Kijkwijzer
Beeldbeschrijving
VMBO
Fotografie
Inhoud I. De bedoeling van deze kijkwijzer II. Opdrachten III. Eindopdracht IV. Fotografie en het Fotomuseum Den Haag
I. De bedoeling van deze kijkwijzer
2 3 5 6
Iedereen maakt foto’s. Tijdens de zomervakantie, of op een verjaardag. Maar wanneer noem je fotografie nou kunst? Als een fotograaf op een eigen en bijzondere manier de wereld vastlegt. De fotograaf gebruikt daarbij beeldende middelen zoals licht, standpunt, kleur en compositie. Natuurlijk kun je die pas echt goed gebruiken als je verstand hebt van fototechnieken. Dan kun je de camera dingen laten vastleggen op de manier die jij wilt, zonder dat het toeval is. Vandaag ga je een beschrijving maken van een foto die je zelf uitkiest. Door goed te kijken en de opdrachten te maken weet je er straks veel vanaf. Gebruik alleen potlood om mee te schrijven (bij de kassa in de hal gratis te krijgen). Een clipboard om op te schrijven kun je hier ook lenen.
1
4. Er zit altijd een idee achter de opzet van een tentoonstelling. Deze fototentoonstelling gaat over*:
II. Opdrachten
*Kruis het goede antwoord aan.
1. Hoe heet het museum waar je nu bent? () een fotograaf die nu nog leeft, namelijk:
() een fotograaf die niet meer leeft, namelijk: 2. Wat voor soort museum is het?* *Kruis het goede antwoord aan.
() () () () () ()
() een groep fotografen, namelijk:
historisch museum oudheidkundig museum legermuseum kunstmuseum maritiem museum luchtvaartmuseum
() een onderwerp, namelijk:
() een periode, namelijk:
() de fotografie in een land, namelijk: 3. Hoe heet de tentoonstelling die gaat zien of hebt gezien? () anders, namelijk:
2
7. Er zijn verschillende soorten fotografie. Een fotograaf kan zich specialiseren in een bepaald onderwerp. Waar hoort ‘jouw’ foto bij?*
5. Kijk rond op de tentoonstelling en kies één foto die je interessant vindt. Schrijf hieronder de gegevens op:
*kruis het goede antwoord aan.
() () () () () () () ()
a. De maker van de foto heet:
b. De titel van de foto is:
landschapsfotografie (landschap) reclamefotografie (reclame) portretfotografie (portret: gezicht / ten voeten uit) reportagefotografie (verslaggeving gebeurtenis/situatie) modefotografie (mode: kleding, kapsel, make-up, sieraden) industriële fotografie (industriële omgeving) stillevenfotografie (samenstelling van spullen) anders, namelijk:
c. Het jaar waarin de foto werd gemaakt, is:
d. Het formaat van de foto is (ongeveer):
8. Schrijf hieronder op wat er te zien is op de foto. Ga uit van vier basisvragen: wie, wat, waar, wanneer.
….. x ….. cm
e. Het is een kleurenfoto / zwartwitfoto*. *omcirkel wat goed is
6. Waarom heb je juist deze foto uitgekozen?
3
9. Wat voor soort sfeer of gevoel straalt de foto uit? 11. Op een foto staat alles stil. Je legt een moment vast. Beweging lijkt dan wel bevroren. Is er een beweging vastgelegd?
*Kruis aan. Meerdere antwoorden mogelijk.
() () () () () () () () () () () ()
angst blijdschap geluk verdriet verlegenheid rust geheimzinnigheid chaos vervreemding pijn somberheid iets anders, namelijk:
Ja / nee* *omcirkel wat goed is.
Zo ja, welke?
12. De plaats vanaf waar een fotograag iets fotografeert heet (camera)standpunt. Het standpunt kan ‘gewoon’ zijn – op ooghoogte. Je kunt de camera ook heel laag houden - laag standpunt - of juist heel hoog. De fotograaf bepaalt wat er wel en niet op de foto komt. Hij/zij kan ver weg of dichtbij staan en in- of uitzoomen met de lens. Het standpunt is*:
10. Licht is het belangrijkste beeldende middel van de fotograaf. Op de foto zie je*: * Kruis aan wat goed is. Er zijn meerdere antwoorden mogelijk.
() () () () ()
natuurlijk licht (zon) kunstmatig licht (bijv. lamp of flitslicht) fel licht getemperd licht (onderbroken bijv. door wolken of gordijn) tegenlicht (het licht is recht achter de persoon/voorwerpen op de foto) () schaduw () weerspiegeling () reflectie (weerkaatsend licht, bijv. glimlicht)
*kruis aan wat goed is.
