De partners De 15 partners van ‘Samen werkt beter’ zijn: Landschap Overijssel, LTO Noord, Natuur en Milieu Overijssel, Natuurlijk Platteland Oost, Natuurmonumenten, Overijssels Particulier Grondbezit (OPG), provincie Overijssel, RECRON, Staatsbosbeheer, VNG Overijssel, VNO NCW Midden en de waterschappen Groot Salland, Reest en Wieden, Rijn en IJssel en Vechtstromen. Wij zorgen gezamenlijk voor de ontwikkeling en uitvoering van de toekomstbestendige koers voor de samenhangende complexe opgave voor economie en ecologie.
Landschap Overijssel, Henk Hengeveld: “Het onderlinge akkoord is van groot belang, omdat samenwerking echt leidt tot betere resultaten in het landelijk gebied. Vanuit onze optiek gaat het dan om natuur én landschap; ons thuis, ons decor, ons medicijn, onze allesreiniger en natuurlijke fabriek.”
LTO Noord Overijssel, Erik Back: “Het akkoord biedt kansen op realisering van natuurdoelen op een dusdanige manier dat met belangen van boeren rekening wordt gehouden. Zo kan de landbouw een economische drager van het platteland blijven, inclusief natuur en landschap.”
Natuurlijk Platteland Oost, Jos Roemaat: “De organisaties werken nu samen aan de inrichting van een vitaal platteland. Dat doen we met begrip voor elkaars belangen. Zo voldoen we aan de wensen van de inwoners van Overijssel.”
Natuurmonumenten, Jos Bisschops: “Gegeven de politieke werkelijkheid en de schaarse biodiversiteit is uitvoering van het akkoord van groot belang. We kunnen nu concreet aan de slag met de mooie ecologische en economische opgaven die er liggen in Overijssel.”
Natuur en Milieu Overijssel, Godelieve Wijffels: “Het akkoord geeft ons de kans Overijssel nog mooier te maken. Een vitale leefomgeving voor mens, plant en dier is nodig om welvaart en welzijn voor de toekomst te borgen. Dat kunnen we het beste gezamenlijk én met bewoners realiseren.”
Provincie Overijssel, Bert Boerman: “Ruimtelijke ontwikkeling vraagt om een samenhangende afweging van opgaven voor natuur, landbouw, water, recreatie en ondernemerschap. Dat is soms lastig, maar juist door samenwerking kunnen we concrete resultaten boeken.”
RECRON, Martin Maassen: “De sector recreatie en toerisme is in onze mooie provincie voor een groot deel afhankelijk van natuur en landschap. Ondernemerschap en biodiversiteit zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Dat is ook de essentie van ‘Samen werkt beter’.”
Staatsbosbeheer, Lammert Kragt: “Landschap en natuur in Overijssel zijn nog niet klaar. ‘Samen werkt beter’ verbindt mensen en organisaties. Het biedt kansen om kwaliteitsnatuur te ontwikkelen op de daarvoor meest geschikte plaatsen in de provincie.”
VNG Overijssel, Douwe Prinsse: “De ontwikkelingen in het landelijk gebied worden met het akkoord vlot getrokken. Daarbij geldt een belangrijke mate van autonomie voor de gebieden. Bewoners en ondernemers zitten aan de knoppen.”
Samen werkt beter
VNO-NCW Midden, Clazinus Netjes: “We zoeken samen naar een balans tussen economie en ecologie. De groene organisaties tonen begrip voor de noodzakelijke ontwikkeling van bedrijven. Andersom is er ook respect. Zo krijgt duurzame economische groei meer kans.”
Samenwerken aan toekomstbestendige ontwikkeling met een balans tussen economie en ecologie
Waterschap Groot-Salland, Bartus Jonkman: “Alle vijftien partners beseffen dat we elkaar nodig hebben. De neuzen staan dezelfde kant op. Het onderlinge wantrouwen is weg. Een goed voorbeeld hiervan is de wijze waarop de gebiedsprocessen gezamenlijk worden opgepakt.”
Ecologie, economie en samenleving
Waterschap Reest en Wieden, Marga Kool: “Met de samenwerking tussen alle partijen in het landelijk gebied kan ons waterschap zijn doelen sneller realiseren. Tegelijkertijd kunnen wij onze partners helpen om hún doelen te halen. De uitvoering van projecten gaat nu echt van start.”
Natuur en biodiversiteit
Colofon
Provincie Overijssel, Hester Maij: “Een goede balans tussen economie en ecologie is van groot belang voor de kwaliteit van onze woon-, werk en leefomgeving en daarmee van groot belang voor de sociaaleconomische ontwikkeling van Overijssel. Een toekomstbestendige inrichting van de natuur en het landschap met mogelijkheden tot groei van bedrijven is daarvan een essentieel onderdeel. Dat kunnen we bereiken door er met z’n allen de schouders onder zetten.”
Waterschap Rijn en IJssel, Antoinet van Helvoirt: “Ik heb gemerkt dat onze samenwerking leidt tot onderlinge inspiratie. Dat maakt ‘Samen werkt beter’ nog waardevoller dan we vooraf hadden gedacht.”
Realisatie Partners van het Akkoord ‘Samen werkt beter’ Adresgegevens Partners Akkoord ‘Samen werkt beter’ T.a.v. H. Hamstra en G. Valkeman P.a. Luttenbergstraat 2 Postbus 10078 8000 GB Zwolle Telefoon 038 499 75 08 / 038 499 85 32 E-mail
[email protected];
[email protected]
Waterschap Vechtstromen, Nettie Aarnink: “’Samen werkt beter’ is van groot belang om de Kaderrichtlijn Water en klimaatopgave te realiseren. Voldoende en schoon water vormt de basis voor natuur, landbouw en recreatie. Nauwe samenwerking tussen alle partners is daarom een must.”
2014-040
Overijssels Particulier Grondbezit, Yayeri Blijdenstein: “Particulieren hebben altijd een belangrijke bijdrage geleverd aan natuur en landschap. Dat doen ze nog steeds. Dankzij het akkoord begrijpen de spelers in het buitengebied van Overijssel elkaar beter en komt er meer oog voor de meerwaarde van de inzet door particuliere grondeigenaren.”
Uitgave maart 2014
Veerkrachtig watersysteem Economie Landschap, cultuurhistorie en beleefbaarheid
Samen werkt beter
Uitvoeringsagenda met speerpunten
Op 29 mei 2013 ondertekenden wij het Akkoord ‘Samen werkt beter’. Dit akkoord is gericht op een toekomstbestendige balans tussen economie en ecologie. Wij zien deze opgave als een gedeelde verantwoordelijkheid. Door samenwerking, vernieuwing en innovatie willen wij doorbraken realiseren om de economie en de ecologie te versterken.
De Uitvoeringsagenda ‘Samen werkt beter’ richt zich op de versterking van de economie en ecologie in Overijssel. Onze uitvoeringsagenda bevat geen vaststaand eindbeeld, maar is een dynamische agenda gericht op concrete opgaven. Op grond van nieuwe ontwikkelingen, inzichten en initiatieven vanuit de samenleving zullen wij de agenda regelmatig bijstellen. Vooralsnog hebben wij de volgende 5 speerpunten opgenomen in onze agenda. Voor elk speerpunt hebben wij ambities en uitdagingen geformuleerd.
Ontwikkelingen in het landelijk gebied zijn de afgelopen jaren onderwerp geweest van forse maatschappelijke discussies. Daardoor was er te weinig voortgang op zowel economisch als ecologisch gebied. Onze conclusie is dat de ‘oude koers’ voor het landelijk gebied niet meer volstaat. Voor een vitale economie en ecologie is een nieuwe, toekomstbestendige koers nodig.
Waarom een uitvoeringsagenda? De decentralisatie van het beleid voor het landelijk gebied geeft ons de ruimte een eigen Overijsselse koers uit te zetten. Met de Uitvoeringsagenda ‘Samen werkt beter’ grijpen wij deze kans. De balans tussen economie en ecologie is de sleutel tot verandering. Voor ons is deze balans geen weegschaal waarin economische groei in bijvoorbeeld de landbouw en recreatie of toerisme, en ecologische ontwikkeling op het gebied van natuur, water en leefomgeving elkaar in een keurslijf houden. Meer ecologie betekent niet per definitie minder economie of andersom. Van beide zien wij, bedrijfsleven, natuur- en milieuorganisaties en overheden, het cruciale belang. De balans schuilt in het samen optrekken, het elkaar in positieve zin uitdagen en verder helpen. De balans zit hem in het maken van slimme combinaties die voorheen misschien bleven liggen of niet mogelijk werden geacht. Dit vraagt energie en durf van alle betrokkenen.
