van logiesgewijs gebruik van de woning. Ook als mensen elders hun  hoofdverblijf hebben is deze vorm van bewonen niet in strijd met het bestemmingsplan. Het GBA is  geen bewijs dat men niet elders zijn hoofdverblijf heeft. De eigenaar kan, mits het bestemmingsplan  het toelaat, een onttrekkingvergunning (Huisvestingswet) aanvragen en de woning voor logies  inrichten (omgevingsvergunning).  De kwestie van het hoofdverblijf is niet eenduidig. Dit hangt af van de begripsbepalingen “wonen” en  “huishouden” in het betreffende bestemmingsplan. Als de bestemming “wonen” zonder verdere  afbakening t.a.v. huishouden in het bestemmingsplan, is het niet relevant waar bewoners hun  hoofdverblijf hebben. Het begrip “wonen” moet daarom op detailniveau beschrijven welke vorm wel  en welk niet op welke locatie wordt toegestaan.    5.3 De logiesvoorzieningen in bestaande complexen buiten de bebouwde kom     Complexen, zoals kantoorpanden en agrarische opstallen  Dezelfde voorwaarden als voor complexen binnen de bebouwde kom (zie 5.1) en daarnaast:  1. Voor wat betreft verbouw c.q. functieverandering gelden de Provinciale Structuurvisie en  Verordening Ruimte mede als kader.      Woningen met een (ondergeschikte) logiesfunctie (buitengebied)  Indien (agrarische of burger‐) woningen in het buitengebied een logiesfunctie hebben gekregen  (onttrekkingvergunning Huisvestingswet, planologische procedure) dienen deze te voldoen aan 

16

Richtlijnen huisvesting arbeidsmigranten Holland Rijnland 2013

dezelfde stedenbouwkundige randvoorwaarden als die van overige woningen in het buitengebied. Bij  het aanpassen van het bestemmingsplan, dan wel het afwijken daarvan, toont de initiatiefnemer aan  dat wordt voldaan aan de wettelijke eisen (onder andere Bouwbesluit en Bouwverordening waarin  opgenomen de gebruiksvergunning (in geval sprake is van meer dan 10 individuele personen) als  onderdeel van de omgevingsvergunning).     5.4 Nieuwbouw van logiesgebouwen     Nieuwbouw kamer‐ of appartementengebouwen  Nieuwbouw van gebouwen voor (vooral) huisvesting voor alleenstaanden en 2 persoons‐ huishoudens. Doelgroepen kunnen zijn arbeidsmigranten, starters, alleenstaande jongeren,  statushouders, expats, ex‐zorgpatiënten, etc. Deze gebouwen liggen bij voorkeur in de buurt van  voorzieningen (winkels, OV). Kortdurende verhuur mogelijk. Verhuur en toewijzing kunnen onder  meer via de gebruikelijke woonruimteverdelingregels verlopen. Deelgebruik door arbeidsmigranten  is voorstelbaar. Ook hier gelden de eisen van voldoende parkeergelegenheid c.q. fietsenstalling.     Nieuwbouw van logiesgebouwen  Het realiseren van nieuwe logiesgebouwen (geen reguliere woningen zijnde) ten behoeve van de  huisvesting van buitenlandse werknemers wordt onder de volgende voorwaarde toegestaan:   1. Nieuwbouw van deze gebouwen in de sfeer van woningbouw dient in of nabij de kernen  plaats te vinden aansluitend op een daartoe geschikte ontsluitingstructuur. Dit betreft o.a. de  kernrandzone van de kernen. De kernrandzone is een overgangszone tussen de bebouwde  kom en het buitengebied met daarin relatief veel bebouwing op korte afstand van elkaar en  met een ondergeschikte en/of afnemende agrarische functie. Bij twijfelgevallen behoeft  e.e.a. nader overleg met de Provincie.  2. Nieuwbouw van logiesgebouwen op bedrijventerreinen is toelaatbaar mits het  bestemmingsplan dit mogelijk maakt en de zonering hierin voorziet, of voorzien kan en de  ligging ervan voor de hand ligt, gezien de plaatsen waar arbeidsmigranten werkzaam zijn.  3. De nieuwe functie mag geen belemmering vormen voor de omliggende bestemmingen, c.q.  functies;  4. Bij deze vorm van huisvesting dient er een gemeenschappelijke ruimte, niet zijnde sanitaire  of bergruimte, te zijn. Deze ruimte is minimaal 40 m2 en bij meer dan 25 personen moet de  minimaal vereiste oppervlakte van deze ruimte vergroot worden met 1,5 m2 per persoon.  5. Voor wat betreft verbouw c.q. functieverandering in het buitengebied geldt het betrokken  Provinciale kader.  6. Bij nieuwbouw in het buitengebied dient te worden voldaan aan de eisen de Provincie.  Duidelijk is dat de provincie geen nieuwe woningen en woningsplitsing toestaat in het  buitengebied.  7. Ook voor deze logiesgebouwen gelden de bovenvermelde algemene eisen, zie hoofdstuk 3  en 4 van deze beleidsregels.    5.5 Logiesvoorzieningen op agrarisch bedrijf    De regel is dat arbeidsmigranten niet op het bedrijf wonen waar zij ook werken, dit is de  zogenaamde scheiding van brood en bed. Het verblijven van arbeidsmigranten bij of op een agrarisch  bedrijf is dus een uitzondering. Om deze reden is het verblijf op het agrarisch bedrijf aan strenge  regels gebonden. Dit beginsel leidt ertoe dat er alleen een uitzondering is voor seizoensarbeiders, die  gedurende de piek in de werkzaamheden op het agrarisch bedrijf verblijven. Werknemers mogen er  niet toe gedwongen worden om op het bedrijf waar zij werken te verblijven en moeten ten alle tijden  vrij zijn om elders huisvesting te kiezen. Deze alternatieve huisvesting moet dan wel voor handen  zijn.   

17

Richtlijnen huisvesting arbeidsmigranten Holland Rijnland 2013

 Regeling in bestemmingsplan buitengebied  Het verdient aanbeveling om in bestemmingsplannen voor het buitengebied een regeling op te   nemen voor het hebben van gastenverblijven voor (tijdelijke) werknemers bij agrarische bedrijven.  Deze verblijven zouden mogen liggen in de bestaande (hoofd)gebouwen of bijgebouwen of in de  vorm van tijdelijke woonruimten (woonunits) en dienen te voldoen aan de in het bestemmingsplan  gestelde eisen. Arbeidsmigranten mogen hier ten hoogste enkele maanden verblijven, in verband  met pieken in de werkzaamheden op het betrokken agrarische bedrijf.      Verbouwing / nieuwe bebouwing binnen agrarisch bouwblok  Onder de volgende voorwaarden kan de gemeente overwegen medewerking te verlenen aan een  planologische procedure om bestaande agrarische bebouwing c.q. nieuwbouw geschikt te maken en  in gebruik te nemen voor de huisvesting van buitenlandse werknemers:   1. Het moet gaan om de huisvesting van de werknemers die op het bestaande agrarische bedrijf  tijdens de piekperioden werkzaam zijn.  2. De huisvesting wordt beschouwd als bij het bedrijf behorend bedrijfsgebouw en dient binnen  de bestaande bebouwingsmogelijkheden gerealiseerd te worden voor wat betreft bouwvlak  en bouwhoogtes.  3. Leegstaande agrarische bedrijfswoningen mogen voor de huisvesting van arbeidsmigranten  gebruikt worden. Hierin zouden onder omstandigheden ook werknemers gehuisvest kunnen  worden die bij andere bedrijven in de directe omgeving werkzaam zijn.  4. Het maximale aantal te huisvesten mensen dient afgestemd te worden op de omvang van de  eigen bedrijfsactiviteiten van het betrokken bedrijf. Ook dient gekeken te worden naar de  bereikbaarheid van de locatie en de parkeervoorzieningen.   5. Indien nieuwbouw of inpandige verbouwing van een huisvestingsgedeelte bij een bedrijf  mogelijk is, zijn woonunits in principe niet toegestaan.  6. Indien verbouwing niet mogelijk is zijn woonunits toegestaan, mits het gaat om de  huisvesting van werknemers tijdens een piekperiode van maximaal 3 maanden (per 12  maanden). Zie hieronder.   7. Voor wat betreft (ver)nieuwbouw c.q. functieverandering in het buitengebied geldt overigens  het Provinciale kader.     Woonunits op agrarisch bedrijf (tijdelijke mogelijkheid)  Onder de volgende voorwaarden kan de gemeente overwegen medewerking te verlenen aan een  planologische procedure en omgevingsvergunning om tijdelijke woonunits op het agrarische bedrijf  te mogen plaatsen:   1. De tijdelijkheid van deze huisvesting moet onderbouwd zijn.  2. De woonunits worden toegestaan als er aantoonbaar sprake is van noodzaak tot piekopvang.  3. Er mogen pas woonunits op het bedrijf geplaatst worden als de ondernemer kan aantonen  dat andere mogelijkheden voor structurele huisvestingsvoorziening niet mogelijk zijn.  4. Het mag gaan op de huisvesting van maximaal 40 werknemers van het betrokken agrarische  bedrijf tijdens pieken in de werkzaamheden gedurende maximaal drie maanden per jaar.  5. De units worden binnen het bebouwingsvlak geplaatst en landschappelijk ingepast.  6. De woonunits mogen niet zijn toercaravans, kampeerauto's of tenten.  7. Als er een gecombineerd gebruik binnen de periode van 3 maanden op één bedrijf mogelijk  is, verdient dit de voorkeur t.o.v. woonunits op meerdere bedrijven.  8. Na afloop van de vergunningstermijn worden de units verwijderd. Hiertoe behoeft de  gemeente geen afzonderlijke aanschrijving te doen.    5.6 Logiesvoorzieningen op recreatie‐ of kampeerterrein    In principe is de bewoning van recreatieparken en kampeerterreinen door arbeidsmigranten  ongewenst. Hieronder staan voorwaarden en mogelijke uitzonderingssituaties, waaronder  arbeidsmigranten toch zouden kunnen verblijven op of nabij een recreatiepark of kampeerterrein.  

18

Richtlijnen huisvesting arbeidsmigranten Holland Rijnland 2013

   Bewoning van chalets of stacaravans op kampeer‐ en recreatieterreinen   De huisvesting van arbeidsmigranten op of grenzend aan bestaande recreatiebedrijven behoort tot  de mogelijkheden mits het bestemmingsplan het expliciet toelaat en er een strikte scheiding wordt  aangebracht tussen het recreatieve product (de camping/het park met al haar voorzieningen,  standplaatsen en ‐accommodaties) en de huisvesting voor buitenlandse werknemers. Deze scheiding  houdt niet alleen een fysieke afscheiding d.m.v. een hek of haag in, maar tevens het voeren van een  volledig gescheiden bedrijfsvoering. Hiermee wordt voorkomen dat er een menging ontstaat tussen  twee zeer van elkaar verschillende gebruikersgroepen die zijn effect kan hebben op de beleving van  het toeristisch recreatief product.      Afspraken gemeente, verhuurder en huurder over beheersbaarheid   In het kader van de beheersbaarheid zullen tussen verhuurder en huurder afzonderlijke afspraken  gemaakt worden om de huisvesting zo adequaat mogelijk te kunnen regelen. Het bijhouden van een  nachtregister is één van die afspraken. Gemeenten kunnen aanvullende voorwaarden stellen om te  voorkómen dat recreatieterreinen, gelegen buiten de maximale bebouwingscontouren, permanent  door wisselende groepen arbeidsmigranten worden bewoond. Dit gebruik zal bijvoorbeeld gekoppeld  worden aan bepaalde maanden, bijvoorbeeld van april tot oktober. Om voortgezet gebruik te weren  zal bijvoorbeeld bepaald kunnen worden dat de nutsaansluitingen buiten deze maanden  aantoonbaar buiten gebruik gesteld blijven.     Kampeer‐ en recreatieterreinen in geheel inzetten voor huisvesting arbeidsmigranten  Indien ondernemers desondanks hun gehele (bijv. verouderde) recreatieve product willen  aanwenden ten behoeve van de huisvesting van arbeidsmigranten behoort dit, onder strikte  voorwaarden (die bijv. de tijdelijkheid en omkeerbaarheid van deze situatie betreffen) tot de  mogelijkheden.    

6. Overgangsbepaling     Vormen van huisvesting die afwijken van deze richtlijnen en die bestaan op het moment van  inwerkingtreding hiervan dienen aan de betreffende gemeente te worden gemeld en kunnen blijven  bestaan tot maximaal 2 jaar na de datum van vaststelling van deze richtlijnen. Na deze  overgangstermijn van 2 jaar dient de afwijkende vorm van huisvesting te zijn beëindigd dan wel in  overeenstemming te zijn gebracht met het bestemmingsplan.    

7.  De uitwerking van deze richtlijnen     Publiekrechtelijk kader  De gemeenten beschikken over een juridisch instrumentarium om deze richtlijnen toe te passen en  te handhaven. Te denken valt aan:   Autonome verordenende bevoegdheid op basis van de Gemeentewet;   Wet ruimtelijke ordening, bestemmingsplan en/ of beheersverordening;   Huisvestingswet, bijv. verordening regelende het omzetten van zelfstandige in onzelfstandige  woonruimte;   Leegstandwet en –verordening;   Wet Algemene Bepalingen Omgevingsrecht;   Bouwbesluit;   Bouwverordening;   Belastingheffing;   GBA;   Algemene Plaatselijke Verordening (basis van Nachtregister).   

