Leisurelands werkt bij al haar activiteiten aan een optimaal evenwicht tussen de 3 P s:

1

Jaarverslag Leisurelands 2014

Duurzaam Recreëren Welkom bij Leisurelands! Onder deze nieuwe naam gaan wij het gedachtengoed van RGV verder uitbouwen en nog krachtiger in de markt zetten. Leisurelands wil voorop lopen in de recreatieen evenementenmarkt en heeft Duurzaam Recreëren als fundament onder al haar activiteiten. Daarmee wil Leisurelands een actieve bijdrage leveren aan het verbeteren en verduurzamen van de leefomgeving en de optimalisering van haar maatschappelijk rendement als organisatie. Duurzaam Recreëren steunt op vijf pijlers: 1. Het borgen van een groene, gezonde omgeving 2. Veiligheid en ‘crowd management’ 3. Het verhogen van maatschappelijk rendement 4. Energieneutraal opereren, energie genereren 5. Kennis delen en uitbouwen Leisurelands werkt bij al haar activiteiten aan een optimaal evenwicht tussen de 3 P’s:

2

• People: het gastvrij en veilig ontvangen van bezoekers • Planet: passend voor wat betreft het landschap en de leefomgeving • Profit: duurzame winstgevendheid, gericht op de lange termijn.


Inhoud BESTUURS- EN ADVIESORGANEN 5 MISSIE VAN LEISURELANDS 6 KERNGEGEVENS 7 BERICHT VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN 9 VERSLAG VAN DE DIRECTIE OVER 2014 10 ONZE STRATEGIE 10 Toelichting 18 Recreatiegebieden 18 Onroerend goed 36 Interhuis 38 Leisurelands 42 Resultaten 50 Vooruitzichten 51 Corporate Governance 52 Risicoparagraaf 55 JAARREKENING 2014 58 Geconsolideerde balans 58 Geconsolideerde winsten verliesrekening 59 Geconsolideerd kasstroomoverzicht 60 Toelichting op de geconsolideerde balans en winsten verliesrekening 62 Niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen 69 Toelichting op de geconsolideerde winsten verliesrekening 70 Enkelvoudige balans 72 Enkelvoudige winsten verliesrekening 72 Toelichting op de enkelvoudige balans en winsten verliesrekening 73 Niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen 75 OVERIGE GEGEVENS Controleverklaring van de onafhankelijke accountant 76 Bestemming van het resultaat over het boekjaar 2013 77 Statutaire regeling omtrent bestemming winst en voorstel tot bestemming van het resultaat 2014 77 Persoonlijke gegevens Directie en Raad van Commissarissen 78


3

4


Bestuurs- en adviesorganen

RGV Holding B.V. Raad van Commissarissen: De heer J. Wegstapel (voorzitter) Mevrouw M.H.H. van Haaren De heer J.G.H. Heijmen

Directie De heer E.M.J.C. Droogh

Ondernemingsraad Mevrouw D.M.C.W. Berlage (voorzitter) De heer R.B. Knippenberg Mevrouw W.C. Noorlander - Middelkoop 5

Juridische structuur van actieve vennootschappen met belang van 100% per 31 december 2014

Aandeelhouders 22 gemeenten + Gemeenschappelijke Regeling Recreatieschap Achterhoek Liemers

RGV Holding B.V. (Leisurelands)

Leisurelands Onroerend Goed B.V.

Zeumeren B.V.

Leisurelands Exploitatie B.V

Schateiland Zeumeren B.V.

RGV Delfstoffen B.V.

Interhuis B.V.

Katerbosch B.V.


Missie van Leisurelands Visie Leisurelands heeft de ambitie om in een sterk veranderende wereld en markt verder uit te groeien tot een nog slagvaardiger en toonaangevend recreatiebedrijf. Dat vraagt om een bij de tijd passend aanbod dat afgestemd is op de wensen en eisen van gasten (bezoekers, organisaties) en de op de gebieden gevestigde leisure ondernemers. Daartoe zal het productaanbod kwalitatief en kwantitatief worden verbreed en uitgebreid. Missie De oorsprong van ons bestaansrecht bestaat uit het ontwikkelen, aanleggen, faciliteren, exploiteren en beheren van recreatieve producten. De recreatiegebieden liggen allemaal in het buitengebied met groen als decor. Leisurelands levert direct en indirect een maatschappelijke bijdrage aan de leefbaarheid en vrijetijdsbesteding in de regio waar zij actief is. Activiteiten Leisurelands Recreatiegebieden Gelegen in de gemeente(n)

6

Berendonck Wijchen Bussloo Voorst Groene Heuvels Beuningen Hambroekplas Berkelland Heerderstrand Heerde Hilgelo Winterswijk Kievitsveld Epe Mookerplas Mook en Middelaar Nevelhorst Montferland Nieuw Hulckesteijn Nijkerk Rhederlaag Zevenaar Slingeplas Aalten Strand Nulde Putten Strand Horst Ermelo, Harderwijk Stroombroek Montferland Surfoever Hoge Bijssel Nunspeet Wylerbergmeer Groesbeek Zandenplas Nunspeet Zeumeren Barneveld Haven Hattem Hattem

‘Bijdragen aan de vrijetijdsbesteding in de regio’


Kerngegevens

2014 2013 2012 2011 2010 Bezoekersaantallen recreatiegebieden (x 1.000) Index

3.784 3.442 3.589 3.150 3.515 108 98 102 90 100

Bezoekersaantallen exploitaties 1.646 1.487 1.438 1.397 1.312 Recreatiegebieden (x 1.000) Index

Omzet parkeerinkomsten (x 1.000) Index

125 113 110 106 100 1.115 1.132 1.167

938 1.102

101 103 106 85 100

8.873 9.260 9.730 10.931 10.615 Aantal parkeerabonnementen Aantal evenementen Omzet uit verhuur en verpachting (x 1.000)

655 618 654 750 682 2.045 1.758 1.686 1.606 1.562

Index

131 113 108 103 100

Overige omzetten, zoals evenementen (x 1.000)

692 883 752 1.081 628

(excl. eigen exploitaties) Index Operationeel resultaat (x 1.000)

110 141 120 172 100 -810 -1.400

-448

2.531 3.593 2.279 Netto resultaat (x 1.000) Index

-470 -1.767 744 2.295

110 157 99 32 100

Aantal dagen boven 25°C

25

29

26

18

35

Aantal gebieden

19 19 14 14 14

2.079 2.035 1.765 1.707 1.710 Totale oppervlakte in ha Oppervlakte water in ha

802 802 702 700 697

Personeelsgegevens / situatie per 31 december Aantal personeelsleden kantoor

20 17 18 18 16

Aantal personeelsleden buitendienst

15 10 10 13 13

Aantal personeelsleden eigen exploitaties

6 11 11 11 10

Totaal aantal personeelsleden

41 38 39 42 39

Aantal personeelsleden in FTE’s kantoor

18,3 15,2 16,8 16,6 16,0

Aantal personeelsleden in FTE’s buitendienst

14,5 9,3 9,3 11,6 12,1

Aantal personeelsleden in FTE's eigen exploitaties

14,7 18,1 17,8 15,8 18,7

Gemiddeld aantal personeelsleden over het boekjaar in FTE’s Aantal personeelsleden Leisurelands totaal Gemiddelde leeftijd Gemiddeld aantal dienstjaren

47,5 43,2 45,3 43,9 46,8 72 67 73 72 93 43,6 44,5 45,0 43,9 44,7 8,1 10,1 9,2 8,4 9,4

Investeringen in recreatieve en ondersteunende voorzieningen (x1.000) incl. groot onderhoud

3.823 4.569 2.850 1.184 1.151


7

Leisurelands 20 recreatiegebieden in Nederland Zwolle A28 A50

Heerderstrand

Hoge Bijssel Zandenplas

8

Strand Horst

A28

Harderwijk

Kievitsveld

Strand Nulde

Deventer

A50

A1

Apeldoorn

A28

N339

A1

Zeumeren

Bussloo

A1

Amersfoort

Zutphen

Barneveld

N315

N312

Borculo A30

A50

N18

Hambroekplas

N319

Ede

A12

A12

A348 A50

A12

Groene Heuvels

A73

Berendonck A50

Didam

De Nevelhorst

A50

Wylerbergmeer Nijmegen A73

Mookerplas


N18

Rhederlaag

Arnhem

‘t Hilgelo

Winterswijk

Doetinchem

N319

A18 8

Stroombroek

N318

Slingeplas

Bericht van de Raad van Commissarissen

Aan de Aandeelhouders Het is ons een genoegen om u het jaarverslag over 2014, met daarin opgenomen het verslag van de directie en de jaarrekening, aan te bieden. De jaarrekening is gecontroleerd door onze accountant en voorzien van een goedkeurende verklaring. Deze verklaring is opgenomen bij de overige gegevens in de jaarrekening. Wij stellen u voor de jaarrekening over 2014 vast te stellen en decharge te verlenen aan de directie voor het door haar gevoerde beleid en aan de Raad van Commissarissen voor het gedurende verslagjaar gehouden toezicht. Het jaar 2014 stond in het teken van schaalvergroting van de onderneming als gevolg van een fusie met onderdelen van het Recreatieschap Achterhoek Liemers. Na een langdurig traject van voorbereiding werd deze fusie geformaliseerd op 2 december 2013. Het jaar 2014 was het eerste volle jaar dat de vijf recreatieterreinen door Leisurelands werden geëxploiteerd. In het verslagjaar kwam de Raad acht keer bijeen. Tijdens onze ontmoetingen met de directie hebben wij naast de gebruikelijke onderwerpen als: financiële gang van zaken, organisatie en management, beleggingen en marktomstandigheden, uitgebreid stilgestaan bij de strategie van de onderneming. Deze is herijkt en aangepast aan de gewijzigde marktomstandigheden. In de aandeelhoudersvergadering van 5 juni 2014 werd de heer Heijmen herbenoemd als lid van de Raad van Commissarissen voor een periode van vier jaar. We zijn verheugd over de ontwikkeling van de resultaten van de onderneming. Het operationeel resultaat van de onderneming verbeterde sterk tot -/- € 0,8 miljoen, ondanks moeilijke marktomstandigheden. Dankzij de goede resultaten van het vermogensbeheer resulteerde een nettoresultaat van € 2,5 miljoen. Hierdoor is de financiële basis van de onderneming verder versterkt. Wij danken de medewerkers en directie voor hun geleverde prestaties en de grote inzet in dit voor de vennootschap bijzondere jaar. Raad van Commissarissen Arnhem, 9 april 2015


9

Verslag van de directie over 2014

LEISURELANDS: EEN NIEUWE NAAM IN DE NEDERLANDSE VRIJETIJDSMARKT Ook in het afgelopen jaar was sprake van veel beweging in de vrijetijdsmarkt en voor onze organisatie. In het verlengde van de ontwikkeling van een strategisch beleidsplan voor de periode 2015-2020 is in 2014 werk gemaakt van het ontwikkelen van een nieuwe naam en huisstijl voor onze organisatie. De naam Leisurelands, die in het eerste kwartaal van 2015 is geïntroduceerd, vervangt de naam RGV na ruim 16 jaar trouwe dienst. De oorsprong van de afkorting RGV, Recreatie Gemeenschap Veluwe, gaat zelfs terug tot ver in de vorige eeuw. De nieuwe naam Leisurelands past uitstekend bij onze ambitie, visie en missie. De vrijetijdsmarkt zal ook de komende jaren sterk in beweging zijn en het vraagt om nog meer slagvaardigheid om in te spelen op de sterk veranderende markt en maatschappelijke omstandigheden.

Overzicht belangrijkste activiteiten en gebeurtenissen in 2014 10

Wij zijn tevreden met de resultaten over 2014. Het aantal strandbezoekers bleef, ondanks de slechte zomermaand augustus, op een goed niveau. Inclusief de vijf ‘nieuwe gebieden’ in de Achterhoek mochten wij in 2014 bijna 3,8 miljoen dagrecreanten begroeten, een toename van 10% ten opzichte van 2013. Deze stijging komt voor rekening van de vijf extra gebieden. Per recreatiegebied daalde het gemiddelde aantal bezoekers, een trend die al zo’n 20 jaar aan de gang is. Inclusief het bezoek aan de exploitaties kwam het aantal gasten uit op het recordaantal van ruim 5,4 miljoen. Het overzicht op de volgende pagina geeft een globaal inzicht in de dynamiek van 2014 voor onze organisatie:


• het actualiseren van de strategie (plan 2015-2020) en het ontwikkelen van een nieuwe naam • afronding van de fusie met vijf recreatiegebieden in de Achterhoek, inclusief vijf nieuwe medewerkers; • het in gang zetten van de vervanging van de parkeersystemen, een belangrijke inkomstenbron; • de start van het investeringsfonds LI Leisure Investments, waarmee jonge ondernemers worden ondersteund om vernieuwende en duurzame ideeën te realiseren; • het verder optimaliseren en professionaliseren van onze organisatie; • het invullen van vacatures met drie nieuwe medewerkers in de buitendienst, een controller en een medewerker voor de afdeling Marketing, Sales en Communicatie; • het werven en aannemen van drie nieuwe ‘spilmedewerkers’ voor onze eigen exploitaties op recreatiegebied Zeumeren; • het opstellen van ontwikkelvisies voor de vijf gebieden in de Achterhoek; • het faillissement van Interhuis Nieuw Hulckesteijn B.V. en de afwikkeling daarvan; • de integratie van het Recreatieschap Achterhoek Liemers (RAL) in de regio en de bouw van een nieuw beheerderskantoor op recreatiegebied Stroombroek; • de bouw van vier nieuwe toiletgebouwen (op Rhederlaag, Strand Nulde en Strand Horst); • het verwerven van agrarische gronden; • de begeleiding van pachters en huurders in deze periode van transitie, mede in het licht van de dalende waarde van recreatief onroerend goed; • het adviseren van ministeries, onderwijsinstellingen, Terreinbeherende Organisaties (TBO’s) en andere partijen; • het realiseren van wijzigingen van bestemmingsplannen; • het inspelen op algemeen maatschappelijke ontwikkelingen, waaronder de steeds moeilijker; wordende financiering in onze sector, verschuivingen op de evenementenmarkt en het verder optimaliseren en verduurzamen van de organisatie en de recreatiegebieden.

Leisurelands in 2014 Het recreatieseizoen in 2014 kende een mooi voorjaar en najaar. De start van het recreatieseizoen was goed, het aantal mooie dagen in het steeds belangrijker wordende voorjaar was hoger dan in 2013. De maand augustus was uitzonderlijk koud en nat. Het fraaie najaar compenseerde deze voor ons altijd zo belangrijke maand in grote mate, waardoor het aantal bezoekers (dagrecreatie) op onze recreatiegebieden in totaal uitkwam op 3.784.000. Daarbij moet rekening worden gehouden met het aantal bezoekers die de vijf recreatiegebieden in de Achterhoek mochten begroeten. Deze werden in 2014 voor het eerst meegenomen in het totaal. Het totale aantal bezoekers in 2014 steeg met 10% ten opzichte van 2013. Ook het aantal bezoekers aan de exploitaties op onze gebieden nam toe. In 2014 waren dat er 1.654.852, een stijging van 10,7% ten opzichte van het vorige jaar (2013: 1.488.347 bezoekers). Daarmee komt het totale aantal bezoekers in 2014 ruim boven de 5,4 miljoen, een record in de recente historie van Leisurelands. In 2014 breidde een aantal pachters hun activiteiten uit en mochten we twee nieuwe ondernemers verwelkomen. De pachtomzet groeide autonoom en als gevolg van de fusie met de Achterhoek. De exploitaties op Zeumeren lieten, voor wat betreft de resultaten, een krachtig herstel zien.


11

Voor Interhuis Nieuw Hulckesteijn B.V. hebben wij faillissement aangevraagd en verkregen. De dochteronderneming van Interhuis Nieuw Hulckesteijn B.V., Recreatiecentrum Nieuw Hulckesteijn B.V., hebben wij in 2014 verkocht. De omzet van de zandwinning kwam uit op hetzelfde niveau als in 2013, mede omdat wij zelf zijn opgetreden als winner. Het aantal gewonnen kubieke meters zand uit de diverse zandputten daalde substantieel. Ontwikkeling omzet en resultaat De omzet van de meeste onderdelen van onze kernactiviteiten steeg ondanks een krimpende markt. De omzet in pacht, huur en evenementen steeg ten opzichte van 2013 met 16,3%, door de fusie, autonoom en door een toename van agrarische verpachtingen. De omzet van parkeergelden daalde licht. De totale omzet steeg met 1%. Bij de totale omzet rekenen wij de verkoop van activa mee. Het operationeel resultaat is in 2014 gestegen, exclusief de bijzondere baten en lasten die wij moesten nemen. Ten opzichte van 2013 daalde het resultaat op onze beleggingen door de grote hoeveelheid liquiditeiten en het afgebouwde risicoprofiel. In het licht van de turbulentie op de financiële markten zijn wij meer dan tevreden over de resultaten.