Gezamenlijke koers Wij zien de ontwikkeling van een toekomstbestendige inrichting en beheer van het landelijk gebied als een gedeelde verantwoordelijkheid van veel partijen: bewoners, ondernemers, maatschappelijke organisaties en overheden. Samenwerking tussen deze partijen is daarom essentieel. Niet alleen op provinciaal niveau, maar vooral ook in de gebieden waar kansen en opgaven liggen. Wij willen ondernemers, bewoners en belanghebbenden in gebieden uitdagen, de ruimte geven en faciliteren de opgaven voor economie en ecologie voortvarend op te pakken en doorbraken te realiseren. Met de ondertekening van het Akkoord ‘Samen werkt beter’ op 29 mei 2013 hebben wij de uitdaging op ons genomen om gezamenlijk de nieuwe koers voor economie en ecologie te ontwikkelen en uit te voeren. Iedere organisatie draagt hieraan bij vanuit haar eigen rol en verantwoordelijkheid en allen brengen hun eigen deskundigheid in. Voor de uitvoering van het akkoord hebben wij een Uitvoeringsagenda met concrete speerpunten en uitdagingen opgesteld.
Ecologie, economie en samenleving • Versterking van de synergie tussen economie en ecologie • Grotere rol voor burgers bij natuur- en landschapsbeheer • Duurzamer resultaat door meer samenwerking Natuur en biodiversiteit • Samenhangend netwerk van natuurgebieden • Betere milieukwaliteit in en om Natura 2000-gebieden • Meer biodiversiteit in landbouwgebieden • Efficiënter natuurbeheer door verbeterde gebiedsinrichting Veerkrachtig watersysteem • Een waterhuishouding die voldoet aan de Europese
Kaderrichtlijn Water (KRW) en het Waterbeleid 21e eeuw (WB21) • Klimaatbestendig watersysteem Economie • Goed vestigingsklimaat voor het bedrijfsleven, waaronder ontwikkelingsruimte voor agrarische bedrijven • Economische groei door innovatief ondernemerschap Landschap, cultuurhistorie en beleefbaarheid • Ontwikkeling landschap en landschapsbeheer • Toekomstbestendige landgoederen • Versterking van lokale economie door beter benutten en beleven van natuur- en landschapswaarden
Enkele initiatieven Meer synergie tussen economie en ecologie In samenwerking met de Sociaal-Economische Raad (SER) Overijssel werken bedrijfsleven en natuurorganisaties aan een marsroute voor de versterking van de synergie tussen economie en ecologie in Overijssel. Inzet is de ontwikkeling van nieuwe verdienmodellen en hierop gebaseerde businesscases. ‘Slimmer organiseren en investeren’ is hierbij de uitdaging.
Verbinding natuurgebieden tot samenhangend netwerk In Noordwest Overijssel worden De Wieden en De Weerribben verbonden door aanleg van een faunapassage onder de N333 tussen Blokzijl en Steenwijk. De verbinding is essentieel voor uitwisseling van planten- en diersoorten tussen twee moerasgebieden. Dit gebied maakt deel uit van het grootste moerasgebied van West-Europa.
Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) Met de uitvoering van PAS-plannen in en rond 24 Natura 2000-gebieden komt er ruimte voor economische ontwikkeling voor onder andere veehouderijen. Essentieel is het verbeteren van de waterhuishouding in en rond deze gebieden. Samen met ondernemers en bewoners rond deze gebieden werken we plannen uit die vervolgens worden uitgevoerd.
Ambities tot 2015
Natuur naar de markt Ondernemers samenwerkend in de Stichting Natuurboer combineren landbouw en natuur. Zij produceren streekproducten. De boeren en de terreinbeherende organisaties zoeken samen naar innovatieve concepten die leiden tot meer draagvlak, betere marketing, efficiënter natuurbeheer en meer biodiversiteit.
Collectieve aanpak agrarisch natuurbeheer De overheid en agrarische natuurverenigingen werken aan een nieuwe aanpak voor het beheer van natuur en landschap. Het vizier is gericht op een collectieve aanpak door gemotiveerde en ondernemende boeren. In 2014 en 2015 wordt onder meer hard gewerkt aan de professionalisering van de collectieven en een uitwerking van collectieve beheersovereenkomsten.
Proeftuin Natura 2000 In het project Proeftuin Natura 2000 werken agrarische ondernemers en onderzoekers samen aan praktijkgerichte methoden om de ammoniakuitstoot te verlagen. Ondernemers en natuurorganisaties in het Boetelerveld ontwikkelen een aanpak voor evenwichtbemesting om de uitspoeling van mineralen naar het natuurgebied te verminderen.
De Uitvoeringsagenda ‘Samen werkt beter’ bevat opgaven voor de lange termijn voor 2018 en verder. Als tussenstap hebben wij per speerpunt onze ambities voor de periode tot en met 2015 benoemd. Hoe ver willen we eind 2015 zijn? Hieronder een greep uit de ambities. Ecologie, economie en samenleving • Natuurorganisaties en bedrijfsleven hebben een koers ontwikkeld en in uitvoering genomen voor het versterken van de synergie tussen economie en ecologie. Door slimme combinaties tussen economie en ecologie worden zowel de economische ontwikkeling als de kwaliteit van natuur, water en landschap versterkt. • Toename van het aantal burgerinitiatieven voor het beheer van natuur en landschap door gerichte aandacht voor de versterking van de rol van burgers op dit gebied. Natuur en biodiversiteit • Het netwerk van natuurgebieden is versterkt door de inrichting van nieuwe natuur in het kader van de afronding van de lopende inrichtingsprojecten. • In en om alle Natura 2000-gebieden waar onder andere de waterhuishouding verbeterd moet worden, zijn projecten in uitvoering. • Het nieuwe stelsel voor het agrarisch natuurbeheer, gebaseerd op een collectieve aanpak, is operationeel. Er zijn goed functionerende gebiedscollectieven tot stand gekomen. Veerkrachtig watersysteem • Een belangrijk deel van de KRW-opgave voor de verbeterde inrichting van de waterlopen is gereed. • Het programma Zoetwatervoorziening Oost Nederland (ZON) is in uitvoering.
• Agrariërs en waterschappen zijn aan de slag met het Deltaprogramma Agrarisch Waterbeheer. • De situatie voor het grond- en oppervlaktewater is verbeterd. Economie • Door uitvoering van de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) is er ontwikkelingsruimte voor de veehouderij en andere sectoren. Er zijn duidelijke kaders voor een vlotte vergunningverlening aan ondernemers. • De landbouwstructuur is versterkt door de uitvoering van herverkavelingsprojecten. • Het provinciale uitvoeringskader voor Regionale Economie 2012-2015 met deelprogramma’s, zoals ‘Agrofood’ en ‘Een nog gastvrijere regio’ (recreatie en toerisme) is succesvol uitgevoerd. Landschap, cultuurhistorie en beleving • Nieuwe verdienmodellen voor natuur en landschap zijn ontwikkeld of in ontwikkeling. • De economische basis van landgoederen is versterkt door de uitvoering van de Agenda Landgoederen. • In de zone Ondernemen met Natuur en Water zijn projecten in uitvoering enerzijds gericht op economische ontwikkeling en anderzijds op de natuur-, water en landschapswaarden in dit gebied.
Waterschappen en boeren werken aan water In het Deltaprogramma Agrarisch Waterbeheer zoeken waterschappen en boeren naar mogelijkheden om slim in te spelen op klimaatverandering. Het gaat bijvoorbeeld om plaatsing van kleine stuwen en teelt van gewassen die bestand zijn tegen droogte.
Economie: innovatie en verduurzaming Om gezondheid, welzijn en levensduur van de koe te verbeteren, ontwikkelt het Veterinair Kenniscentrum Oost Nederland een chip waarmee de stofwisseling van de koe gemonitord wordt. Een innovatie waarmee de boer beter kan voeren en de koe minder nutriënten verbruikt en langer leeft. Winst voor boer, koe en milieu.
Nieuwe economische dragers voor landgoederen Eigenaren van landgoederen krijgen via het landgoedconsulentschap ondersteuning bij het ontwikkelen van nieuwe economische dragers. Bijvoorbeeld door aanpassing van een oude molen, zodat deze stroom kan opwekken. Of door een oude schuur tot gastenverblijf te verbouwen.
Inrichting Regge Waterschappen, gemeenten en natuurorganisaties zorgen samen voor waterberging en natuurontwikkeling langs de Regge. Zij betrekken agrarische ondernemers bij het beheer. Ook worden recreatieve routes langs de Regge aangelegd.
Natuurgericht recreëren Verschillende campings in Overijssel richten zich, net als vele andere recreatiebedrijven op natuurgericht recreëren. Zo is de eigenaar van camping De Klashorst samen met buurman Staatsbosbeheer begonnen met ‘bushcraft’: op een leuke manier overleven in de natuur. Een aantrekkelijke combinatie van kamperen en natuurbeleving.
Bewoners zorgen voor het landschap De Stichting Grensvisie Blesdijk-Paasloo is een bewonersinitiatief in Paasloo. Bewoners voeren zelf het natuur- en landschapsbeheer uit. Daarbij hoort ook het beheer van een netwerk van wandelpaden en het activiteitenbos.