19

Richtlijnen huisvesting arbeidsmigranten Holland Rijnland 2013

 Overeenkomsten  Daarnaast kunnen gemeenten per werkgever of per huisvester afspraken maken over het clusteren  en/ of combineren van bijvoorbeeld procedures voor meerdere panden/ percelen die in gebruik zijn  zodat efficiency en kostenbeperking bereikt kan worden.   

8. Het vervolg    De gemeenten stellen één of meerdere overzicht(en) op van locaties waar nieuwe vormen van  huisvesting kunnen worden gerealiseerd. Hierbij weegt de gemeente de behoefte aan huisvesting en  de mogelijkheden tot het scheppen hiervan tegen elkaar af.   

9. Literatuurlijst    Bij het schrijven van deze richtlijnen is gebruik gemaakt van het beleidskader van de gemeente Horst  aan de Maas, is gekeken naar voorbeelddocumenten uit de regio West‐Brabant, de Stadsregio  Eindhoven (SRE) en de regio Noordkop. Afhankelijk van de specifieke omstandigheden van een regio  zien we accentverschillen.       Deze Richtlijnen kunnen worden aangehaald als:     “Richtlijnen huisvesting arbeidsmigranten in de regio Holland Rijnland d.d. …………2013.    

20

Beleidskader huisvesting arbeidsmigranten Holland Rijnland 2013

Bijlage 1. Menukaart keuzemogelijkheden gemeenten.    Keuzevrijheid  gemeente /  Aspect  Basisnorm  logiesfunctie 

 

Toelichting 

Ne e 

De door de SNF (Stichting Normering Flexwonen) gehanteerde normen zijn  onder meer de wettelijk voorgeschreven normen.   Zie bladzijde 14 van het Toetsingsdeel, Kwaliteit logies‐/ verblijfsfunctie.   De SNF zetelt in Tilburg, Reitseplein 8,  5037 AA Tilburg, postadres Postbus  5000 LG Tilburg, www.normeringflexwonen.nl  De SKIA normen betreffen normen die voortvloeien uit goed  werkgeverschap en zien op beheer en het sociale aspect. Het staat aan  gemeenten vrij om voldoen hieraan te eisen, los van een evt. lidmaatschap  van de betrokken werkgever  van stichting SKIA.  Afhankelijk van het type woonbuurt kan een gemeentebestuur er voor  kiezen om de logiesfunctie te weren, toe te staan onder voorschriften of  geheel vrij te laten.  Afhankelijk van de sociale draagkracht van een buurt (die op een objectieve  wijze, bijvoorbeeld uit een wijkmonitor, dient te blijken) kan het  gemeentebestuur ervoor kiezen om de logiesfunctie toe te staan,  toe te  staan onder voorschriften en/of beperkingen of geheel te weigeren.    Het staat een gemeentebestuur voorts vrij om de logiesfunctie in andere  bestemmingen dan wonen (kantoren, winkels, etc..) mogelijk te maken,  onder  het stellen van voorschriften.  De keuze hiervoor en de argumentatie is  aan het gemeentebestuur  gelaten. De Provincie zal hieraan haar medewerking moeten geven. 

Aanvullende norm  Ja  logiesfunctie 

Logies in  homogene  woonbuurten  Logies in  gemengde  buurten 

Logies buiten  Bebouwings‐ contouren  Omvang  logiesgebouw 

Ja 

Ja 

Ja 

Ja 

Logiesfunctie op  Ja  recreatieterreinen  en bedrijfspanden 

Inzet wettelijk  instrumentarium 

Ja 

Melden  logiesgebruik van  woningen  Gebruik bed‐voor‐ bed regeling   

Ja 

Ja 

Het gemeentebestuur bepaalt de maximale omvang van een logiesgebouw  of –voorziening. Deze beleidsregels kennen een onderscheid tussen  kleinschalig (onder de 100 plaatsen) en grootschalig (boven de 100  plaatsen).   Het gemeentebestuur bepaalt onder welke voorschriften en/ of  beperkingen recreatieterreinen en/of bedrijven voor de logiesfunctie voor  arbeidsmigranten gebruikt mogen worden of blijven.  Deze functie kan ook  worden afgebouwd in relatie tot de toepassing van de bed‐voor‐bed  regeling.  Voor zover deze locaties buiten de maximale bebouwingscontour  liggen heeft de Provincie hierbij ook een eigen rol en verantwoordelijkheid.  Planologische instrumenten uit de Wet op de ruimtelijke ordening (Wro)  kunnen een definitieve situatie regelen.   Overwogen kan worden om op basis van de Wet algemene bepalingen  omgevingsrecht (Wabo) huisvesting voor een tijdelijke periode  planologisch te regelen.  Ook kunnen de instrumenten op basis van de  Gemeentewet en de Huisvestingswet (o.a. onttrekkings‐/  splitsingsvergunning, etc..) ingezet worden om tijdelijke situaties te  regelen.   Bovenop de voorschriften van het Bouwbesluit kan een gemeentebestuur  bepalen dat elk gebruik van een woning, dan wel een andersoortig gebouw  voor de logiesfunctie aan haar gemeld wordt.  Het gemeentebestuur bepaalt op welke wijze de nieuwe bed‐voor‐bed  regeling in lokale situaties wordt ingezet. 

1

European European Legal Labour Certificate 2012 2012

SKIA - Stichting Keurmerk Internationale Arbeidsbemiddeling M: +31-(0)6-11600899 T: +31-(0)85-2737920 E: [email protected]

I: www.skia-eu.org Kvk: 18081724 Rabobank: 10.27.28.860

‘E E RLI J KE HUI SV E STING V E RDI E NT EE N KEU RME RK’

.2.

KEURMERK - EUROPEAN LEGAL LABOUR CERTIFICATE .......................................................................................... 3 KEURMERK ................................................................................................................................................................ 3 Systematiek ........................................................................................................................................................................ 3 Kwalificatie criteria ............................................................................................................................................................ 3 Bonussysteem .................................................................................................................................................................... 3

CRITERIA ADMINISTRATIEVE AUDITS ........................................................................................................................... 4 Prefab Unit Certificaat (PUC) (
) ...................................................................................................................................... 5 Huisvestingsadministratie (HVa) () ................................................................................................................................ 7 Goed Werkgeverschap (GWA+HVA) () ..................................................................................................................... 9 CAO e/o NEN Controle (CAO+GWA+HVA) () ......................................................................................................... 11

CRITERIA HUISVESTING INSPECTIE .............................................................................................................................. 12 Huisvestingscriteria.......................................................................................................................................................... 12

BIJLAGE: BEPALING WONINGDEFINITIE ....................................................................................................................... 16 Soort locatie ..................................................................................................................................................................... 16 Locatie eenheid ................................................................................................................................................................ 17

BIJLAGE: TOELICHTING WOONRUIMTE........................................................................................................................ 18 Soort woning en m2 ......................................................................................................................................................... 18 Woonruimte ..................................................................................................................................................................... 18 Berekening m2 per persoon ............................................................................................................................................ 20

BIJLAGE BRANDVEILIGHEID ........................................................................................................................................ 21 BIJLAGE: LEEFBAARHEID EN ALGEMENE VEILIGHEID ...................................................................................................... 23

SKIA werkt met een transparante organisatiestructuur. Informatie over haar beleid, criteria, procedures en voorwaarden zijn vrij toegankelijk via de website. Specifieke informatie over, voor en van belang voor enkel de aangesloten partijen zijn via het register toegankelijk. Website (http://www.skia-eu.org/): 1. Beleid 2012 2. Keurmerk - European Legal Labour Certificate 3. (Locale) Overheid 4. Aanmeldingsprocedure 5. Certificeringsprocedure 6. Controlerende Instellingen (CI’s) 7. Tarieven 8. Algemene Voorwaarden Register (http://register.skia-eu.org/): 1. Service Level Agreement 2. Werkinstructie 3. (Locale) Overheid convenanten en beleidsnotities 4. Bed-voor-Bed regeling 5. Procedure Register

2 - 2012 - Keurmerk ELLC.Docx

Versie 5-3-2012

.3.

KEURMERK - European Legal Labour Certificate KEURMERK SKIA – Stichting Keurmerk Internationale Arbeidsbemiddeling - is een autonome en onafhankelijke stichting met een eigen verantwoordelijkheid. De stichting is geregistreerd bij de Kamer van Koophandel onder nummer 18081724. Het doel omschreven in haar statuten is: “Het erkennen van organisaties, die arbeidsmigranten bemiddelen, conform de normen en criteria zoals vastgelegd in het Keurmerk European Legal Labour Certificate, door het controleren en toezicht houden op de kwaliteit en handelen van de organisaties en haar huisvestingslocaties, aan de hand van de normen en criteria van het Keurmerk”.

SYSTEMATIEK De systematiek van SKIA houdt, kort gezegd, in dat alle organisaties die arbeidsmigranten huisvesten, te werk stellen of beleveren SKIA gecertificeerd kunnen worden. Daarvoor dient de organisatie in opdracht van SKIA frequent gecontroleerd te worden door een onafhankelijk Controlerende Instelling op een aantal administratieve processen en fysieke inspecties van de locatie(s).

KWALIFICATIE CRITERIA De opgestelde criteria worden gewaardeerd en beoordeeld met de status Conform (C) of Niet Conform (NC). Indien de waardering NC wordt gegeven zal dit gekwalificeerd worden met een Major (M+) of minor (m-) of een aanbeveling (A). Per criteria is de kwalificatie vooraf bepaald. Iedere afwijking zal worden gemotiveerd met een toelichting. • Aanbeveling (A). Een aanbeveling is een aandachtspunt voor of advies aan de onderneming om het geconstateerde te corrigeren ter verduidelijking van de organisatie of verbetering van de locatie en/of woonsituatie. o Zes aanbevelingen tellen als een minor. • Minor (m-). Een minor wordt gezien als een afwijking van de gestelde criteria waarbij de onderneming het geconstateerde dient te corrigeren. o Drie minors tellen als een Major. • Major (M). Een Major afwijking wordt gezien als een zwaarwegende afwijking van de gestelde criteria waarbij de betrouwbaarheid en/of veiligheid van de onderneming en/of locatie in gedrang komt. De soorten kwalificaties en weging voor de status zijn voor zowel de administratieve audits als de huisvestingsinspecties gelijk. Status

Wegingsscore

A (0,5 punten)

m- (3 punten)

M+ (9 punten)

min.*

max.*

min.*

max.*

min.*

max.*

Goedgekeurd:

Weging 0 t/m 2,5

0

5

0

0

0

0

Herbeoordeling:

Weging 3 t/m 8,5

6

17

1

2

0

0

Herkeuring:

Weging 9 t/m 26,5

6

30**

3

8

1

2

Afgekeurd: Weging >27 0 30** 9 >9 3 >3 *De toepassing van de weging voor minimaal en maximaal is altijd een optelsom van alle constateringen die resulteren in een totaalweging die de status aangeeft. | ** maximaal aantal te geven aanbevelingen.

BONUSSYSTEEM In de certificeringsprocedure is een protocol opgenomen waarbij goed georganiseerde en geadministreerde organisaties en gedegen huisvesting worden beloond in een frequentie systeem. Deze beloning is gebaseerd op de behaalde resultaten. Hoe lager de wegingsscore des te hoger is de beloning. 2 - 2012 - Keurmerk ELLC.Docx

Versie 5-3-2012

.4. CRITERIA ADMINISTRATIEVE AUDITS Binnen het traject van de administratieve audits (controle) is een onderscheid te maken in enkele administratieve opvolgende processen. • Prefab Unit Certificaat (PUC) (
) • Huisvestingsadministratie (HVA) () • Goed Werkgeverschap (GWA+HVA) () • CAO (CAO+GWA+HVA) () Een (uitzend)organisatie/werkgever zal, vanwege haar veelzijdige en verantwoordelijke invulling, meer en breder te maken hebben met de arbeidsmigrant. Binnen de branche organisatie wordt middels de CAO rechten en plichten, richtlijnen opgelegd die van toepassing zijn op de uitvoering en doelstelling van de (uitzend)organisatie of werkgever. Veel zaken zijn daarmee geborgd en kunnen regulier gecontroleerd worden binnen een NEN of CAO certificering. Alle overige taken die in relatie staan tot de arbeidsmigrant zullen met een GWA uitgelicht worden en volgens de opgestelde criteria gecontroleerd worden. Om organisaties niet overbodig te belasten voor het willen voldoen aan regelgeving en een gedegen certificering is SKIA van mening dat administratieve audits gecombineerd moeten kunnen worden. Hierbij wordt tijd en dus indirect kosten bespaard. Organisaties die een CAO en/of NEN controle dienen te ondergaan kunnen in het kader van de SKIA certificering gebruik maken van de faciliteiten dit in één afspraak te realiseren. De rapportage dient echter gescheiden te worden opgeleverd om de vragende partijen te kunnen bedienen. Een vastgoedaanbieder of unitbouwer heeft echter geen directe of rechtstreekse bemiddeling in het proces van de arbeidsmigrant. Het beschikbaar stellen van huisvesting wordt veelal gedaan door bemiddeling. Echter ook deze organisaties dienen aan te kunnen tonen dat de aangeboden huisvesting is voorzien van de juiste certificeringen en binnen de lokale overheid voldoet aan de door hen gestelde eisen. Door een PUC of HVA wordt een garantie ingebouwd die de volgende “huurder” met voordeel kan faciliteren.