12

Strategie en trends op de vrijetijdsmarkt Trends in de vrijetijdsmarkt De vrijetijdsmarkt is de laatste jaren sterk in beweging, zowel aan de vraagkant als aan de aanbodkant. De vrijetijdsmarkt wordt traditioneel sterk beïnvloed door: • De hoeveelheid vrije tijd van mensen • Het besteedbaar inkomen van mensen • De mobiliteit van mensen Deze factoren zijn ook nu van belang. Minder besteedbaar inkomen betekent bijvoorbeeld dat mensen minder vaak op vakantie gaan. Daarnaast spelen ook andere maatschappelijke trends. Zo wordt dagbezoek aan onze recreatiegebieden minder vanzelfsprekend. De hedendaagse consument zoekt en krijgt op steeds meer plaatsen ‘beleving’ en wil bovenal vermaakt worden. De toename van het aantal grote en lokale, kleinere festivals is daar een duidelijk teken van. Het is voor Leisurelands een grote uitdaging om nu en in de toekomst deze ‘beleving’ te kunnen bieden. Dit in een goede balans met ons streven naar het creëren van een duurzame en veilige omgeving voor onze bezoekers, omwonenden en andere stakeholders. Jaarverslag Leisurelands 2014

Daarnaast blijft de consument uiterst kritisch waar het gaat om de prijs-kwaliteitverhouding van de aangeboden producten. De afgelopen jaren heeft zich in de vrijetijdsmarkt een ware kortingsslag ontwikkeld waardoor, zeker in deze verzadigde markt, producten onder de kostprijs worden aangeboden. Dat leidt tot problemen bij veel aanbieders. Ook voor 2014 kunnen wij constateren dat er geen tot nauwelijks herstel is van prijzen en marges. Dat heeft belangrijke gevolgen voor de markt, ook in de komende jaren: • Het investeringsniveau is en blijft de komende jaren laag • De zo nodige verbetering van het kwaliteitsniveau wordt niet gerealiseerd, er wordt eerder op bezuinigd (bijvoorbeeld: minder en goedkoper personeel) • Het innovatiebeleid in de sector wordt te weinig gestimuleerd • Financiers en eigenaren zullen nog het nodige moeten afboeken • De clustering en schaalvergroting in de sector zal onverminderd doorzetten

Visie en strategie De nieuwe naam Leisurelands is meer dan een symbolische stap in het proces naar het verder aanscherpen van onze marktgerichte strategie. Een van de strategische onderwerpen is, of het creeren van een markt waarop de huidige aandeelhouders hun bezit, indien zij dat wensen, kunnen verkopen nadat de aandeelhoudersovereenkomst vervalt in 2016. In onze strategie blijven de volgende aandachtsgebieden van belang: • Het vergroten van de schaal van onze onderneming, waardoor de kennis en ervaring voor onze organisatie beter geborgd wordt • In deze markt, waarin een toenemende clustering plaatsvindt, zullen wij moeten groeien om onze marktpositie te behouden en waar mogelijk te verstevigen. Met andere woorden: in een krimpende markt is volume nodig • Deze groei is ook van belang om onze klanten blijvend te voorzien van de juiste, verbeterde en nieuwe producten en diensten • Het kritisch blijven beschouwen en verfijnen van ons verdienmodel. Dat heeft zich nu bewezen en zal zich ook op lange termijn moeten bewijzen. Deze aandachtsgebieden zijn nauw verbonden met belangrijke economische en maatschappelijke trends die wij waarnemen.

‘Mensen in beweging krijgen én houden’


13

14

Economische en maatschappelijke trends Naast de eerder genoemde drie externe factoren, vrije tijd, besteedbaar inkomen en mobiliteit, zien wij trends die van grote invloed zijn op onze sector en onze bedrijfsvoering. Nauwelijks economische groei Al sinds 2008 is er geen sprake meer van economische groei. Het besteedbaar inkomen van de meeste consumenten heeft sinds die periode een flinke knauw gekregen. In 2014 waren wat schaarse lichtpuntjes zichtbaar, van een lichte economische groei tot en met wat meer positieve cijfers voor de huizenmarkt. Wij verwachten dat het de komende jaren bij dergelijke lichtpuntjes zal blijven en dat er nauwelijks sprake zal zijn van structurele economische groei. De automatismen uit het recente verleden, waaronder een jaarlijkse stijging besteedbaar inkomen, behoren voorlopig tot het verleden. Belangrijke ‘Nieuwe ordening van factoren daarbij zijn de vergrijzing, de afname van de beroepsbevolking in de recreatieen een ander bestedingsgedrag van consumenten. Zo wordt een steeds groter deel van het inkomen opgeslokt door lastenverzwaringen en het markt’ toenemende aandeel in de bestedingen voor gadgets als tablets en ‘all-in-one’ pakketten voor televisie, internet en alle informatie die je in huis kunt halen. Dat laatste heeft uiteraard ook weer gevolgen voor de besteding van de steeds minder wordende vrije tijd. De gevolgen voor onze sector zijn ingrijpend. Zo hebben veel bedrijven langdurig ingeteerd op reserves en hun product tegen te smalle marges of zelfs zonder marge in de markt gezet. Dit proces kan niet tot in lengte van dagen duren. Dit zal leiden tot fusies, clustering, bedrijfssluitingen, faillissementen, waardoor een nieuwe ordening in de recreatiemarkt ontstaat.


Minder ruimte voor subsidie Overheden zullen hun uitgaven en inkomsten, mede dankzij afstoting van taken door het Rijk, nog meer in balans moeten brengen. Dat leidt tot hogere lasten voor de burgers en bezuinigingen op de uitgaven. Dat heeft gevolgen voor de economische ontwikkeling en het vertrouwen. Er is een nieuwe balans nodig om het systeem toekomstbestendig te houden. Dat zal gaan leiden tot andere en nieuwe vormen van samenwerking die positief kunnen uitwerken voor onze sector. Overheden hebben namelijk een ongelijk speelveld gecreëerd op de markt van vrijetijdsaanbieders. De geldstroom, die de laatste tientallen jaren naar de kwaliteitsontwikkeling van het buitengebied is gegaan, zal dalen. Dit dwingt de vier partijen, die acteren in het buitengebied en mede verantwoordelijk zijn voor de kwaliteit van het buitengebied, om keuzes te maken en samen te werken. Die vier partijen zijn: de landbouw, Terreinbeherende Organisaties, landgoedeigenaren en recreatieondernemers. De subsidiestromen in de landbouw zullen op korte termijn veranderen van inkomenssteun naar een hectaretoeslag. Ook zijn de melkquota afgeschaft, waardoor er bij ambitieuze boeren vraag is naar grond voor uitbreiding van hun bedrijf. Financiering van deze uitbreiding blijft echter lastig. Door de zoektocht naar extra gelden, ter compensatie van wegvallende subsidiestromen bij natuurbeheerders en landgoedeigenaren, zullen er nieuwe toetreders op de vrijetijdsmarkt komen, die al een verzadiging kent. Dit zal leiden tot een versnelde sanering binnen onze sector. Verschuivende verhoudingen De verhoudingen in onze samenleving zijn duidelijk aan het veranderen. Mede dankzij de opkomst van nieuwe (social) media weten consumenten en bedrijven elkaar steeds directer te vinden en wordt de rol van partijen met een intermediaire functie steeds verder uitgehold. Daardoor verandert ook de rol van overheden. Hierdoor ontstaat een zoektocht naar een nieuwe rol van overheden, die soms gepaard gaat met het teruggrijpen naar oude waarden. De rol van overheden zal mogelijk afnemen. Er zal een nieuw evenwicht gaan ontstaan, waarin bedrijven en overheden zich nadrukkelijker gaan verbinden met hun omgeving. We bewegen van ‘controle en bescherming’ naar ‘samenwerking, vertrouwen en openheid’. Macht transformeert naar invloed. Belangrijke thema’s daarbij zijn duurzaamheid, aandacht voor de omgeving, authenticiteit (ergens voor staan, leiderschap, kennis delen) en vertrouwen. De ‘bezitloze’ maatschappij Onze samenleving verandert snel in samenstelling en gedrag. De oudere generaties zijn gewend aan bezit en hebben daar nog veel affiniteit mee. Zij werken hard en kopen daarmee een huis, tweede huis, boot, caravan of andere materiële zaken waar ze volop van kunnen genieten. De jongere generatie gaat meer uit van het gebruik: huren, lenen, leasen, kortom meer gevarieerd genieten zonder eigenaar te zijn. Bekende voorbeelden zijn AirBNB, Uber en Snappcar, waarin bezit wordt gedeeld zonder tussenkomst van bekende en gevestigde partijen. Deze ontwikkelingen leiden ook tot een grote verschuiving van eigendom in onze sector. Wat daar de gevolgen van zijn en welke kwaliteitseffecten dit heeft, is nauwelijks te voorspellen. In ieder geval zal het ertoe leiden dat de waarde van ‘eigendom’ in de toekomst zal dalen. Demografische ontwikkelingen In het verlengde daarvan spelen belangrijke demografische ontwikkelingen. De bevolking is sterk aan het vergrijzen en ‘ontgroening’ leidt nu al tot krimp in sommige regio’s van


15

Nederland en de landen om ons heen. Wij zien dat onder andere terug in de daling van het aantal kinderen, de sluiting van scholen en het vertrek van winkels uit dorpen, inclusief de pinautomaat. Voor onze activiteiten vertaalt zich dat nu al in het verkleinen van de recreatiegebieden en het sluiten van delen van stranden. In combinatie met de trend naar urbanisatie (per dag trekken op de wereld zo’n 150.000 tot 200.000 mensen naar de stad) voorzien wij dat het buitengebied steeds verder zal vergrijzen. Per jaar verhuizen in Nederland zo’n 1,6 miljoen mensen. Jongeren en allochtonen gaan richting de Randstad, ouderen gemiddeld meer naar de rest van Nederland (het zogeheten ‘Drentenieren’). De effecten van deze ontwikkelingen op onze sector zijn ook nu niet te voorspellen, mede omdat zij voor ons als samenleving nieuw zijn.

16

Financiering steeds lastiger Ook de producten in onze sector hebben een steeds kortere levenscyclus en worden steeds kapitaalintensiever. Dit vraagt om ruime marges om te kunnen blijven investeren. De sector kan door de eerder geschetste omstandigheden de benodigde marges niet of nauwelijks meer realiseren. De banken, de grootste financiers van onze sector, zijn daarom erg terughoudend en bouwen in een aantal gevallen zelfs posities af. Vrijetijdsbedrijven die geen financiering meer kunnen krijgen, moeten andere wegen zoeken om aan geld te komen. Lukt dat niet, dan zal hun product snel verouderen waardoor er geen toekomst meer voor hen is. Het onroerend goed in onze sector is maar voor weinig andere functies te gebruiken en moet daarom meer gezien worden als bedrijfsmiddel. Tot voor kort hadden banken nog wel de neiging om bedrijven kunstmatig in leven te houden in afwachting van een nieuwe eigenaar of betere tijden. Dat neemt echter zienderogen af. Het moeilijk kunnen financieren van vrijetijdsbedrijven zorgt ervoor dat er weinig nieuwe toetreders vanuit de sector zelf zijn. Dat kan gunstig zijn voor de marges. Aan de andere kant zorgt het ervoor dat de sector geen jonge startende ondernemers meer aantrekt en daardoor vergrijst. Een neveneffect is dat de noodzakelijke innovaties achterblijven. Om deze ontwikkeling te keren, hebben wij, in samenwerking met diverse partners, in 2014 LI Leisure Investments opgestart. Met LI Leisure Investments willen wij onder andere jonge en veelbelovende ondernemers een kans geven om hun droom te verwezenlijken.

Visie: trends bieden ons kansen De hiervoor geschetste trends leiden nu en de komende jaren tot een grote dynamiek in onze sector. Als de bedrijfsvoering op orde is, dan leidt beweging altijd tot kansen. Wij willen een aantal van die kansen gaan benutten. Daarbij streven we ernaar om de huidige schaal van onze organisatie nog verder te vergroten door groei in kwantitatieve zin. Hierdoor wordt het draagvlak groter. We willen ook groeien in kwalitatieve zin om zo onze geïntegreerde bedrijfsvoering te ondersteunen. Daarvoor zoeken we gericht activiteiten die grenzen aan onze core business. Daarnaast willen we bewust participeren in onze sector om die te versterken en te ontwikkelen. Daarvoor hebben we belangrijke redenen: • We willen de sector niet verder laten afglijden, daar dat ons raakt • We willen onze bedrijfsvoering versterken door allianties, onze positie tenminste behouden en bij voorkeur versterken


‘De toekomst biedt ons kansen’

17


TOELICHTING OP DE GANG VAN ZAKEN IN 2014 Ontwikkeling recreatiegebieden Het verduurzamen en actualiseren van onze recreatiegebieden blijft hoog op de agenda staan. Dit beleid is succesvol aangezien het aantal bezoekers op een hoog niveau blijft. Het verduurzamen betekent dat we beleid en concepten per gebied of regio ontwikkelen waardoor: • het gebied of de regio voor bezoekers aantrekkelijk blijft om er de vrije tijd door te brengen; • er voldoende verdiencapaciteit wordt ontwikkeld om dat te financieren; • er een positieve maatschappelijke spin-off wordt gerealiseerd voor leefbaarheid, werkgelegenheid en welzijn.

18

In het verlengde daarvan is het vanzelfsprekend dat er zorgvuldig omgesprongen wordt met omgevingswaarden, materialen en grondstoffen. De grote stroom bezoekers die elk jaar naar onze recreatiegebieden komt, hebben we mede te danken aan het geïntegreerde concept dat we hebben ontwikkeld. De traditionele recreant die op mooie dagen komt, is en blijft welkom. Dit is een groep die over een lange reeks van jaren in volume is gedaald en zal blijven dalen. Maar ook de wandelaar die het hele jaar door naar de terreinen komt om rond de plas te wandelen, bieden wij ruimte. Deze stromen zorgen ervoor, samen met de stroom bezoekers die de exploitaties op onze terreinen bezoeken, dat de maatschappelijke impact en het rendement van onze terreinen steeds groter worden. Een extra voordeel van het concept dat we hebben ontwikkeld, is dat de naamsbekendheid van de recreatiegebieden toeneemt. We kunnen namelijk meeliften op de marketinginspanningen van de exploitanten. Ook wordt de sociale veiligheid verbeterd, omdat de exploitaties het hele jaar open zijn en er daardoor ook het hele jaar gebruikers aanwezig zijn op onze terreinen.

Mooi voor- en najaar Het weer en met name de voorspelling daarvan door de media is een belangrijke factor voor de hoogte van de bezoekersaantallen. Daarnaast is het moment belangrijk: een mooie dag in het weekend trekt nu eenmaal meer bezoekers dan doordeweeks. In 2014 waren er 25 mooie, zomerse dagen met een temperatuur van boven de 25 graden. Daarvan werden 2 tropische dagen gemeten met temperaturen boven de 30 graden. Daarmee was de zomer van 2014 iets minder zonnig dan die van 2013, waarin sprake van 29 zomerse dagen (waarvan 9 tropisch). De maand juli was een topmaand met maar liefst 16 zomerse dagen. Augustus was daarentegen nat en fris, hetgeen weer enigszins werd goedgemaakt door een zonniger najaar. Zo werden in september nog 2 zomerse dagen gemeten en waren de temperaturen in het najaar gemiddeld aan de hoge kant.


Recordaantal bezoekers Het aantal bezoekers (dagrecreatie) steeg in 2014 naar 3.784.000 (2013: 3.442.000). Hierbij moet worden aangetekend dat in het getal voor 2014 de 5 ‘nieuwe’ recreatiegebieden, Hambroekplas, Hilgelo, Nevelhorst, Slingeplas en Stroombroek, zijn meegeteld. Deze gebieden begroetten gezamenlijk 571.000 bezoekers. Het bezoek aan de ‘bestaande’ gebieden daalde met ruim 6% en dat past in het beeld van de afgelopen jaren. De daling was relatief fors, mede omdat in het in de maand augustus, voor ons in het hoogseizoen, een lange periode van regen (bijna 3 weken) roet in het eten gooide. Niettemin passen deze cijfers bij een trend: de markt van bezoekers aan dagrecreatieterreinen is de laatste twintig jaar bijna gehalveerd. In dat licht bezien, doet Leisurelands het relatief goed en ligt het aantal bezoekers nog ruim boven het gemiddelde. Of dat de komende jaren zo blijft is, mede gezien de demografische ontwikkelingen, de vraag. Ook wij constateren de laatste jaren dat onze terreinen te groot zijn door de terugloop in bezoekers op topdagen. Door seizoensverlenging lukt het om de aantallen bezoekers op niveau te houden. Door het teruglopen van het aantal bezoekers op topdagen komt er ruimte vrij voor andere voorzieningen op onze terreinen. Het aantal bezoekers aan de exploitaties op onze terreinen steeg van 1.487.000 in 2013 naar 1.646.000 in 2014, een stijging met 10,6%. In totaal trokken onze terreinen 5.430.000 bezoekers, ten opzichte van 4.929.000 in 2013. Bij elkaar een forse stijging die tevens staat voor een recordaantal bezoekers in 2014. 19 Bezoekersaantallen totaal Bezoekersaantallen Totaal

Versie: 03/25/15

6,000

5,000

4,000

3,000

2,000

1,000

0 1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

Ontwikkelingen directe werkgelegenheid in FTE exclusief evenementen

Figuur 1. In 2014 trokken de recreatiegebieden 10% meer bezoekers dan in 2013 (blauw). Deze stijging werd veroorzaakt door de integratie van de vijf gebieden van de Achterhoek. Het aantal 700 bezoekers aan de exploitaties steeg met 10,7% (aquagroen). Met in totaal ruim 5,4 miljoen 600 bezoekers was 2014 een recordjaar. 500 800

400 300 200


100 0 1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

6,000

5,000

4,000

Toename werkgelegenheid 3,000

De ontwikkelingen op het gebied van het verduurzamen van onze terreinen leidt er ook toe dat de werkgelegenheid op onze recreatiegebieden jaar op jaar toeneemt. Ondanks de 2,000 die in 2008 zichtbaar werd, weten de ondernemers op onze terreinen nog steeds goede crisis, zaken te doen. Daardoor kunnen ze hun werkgelegenheid vasthouden en zelfs laten groeien. De directe werkgelegenheid op onze terreinen, exclusief evenementen, wordt voor een groot 1,000 deel ingevuld door parttimers. Teruggerekend naar fulltimers is de werkgelegenheid gegroeid van 671 FTE naar 724 FTE. Deze groei is deels autonoom en deels door de integratie van de vijf recreatiegebieden in de Achterhoek. We zijn er trots op dat het onze huurders en pachters lukt 0 zo succesvol doen2002 op onze 1999 zaken 2000 te2001 2003terreinen. 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Ontwikkeling werkgelegenheid in evenementen FTE exclusief Ontwikkelingen directedirecte werkgelegenheid in FTE exclusief

evenementen

800 700 600 500 400 300 200

20

100 0 1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

Figuur 2. De directe werkgelegenheid steeg in 2014 naar 724 FTE. In 2013 was dit 671 FTE.

Groei aantal evenementen Een positief signaal is dat het aantal evenementen op onze recreatiegebieden in 2014 met zo’n 6% is toegenomen. In totaal werden op onze recreatiegebieden 655 evenementen georganiseerd. De toename van het aantal grote evenementen droeg ook bij aan een forse toename van het aantal bezoekers en de omzetstijging. In totaal bedroeg de omzet uit evenementen € 514.000,-, een stijging met maar liefst 60% ten opzichte van 2013 (totale omzet € 322.000,-). Wij hebben de evenementen in drie categorieën ingedeeld: • kleine evenementen, met minder dan 500 bezoekers; • middelgrote evenementen, met tussen 500 en 1.500 bezoekers; • grote evenementen, met meer dan 1.500 bezoekers.