Samen werkt beter
Uitvoeringsagenda met speerpunten
Op 29 mei 2013 ondertekenden wij het Akkoord ‘Samen werkt beter’. Dit akkoord is gericht op een toekomstbestendige balans tussen economie en ecologie. Wij zien deze opgave als een gedeelde verantwoordelijkheid. Door samenwerking, vernieuwing en innovatie willen wij doorbraken realiseren om de economie en de ecologie te versterken.
De Uitvoeringsagenda ‘Samen werkt beter’ richt zich op de versterking van de economie en ecologie in Overijssel. Onze uitvoeringsagenda bevat geen vaststaand eindbeeld, maar is een dynamische agenda gericht op concrete opgaven. Op grond van nieuwe ontwikkelingen, inzichten en initiatieven vanuit de samenleving zullen wij de agenda regelmatig bijstellen. Vooralsnog hebben wij de volgende 5 speerpunten opgenomen in onze agenda. Voor elk speerpunt hebben wij ambities en uitdagingen geformuleerd.
Ontwikkelingen in het landelijk gebied zijn de afgelopen jaren onderwerp geweest van forse maatschappelijke discussies. Daardoor was er te weinig voortgang op zowel economisch als ecologisch gebied. Onze conclusie is dat de ‘oude koers’ voor het landelijk gebied niet meer volstaat. Voor een vitale economie en ecologie is een nieuwe, toekomstbestendige koers nodig.
Waarom een uitvoeringsagenda? De decentralisatie van het beleid voor het landelijk gebied geeft ons de ruimte een eigen Overijsselse koers uit te zetten. Met de Uitvoeringsagenda ‘Samen werkt beter’ grijpen wij deze kans. De balans tussen economie en ecologie is de sleutel tot verandering. Voor ons is deze balans geen weegschaal waarin economische groei in bijvoorbeeld de landbouw en recreatie of toerisme, en ecologische ontwikkeling op het gebied van natuur, water en leefomgeving elkaar in een keurslijf houden. Meer ecologie betekent niet per definitie minder economie of andersom. Van beide zien wij, bedrijfsleven, natuur- en milieuorganisaties en overheden, het cruciale belang. De balans schuilt in het samen optrekken, het elkaar in positieve zin uitdagen en verder helpen. De balans zit hem in het maken van slimme combinaties die voorheen misschien bleven liggen of niet mogelijk werden geacht. Dit vraagt energie en durf van alle betrokkenen.
Gezamenlijke koers Wij zien de ontwikkeling van een toekomstbestendige inrichting en beheer van het landelijk gebied als een gedeelde verantwoordelijkheid van veel partijen: bewoners, ondernemers, maatschappelijke organisaties en overheden. Samenwerking tussen deze partijen is daarom essentieel. Niet alleen op provinciaal niveau, maar vooral ook in de gebieden waar kansen en opgaven liggen. Wij willen ondernemers, bewoners en belanghebbenden in gebieden uitdagen, de ruimte geven en faciliteren de opgaven voor economie en ecologie voortvarend op te pakken en doorbraken te realiseren. Met de ondertekening van het Akkoord ‘Samen werkt beter’ op 29 mei 2013 hebben wij de uitdaging op ons genomen om gezamenlijk de nieuwe koers voor economie en ecologie te ontwikkelen en uit te voeren. Iedere organisatie draagt hieraan bij vanuit haar eigen rol en verantwoordelijkheid en allen brengen hun eigen deskundigheid in. Voor de uitvoering van het akkoord hebben wij een Uitvoeringsagenda met concrete speerpunten en uitdagingen opgesteld.
Ecologie, economie en samenleving • Versterking van de synergie tussen economie en ecologie • Grotere rol voor burgers bij natuur- en landschapsbeheer • Duurzamer resultaat door meer samenwerking Natuur en biodiversiteit • Samenhangend netwerk van natuurgebieden • Betere milieukwaliteit in en om Natura 2000-gebieden • Meer biodiversiteit in landbouwgebieden • Efficiënter natuurbeheer door verbeterde gebiedsinrichting Veerkrachtig watersysteem • Een waterhuishouding die voldoet aan de Europese
Kaderrichtlijn Water (KRW) en het Waterbeleid 21e eeuw (WB21) • Klimaatbestendig watersysteem Economie • Goed vestigingsklimaat voor het bedrijfsleven, waaronder ontwikkelingsruimte voor agrarische bedrijven • Economische groei door innovatief ondernemerschap Landschap, cultuurhistorie en beleefbaarheid • Ontwikkeling landschap en landschapsbeheer • Toekomstbestendige landgoederen • Versterking van lokale economie door beter benutten en beleven van natuur- en landschapswaarden
Enkele initiatieven Meer synergie tussen economie en ecologie In samenwerking met de Sociaal-Economische Raad (SER) Overijssel werken bedrijfsleven en natuurorganisaties aan een marsroute voor de versterking van de synergie tussen economie en ecologie in Overijssel. Inzet is de ontwikkeling van nieuwe verdienmodellen en hierop gebaseerde businesscases. ‘Slimmer organiseren en investeren’ is hierbij de uitdaging.
Verbinding natuurgebieden tot samenhangend netwerk In Noordwest Overijssel worden De Wieden en De Weerribben verbonden door aanleg van een faunapassage onder de N333 tussen Blokzijl en Steenwijk. De verbinding is essentieel voor uitwisseling van planten- en diersoorten tussen twee moerasgebieden. Dit gebied maakt deel uit van het grootste moerasgebied van West-Europa.
Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) Met de uitvoering van PAS-plannen in en rond 24 Natura 2000-gebieden komt er ruimte voor economische ontwikkeling voor onder andere veehouderijen. Essentieel is het verbeteren van de waterhuishouding in en rond deze gebieden. Samen met ondernemers en bewoners rond deze gebieden werken we plannen uit die vervolgens worden uitgevoerd.
Ambities tot 2015
Natuur naar de markt Ondernemers samenwerkend in de Stichting Natuurboer combineren landbouw en natuur. Zij produceren streekproducten. De boeren en de terreinbeherende organisaties zoeken samen naar innovatieve concepten die leiden tot meer draagvlak, betere marketing, efficiënter natuurbeheer en meer biodiversiteit.
Collectieve aanpak agrarisch natuurbeheer De overheid en agrarische natuurverenigingen werken aan een nieuwe aanpak voor het beheer van natuur en landschap. Het vizier is gericht op een collectieve aanpak door gemotiveerde en ondernemende boeren. In 2014 en 2015 wordt onder meer hard gewerkt aan de professionalisering van de collectieven en een uitwerking van collectieve beheersovereenkomsten.
Proeftuin Natura 2000 In het project Proeftuin Natura 2000 werken agrarische ondernemers en onderzoekers samen aan praktijkgerichte methoden om de ammoniakuitstoot te verlagen. Ondernemers en natuurorganisaties in het Boetelerveld ontwikkelen een aanpak voor evenwichtbemesting om de uitspoeling van mineralen naar het natuurgebied te verminderen.
De Uitvoeringsagenda ‘Samen werkt beter’ bevat opgaven voor de lange termijn voor 2018 en verder. Als tussenstap hebben wij per speerpunt onze ambities voor de periode tot en met 2015 benoemd. Hoe ver willen we eind 2015 zijn? Hieronder een greep uit de ambities. Ecologie, economie en samenleving • Natuurorganisaties en bedrijfsleven hebben een koers ontwikkeld en in uitvoering genomen voor het versterken van de synergie tussen economie en ecologie. Door slimme combinaties tussen economie en ecologie worden zowel de economische ontwikkeling als de kwaliteit van natuur, water en landschap versterkt. • Toename van het aantal burgerinitiatieven voor het beheer van natuur en landschap door gerichte aandacht voor de versterking van de rol van burgers op dit gebied. Natuur en biodiversiteit • Het netwerk van natuurgebieden is versterkt door de inrichting van nieuwe natuur in het kader van de afronding van de lopende inrichtingsprojecten. • In en om alle Natura 2000-gebieden waar onder andere de waterhuishouding verbeterd moet worden, zijn projecten in uitvoering. • Het nieuwe stelsel voor het agrarisch natuurbeheer, gebaseerd op een collectieve aanpak, is operationeel. Er zijn goed functionerende gebiedscollectieven tot stand gekomen. Veerkrachtig watersysteem • Een belangrijk deel van de KRW-opgave voor de verbeterde inrichting van de waterlopen is gereed. • Het programma Zoetwatervoorziening Oost Nederland (ZON) is in uitvoering.