2 - 2012 - Keurmerk ELLC.Docx

Versie 5-3-2012

.5. PREFAB UNIT CERTIFICAAT (PUC) (

) Er is gekozen om te komen tot een keurmerk dat registratie en certificering mogelijk maakt voorafgaand bewoning. Dit is vooralsnog enkel mogelijk bij vooraf gefabriceerde en tijdelijke units. In 2012 zal dit als pilot draaien waarbij haalbaarheid, zekerheden en garantie worden onderzocht. Voor aanvang bouw van deze units wordt deze getoetst op wettelijke regelgeving en de criteria op basis van bewoning. De facilitaire, brandveilige, hygiënische en leefbare overwegingen zijn hierin in basis meegenomen. Een geregistreerde en gecertificeerde prefab unit is in het vervolgtraject voordelig. De toetsing na bewoning blijft gelijk waarbij de succesfactor voor goedkeuring verhoogd wordt. Voor een controle op de PUC geeft SKIA opdracht aan een onafhankelijke Adviesbureau met bouwplantoetsers in haar expertise. Het adviesplan ligt ten grondslag aan de registratie. 1.

PUC - Aanmelding • Inschrijving van de tijdelijke unit door de fabrikant die de certificering aanvraagt. o Het type en tenaamstelling van de mobiele unit wordt geregistreerd. Dit dient een uniek en herkenbaar kenmerk te hebben. o De onderliggende bouw- en werktekening, pakket van eisen, van het type is ingediend.  De aanvraag bij SKIA is minimaal gelijk aan de aanvraag voor een reguliere omgevingsvergunning.  www.omgevingsvergunning.nl o Checklist van SKIA criteria die aanvullend een reguliere omgevingsvergunning van toepassing zijn.  Deze checklist zal tijdens de pilot vorm krijgen waarbij de toegevoegde waarde van de registratie helder wordt. De criteria zullen hoogwaardige meerwaarde dienen te geven ten opzichte van concurrerende reguliere fabrikanten.

2. Toetsing Landelijk Bouwbesluit • De bouw- en werktekening wordt getoetst op het landelijk Bouwbesluit. o Bij aanvraag wordt de meest recente versie van het Landelijk Bouwbesluit gehanteerd, deze revisie versie dient zichtbaar te worden in de toetsing. o Toetsing is mede op basis van technische eisen vanuit het landelijk Bouwbesluit. o Checklist van SKIA criteria die aanvullend deze toetsing van toepassing zijn.  Deze checklist zal tijdens de pilot vorm krijgen waarbij de toegevoegde waarde van de registratie helder wordt. De criteria zullen hoogwaardige meerwaarde dienen te geven ten opzichte van concurrerende reguliere fabrikanten. 3. Toetsing Lokale bouwverordening • De aanvraag wordt getoetst op het model bouwverordening van VNG. o De aanvraag wordt op de meest recente versie van het VNG bouwverordening model getoetst, deze revisie versie dient zichtbaar te worden in de toetsing. o Dit geeft de gemeente de gelegenheid het model te toetsen op afwijkingen in hun eigen regulier beleid t.o.v. het model VNG. 4. Prefab Unit Certificaat – Keurmerk toekennen • Na positieve beoordeling van bovenstaande punten wordt de unit met het unieke kenmerk geregistreerd als een SKIA PUC. o Het bouwplan met het plan van eisen is hiermee geschikt voor fabricage. 2 - 2012 - Keurmerk ELLC.Docx

Versie 5-3-2012

.6.

5. Fabricage • Na registratie kan de fabrikant overgaan op fabricage van het type unit. • Gedurende dit proces zijn ad-hoc inspecties op basis van het plan van eisen mogelijk. 6. Oplevering • De op te leveren units bij eindgebruiker worden op basis van een (nog vast te stellen) percentage getoetst door een inspecteur. • De overdracht van fabrikant naar eindgebruiker is onderdeel van deze inspectie. • De fabrikant heeft na oplevering de garantie dat de units zijn geregistreerd. • De eindgebruiker heeft na oplevering de garantie dat de units conform de criteria zijn opgeleverd. 7. Prefab Unit Certificaat – Eindgebruiker • De fase 1 registratie ontvangt per locatie (bijvoorbeeld recreatieterrein) een SKIA certificering met als specificering de mobiele units. • Indien de eindgebruiker een SKIA onderneming is zullen de locatie-eenheden worden opgenomen in het register onder verantwoordelijkheid van deze onderneming. Het vervolgtraject is gelijk aan de reguliere certificering. (In de pilot zal ook worden onderzocht om de eindgebruiker meer voordelen te laten behalen bij ingebruikname van een SKIA CMU.) • Indien de eindgebruiker geen SKIA onderneming is zullen de locatie-eenheden worden geregistreerd met specifieke vermelding hiervan. De niet SKIA onderneming zijnde eindgebruiker kan en mag nimmer gebruik maken van de SKIA certificering in haar uitingen. In de pilot zal een protocol worden opgesteld waarbij waarborgen van de SKIA certificeringen zijn opgesteld en waar garantie geborgd dienen te worden ten opzichte van niet SKIA ondernemingen. • SKIA zal in de pilot onderzoeken hoe de SKIA CMU ter plaatse en publiekelijk herkenbaar kan worden gemaakt. Dit dient in de fysieke certificering op de unit zelf tot uiting dienen te komen als ook in het register. • De fabrikant wordt opgenomen in het register van vastgoedaanbieders. De specifieke PUC registratie zal daarbij worden vermeld. 8. PUC – upgrade • Indien het Landelijk Bouwbesluit een recentere revisiedatum krijgt is het voor de fabrikant mogelijk de PUC te upgraden. De stappen 2 en 3 zullen dan worden doorlopen.

Het huidige sanctiebeleid van de certificeringsprocedure SKIA is op de PUC niet van toepassing. Er zal gedurende de pilot aan de hand van gedegen onderzoek een sanctiebeleid worden opgesteld. Het sanctiebeleid zal de minimale eisen en kwaliteit van het huidige sanctiebeleid nooit ondermijnen.

2 - 2012 - Keurmerk ELLC.Docx

Versie 5-3-2012

.7. HUISVESTINGSADMINISTRATIE (HVA) ( ) Voor een controle op de Huisvestingsadministratie geeft SKIA (in overleg) opdracht aan een onafhankelijke Controlerende Instelling. Het inspectiedocument dat tijdens de controle wordt gebruikt staat op www.skiaeu.org (zie bijlage). Bij controles ten behoeve van vaststelling van de huisvestingsadministratie wordt de organisatie gecontroleerd op de volgende punten: 1.

Kamer van Koophandel • Een uittreksel van de Kamer van Koophandel, niet ouder dan zes maanden, is beschikbaar. o Doel van het uittreksel is het verifiëren van de omschreven doelstelling, deze dient overeen te komen met de bedrijfsuitvoering. • Eventuele nevenactiviteiten die van invloed zijn op of belangen hebben in de organisatie dienen middels kamer van koophandel registratie bekend te zijn/gemaakt te worden. o De hiërarchie van de organisatie dient door een organisatie structuur inzichtelijk te zijn, onafhankelijk welke plaats de organisatie in deze structuur inneemt. Minimaal dient te kunnen worden herleidt naar de verantwoordelijke organisatie/rechtspersoon. o Aantoonbaar maken door digitaal beschikbaar uittreksel KvK. • Een digitale kopie van deze uittreksels zijn onderdeel van de rapportage. • Plaats van activiteiten in relatie tot huisvesting en/of arbeidsmigranten dienen in de hiërarchie van het bedrijf te zijn gemeld. o Een ondertekende verklaring van de directie om dit te bevestigen is onderdeel van de rapportage.

2. Overzicht huisvestinglocaties. • De organisatie beschikt over een inzichtelijke registratie en actueel overzicht (vorig en huidig boekjaar) van alle huisvestinglocaties: o Welke het keurmerk dragen. o Onder de certificering wensen te behoren (alleen van toepassing voor vastgoedondernemers). o Die toegepast worden in de huisvesting van arbeidsmigranten van de organisatie. • De huisvestinglocaties zijn inzichtelijk geregistreerd met daarbij vermeld: o Soort woning o Adres – postcode – plaats o Contacttelefoonnummer o Bepaalde Capaciteit woning (indien niet bepaald geschatte capaciteit). o Huidig aantal bewoners (i.v.t.) o Naam locatie i.g.v. Hotel, pension, recreatieterrein, etc. o Locatie eenheid. • Per locatie is aantoonbaar door/van welke organisatie/partij de locatie is (in)gehuurd/ in beheer is genomen. 3. Registratie (historie) huisvestinglocaties. • Het actuele huisvestinglocaties overzicht, inclusief historie, is volledig geactiveerd in het register • De organisatie verplicht zich tot het actueel houden van het register door mutaties periodiek, naar aard van de organisatie, te actualiseren. o Tijdens de audit worden deze overzichten (vorig en huidig boekjaar en eventueel indien noodzakelijk historie) gecheckt met de registratie in het register. o Kolommenbalans (vorig en huidig boekjaar) waarop de huisvesting huren en/of assuranties en/of eigendom van de locaties verantwoord staan.

2 - 2012 - Keurmerk ELLC.Docx

Versie 5-3-2012

.8. o In geval van verloning dienen de aantallen van de loonadministratie overeen te komen met de huurkosten die in de administratie zijn opgenomen voor die betreffende periode. De aantallen moeten representatief zijn conform het vermelde onder looncessie. o De door de auditor gecheckte overzicht(en) word(en)t direct digitaal aangeleverd bij SKIA ter grondslag van de rapportage. o De organisatie verplicht zich tot het houden van een gedegen en te controleren huisvestingsadministratie. Voor iedere periode moet de status inzichtelijk en herleidbaar zijn. Dit betekend dat historie bekend moet zijn en inzichtelijk. Daarnaast is deze administratie volgens de richtlijnen in het register geactualiseerd. o Werkgever verplicht zich tot het periodiek updaten van dit overzicht. In de jaarlijkse administratieve controle moeten deze updates overeenstemmen met de perioden. o Bij een discrepantie, waarbij er meer arbeidsmigranten worden belast dan er slaapplaatsen zijn (in)ge/verhuurd en/of waarbij eerdere perioden niet overeenstemmen met de aangeleverde overzichten is het sanctiebeleid van toepassing. 4. Toetsing huisvestinglocaties wetgeving. • De organisatie beschikt over alle van toepassing zijnde vergunningen per locatie. o Afhankelijk toepassing woning is gebruiksvergunning van toepassing. o Afhankelijk soort huisvesting is een Brand Meld Installatie en de daarbij behorende vergunningen en rapportage/inspectierapporten beschikbaar. De organisatie dient de lokale regelgeving te kennen en geadministreerd te hebben. Dit is toetsbaar en aantoonbaar verwerkt in de administratie. Informatieplicht & aanbeveling. # personen woonvorm Verplichte Verplichte Omgevingsvergunning voor Gebruiksmelding brandveilig gebruiken (gebruiksvergunning) ≤4 A–C–D* Nee Nee >4 A–C–D* Ja Nee > 10 A–C–D* Nee Ja >2 B–D–E–G ** Nee Ja * indien in gebruik voor wonen - ** indien in gebruik voor logies Voor toelichting op soort woonvorm zie punt 1 bij huisvestingscriteria. Bovenstaand overzicht zijn richtlijnen. In geval van afwijkingen aan de lokale regelgeving dient de organisatie dit door middel van correspondentie aan te tonen. De organisatie is eindverantwoordelijke. SKIA kan hiervoor enkel een adviserende rol in geven. 5. Model Bed voor Bed regeling (indien van toepassing) • De organisatie heeft een aantoonbare aanmelding voor de Bed voor Bed regeling. • Korte voortgangsrapportage van de status van deze regeling. o Garantiestelling organisatie dat alle in het beheer zijnde locaties zijn opgenomen in het SKIA register.  Bij afwijkingen is het sanctiebeleid van toepassing.  Afhankelijk zwaarte en reden afwijking is melding aan gemeente mogelijk. • Organisatie geeft wel/niet aan gericht ondersteuningsadvies van SKIA te wensen. o SKIA zal hiervoor een op het adviesverzoek gerichte specialist aanwijzen.

2 - 2012 - Keurmerk ELLC.Docx

Versie 5-3-2012

.9. GOED WERKGEVERSCHAP (GWA+HVA) ( ) Voor een controle op Goed Werkgeverschap geeft SKIA, in overleg met de onderneming, opdracht aan een onafhankelijke Controlerende Instelling. De onderneming wordt gecontroleerd op een groot aantal controleerbare en meetbare aspecten in het administratieve proces. Het inspectiedocument dat tijdens de controle wordt gebruikt staat op www.skia-eu.org (zie bijlage). Bij controles ten behoeve van verkrijging van het SKIA keurmerk wordt de organisatie voor Goed Werkgeverschap gecontroleerd op de volgende punten: 1.