2014

‘Belangrijke pijlers: evenementen en beleving’

21


Middelgrote en grote evenementen zijn belangrijk voor de regio en de gemeenten. De organisatoren van deze evenementen maken vaak lange tijd promotie voor onze gebieden en de gemeente waar het evenement gehouden wordt. Deze promotie ondersteunt de positieve beeldvorming van een dynamische regio en gemeente. Voor 2015 verwachten wij een lichte toename van het aantal evenementen op onze recreatiegebieden. Enerzijds zijn evenementen en festivals populair bij een breed publiek, anderzijds rijst de vraag of deze markt langzamerhand niet aan het verzadigen is, mede door een overaanbod van evenementen en festivals. Aantal evenementen 800 700 600 500 400 300 200 100 0 1999

22

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

Figuur 3. Het aantal evenementen steeg in 2014 met 6% ten opzichte van 2013. In 2014 werden er 655 evenementen op onze recreatiegebieden georganiseerd, in 2013 waren dit er 618.


2014

Herontwikkeling natuureducatie Aantal evenementen

Versie: 03/25/15

Op dit moment biedt Leisurelands op een aantal recreatiegebieden Natuureducatieprojecten 800 aan voor basisschoolleerlingen uit de regio. Het idee daarachter is om kinderen op jonge 700 leeftijd kennis te laten maken met natuur en recreatie en op die manier respect voor het leven 600 te kweken. Dit in 2002 opgezette project trok in het topjaar 2004 nog ruim 5.550 leerlingen. 500 Daarna was sprake van een dalende tendens tot een dieptepunt in 2014. Het afgelopen jaar was 400 de deelname met 1.871 leerlingen en 79 groepen (van 47 scholen) teleurstellend. Er wordt 300 gewerkt aan een herontwikkeling van de programma’s, aangezien wij er naar willen blijven 200 streven om scholen volop de ruimte te geven om op onze terreinen educatieve programma’s 100 te0 draaien. 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Natuureducatieproject

Natuureducatieproject

250

Natuureducatieproject aantal scholen Natuureducatieproject aantal groepen Natuureducatieproject aantal leerlingen x 100

200

150

100

23 50

0 2003 2004 voorzieningen 2005 Investeringen2002 in recreatieve en ondersteunende

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

Figuur 4. De laatste jaren daalt het aantal scholen en groepen dat deelneemt aan het Natuureducatieproject.

Uniformering parkeertarieven Het totale bedrag dat wij aan parkeergelden ontvingen, daalde licht met 1,6%. Dit ondanks de toevoeging van de vijf recreatiegebieden in de Achterhoek. Op drie van deze vijf gebieden wordt parkeergeld geïnd. Vanaf 2014 wordt vanaf mei het hele jaar door parkeergeld geïnd (voorheen alleen in het hoogseizoen). Het tarief voor het hoogseizoen werd bij alle terreinen verlaagd van € 5,- naar € 4,- per dag. Dit kostte ons € 100.000,- aan omzet. Het laagtarief van € 2,- werd in het najaar verhoogd naar € 4,-, zodat vanaf dat moment één parkeertarief geldt. Deze verhoging zorgde voor een stijging van het aantal winterabonnementen. Deze stijging kon de teruggang in het aantal dagkaartjes niet compenseren. Voor het niet behalen van de begrote omzet was de maand augustus (3 weken regen) van grote invloed.


Minder parkeerjaarkaarten Het aantal verkochte jaarkaarten daalde in 2014 met 4,1%. Ook het aantal jaarkaarten voor lange voertuigen daalde met 5,7%. Het is jammer dat het totaal aantal verkochte jaarkaarten ook dit jaar daalde. Jaarkaarthouders zijn een belangrijke groep klanten van ons. Ze bezoeken vaak onze terreinen en zorgen ervoor dat wij al een belangrijk deel van onze parkeergelden hebben veiliggesteld voordat het recreatieseizoen begint. Een ander voordeel voor ons is dat jaarkaarthouders hun kaarten via de mail bestellen. Meestal geven ze aan dat wij hen ook per mail informatie mogen sturen. Het bestand dat wij daarmee opbouwen voor onze nieuwsbrieven bevatte in totaal 14.506 adressen. Nieuw betaalsysteem In 2014 en 2015 gaan we over op een nieuw betaalsysteem, waarbij wij integraal overgaan van vooraf naar achteraf betaald parkeren. Deze stap wordt gemaakt na jaren van testen van nieuwe parkeersystemen op gebruikersgemak en de behoefte van de ondernemers die gevestigd zijn achter de slagbomen op onze terreinen. Het achteraf betalen biedt bezoekers en exploitanten voordelen. Dit systeem biedt de exploitanten de gelegenheid om parkeertickets aan hun klanten te verkopen of weg te geven. Dit is afhankelijk van de filosofie en het bedrijfsmodel van de exploitant. Het nieuwe systeem, dat wij in samenwerking met een innovatieve Nederlandse organisatie hebben ontwikkeld, is specifiek geschikt voor het buitengebied. Aantal verkochte parkeerjaarkaarten 24

12,000 10,000 8,000 6,000 4,000 2,000 0 1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

Figuur 5. In 2014 verkochten wij 8.873 parkeerjaarkaarten. Dit waren er minder dan in 2013, toen verkochten wij er 9.260.


Veiligheid en kwaliteit Voor de gebruikers van onze terreinen is veiligheid een belangrijk motief om naar onze terreinen te komen. De gebieden moeten schoon zijn en er moet geen vuil, glas en dergelijke liggen. Ook is de sociale veiligheid van belang. Ondanks de schaal van onze terreinen lukt het ons om onze gebruikers het juiste gevoel te geven en een goede kwaliteit te bieden. Mede dankzij de hulp van onze vele huurders en pachters. In 2014 hadden wij 32 schadegevallen op onze terreinen. Daarmee was een bedrag gemoeid van € 32.500,-. Ondanks de sterke verbetering ten opzichte van 2013 (46 schadegevallen met een totale schade van € 175.000,-) blijft het teleurstellend dat wij nog steeds geconfronteerd worden met dergelijke aantallen schades en vernielingen op onze terreinen. De tijd, de negatieve energie en het geld dat hierin in gaat zitten besteden wij liever aan nieuwe producten en diensten. Inzet boa’s kost veel geld Onze buitendienstmedewerkers zijn bijna allemaal buitengewoon opsporingsambtenaar (boa). Ze treden op als dat nodig is. Ze doen dat naast hun primaire taak als gastheer en onderhoudsmedewerker. De wetgever stelt steeds meer eisen aan onze boa’s en verscherpt de exameneisen elk jaar. Ze stelt ook steeds meer eisen aan de werkgever. Sinds 2012 wil de wetgever dat wij zelf de bekeuringen die onze boa’s uitschrijven, invoeren in het CJIB-systeem. Dat bezorgt ons een extra administratieve lastendruk. De kosten daarvan komen bovenop het bedrag van € 120.000,- dat het hebben van boa’s ons nu al elk jaar kost. Naar onze mening zou het bespreekbaar moeten zijn dat we een reële vergoeding krijgen voor de inzet van onze medewerkers. Eind 2013 hebben de particuliere werkgevers met boa’s in dienst de handen ineen geslagen en een position paper geschreven naar de minister. Wij hadden een actieve rol in dit proces. Op verzoek van de Tweede Kamer hebben wij overleg gehad met minister Opstelten van het ministerie van Veiligheid en Justitie en staatssecretaris Dijksma van het ministerie van Economische Zaken. Tijdens dat overleg hebben zij bescheiden toezeggingen gedaan. Wij zien dit als een belangrijke eerste stap en gaan het vervolg verder uitwerken. Onze boa’s schreven in 2014 totaal 324 processen-verbaal (2013: 317). Het aantal aangiftes dat onze medewerkers deden was 30 (2013: 24). Dit waren bijna allemaal zaken rond vandalisme, zoals brandstichting en vernielingen.

Toezicht op zwemwater In 2012 is er een discussie ontstaan, aangezwengeld door de reddingsbrigades, dat toezicht op zwemwater zou leiden tot meer veiligheid en minder verdrinkingsgevallen. De ervaring in de sector is een andere. Om de ervaringen van de sector gestaafd te krijgen, hebben wij eind 2012 wetenschappers gevraagd om daar een onderzoek naar in te stellen. De uitkomsten bevestigden onze ervaringen. In de gevormde klankbordgroep zaten meerdere partijen waaronder het ministerie van Infrastructuur & Milieu, provincies, recreatieschappen en anderen. Ook hebben wij de reddingsbrigade in het proces betrokken. Het ministerie heeft de gelegenheid aangegrepen nog een vervolgonderzoek in te stellen. Dit alles om tot een goede onderbouwde nieuwe zwemwaterwet te komen. Wij zijn blij met de door ons genomen stappen. Hierdoor is een emotioneel onderwerp gerationaliseerd, waardoor er besluitvorming kan plaatsvinden die aansluit met de realiteit. Voor dit onderwerp, met de getrokken conclusies, hebben wij ook steun van Actal, het Adviescollege voor toetsing van de regeldruk. Naar aanleiding van al de gehouden overleggen, is er een breed platform ontstaan van


25

partijen die allen belang en ervaring hebben met veiligheid met betrekking tot zwemwater. In 2014 heeft de reddingsbrigade de discussie voortgezet. Op basis daarvan hebben wij eind 2014 Actal een vervolgonderzoek laten opstarten. Daarnaast hebben wij een wetenschappelijke instelling in Engeland gevraagd als referent voor het opzetten van een kwaliteitssysteem, zodat er een nog duidelijker antwoord komt op de vraag wanneer het zwemmen en het zwemwater echt veilig is. Ook in 2014 hebben wij de kwaliteit van het zwemwater regelmatig laten onderzoeken. Op Nieuw Hulckesteijn was de kwaliteit van het zwemwater onder de maat en bij Groene Heuvels werd zwemmersjeuk geconstateerd. Bij Wylerbergmeer was enige tijd sprake van een overdaad aan blauwalg. Voor wat betreft de overige locaties was de kwaliteit van het zwemwater uitstekend.

26 Onze gebruikers denken mee Suggesties, opmerkingen en verbeterpunten, aangedragen door onze bezoekers, zijn voor ons erg belangrijk in het kader van de kwaliteit van en veiligheid op onze recreatiegebieden. Deze suggesties krijgen wij als reactie op onze nieuwsbrieven, via directe contacten met onze buitendienstmedewerkers en de contacten met onze huurders, pachters, omwonenden en andere stakeholders. We krijgen ieder jaar veel suggesties, opmerkingen en verbeterpunten. Dat komt omdat onze organisatie en onze terreinen steeds bekender worden en de nieuwe media het steeds makkelijker maken om met ons te communiceren. In 2014 nam het aantal aangedragen verbeterpunten duidelijk toe. Met name de onderwerpen ‘parkeren’ en ‘honden’ waren populair. Voor wat betreft ‘parkeren’ werd dat voor een belangrijk deel veroorzaakt door de installatie van nieuwe parkeersystemen op een aantal gebieden en een andere wijze van betalen. Bij het onderwerp ‘honden’ is het hondenverbod dat in het hoogseizoen geldt op onze stranden regelmatig een discussiepunt. Wij hebben voor dit verbod gekozen om onder andere de kwaliteit van het zwemwater te beschermen. De gebieden in de Achterhoek zullen moeten wennen aan onze spelregels. We geven graag op alle suggesties, opmerkingen en verbeterpunten een duidelijk antwoord. Intern bespreekt onze operationeel manager de suggesties altijd met de beheerders. Gaat het om zaken die op kantoor spelen, dan behandelen de afdelingshoofden de reacties. De verbeterpunten krijgen aandacht binnen ons managementteam. Op de volgende pagina ziet u een overzicht van het aantal reacties dat we per categorie binnenkregen.


Aantal suggesties en verbeterpunten

2014 129 Parkeren Waterkwaliteit 26 Honden 100 Evenementen 7 50 Sanitaire voorzieningen Onderhoud 62 Personeel 2 Schade 16 4 Lichamelijk letsel Bebording 6 Naturisten 6 Geluidsoverlast 13 Botenhelling 7 Ganzen 5 Ruiters 3 Duikers 7 Vissers 4 Overig 68 Totaal 515

2013 57 15 24 6 38 69 0 11 5 2 11 4 6 5 3 9 3 48 316

Het grotere aantal suggesties en verbeterpunten bij de onderwerpen parkeren, honden en geluidsoverlast komen van gebruikers van de gebieden in de Achterhoek. Op deze terreinen hebben wij gelijk de spelregels die wij op al onze gebieden hanteren, ingevoerd. Deze wijziging ten opzichte van het verleden riep een groot aantal vragen en klachten op. De door ons gewenste uniformiteit van de spelregels die op onze gebieden gelden, zijn ook vastgelegd in onze huisregels en de lokale APV.

Marketing en communicatie Naast het feit dat communicatie in onze samenleving steeds belangrijker wordt, ligt er voor ons nu een extra uitdaging. De ontwikkeling en introductie van onze nieuwe naam Leisurelands betekent dat wij in 2015 extra actief zullen gaan communiceren, zeker richting de zakelijke markt, waar de naam Leisurelands snel zal moeten gaan landen. Het betekent verder bouwen aan ons gedachtengoed en het vestigen van Leisurelands als een toonaangevend merk in de zakelijke markt. Voor de consument blijven de recreatiegebieden en het verder verhogen van de bekendheid en voorkeur het belangrijkste uitgangspunt. De consument komt wel indirect in aanraking met de naam Leisurelands, bijvoorbeeld bij bestelling van parkeerjaarkaarten. Dergelijke zaken verlopen via de webshop van Leisurelands. Ook in 2014 is onze afdeling Marketing, Sales en Communicatie actief geweest met een van haar belangrijkste taken: het zo goed mogelijk contact hebben met onze groep gebruikers en klanten. Voor onze klanten is dat eenvoudiger dan voor de groep gebruikers. Die laatste groep maakt namelijk anoniem gebruik van onze diensten en terreinen, terwijl onze klanten zich bij ons bekend hebben gemaakt. Het kunnen particulieren zijn, maar ook verenigingen, andere non- profitorganisaties en profitorganisaties. Voor onze communicatie zetten we diverse soorten media in. Jaarverslag Leisurelands 2014

27

Persberichten Actief communiceren betekende dat het aantal verzonden persberichten in 2014 steeg naar 79 (2013: 58). Dat aantal ligt boven het gemiddelde van de jaren ervoor. Persberichten zijn voor ons een belangrijk medium om te communiceren met onze stakeholders. Website Onze website werd in 2014 ruim 213.000 keer bezocht door unieke bezoekers (2013: 184.000). We zien hier een belangrijke ontwikkeling: 49% van de unieke bezoekers vond de weg naar onze site via een smartphone of tablet. Een sterke toename van het mobiele verkeer, want in 2013 lag dit percentage nog op 28%. In de aantallen zijn de bezoekers aan de websites van de recreatiegebieden en de exploitaties op deze gebieden niet meegenomen. Het bezoek op de site duurde gemiddeld 2 minuten en 12 seconden. Dat is ongeveer gelijk aan de gemiddelde bezoekduur in 2013. Het aantal volgers op Facebook en Twitter is nog bescheiden. In het kader van de nieuwe naam en positionering gaan we daar in 2015 meer aandacht aan besteden. Nieuwsbrieven We verzonden 7 e-nieuwsbrieven naar ruim 14.500 mailadressen om onze gebruikers te informeren over activiteiten en andere wetenswaardigheden op onze recreatiegebieden. Het aantal nieuwsbrieven bleef in vergelijking met 2013 gelijk. Wel heeft in 2014 een opschoning van het adressenbestand plaatsgevonden. 28

Visueel Ook in 2014 gaven wij ons blad Visueel, gericht op onze stakeholders, uit. Visueel verscheen 3 keer en werd naar 1.100 adressen verzonden. In 2015 zal ons blad Visueel een nieuwe naam krijgen: Leisure Times. Gebiedsfolders De folders van de recreatiegebieden blijven populair. Ook in 2014 hebben wij weer bijna 150.000 gebiedsfolders verspreid. Ze vonden gretig aftrek bij onze gebruikers. Daarnaast hebben wij, ter ondersteuning van specifieke promotieacties, in totaal 10.000 leaflets en 12.500 kortingsbonnen uitgedeeld. Gebiedsoverleg Voor alle recreatiegebieden organiseren wij tenminste één keer per jaar een gebiedsoverleg. Hiervoor worden ondernemers, direct omwonenden, de gemeente, hulpdiensten en andere betrokkenen uitgenodigd. Tijdens het gebiedsoverleg wordt het jaar geëvalueerd en vooruit gekeken, onder andere naar geplande ontwikkelingen, activiteiten en evenementen. Iedere aanwezige mag zijn of haar ‘zegje’ doen. De boodschap is met name dat niet het jaarlijkse gebiedsoverleg hoeft te worden afgewacht. Men kan te allen tijde bij ons terecht met vragen en suggesties. De deelnemers aan het gebiedsoverleg zijn voor ons de ‘oren en ogen in het veld’, nuttig en inspirerend.


‘Recreatieaanbod op een steeds hoger niveau’

29


Exploitatie van onze terreinen en toekomst Het operationeel resultaat van onze recreatieterreinen is in 2014 sterk verbeterd en kwam uit op € 1.537.946,- negatief. In 2013 was het operationeel resultaat € 2.119.920,- negatief. Het operationeel resultaat verbeterde met name dankzij: • hogere opbrengsten; • lagere kosten (ondanks het exploiteren van vijf extra recreatiegebieden); • geen bijzondere lasten. De omzet die wij konden realiseren steeg ondanks de lagere parkeergeldopbrengsten. Deze groei zat in een hogere omzet van evenementen en een hogere omzet uit onder andere houtverkopen. Dagrecreatieterreinen, zoals wij die exploiteren, zullen altijd verlieslatend zijn door hun aard en door de manier waarop wij ons product aanbieden. Ons product lijkt op dat van een openluchtzwembad of bosbad. Wij bieden ook zwemwaterkwaliteit, ligweiden, kiosken, speelobjecten en toiletten. Maar anders dan openluchtzwembaden hebben wij geen toezicht en kleedhokjes. Bovendien vragen wij geen entreeprijs. De tarieven van openluchtzwembaden variëren van € 4,- tot € 6,- per persoon. Op basis van onze bezoekersaantallen kan men stellen dat wij een waarde genereren van tussen € 8 en € 20 miljoen per jaar waarvoor wij de gebruiker geen vergoeding vragen.