• Agrariërs en waterschappen zijn aan de slag met het Deltaprogramma Agrarisch Waterbeheer. • De situatie voor het grond- en oppervlaktewater is verbeterd. Economie • Door uitvoering van de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) is er ontwikkelingsruimte voor de veehouderij en andere sectoren. Er zijn duidelijke kaders voor een vlotte vergunningverlening aan ondernemers. • De landbouwstructuur is versterkt door de uitvoering van herverkavelingsprojecten. • Het provinciale uitvoeringskader voor Regionale Economie 2012-2015 met deelprogramma’s, zoals ‘Agrofood’ en ‘Een nog gastvrijere regio’ (recreatie en toerisme) is succesvol uitgevoerd. Landschap, cultuurhistorie en beleving • Nieuwe verdienmodellen voor natuur en landschap zijn ontwikkeld of in ontwikkeling. • De economische basis van landgoederen is versterkt door de uitvoering van de Agenda Landgoederen. • In de zone Ondernemen met Natuur en Water zijn projecten in uitvoering enerzijds gericht op economische ontwikkeling en anderzijds op de natuur-, water en landschapswaarden in dit gebied.
Waterschappen en boeren werken aan water In het Deltaprogramma Agrarisch Waterbeheer zoeken waterschappen en boeren naar mogelijkheden om slim in te spelen op klimaatverandering. Het gaat bijvoorbeeld om plaatsing van kleine stuwen en teelt van gewassen die bestand zijn tegen droogte.
Economie: innovatie en verduurzaming Om gezondheid, welzijn en levensduur van de koe te verbeteren, ontwikkelt het Veterinair Kenniscentrum Oost Nederland een chip waarmee de stofwisseling van de koe gemonitord wordt. Een innovatie waarmee de boer beter kan voeren en de koe minder nutriënten verbruikt en langer leeft. Winst voor boer, koe en milieu.
Nieuwe economische dragers voor landgoederen Eigenaren van landgoederen krijgen via het landgoedconsulentschap ondersteuning bij het ontwikkelen van nieuwe economische dragers. Bijvoorbeeld door aanpassing van een oude molen, zodat deze stroom kan opwekken. Of door een oude schuur tot gastenverblijf te verbouwen.
Inrichting Regge Waterschappen, gemeenten en natuurorganisaties zorgen samen voor waterberging en natuurontwikkeling langs de Regge. Zij betrekken agrarische ondernemers bij het beheer. Ook worden recreatieve routes langs de Regge aangelegd.
Natuurgericht recreëren Verschillende campings in Overijssel richten zich, net als vele andere recreatiebedrijven op natuurgericht recreëren. Zo is de eigenaar van camping De Klashorst samen met buurman Staatsbosbeheer begonnen met ‘bushcraft’: op een leuke manier overleven in de natuur. Een aantrekkelijke combinatie van kamperen en natuurbeleving.
Bewoners zorgen voor het landschap De Stichting Grensvisie Blesdijk-Paasloo is een bewonersinitiatief in Paasloo. Bewoners voeren zelf het natuur- en landschapsbeheer uit. Daarbij hoort ook het beheer van een netwerk van wandelpaden en het activiteitenbos.
Samen werkt beter
Uitvoeringsagenda met speerpunten
Op 29 mei 2013 ondertekenden wij het Akkoord ‘Samen werkt beter’. Dit akkoord is gericht op een toekomstbestendige balans tussen economie en ecologie. Wij zien deze opgave als een gedeelde verantwoordelijkheid. Door samenwerking, vernieuwing en innovatie willen wij doorbraken realiseren om de economie en de ecologie te versterken.
De Uitvoeringsagenda ‘Samen werkt beter’ richt zich op de versterking van de economie en ecologie in Overijssel. Onze uitvoeringsagenda bevat geen vaststaand eindbeeld, maar is een dynamische agenda gericht op concrete opgaven. Op grond van nieuwe ontwikkelingen, inzichten en initiatieven vanuit de samenleving zullen wij de agenda regelmatig bijstellen. Vooralsnog hebben wij de volgende 5 speerpunten opgenomen in onze agenda. Voor elk speerpunt hebben wij ambities en uitdagingen geformuleerd.
Ontwikkelingen in het landelijk gebied zijn de afgelopen jaren onderwerp geweest van forse maatschappelijke discussies. Daardoor was er te weinig voortgang op zowel economisch als ecologisch gebied. Onze conclusie is dat de ‘oude koers’ voor het landelijk gebied niet meer volstaat. Voor een vitale economie en ecologie is een nieuwe, toekomstbestendige koers nodig.
Waarom een uitvoeringsagenda? De decentralisatie van het beleid voor het landelijk gebied geeft ons de ruimte een eigen Overijsselse koers uit te zetten. Met de Uitvoeringsagenda ‘Samen werkt beter’ grijpen wij deze kans. De balans tussen economie en ecologie is de sleutel tot verandering. Voor ons is deze balans geen weegschaal waarin economische groei in bijvoorbeeld de landbouw en recreatie of toerisme, en ecologische ontwikkeling op het gebied van natuur, water en leefomgeving elkaar in een keurslijf houden. Meer ecologie betekent niet per definitie minder economie of andersom. Van beide zien wij, bedrijfsleven, natuur- en milieuorganisaties en overheden, het cruciale belang. De balans schuilt in het samen optrekken, het elkaar in positieve zin uitdagen en verder helpen. De balans zit hem in het maken van slimme combinaties die voorheen misschien bleven liggen of niet mogelijk werden geacht. Dit vraagt energie en durf van alle betrokkenen.
Gezamenlijke koers Wij zien de ontwikkeling van een toekomstbestendige inrichting en beheer van het landelijk gebied als een gedeelde verantwoordelijkheid van veel partijen: bewoners, ondernemers, maatschappelijke organisaties en overheden. Samenwerking tussen deze partijen is daarom essentieel. Niet alleen op provinciaal niveau, maar vooral ook in de gebieden waar kansen en opgaven liggen. Wij willen ondernemers, bewoners en belanghebbenden in gebieden uitdagen, de ruimte geven en faciliteren de opgaven voor economie en ecologie voortvarend op te pakken en doorbraken te realiseren. Met de ondertekening van het Akkoord ‘Samen werkt beter’ op 29 mei 2013 hebben wij de uitdaging op ons genomen om gezamenlijk de nieuwe koers voor economie en ecologie te ontwikkelen en uit te voeren. Iedere organisatie draagt hieraan bij vanuit haar eigen rol en verantwoordelijkheid en allen brengen hun eigen deskundigheid in. Voor de uitvoering van het akkoord hebben wij een Uitvoeringsagenda met concrete speerpunten en uitdagingen opgesteld.
Ecologie, economie en samenleving • Versterking van de synergie tussen economie en ecologie • Grotere rol voor burgers bij natuur- en landschapsbeheer • Duurzamer resultaat door meer samenwerking Natuur en biodiversiteit • Samenhangend netwerk van natuurgebieden • Betere milieukwaliteit in en om Natura 2000-gebieden • Meer biodiversiteit in landbouwgebieden • Efficiënter natuurbeheer door verbeterde gebiedsinrichting Veerkrachtig watersysteem • Een waterhuishouding die voldoet aan de Europese
Kaderrichtlijn Water (KRW) en het Waterbeleid 21e eeuw (WB21) • Klimaatbestendig watersysteem Economie • Goed vestigingsklimaat voor het bedrijfsleven, waaronder ontwikkelingsruimte voor agrarische bedrijven • Economische groei door innovatief ondernemerschap Landschap, cultuurhistorie en beleefbaarheid • Ontwikkeling landschap en landschapsbeheer • Toekomstbestendige landgoederen • Versterking van lokale economie door beter benutten en beleven van natuur- en landschapswaarden
Enkele initiatieven Meer synergie tussen economie en ecologie In samenwerking met de Sociaal-Economische Raad (SER) Overijssel werken bedrijfsleven en natuurorganisaties aan een marsroute voor de versterking van de synergie tussen economie en ecologie in Overijssel. Inzet is de ontwikkeling van nieuwe verdienmodellen en hierop gebaseerde businesscases. ‘Slimmer organiseren en investeren’ is hierbij de uitdaging.
Verbinding natuurgebieden tot samenhangend netwerk In Noordwest Overijssel worden De Wieden en De Weerribben verbonden door aanleg van een faunapassage onder de N333 tussen Blokzijl en Steenwijk. De verbinding is essentieel voor uitwisseling van planten- en diersoorten tussen twee moerasgebieden. Dit gebied maakt deel uit van het grootste moerasgebied van West-Europa.
Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) Met de uitvoering van PAS-plannen in en rond 24 Natura 2000-gebieden komt er ruimte voor economische ontwikkeling voor onder andere veehouderijen. Essentieel is het verbeteren van de waterhuishouding in en rond deze gebieden. Samen met ondernemers en bewoners rond deze gebieden werken we plannen uit die vervolgens worden uitgevoerd.
Ambities tot 2015
Natuur naar de markt Ondernemers samenwerkend in de Stichting Natuurboer combineren landbouw en natuur. Zij produceren streekproducten. De boeren en de terreinbeherende organisaties zoeken samen naar innovatieve concepten die leiden tot meer draagvlak, betere marketing, efficiënter natuurbeheer en meer biodiversiteit.
