Kids-Gea!
Alles over bevers op pagina 2
Maak een beverburcht kijk op pagina 4
Gratis jeugdbijlage bij het ledenblad van ‘It Fryske Gea’
Kijk op pagina 6 en 7 voor leuke activiteiten
Winter 2015/2016
n lâ s y r F in r e k k a h t ou h e w u ie n e D : r e v e B Als jij aan een houthakker denkt? Wat zie jij dan voor je? Misschien denk je wel aan een sterke man met een houthakkershemd die met zijn grote bijl een boom omhakt. Het dierenrijk kent verschillende houthakkers. De specht is er één van. Regelmatig hoor je hem in het bos op een boom timmeren. In het Friese dierenrijk woont sinds kort een nieuwe houthakker! De bever heeft hier namelijk een veilige woonplek gevonden. Wil jij meer over deze nieuwe inwoner weten? Lees dan verder.
Kostbare pels
Met zijn zwemvliezen, platte zwemstaart, waterdichte vacht en afsluitbare neusgaten is de bever
Groeiende tanden
goed uitgerust voor een leven in het water. Tijdens een zwemtocht kunnen de oren en neusgaten
De bever is familie van de cavia, muis, rat en hamster
helemaal worden afgesloten. De platte staart
en één van de grootste knaagdieren op de wereld.
gebruikt hij als een soort roer. De donkerbruine
Alleen de Capibara uit Zuid-Amerika is nog groter.
haren van zijn vacht zitten zo dicht op elkaar dat
Een kenmerk van alle knaagdieren is dat ze heel graag
de pels tegen water bestand is. Zo’n waterdichte
knagen. De bever is daarom niet echt een houthakker,
jas is natuurlijk enorm handig omdat de ingang van
maar meer een houtknager. Met zijn oranje tanden
de burcht onder water ligt. Vanwege deze mooie
knaagt hij steeds een reepje hout van de boom. Je
pels werd er vroeger ook op de bever gejaagd. Hij
moet natuurlijk wel heel sterke tanden hebben om
stierf uiteindelijk in Nederland uit door de jacht en
een boom door te knagen. Daarom zijn de bevertan-
verandering van zijn leefgebied. Gelukkig komt hij
den niet alleen enorm sterk, maar groeien ze ook zijn
langzaam weer terug.
hele leven lang door.
De beverburcht
Bevers staan bekend om het bouwen van beverburchten en dammen. Voor het bouwen van een goede beverburcht zoekt de bever een plek uit met een waterdiepte van minimaal vijftig centimeter. Is het te ondiep of het waterpeil niet stabiel? Dan bouwt hij een dam. De burcht maakt hij van takken
In de natuur
2
Omgeknaagde boom
en stammen. De kieren worden dichtgesmeerd met
zijn ze vooral ’s avonds en ’s nachts actief. Blijkbaar
waterplanten en modder. De burcht heeft een
vinden ze het overdag te druk. In de winter houden
natte en droge kamer. Vanaf de ingang komt de
de dieren geen winterslaap, maar doen ze het wel
bever in de natte hal waar vaak een kleine voed-
wat rustiger aan. Net als de eekhoorn leggen ze
selvoorraad ligt. Verderop is de droge kamer. Hier
een wintervoorraad aan. De eekhoorn is alleen veel
slapen de bevers op een vers ‘bed’ van houtsnippers
fanatieker en verstopt zijn nootjes op verschillende
en droge takjes.
plekken in het bos. De bever doet het bescheidener. Hij legt twijgen en bast van bijvoorbeeld wilg en
Familie bever
populier in zijn natte kamer. Veel bevers leggen zelfs
Bevers leven meestal in een kleine familiegroep.
een soort tuintje aan bij de burcht. Ze steken dan
Een familiegroep bestaat uit een vader en een moe-
verse twijgen met bladeren in het water. Zo hebben
der met de jongen van de laatste twee worpen. De
ze altijd een verse voorraad eten beschikbaar.