30

Dit bedrag kan men beschouwen als het maatschappelijk rendement dat wij jaarlijks uitkeren. Datzelfde geldt voor de besparingen die wij, na de verzelfstandiging, hebben gerealiseerd bij de gemeentelijke en provinciale overheden. Deze berekening is gebaseerd op de theoretisch benodigde afkoopsom en het afschaffen van investeringssubsidies. Bovenstaande hebben wij in onderstaande grafiek weergegeven op basis van bezoekersaantallen exclusief bezoekers van evenementen en op basis van € 4,- entree (prijspeil 2014) voor een openluchtzwembad. De genoemde bedragen zijn niet de gemiste omzet, daar het de vraag is of wij dezelfde aantallen bezoekers mogen verwelkomen indien wij entreegelden zouden vragen. Tevens is in het overzicht onze bijdrage aan het maatschappelijk rendement opgenomen in het kader van de werkgelegenheid die wij met onze recreatiegebieden creëren. Deze bijdrage is berekend op basis van het aantal FTE’s vermenigvuldigd met een modaal inkomen.


Sociale bijdrage met maatschappelijke partners In de hiervoor vermelde berekeningen is geen rekening gehouden met onze actieve bijdrage aan de maatschappij waar het gaat om het aanbieden van werk- of dagactiviteiten aan individuen of groepen mensen in het kader van onder andere de uitvoering van door de rechter opgelegde (taak)straffen, projecten voor de sociale werkvoorziening en re-integratie. In dat kader werken wij nauw samen met sociaal maatschappelijke samenwerkingspartners als: • zozijn, een instelling voor zorg aan personen met ontwikkelingsproblemen, een verstandelijke beperking of niet aangeboren hersenletsel; • tactus, een instelling die gespecialiseerd is in verslavingszorg; • felua, Gresbo, Permar, Hacron en De Groenmakers. Allen instellingendie actief zijn in sociale werkvoorziening; • de Reclassering in het kader van taak- en werkstraffen voor volwassenen; • actium, voor de uitvoering van werkstraffen van taakgestrafte jongeren (leeftijd 12 tot 18 jaar) en jongvolwassenen (in opdracht van de Raad voor de Kinderbescherming). Leisurelands ziet het als haar taak om ook op dit gebied een actieve bijdrage te leveren.

x € 1mln.

Maatschappelijk rendement

Maatschappelijk Rendement

30

31

25

20

15

10

5

0 1999

2000

2001

2002

Bezuinigingen door overheden

2003

2004

2005

2006

2007

Niet doorbelaste vergoeding aan consument

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

Directe werkgelegenheid FTE x modaal inkomen

Figuur 6. Het maatschappelijk rendement dat Leisurelands genereerde in 2014 was ruim 40 miljoen euro (2013: ca. 38 miljoen euro)


Lokale lasten blijven beheersbaar De laatste jaren voerden wij periodiek procedures met gemeenten, waar wij recreatieterreinen hebben liggen, over de hoogte van de WOZ-waarde voor de Onroerend Zaakbelasting. We hadden namelijk met verschillende gemeenten verschil van inzicht over de waarde van onze terreinen, die wij gratis aanbieden aan het publiek. Wij kregen van de rechter veelal gelijk. Op basis van de rechtszaken uit het verleden en de daaruit ontstane jurisprudentie treden we nu in overleg met gemeenten die de lokale lasten willen verhogen. Dat leidt ertoe dat de lokale belastingen - en de daaraan gekoppelde waterschapslasten - voor ons beheersbaar blijven. Aanbod wordt continu geactualiseerd Wij verwachten dat de trend, die is ingezet in de vrijetijdsbesteding, zich in de komende jaren zal versterken. Door een lager besteedbaar inkomen, minder mobiliteit en minder vrije tijd gaan mensen minder op vakantie in het buitenland en hebben ze minder en kortere vakanties in het binnenland. Hun vrije tijd vullen ze in met meer losse dagactiviteiten. Die moeten wel op dat moment passen bij het weer en de behoefte die ze dan voelen. In dat kader is de in gang gezette ontwikkeling van onze terreinen naar een vrijetijds-ontmoetingsplaats erg gunstig. Er is voor een ieder wat te vinden. Maar onze terreinen zijn niet uitontwikkeld. Er is nog verdere actualisering van het aanbod en productverbreding nodig. We willen niet dat op elk terrein hetzelfde wordt aangeboden wat we in elke winkelstraat zien. We willen dat onze klanten op onze terreinen een divers lokaal, regionaal en bovenregionaal aanbod van vrijetijdsproducten vindt. Dat aanbod zullen we samen met ondernemers moeten ontwikkelen. Wij bieden ruimte aan ondernemers om hun concepten op onze terreinen tot wasdom te laten komen. 32


In 2014 zijn er de nodige activiteiten ontplooid om de klantvriendelijkheid, kwaliteit en duurzaamheid van onze recreatiegebieden op een nog hoger niveau te brengen. • Op recreatiegebied Stroombroek, centraal gelegen in de regio Oost van Leisurelands, is een nieuw beheerderskantoor gerealiseerd. Uiteraard is het kantoor duurzaam ingericht. De zonnepanelen op het dak zorgen voor de opwekking van de elektriciteit. Het pand wordt verwarmd door een houtkachel die gevoed wordt door hout van de recreatiegebieden. • Op de noordoever bij Rhederlaag zijn twee nieuwe toiletgebouwen geopend. Dit is een duidelijke kwaliteitsimpuls aangezien op dit gedeelte slechts een losse toiletcontainer was geplaatst. • Het strand Lathumse Hoek op recreatiegebied Rhederlaag werd gesloten voor dagrecreatie en is in erfpacht uitgegeven aan een outdoorbureau. Dit in het kader van de herinrichting van dit deel van het recreatiegebied. Leisurelands streeft naar een concentratie van het strandbezoek op de Noordoever en het terugdringen van het overaanbod van stranden op dit gebied. De investeringen in de Noordoever, al gestart in 2006, werpen duidelijk haar vruchten af gezien de toenemende populariteit van dit strand. • Op Strand Nulde en Strand Horst zijn twee nieuwe toilet/kioskgebouwen gerealiseerd. Dit in het verlengde van de investeringen in de afgelopen jaren, waarmee de attractiviteit en het serviceniveau van deze recreatiegebieden een impuls hebben gekregen. De nieuwe gebouwen zijn in dezelfde stijl ontwikkeld als de recent gebouwde grote strandpaviljoens, onder andere bij Telstar Surf, Paintball Strand en Pitch&Putt Golf. • Het recreatiegebied Zandenplas heeft een metamorfose ondergaan. Naast een uitbreiding aan de oostzijde van de plas, die bijdraagt aan een sterk verbeterde uitstraling van dit recreatiegebied, is de plas uitgediept. Dit draagt bij aan het zelfreinigend vermogen en de verbetering van de kwaliteit van het zwemwater. Daarmee voldoet Zandenplas aan de nieuwe, strengere Europese richtlijnen voor zwemwaterkwaliteit. De gemeente Nunspeet kon het vrijgekomen zand uit de plas goed gebruiken voor het bouwrijp maken van een bedrijventerrein. • Op recreatiegebied Bussloo heeft de exploitant van de Pitch&Putt golfbaan extra faciliteiten gerealiseerd. Tevens is er een uitbreiding geweest bij Thermen Bussloo. Voor wat betreft ondernemers en activiteiten: we hebben nieuwe pachters begroet voor het Buitenhuis op Groene Heuvels en voor Dushi op Mookerplas. Daarnaast verwelkomden wij een nieuw outdoorbedrijf op recreatiegebied Rhederlaag. • Op de recreatiegebieden Zeumeren, Nieuw Hulckesteijn, Strand Nulde, Strand Horst en Zandenplas zijn nieuwe parkeersystemen geïnstalleerd. • Op diverse recreatiegebieden zijn zonnepanelen geplaatst, onder andere Berendonck (in samenwerking met een plaatselijke ondernemer) , Bussloo en Zeumeren (maar liefst 90 stuks). Dit zijn belangrijke stappen in het streven naar het energieneutraal en CO2 neutraal opereren van onze recreatiegebieden. • Begin 2014 hebben wij het wagenpark vervangen. Begin 2015 zijn deze wagens voorzien van onze nieuwe naam.

‘Continu blijven werken aan verbeteringen’


33

Green Deal: groen en groei

34

We willen onze terreinen herontwikkelen om te zorgen dat zij hun maatschappelijke rol kunnen blijven vervullen. De 20 recreatiegebieden die Leisurelands exploiteert zijn bedoeld en aangewezen voor een intensief recreatief gebruik. Tevens liggen de recreatiegebieden in het landelijk gebied waar vaak diverse groene wetgeving van toepassing is, waaronder Natura 2000 en Gelders Natuurnetwerk. Hierdoor kan het realiseren van economische dragers voor de recreatiegebieden worden belemmerd. We merken echter ook dat de overheden bereid zijn ontwikkelingsruimte te bieden. Zij zien ook in dat het gevoerde beleid voor het buitengebied op termijn niet houdbaar is. Daarnaast zien zij dat Leisurelands fors investeert in groen en landschap en in de verduurzaming van de bedrijfsprocessen. Om groen en groei dichter bij elkaar te brengen en ontwikkelprocessen soepeler te laten verlopen is in juni de Green Deal recreatiegebieden en Natuur afgesloten met het ministerie van Economische Zaken, de gedeputeerde van de provincie Gelderland, RECRON, STIRR (Stichting Innovatie Recreatie en Ruimte) en Leisurelands. De Green Deal bevat een samenhangend pakket aan maatregelen en inspanningsverplichtingen om groen en groei tegelijk te bevorderen. De afspraken hebben geen juridische status. Het gaat er vooral om dat partijen de intentie hebben om het anders te doen en ervaring op te doen. Het gezamenlijke en bestuurlijke commitment maken het, op basis van vertrouwen en open communicatie, mogelijk om makkelijker slagen te maken. Wij hebben het gevoel en het vertrouwen dat de ingezette weg leidt tot anders denken en meer ontwikkelruimte. Dat kan zorgen voor stimulering van de duurzaamheid die we willen. De belangrijkste acties en inzet in de Green Deal zijn de volgende. Leisurelands • Economische groei door de ontwikkeling van economische dragers op de recreatiegebieden Kievitsveld, Zandenplas en Heerderstrand. Eén van deze economische dragers is een hotel bij het wellnesscentrum op recreatiegebied Kievitsveld. • Investeringen in natuur en landschap. Zo wordt een percentage van de bouwkosten van het hotel in natuur geïnvesteerd, is 5.000 meter aan laanbeplating gerealiseerd, is hakhout voor de biomassa-productie geproduceerd en is een soortenarm bos omgezet in een multi-functioneel bos met meer biodiversiteit. • Tevens wordt geïnvesteerd in duurzame energieopwekking, onder andere door plaatsing van zonnepanelen op het kantoor en alle beheersgebouwen en de ontwikkeling van biovergassingstechniek. Het Rijk Heroverweging van Natura 2000 begrenzingen ten aanzien van de bestemming. Dit heeft geleid tot enkele aanpassingen van de begrenzing. Provincie Gelderland Heroverweging van de begrenzingen van groene netwerken (Ecologische Hoofdstructuur) voor de intensief gebruikte delen van recreatiegebieden. Daartoe is in de Omgevingsvisie Gelderland door de provincie een aantal aanpassingen doorgevoerd.


De ervaring met de Green Deal is dat meer ruimte voor de ondernemer leidt tot winst voor de natuur. Met strikte toepassing van de wetgeving is het niet eenvoudig om zowel de natuur als de recreatie een dienst te bewijzen. De Green Deal Recreatie en Natuur Veluwe toont aan dat dit wel kan.

Van 15 naar 20 recreatiegebieden Eind 2013 is Leisurelands eigenaar geworden van vijf recreatiegebieden in de Achterhoek en de Liemers. Voor de integratie van deze gebieden zijn wij gestart met het maken van ontwikkelvisies zodat deze de komende jaren gaan voldoen aan onze inrichtingseisen. De ontwikkeling van deze gebiedsvisies gebeurt in samenspraak met ondernemers, omwonenden en overheden. Het uitgangspunt van deze visies is het realiseren van een vraaggericht product dat bijdraagt aan het duurzaam in stand houden van deze recreatieterreinen. Bij de invulling daarvan worden de ondernemers, die nu al actief zijn op onze gebieden, nadrukkelijk betrokken. Wij hebben ruimte voor ontwikkeling gevraagd en gekregen van de gemeenten waar een recreatieterrein ligt. De vijf recreatieterreinen voegden wij samen met Rhederlaag tot één regio, zodat aan onze voorwaarden, een potentieel van één miljoen bezoekers of meer, wordt voldaan.

35

‘Onze kunstwerken leveren een herkenbare bijdrage’


Onroerend goed In het exploitatiemodel dat wij voor van onze terreinen hebben ontwikkeld, is het in erfpacht geven van gronden één van de pilaren. We geven vooral gronden in erfpacht aan exploitanten in de vrijetijdseconomie, maar ook aan agrariërs. Het in (erf)pacht geven van gronden aan agrariërs geeft ons mogelijkheden om kosten te verlagen en opbrengsten te verhogen en het biedt de agrariërs schaalvoordelen en extra verdiencapaciteit. Zo zorgen we er allebei voor dat het landelijk gebied kwalitatief overeind blijft en dat we kunnen blijven ondernemen. Ook in 2014 hebben wij een aantal grondtransacties uitgevoerd. Zo is in de omgeving van onze recreatiegebieden voor € 1.185.000,- aan agrarische gronden verworven (2013: € 3.224.000,-). Deze gronden geven wij langlopend in erfpacht uit aan agrariërs. Hiermee versterken wij de agrarische ondernemers die willen groeien in het buitengebied. In 2014 hebben wij ook een drietal aankopen gedaan die in 2015 voor een totaalbedrag van € 2,6 miljoenVersie: geëffectueerd Aantal verkochte parkeerjaarkaarten 03/25/15 zullen worden. 12,000 10,000 8,000 6,000 4,000

36

2,000 0 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Aantal HA in eigendom

Aantal hectare in eigendom 2,200

2,000

1,800

1,600

1,400

1,200

1,000 1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

Figuur 7. Het aantal hectare dat Leisurelands in eigendom heeft, is in 2014 gestegen naar 2.079 ten opzichte van 2.035 in 2013.


2014

Nieuwe ondernemers Ook in de vrijetijdsmarkt hebben wij een aantal nieuwe transacties gedaan. Wij konden een nieuwe ondernemer aantrekken voor de exploitatie van een paintballboerderij op Groene Heuvels. Voor Groene Heuvels konden wij ook een ondernemer interesseren voor het al een aantal jaren leegstaande duikcentrum. In 2014 zijn de deuren van dit gebouw weer geopend. Wij zijn blij met deze ontwikkelingen op de Groene Heuvels. Dit gebied heeft al jaren behoefte aan een kwaliteitsimpuls en nieuwe activiteiten. De huidige ontwikkelingen worden nog versterkt dankzij de organisatie van een nieuw grootschalig meerdaags evenement. Hotel Thermen Bussloo werd na de brand vlak voor Pasen herbouwd en weer in september geopend. Het thermencomplex werd weer uitgebreid, alsook het parkeerterrein. Op Nieuw Hulckesteijn heeft een nieuwe ondernemer het oude Theehuis omgebouwd tot pannenkoekenrestaurant, waardoor ook dit gebied weer een extra impuls heeft gekregen. Op Mookerplas werd een outdoorcentrum met restaurantfunctie geopend. Wij zijn bijzonder tevreden met deze nieuwe ontwikkelingen op onze terreinen. In deze tijd valt het niet mee nieuwe ondernemers te vinden die voldoende middelen hebben om een nieuwe activiteit te starten. Door de toevoeging van de vijf recreatiegebieden in de Achterhoek zijn er ook vijf pachters bijgekomen en enkele huurders van kiosken. Voor deze terreinen zullen wij de komende jaren aan de slag gaan om dit aantal te vergroten. Voor de komende jaren hebben wij nog voldoende projecten op de bestaande vijftien gebieden in onze portefeuille om op onze recreatieterreinen nieuwe activiteiten te realiseren. 37


Operationeel resultaat De omzet uit huur en pacht van onze onroerend goed vennootschap steeg in 2014 met 16,3%. De omzet uit verkoop van onroerend goed daalde naar € 26.648,- (2013: € 309.344,-). In beide jaren ging het om verkoop van onroerend goed dat niet meer gewaardeerd was. Door de beperkte verkopen van onroerend goed en de gestegen erfpacht steeg de omzet per saldo met 0,5%. Het effect van de iets lagere omzet werd gecompenseerd door lagere kosten. Het operationeel resultaat liep echter terug naar € 648.299,- (2013: € 1.618.501,-). Deze terugloop wordt veroorzaakt door minder boekwinst op verkoop van activa (ca. € 300.000,- meer in 2013) en een extra afboeking van € 700.000,- in 2014 op onroerend goed dat wij exploiteren.

Omzet uit verhuur en verpachting 2,500 2,000 1,500 1,000 500

38

0 1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

Figuur 8. De omzet uit verhuur en verpachting steeg met 16,3% De komende jaren gaan we door met het kopen van gronden om die vervolgens weer in erfpacht uit te geven. Bij die aankopen kan het ook gaan om recreatieve bedrijven. Voor 2015 hebben we al een aantal grondaankopen voor bij elkaar enkele miljoenen euro’s gepland.

Interhuis Interhuis B.V. is een tussenholding. Onder Interhuis valt een aantal vennootschappen waarin we zelf exploitaties uitvoeren. Deze exploitaties richten zich op de vrijetijdsmarkt en op markten die daaraan grenzen. Binnen Interhuis realiseren we circa 35% van onze omzet. Het operationeel resultaat verbeterde met bijna € 1,3 miljoen en kwam in 2014 uit op € 486.677,- positief (2013: € 788.308,- negatief). Deze verbetering kwam mede door de verkoop van de afgeboekte camping Nieuw Hulckesteijn, het vrijvallen van de voorzieningen daarop en het wegvallen van de negatieve exploitatielasten.


SchatEiland Zeumeren SchatEiland Zeumeren exploiteert op recreatieterrein Zeumeren een overdekte kinderattractie voor de doelgroep van 4 tot 12 jaar. Het is een attractiepark rondom het thema Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC). In 2014 waren de bezoekersaantallen nagenoeg gelijk aan die van 2013. De horecaomzet daalde. Het resultaat verbeterde sterk dankzij herstructurering en integratie met de andere exploitaties op recreatiegebied Zeumeren. De directe concurrentie voor een attractie als SchatEiland is groot. In de nabije omgeving hebben recent vergelijkbare attracties, gericht op dezelfde doelgroep, hun deuren geopend. Daarnaast hebben we in deze markt te maken met een lichte krimp en staan de marges sterk onder druk dankzij een stortvloed aan kortingsaanbiedingen. Indien we de huuropbrengsten en parkeergelden meewegen, is de totale bijdrage van ons attractiepark binnen de groep nog steeds positief. De cash flow was positief. Ondanks de sterke concurrentie hebben wij, mede dankzij de genomen maatregelen, het volste vertrouwen in de resultaatontwikkeling van Schateiland, binnen het concept Zeumeren.

