Kerk. informatie. 'Kerk en Wereld' positief verder. Vluchtelingen in Leek. Brieven van Paulus. Kerst op de markt NUMMER 242 DECEMBER

Kerk informatie

Vluchtelingen in Leek Brieven van Paulus Kerst op de markt

NUMMER 242 DECEMBER 2015 -

'Kerk en Wereld' positief verder

KERKINFORMATIE DECEMBER 2015

1

DIENSTGEHEIMEN

SYNODESELFIE KERK & THEOLOOG MENSEN COLLECTEN BIJBELTEKSTEN TAIZÉ ADVERTENTIES

KRONIEK

KRONIEK


DIENSTGEHEIMEN

KRONIEK DIENSTGEHEIMEN

KERK & THEOLOOG MENSEN COLLECTEN BIJBELTEKSTEN TAIZÉ ADVERTENTIES

SYNODESELFIE

KRONIEK DIENSTGEHEIMEN SYNODESELFIE

MENSEN COLLECTEN BIJBELTEKSTEN TAIZÉ ADVERTENTIES

KERK & THEOLOOG

V

KRONIEK DIENSTGEHEIMEN SYNODESELFIE KERK & THEOLOOG MENSEN

BIJBELTEKSTEN TAIZÉ ADVERTENTIES

COLLECTEN

KRONIEK DIENSTGEHEIMEN SYNODESELFIE KERK & THEOLOOG

COLLECTEN BIJBELTEKSTEN TAIZÉ ADVERTENTIES

MENSEN

Advent

KRONIEK DIENSTGEHEIMEN SYNODESELFIE KERK & THEOLOOG COLLECTEN MENSEN

ADVERTENTIES

BIJBELTEKSTEN TAIZÉ

weer zegt: ‘Vandaag is voor jullie een We kennen het maar al te goed, Ik ben er weer helemaal aan toe: aan maar we luisteren er niet naar. We redder geboren’. We hebben Hem de adventtijd. Aan ‘nu daagt het in KRONIEK DIENSTGEHEIMEN SYNODESELFIE KERK & THEOLOOG COLLECTEN MENSEN BIJBELTEKSTEN TAIZÉ zingen het weg, we vegen het van de afgeschud, individueel en collectief, het Oosten’. Ik ben er weer aan toe, ADVERTENTIES tafel, we lachen het uit. We zijn kinwe hebben weer geleefd zonder op dat toeleven naar het feest van Kerst. deren. Kinderen van God. En als we eigen houtje en Hem er weer uitgeVieren dat Hij is geboren. Alsof Hij werkt. En nu komt Hij terug, weer als dan voor dwazen worden versleten, echt opnieuw geboren wordt: de dan zijn we maar dwazen. Wij vieren een Kind, weer als een veertje dat op Mensenzoon, Jezus. Alsof? Of is dat feest, en niemand houdt ons tegen. de aarde dwarrelt. in diepe zin ook zo? Aan de kinderen is de toekomst. Want op een of andere manier heb Als de dagen kort worden, de nachik Hem verspeeld. Zijn we Hem kwijt ten lang, dan kijken we naar een geraakt. Teveel besognes. Teveel Kind in een voederbak. Midden in de bedrijf. Het is zo gewoon en zo vlak winternacht, ging de hemel open. geworden. We zijn oud geworden en Wij zijn oud, maar de Zoon is eeuwig vermoeid. En nu mag dat begraven jong. En wij verliezen weer onze oudworden, zo met de laatste zondagen heid. Door met herders en wijzen uit van het kerkelijke jaar. We zijn oud te komen bij het Kind van Bethlehem geworden en moeten weer opnieuw worden we er van verlost. We worgeboren worden. den weer als een kind en wandelen vol verwondering de wereld binnen Hoe kan dat beter dan het feest te van God. We horen weer engelen vieren van Kerst. Het Christusfeest. zingen en stemmen in met de vreugWeer verschijnt Hij. Vertrouwd: deze de van een rund en een ezel. Jezus. Maar ook weer zo nieuw, zo ARJAN PLAISIER Een zeurderig stemmetje zegt dat dat anders, zo fascinerend. De aarde scriba van de generale synode Kerstfeest een droomwereld is, een is weer in verwachting. Hij is ons escape, een verder onschuldig feestniet kwijt. Heel schuchter klopt Hij je dat uiteindelijk niets verandert. weer aan. Wat zou de aarde leeg Reageren? Mail naar Christmas, humbug. Dat zeurderige zijn zonder dit feest. Zonder de [email protected] stemmetje is wel erg oud en grauw. Mensenzoon. Zonder een engel die