jongen blijven ongeveer twee tot drie jaar bij de
De bescherming van de bever
ouders en zoeken dan een eigen leefgebied. Bevers bakenen hun territorium af met een stof dat we
De bever is officieel een bedreigde diersoort. In
‘bevergeil’ noemen. Deze geurstof wordt achterge-
1988 is hij voor het eerst weer uitgezet in Ne-
laten op zelfgemaakte heuveltjes. Zo laten ze aan
derland. Sindsdien groeit het aantal bevers hier
andere bevers zien waar zij wonen, hoe oud ze zijn
langzaam. Gelukkig is de jacht op bevers al lang
en van wie ze familie zijn. Vaak blijven de jonge
verboden en de waterkwaliteit van zijn leefomgeving
bevers wel een beetje in de buurt. Otters leggen
verbeterd. Toch is de terugkeer van de bever niet
bijvoorbeeld veel grotere afstanden af, maar een
vanzelfsprekend. Het aantal verkeersslachtoffers is
bever is niet zo’n zwerver.
nog steeds te groot. Een aantal jaren geleden kwam de helft van alle gevonden dode bevers om door het
Wintervoorraad
verkeer. Bij drukke wegen zijn daarom genoeg veilige oversteekplaatsen belangrijk.
Overdag zijn de bevers meestal in hun burcht. Van oorsprong zijn het dagdieren, maar tegenwoordig
Wist je dat...
... de bever heel lang zijn adem kan inhouden? Een mens kan gemiddeld één minuut zijn adem inhouden, maar een bever doet dat met gemak vijf minuten. ... het knagen van wilgenbast helpt tegen hoofdpijn? Misschien heeft de bever daarom wel een voorkeur voor deze boom.
In de natuur
3
t h c r u b r e v -be i n i m n e e Bouw Aan de slag!
Bevers staan bekend om het bouwen van indrukwekkende burchten en dammen. Voor het maken van een burcht knaagt de bever bomen om. Hij gebruikt de takken en twijgen voor een stevig hol. Lijkt het je leuk om zelf een mini-burcht te maken? Ga dan aan de slag.
Wat heb je nodig? Kleine takjes Een stevige plank Klei Blaadjes, houtsnippers etc.
Verzamel alle spullen op het lijstje
Zoek de takjes en laat ze drogen Kneed de klei tot een dikke pannenkoek. De pannenkoek mag rond, maar ook ovaal van vorm zijn
Maak een gaatje in het midden. Het gaatje is het luchtgat voor de bevers
Kneed van de kleipannenkoek een soort uitgeholde halve ronde bal. Zorg ervoor dat de klei dik genoeg is. Anders stort de bal/ burcht snel in
Plaats de binnenkant van de burcht op de stevige plank
Maak onderaan de burcht één of meerdere ingangen
Bedek de burcht met kleine takjes De blaadjes en houtsnippers leg je in de burcht
Tip!
Je kunt de takjes ook in de klei zetten. Zo blijft de burcht gemakkelijker staan.
Doe het zelf
4
5
Doe m ee! Ga m ee! Geef je op!!
Activiteiten
en make0n– 13.00 uur Vetbollde cember 11.0 Woensdag 30 r en 14.00 – 16.00 uu De Alde Feanen 6,- en niet-leden € Kosten: Leden € 2,
en voederVogels tellen selen poppetje knut (6 t/m 12 jaar) r i 10.00 – 12.00 uu Zaterdag 16 januar Park Olterterp (Raerd) Park Jongemastate is, niet-leden € 4, Kosten: leden grat
Zintuigentocht in het bdeocesmber 15.00 – 17.00 uur Woensdag 16 Ketliker Skar
en Vetbollen mak – 13.00 uur mber 11.00 Maandag 28 dece r en 14.00 – 16.00 uu De Alde Feanen 6,- en niet-leden € Kosten: Leden € 2,
Boswandeling izen allen pl.0u0 uu + uilenjabnu r ari 15.00 – 17 Woensdag 20 Ketliker Skar
rn naar de .0e0 euukr hoo Op zoekbrua ri 15.00 – 17 Woensdag 3 fe Ketliker Skar
rtocht Spannende speu oi in de eefenbrduaerin15k.0o0 – 17.00 uur
g Winterwandelin pvuur .00 uur met kam cember 11.00 – 13
Woensdag 10 m Buismanskoai Piaa
Dinsdag 29 de r en 14.00 – 16.00 uu .00 – 13.00 uur 11 i ar nu ja 2 Zaterdag r en 14.00 – 16.00 uu en an Fe De Alde
en maken15.30 uur Vetbollce mber 14.00 – Dinsdag 29 de ndyks Noard-Fryslân Bûte en niet-leden € 6, Kosten: Leden € 2,
6
december t/m maart Lantaarnwan
deling
Zaterdag 20 fe bruari 19.00 – 20.30 uur Ketliker Skar
Lantaarnwan
deling
Vrijdag 18 maa rt 18.00 – 20.0 0 uur De Alde Feanen
Opruimers van de natu u
r gezocht!