39

Paviljoen Zeumeren De omzet rond Paviljoen Zeumeren, waar wij naast horeca een kleine golfbaan, midgetgolfbaan, een voetgolfbaan en een waterskibaan exploiteren, steeg en het resultaat verbeterde. De omzet van de waterskibaan steeg fors en verdubbelde. Deze waterskibaan is een belangrijke ‘eyecatcher’ voor Zeumeren. Zij werd in 2014 gekozen tot ‘Waterskibaan van het jaar’ en was het decor van het succesvolle NK Wakeboarden. De activiteiten rond golf blijven in de markt onder druk staan. Het aantal grote en kleine golfbanen in Nederland neemt bijna niet meer toe. De markt krimpt en wachtlijsten zijn verdwenen. Wij zien zeker nog mogelijkheden om groei te realiseren. Zo brengen wij onder het motto ‘Meer kan je niet beleven’ de unieke combinatie van actieve recreatiemogelijkheden op Zeumeren naar voren en geven wij nog meer aandacht aan de combinatie van evenementen. Daarnaast zien wij nog groeimogelijkheden op de zakelijke markt. Kortom: wij blijven investeren in de kwaliteit en veelzijdigheid van Zeumeren, hetgeen ook in 2014 weer een positieve cash flow opleverde.


Interhuis Nieuw Hulckesteijn Binnen deze vennootschap exploiteerden wij een camping. Zoals in het vorige jaarverslag al is aangekondigd hadden wij, gezien het langdurig verlieslatende karakter, besloten om de exploitatie per 31 december 2013 te staken. De leegstand van 75% en de verwachting nog grotere verliezen in de toekomst te lijden, waren de belangrijkste basis voor deze beslissing. Bovendien was en bleef het onduidelijk of het terrein een nieuwe bestemming zou krijgen, zodat een herstructurering zou kunnen worden doorgevoerd. Een proces dat in feite al sinds de verwerving van de camping door ons in 2007 werd nagestreefd. Begin 2014 hebben de 73 resterende campinggasten (het waren er oorspronkelijk 370) ons besluit om de bedrijfsvoering te beëindigen, aangevochten bij de rechtbank. De rechter stelde de eisers in het gelijk. Kort samengevat: de camping is en blijft een camping en ons besluit tot staken van de bedrijfsvoering werd verworpen. Aangezien wij het niet meer verantwoord achtten om de ontwikkelingen voort te zetten en miljoenenverliezen te blijven maken, hebben wij na de uitspraak van de rechter surseance van betaling aangevraagd. Dankzij deze surseance aanvraag en het daarop volgende faillissement is de schade voor de meeste partijen beperkt gebleven. De door de dochters van Leisurelands gemaakte kosten voor de kwaliteitsverbetering, waaronder die voor de camping, zijn in al die jaren direct als kosten genomen en niet geactiveerd. Zodoende is de invloed op het resultaat van 2014 te verwaarlozen.

40

RGV Delfstoffen Binnen deze vennootschap verantwoorden we de zandwinning. De markt van zand is in 2014 verder ingezakt. Dat geldt zowel voor ophoogzand als voor industriezand. De daling is het gevolg van de stagnatie van het bouwvolume in de wegen waterbouw, utiliteitsbouw en woningbouw. De resultaten waren positief, waarbij in aanmerking moet worden genomen dat ze in vergelijking met het verleden bescheiden zijn. Naast de ‘vaste locaties’ Rhederlaag (gemeente Zevenaar), Zeumeren (gemeente Barneveld) en Hilgelo (gemeente Winterswijk) hebben wij in 2014 ook kortstondig zand gewonnen in de Zandenplas (gemeente Nunspeet). Hier was sprake van een relatief kleine zandwinning in het kader van het vergroten van de plas


om de zwemwaterkwaliteit beter de borgen en te kunnen blijven voldoen de nieuwe Europese richtlijn voor zwemwaterkwaliteit. Het gewonnen zand was welkom bij de gemeente Nunspeet voor de aanleg van een rondweg en een bedrijventerrein. Als hoofdaannemer voor de zandwinning hebben wij gekozen voor een duurzame oplossing door het zand in een depot te spuiten. Dit depot was ruim twee kilometer verwijderd van de plas, nagenoeg in het werk dat moest worden gerealiseerd. Dit bespaarde vele duizenden vrachtwagenbewegingen door een woonwijk. Door de overcapaciteit op de markt aan de aanbodkant en de beperkte vraag blijven de prijzen onder druk staan. De zandwinning in onze grootste put op het Rhederlaag bleef ook in 2014 relatief bescheiden. De belangrijkste reden daarvoor is dat rivierverruimende maatregelen voorrang krijgen. De zandwinlocaties Zeumeren en Hilgelo had eveneens een bescheiden afzet. Dit betreft hier lokale putten en depots die het moeten hebben van lokale en regionale afzet. Katerbosch In Katerbosch is het onroerend goed ingebracht dat we wilden ontwikkelen rond Mookerplas. De ontwikkelingen liggen al geruime tijd stil door het wegvallen van de markt. Ook in 2014 waren er weinig activiteiten binnen deze vennootschap. De procedure voor de herontwikkeling van een kavel (ten behoeve van een minicamping) loopt, waarbij moet worden aangetekend dat het in deze tijd lastig is om initiatiefnemers bij trage procedures vast te houden. De strategie is om deze portefeuille af te bouwen zodra de mogelijkheid zich voordoet. Het aantal gegadigden voor dit onroerend is in de huidige markt beperkt. Biomass Energy Services Al in 2013 hebben wij met partners een vennootschap opgericht die de Gasifier Experimenters Kits (GEK) verder zal doorontwikkelen. De GEK is een installatie die stroom en warmte levert en wordt gestookt met onder andere houtsnippers. In 2013 hebben wij de eerste installatie, ontwikkeld op basis van een open source model, in gebruik genomen. In 2014 is een tweede installatie in gebruik gesteld. Beide installaties zijn gestationeerd op recreatiegebied Zeumeren. Zij functioneren als proefstation en gaan ons attractiepark van stroom voorzien. De resultaten zijn positief. Er worden continu test runs (onder andere voor de verdere optimalisering van het rendement) gedraaid. Naast een verdere verduurzaming van onze recreatiegebieden is het bijzondere effect van deze installaties dat zij een attractie op zich zijn. De belangstelling uit binnen- en buitenland is groot en daarom zijn wij in 2014 gestart met rondleidingen voor deze installaties. Inmiddels hebben acht gekwalificeerde vrijwilligers zich aangemeld voor het verzorgen van deze rondleidingen en het testen van deze installaties. Deze installaties zijn in onze visie een belangrijke stap voor verdere ontwikkelingen op gebied van kleinschalige duurzame energieopwekking en gebruik. In combinatie met het veelvuldig plaatsen van zonnepanelen is het streven om de recreatiegebieden van Leisurelands op een zo’n kort mogelijke termijn, uiterlijk in 2020, energieneutraal te laten opereren. Daarnaast hebben wij de ambitie om op termijn de kennis en ervaring die wij, met onze partners in dit project, opdoen breder in de markt te zetten. Het belang dat wij in deze vennootschap hebben bedraagt 45%.


41

LEISURELANDS Een duurzaam en effectief bedrijfsmodel In 2014 hebben wij de vijf recreatiegebieden van het Recreatieschap Achterhoek Liemers in onze keten van dagrecreatieterreinen geïntegreerd. Op deze gebieden, met een totale oppervlakte van circa 200 hectare, is slechts een beperkt aantal ondernemers actief. Ook het aantal evenementen dat daar gehouden wordt is beperkt. Na het opstellen en uitwerken van de ontwikkelingsvisies per gebied zullen we nieuwe en passende activiteiten kunnen toevoegen. In 2014 heeft het aantal evenementenaanvragen vanuit ons netwerk voor deze vijf gebieden ons meteen al positief verrast. Dankzij de fusie kunnen we synergievoordelen realiseren. De overhead neemt bij onze organisatie niet toe. De medewerkers die vanuit het RAL onze geledingen komen versterken, werken op de toegevoegde recreatieterreinen en vervullen op het kantoor vrijgevallen werkplekken. In 2014 zijn wij door veel partijen benaderd om te praten over advisering en strategische samenwerking. We merken dat onze naam in Nederland behoorlijk stevig gevestigd is geraakt. Ondanks dat wij niet aan ‘internationale promotie’ doen is het juist opvallend dat steeds meer internationale partijen contact met ons leggen.

42

Activiteiten in Europa In Europa wordt naarstig gezocht naar oplossingen om het landelijk gebied overeind te houden. Op dit moment liggen er miljoenen hectares braak en dreigt er een grote verloedering. Het risico op verloedering en toename van het aantal braakliggende rurale gebieden neemt toe nu men heeft besloten om de Europese subsidiestromen af te bouwen. In verschillende Europese landen wordt met belangstelling naar ons model gekeken. In de afgelopen jaren is het aantal contacten met de landen om ons heen sterk uitgebreid. Naast contacten in Brussel, waar wij onder andere deelnemen aan de EU platform Business en Biodiversity, zijn er contacten en kennisuitwisseling met Portugal, Frankrijk en Polen. Met name in Polen hebben we een letter of intent getekend en participeren wij in een haalbaarheidsonderzoek voor gebiedsontwikkeling. Polen voldoet aan een aantal voor ons belangrijke basisvoorwaarden, zoals politiek stabiel, onderwijs op niveau, geld aanwezig, economie groeiend, een stijgend nationaal inkomen, een groeiende middenklasse met een besteedbaar inkomen en geen taalbarrières. Een mogelijk nog belangrijker basisvoorwaarde is dat Leisurelands met haar kennis en ervaring snel daadwerkelijk waarde kan toevoegen aan activiteiten. Op basis van onze contacten, die enkele jaren geleden zijn ontstaan, is duidelijk geworden dat er, naast de eerder genoemde kennis en ervaring, vooral ook behoefte is aan een aantal kerncompetenties van Leisurelands: conceptueel denken, verbinden en innoveren. Dankzij de toenemende welvaart, kennis, Europese focus, suburbanisatie en meer vrije tijd zoekt men ook in Polen naar modellen voor de ontwikkeling van het buitengebied in combinatie met de vrijetijdsmarkt. Wij hebben op dit moment geen ambitie om in het buitenland zelfstandig terreinen te ontwikkelen of te exploiteren. Indien er consortia gevormd kunnen worden, waarbij wij onze expertise kunnen inbrengen en te gelde kunnen maken, zullen wij dit op dat moment overwegen.


Binnenland Voor de versterking van onze activiteiten zijn wij permanent op zoek naar nieuwe mogelijkheden. Deze mogelijkheden moeten passen in de vrijetijdsindustrie waar wij actief in zijn en bij voorkeur synergievoordelen opleveren als gevolg van integratie in of aanvulling op onze bestaande activiteiten. Ook in 2014 hebben wij veel verkennende en inspirerende gesprekken gevoerd. Zo zijn wij in gesprek met de gemeente Boxmeer over de verwerving van een recreatieplas met 60 hectare grond. Dit in ruil voor een aandeel in onze holding. Dit zal in 2015 aan onze aandeelhouders worden voorgelegd. Het benaderen van partijen is een continu proces om kansen en mogelijkheden te verkennen en onze focus op de markt te verbreden. Daarnaast weten partijen ons steeds vaker te vinden. We dragen bij aan kennis en innovatie Maatschappelijke kosten-batenanalyse In 2012 hebben wij samen met het Landbouw Economisch instituut, de STIRR en het ministerie van Economische Zaken een model ontwikkeld waarmee wij de maatschappelijke kosten en baten voor onze sector kunnen berekenen. Dit model moet de komende jaren nader worden ingevuld met ervaringsgegevens. Wij spreken nu met partijen waarmee wij dat kunnen gaan verwezenlijken. Green Deals Onze experimenten op het gebied van de Green Deals en biomassa krijgen veel aandacht van opleidingsinstituten, regionale overheden en de landelijke overheid. Het aantal groepen dat wij in 2014 hebben rondgeleid is fors gestegen. Ook vanuit het buitenland bestaat er veel interesse voor onze aanpak op het gebied van duurzaamheid en de ontwikkeling van energievoorzieningen als de biomassacentrales.

LI Leisure Investments: participatiemaatschappij voor innovatie In 2014 hebben wij in samenwerking met Molecaten het investeringsfonds LI Leisure Investements opgericht. LI Leisure Investments is een investeringsfonds voor de gastvrijheidssector. Het fonds, te zien als een coöperatieve bank, stimuleert duurzame innovatie in de dag-, verblijfs- en waterrecreatie in het buitengebied en de stadsranden. Ervaren ondernemers stellen via het fonds kennis en geld ter beschikking aan jonge ondernemers die willen innoveren. De projecten moeten aantoonbaar innovatief zijn en een duidelijke meerwaarde hebben voor gasten en de sector. De jonge ondernemers worden begeleid door business coaches.


43

De wens om een dergelijke participatiemaatschappij op te richten bestond al langer. Naar onze mening stagneert de innovatie in de gastvrijheidssector, omdat leuke, goede en haalbare ideeën lastig te financieren zijn. Financiële instellingen laten het steeds vaker afweten in onze sector. Redenen daarvoor zijn het gebrek aan marge, de hoge risicograad, de beperkte alternatieve aanwendbaarheid van het onroerend goed en de onduidelijke richting waarin onze markt zich beweegt. Tegelijkertijd wordt onze sector steeds kapitaalintensiever. De terughoudendheid van financiële instellingen zorgt ervoor dat er steeds minder nieuwe toetreders zijn in onze sector en het ondernemersbestand vergrijst. Voor de korte termijn is het prettig dat er minder toetreders zijn, maar op de middellange en lange termijn is het slecht als de sector steeds verder vergrijst. Onze sector heeft het genereren en implementeren van nieuwe initiatieven hard nodig. Er wordt nu te weinig geïnnoveerd en geïnvesteerd. En dat leidt tot nog verdere achteruitgang in kwaliteit. LI Leisure Investment is tot stand gekomen met de medewerking van InnovatieNetwerk en STIRR. RECRON en de HISWA vereniging ondersteunen het initiatief. De uitvoering wordt verzorgd door Molecaten en Leisurelands. We delen onze kennis Naast deze projecten leveren wij ook onze bijdrage en kennis aan scholen en instituten. Dit gebeurt in de vorm van het aanbieden van stageplaatsen, het leveren van sprekers op symposia en congressen of het zitting nemen in adviescommissies. Wij vinden dit van wezenlijk belang voor ons bedrijf en onze sector. Als de mogelijkheden zich voordoen, blijven we hiermee doorgaan. 44


‘Onze koers naar de toekomst: blijven investeren’

Investeringen in onze recreatieterreinen We investeren elk jaar veel geld in onze organisatie en in onze terreinen om ze aantrekkelijk te houden voor onze gebruikers en klanten. Onze huurders en pachters doen dat ook. Ondanks de terughoudendheid van de financiële instellingen in Nederland is er afgelopen jaar toch weer een bedrag van 8,4 miljoen euro geïnvesteerd. Van dit bedrag kwam 3,8 miljoen euro voor onze rekening en 4,6 miljoen euro voor rekening van de ondernemers die zijn gevestigd op onze terreinen. Onze investeringen waren in harde infrastructuur, gronden, biomassa, zonne-energie, parkeersystemen, waterskibaan, toiletgebouwen en kiosken, groen en dergelijke. Ook investeerden we veel in kennis en innovatie.

Investeringen in recreatieve en ondersteunende voorzieningen op recreatiegebieden Leisurelands

30,000

45 25,000

20,000

15,000

10,000

5,000

2014

2013

2012

2011

2010

2009

2008

2007

2006

2005

2004

2003

2002

2001

2000

1999

0

Figuur 9. De investeringen in recreatieve en ondersteunende activiteiten op de terreinen van Leisurelands zijn in de grafiek blauw gekleurd. De investeringen door derden op onze terreinen zijn aquagroen gekleurd.


Steeds meer claims Ook in 2014 ontkwamen wij er niet aan dat we in de steeds meer claimgeoriënteerde maatschappij een aantal claims kregen. Het waren er dit jaar 10 (2013: 7 claims), waarvan er drie werden toegewezen. De claims hadden betrekking op schades die mensen hadden opgelopen tijdens een bezoek aan ons gebied. Het gaat daarbij niet om grote bedragen. Ondanks dat bieden wij weerstand tegen het klakkeloos claimen van schades die door betere oplettendheid hadden kunnen worden voorkomen. Aan de andere kant hebben wij zelf 3 claims ingediend bij partijen die bij ons schade hebben veroorzaakt. In de meeste gevallen ging het om vandalisme. De procedurekosten zijn soms hoger dan de opbrengsten. Toch vinden wij het nodig om periodiek een signaal af te geven om dit type gedrag te ontmoedigen. In 2014 steeg de administratieve lastendruk weer, ondanks de goede intenties van overheden.

Ons vermogensbeheer

46

Op de financiële markten heerst al een groot aantal jaren onzekerheid. De oude financiële modellen en zekerheden gelden niet meer. In 2014 is de rente tot ongekend lage niveaus gedaald. Een ontwikkeling die zich in begin 2015 heeft doorgezet dankzij de maatregelen van de Europese Centrale Bank (ECB) met het besluit om staatsobligaties op te kopen (‘quantitative easing’). Het gevolg daarvan is dat geld nagenoeg geen waarde meer heeft en er zelfs sprake is van negatieve rente op staatsleningen in Duitsland en Nederland. De maatregelen van de ECB hebben tot doel om de dreigende deflatie af te wenden en inflatie te stimuleren. De toekomst zal moeten uitwijzen of deze maatregelen het beoogde effect zullen hebben. In dat licht hebben wij er in deze financieel onzekere tijden voor gekozen om defensief te beleggen. De opbrengsten uit het vermogensbeheer waren hoger dan begroot maar waren wel lager dan in 2013, toen met name de aandelenmarkten een fors herstel lieten zien. De deposito’s hebben, mede dankzij de nog lagere renteniveaus, in 2014 minder rendement opgeleverd dan begroot. Daarnaast blijkt dat het beleggen in vastrentende waarden steeds meer risico’s met zich meebrengt. In 2014 hebben wij deze portefeuille al teruggebracht en dat zullen we ook in 2015 doen. De beleggingen in aandelen leverden een goed rendement op. Met name de large caps hebben het uitstekend gedaan, wat vooral te danken is aan een goede spreiding en de valutavoordelen van de Amerikaanse fondsen. Al met al zijn wij tevreden met de resultaten, zeker ook omdat wij hadden ingecalculeerd dat de opbrengst uit ons vermogensbeheer lager zou zijn dan in 2013. Daarnaast blijven wij werken aan de uitbreiding van beleggingen in agrarische gronden. Ook in 2015 zal de strategie voor wat betreft ons vermogensbeheer defensief zijn.