Huisvestingsadministratie (HVA) • De criteria uit de Huisvestingsadministratie (HVA) zijn onderdeel van deze audit.

2. Branche organisatie • De organisatie is aangesloten bij een branche organisatie (indien van toepassing, geen verplichting). o Indien aangesloten bij branche organisatie:  Vermelding van aansluiting bij een branche organisatie is schriftelijk en digitaal (website branche-organisatie en eigen website) aantoonbaar.  De CAO voorwaarden worden door de branche organisatie gecontroleerd. De wijze waarop zal worden vermeld en het resultaat/rapport is aantoonbaar. o Indien de organisatie niet is aangesloten bij branche organisatie:  Welke controle methodiek wordt gehandhaafd om aan te tonen dat de minimale wettelijke kaders worden nageleefd.  Bij geen controle methodiek zal de CI de administratie controleren op de minimale wettelijke kaders.  Organisatie wordt geadviseerd over branche organisaties voor het uitvoeren van gerichte CAO’s. 3. Certificering NEN 4400-1 of NEN 4400-2. • De onderneming dient aantoonbaar schriftelijk en digitaal (www.normeringarbeid.nl) geregistreerd en gecertificeerd te zijn volgens de NEN 4400-1 of NEN 4400-2. Van deze normering moet een aantoonbare rapportage beschikbaar te zijn waarin de volgende punten als positief zijn aangemerkt. o Schriftelijke en getekende 2-talige (incl. landstaal) arbeidsovereenkomst aanwezig. In de arbeidsovereenkomst is tenminste omschreven: functie, arbeidstijden, uur/periodeloon. o Controle op daadwerkelijke loonbetaling, van minimaal het WML en indien van toepassing het CAO loon. Werkgever stelt per loonafrekening een loonstrook aan de werknemer ter beschikking van elke reguliere loonbetaling. o Werkgever heeft een getekende verklaring van de werknemer voor ontvangst van de veiligheidsvoorschriften (BHV (de organisatie heeft voor BHV begeleiding gezorgd, niet iedere werknemer moet BHV hebben!) en ARBO), bij voorkeur in de arbeidsovereenkomst geregeld. • Ondernemingen die van overheidswege niet zijn gebonden aan de verplichting van NEN (voorbeeld LTO) dienen een controlesystematiek te ondergaan die minimaal bovengenoemde onderwerpen kan toetsen. De CI kan hierin adviseren. Advisering, opvolging en implementatie is gebonden aan een maximale periode van 1 jaar. Dit traject wordt onafhankelijk deze audit uitgevoerd. 4. Registratie arbeidsmigranten • Duidelijke registratie, procedure en uitvoering van controle van identiteit en arbeidsgerechtigdheid van de arbeidsmigrant. • Verzamelloonstaat (vorig en huidig boekjaar waarop de niet permanent in Nederland gevestigde werknemers verantwoord worden). 2 - 2012 - Keurmerk ELLC.Docx

Versie 5-3-2012

.10. 5. VCU • De werkgever is VCU-gecertificeerd (indien van toepassing, geen verplichting). 6. Verzekeringen. • Controle op voldoende verzekeringen van goederen en zaken die betrekking hebben tot de huisvesting bij de (uitzend)organisatie en inlener (indien van toepassing). De controle richt zich op aantoonbaar aanbod, uitvoering (polissen) en afdracht van de verzekering. Deze dienen beschikbaar te zijn (vorig en huidig boekjaar). o Werkgever heeft aanbod Zorgverzekeringen aan alle werknemers. o Werkgever heeft Aansprakelijkheidsverzekering bedrijven en beroepen afgesloten. o Werkgever heeft een Inzittendenverzekering afgesloten voor (bedrijfs)auto’s/busjes. o Werkgever heeft een WEGAM (vergelijkbare) verzekering afgesloten.  Voor de WEGAM verzekering mogen alternatieven worden gebruikt die aantoonbaar de lading van de dekking van de WEGAM waarborgen. o Aanbeveling  De arbeidsmigrant is geattendeerd op de mogelijkheden, zowel inhoudelijk als toegelicht, van een WA verzekering. De organisatie kan aantoonbaar maken dat deze optie is geboden. 7. Looncessie • De vanuit het loon te betalen bijdrage voor huisvesting en vervoer van en door de werknemer komt overeen met het contractueel vastgestelde. o Het bedrag welke op het loon wordt ingehouden overstijgt de werkelijke woonlasten van de verstrekte woongelegenheid (aantoonbaar) niet. o Het totaal in te houden bedrag bedraagt niet meer dan 25% van het, met in achtneming van de cao toegekende naar tijdsruimte vastgestelde, bruto loonbedrag (op basis van 36/40 uur(afhankelijk branche/CAO), exclusief vakantiebijslag, toeslagen, vergoedingen, overuren en compensatie-uren). • Ter verificatie is inzage in loonadministratie en personeelsadministratie noodzakelijk. • Het totaal aantal werknemers waarvoor sessie in loon wordt toegepast is de minimum totaalcapaciteit van uw huisvesting. • Dubbele inkomsten voor huur op hetzelfde bed is niet toegestaan. 8. Informatieplicht • De (uitzend)organisatie verplicht zich tot het aantoonbaar verstrekken van informatie aan de arbeidsmigrant in het thuisland. o Deze informatie (kosten – huisvesting – verzekeringen – procedures – huisregels) worden schriftelijk verstrekt in de landstaal. • Er is een 24 uur per dag, 7 dagen per week bereikbare nood telefoon. De werknemer is hierover geïnformeerd en heeft de beschikking over de nooddiensten, lokale hulpdiensten (telefoonnummers). • De werkgever beschikt over een personeelshandboek – huisvestingreglement – reglement autogebruik – etc. Een duidelijke procedure waarin alle betrokken zaken voor de arbeidsmigrant toegelicht worden. • De werkgever heeft schriftelijk beleid opgesteld ten aanzien van orde, netheid, drank- en drugsbeleid, hygiëne, veiligheid en ARBO. Naast dit beleid is ook een sanctiebeleid opgesteld. De werknemer is hier aantoonbaar in eigen taal over geïnformeerd. o Een traject voor bovengenoemde wordt in 2012 opgestart en als pilot gedraaid, om te komen tot een basisplan beleid voor veiligheid, orde, netheid, drank- en drugsbeleid, hygiëne, noodprocedure en privacy. Organisaties worden uitgenodigd om deel te nemen aan deze commissie om kennis en expertise te delen.

2 - 2012 - Keurmerk ELLC.Docx

Versie 5-3-2012

.11. CAO E/O NEN CONTROLE (CAO+GWA+HVA) ( ) De door een branche organisatie opgelegde CAO controle is qua inhoud bepaald door de CAO bepaling voor die branche organisatie. Toetsing hiervan is gehouden aan bestaande regelgeving. Voor inhoud en toelichting verwijzen wij dan ook naar de branche organisatie. De Stichting Normering voor Arbeid heeft de NEN 4400-1 of NEN 4400-2 vastgelegd in haar procedure. Deze procedure dient te worden opgevolgd. SKIA faciliteert enkel in de combinatie van de administratieve audits waarbij er gezocht wordt naar controlerende instanties die deze combinatie kunnen waarborgen. Bij het via SKIA faciliteren van de CAO en/of NEN inspectie wordt de GWA+HVA in dezelfde inspectie meegenomen. Dit om te komen tot kosten, tijd en inspanningsbesparingen.

2 - 2012 - Keurmerk ELLC.Docx

Versie 5-3-2012

.12. CRITERIA HUISVESTING INSPECTIE Er wordt op basis van de in de certificeringsprocedure vermelde frequentie een representatief deel van het totale huisvestingsbestand gecontroleerd. Het inspectiedocument dat tijdens de controle wordt gebruikt is de HVI rapportage en staat op www.skia-eu.org (zie bijlage). Op basis van het actuele totale huisvestingsoverzicht worden er door SKIA huisvestingscontroles gepland. Daartoe wordt een afspraak gemaakt met de SKIA-onderneming. De SKIA-onderneming weet van te voren niet welke huisvestingslocaties gecontroleerd zullen worden. Dit wordt op de dag (24 uur) voorafgaand de controle door de inspecteur gemeld. De inspecties worden aan de hand van controleerbare en meetbare punten door de controlerende instantie gecontroleerd op:

HUISVESTINGSCRITERIA 1.

Het soort huisvesting wordt vastgesteld in de bepaling Woningdefinitie (zie bijlage): A. Regulier Woonhuis B. Hotel / Pension C. Wooneenheden in gebouwencomplex D. Chalets – Woningunits (mobiel) E. Huisvesting recreatieterrein F. Overig, indien een andere vorm zich aandient wat niet onder bovenstaande soorten kan worden ondergebracht. • G. Woonconcepten o Deze vormen zijn verbonden aan criteria vermeld in de bepaling Woningdefinitie (zie bijlage). • • • • • •

2. Bepaling woonoppervlakte en minimale m2 gebruiksoppervlak (GBO) per persoon: • Zie bijlage bepaling woonruimte voor een uitgebreide omschrijving hoe de toepassing van de criteria zich naar de praktijk vertaald en daarmee de beschikbare woonruimte per persoon volgens SKIA normering wordt bepaald. • De minimale GBO per persoon is: Soort Huisvesting Regulier Woonhuis A. B. Hotel / Pension C. Wooneenheden in gebouwencomplex D. Chalets – Woningunits (mobiel) E. Huisvesting Recreatieterrein F. Overig G. Woonconcepten * Afhankelijk vergunning.

M2 12 10 12 10 10 10 – 12*

3. Naast de bepaling van het woonoppervlak is de slaapkamer gebonden aan het volgende criteria: • Per persoon biedt de beschikbare ruimte in een slaapvertrek minimaal 4m2 ruimte en is er plaats voor / zijn meubels aanwezig - 1 eenpersoonsbed, een stoel en een (afsluitbare) kast. o De bedden zijn van deugdelijke kwaliteit en geschikt voor volwassenen. • Maximaal 2 personen op één slaapkamer, 3 personen is enkel toegestaan mits er schriftelijk toestemming is van de medebewoners. Meer dan drie personen op 1 kamer is niet toegestaan, ook niet tijdelijk. Uitzondering hierop is in woning op recreatieterrein, hiervoor is maximaal 2 personen op 1 kamer toegestaan.

2 - 2012 - Keurmerk ELLC.Docx

Versie 5-3-2012

.13.

o Een slaapkamer is een slaapkamer wanneer de slaapkamerdeur grenst aan een verkeersruimte. o Indien de slaapkamer wordt bewoond door meer dan twee bewoners of wanneer de afkomst, sekse of religie een conflict kan veroorzaken dient schriftelijke instemming van de medebewoners te zijn gegeven. Deze moet tijdens de controle beschikbaar zijn en voor de inspecteur aantoonbaar zijn. • Tijdens de controle dienen de slaapkamers toegankelijk te zijn. Bij meer dan 25% gesloten wordt de inspectie gestaakt. De inspecteur dient zich over het totaal van de locatie een beeld kunnen vormen. • Aanbevelingen: o Voorzieningen zoals tweepersoonsbedden of stapelbedden wordt afgeraden. o De bewoner heeft de faciliteiten om privé zaken afgeschermd op te bergen. o Het creëren van privacy mogelijkheden voor de bewoner. o Bij indeling van de slaapkamers dient men, indien mogelijk, rekening te houden met sekse, afkomst en religie.  Bovenstaande is eveneens onderdeel van de pilot in 2012 voor het basisplan huisvesting. Dit ter toetsing en haalbaarheid waarbij kaders worden onderzocht. 4. Verwarming • Er dient een deugdelijke verwarming in het pand aanwezig te zijn. Dit verwarmingstoestel moet voorzien zijn van een onderhoudscontract. Tijdens de controle dient de begeleider aan te kunnen tonen dat het verwarmingstoestel tijdig onderhouden is. Dit moet zichtbaar vermeld zijn op het verwarmingstoestel. Deugdelijk heet in dit geval dat iedere leef- of verblijfsruimte tenminste verwarmd kan worden tot de algemeen gebruikelijke standaardtemperatuur. • Bij open systemen of toestellen die koolmonoxide kunnen produceren en de mogelijkheid bestaat dat koolmonoxide in de woning kan vrij komen, is het verplicht een kwalitatief goede koolmonoxide melder (CO melder) te plaatsen. Toelichting over de CO melder staat vermeld bij brandveiligheid. 5. Keuken • Er dient minimaal 30 liter koelruimte per persoon te zijn. • Er dienen minimaal 4 kookpitten te zijn. o Bij meer dan 8 personen dient er 1 pit per 2 personen extra te zijn. o Bij meer dan 30 personen dienen er minimaal 16 pitten, eventueel aangevuld met oven en magnetron. • De bewoners dienen er voor te zorgen dat de hygiëne wordt gewaarborgd, dit kan door het maken van duidelijke afspraken. De organisatie neemt deze afspraken mee in de informatievoorziening. • Aanbevelingen: o Aanbieden van vriesruimte, naast de minimale koelruimte, is aan te bevelen. o Kookgelegenheid aanvullen met oven en/of magnetron is aan te bevelen. o Een gesloten afvalbak bevordert de hygiëne. 6. Sanitaire ruimte • Er dient voldoende sanitair in een woning aanwezig te zijn. o Er is minimaal 1 toilet per 8 personen. o Er is minimaal 1 douche per 8 personen. • Sanitaire ruimte zijn in privacy per bewoner te gebruiken. • Deze dienen goed verlicht en verlucht te zijn. Dit houdt in dat er goede en veilige verlichting aanwezig is, die voldoet aan de IP44 norm, spatwaterdicht en geschikt voor gebruik in natte ruimtes.