B

COLOFON Nummer 242 - december 2015 Kerkinformatie verschijnt elf keer per jaar als officieel orgaan van de Protestantse Kerk in Nederland.

In dit nummer

Algemeen adres Dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland, Joseph Haydnlaan 2a, 3533 AE Utrecht, Postbus 8504, 3503 RM Utrecht, tel. (030) 880 18 80, e-mail [email protected]. Abonnementenadministratie Abonnementsprijs € 21,- per jaar; buitenland € 30,-. Vanaf 35 ex.: € 17,50 per jaar. U kunt zich als abonnee opgeven en afmelden bij de Abonnementen-administratie Kerkinformatie, Postbus 8504, 3503 RM Utrecht, tel. (030) 880 17 25, e-mail [email protected] Dit blad is voor visueel gehandicapten in aanpaste leesvorm verkrijgbaar. Voor nadere informatie CBB, Postbus 131, 3850 AC Ermelo, tel: (0341) 56 54 99. Redactie-adres Kerkinformatie, Postbus 8504, 3503 RM Utrecht, tel. (030) 880 14 17 (di, wo, do). e-mail [email protected] Advertenties: zie achterin aan het begin van de advertentierubriek. Redactie Rian Binnendijk (hoofdredacteur), Janet van Dijk, Marloes Nouwens-Keller, Evert Oudenes, Sandra Haverman (beeldadviezen), Maurits van Stuijvenberg, Frans Rozemond (eindredactie).

17 4 STEUNVERLENING

18 BIJBEL

8

KERK EN ISRAËL

20 KERST

9

EREDIENST

Fonds Kerk en Wereld verder als onderdeel dienstenorganisatie

21 MIGRANTENKERKEN

‘Zaaltje verhuren aan migrantenkerk is nog geen samenwerking’

10 GEMEENTE

22 JOP

Monastiek kerk-zijn: een weg om te gaan

Gemeenten helpen bij de geloofsopvoeding

14 GENERALE COLLEGES

24 KERK IN ACTIE

Opzicht: om het welzijn van persoon, gemeente en kerk

16 INTERNETNIEUWTJES

Druk De Groot Drukkerij, Goudriaan.

17 KERST

Protestantse Kerk onderstreept urgentie aanpak klimaatverandering

31 OIKOCREDIT

Veertig jaar microkrediet

Kerstevenement in Heusden: ontmoeten en inspireren

Is het zi nvol de ze ge bea m en?

Fotoverantwoording: p. 33 Bij de voorplaat Kerk en Wereld is sinds een jaar onderdeel van de dienstenorganisatie. Het fonds steunt projecten op het snijvlak van kerk en samenleving. Een gesprek met voorzitter ds. Marieke den Braber en bestuurslid Ardin Mourik-Geluk op p. 4-6.

Kerst op de markt in Noord-Hollandse steden

Top2000-kerkdiensten en het ‘hier hoor ik bij’-gevoel

25

Echte en toegeschreven brieven van Paulus

Hella de Jonge-Asser: ‘Film over familiegeschiedenis werkte bevrijdend’

Basisvormgeving en opmaak Reprovinci, Schoonhoven.

Kerkinformatie op internet www.protestantsekerk.nl/ kerkinformatie Overname van artikelen wordt op prijs gesteld, mits met bronvermelding.

20

VASTE RUBRIEKEN

n te

‘ Accepteren, loslaten, vooruitzien ’

.. pu nt: ‘ Mij n orie nt at ie ’ C hristu s is H ee r

2

12

13

25

28

KRONIEK

DIENSTGEHEIMEN

SYNODESELFIE

KERK & THEOLOOG

MENSEN

29

30

32

COLLECTEN


ADVERTENTIES


3

‘Projecten moeten wel wat teweegbrengen’

Nederlandse studenten helpen jonge asielzoekers bij hun hun toekomstdromen. Het project Act4yourLife! van New Dutch Connections is één van de projecten die steun krijgt van Kerk en Wereld.