Onze portefeuille is als volgt opgebouwd; Bedrag Rente, dividend Ongerealiseerd Per 31-12-2014 en 31-12-2014 en coupons en gerealiseerd Per coupons en gerealiseerd resultaatresultaat € € € € € € 4.762 81 Vastrentende waarde 4.762 81 128 5.585 139 Smallcap/Midcap 5.585 139 -427 19.075 375 Large caps 19.075 375 2.471 22.055 215 215 Deposito’s 22.055 51.447 810 Totaal 51.477 810 2.172

128 -427 2.471 2.172

Het verloop van onze portefeuille zag er als volgt uit: 2014 2013 2014 2013 € € € € Verkrijgingprijs per 31 december 45.454 45.929 45.454 Beurswaarde per 31 december 51.477 51.422 51.477 51.422 Resultaat waardering beurswaarde 6.023 5.493 6.023 5.493 Nettoresultaat waardering jaarrekening 2.912 5.057 2.912 5.057 Balanswaarde 31 december 51.477 51.422 51.477

47

Financiële instrumenten Wanneer nodig gaan wij transacties en financiële derivaten aan om risicoposities af te dekken die voortvloeien uit onze bedrijfsactiviteiten en beleggingen. Renteswaps en producten om valutarisico’s af te dekken zijn voorbeelden van derivaten die wij kunnen aanhouden om rente- en valutarisico’s af te dekken. In 2013 hebben wij de renteswaps gelijktijdig met de aflossing van leningen beëindigd. In 2014 is geen gebruik gemaakt van derivaten. Rendement belegd vermogen inclusief #REF! deposito’s 20.00% 15.00% 10.00% 5.00% 2014

2013

2012

2011

2010

2009

2008

2007

2006

2005

2004

2003

2002

2001

-5.00%

2000

0.00%

-10.00% -15.00% -20.00% -25.00%

Figuur 10. Het rendement bedroeg in 2014 5,7%. Jaarverslag Leisurelands 2014

Ons personeelsbeleid Wij maken onze medewerkers actief deelgenoot van ons personeelsbeleid. Ook in 2014 hebben wij met onze medewerkers en ondernemingsraad gesproken over zaken en trends die invloed hebben op ons bedrijf, zoals de veranderende samenleving, de financiële crisis, de geopolitieke verhoudingen, nieuwe media, de veranderende rol van overheden en de impact daarvan op onze bedrijfsvoering. We hebben samen beoordeeld en afgewogen welke maatregelen nodig zijn om ervoor te zorgen dat onze bedrijfsvoering op de veranderende wereld en markten aansluit. Dit overleg leidt ertoe dat wij onze werktijden nog flexibeler inzetten om ervoor te zorgen dat wij er zijn als onze klanten en gebruikers er zijn. Dat betekent dat wij het hele jaar door, ook in de weekenden en wintermaanden, aanwezig zijn. Het kantoorpersoneel staat voor optimale bereikbaarheid voor klanten en gebruikers. Zo worden in de weekenden en doordeweeks op onze recreatiegebieden werkzaamheden opgepakt. Hierdoor wordt de afstand tussen binnen- en buitendienst verkleind en de teamgeest vergroot zonder dat dit leidt tot een hogere loonpost. Alle medewerkers en de directie realiseren zich heel goed dat we in deze tijd grotere inspanningen moeten leveren tegen dezelfde prijs, willen we het succes vasthouden. In 2014 is veel aandacht aan opleidingen. In totaal kregen 22 medewerkers een of meerdere opleidingen om bij te blijven in hun vakgebied of om nieuwe vaardigheden te leren. Daartoe is € 19.000,- geïnvesteerd. Onze medewerkers hebben gezamenlijk 85,5 dagen aan opleidingen besteed in ‘werktijd’, hetgeen een bedrag ter waarde van circa € 21.000,- vertegenwoordigt. Een investering (van in totaal zo’n 2% van de loonsom) in de kwaliteit van onze mensen en organisatie waar we trots op zijn. 48

Nieuwe cao Vanaf 2012 nemen wij nieuwe medewerkers aan onder de RECRON-cao voor dagrecreatiebedrijven. Medewerkers die al in dienst zijn, blijven onder onze eigen cao vallen. We hebben dit vastgelegd in een boekwerk met alle protocollen, bedrijfsreglementen en ons privacyreglement. De medewerkers die door de fusie met de Achterhoek nu bij ons werken hebben dezelfde arbeidsvoorwaarden gekregen als de huidige medewerkers, met dezelfde historie. Leeftijd en ziekteverzuim Als vanzelfsprekend onderdeel van ons personeelsbeleid blijven we het eindejaarsgesprek, tussentijds coachen, opleidingen en een adequate beloning gebruiken als personeelsinstrumenten. De gemiddelde leeftijd van ons personeel daalde ondanks het geringe personeelsverloop dat we in 2014 kenden. We hebben ook twee medewerkers in dienst die ouder zijn dan 65 jaar. In 2014 maakte niemand gebruik van de VUT-regeling of pensioenregeling. Het ziekteverzuim steeg in 2014 fors naar 8,21% (2013: 2,74%). Dit werd veroorzaakt door drie langdurig zieken, waaronder een bedrijfsongeval. Exclusief deze drie

‘Mensen bepalen het succes van Leisurelands’


langdurig zieken bedroeg het ziekteverzuim 1,71%. De verzuimfrequentie lag met 0,7% op een zeer laag niveau. Het personeel van onze eigen exploitaties krijgt een loon volgens de horeca-cao. Deze groep medewerkers kent een groter verloop door het grote aantal oproepkrachten. Het ziekteverzuim binnen deze groep is echter ook laag. Leeftijdsopbouw personeel Leeftijdsopbouw personeel: gemiddelde leeftijd op 31 dec 2013

Versie: 03/25/15

46 45 44 43 42 41 40 39 38 37 1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

Figuur 11. Een medewerker bij Leisurelands is in 2014 gemiddeld 43,6 jaar oud. Ziekteverzuim en verzuimfrequentie In 2013 was dit 44,5 jaar.

49

14.00

Ziekteverzuim en verzuimfrequentie 12.00

14.00

10.00 12.00

8.00

10.00

6.00

8.00

4.00 6.00

4.00 2.00

2.00

0.00 2000

2001

2002

2003

2004

2005

2005

2006

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

0.00 2000

2001

2002

2003

2004

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

Figuur 12. Het ziekteverzuim bedroeg in 2014 incidenteel hoog met 8,21%. De verzuimfrequentie daalde sterk naar 0,73.


2013

2014

Resultaten

De krimpende markten waarop wij actief zijn, zorgen ervoor dat we alle zeilen moeten bijzetten om de opgaande lijn van de voorgaande jaren vast te houden. Ook in 2014 is het ons weer gelukt het fundament van onze onderneming te verstevigen door de basisomzetten van huur, pacht en evenementen te vergroten. Het operationeel resultaat verbeterde in 2014 en kwam uit op € 810.342,- negatief (2013: € 1.400.244,- negatief). Het nettoresultaat daalde in 2014 als gevolg van de lagere vermogensopbrengsten tot € 2.531.017,- (2013: € 3.592.714,-). Ondanks deze daling zijn wij tevreden met dit resultaat dat, vergeleken met veel concurrerende organisaties, bovengemiddeld is. Wij stellen voor om het nettoresultaat toe te voegen aan de algemene reserve. Dit is volgens de afspraken die we maakten met onze aandeelhouders en hebben vastgelegd in de aandeelhoudersovereenkomst.

Ontwikkeling nettoresultaat en operationeel resultaat

10,000

10,000

5,000 5,000

0

0 1999

1999

2000

2000

2001

2001

2002

2002

2003

2003

2004

2004

2005

2005

2006

2006

2007

2007

2008

2008

2009

2009

2010

2010

2011

2011

2012

2012

-5,000

-5,000

50 -10,000

-10,000

-15,000 -15,000

Resultaatontwikkeling 1000 Resultaatontwikkeling xx1000

-20,000 -20,000

Operationeel resultaat resultaat xx1000 Operationeel 1000

Figuur 13. Het nettoresultaat daalde in 2014 naar € 2.531.017,- (2013: € 3.592.714,-). Het operationeel resultaat verbeterde fors.


2013

2013

2014

2014

VOORUITZICHTEN Tempo veranderingen blijft hoog Voor de komende jaren verwachten wij dat het tempo van de in dit jaarverslag geschetste veranderingen en trends onverminderd hoog zal blijven. Ook in de eerste maanden van 2015 is er in de wereld veel gebeurd. Van de conflictsituaties in de Oekraïne, het Midden Oosten, de aanslagen in Frankrijk en Denemarken tot en met de onrust in de EU over Griekenland en de drastische maatregelen van de ECB. Dichterbij huis zien we dat gevestigde instituten als V&D, Halfords, HEMA en Mexx op hun grondvesten schudden. Ook in onze sector zal de komende tijd sprake zijn van een koude sanering onder een aantal grote en bekende merken. Sterke uitgangspositie vasthouden Ons beleid is in de afgelopen jaren succesvol geweest en dat heeft geleid tot een stevig fundament met een sterke uitgangspositie. Zekerheden zijn in deze tijd echter van korte duur. Onze nieuwe naam Leisurelands betekent ook dat wij werken aan continue vernieuwing en verbetering en dat wij ons beleid steeds weer moeten aanscherpen. In dat kader is ons strategische plan 2015-2020 een dynamisch document. De komende tijd zal er veel aandacht zijn voor het optimaliseren van onze communicatie, het faciliteren en inspireren van de vele ‘communities’ en het uitdragen van onze visie en kennis op het gebied van ‘crowd management’. Intensieve samenwerking met partners Eén van onze belangrijkste speerpunten is de samenwerking met onze huurders en pachters. De uitdaging is om hen in een lastige markt zoveel als mogelijk te ondersteunen om succesvol zaken te doen. Ook in breder perspectief zal er voor ons druk op de omzet en marge blijven. Wij willen dit zoveel mogelijk beantwoorden met het bieden van toegevoegde waarde in plaats van te verzanden in een kortingsslag. Ontwikkeling duurzame exploitatie De continuïteit in onze basisomzet blijven wij versterken door het verwerven van gronden en deze in pacht uit te geven. Daarnaast oriënteren wij ons op mogelijkheden om bij een aantal ondernemingen te participeren. Daardoor kunnen we nieuwe activiteiten toevoegen op onze terreinen. Op het gebied van duurzaamheid gaan we door met experimenteren. Deze experimenten kosten geld, maar leveren een schat aan ervaring op. Gezien de brede belangstelling voor deze activiteiten is het creëren van een verdienmodel een kwestie van tijd. Vol vertrouwen We hopen in 2015 een aantal nieuwe pachters te mogen begroeten en nieuwe ontwikkelingen in een volgende fase te brengen. Het team van Leisurelands ‘staat’ en geeft mede de motivatie en capaciteit om in te spelen op de veelzijdige uitdagingen in onze markt. Inclusief de goede verstandhouding met onze overige stakeholders geeft dat veel vertrouwen. Desondanks is het, gezien de turbulentie op de financiële markten en de sterk variërende sentimenten in de wereld, niet verantwoord om concrete uitspraken te doen over te verwachten resultaten voor 2015.


51

CORPORATE GOVERNANCE Het bestuur van de onderneming, een besloten vennootschap, is in handen van de directie. Zij is verantwoordelijk voor de strategie en het beleid. De Raad van Commissarissen houdt daarop toezicht. Naast deze twee vennootschapsorganen kent de vennootschap de Algemene vergadering van Aandeelhouders. Binnen dit orgaan kunnen de aandeelhouders hun rechten uitoefenen aangaande de zeggenschap. De ondernemingsraad treedt op als overlegpartner van de directie, als sparringpartner voor de directie bij besluitvorming en als vertegenwoordiger van de werknemers. De manier van werken en de bevoegdheden van deze organen van onze vennootschap zijn geregeld in: • de wet; • de statuten; • reglementen; • toegesneden beleid.

52

Relaties met belanghebbenden In de keten van het leveren van diensten en het in stand houden van de recreatieterreinen zijn onze belangrijkste relaties: • klanten • gebruikers • medewerkers • aandeelhouders • overheden • andere belanghebbenden zoals omwonenden en leveranciers. We leggen graag verbindingen met deze partijen. Die verbindingen zijn ook nodig om in onze markten succesvol te kunnen opereren. Daarom is dit een belangrijke pijler van ons beleid. Hieronder geven we een beeld van de relaties met onze belanghebbenden.


Onze relatie met klanten We willen voor onze klanten een betrouwbare leverancier van diensten zijn. Een klant is een persoon of organisatie die tegen betaling een dienst of product afneemt. Klanten mogen verwachten dat wij hen ten minste marktconform bedienen. En dat we verder goed communiceren en heldere informatie geven, met een professioneel klachtenmanagement. Door de contacten die we met onze klanten hebben, kunnen we onze dienstverlening steeds verder verbeteren. Onze relatie met gebruikers De groep gebruikers van onze producten en diensten is groter dan de groep klanten. Gebruikers zijn personen die diensten en producten afnemen zonder ervoor te betalen. Het is een eenzijdige relatie, waardoor er geen balans is in de relatie. Ondanks dat gaan wij zorgvuldig om met de belangen van deze groep. We hebben een professioneel klachtenmanagement en treden direct en indirect in contact met deze groep. Ook via onze klanten krijgen we veel belangrijke informatie over de groep gebruikers. Informatie die wij meewegen in onze dienstverlening. Onze relatie met onze medewerkers Medewerkers die zich ontwikkelen en ontplooien en meebewegen met onze organisatie, binden we graag aan ons. Wij vinden het belangrijk dat onze medewerkers werk verrichten dat ze op hun niveau kunnen doen. We stimuleren dat medewerkers opleidingen volgen en vaardigheden ontwikkelen om bij te blijven in hun vakgebied. Wij bieden onze medewerkers een veilige en betrouwbare werkomgeving en bevorderen hun gezondheid. We streven naar een personeelsbezetting die op de eerste plaats past bij onze omgeving en diensten en daarnaast een afspiegeling is van de maatschappij. We houden periodiek eindejaargesprekken die een tweezijdig karakter hebben. De ondernemingsraad overlegt periodiek met de directie. Onder meer over: • de cultuur van onze onderneming; • (maatschappelijke) veranderingen; • hoe het personeel daarmee kan omgaan. Via interne communicatie houden we het personeel op de hoogte van de belangrijkste gebeurtenissen. Onze relatie met aandeelhouders We willen waarde voor onze aandeelhouders creëren op een manier die de belangen van alle stakeholders meeweegt. Lokale overheden zijn onze aandeelhouders. Wij zorgen voor een laagdrempelig en breed vrijetijdsaanbod. We betrekken de aandeelhouders bij de vennootschap. Naast de officiële ontmoetingen tijdens aandeelhoudersvergaderingen hebben we ook informele contacten met individuele of groepen aandeelhouders. Die zijn dan niet gebaseerd op de aandeelhoudersrol, maar op actuele onderwerpen die partijen raken. Bij het geven van informatie aan onze aandeelhouders laten we ons leiden door: • wettelijke regels; • wat in het algemeen gebruikelijk is voor marktgerichte ondernemingen.


53

54

Onze relatie met overheden We hebben diverse contacten met overheden in hun functie van toezichthouder in het kader van (ruimtelijk) beleid en weten regelgeving. Deze contacten liggen op landelijk, provinciaal, regionaal en lokaal niveau. Het niveau hangt af van de controlerende taak die de verschillende overheden hebben. Behalve contacten in het kader van hun controlerende taak hebben we ook contact met de overheden in hun rol van verstrekker van vergunningen. Ook voor informatie om beleid te ontwikkelen kunnen de diverse overheden een beroep op ons doen. Wij stellen het op prijs goede contacten met diverse overheden te onderhouden. Als duurzaam en innovatief recreatiebedrijf, dat midden in onze samenleving staat, zijn wij positief kritisch en is onze grondhouding positief en realistisch. Onze relatie met andere belanghebbenden Deze relatie zien wij breder dan de relatie met de lokale, regionale of landelijke samenleving. Wij staan voor duurzaam ondernemen. Op dat punt kunnen we een belangrijke voortrekkersrol vervullen op de gebieden die ons raken. Onder meer daarom hebben we relaties en samenwerkingsverbanden met: Brancheorganisaties en belangenbehartigers Wij werken nauw samen met brancheorganisaties en belangenbehartigers als het Overleg Samenwerkingsorganen Openluchtrecreatie (OSO), RECRON, Federatie Particulier Grondbezit (FPG), Gelders Particulier Grondbezit (GPG) en Koninklijke Horeca Nederland (KHN) Innovatie en ondernemerschap Samenwerking met de Stichting Innovatie Recreatie en Ruimte (STlRR) en diverse ondernemingskringen is belangrijk waar het gaat om het stimuleren van innovatie en ondernemerschap Jaarverslag Leisurelands 2014

Kennisinstellingen Samenwerking op diverse niveaus, waaronder Landbouw-Economisch Instituut (LEI), Wageningen University & Research centre (Wageningen UR), Saxion, Helicon, Landstede, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN), Hogeschool Van Hall Larenstein en Radboud Universiteit. Certificerende instanties De samenwerking met certificerende instanties, waaronder TÜV Nederland, is belangrijk voor de borging van de kwaliteit en veiligheid op onze recreatiegebieden.

Ministeries Wij onderhouden nauwe contacten met diverse ministeries, waaronder het ministerie van Infrastructuur en Milieu, het ministerie van Justitie en het ministerie van Economische Zaken. Bovendien onderhouden we goede contacten met: • Leveranciers • Mensen die rondom onze recreatiegebieden wonen • Niet-gouvernementele organisaties (NGO’s) • De pers • En andere partijen die in het maatschappelijk speelveld een rol spelen. We vinden het van groot belang dat onze producten breed gedragen worden binnen de organisatie en al haar medewerkers en alle belanghebbenden.