Woensdag 30 maart 15.00-17 .00 uur Ketliker Skar
Voorjaarsvakantie Zwerftocht
Natuurspeurtocht met opdrachten
Rietsafari
Speuren naar sporen
Nestkastjes timmeren (8 t/m 12 jaar)
Sterrentocht
Maandag 29 februari 14.00 – 16.00 De Alde Feanen
Dinsdag 1 maart 10.00 – 12.00 uur De Alde Feanen
Dinsdag 1 maart 14.00 – 16.00 uur Ketliker Skar Kosten: Leden € 5,- en niet-leden € 9,-
Steppen langs de Waddenkust (8 t/m 12 jaar) Woensdag 2 maart 10.00 – 12.00 uur Noard-Fryslân Bûtendyks
Uilenballen pluizen
Woensdag 2 maart 10.00 – 12.00 uur en 14.00 – 16.00 uur De Alde Feanen
Donderdag 3 maart 10.00 – 12.00 uur De Alde Feanen
Donderdag 3 maart 14.00-16.00 uur Ketliker Skar
Donderdag 3 maart 17.30 – 19.30 uur De Alde Feanen
Opruimers van de natuur gezocht Vrijdag 4 maart 10.00 – 12.00 uur De Alde Feanen
Sterrentocht. Op zoek naar de Grote Beer! Vrijdag 4 maart 18.30-20.00 uur Schaopedobbe
7
Doolhof Los het doolhof op. Mail je antwoord, adres en leeftijd voor 2 februari naar
[email protected]. De winnaar wint een rugzakroute naar keuze voor het hele gezin of met vriendjes en vriendinnetjes in Nationaal Park De Alde Feanen. Woon je niet in de buurt? Geef dan aan dat je als prijs liever de sleutelhanger wint. Het antwoord van de herfstpuzzel was: De libel is bij het water. Jelte Hoekstra heeft de prijs gewonnen.
1e prijs 3eprijs
2 prijs e
Winnaars
Elske van der Kooi
Bureauredactie
Dialoog Tekstproducties Oudehaske
Voor contact
Drukwerk SMG-Groep Joure Strip Collectief Mudhoen, Leeuwarden Foto’s Archief It Fryske Gea, archief Het Drentse Landschap, Gerke A. Hofstra, Dico de Klein. Fotokina: Silvan Puijman, Jeroen Stel.
8
It Fryske Gea Postbus 3 9244 ZN Beetsterzwaag Tel.: 0512-381448 www.itfryskegea.nl
Dit magazine wordt gedrukt op FSC papier.
D B Y
Redactie
Opmaak Grafysk, Franeker
IE
Dit is een uitgave van It Fryske Gea
Je hebt in deze Kids-Gea veel kunnen lezen over de bever. Kun je ook een mooi knutselwerk of tekening van deze fanatieke houtknager maken? Stuur jouw creatie op naar It Fryske Gea. De mooiste en origineelste inzendingen maken kans op It Fryske Gea verrassingspakket. Stuur je inzending voor 2 februari op naar
[email protected] of It Fryske Gea t.a.v. jeugdwedstrijd, Postbus 3, 9244 ZN Beetsterzwaag.
IF
Colofon
Nieuwe opdracht
T
Meinte Visser heeft de eerste prijs gewonnen van onze jeugdwedstrijd. Hij knutselde libellen en bloemen van stokjes, chenilledraad, glitter, papier, touw, knopen en kraaltjes. Via de mail kregen we een mooie foto van zijn knutselwerk. Sanna Buursma wint met haar dierrijke tekening de tweede prijs. De derde prijs gaat naar het creatieve knutselwerk van Jamie Roan de Vries. Gefeliciteerd.
2 01
E 3 C
R