2 - 2012 - Keurmerk ELLC.Docx

Versie 5-3-2012

.14. • Er dient voldoende ventilatie te zijn, natuurlijk of mechanisch. Deze ventilatie dient er voor te zorgen dat er geen schimmelvorming optreedt in de natte ruimtes. Schimmel wordt niet alleen voorkomen door ventilatie maar ook door het regelmatig schoonhouden van de sanitaire ruimte. • Aanbeveling: o Het voorzien van schoonmaakmogelijkheden en afspraken voorkomt schimmelvorming. 7. De veiligheid en hygiëne zijn gewaarborgd. • Ter beoordeling van de auditor zal de veiligheid, leefbaarheid en hygiëne worden benoemd. o Eventuele aangetroffen aandachtspunten zullen door de inspecteur helder worden gerapporteerd. • De bewoners dienen er voor te zorgen dat de veiligheid en hygiëne wordt gewaarborgd, dit kan door het maken van duidelijke afspraken. De organisatie neemt deze afspraken mee in de informatievoorziening. 8. Brandveiligheid • Lokale regelgeving: o Het inspectierapport zijnde, certificaat van Ontwerp en levering conform NEN 2535, het onderhoudsrapport conform NEN 2654 (conform wettelijke eisen) is aanwezig (waar vereist). o Het inspectierapport van de brandweer conform vergunning is aanwezig (waar vereist). o De door de gemeentelijke instantie afgegeven gebruiksvergunning is aanwezig (waar vereist). o Daar waar de regelgeving betreffende brandveiligheid geen verplichtingen of aanbevelingen doet dient de eigenaar of de huurder van de woning met de minimale eisen zoals hieronder benoemd rekening te houden. • Er is Brandblusmateriaal aanwezig, waarvan de minimale eisen zijn: o Blusmateriaal is conform NEN-EN3. o Houdbaarheid blusmateriaal conform NEN2559(nl) en NEN 2559(a2) geldig en controleerbaar. o Minimaal totaal 6 liter/kg. Brandblusser met (symbolische of meertalige) gebruiksinstructie op brandblusser. o Bij reguliere woningen zijn 2 liter/kg. blussers toegestaan. Deze dienen gemonteerd te zijn op iedere bouwlaag in de verkeersruimte. De totale capaciteit in de woning dient in ieder geval minimaal 6 liter/KG te zijn. o Brandblusser(s) bevindt zich zichtbaar binnen 5 meter loopafstand op dezelfde bouwlaag waar gekookt wordt. • Brandveiligheidsproducten dienen te voldoen aan de in de bijlage Brandveiligheid vermelde functionaliteit en richtlijnen. o Een blusdeken is zichtbaar en toegankelijk aanwezig bij de kookgelegenheid. o Rookmelder: op iedere bouwlaag dient minimaal één werkende rookmelder te zijn gemonteerd. o CO melder: Indien de woning apparatuur heeft die koolmonoxide kan produceren is een functionerende CO melder verplicht. • Instructie en informatie brandveiligheid. o Instructie en toelichting aan de bewoners is van belang om veiligheid te garanderen.  Het (gebruiks)onklaar maken van een (rook)melder(s) is schadelijk en strafbaar. o De informatie over deze veiligheidsmaatregelen en instructie zijn in eigen landstaal beschikbaar en bekend bij de bewoners. • Brandonveilige situatie. o Indien er sprake blijkt te zijn van een brandonveilige situatie wordt ter plaatse door de inspecteur actie ondernomen. o De onderneming wordt gemaand direct ter plaatse actie te ondernemen om de situatie te stabiliseren en de gemeente waarbinnen de huisvesting is gelegen wordt geïnformeerd. 2 - 2012 - Keurmerk ELLC.Docx

Versie 5-3-2012

.15. • Noodprocedure en Ontruimingsplan. o Per locatie dient een duidelijke instructie aanwezig te zijn voor calamiteiten. Aanvullende maatregelen ten behoeve van de veiligheid zijn, - het maken van een vluchtplan – oefenen met bewoners van een calamiteitenplan – actuele bewonerslijst beschikbaar houden – noodplan – afspraken waar te melden en te verzamelen bij calamiteiten.  Een traject voor bovengenoemde wordt in 2012 opgestart en als pilot gedraaid, om te komen tot een basisplan beleid voor veiligheid, orde, netheid, drank- en drugsbeleid, hygiëne, noodprocedure en privacy. Organisaties worden uitgenodigd om deel te nemen aan deze commissie om kennis en expertise te delen. 9. Informatievoorziening • Er is een informatiekaart in de woning, zichtbaar op een centrale plek, in de taal van de bewoners met daarop tenminste: o 24/7 Contact: naam en telefoonnummer 24/7 contactpersoon werkgever / eigen hulpverlener o Telefoonnummer regiopolitie o 112 (waarbij aangegeven alleen te gebruiken in levensbedreigende situaties) o Telefoonnummer van de huisartsenpost en ziekenhuis en dienstdoende apotheek, indien wenselijk. Veelal wordt in deze situatie het 24/7 contact gebruikt ter ondersteuning. • Verkorte huis- en leefregels met de aandacht voor:  Veiligheid – toelichting waarvoor en hoe veiligheidsproducten worden toegepast.  Ontruimingsplan, Noodprocedure en Veiligheid.  Afspraken over hygiëne.  Opstellen van een rook-, drink- en drugsbeleid.  Orde en netheid in en rond de locatie.  Duidelijke do’s en don’ts in landstaal. • Aanbevelingen:  Een traject voor bovengenoemde wordt in 2012 opgestart en als pilot gedraaid, om te komen tot een basisplan beleid voor veiligheid, orde, netheid, drank- en drugsbeleid, hygiëne, noodprocedure en privacy. Organisaties worden uitgenodigd om deel te nemen aan deze commissie om kennis en expertise te delen.

De in de procedures omschreven criteria, voorwaarden, stellingen en richtlijnen zijn gebaseerd op ervaringen, expertise en bestaande regelgevingen. SKIA behoudt zich het recht voor om wijzigingen, naar aanleiding van ontwikkelingen, aanpassingen in regel- en wetgeving, cases en praktijk, door te voeren. © Stichting Keurmerk Internationale Arbeidsmiddeling – European Legal Labour Certificate. Het in de procedures omschreven en gepubliceerde is zonder uitdrukkelijke toestemming van SKIA niet reproduceerbaar. Zonder uitdrukkelijke schriftelijke toestemming is overname van of delen hiervan niet toegestaan.

Opgesteld door , informatie aangeleverd vanuit de organisatie van SKIA. Goedgekeurd tijdens de bestuursvergadering van 28 februari 2012.

2 - 2012 - Keurmerk ELLC.Docx

Versie 5-3-2012

.16. BIJLAGE: BEPALING WONINGDEFINITIE SOORT LOCATIE Het uitgangspunt voor een locatie is: • De toegang (huisdeur) naar de woning bepaald het aantal te benoemen locaties. • Het aantal slaapplaatsen (bedden) geeft de capaciteit van de locatie aan. De diversiteit aan huisvesting kan worden onderverdeeld in: • A. Regulier Woonhuis • B. Hotel / Pension • C. Wooneenheden in gebouwencomplex • D. Chalets – Woningunits (mobiel) • E. Huisvesting recreatieterrein • F. Overig, een andere vorm wat niet onder bovenstaande soorten kan worden ondergebracht. • G. Woonconcepten A - Regulier woonhuis Een woonhuis wordt als regulier aangemerkt wanneer de toegang tot de woning op de begane grond is en deze toegang voordeur of achterdeur wordt genoemd. Deze locatie bestaat uit minimaal 1 en maximaal 4 bouwlaag(en). B - Hotel / Pension Een accommodatie met slaapplaatsen voor logiesverstrekking in overwegend een- en tweepersoonskamers waar maaltijden in horeca vorm worden aangeboden. Deze accommodatie heeft faciliteiten zoals restaurant, receptie en onderhoudsdienst. Daarnaast zijn de sanitaire faciliteiten mogelijk gebundeld. Pension is tussen 10 en 50 personen, Hotel is meer dan 50 personen. C - Wooneenheden in gebouwencomplex Een gebouwencomplex met meerdere woningen op diverse bouwlagen. Iedere woning heeft een voordeur. Veel gebruikte benamingen zijn flat of appartement. D - Chalets – Woningunits (mobiel) Op recreatieterreinen of omheinde oppervlakte geplaatste mobiele woningen die niet in een fundering staan. Veelal zijn er veelvuldig dezelfde soorten units geplaatst. E - Huisvesting op recreatieterrein Op recreatieterreinen gebouwde woningen, geplaatst in een fundering, die met hetzelfde bouwplan zijn gebouwd. F - Overig Indien een locatie niet onder te brengen is onder de hierboven omschreven vormen dient deze vorm te worden gemeld en/of gespecificeerd worden. SKIA toetst onderstaande vorm binnen de waarden en normen van fatsoen en degelijkheid. Landelijke normering is: Andere vormen van huisvesting zijn mogelijk mits hier een vergunning van de gemeente voor bestaat, deze direct is verbonden aan de aard van de arbeid en deze uitzondering is gemeld en akkoord bevonden bij het register. Deze categorie woonvormen dient bovendien verbonden te zijn aan werkzaamheden die gedurende een beperkte periode plaatsvinden, en deze niet plaatsvinden tussen 1 november en 1 april (seizoensarbeid). In deze situatie zal er vooraf (in thuisland) aan de werknemers informatie zijn verstrekt over de betreffende huisvesting. Bij overtreding kan een boete worden opgelegd. Wanneer er sprake is van een boete dan wordt dit doorgegeven aan de relevante gemeente.

SKIA wil van bovenstaande positief afwijken en seizoensarbeid gevoelige locaties enkel opnemen binnen vooraf gemelde en toetsbare criteria waarbij tenten en caravans in principe niet worden toegestaan. Tijdens de ledenbijeenkomst van 5-3-2012 is dit besluit besproken en aangenomen.

2 - 2012 - Keurmerk ELLC.Docx

Versie 5-3-2012

.17. G - Woonconcepten Veelal experimenteel, niet permanente, voor een afgebakende periode opgezet project, die niet standaard in overeenstemming zijn met het bestemmingsplan. De lokale overheid heeft deze woonconcepten goedgekeurd en opgenomen in hun beleidsplan.

LOCATIE EENHEID De locaties hebben afhankelijk soort een locatie eenheid. Zie tabel hieronder.

eenheid

Capaciteit per locatie-eenheid

Telling t.b.v. inspectie frequentie t.o.v. locatieeenheid

Sub-eenheid | frequentie jaar

1

Per 1 = 1

Max. 16 bedden

100%

1 x 3 jaar

Per kamer

Per 16 = 1

Tot. Bed. / 16

20% met een minimum van 16 bedden.

Loc. x 1 jaar

Max. 16 bedden

25% met een minimum van 4 huisnummers.

Soort locatie

Sub-eenheid

Regulier Woonhuis Hotel / Pension

Locatie

1 – 4: 1 x 3 jaar Wooneenheden in gebouwencomplex

Huisnummer

Per 4 = 1

5 - 16: 1 x 2 jaar 17 - >: 1 x 1 jaar

Chalets / Units

Recreatiewoning

Woonconcepten

2 - 2012 - Keurmerk ELLC.Docx

Huisnummer+ toevoeging

Huisnummer+ toevoeging

Huisnummer+ toevoeging

Per 4 = 1

Per 4 = 1

Per 4 = 1

Max. 16 bedden

Max. 16 bedden

Max. 16 bedden

Per gelijkwaardige vorm (chalet/unit) 20% van het recreatieterrein met een minimum van 6 chalets/units.

1 – 6: 1 x 3 jaar 7 - 30: 1 x 2 jaar 31 - >: 1 x 1 jaar

Per gelijkwaardige woning 20% van het recreatie terrein met een minimum van 4 woningen.

1 – 4: 1 x 3 jaar

Per gelijkwaardig concept 25% van het woonconcept met een minimum van 6 woningen.

1 – 6: 1 x 3 jaar

5 - 20: 1 x 2 jaar 21 - >: 1 x 1 jaar

7 - 24: 1 x 2 jaar 25 - >: 1 x 1 jaar

Versie 5-3-2012

.18. BIJLAGE: TOELICHTING WOONRUIMTE Ongeacht de soort huisvesting zijn onderstaande criteria en richtlijnen van toepassing bij het bepalen van de woonoppervlakte, minimale m2 per persoon en daarmee dus de leefruimte per persoon. Hieronder wordt aangegeven met welke gegevens wordt gewerkt en hoe deze dienen te worden toepast. Tevens wordt aangegeven welke faciliteiten en veiligheidsmaatregelen binnen het criteria van toepassing zijn.