RISICOPARAGRAAF Als onderneming hebben we te maken met een aantal risico’s. Ons algemene uitgangspunt is dat we die risico’s alleen extern afdekken als we ze zelf niet kunnen dragen. Het gaat vooral om de volgende financiële risico’s. Calamiteiten Risico’s zoals vernielingen, breuk en ijsgang dekken we niet af. Risico’s als brand wel, ook voor twee bosgebieden. Claims van bezoekers Claims vormen een onzeker risico waarvan wij de impact niet goed kunnen overzien. We hebben ons hiervoor verzekerd, met een redelijk eigen risico. Claims door werkzaamheden Ook de omvang van deze claims kunnen we niet overzien. Daarom hebben we een adequate verzekering voor claims die voortvloeien uit onze werkzaamheden en de uitvoering van werken. Als het mogelijk is, schuiven we claims bij de aanbesteding door naar de uitvoerders van deze werken.


55

Langdurig zieke medewerkers De kosten en risico’s van langdurige ziekte dragen we zelf. We hebben daarvoor een voorziening op onze begroting. Arbeidsongeschiktheid is wettelijk afgedekt. Werkloosheidsuitkeringen We dragen voor het personeel, werkzaam bij de Holding, zelf het risico voor het betalen van werkloosheidsuitkeringen aan medewerkers die ontslag nemen of krijgen. We vinden dit risico acceptabel gezien ons personeelsbestand. Inboedel en opstallen We hebben niet veel inboedel en opstallen en ze liggen erg verspreid. Toch hebben we ze verzekerd met een acceptabel eigen risico. Onderhoudsrisico’s Deze risico’s dekken we af met een voorziening waaraan de gerealiseerde kosten van groot onderhoud worden onttrokken. Inkoopcontracten Met diverse leveranciers sluiten we inkoopcontracten. Daardoor liggen prijzen voor enige tijd vast en worden we niet geconfronteerd met plotselinge prijsverhogingen.

56

Ondernemingsrisico’s Dit zijn onder meer het risico dat projecten niet doorgaan waarin we voorinvesteringen hebben gedaan, risico’s die te maken hebben met het weer en het seizoen en onheil van buiten zoals waterkwaliteit, ziektes en epidemieën. We beperken deze risico’s zo veel mogelijk door procedures, maar kunnen ze niet helemaal uitsluiten. We dragen deze risico’s zelf. Beleggingsrisico’s Deze risico’s proberen wij te beperken door financiële instrumenten, zoals derivaten. Debiteurenrisico’s dragen we zelf. Door een strak incassobeleid proberen we die risico’s te beperken. Negatieve publiciteit Het risico dat voortvloeit uit al dan niet terechte negatieve publiciteit is niet te voorzien. Dat geldt ook voor politieke besluitvorming die betrekking heeft op ontwikkelingen of bedrijfsvoering van onze terreinen. We beperken risico’s zo veel mogelijk Door opleiding en training van ons personeel en gebruik van richtlijnen en procedures beperken we de risico’s voor onze onderneming en ons personeel. De opleidingen, trainingen, richtlijnen en procedures gaan onder meer over omgaan met lastig publiek, controle van gereedschappen, logboeken voor speeltoestellen, afdrachten van gelden, arbo-richtlijnen en het nakomen van de wet en eisen van lokale en provinciale overheden en het waterschap. Arnhem, 9 april 2015 Directie Raad van Commissarissen E.M.J.C. Droogh M.H.H. van Haaren - Koopman J.G.H. Heijmen J. Wegstapel Jaarverslag Leisurelands 2014

57


Jaarrekening 2014 (alle bedragen in duizenden)

Geconsolideerde balans RGV Holding B.V.

(na resultaatverwerking)

31-12-2014 31-12-2013 € € Vaste activa Materiële vaste activa 16.273 13.861 Financiële vaste activa 52.198 52.463

58

Vlottende activa Voorraden 1.399 2.102 Vorderingen 2.268 1.897 Liquide middelen 399 393 Totaal vlottende activa 4.066 4.392 Totaal activa 72.537 70.716 Groepsvermogen

52.383

49.903

Voorzieningen 15.283 14.083 Langlopende schulden 209 239 Kortlopende schulden 4.662 6.491 Totaal passiva 72.537 70.716


Geconsolideerde winsten verliesrekening RGV Holding B.V. 2014 2013 € € Bedrijfsopbrengsten 5.989 5.960 Kostprijs van de omzet 680 1.009 Salarissen en sociale lasten 2.233 2.295 Afschrijvingen 1.348 1.221 Overige bedrijfskosten 2.538 2.835 Totale bedrijfslasten 6.799 7.360 59 Operationeel resultaat -810 -1.400 Rentebaten Opbrengst vermogensbeheer Rentelasten en soortgelijke kosten

52

72

2.912

5.057

-49

-136

Totaal financiële baten en lasten 2.915 4.993 Resultaat voor deelnemingen 2.105 3.593 Deelnemingen 426 0 Resultaat boekjaar 2.531 3.593


Jaarrekening 2014 Leisurelands

Geconsolideerd kasstroomoverzicht 2014 €

2013 €

Kasstroom uit operationele activiteiten Operationeel resultaat -810 -1.400 Aanpassingen voor: Afschrijvingen en overige 1.420 1.400 waardeveranderingen Mutatie voorzieningen 1.196 863 2.616 2.263 Mutaties in werkkapitaal: Operationele vorderingen 175 -8 Voorraden -22 Operationele schulden -1.629 157 -1.476 149 Kasstroom uit bedrijfsactiviteiten

60

330

Ontvangen interest, dividend en beleggingresultaten 742

1.012 343

Kasstroom uit operationele activiteiten 1.072 1.355 Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen in materiële vaste activa -3.151 -4.395 Desinvesteringen in materiële vaste activa 44 63 Investeringen in overige financiële vaste activa -7.651 -6.577 Desinvesteringen in overige financiële vaste activa 7.406 7.774 Opbrengsten uit financiële vaste activa 2.292 885 Kasstroom uit investeringsactiviteiten -1.060 -2.250


2014 2013 € € Kasstroom uit financieringsactiviteiten Mutatie rekening-courantschuld kredietinstellingen - -2.875 Betaalde interest -49 -136 Aflossing van langlopende schulden -30 -2.376 Leningen u/g personeel -6 Leningen u/g exclusief mutaties voorzieningen 79 Kasstroom uit financieringsactiviteiten -6

-5.387

Netto kasstroom

-6.282

6

Bij consolidatie verkregen middelen - 3.792 Mutatie liquide middelen 6 -2.490 Verloop van de geldmiddelen Stand per begin boekjaar 393 2.883 Stand per einde boekjaar 399 393 Mutatie geldmiddelen 6 -2.490


61


Toelichting op de geconsolideerde balans en winsten verliesrekening RGV Holding B.V. Algemeen Leisurelands is een samenhangende groep vennootschappen, die zich bezighoudt met één kernactiviteit en een aantal ondersteunende activiteiten. De kernactiviteit laat zich in het kort omschrijven als ‘het (laten) exploiteren van dagrecreatieve voorzieningen voor een breed publiek’. Grondslagen voor consolidatie In de geconsolideerde jaarrekening van RGV Holding B.V. zijn de financiële gegevens verwerkt van de tot de groep behorende maatschappijen waarin een volledige zeggenschap kan worden uitgeoefend. De geconsolideerde jaarrekening wordt opgesteld met toepassing van de grondslagen voor de waardering en de resultaatbepaling van RGV Holding B.V. De financiële gegevens van RGV Holding B.V. zijn verwerkt in de geconsolideerde jaarrekening zodat, gebruikmakend van art. 2:402 BW, is volstaan met een verkorte winst - en verliesrekening in de enkelvoudige jaarrekening. De financiële gegevens van de groepsmaatschappijen worden volledig in de geconsolideerde jaarrekening opgenomen onder eliminatie van de onderlinge verhoudingen en transacties. In de consolidatie zijn betrokken de financiële gegevens van RGV Holding B.V. en de volgende groepsmaatschappijen:

62

Naam Statutaire zetel Aandeel in het geplaatste kapitaal Leisurelands Onroerend Goed B.V. Arnhem 100% (RGV Onroerend Goed B.V. tot 4 maart 2015) RGV Fietspaden B.V. Apeldoorn 100% Leisurelands Exploitatie B.V. Arnhem 100% (RGV Bad- en Zweminrichtingen B.V. tot 4 maart 2015) Interhuis B.V. Apeldoorn 100% SchatEiland Zeumeren B.V. Arnhem 100% Pitch&Putt Zeumeren B.V. Arnhem 100% Interhuis Nieuw Hulckesteijn B.V. Apeldoorn 100% Recreatiecentrum Nieuw Hulckesteijn B.V. Amsterdam 100% (W&V 1-1-2014 tot en met 30-4-2014) RGV Delfstoffen B.V. Apeldoorn 100% Katerbosch B.V. Arnhem 100% Zeumeren B.V. Arnhem 100% RAL Recreatiegebieden B.V. Arnhem 100% (Per 17-4-2014 gefuseerd met RGV Onroerend Goed B.V.) RAL Recreatiegebieden B.V Op 2 december 2013 zijn middels een aandelenruil tussen RGV Holding B.V. en de Gemeenschappelijke Regeling Recreatieschap Achterhoek Liemers alle aandelen verkregen van RAL Recreatiegebieden B.V. Daartoe gaf RGV Holding B.V. 15.107 aandelen uit. Op 31 december 2013 is de vennootschap meegeconsolideerd. Aan de actiefzijde hebben wij de recreatiegebieden opgenomen tegen boekwaarde nihil conform onze waarderingsgrondslagen. De actiefzijde werd tevens versterkt met de afkoopsom ad. € 3.791.582,- en de post andere vaste bedrijfsmiddelen van € 75.000,- aan materiële vaste activa (machines). Aan de passiefzijde werd opgenomen naast de uitgifte van aandelen een post groot € 1.871.582,- aan agioreserve een bedrag van € 1.985.000,- aan voorzieningen. Op 17 april 2014 heeft er een juridische fusie plaatsgevonden met Leisurelands Onroerend Goed B.V. en heeft deze vennootschap opgehouden te bestaan.


Waarderingsgrondslagen Algemeen De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld volgens de bepalingen van Titel 9, Boek 2 BW. De grondslagen die worden toegepast voor de waardering van activa, passiva en resultaatbepaling zijn gebaseerd op historische kosten. Voor zover niet anders is vermeld, worden activa en passiva opgenomen tegen nominale waarde. Baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop ze betrekking hebben. Winsten worden slechts opgenomen voor zover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Verplichtingen en mogelijke verliezen die hun oorsprong vinden voor het einde van het verslagjaar, worden in acht genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden. Schattingen Bij toepassing van de grondslagen en regels voor het opstellen van de jaarrekening vormt de directie van Leisurelands zich verschillende oordelen en maakt schattingen die essentieel kunnen zijn voor de in de jaarrekening opgenomen bedragen. Indien dit voor het geven van het in artikel 2:362 lid 1 BW vereiste inzicht noodzakelijk is, is de aard van deze oordelen en schattingen inclusief de bijbehorende veronderstellingen opgenomen in de toelichting op de betreffende jaarrekeningposten. Financiële instrumenten Onder financiële instrumenten worden zowel primaire financiële instrumenten, zoals vorderingen en schulden, als afgeleide financiële instrumenten (derivaten) verstaan. Financiële derivaten worden bij eerste verwerking tegen reële waarde opgenomen en vervolgens per balansdatum tegen de reële waarde geherwaardeerd. Financiële derivaten waarbij de onderliggende waarde niet beursgenoteerd is, worden tegen kostprijs opgenomen. Indien per balansdatum de reële waarde lager is dan de kostprijs, dan wel negatief is, wordt het derivaat ten laste van de winsten verliesrekening afgewaardeerd naar de lagere reële waarde, tenzij kostprijshedge-accounting wordt toegepast. Bij de bepaling van de lagere reële waarde wordt het effect van lopende rente buiten beschouwing gelaten. De winst of het verlies uit de herwaardering naar reële waarde per balansdatum wordt onmiddellijk in de winsten verliesrekening verwerkt.

Grondslagen voor balanswaardering Immateriële vaste activa De waardering van de immateriële vaste activa geschiedt op basis van de historische aanschafwaarde of verkrijgingsprijs onder aftrek van lineaire afschrijvingen berekend naar de economische levensduur. Er wordt rekening gehouden met waardevermindering indien die een structureel karakter heeft. Materiële vaste activa De waardering van de materiële vaste activa geschiedt op basis van de historische aanschafwaarde of verkrijgingsprijs onder aftrek van lineaire afschrijvingen berekend naar de economische levensduur. Er wordt afgeschreven vanaf het moment van ingebruikname. Op terreinen wordt niet afgeschreven. Er wordt rekening gehouden met bijzondere waardeverminderingen. Voor de kosten van periodiek groot onderhoud wordt een voorziening gevormd. Deze voorziening is opgenomen onder de overige voorzieningen aan de passiefzijde van de balans. Investeringssubsidies Subsidies in verband met de aanschaf van (materiële) vaste activa worden in mindering gebracht op het geïnvesteerde bedrag zelve.


63


Financiële vaste activa De ter beurze genoteerde aandelen en obligaties behoren tot een handelsportefeuille en worden gewaardeerd tegen de beurswaarde per balansdatum, waarbij zowel ongerealiseerde als gerealiseerde waardeveranderingen direct in de winst - en verliesrekening worden verantwoord. De hypothecaire leningen zijn verstrekt aan derden. Deze leningen zijn opgenomen tegen nominale waarde, onder aftrek van de noodzakelijk geachte voorzieningen voor het risico van oninbaarheid. Deelnemingen worden gewaardeerd tegen nettovermogenswaarde. Voorraden Voorraden gronden hulpstoffen en handelsgoederen worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs of lagere netto-opbrengstwaarde onder correctie van een eventuele afwaardering voor incourantheid. Deze correctie wordt bepaald door individuele beoordeling van de verschillende voorraden. Onder voorraden wordt ook begrepen onroerend goed dat wordt aangehouden voor verkoop. Waardering is tegen kostprijs of lagere verwachte netto-opbrengstwaarde. Vorderingen De vorderingen worden bij de eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs. De reële waarde en geamortiseerde kostprijs zijn gelijk aan de nominale waarde. Noodzakelijk geachte voorzieningen voor het risico van oninbaarheid worden in mindering gebracht. De voorzieningen worden bepaald op basis van individuele beoordeling van de vorderingen.

64

Liquide middelen De liquide middelen zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde. Indien middelen niet ter vrije beschikking staan, dan wordt hiermee bij de waardering rekening gehouden. Pensioenen De pensioenregeling wordt gefinancierd door afdrachten aan de pensioenuitvoerder. De pensioen-verplichtingen worden gewaardeerd volgens de ‘verplichting aan de pensioenuitvoerder benadering’. In deze benadering wordt de aan de pensioenuitvoerder te betalen premie als last in de winst-en-verliesrekening verantwoord. De vennootschap Leisurelands Exploitatie B.V. is aangesloten bij het bedrijfstakpensioenfonds van de Stichting Pensioenfonds Recreatie. Zeumeren B.V. heeft een pensioenregeling die wordt uitgevoerd door stichting pensioenfonds Horeca & Catering. Deze pensioenregelingen zijn toegezegd-pensioenregelingen. De toegezegd-pensioenregelingen zijn verwerkt als zou sprake zijn van toegezegde-bijdrageregelingen. Dit omdat de vennootschap in geval van een tekort geen verplichting heeft tot het voldoen van aanvullende bijdragen anders dan door hogere toekomstige premies. Voorziening groot onderhoud Er wordt gedoteerd aan de voorziening groot onderhoud op basis van een onderhoudsplan ten behoeve van zaken die geen verdiencapaciteit hebben, en waarvoor de termijn waarin het onderhoud benodigd is langer is dan 10 jaar. Uitgevoerd onderhoud wordt ten laste van deze voorziening gebracht. Overige voorzieningen De overige voorzieningen, waaronder die voor de zandwinning, worden opgenomen tegen de beste schatting van de bedragen die noodzakelijk zijn om de desbetreffende verplichtingen en verliezen per balansdatum af te wikkelen. Onder deze post is door de gerealiseerde fusie een post opgenomen van € 1.414.500,- in 2014 (2013: € 1.500.000,-) voor verlieslatende (exploitatie-) contracten. De omvang van de voorziening is bepaald op basis van de beste schatting van de te verwachten verliezen uit de gesloten exploitatie contracten.


Grondslagen voor de bepaling van het resultaat Bedrijfsopbrengsten Onder de netto-omzet wordt verstaan de opbrengst uit verkoop en levering van goederen en diensten onder aftrek van kortingen, provisies en van over de omzet geheven belastingen. Kostprijs van de omzet De kostprijs van de omzet omvat de kostprijs van de verkochte en geleverde goederen, bestaande uit het direct materiaalverbruik, de directe loon-en machinekosten en de overige directe en indirecte kosten die aan de vervaardiging kunnen worden toegerekend. Resultaat Het resultaat wordt bepaald als het verschil tussen opbrengst van leveringen en diensten enerzijds en kosten en andere baten en lasten anderzijds. Opbrengst vermogensbeheer Onder de opbrengst vermogensbeheer is begrepen de rente, de dividenden, gerealiseerde koersresultaten en ongerealiseerde koersresultaten. Vennootschapsbelasting De groep is niet belastingplichtig voor vennootschapsbelasting op grond van artikel 2, lid 7 van de wet. De aandelen van de vennootschap zijn in handen van 22 gemeenten en een gemeenschappelijke regeling.

Grondslagen voor de opstelling van het kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht wordt opgesteld volgens de indirecte methode. De geldmiddelen in het kasstroomoverzicht bestaan uit liquide middelen. Kasstromen in vreemde valuta’s worden omgerekend tegen een geschatte gemiddelde koers. Koersverschillen inzake geldmiddelen worden afzonderlijk in het kasstroomoverzicht getoond. Winstbelastingen en ontvangen dividenden en interest worden opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten. Betaalde interest en betaalde dividenden worden opgenomen onder de kasstroom uit financieringsactiviteiten. De verkrijgingsprijs van verworven groepsmaatschappijen wordt opgenomen onder de kasstroom uit investeringsactiviteiten, voor zover betaling in geldmiddelen heeft plaatsgevonden. Hierbij worden geldmiddelen aanwezig in deze groepsmaatschappijen afgetrokken van de aankoopprijs. Transacties waarbij geen ruil van geldmiddelen plaatsvindt, worden niet in het kasstroomoverzicht opgenomen.


65


Toelichting op de geconsolideerde balans per 31 december 2014 Vaste activa Materiële vaste activa Bedrijfs- Machines Andere Totaal gebouwen en vaste en gebieden installaties bedrijfs middelen Stand per 31-12-2013 € € € € Aanschafwaarde Overige waardevermindering Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde per 31-12-2013

66

Mutaties: Materiële vaste activa nieuwe deelneming Investeringen Materiële vaste activa in uitvoering Aanschafwaarde desinvesteringen Afschrijvingen 2014 Afschrijvingen desinvesteringen Overige waardevermindering Per saldo Stand per 31-12-2014 Aanschafwaarde Cumulatieve overige waardevermindering Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde per 31-12-2014

15.608 -1.435 -1.756 12.417 - 2.211 - -322 -217 322 -687 1.307 17.497 -2.122 -1.651 13.724

De afschrijvingspercentages liggen tussen de 3,3 en 33%.