Collectieve aanpak agrarisch natuurbeheer De overheid en agrarische natuurverenigingen werken aan een nieuwe aanpak voor het beheer van natuur en landschap. Het vizier is gericht op een collectieve aanpak door gemotiveerde en ondernemende boeren. In 2014 en 2015 wordt onder meer hard gewerkt aan de professionalisering van de collectieven en een uitwerking van collectieve beheersovereenkomsten.
Proeftuin Natura 2000 In het project Proeftuin Natura 2000 werken agrarische ondernemers en onderzoekers samen aan praktijkgerichte methoden om de ammoniakuitstoot te verlagen. Ondernemers en natuurorganisaties in het Boetelerveld ontwikkelen een aanpak voor evenwichtbemesting om de uitspoeling van mineralen naar het natuurgebied te verminderen.
De Uitvoeringsagenda ‘Samen werkt beter’ bevat opgaven voor de lange termijn voor 2018 en verder. Als tussenstap hebben wij per speerpunt onze ambities voor de periode tot en met 2015 benoemd. Hoe ver willen we eind 2015 zijn? Hieronder een greep uit de ambities. Ecologie, economie en samenleving • Natuurorganisaties en bedrijfsleven hebben een koers ontwikkeld en in uitvoering genomen voor het versterken van de synergie tussen economie en ecologie. Door slimme combinaties tussen economie en ecologie worden zowel de economische ontwikkeling als de kwaliteit van natuur, water en landschap versterkt. • Toename van het aantal burgerinitiatieven voor het beheer van natuur en landschap door gerichte aandacht voor de versterking van de rol van burgers op dit gebied. Natuur en biodiversiteit • Het netwerk van natuurgebieden is versterkt door de inrichting van nieuwe natuur in het kader van de afronding van de lopende inrichtingsprojecten. • In en om alle Natura 2000-gebieden waar onder andere de waterhuishouding verbeterd moet worden, zijn projecten in uitvoering. • Het nieuwe stelsel voor het agrarisch natuurbeheer, gebaseerd op een collectieve aanpak, is operationeel. Er zijn goed functionerende gebiedscollectieven tot stand gekomen. Veerkrachtig watersysteem • Een belangrijk deel van de KRW-opgave voor de verbeterde inrichting van de waterlopen is gereed. • Het programma Zoetwatervoorziening Oost Nederland (ZON) is in uitvoering.
• Agrariërs en waterschappen zijn aan de slag met het Deltaprogramma Agrarisch Waterbeheer. • De situatie voor het grond- en oppervlaktewater is verbeterd. Economie • Door uitvoering van de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) is er ontwikkelingsruimte voor de veehouderij en andere sectoren. Er zijn duidelijke kaders voor een vlotte vergunningverlening aan ondernemers. • De landbouwstructuur is versterkt door de uitvoering van herverkavelingsprojecten. • Het provinciale uitvoeringskader voor Regionale Economie 2012-2015 met deelprogramma’s, zoals ‘Agrofood’ en ‘Een nog gastvrijere regio’ (recreatie en toerisme) is succesvol uitgevoerd. Landschap, cultuurhistorie en beleving • Nieuwe verdienmodellen voor natuur en landschap zijn ontwikkeld of in ontwikkeling. • De economische basis van landgoederen is versterkt door de uitvoering van de Agenda Landgoederen. • In de zone Ondernemen met Natuur en Water zijn projecten in uitvoering enerzijds gericht op economische ontwikkeling en anderzijds op de natuur-, water en landschapswaarden in dit gebied.
Waterschappen en boeren werken aan water In het Deltaprogramma Agrarisch Waterbeheer zoeken waterschappen en boeren naar mogelijkheden om slim in te spelen op klimaatverandering. Het gaat bijvoorbeeld om plaatsing van kleine stuwen en teelt van gewassen die bestand zijn tegen droogte.
Economie: innovatie en verduurzaming Om gezondheid, welzijn en levensduur van de koe te verbeteren, ontwikkelt het Veterinair Kenniscentrum Oost Nederland een chip waarmee de stofwisseling van de koe gemonitord wordt. Een innovatie waarmee de boer beter kan voeren en de koe minder nutriënten verbruikt en langer leeft. Winst voor boer, koe en milieu.
Nieuwe economische dragers voor landgoederen Eigenaren van landgoederen krijgen via het landgoedconsulentschap ondersteuning bij het ontwikkelen van nieuwe economische dragers. Bijvoorbeeld door aanpassing van een oude molen, zodat deze stroom kan opwekken. Of door een oude schuur tot gastenverblijf te verbouwen.
Inrichting Regge Waterschappen, gemeenten en natuurorganisaties zorgen samen voor waterberging en natuurontwikkeling langs de Regge. Zij betrekken agrarische ondernemers bij het beheer. Ook worden recreatieve routes langs de Regge aangelegd.
Natuurgericht recreëren Verschillende campings in Overijssel richten zich, net als vele andere recreatiebedrijven op natuurgericht recreëren. Zo is de eigenaar van camping De Klashorst samen met buurman Staatsbosbeheer begonnen met ‘bushcraft’: op een leuke manier overleven in de natuur. Een aantrekkelijke combinatie van kamperen en natuurbeleving.
Bewoners zorgen voor het landschap De Stichting Grensvisie Blesdijk-Paasloo is een bewonersinitiatief in Paasloo. Bewoners voeren zelf het natuur- en landschapsbeheer uit. Daarbij hoort ook het beheer van een netwerk van wandelpaden en het activiteitenbos.
Samen werkt beter
Uitvoeringsagenda met speerpunten
Op 29 mei 2013 ondertekenden wij het Akkoord ‘Samen werkt beter’. Dit akkoord is gericht op een toekomstbestendige balans tussen economie en ecologie. Wij zien deze opgave als een gedeelde verantwoordelijkheid. Door samenwerking, vernieuwing en innovatie willen wij doorbraken realiseren om de economie en de ecologie te versterken.
De Uitvoeringsagenda ‘Samen werkt beter’ richt zich op de versterking van de economie en ecologie in Overijssel. Onze uitvoeringsagenda bevat geen vaststaand eindbeeld, maar is een dynamische agenda gericht op concrete opgaven. Op grond van nieuwe ontwikkelingen, inzichten en initiatieven vanuit de samenleving zullen wij de agenda regelmatig bijstellen. Vooralsnog hebben wij de volgende 5 speerpunten opgenomen in onze agenda. Voor elk speerpunt hebben wij ambities en uitdagingen geformuleerd.
Ontwikkelingen in het landelijk gebied zijn de afgelopen jaren onderwerp geweest van forse maatschappelijke discussies. Daardoor was er te weinig voortgang op zowel economisch als ecologisch gebied. Onze conclusie is dat de ‘oude koers’ voor het landelijk gebied niet meer volstaat. Voor een vitale economie en ecologie is een nieuwe, toekomstbestendige koers nodig.
Waarom een uitvoeringsagenda? De decentralisatie van het beleid voor het landelijk gebied geeft ons de ruimte een eigen Overijsselse koers uit te zetten. Met de Uitvoeringsagenda ‘Samen werkt beter’ grijpen wij deze kans. De balans tussen economie en ecologie is de sleutel tot verandering. Voor ons is deze balans geen weegschaal waarin economische groei in bijvoorbeeld de landbouw en recreatie of toerisme, en ecologische ontwikkeling op het gebied van natuur, water en leefomgeving elkaar in een keurslijf houden. Meer ecologie betekent niet per definitie minder economie of andersom. Van beide zien wij, bedrijfsleven, natuur- en milieuorganisaties en overheden, het cruciale belang. De balans schuilt in het samen optrekken, het elkaar in positieve zin uitdagen en verder helpen. De balans zit hem in het maken van slimme combinaties die voorheen misschien bleven liggen of niet mogelijk werden geacht. Dit vraagt energie en durf van alle betrokkenen.
Gezamenlijke koers Wij zien de ontwikkeling van een toekomstbestendige inrichting en beheer van het landelijk gebied als een gedeelde verantwoordelijkheid van veel partijen: bewoners, ondernemers, maatschappelijke organisaties en overheden. Samenwerking tussen deze partijen is daarom essentieel. Niet alleen op provinciaal niveau, maar vooral ook in de gebieden waar kansen en opgaven liggen. Wij willen ondernemers, bewoners en belanghebbenden in gebieden uitdagen, de ruimte geven en faciliteren de opgaven voor economie en ecologie voortvarend op te pakken en doorbraken te realiseren. Met de ondertekening van het Akkoord ‘Samen werkt beter’ op 29 mei 2013 hebben wij de uitdaging op ons genomen om gezamenlijk de nieuwe koers voor economie en ecologie te ontwikkelen en uit te voeren. Iedere organisatie draagt hieraan bij vanuit haar eigen rol en verantwoordelijkheid en allen brengen hun eigen deskundigheid in. Voor de uitvoering van het akkoord hebben wij een Uitvoeringsagenda met concrete speerpunten en uitdagingen opgesteld.