SOORT WONING EN M2 Afhankelijk soort woonruimte is op basis van het landelijk bouwbesluit een bestemming toegewezen. De lokale overheid zal dit in haar vergunningensysteem opnemen. De bestemming wonen is opgenomen in het bestemmingsplan. Daarnaast is de bestemming recreatie/logies mogelijk waarbij de vergunning voor bepaalde tijd wordt afgegeven. De minimale GBO per persoon is dan: Soort Huisvesting A. Regulier Woonhuis B. Hotel / Pension C. Wooneenheden in gebouwencomplex D. Chalets – Woningunits (mobiel) E. Huisvesting Recreatieterrein F. Overig G. Woonconcepten * Afhankelijk vergunning

M2 12 10 12 10 10

Bestemming Wonen Recreatie/Logies Wonen Recreatie/Logies Recreatie/Logies

10 – 12

Recreatie/Logies

WOONRUIMTE De woonruimte is de totale oppervlakte van de locatie. Dit is een optelling van het vloeroppervlakte van alle bouwlagen van de locatie. Buitenruimten en buiten oppervlakten worden hierin niet meegenomen. Woonoppervlak De vierkante meters van alle van toepasbaar zijnde ruimten samen vormen het woonoppervlak. De volgende ruimten mogen niet worden meegerekend in het berekenen van het woonoppervlak. • Garage – Berging – Schuur – Buitenruimte. Voorbeeld: balkon, tuin, dakterras. • Indien de hoogte van het gedeelte (ruimte) minder is dan 1.50 meter. Voorbeeld: het vloeroppervlak onder een schuine wand, dat lager is dan 1,50 meter. • Indien de ruimte alleen geschikt is als bergruimte. Voorbeeld: een zolder waar op men niet kan lopen mag niet worden meegerekend. Een bergzolder is een zolder die alleen toegankelijk is met een niet vaste trap en/of een zolder met onvoldoende daglicht (raamoppervlakte < 1 m2.).

Verkeersruimten Deze ruimten zijn beschikbaar voor alle bewoners van het pand en hebben als doel te voorzien in de levensbehoefte/gewoonte van de bewoner. Het gaat dan om: • Gang – vestibule – receptie • Serre – bijkeuken • Kelder (mits plafond hoger dan 1,50 meter) • Wasruimte – CV ruimte • Sanitaire ruimten: badkamer – toilet – doucheruimte • Keuken – pantry

2 - 2012 - Keurmerk ELLC.Docx

Versie 5-3-2012

.19. Leefruimten Deze ruimten zijn beschikbaar voor de bewoners van het pand en hebben als doel te voorzien in het welzijn van de bewoner. De bewoner kan in deze ruimten ontspannen, werken en socialiseren.

Sanitaire ruimten Per 8 personen dient minimaal 1 toilet en 1 douche beschikbaar te zijn. Privacy in deze ruimte dient garant te staan. Deze ruimten dienen goed verlicht en verlucht te zijn. Goed en veilige verlichting die voldoet aan de IP44 norm, spatwaterdicht en geschikt voor gebruik in natte ruimten. Door voldoende ventilatie, natuurlijk of mechanisch, wordt schimmelvorming voorkomen. Verhoogde aanwezigheid van schimmel is een gevaar voor de gezondheid.

Keuken De bewoner heeft de beschikking over minimaal 30 liter koelruimte (bij voorkeur inclusief vriesruimte) per persoon. Voor de kookgelegenheid is minimaal 4 kookpitten vereist waar bij meer dan 8 personen er 1 pit per 2 personen extra nodig zijn en bij meer dan 30 personen minimaal 16 pitten. Dit eventueel aangevuld met oven en/of magnetron. Voor de hygiëne in de keuken is een gesloten afvalbak een vereiste.

Verwarming De locatie dient van een deugdelijke verwarming te zijn voorzien. Deugdelijk heet in dit geval dat leef- of verblijfsruimte tenminste verwarmd kan worden tot de algemeen gebruikelijke standaardtemperatuur. Dit systeem wordt periodiek onderhouden en is aantoonbaar geïnspecteerd door een erkend installateur. Dit moet zichtbaar vermeld zijn op het toestel.

Slaapkamer De slaapruimte is beschikbaar enkel voor de gebruiker(s) en heeft als doel te voorzien in een vorm van privacy van de bewoner. Voor het bepalen van de slaapkamer dient deze ruimte enkel toegankelijk te zijn vanuit een verkeersruimte. De ruimte heeft de beschikking over degelijk licht, elektrisch en natuurlijk, door middel van gedegen lampen en de beschikking over een raam die een uitzicht op buiten heeft. De ruimte kan voldoende geventileerd worden door bij voorkeur het kunnen openen van een raam (minimaal raamoppervlakte > 1 m2.). Overige zaken zoals men mag verwachten van een deugdelijke woning zijn vanzelfsprekend. De slaapkamer biedt per persoon een minimale ruimte van 4m2 waarin er plaats is voor een 1-persoonsbed, een stoel en een kast, bij voorkeur afsluitbaar. Gecreëerde faciliteiten om voor gebruiker zijn/haar privé zaken afsluitbaar te bewaren zijn een aanbeveling. De bedden zijn van deugdelijke kwaliteit en geschikt voor volwassenen. Voorzieningen zoals tweepersoonsbedden of stapelbedden worden afgeraden tenzij de bewoner van de betreffende slaapkamer hiermee instemt. De totale ruimte van een slaapkamer is bepalend voor het maximaal aantal bedden en daarmee dan ook maximaal aantal bewoners. Bij het bepalen of een slaapkamer geschikt is voor 2 of maximaal 3 personen is de 4 m2 per persoon samen met het plaatsen van de meubels het uitgangspunt.

2 - 2012 - Keurmerk ELLC.Docx

Versie 5-3-2012

.20. BEREKENING M2 PER PERSOON Uiteindelijk telt u de oppervlakten van alle gedeelten die hieraan voldoen bij elkaar op. Dit wordt X m2 = 100%. Voor een globale berekening kan men ervan uitgaan dat per bouwlaag de verkeersruimten per soort (gemiddeld) 10% van het woonoppervlak bevatten. Het resultaat van dit percentage (100% -/- * soort verkeersruimte) is de richtlijn voor een snelle berekening van de m2 per persoon. Dit eindresultaat mag niet afwijken van een exacte berekening. A: Het ontstane totale woonoppervlak / capaciteit of aantal bewoners = m2 per persoon Of B: Het ontstane totale woonoppervlak / criteria m2 per persoon =

capaciteit bewoning rekening houdende met het aantal en de capaciteit van de slaapkamers. De minimale woonoppervlakte per persoon is 10m2, waarbij 12 m2 per persoon voor reguliere woningen en appartementen wordt toegepast. In de versie van 5-3-2012 is de voorbeeldberekening niet accuraat. Onderstaand treft u een gecorrigeerde versie aan: Voorbeeld berekening: Een reguliere woning van 6*8 meter en 2 bouwlagen: .............................................. 96 m2 Op verdieping schuine wanden waarbij hoogte < 1,50m. .............................................4 m2 Op verdieping een balkon van 2*1 meter ....................................................................... 2 m2 Woonoppervlakte ........................................................................................................ 90 m2 Slaapkamer 1 van 3*3,5 meter ................................................................................... 10,5 m2 __________ 2 pers. Slaapkamer 2 van 2,25*3,25 meter .............................................................................. 7,3 m2 ___________ 1 pers. Slaapkamer 3 van 4*2 meter...........................................................................................8 m2 __________ 2 pers. A: woonoppervlak 90 m2 / (maximaal) 5 personen = 18 m2 per persoon B: Woonoppervlak 90 m2 / 12 m2 per persoon = 7(,5) personen echter slaapkamers = maximale mogelijkheid van 5 pers.

W2 - 2012 - Keurmerk ELLC.Docx

Versie 1-11-2012

.21. BIJLAGE BRANDVEILIGHEID De in de woning aan te brengen brandveiligheidsproducten dienen te voldoen aan de minimale eisen van NENEN3, als ook kwalitatief en betrouwbaar te zijn. De voor het soort locatie en aantal personen benodigde vergunningen zijn aanwezig. Informatieplicht & aanbeveling. # personen Verblijfsvorm Verplichte Verplichte Omgevingsvergunning voor Gebruiksmelding brandveilig gebruiken (gebruiksvergunning) ≤4 A–C–D* Nee Nee > 4 < 10 A–C–D* Ja Nee > 10 A–C–D* Nee Ja >2 B – D – E - G ** Nee Ja * indien in gebruik voor bestemming wonen - ** indien in gebruik voor bestemming logies

• Lokale regelgeving: o Indien gebruiksmelding verplicht is dient deze aantoonbaar te zijn. o Indien Gebruiksvergunning verplicht is dient deze aantoonbaar te zijn. o Het inspectierapport van de brandweer conform vergunning is aanwezig (waar vereist). • Wanneer een BrandMeldInstallatie (BMI) verplicht is: o Het inspectierapport zijnde, certificaat van Ontwerp en levering conform NEN 2535, het onderhoudsrapport conform NEN 2654 (conform wettelijke eisen) is aanwezig (waar vereist). • Daar waar de regelgeving betreffende brandveiligheid geen verplichtingen of aanbevelingen doet dient de eigenaar of de huurder van de woning met de minimale criteria voor brandveiligheid te voldoen (zoals hieronder vermeld). • Brandblusmateriaal o Minimaal 1 blusser binnen een (loop)afstand van 5 meter op dezelfde bouwlaag waar gekookt wordt. o Totaal minimaal 6 liter/kg. Brandblusser met (symbolische of meertalige) gebruiksinstructie volgens NEN-EN3 op brandblusser. o Bij type woning A-C-D zijn 2 liter/kg. blussers toegestaan. Deze dienen gemonteerd te zijn op iedere bouwlaag in de verkeersruimte. De totale capaciteit in de woning dient in ieder geval minimaal 6 liter/KG te zijn. o Houdbaarheid blusmateriaal conform NEN 2449(nl) en NEN 2559(a2) geldig en controleerbaar. • Blusdeken, zichtbaar opgehangen in de keuken bij de kookgelegenheid: o Een blusdeken is verplicht, een maat van minimaal 1,2 x 1,2 m. wordt geadviseerd. o De blusdeken dient zichtbaar te zijn opgehangen in de keuken. o De blusdeken is voor gebruik vrij toegankelijk zonder belemmeringen. • Rookmelders, op iedere bouwlaag dient minimaal één werkende rookmelder te zijn gemonteerd. o De rookmelder dient met regelmaat te worden gecontroleerd of deze nog functioneert en of de batterij (indien van toepassing) nog aanwezig is. o Montage van de rookmelder tegen het hoogste punt van het plafond op tenminste 50 cm afstand van iedere wand. Wanneer men te maken heeft met een schuin plafond mag de rookmelder op 90 cm afstand van de nok gemonteerd worden. o De voorkeur gaat uit naar een rookmelder waarvan de batterij niet kan worden verwijderd of die aangesloten zit op het lichtnet waarbij opgemerkt dient te worden dat deze melders ook gebruik maken van een back-up batterij. Rookmelders die werken op het lichtnet dienen door een erkende installateur te worden gemonteerd.

2 - 2012 - Keurmerk ELLC.Docx

Versie 5-3-2012

.22. o De rookmelder dient onderhouden te worden, om te voorkomen dat er loze meldingen zijn. (Het onderhoud is relatief eenvoudig, ga bij voorkeur iedere maand met de stofzuiger rond de rookmelder, hiermee wordt het stof of eventuele spinnenwebben verwijderd). • CO melders, indien de woning apparatuur heeft die koolmonoxide kan produceren is een functionerende CO melder verplicht. o De CO melder dient te worden gemonteerd tussen 20 en 120 cm van de vloer tegen de wand, bij voorkeur de wand die tegenover het betreffende apparaat staat. o Een uitzondering hierop is een zogenaamde Combimelder, deze detecteert naast koolmonoxide ook rook, deze mag aan het plafond worden gemonteerd, ook hiervoor geldt dat deze melder in de ruimte wordt gemonteerd waar het apparaat zich bevindt. Deze combimelder wordt tegen het hoogste punt van het plafond gemonteerd, tenminste 50 cm afstand van iedere wand. Bij een schuin plafond mag de melder op 90 cm van het hoogste worden gemonteerd. • Omgeving: o Op iedere plaats in de woning moet de mogelijkheid tot het ontvluchten van de woning aanwezig zijn.  Deuren en ramen dienen van binnenuit altijd open te kunnen worden gemaakt.  Plaats geen materiaal op trappen of voor deuren en ramen.  Maak een calamiteitenplan. • Informatievoorziening: o Maak zichtbaar wat de veiligheidsmaatregelen zijn. o Toelichten van functionaliteit en reden. o Bij voorkeur in landstaal. • Aanbeveling: o Ontruimingsplan en Noodprocedure.  Aanvullende maatregelen ten behoeve van de veiligheid zijn, - het maken van een vluchtplan – oefenen met bewoners van een calamiteitenplan – actuele bewonerslijst beschikbaar houden – noodplan – afspraken waar te melden en te verzamelen bij calamiteiten.