2.730 7.070 25.408 -13 -116 -1.564 -1.600 -6.627 -9.983 1.117 327 13.861 - 1.016 320 -239 -238 239 -49 1.049

- 329 3.556 - 320 -406 -967 -229 -684 362 923 - -736 56 2.412

3.827 6.993 28.317 -62 -116 -2.300 -1.599 -6.494 -9.744 2.166 383 16.273

Financiële vaste activa Deelnemingen Per 6 december 2013 heeft dochter Interhuis B.V. een 45% belang verworven in Biomass Energy Services B.V. ad € 8.100,-. Effecten De verdeling van de effectenportefeuille per 31 december 2014 is als volgt: Verkrijging- Beurs- Balans- Balans prijs waarde waarde waarde 31-12-2014 31-12-2014 31-12-2013 € € € € Aandelen Vastrentende waarden Deposito Rekening-courant Totaal effecten

18.737 24.660 24.660 24.283 4.662 4.762 4.762 5.172 21.128 21.128 21.128 21.694 927 927 927 273 45.454 51.477 51.477 51.422

Hypothecaire leningen € € Hypothecaire leningen 655 Leningen gepensioneerd personeel 58 Totaal hypothecaire leningen 713

981 52 1.033

Vlottende activa Voorraden 31-12-2014 31-12-2013 € € Voorraden

1.399

2.102

Van de voorraad heeft € 1.379,- betrekking op onroerend goed. Op de oorspronkelijke aankoopwaarde is tot en met 2013 € 1.979,- afgeboekt. Hiervan is in 2014 € 73,- teruggenomen. Vorderingen Te ontvangen subsidies - 92 Belastingen en premies sociale verzekeringen 145 117 Debiteuren 1.231 1.284 Overige vorderingen 892 404 Totaal vorderingen 2.268 1.897 Op de debiteuren is een voorziening voor mogelijke oninbaarheid in mindering gebracht ad € 36.000,-. In 2013 was dit € 78.000,-.

Liquide middelen

De liquide middelen staan volledig ter vrije beschikking. Jaarverslag Leisurelands 2014

67


Groepsvermogen

Het groepsvermogen bestaat naast het geplaatste en gestorte kapitaal en de algemene reserves uit een bij oprichting en fusies van de deelnemingen ontstaan agio, welke vrij van belastingen is. Verwezen wordt naar de toelichting op het eigen vermogen van de enkelvoudige balans op pagina 68 van dit verslag.

Voorzieningen

Stand 1-1-2014 €

Toevoeging €

Van kortOnt- lopende trekking schulden 31-12-2014 € € €

Voorziening groot onderhoud 9.957 1031 Voorziening zandwinning 2.605 477 Voorziening verlieslatende contracten 1.500 0 Voorziening Jubilea personeel 21 6 Voorziening monitoring 0 0 14.083 1.514

-98 -412

9 0

10.899 2.670

-85 0 1.415 0 0 27 0 272 272 -595 281 15.283

De voorzieningen zijn overwegend langlopend.

68

Langlopende schulden

De aflossingen die in 2015 op de leningen plaatsvinden zijn opgenomen onder de kortlopende schulden. Van de leningen heeft een bedrag van € 85.000,- een Restant looptijd langer dan 5 jaar. Afgelost/ Schuldrest Af te opgenomen Schuldrest per verkregen in per lossen onder 01-01-2014 2014 31-2-2014 in 2015 langlopende schulden € € € € € Leningen BNG 6,62% 90 14 76 13 63 BNG 5,35% 180 16 164 18 146 Totaal 270 30 240 31 209 langlope schulden


Kortlopende schulden

31-12-2014 31-12-2013 € € Aflossingsverplichtingen 31 31 Investeringsverplichtingen 361 365 Handelscrediteuren 231 898 Belastingen en premies sociale verzekeringen 117 155 Reservering vakantiegeld en -dagen 118 149 Vooruitontvangen / gefactureerde bedragen 2.226 2.100 Overige schulden en overlopende passiva 1.578 2.793 Totaal kortlopende schulden 4.662 6.491 Investeringsverplichtingen Dit betreft grotendeels een aantal investeringsverplichtingen overgenomen van Recreatiegemeenschap Veluwe en Recreatieschap Nijmegen en Omstreken waar o.a. politieke besluitvorming aan ten grondslag ligt. Medio 1999 is mede in overleg met de provincie Gelderland en het Ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij (nu: Economische Zaken) vastgelegd aan welke projecten de investeringen moeten worden besteed. De projecten zullen worden aangevangen, zodra de wettelijke toestemmingen zijn verkregen, en zijn derhalve in beginsel kortlopend. Vooruitontvangen / gefactureerde bedragen Deze post bestaat uit op de balansdatum vooruit gefactureerde huur- en pachtbedragen, alsmede vooruitontvangen bedragen van een zandwinner. Overige schulden en overlopende passiva Deze post bestaat voornamelijk uit voorziene loonkosten, afwaarderingen te bouwen toiletgebouwen / kiosken, voorziene kosten betreffende de zandwinning.

Niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen Bankgaranties Er zijn 2 bankgaranties verstrekt voor een totaalbedrag van € 450.000,- ten behoeve van de zandwinning. Investeringsverplichtingen In 2013 is het besluit genomen en de verplichting aangegaan om nieuwe parkeersystemen, ter vervanging van de bestaande parkeersystemen, aan te schaffen. Deze vervanging vindt plaats in 2014 en 2015. Hiermee is een bedrag gemoeid van € 2,1 miljoen. Hiervan is in 2013 € 216.055,- besteed en opgenomen onder de materiële vaste activa (in uitvoering) en in 2014 is € 1,5 miljoen besteed en opgenomen onder de materiële vaste activa (in uitvoering). Per balansdatum zijn drie verplichtingen (koopovereenkomsten) aangegaan ten behoeve van de aankoop van agrarische gronden, voor een bedrag van € 2.612.037,-. Voor de financiering met de bank is een compte-joint overeenkomst afgesloten inhoudende onder andere hoofdelijke aansprakelijkheid van de in de financiering betrokken groepsmaatschappijen. (latente) Geschillen/gedingen: Voorzover er latente geschillen c.q. gedingen spelen bij de vennootschappen, zijn deze, indien er financiële gevolgen aan verbonden zijn, adequaat voorzien.


69

Toelichting op de geconsolideerde winsten verliesrekening BEDRIJFSOPBRENGSTEN

2014 2013 € €

Pacht en huur Eigen exploitaties Parkeer- en liggelden Netto omzet

2.045 1.758 2.137 2.187 1.115 1.132 5.297 5.077

Overige opbrengsten Totaal bedrijfsopbrengsten

692 883 5.989 5.960

Kostprijs verkopen Dit omvat een getroffen reservering voor toekomstige kosten betreffende de zandwinning, alsmede inkopen ten behoeve van de verkoop van goederen en horecaproducten.

70

Salarissen en sociale lasten Salarissen Sociale lasten Pensioenpremies Totaal salarissen en sociale lasten

1.850 1.862 167 225 216 208 2.233 2.295

Loonkostenontwikkeling Onderstaand een overzicht van CAO en periodieke verhogingen van het personeel en salarisontwikkeling van de directie op basis van maandsalarissen januari, op jaarbasis. 2014 2013 2012 2011 2010 Percentage loonsverhoging directie Percentage loonsverhoging personeel

0,00 1,31

2,01 3,76

0,00 2,09

1,00 1,00

0,50 4,04

Beloning directie en commissarissen De vennootschap heeft één statutair directeur. De WNT-norm is niet van toepassing op RGV Holding B.V. Directie Vaste beloning E.M.J.C. Droogh

2014 € 220.008,- 2013 € 219.148,-

Variabele beloning

Bijdrage pensioen

€ 48.000,- € 47.435,-

€ 36.185,€ 36.297,-

Aan de directie zijn geen leningen en voorschotten verstrekt. De directie heeft, conform haar arbeidscontract, recht op een variabele beloning van € 87.305,- over 2014 en over 2013 een recht van € 71.152,-.


Commissarissen De vergoeding bestaat uit vacatiegelden.

2014 2013 € €

M.H.H. van Haaren - Koopman 12.000,- J.G.H. Heijmen 12.000,- 12.000,J. van Lidth de Jeude (tot 30-05-2013) - 5.000,J. Wegstapel (Voorzitter) 15.500,- 15.500, Totaal commissarissenvergoeding 39.500,- 32.500, Afschrijvingen Afschrijvingen materiële vaste activa 684 1.238 Overige waardevermindering 664 175 Vrijval waardevermindering - -192 Totaal afschrijvingen 1.348 1.221 Werknemers Het totaal aantal personeelsleden op basis van volledige diensttijd bedraagt 47,5 waarvan 14,7 in dienst van de eigen exploitaties (dit betreft over 2014 in totaal 41 vaste werknemers en 94 oproepkrachten). In 2013 bedroeg het totaal 43,2 waarvan 18,1 in dienst van de eigen exploitaties. Stagiairs en commissarissen worden in bovenstaande cijfers niet meegenomen.


71


Enkelvoudige balans RGV Holding B.V. (na resultaatbestemming per 31 december)

31-12-2014 31-12-2013 € € Vaste activa Materiële vaste activa 189 192 Financiële vaste activa 103.840 101.437 Vlottende activa Vorderingen Liquide middelen Totaal vlottende activa Totaal activa Eigen vermogen Voorzieningen Langlopende schulden

72

399 543 17 416 543 104.445 102.172 52.383

49.903

26 20 51.281 46.447


755

5.802

Totaal passiva

104.445

102.172

Enkelvoudige winsten verliesrekening RGV Holding B.V.

2014 2013 € €

Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening Resultaat deelnemingen Resultaat

189 -127 2.342 3.720 2.531 3.593


Toelichting op de enkelvoudige balans en winsten verliesrekening RGV Holding B.V. WAARDERINGSGRONDSLAGEN De enkelvoudige jaarrekening is opgesteld volgens de bepalingen van Titel 9, Boek 2 BW. De onder de financiële vaste activa opgenomen meerderheidsdeelnemingen zijn gewaardeerd tegen netto-vermogenswaarde. De waarderingsgrondslagen van activa en passiva en de resultaatbepaling zijn gelijk aan de grondslagen van de geconsolideerde jaarrekening. Wij verwijzen daarom naar de toelichting op de geconsolideerde balans en winst-en-verliesrekening.

Vaste activa

Materiële vaste activa 31-12-2014 31-12-2013 € € Gebieden en gebouwen 106 110 Andere vaste bedrijfsmiddelen 83 82 Totaal materiële vaste activa 189 192 Financiële vaste activa Effecten 51.477 51.422 Groepsmaatschappijen Stand per 1 januari 49.963 44.361 Resultaat boekjaar 2.342 3.720 Verwerving nieuwe deelneming - 1.882 Stand per 31 december 52.305 49.963 Leningen personeel 58 52 Totaal financiële vaste activa 103.840 101.437

Vlottende activa Vorderingen

Overige vorderingen 399 543 Liquide middelen 17 Totaal vlottende activa 416 543


73


Eigen vermogen Kapitaal Het maatschappelijk kapitaal bedraagt € 900.000,- bestaande uit 900.000 gewone aandelen à € 1,nominaal. Per 1 januari 2014 zijn 196.707 aandelen geplaatst en volgestort. Gedrurende het boekjaar zijn er geen mutaties geweest in het geplaatste en volgestorte kapitaal. Agioreserve 31-12-2014 31-12-2013 € € Stand per 1 januari 47.285 Storting bij emissie van aandelen - Stand per 31 december 47.285 Algemene reserve Stand per 1 januari 2.421 Resultaat boekjaar 2.531 Mutatie inzake vrijval voorziening fietspaden* -51 Stand per 31 december 4.901

74

45.418 1.867 47.285 -2.196 3.593 1.024 2.421

Samenvattend Kapitaal 197 197 Agioreserve 47.285 47.285 Algemene reserve 4.901 2.421 Stand per 31 december 52.383 49.903 * Betreft een nabetaling, waarvoor in voorgaande jaren een voorziening was gevormd ten laste van het eigen vermogen. In 2013 was het restant van de voorziening reeds vrijgevallen ten gunste van het eigen vermogen.


Langlopende schulden

31-12-2014 31-12-2013 € € Leningen derden 209 239 Schulden aan groepsmaatschappijen 51.072 46.208 Totaal langlopende schulden 51.281 46.447 De leningen derden kennen een rentepercentage van 5,35% en 6,62%. De schulden aan groepsmaatschappijen betreffen de beleggingen die de holding voor haar dochters verzorgt. De schulden aan groepsmaatschappijen zijn niet direct opeisbaar tenzij in geval van faillissement, surséance van betaling, staking, beslaglegging of ontbinding van de vennootschap. De dochtervennootschappen hebben als zekerheid voor het door RGV Holding B.V. gevoerde vermogensbeheer, een pandrecht op het naar rato deel van het door RGV Holding B.V. belegde vermogen. De rente op de vorderingen en schulden op groepsmaatschappijen is mede gerelateerd aan het gerealiseerd beleggingsrendement.


Schulden aan kredietinstellingen * - 5.146 Aflossingsverplichtingen 31 31 Crediteuren 17 48 Reservering vakantiegeld en -dagen 98 91 Belastingen en premies sociale verzekeringen 99 114 Overige schulden 510 372 Totaal kortlopende schulden 755 5.802 * Dit betreft een negatief rekening-courantsaldo dat binnen het totale rekeningstelsel volledig gecompenseerd wordt.

Niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen RGV Holding B.V. maakt onderdeel uit van de fiscale eenheid voor de omzetbelasting RGV Holding B.V. en is uit dien hoofde hoofdelijk aansprakelijk voor de omzetbelastingschulden van de fiscale eenheid als geheel. Voor de financiering met de bank is een compte-joint overeenkomst afgesloten inhoudende onder andere hoofdelijke aansprakelijkheid van de in de financiering betrokken groepsmaatschappijen. Arnhem, 9 april 2015 Directie Raad van Commissarissen E.M.J.C. Droogh M.H.H. van Haaren - Koopman J.G.H. Heijmen J. Wegstapel


75


Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Aan de Algemene Vergadering van RGV Holding B.V. te Arnhem

Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de in dit jaarverslag opgenomen jaarrekening 2014 van RGV Holding B.V. te Arnhem gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de geconsolideerde en enkelvoudige balans per 31 december 2014 en de geconsolideerde en enkelvoudige winsten verliesrekening over 2014 met de toelichting, waarin opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen. Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur van de vennootschap is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 van het in Nederland geldende Burgerlijk Wetboek (BW). Het bestuur is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten.

76

Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijking van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de vennootschap. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door het bestuur van de vennootschap gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden. Oordeel betreffende de jaarrekening Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en samenstelling van het vermogen van RGV Holding B.V. per 31 december 2014 en van het resultaat over 2014 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen Ingevolge de aan ons verstrekte opdracht tot controle van de jaarrekening vermelden wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of de in artikel 2:392 lid 1 onder b tot en met h BW vereiste gegevens zijn toegevoegd. Arnhem, 9 april 2015 Deloitte Accountants B.V. Was getekend: drs. M. Knip RA


Bestemming van het resultaat over het boekjaar 2013

De jaarrekening 2013 is vastgesteld in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders op 30 mei 2013. De Algemene Vergadering van Aandeelhouders heeft de bestemming van het resultaat vastgesteld conform het daartoe gedane voorstel.

Statutaire regeling omtrent bestemming winst en voorstel tot bestemming van het resultaat 2014

De regeling omtrent de bestemming van de winst is opgenomen in artikel 21 van de statuten van de vennootschap. Deze regeling houdt in dat de winst ter beschikking staat van de Algemene Vergadering. Vooruitlopend op de goedkeuring van de jaarrekening 2014 door de Algemene Vergadering stelt de directie voor het resultaat ten gunste te brengen van de algemene reserve. Dit is conform afspraak met de aandeelhouders. Dit voorstel is in de balans verwerkt.

77



Persoonlijke gegevens Directie en Raad van Commissarissen DIRECTIE

De heer J.G.H. Heijmen

De heer E.M.J.C. Droogh

Geboortejaar 1952

Geboortejaar 1956 Nationaliteit Nederlandse Hoofdfunctie Directeur RGV Holding B.V. Belangrijke nevenfuncties • Lid Raad van Advies Stichting Innovatie Recreatie en Ruimte (STIRR) • Lid Raad van Toezicht Stichting Innovatie Recreatie en Ruimte (STIRR) • Directeur Leisure Investments B.V. • Directeur Biomass Energy Services B.V. • Voorzitter stuurgroep Hospitality4You

78

RAAD VAN COMMISSARISSEN

Nationaliteit Nederlandse Hoofdfunctie Directeur Magical Cruising B.V. Jaar van toetreding 2008 (18 december 2008) Laatste jaar van lopende benoemingstermijn 2018 De heer J. Wegstapel, voorzitter Geboortejaar 1955 Nationaliteit Nederlandse

Mevrouw M.H.H. van Haaren Geboortejaar 1952 Nationaliteit Nederlandse Hoofdfunctie Interim wetbouder gemeente Rijnwaarden (tot en met mei 2014) Belangrijke nevenfuncties • Voorzitter Stichting Zero Emissie Busvervoer • Voorzitter Nederlandse Vereniging van Binnenhavens • Voorzitter Fietsersbond • Voorzitter Stichting behoud en instandhouding van de Commanderij in Doesburg • Lid Raad van Toezicht Nederlands Openluchtmuseum • Lid Raad van Advies Koninklijke Burgers’ Zoo Jaar van toetreding 2013 (30 mei 2013) Laatste jaar van lopende benoemingstermijn 2017


Hoofdfunctie Managing partner Wegstapel & Houben Belangrijke nevenfunctie Voorzitter Raad van Advies Greeninsight B.V. Jaar van toetreding 2008 (18 december 2008) Laatste jaar van lopende benoemingstermijn 2016

79


LEISURELANDS RGV Holding B.V. Kermisland 110 Postbus 2108 6802 CC Arnhem Telefoon (026) 384 88 00 E-mail [email protected] www.leisurelands.nl KvK 08080175

Leisurelands werkt bij al haar activiteiten aan een optimaal evenwicht tussen de 3 P s:

Recommend Documents