4


STEUNVERLENING -

Fonds Kerk en Wereld verder als onderdeel dienstenorganisatie Kerk en Wereld steunt projecten ‘op het snijvlak van geloof en samenleving’. Niet meer als zelfstandige stichting, maar als onderdeel van de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland. “Missie en visie zijn ongewijzigd gebleven.”

“Ik kan de toekomst van Kerk en Wereld weer positief inzien”, zegt Ardin Mourik-Geluk. Dat was twee jaar geleden wel anders. Kort nadat Mourik bestuurslid was geworden, maakte de Protestantse Kerk bekend de stichting te willen ontbinden en het werk van Kerk en Wereld te integreren in haar dienstenorganisatie. Mourik was meer dan eens woordvoerder van het bestuur, dat zich fel tegen het voornemen verweerde. Kerk en Wereld was van 1945 tot 2003 een vormingscentrum van de Nederlandse Hervormde Kerk, gevestigd op landgoed De Horst in Driebergen. Na opheffing van het instituut werd Kerk en Wereld voortgezet als projectenfonds. Het vermogen was vooral de opbrengst van de verkoop van het landgoed. Mourik: “Een van onze angsten was dat het geld van Kerk en Wereld bij financiële problemen benut zou kunnen worden voor de algemene

begroting van de Protestantse Kerk, ook omdat de voorwaarden daarover aanvankelijk niet duidelijk waren.” Het verzet was tevergeefs. De kleine synode besloot tot ontbinding van de stichting. De dienstenorganisatie beheert nu het vermogen van Kerk en Wereld als een bestemmingsfonds met als specifiek doel ‘projecten op het grensvlak van kerk en wereld’. Subsidies, kosten en opbrengsten van het ‘Fonds Kerk en Wereld’ worden apart vermeld in de jaarrekening van de Protestantse Kerk. Een commissie beoordeelt de aanvragen en heeft hetzelfde budget als de stichting van weleer.

NIEUWE COMMISSIE “Het was de toon die de muziek maakte. Die was een tijdje niet oké, misschien van beide kanten niet”, blikt Mourik terug. “Ik kan nu zeggen dat het fonds goed terecht gekomen is. Missie en visie zijn niet gewijzigd.

›


5

›

De werkwijze van Kerk en Wereld is gewaarborgd. De tussenstappen waren echter gewoon niet gelukkig. Inmiddels is dat met de leiding van de Protestantse Kerk bijgelegd.” Met twee andere oud-bestuursleden heeft Mourik zitting genomen in de nieuwe, zeven personen tellende commissie. “We zien dat ook als een soort verplichting naar de achterban van circa 3700 donateurs van Kerk en Wereld.” Ds. Marieke den Braber, gereformeerd predikant in Bleiswijk en sinds kort voorzitter van de commissie, is blij met de betrokkenheid van de voormalige bestuursleden. “Veel kennis en ervaring blijven zo behouden. Dat is prettig, want projecten hebben vaak een langere (aan)looptijd of aanvragers komen meermalen terug.’’

VERBINDING ZOEKEN Mourik beschouwt het als “de uitdaging voor Kerk en Wereld om ‘sporen van de Geest’ te ontdekken in de wereld en die een zetje te geven”. “In onze geseculariseerde samenleving

VOORBEELDEN VAN STEUN Kerk en Wereld ontving vorig jaar 159 aanvragen waarvan er 55 zijn goedgekeurd. In totaal werden 72 projecten gesteund; sommige startten of waren al goedgekeurd in 2013. Bij elkaar werd 400.000 euro verstrekt. Voorbeelden: • De film ‘Dos Santos’, over een verslaafde die van zijn drugsdealer iemand moet doodschieten voor een shot. Kan gebruikt worden op scholen en in kerken voor gesprekken over schuld, vergeving, solidariteit en de betekenis van Pasen. • JobGroups. Werkzoekenden helpen elkaar tijdens cursusbijeenkomsten met verhalen en tips op weg om “meer bemiddelbaar te zijn voor de (sterk veranderende) arbeidsmarkt”. • Kerstmusical in de buurt. “In de wijk Kortenbos in Den Haag wonen veel alleenstaande ouderen. Het sociale isolement is groot. Om te voorkomen dat ouderen eenzaam zijn