2 - 2012 - Keurmerk ELLC.Docx

Versie 5-3-2012

.23. BIJLAGE: LEEFBAARHEID EN ALGEMENE VEILIGHEID De criteria dienen er voor te zorgen dat een veilige, hygiënisch en leefbare woonsituatie wordt gecreëerd. Het is aan de inspecteur om te beoordelen of het pand voldoet aan de algemene veiligheid. De inspecteur zal extreme misstanden direct melden aan de gebruiker en terugkoppelen aan SKIA. SKIA zal hierover de nodige tot haar beschikking zijnde stappen ondernemen. • Algemene veiligheid is een breed begrip, dit kan te maken hebben met kapotte vloerbedekking, beschadigde wanden, losliggende kabels, defecte stopcontacten, ontbrekende trapleuningen, enz. Indien de algemene veiligheid niet in orde is zal daar direct melding van worden gemaakt. • Levensbedreigende situaties dienen, uiteraard, direct, ter plaatse, aangepakt te worden. Ook bij zeer gebrekkige hygiëne zal de inspecteur ingrijpen, zeker daar waar de gezondheid in gevaar kan komen. Men kan hierbij denken aan lekkages, ernstige schimmelvorming in de badkamer of op slaapkamers, asbest, sterk vervuilde keukens, algemene vervuiling van het pand of bouwtechnisch onveilige onvolkomenheden. De eigenaar of huurder dient hierbij direct actie te ondernemen. • Ook kan de leefbaarheid een punt zijn waarbij de inspecteur zegt dat er zo snel mogelijk actie moet worden ondernomen. Voorbeelden van slechte leefbaarheid kunnen zijn: vervuilde lucht door niet of nauwelijks te ventileren, kamers waar de vloerbedekking is vergaan en de mensen op beschadigde houten vloeren lopen, daar waar door kapotte ramen de temperatuur beneden peil is, enz. Bij al deze voorbeelden en mogelijk nog meer kan de inspecteur aan de eigenaar of huurder vragen om binnen afzienbare termijn actie te ondernemen. • Inbraakgevoeligheid is tot een minimum te beperken, hiervoor dient de bewoner een zekere eigen verantwoordelijkheid in te dragen. Vanuit de organisatie kan duidelijk en helder gecommuniceerd worden wat wenselijk is om dit te realiseren. Het kader waarin de inspecteur deze beoordelingen maakt zijn gebaseerd op persoonlijke fatsoensnormen en beleving. De inspecteur zal te allen tijde een gedegen onderbouwing moeten geven ter verantwoording van deze constateringen. Tot slot is het aan de gebruikers zelf om een zekere verantwoordelijkheid te nemen. Zij zijn de bewoners en dragen zelf bij aan een verantwoorde, leefbare en veilige woonomgeving.

2 - 2012 - Keurmerk ELLC.Docx

Versie 5-3-2012

                                                                                                                                 

 

Convenant huisvesting arbeidsmigranten Holland Rijnland,   periode 2014 tot 2018  De ondergetekenden:  

De gemeenten in de regio Holland Rijnland en de regio Holland Rijnland, vertegenwoordigd door  de portefeuillehouder Ruimtelijk Ordening en Wonen J. Wienen , daartoe gemandateerd door de  burgemeesters van de gemeenten Alphen aan den Rijn, Hillegom, Kaag en Braassem, Katwijk,  Leiden, Leiderdorp, Lisse, Nieuwkoop, Noordwijk, Noordwijkerhout, Oegstgeest, Rijnwoude,  Teylingen, Voorschoten en Zoeterwoude en de voorzitter van Holland Rijnland hierna te noemen:  de gemeenten van Holland Rijnland.     De koepel van werkgevers, vertegenwoordigd door ………….. (naam, functie), hierna te noemen:  de werkgever.    De koepel van woningcorporaties, vertegenwoordigd door…………(naam, functie), hierna te  noemen: de corporatie.  Tezamen te noemen de partijen.  In aanmerking nemende dat:   

 

Op 28 maart 2012 de Nationale Verklaring inzake de Huisvesting van EU‐arbeidsmigranten werd  ondertekend waarin de regio’s gevraagd wordt hun verantwoordelijkheid te nemen.  Dat op 28 juni 2013 aan alle gemeenten de Quick Scan – Schatting aantal arbeidsmigranten in  Holland Rijnland 2013 d.d. 21 juni 2013 inzake de schatting  van het aantal arbeidsmigranten   werd toegezonden. Dit onderzoek is als bijlage bij dit convenant gevoegd.  Het aantal aanwezige en te verwachten arbeidsmigranten daadwerkelijke actie verlangt.  De gemeenten Nieuwkoop en Kaag en Braassem reeds een convenant Regio Greenport Aalsmeer  inzake huisvesting van Europese arbeidsmigranten hebben afgesloten en de afspraken in dit  convenant hierop een aanvulling zijn voor deze gemeenten. 

Hoofdstuk 1: Doel  Partijen spreken af in gezamenlijkheid en met (vertegenwoordigers van) de arbeidsmigranten  te  bevorderen dat er voldoende goede en veilige huisvesting voor hen beschikbaar is.   I.  Regionale opgave  Partijen bepalen de richtlijn voor de vervangingsbehoefte huisvesting arbeidsmigranten voor de  periode 2014‐2018 op minimaal 4.250 plaatsen, conform de ‘Schatting aantal arbeidsmigranten in  Holland Rijnland 2013’, bladzijde 10. Deze plaatsen zijn nodig ter vervanging van huisvesting op  locaties waar dit niet kan worden gelegaliseerd. Daarnaast zijn er een geschatte 4.250 plaatsen nodig  om te voorzien in de verwachte groei in de vraag naar huisvesting voor arbeidsmigranten. De  gemeenten van Holland Rijnland zullen deze cijfers als nulmeting en als start voor nader onderzoek  gedurende de komende jaren worden gebruiken.  II. Afspraken over het tempo van realisatie  1. Deze regionale opgave is in de Schatting aantal arbeidsmigranten in Holland Rijnland 2013, 

                                                                                                                                    bladzijde 11, op basis van inwonertal aan de gemeenten toegerekend. Partijen hebben er nota van  genomen dat het wenselijk is om in vijf jaren, 2014, 2015, 2016 , 2017 en 2018, deze opgave te  realiseren. Gemeenten faciliteren de planologische ontwikkelingsruimte voor de andere partijen van  dit convenant.  2. Het Dagelijks Bestuur van Holland Rijnland monitort de realisatie van de opgave van de regio op  basis van informatie van de gemeentebesturen.  3. Het Dagelijks Bestuur van Holland Rijnland zal jaarlijks toetsen of het veronderstelde aantal  plaatsen ter vervanging en ter uitbreiding als ijkpunt gehandhaafd of aangepast moet worden, en of  de opgave anders over de gemeenten verdeeld moet worden.  Hoofdstuk 2: De afspraken van partijen   1. De gemeenten van Holland Rijnland bepalen dat de ‘Richtlijnen Huisvesting arbeidsmigranten  Holland Rijnland’, die als bijlage bij dit convenant zijn gevoegd, een goede basis geven om de  kwaliteit van de huisvesting van tijdelijke arbeidsmigranten te verbeteren.  2. De gemeenten van Holland Rijnland wijzen voor dit dossier Huisvesting arbeidsmigranten een  portefeuillehouder aan en maken ambtelijke capaciteit vrij om de benodigde plaatsen  daadwerkelijk te kunnen (doen) realiseren.   3. De woningcorporaties onderzoeken op welke plaatsen zij kamergewijs woningen kunnen  verhuren en/ of een rol kunnen vervullen bij het ontwikkelen dan wel het beheren van  gebouwen met een logiesfunctie.   4. De woningcorporaties en commerciële huisvesters spannen zich in om woonruimte te realiseren  en/of beschikbaar te stellen voor arbeidsmigranten die hier tijdelijk, maar niet slechts voor  seizoensarbeid of voor zeer korte duur verblijven.  5. De gemeenten van Holland Rijnland stimuleren arbeidsmigranten zich in te schrijven in de GBA.  Werkgevers informeren over en faciliteren dat hun werknemers zich inschrijven in de GBA of het  Register Niet Ingezetenen (RNI).  6. Huisvestende werkgevers en huisvesters (eigenaren/verhuurders) melden de bestaande  huisvestingsplaatsen aan de grondgebied gemeente.  7. Huisvesters zorgen voor een nachtregister bij alle huisvestingsplaatsen.  8. Werkgevers informeren de gemeenten op verzoek over het aantal arbeidsmigranten dat voor  hun werkzaam is, dan wel dat zij verwachten in de komende jaren in dienst te nemen.  Hoofdstuk 3 Slotbepalingen  Partijen evalueren jaarlijks de werking van dit convenant.  Aldus overeengekomen en in ……..voud ondertekend d.d. ………….te………………..  Bijlagen.  1. Quick scan – Schatting aantal arbeidsmigranten in Holland Rijnland 2013 d.d. 21 juni 2013.  2. Concept‐ Richtlijnen Huisvesting Arbeidsmigranten Holland Rijnland 2013 

In Holland Rijnland werken samen: Alphen aan den Rijn, Hillegom, Kaag en Braassem, Katwijk, Leiden, Leiderdorp, Lisse, Nieuwkoop, Noordwijk, Noordwijkerhout, Oegstgeest, Rijnwoude, Teylingen, Voorschoten en Zoeterwoude

Oplegvel 1.

Onderwerp

2.

Rol van het samenwerkingsorgaan Holland Rijnland

3.

Regionaal belang

De besluiten die genomen worden in het kader van de Structuurvisie Mainport Amsterdam Haarlemmermeer Schiphol (SMASH) kunnen gevolgen hebben voor planologische procedures bij gemeenten in Holland Rijnland.

4.

Behandelschema:

Datum: Informerend

DB Colleges PHO DB Gemeenteraad DB AB Gemeenteraad

Structuurvisie Mainport Amsterdam Haarlemmermeer Schiphol (SMASH)  Basistaak  Efficiencytaak  Platformtaak volgens Dagelijks Bestuur  Platformtaak volgens gemeente

Datum: Adviserend

Datum: Besluitvormend

26 sept. 2013 6 nov. 2013

30 okt. 2013

5.

Advies PHO

Nvt

6.

Reden afwijking eerdere besluitvorming en wijze afwijken

Nvt

7.

Essentie van het voorstel (annotatie zoals op agenda staat)

Kennisnemen van: Algemene informatie SMASH

8.

Inspraak

 Nee  Ja, door: Wanneer:

Samenwerkingsorgaan Holland Rijnland

[email protected]

Schuttersveld 9, 2316 XG Leiden

www.hollandrijnland.net

Postbus 558, 2300 AN Leiden Telefoon (071) 523 90 90

BNG 28.51.13.992

9.

Financiële gevolgen

 Geen  Binnen begroting Holland Rijnland  Buiten begroting (extra bijdrage gemeenten) te weten: Structureel/incidenteel

10.

Bestaand Kader

Relevante regelgeving: Eerdere besluitvorming:

11.

Lokale context (in te vullen door griffier)

* weghalen wat niet van toepassing is

2

Informatienota AB (concept)

Vergadering:

Algemeen Bestuur

Datum: Agendapunt:

30 oktober [agendapuntnummer]

Kenmerk:

[kenmerknummer]

Portefeuillehouder: J. Wienen

Onderwerp: Structuurvisie Mainport Amsterdam Haarlemmermeer Schiphol (SMASH)

Kennisnemen van: Algemene informatie SMASH Inleiding: In de vergadering van het Algemeen Bestuur op 26 juni is in de rondvraag gevraagd naar meer informatie over de Structuurvisie Mainport Amsterdam Haarlemmermeer Schiphol (SMASH). In deze notitie vind u algemene informatie over SMASH. In het portefeuillehouderoverleg Ruimte van 6 november 2013 wordt het onderwerp nader besproken. De overlegstructuur voor Schiphol-gerelateerde zaken is complex. Meer informatie hierover staat in bijlage 1. Kernboodschap: SMASH SMASH bestaat uit vier componenten. Besluiten worden genomen over: 1. de toekomstige ruimtelijke systematiek waar het gaat om de relatie verstedelijking / luchtvaart; 2. de noodzakelijke acties ten behoeve van de ruimtelijk-economische versterking van de regio via de Uitvoeringsagenda SMASH; 3. actualisering van het Luchthavenindelingsbesluit (LIB); 4. de gewenste Governancestructuur. Ad 1. Ruimtelijke systematiek verstedelijking versus hinder Op dit moment worden twee methodieken uitgewerkt om te onderzoeken welke ruimtelijke systematiek in de toekomst gehanteerd moet worden om de verstedelijking in de regio rondom Schiphol in goede banen te leiden. Het gaat dan om continueren (en actualiseren) van het huidige systeem van contouren of het werken met de zogenoemde Omgevingstoets Schiphol. In de Stuurgroep SMASH van 11 juni is ingestemd met het nader uitwerken van deze varianten. Uiteindelijk zal in SMASH een keuze gemaakt worden over de toekomstige ruimtelijke systematiek. Vooralsnog wordt verwacht dat de Stuurgroep SMASH in het najaar van 2013 een keuze zal maken. Ad 2. Uitvoeringsagenda SMASH In het kader van SMASH wordt een Uitvoeringsagenda opgesteld. Dit is een bundeling van alle relevante uitvoeringsacties die een bijdrage leveren aan de ruimtelijk-economische structuurversterking van Schiphol. Dit kunnen ook activiteiten zijn waarvan de besluitvorming