Ecologie, economie en samenleving • Versterking van de synergie tussen economie en ecologie • Grotere rol voor burgers bij natuur- en landschapsbeheer • Duurzamer resultaat door meer samenwerking Natuur en biodiversiteit • Samenhangend netwerk van natuurgebieden • Betere milieukwaliteit in en om Natura 2000-gebieden • Meer biodiversiteit in landbouwgebieden • Efficiënter natuurbeheer door verbeterde gebiedsinrichting Veerkrachtig watersysteem • Een waterhuishouding die voldoet aan de Europese
Kaderrichtlijn Water (KRW) en het Waterbeleid 21e eeuw (WB21) • Klimaatbestendig watersysteem Economie • Goed vestigingsklimaat voor het bedrijfsleven, waaronder ontwikkelingsruimte voor agrarische bedrijven • Economische groei door innovatief ondernemerschap Landschap, cultuurhistorie en beleefbaarheid • Ontwikkeling landschap en landschapsbeheer • Toekomstbestendige landgoederen • Versterking van lokale economie door beter benutten en beleven van natuur- en landschapswaarden
Enkele initiatieven Meer synergie tussen economie en ecologie In samenwerking met de Sociaal-Economische Raad (SER) Overijssel werken bedrijfsleven en natuurorganisaties aan een marsroute voor de versterking van de synergie tussen economie en ecologie in Overijssel. Inzet is de ontwikkeling van nieuwe verdienmodellen en hierop gebaseerde businesscases. ‘Slimmer organiseren en investeren’ is hierbij de uitdaging.
Verbinding natuurgebieden tot samenhangend netwerk In Noordwest Overijssel worden De Wieden en De Weerribben verbonden door aanleg van een faunapassage onder de N333 tussen Blokzijl en Steenwijk. De verbinding is essentieel voor uitwisseling van planten- en diersoorten tussen twee moerasgebieden. Dit gebied maakt deel uit van het grootste moerasgebied van West-Europa.
Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) Met de uitvoering van PAS-plannen in en rond 24 Natura 2000-gebieden komt er ruimte voor economische ontwikkeling voor onder andere veehouderijen. Essentieel is het verbeteren van de waterhuishouding in en rond deze gebieden. Samen met ondernemers en bewoners rond deze gebieden werken we plannen uit die vervolgens worden uitgevoerd.
Ambities tot 2015
Natuur naar de markt Ondernemers samenwerkend in de Stichting Natuurboer combineren landbouw en natuur. Zij produceren streekproducten. De boeren en de terreinbeherende organisaties zoeken samen naar innovatieve concepten die leiden tot meer draagvlak, betere marketing, efficiënter natuurbeheer en meer biodiversiteit.
Collectieve aanpak agrarisch natuurbeheer De overheid en agrarische natuurverenigingen werken aan een nieuwe aanpak voor het beheer van natuur en landschap. Het vizier is gericht op een collectieve aanpak door gemotiveerde en ondernemende boeren. In 2014 en 2015 wordt onder meer hard gewerkt aan de professionalisering van de collectieven en een uitwerking van collectieve beheersovereenkomsten.
Proeftuin Natura 2000 In het project Proeftuin Natura 2000 werken agrarische ondernemers en onderzoekers samen aan praktijkgerichte methoden om de ammoniakuitstoot te verlagen. Ondernemers en natuurorganisaties in het Boetelerveld ontwikkelen een aanpak voor evenwichtbemesting om de uitspoeling van mineralen naar het natuurgebied te verminderen.
De Uitvoeringsagenda ‘Samen werkt beter’ bevat opgaven voor de lange termijn voor 2018 en verder. Als tussenstap hebben wij per speerpunt onze ambities voor de periode tot en met 2015 benoemd. Hoe ver willen we eind 2015 zijn? Hieronder een greep uit de ambities. Ecologie, economie en samenleving • Natuurorganisaties en bedrijfsleven hebben een koers ontwikkeld en in uitvoering genomen voor het versterken van de synergie tussen economie en ecologie. Door slimme combinaties tussen economie en ecologie worden zowel de economische ontwikkeling als de kwaliteit van natuur, water en landschap versterkt. • Toename van het aantal burgerinitiatieven voor het beheer van natuur en landschap door gerichte aandacht voor de versterking van de rol van burgers op dit gebied. Natuur en biodiversiteit • Het netwerk van natuurgebieden is versterkt door de inrichting van nieuwe natuur in het kader van de afronding van de lopende inrichtingsprojecten. • In en om alle Natura 2000-gebieden waar onder andere de waterhuishouding verbeterd moet worden, zijn projecten in uitvoering. • Het nieuwe stelsel voor het agrarisch natuurbeheer, gebaseerd op een collectieve aanpak, is operationeel. Er zijn goed functionerende gebiedscollectieven tot stand gekomen. Veerkrachtig watersysteem • Een belangrijk deel van de KRW-opgave voor de verbeterde inrichting van de waterlopen is gereed. • Het programma Zoetwatervoorziening Oost Nederland (ZON) is in uitvoering.
• Agrariërs en waterschappen zijn aan de slag met het Deltaprogramma Agrarisch Waterbeheer. • De situatie voor het grond- en oppervlaktewater is verbeterd. Economie • Door uitvoering van de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) is er ontwikkelingsruimte voor de veehouderij en andere sectoren. Er zijn duidelijke kaders voor een vlotte vergunningverlening aan ondernemers. • De landbouwstructuur is versterkt door de uitvoering van herverkavelingsprojecten. • Het provinciale uitvoeringskader voor Regionale Economie 2012-2015 met deelprogramma’s, zoals ‘Agrofood’ en ‘Een nog gastvrijere regio’ (recreatie en toerisme) is succesvol uitgevoerd. Landschap, cultuurhistorie en beleving • Nieuwe verdienmodellen voor natuur en landschap zijn ontwikkeld of in ontwikkeling. • De economische basis van landgoederen is versterkt door de uitvoering van de Agenda Landgoederen. • In de zone Ondernemen met Natuur en Water zijn projecten in uitvoering enerzijds gericht op economische ontwikkeling en anderzijds op de natuur-, water en landschapswaarden in dit gebied.
Waterschappen en boeren werken aan water In het Deltaprogramma Agrarisch Waterbeheer zoeken waterschappen en boeren naar mogelijkheden om slim in te spelen op klimaatverandering. Het gaat bijvoorbeeld om plaatsing van kleine stuwen en teelt van gewassen die bestand zijn tegen droogte.
Economie: innovatie en verduurzaming Om gezondheid, welzijn en levensduur van de koe te verbeteren, ontwikkelt het Veterinair Kenniscentrum Oost Nederland een chip waarmee de stofwisseling van de koe gemonitord wordt. Een innovatie waarmee de boer beter kan voeren en de koe minder nutriënten verbruikt en langer leeft. Winst voor boer, koe en milieu.
Nieuwe economische dragers voor landgoederen Eigenaren van landgoederen krijgen via het landgoedconsulentschap ondersteuning bij het ontwikkelen van nieuwe economische dragers. Bijvoorbeeld door aanpassing van een oude molen, zodat deze stroom kan opwekken. Of door een oude schuur tot gastenverblijf te verbouwen.
Inrichting Regge Waterschappen, gemeenten en natuurorganisaties zorgen samen voor waterberging en natuurontwikkeling langs de Regge. Zij betrekken agrarische ondernemers bij het beheer. Ook worden recreatieve routes langs de Regge aangelegd.
Natuurgericht recreëren Verschillende campings in Overijssel richten zich, net als vele andere recreatiebedrijven op natuurgericht recreëren. Zo is de eigenaar van camping De Klashorst samen met buurman Staatsbosbeheer begonnen met ‘bushcraft’: op een leuke manier overleven in de natuur. Een aantrekkelijke combinatie van kamperen en natuurbeleving.
Bewoners zorgen voor het landschap De Stichting Grensvisie Blesdijk-Paasloo is een bewonersinitiatief in Paasloo. Bewoners voeren zelf het natuur- en landschapsbeheer uit. Daarbij hoort ook het beheer van een netwerk van wandelpaden en het activiteitenbos.
De partners De 15 partners van ‘Samen werkt beter’ zijn: Landschap Overijssel, LTO Noord, Natuur en Milieu Overijssel, Natuurlijk Platteland Oost, Natuurmonumenten, Overijssels Particulier Grondbezit (OPG), provincie Overijssel, RECRON, Staatsbosbeheer, VNG Overijssel, VNO NCW Midden en de waterschappen Groot Salland, Reest en Wieden, Rijn en IJssel en Vechtstromen. Wij zorgen gezamenlijk voor de ontwikkeling en uitvoering van de toekomstbestendige koers voor de samenhangende complexe opgave voor economie en ecologie.
Landschap Overijssel, Henk Hengeveld: “Het onderlinge akkoord is van groot belang, omdat samenwerking echt leidt tot betere resultaten in het landelijk gebied. Vanuit onze optiek gaat het dan om natuur én landschap; ons thuis, ons decor, ons medicijn, onze allesreiniger en natuurlijke fabriek.”