() laag () op ooghoogte/’gewoon’ () hoog
4
13. Zijn er dingen die maar half op de foto staan? Ja / nee*
III. Eindopdracht
*omcirkel wat goed is.
Wat vind jij zelf van deze fototentoonstelling? Kruis er minimaal vijf aan. Heel erg nogal neutraal
Zo ja, welke?
Saai Overtuigend Weinig zeggend Fantasieloos Fantasievol Niet origineel Origineel Modern/actueel Ouderwets Spannend Rustgevend Oppervlakkig Doordacht Waardeloos Waardevol Onsympathiek Sympathiek Lelijk Ontroerend Aangrijpend Ongeloofwaardig
5
Geloofwaardig
IV. Fotografie en het Fotomuseum Den Haag
De laatste ontwikkeling is het ontstaan van digitale fotografie. Hierdoor is het mogelijk om beelden op te slaan in de computer en ze te manipuleren. Aan de grote aandacht die musea en galeries besteden aan fotografie kun je zien dat de fotografie nu echt bij de kunst hoort.
-Fotografie Dit woord komt uit het Grieks en betekent ‘schrijven met licht’. Bij fotografie valt licht binnen door een lens. Doordat het licht op een chemische manier inwerkt op een gevoelige plaat (film) kunnen er afbeeldingen worden gemaakt van dingen die je kunt zien. Zo ontstaat een negatief. Een foto is de afdruk hiervan op papier en is dus een positief.
-Fotomuseum Den Haag Pas sinds 14 december 2002 bestaat het Fotomuseum Den Haag. Het hoort bij het Gemeentemuseum en staat er direct naast. Het Fotomuseum heeft circa vier tentoonstellingen per jaar. Als je wilt weten wat er allemaal te doen is, kun je kijken op de site: www.fotomuseumdenhaag.nl. Let op: Het Fotomuseum Den Haag is van 14.00 uur tot 22.00 uur open! In het museumrestaurant Gember kun je van 12.00 uur tot 0.00 uur iets drinken en eten.
-Geschiedenis van de fotografie In onze tijd is fotografie, net als schilderen en beeldhouwen een ‘soort’ binnen de beeldende kunst. Dat was bij het begin van de fotografie nog niet zo. Het jaar 1839 is het jaar waarin de fotografie werd uitgevonden. Het was Louis-Jacques Mandé Daguerre (1787-1851) die met veel tamtam zijn uitvinding van de daguerretypie bekend maakte. Een daguerreotypie bestond alleen uit een positief beeld en kon dus niet vaker worden afgedrukt. Fox Talbot (1800-1877) legde de basis voor onze moderne fotografie. Hij vond een fotografisch proces uit waarbij op papier werd gewerkt met negatieven en positieven. Het werd vanaf het midden van de 19e eeuw voor iedereen met een beetje geld mogelijk om een portret van zichzelf te laten maken. En dat gebeurde dan ook vaak. De komst van de fotografie had veel invloed op de schilderkunst. De schilders hoefden niet meer alles zo natuurgetrouw mogelijk af te beelden. De fotografie kon deze taak nu overnemen. Daarbij werden foto’s door schilders gebruikt als inspiratiebron voor schilderijen. Naast portretten en stillevens waren de meest populaire onderwerpen voor de vroege fotografie: steden en landschappen. Vanaf 1895 konden door nieuwe technieken ook foto’s worden afgedrukt in kranten en tijdschriften – een niet meer weg te denken onderdeel. Naast deze vormen gingen fotografen zich toeleggen op de kunst van het fotograferen. Ze fotografeerden op bijzondere manieren de wereld om hen heen. In de loop van de jaren zijn de camera’s steeds lichter geworden. De technieken werden eenvoudiger, waardoor steeds meer mensen zijn gaan fotograferen. Vanaf het ontstaan van de rolfilm en de goedkope Kodak-camera was de fotografie er voor iedereen.
6
Gebruikte literatuur -C. Geljon e.a., Palet voor het VMBO; -F. Hoekstra e.a., Rondom fotografie, Centrum Beeldende Kunst, Groningen/Groninger Museum; -W. van Sinderen e.a., Fotografen in Nederland, Fotomuseum Den Haag/ Ludion, Amsterdam, Gent, 2002.
Noot voor de docent Als u wilt weten wat het Koorenhuis, Haags centrum voor de kunsten, aanbiedt aan activiteiten rondom fotografie, neem dan contact op met Nelleke Douw (Hoofd Voortgezet Onderwijs):-tel. 070-342 27 15; e-mail:
[email protected] of kijk op de site: www.koorenhuis.nl
© Gemeentemuseum Den Haag postbus 72 2501 CB Den Haag afdeling Educatie Jet van Overeem maart 2003
[email protected] www.gemeentemuseum.nl www.fotomuseumdenhaag.nl www.gem-online.nl
7