3

op andere tafels is georganiseerd (BO-MIRT, Alderstafel, etc.). De inhoudelijke uitwerking van de Uitvoeringsagenda wordt momenteel gemaakt. Ad 3. Actualisering Luchthavenindelingsbesluit (LIB) In de Startnota SMASH is bepaald dat de actualisering van het Luchthavenindelingsbesluit (LIB) onderdeel is van SMASH. Deze startnota is vastgesteld in de Stuurgroepvergadering van 2 november 2011. Daarin is aangegeven dat de actualisering van het LIB zich beperkt tot vier onderwerpen. In onderstaand schema is aangegeven welke onderwerpen in de Stuurgroep SMASH aan de orde komen en welk besluit is dan wel wordt gevraagd. Onderwerp Vertaling systematiek geluidhinder versus verstedelijking Bepalen contouren externe veiligheid en bijbehorend regime Hoogtebeperkingen ten behoeve van vliegveiligheid Vertaling convenant vogelaanvaringen

Wat wordt in SMASH besloten Vertaling van de keuze die in het kader van SMASH wordt gemaakt tussen de Omgevingstoets of de contouren Instemmen met vastgelegde veiligheidscontouren en bijbehorende ruimtelijke beperkingen Instemmen met aanpassingen waar het gaat om beperkingen ten aanzien van de hoogte van gebouwen en bouwwerken Nog geen besluit, eerst een pilot voordat aanpassing van het LIB aan de orde is

Aangezien ten aanzien van de hoogtebeperkingen al een besluit is genomen en ten aanzien van vogelaanvaringen is besloten dat dit onderwerp vooralsnog niet in SMASH en dus in het LIB zal landen, worden alleen nog besluiten gevraagd ten aanzien van de vertaling van het systeem van geluidhinder versus verstedelijking en de risicocontouren externe veiligheid. Het ministerie heeft bevestigd dat andere onderwerpen niet aan de orde zullen zijn. Ad 4. Governance Er is al geruime tijd discussie over de wijze waarop het overleg en de besluitvorming rondom Schiphol is georganiseerd. Er is een veelheid aan overlegtafels, zonder dat helder is wie nu precies waar over gaat. Daarom is aangegeven dat, om goed om te kunnen gaan met de gewenste ruimtelijk-economische ontwikkeling van Schiphol, het nodig is om de governancestructuur kritisch tegen het licht te houden en aan te passen c.q. te vereenvoudigen. Aan de Raad voor Leefomgeving en Infrastructuur is gevraagd een advies op te stellen. Op 13 september 2013 heeft de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur het advies Sturen op samenhang: governance in de metropolitane regio Schiphol/Amsterdam uitgebracht aan staatssecretaris Mansveld. Dit advies is ook aangeboden aan de voorzitters van de Eerste en Tweede Kamer en de ministers van IenM, BZK en EZ. Op basis van dit advies zal in de Stuurgroep SMASH een besluit worden genomen over de gewenste governancestructuur, waarbij een belangrijk aandachtspunt de samenhang met de te vormen Omgevingsraad Schiphol zal zijn. Welke besluiten worden niet genomen? In SMASH worden geen besluiten genomen over:  De manier waarop om wordt gegaan met de hinder als gevolg van de groei van Schiphol. Besluitvorming hierover is voorbehouden aan de Alderstafel. Keuzes die daar worden gemaakt hebben natuurlijk wel hun effect op SMASH. Als bijvoorbeeld in de Alderstafel wordt afgesproken dat de groei van Schiphol meer of minder kan zijn dan de 510.000 vliegbewegingen waar nu van uit wordt gegaan, dan heeft dit gevolgen voor de uitwerking van de te volgen ruimtelijke systematiek.  Oorspronkelijk zou het convenant Vogelaanvaringen worden vertaald in SMASH en het LIB. Op voorspraak van de Nationale Regiegroep Vogelaanvaringen is besloten vooralsnog 4



op vrijwillige basis te experimenteren met de zogeheten vogeltoets (voor wat betreft de zone tussen 6 en 13 km). De zone direct om Schiphol wordt geregeld in het LIB (op basis van verplichte internationale regelgeving) en zal uiteindelijk, mocht SMASH een structuurvisie worden, ook daar een plek krijgen. Er worden geen besluiten genomen over investeringen in de bereikbaarheid van Schiphol v.v. Besluitvorming hierover is voorbehouden aan het BO-MIRT, waarbij waarschijnlijk het BO-MIRT Noordwest Nederland de regio is waar de beslissingen genomen worden.

Consequenties: 1. Keuze voor nieuwe ruimtelijke systematiek in SMASH kan gevolgen hebben voor planologische procedures Indien gekozen wordt om de huidige systematiek te continueren, zal dit geen veranderingen in procedures tot gevolg hebben. Indien gekozen wordt voor een nieuwe systematiek met een omgevingstoets, zal dit van invloed zijn op bijvoorbeeld de bestemmingsplanprocedure bij gemeenten. 2. Duinpolderweg is onderdeel van de uitvoeringsagenda SMASH De Duinpolderweg is onderdeel van SMASH omdat deze de bereikbaarheid van onder meer de Schipholregio zal verbeteren. Besluitvorming over de Duinpolderweg en meer specifiek over de financiering van de Duinpolderweg, vindt echter niet in SMASH plaats. De provincies Noord- en Zuid-Holland zijn bevoegde gezagen. Over een eventuele bijdrage van het Rijk aan de Duinpolderweg zal in het BO-MIRT Noordwest Nederland besloten worden. 3. Actualisering LIB vooralsnog geen consequenties voor Holland Rijnland Vooralsnog hebben voorgestelde wijzigingen in het luchthavenindelingenbesluit geen gevolgen voor de gemeenten in Holland Rijnland. 4. Governance discussie nog niet afgerond Op 13 september 2013 heeft de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur het advies Sturen op samenhang: governance in de metropolitane regio Schiphol/Amsterdam uitgebracht aan staatssecretaris Mansveld. Dit advies is ook aangeboden aan de voorzitters van de Eerste en Tweede Kamer en de ministers van IenM, BZK en EZ. In het advies geeft de raad aanbevelingen ter versterking van de samenwerking tussen Rijk en regio. Een evenwichtige versterking van de concurrentiepositie van de regio vraagt om het zorgvuldig combineren van regionale en bovenregionale belangen. Dit kan volgens de raad het beste plaatsvinden in de regio. Het accent van de Rijksinzet moet liggen op de rol van systeemverantwoordelijke. Als de rijksoverheid duidelijk is over haar doelen, de randvoorwaarden en de procesvereisten waaraan moet worden voldaan, kan de regio daar een invulling aan geven in combinatie met de eigen regionale doelen. Op basis van dit advies zal in de Stuurgroep SMASH een besluit worden genomen over de gewenste governancestructuur, waarbij een belangrijk aandachtspunt de samenhang met de te vormen Omgevingsraad Schiphol zal zijn. Communicatie: Ambtelijk wordt SMASH door Holland Rijnland nauwlettend gevolgd. Holland Rijnland is echter niet vertegenwoordigd in de Stuurgroep SMASH. De belangen van Holland Rijnland worden in de stuurgroep SMASH vertegenwoordigd door de gedeputeerde van de provincie Zuid-Holland. Annotaties aan de gedeputeerde worden ambtelijk door provincie en Holland Rijnland gezamenlijk opgesteld. Aandachtspunten of een advies van het PHO Ruimte kan via de gedeputeerde in de stuurgroep SMASH ingebracht worden. In het PHO Ruimte worden de voortgang en eventuele consequenties voor de gemeenten in de regio besproken. De portefeuillehouders ontvangen ook de nieuwsbrief SMASH van het ministerie van IenM. De

5

regionaal portefeuillehouder Ruimte heeft voorafgaand aan de stuurgroepvergaderingen contact met de gedeputeerde over de regionale belangen. Meer informatie is te vinden op de website van het ministerie van IenM: www.minienm.nl Bijlagen: 1. Toelichting overlegstructuren met betrekking tot Schiphol

6

Bijlage 1 Overlegstructuren met betrekking tot Schiphol Er zijn twee overlegstructuren die zaken met betrekking tot Schiphol bespreken: de CROS (Commissie Regionaal Overleg luchthaven Schiphol) en de Alderstafel. De CROS is een wettelijk adviesorgaan en adviseert over allerlei zaken in relatie tot Schiphol. De Alderstafel is in 2006 ingesteld om het kabinet te adviseren over de ontwikkeling van Schiphol. De CROS en Alderstafel hebben dus een grote overlap. Niettemin adviseert de Alderstafel over veel gewichtiger zaken dan de CROS, zoals bijvoorbeeld over groei van Schiphol en invoering van een nieuw normen en handhavingsstelsel. In de toekomst zullen Alderstafel en CROS opgaan in de Omgevingsraad Schiphol (ORS). CROS De CROS is een onafhankelijk overleg- en adviesorgaan en verenigt bewoners, regionale en lokale overheden en luchtvaartpartijen. Met als doel om hinder van Schiphol zoveel mogelijk te beperken en een optimaal gebruik van de luchthaven te bevorderen. Het hebben van een Commissie Regionaal Overleg is bij wet verplicht. Vanwege het grote aantal leden is het systeem van geclusterde vertegenwoordiging ingevoerd. Dit houdt in dat de gemeenten die lid zijn van de CROS zijn opgedeeld in 9 geografische gebieden, de zogeheten clusters. Gemeenten uit Holland Rijnland vallen in 3 clusters: - Cluster Zuidwest: Hillegom, Leiden,Lisse, Noordwijk, Noordwijkerhout, Oegstgeest en Teylingen - Cluster Zuidoost: Breukelen, Hilversum, Nieuwkoop en Uithoorn - Cluster Zuid: Aalsmeer en Kaag en Braassem In het verleden waren ook Katwijk, Noordwijk en Alphen aan den Rijn lid van een CROScluster. Deze gemeenten hebben besloten te stoppen met deelname. Alderstafel Onder voorzitterschap van Hans Alders adviseert de Tafel de staatssecretaris over de ontwikkeling van Schiphol. Aan de Alderstafel zitten twee delegaties van bewoners, de Bestuurlijke Regiegroep Schiphol (BRS, zie hieronder) en enkele sectorpartijen (KLM, BARIN 1 , LVNL 2 en Schiphol). Onder de Alderstafel hangen vele werkgroepen. In de werkgroepen zitten afgevaardigden van bewoners, BRS en sector. De werkgroepen bereiden stukken en adviezen voor. Enkele voorbeelden van werkgroepen: werkgroep hinderbeperking, werkgroep gebruiksprognose, werkgroep handhaving, etc. Bestuurlijke Regiegroep Schiphol (BRS) Vanwege het grote aantal betrokken overheden, kunnen niet alle partijen afzonderlijk aan tafel zitten bij de Alderstafel. De overheden worden vertegenwoordigd door een delegatie uit de BRS. De BRS is een samenwerkingsverband waarin 3 provincies en 43 gemeenten zijn vertegenwoordigd. De gedeputeerde Schiphol van provincie Noord-Holland is voorzitter van de BRS. Holland Rijnland is formeel lid van de BRS. De regio laat zich in de BRS vertegenwoordigen door de voorzitter van het cluster zuidwest van de CROS. Momenteel is dit dhr. Vissers, wethouder Noordwijkerhout en lid van het Dagelijks Bestuur. De heer Vissers vertegenwoordigt als afgevaardigde van Holland Rijnland alle gemeenten in Holland Rijnland. Daarnaast blijft deelname van individuele gemeenten binnen de 20 KE-contour aan de BRS 1

het BARIN (Board of Airline Representatives in the Netherland) is een samenwerkingsverband van vliegmaatschappijen die op of vanaf Nederland vliegen 2 Luchtverkeersleiding Nederland 7

ook mogelijk. Ambtelijke afstemming vindt plaats doordat alle Holland Rijnland gemeenten bij het Schiphol-dossier ondersteund worden door de Omgevingsdienst West-Holland. Bestuurlijke afstemming vindt indien nodig plaats tussen de clusters en in het portefeuillehoudersoverleg Ruimte. ORS De Omgevingsraad Schiphol (ORS) zal uit twee onderdelen gaan bestaan:  het Regioforum, die qua taken en samenstelling lijkt op de CROS, en vooral gericht op communicatie, klankbord, draagvlakpeiling, etc.;  het College van Advies, vergelijkbaar qua taken met de Alderstafel, en besluitvormend en adviserend naar het Kabinet. De planning is dat de ORS begin 2014 operationeel wordt. Er is nog geen definitieve besluitvorming geweest over oprichting van de ORS. Eén van de zaken die nog besproken moeten worden is de indeling in clusters van de gemeenten en bewoners. Deze wijzigt ten opzichte van de huidige clusterindeling. Ook de afvaardiging van bewoners en de precieze omschrijving van taken en bevoegdheden van Regioforum en College van Advies zijn nog niet helder.

8