LTO Noord Overijssel, Erik Back: “Het akkoord biedt kansen op realisering van natuurdoelen op een dusdanige manier dat met belangen van boeren rekening wordt gehouden. Zo kan de landbouw een economische drager van het platteland blijven, inclusief natuur en landschap.”
Natuurlijk Platteland Oost, Jos Roemaat: “De organisaties werken nu samen aan de inrichting van een vitaal platteland. Dat doen we met begrip voor elkaars belangen. Zo voldoen we aan de wensen van de inwoners van Overijssel.”
Natuurmonumenten, Jos Bisschops: “Gegeven de politieke werkelijkheid en de schaarse biodiversiteit is uitvoering van het akkoord van groot belang. We kunnen nu concreet aan de slag met de mooie ecologische en economische opgaven die er liggen in Overijssel.”
Natuur en Milieu Overijssel, Godelieve Wijffels: “Het akkoord geeft ons de kans Overijssel nog mooier te maken. Een vitale leefomgeving voor mens, plant en dier is nodig om welvaart en welzijn voor de toekomst te borgen. Dat kunnen we het beste gezamenlijk én met bewoners realiseren.”
Provincie Overijssel, Bert Boerman: “Ruimtelijke ontwikkeling vraagt om een samenhangende afweging van opgaven voor natuur, landbouw, water, recreatie en ondernemerschap. Dat is soms lastig, maar juist door samenwerking kunnen we concrete resultaten boeken.”
RECRON, Martin Maassen: “De sector recreatie en toerisme is in onze mooie provincie voor een groot deel afhankelijk van natuur en landschap. Ondernemerschap en biodiversiteit zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Dat is ook de essentie van ‘Samen werkt beter’.”
Staatsbosbeheer, Lammert Kragt: “Landschap en natuur in Overijssel zijn nog niet klaar. ‘Samen werkt beter’ verbindt mensen en organisaties. Het biedt kansen om kwaliteitsnatuur te ontwikkelen op de daarvoor meest geschikte plaatsen in de provincie.”
VNG Overijssel, Douwe Prinsse: “De ontwikkelingen in het landelijk gebied worden met het akkoord vlot getrokken. Daarbij geldt een belangrijke mate van autonomie voor de gebieden. Bewoners en ondernemers zitten aan de knoppen.”
Samen werkt beter
VNO-NCW Midden, Clazinus Netjes: “We zoeken samen naar een balans tussen economie en ecologie. De groene organisaties tonen begrip voor de noodzakelijke ontwikkeling van bedrijven. Andersom is er ook respect. Zo krijgt duurzame economische groei meer kans.”
Samenwerken aan toekomstbestendige ontwikkeling met een balans tussen economie en ecologie
Waterschap Groot-Salland, Bartus Jonkman: “Alle vijftien partners beseffen dat we elkaar nodig hebben. De neuzen staan dezelfde kant op. Het onderlinge wantrouwen is weg. Een goed voorbeeld hiervan is de wijze waarop de gebiedsprocessen gezamenlijk worden opgepakt.”
Ecologie, economie en samenleving
Waterschap Reest en Wieden, Marga Kool: “Met de samenwerking tussen alle partijen in het landelijk gebied kan ons waterschap zijn doelen sneller realiseren. Tegelijkertijd kunnen wij onze partners helpen om hún doelen te halen. De uitvoering van projecten gaat nu echt van start.”
Natuur en biodiversiteit
Colofon
Provincie Overijssel, Hester Maij: “Een goede balans tussen economie en ecologie is van groot belang voor de kwaliteit van onze woon-, werk en leefomgeving en daarmee van groot belang voor de sociaaleconomische ontwikkeling van Overijssel. Een toekomstbestendige inrichting van de natuur en het landschap met mogelijkheden tot groei van bedrijven is daarvan een essentieel onderdeel. Dat kunnen we bereiken door er met z’n allen de schouders onder zetten.”
Waterschap Rijn en IJssel, Antoinet van Helvoirt: “Ik heb gemerkt dat onze samenwerking leidt tot onderlinge inspiratie. Dat maakt ‘Samen werkt beter’ nog waardevoller dan we vooraf hadden gedacht.”
Realisatie Partners van het Akkoord ‘Samen werkt beter’ Adresgegevens Partners Akkoord ‘Samen werkt beter’ T.a.v. H. Hamstra en G. Valkeman P.a. Luttenbergstraat 2 Postbus 10078 8000 GB Zwolle Telefoon 038 499 75 08 / 038 499 85 32 E-mail
[email protected];
[email protected]
Waterschap Vechtstromen, Nettie Aarnink: “’Samen werkt beter’ is van groot belang om de Kaderrichtlijn Water en klimaatopgave te realiseren. Voldoende en schoon water vormt de basis voor natuur, landbouw en recreatie. Nauwe samenwerking tussen alle partners is daarom een must.”
2014-040
Overijssels Particulier Grondbezit, Yayeri Blijdenstein: “Particulieren hebben altijd een belangrijke bijdrage geleverd aan natuur en landschap. Dat doen ze nog steeds. Dankzij het akkoord begrijpen de spelers in het buitengebied van Overijssel elkaar beter en komt er meer oog voor de meerwaarde van de inzet door particuliere grondeigenaren.”
Uitgave maart 2014
Veerkrachtig watersysteem Economie Landschap, cultuurhistorie en beleefbaarheid
De partners De 15 partners van ‘Samen werkt beter’ zijn: Landschap Overijssel, LTO Noord, Natuur en Milieu Overijssel, Natuurlijk Platteland Oost, Natuurmonumenten, Overijssels Particulier Grondbezit (OPG), provincie Overijssel, RECRON, Staatsbosbeheer, VNG Overijssel, VNO NCW Midden en de waterschappen Groot Salland, Reest en Wieden, Rijn en IJssel en Vechtstromen. Wij zorgen gezamenlijk voor de ontwikkeling en uitvoering van de toekomstbestendige koers voor de samenhangende complexe opgave voor economie en ecologie.
Landschap Overijssel, Henk Hengeveld: “Het onderlinge akkoord is van groot belang, omdat samenwerking echt leidt tot betere resultaten in het landelijk gebied. Vanuit onze optiek gaat het dan om natuur én landschap; ons thuis, ons decor, ons medicijn, onze allesreiniger en natuurlijke fabriek.”
LTO Noord Overijssel, Erik Back: “Het akkoord biedt kansen op realisering van natuurdoelen op een dusdanige manier dat met belangen van boeren rekening wordt gehouden. Zo kan de landbouw een economische drager van het platteland blijven, inclusief natuur en landschap.”
Natuurlijk Platteland Oost, Jos Roemaat: “De organisaties werken nu samen aan de inrichting van een vitaal platteland. Dat doen we met begrip voor elkaars belangen. Zo voldoen we aan de wensen van de inwoners van Overijssel.”
Natuurmonumenten, Jos Bisschops: “Gegeven de politieke werkelijkheid en de schaarse biodiversiteit is uitvoering van het akkoord van groot belang. We kunnen nu concreet aan de slag met de mooie ecologische en economische opgaven die er liggen in Overijssel.”
Natuur en Milieu Overijssel, Godelieve Wijffels: “Het akkoord geeft ons de kans Overijssel nog mooier te maken. Een vitale leefomgeving voor mens, plant en dier is nodig om welvaart en welzijn voor de toekomst te borgen. Dat kunnen we het beste gezamenlijk én met bewoners realiseren.”
Provincie Overijssel, Bert Boerman: “Ruimtelijke ontwikkeling vraagt om een samenhangende afweging van opgaven voor natuur, landbouw, water, recreatie en ondernemerschap. Dat is soms lastig, maar juist door samenwerking kunnen we concrete resultaten boeken.”
RECRON, Martin Maassen: “De sector recreatie en toerisme is in onze mooie provincie voor een groot deel afhankelijk van natuur en landschap. Ondernemerschap en biodiversiteit zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Dat is ook de essentie van ‘Samen werkt beter’.”
Staatsbosbeheer, Lammert Kragt: “Landschap en natuur in Overijssel zijn nog niet klaar. ‘Samen werkt beter’ verbindt mensen en organisaties. Het biedt kansen om kwaliteitsnatuur te ontwikkelen op de daarvoor meest geschikte plaatsen in de provincie.”
VNG Overijssel, Douwe Prinsse: “De ontwikkelingen in het landelijk gebied worden met het akkoord vlot getrokken. Daarbij geldt een belangrijke mate van autonomie voor de gebieden. Bewoners en ondernemers zitten aan de knoppen.”
Samen werkt beter
VNO-NCW Midden, Clazinus Netjes: “We zoeken samen naar een balans tussen economie en ecologie. De groene organisaties tonen begrip voor de noodzakelijke ontwikkeling van bedrijven. Andersom is er ook respect. Zo krijgt duurzame economische groei meer kans.”
Samenwerken aan toekomstbestendige ontwikkeling met een balans tussen economie en ecologie
Waterschap Groot-Salland, Bartus Jonkman: “Alle vijftien partners beseffen dat we elkaar nodig hebben. De neuzen staan dezelfde kant op. Het onderlinge wantrouwen is weg. Een goed voorbeeld hiervan is de wijze waarop de gebiedsprocessen gezamenlijk worden opgepakt.”
Ecologie, economie en samenleving
Waterschap Reest en Wieden, Marga Kool: “Met de samenwerking tussen alle partijen in het landelijk gebied kan ons waterschap zijn doelen sneller realiseren. Tegelijkertijd kunnen wij onze partners helpen om hún doelen te halen. De uitvoering van projecten gaat nu echt van start.”
Natuur en biodiversiteit
Colofon
Provincie Overijssel, Hester Maij: “Een goede balans tussen economie en ecologie is van groot belang voor de kwaliteit van onze woon-, werk en leefomgeving en daarmee van groot belang voor de sociaaleconomische ontwikkeling van Overijssel. Een toekomstbestendige inrichting van de natuur en het landschap met mogelijkheden tot groei van bedrijven is daarvan een essentieel onderdeel. Dat kunnen we bereiken door er met z’n allen de schouders onder zetten.”
Waterschap Rijn en IJssel, Antoinet van Helvoirt: “Ik heb gemerkt dat onze samenwerking leidt tot onderlinge inspiratie. Dat maakt ‘Samen werkt beter’ nog waardevoller dan we vooraf hadden gedacht.”
Realisatie Partners van het Akkoord ‘Samen werkt beter’ Adresgegevens Partners Akkoord ‘Samen werkt beter’ T.a.v. H. Hamstra en G. Valkeman P.a. Luttenbergstraat 2 Postbus 10078 8000 GB Zwolle Telefoon 038 499 75 08 / 038 499 85 32 E-mail
[email protected];
[email protected]
Waterschap Vechtstromen, Nettie Aarnink: “’Samen werkt beter’ is van groot belang om de Kaderrichtlijn Water en klimaatopgave te realiseren. Voldoende en schoon water vormt de basis voor natuur, landbouw en recreatie. Nauwe samenwerking tussen alle partners is daarom een must.”
2014-040
Overijssels Particulier Grondbezit, Yayeri Blijdenstein: “Particulieren hebben altijd een belangrijke bijdrage geleverd aan natuur en landschap. Dat doen ze nog steeds. Dankzij het akkoord begrijpen de spelers in het buitengebied van Overijssel elkaar beter en komt er meer oog voor de meerwaarde van de inzet door particuliere grondeigenaren.”
Uitgave maart 2014
Veerkrachtig watersysteem Economie Landschap, cultuurhistorie en beleefbaarheid
De partners De 15 partners van ‘Samen werkt beter’ zijn: Landschap Overijssel, LTO Noord, Natuur en Milieu Overijssel, Natuurlijk Platteland Oost, Natuurmonumenten, Overijssels Particulier Grondbezit (OPG), provincie Overijssel, RECRON, Staatsbosbeheer, VNG Overijssel, VNO NCW Midden en de waterschappen Groot Salland, Reest en Wieden, Rijn en IJssel en Vechtstromen. Wij zorgen gezamenlijk voor de ontwikkeling en uitvoering van de toekomstbestendige koers voor de samenhangende complexe opgave voor economie en ecologie.
Landschap Overijssel, Henk Hengeveld: “Het onderlinge akkoord is van groot belang, omdat samenwerking echt leidt tot betere resultaten in het landelijk gebied. Vanuit onze optiek gaat het dan om natuur én landschap; ons thuis, ons decor, ons medicijn, onze allesreiniger en natuurlijke fabriek.”
LTO Noord Overijssel, Erik Back: “Het akkoord biedt kansen op realisering van natuurdoelen op een dusdanige manier dat met belangen van boeren rekening wordt gehouden. Zo kan de landbouw een economische drager van het platteland blijven, inclusief natuur en landschap.”
Natuurlijk Platteland Oost, Jos Roemaat: “De organisaties werken nu samen aan de inrichting van een vitaal platteland. Dat doen we met begrip voor elkaars belangen. Zo voldoen we aan de wensen van de inwoners van Overijssel.”
Natuurmonumenten, Jos Bisschops: “Gegeven de politieke werkelijkheid en de schaarse biodiversiteit is uitvoering van het akkoord van groot belang. We kunnen nu concreet aan de slag met de mooie ecologische en economische opgaven die er liggen in Overijssel.”
Natuur en Milieu Overijssel, Godelieve Wijffels: “Het akkoord geeft ons de kans Overijssel nog mooier te maken. Een vitale leefomgeving voor mens, plant en dier is nodig om welvaart en welzijn voor de toekomst te borgen. Dat kunnen we het beste gezamenlijk én met bewoners realiseren.”
Provincie Overijssel, Bert Boerman: “Ruimtelijke ontwikkeling vraagt om een samenhangende afweging van opgaven voor natuur, landbouw, water, recreatie en ondernemerschap. Dat is soms lastig, maar juist door samenwerking kunnen we concrete resultaten boeken.”
RECRON, Martin Maassen: “De sector recreatie en toerisme is in onze mooie provincie voor een groot deel afhankelijk van natuur en landschap. Ondernemerschap en biodiversiteit zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Dat is ook de essentie van ‘Samen werkt beter’.”
Staatsbosbeheer, Lammert Kragt: “Landschap en natuur in Overijssel zijn nog niet klaar. ‘Samen werkt beter’ verbindt mensen en organisaties. Het biedt kansen om kwaliteitsnatuur te ontwikkelen op de daarvoor meest geschikte plaatsen in de provincie.”
VNG Overijssel, Douwe Prinsse: “De ontwikkelingen in het landelijk gebied worden met het akkoord vlot getrokken. Daarbij geldt een belangrijke mate van autonomie voor de gebieden. Bewoners en ondernemers zitten aan de knoppen.”
Samen werkt beter
VNO-NCW Midden, Clazinus Netjes: “We zoeken samen naar een balans tussen economie en ecologie. De groene organisaties tonen begrip voor de noodzakelijke ontwikkeling van bedrijven. Andersom is er ook respect. Zo krijgt duurzame economische groei meer kans.”
Samenwerken aan toekomstbestendige ontwikkeling met een balans tussen economie en ecologie
Waterschap Groot-Salland, Bartus Jonkman: “Alle vijftien partners beseffen dat we elkaar nodig hebben. De neuzen staan dezelfde kant op. Het onderlinge wantrouwen is weg. Een goed voorbeeld hiervan is de wijze waarop de gebiedsprocessen gezamenlijk worden opgepakt.”
Ecologie, economie en samenleving
Waterschap Reest en Wieden, Marga Kool: “Met de samenwerking tussen alle partijen in het landelijk gebied kan ons waterschap zijn doelen sneller realiseren. Tegelijkertijd kunnen wij onze partners helpen om hún doelen te halen. De uitvoering van projecten gaat nu echt van start.”
Natuur en biodiversiteit
Colofon
Provincie Overijssel, Hester Maij: “Een goede balans tussen economie en ecologie is van groot belang voor de kwaliteit van onze woon-, werk en leefomgeving en daarmee van groot belang voor de sociaaleconomische ontwikkeling van Overijssel. Een toekomstbestendige inrichting van de natuur en het landschap met mogelijkheden tot groei van bedrijven is daarvan een essentieel onderdeel. Dat kunnen we bereiken door er met z’n allen de schouders onder zetten.”
Waterschap Rijn en IJssel, Antoinet van Helvoirt: “Ik heb gemerkt dat onze samenwerking leidt tot onderlinge inspiratie. Dat maakt ‘Samen werkt beter’ nog waardevoller dan we vooraf hadden gedacht.”
Realisatie Partners van het Akkoord ‘Samen werkt beter’ Adresgegevens Partners Akkoord ‘Samen werkt beter’ T.a.v. H. Hamstra en G. Valkeman P.a. Luttenbergstraat 2 Postbus 10078 8000 GB Zwolle Telefoon 038 499 75 08 / 038 499 85 32 E-mail
[email protected];
[email protected]
Waterschap Vechtstromen, Nettie Aarnink: “’Samen werkt beter’ is van groot belang om de Kaderrichtlijn Water en klimaatopgave te realiseren. Voldoende en schoon water vormt de basis voor natuur, landbouw en recreatie. Nauwe samenwerking tussen alle partners is daarom een must.”
2014-040
Overijssels Particulier Grondbezit, Yayeri Blijdenstein: “Particulieren hebben altijd een belangrijke bijdrage geleverd aan natuur en landschap. Dat doen ze nog steeds. Dankzij het akkoord begrijpen de spelers in het buitengebied van Overijssel elkaar beter en komt er meer oog voor de meerwaarde van de inzet door particuliere grondeigenaren.”
Uitgave maart 2014
Veerkrachtig watersysteem Economie Landschap, cultuurhistorie en beleefbaarheid