Marieke den Braber en Ardin Mourik-Geluk.

komt het specifiek christelijke verhaal vaak niet meer over. Het is daarom goed om verbinding te zoeken met anderen die vanuit een andere invalshoek tot dezelfde waarden komen.” Veel projecten die Kerk en Wereld steunt hebben een oecumenisch, interreligieus of intercultureel karakter. Den Braber: “Het stichtingsbestuur

tijdens de kerstperiode, werken jongeren en ouderen samen in een musical om het traditionele kerstverhaal in een nieuw jasje te steken.” Ook draagt Kerk en Wereld bij aan drie partnerorganisaties: Stichting Oikos (programma’s over Kerk, samenleving en duurzaamheid en Toekomstbestendige samenleving), Nieuw W!J (informatie en activiteiten voor een samenleving waarin alle Nederlanders zich thuis kunnen voelen, ongeacht afkomst en levensovertuiging) en de Protestantse Kerk (onder meer het project Zorgzame Kerk). Kerk en Wereld heeft drie eigen activiteiten: een leerstoel ‘kerk en wereld’ aan de Protestantse Theologische Universiteit, een tweejaarlijkse jongerenprijs en een tweejaarlijkse Kerk en Wereld-lezing. Veel meer informatie is te vinden op www.protestantsekerk.nl/ kerkenwereld

vreesde ook dat alleen maar projecten van de Protestantse Kerk zouden worden gesteund. Onlangs hebben we nog een subsidieaanvraag afgewezen omdat het project inderdaad alleen op de Protestantse Kerk gericht was. Dat is niet onze koers. We willen juist de breedte zoeken. Een project dat niet verder gaat dan één stroming van een geloof maakt bij onze commissie niet heel veel kans.”

WANNEER SUBSIDIE? Puur diaconale of missionaire projecten krijgen evenmin subsidie, aldus Mourik. “Bewustwording, discussie, dialoog, mensen krachtiger maken met gedachtegoed is meer de lijn van Kerk en Wereld. Wij subsidiëren ook nooit een boek of een film zonder meer. Er moet altijd een project of vormingstraject omheen zijn, zodat we zeker weten dat er ook iets teweeg wordt gebracht.” Kerk en Wereld geeft subsidie aan grote en kleine initiatieven op het gebied van vier kernthema’s: ‘duurzame welvaart’, ‘actualisering van christelijk geïnspireerd handelen’, ‘Bruggen slaan - bevorderen van sociale samenhang’ en ‘Levensbeschouwelijke ontmoeting’. Den Braber: “Die thema’s gaan we binnenkort actualiseren om aanvragers ertoe te stimuleren dat ze ‘bij de tijd aanvragen’. De thema’s zijn van 2011, de samenleving is vijf jaar verder. De vragen zijn vandaag de dag niet volslagen anders, er liggen nu wel andere accenten. Wij willen graag dat daarop wordt ingegaan met de projecten die wij steunen.” JAN KAS freelance journalist

Reageren op dit artikel? Mail naar: [email protected]

6


BERICHTEN

Vluchtelingen in Leek De Protestantse Gemeente Leek-Oldebert heeft zich in oktober voluit ingezet om een groep vluchtelingen welkom te heten in ons land. Toen het college van B&W van het Groningse dorp de inwoners opriep om mee te werken, kwamen ook de lokale kerken direct in actie. Anneke Assies van de Protestantse Gemeente nam het initiatief en behoorde samen met Dick Mollema tot de vele vrijwilligers die meededen. “'s Zondags was een aantal vluchtelingen aanwezig in de kerkdienst”, vertellen ze. “Daarna was de kerk de hele week open voor de vluchtelingen: om even bij te komen, een praatje te maken, te spelen, ervaringen te delen of om gewoon even in een andere

koken, leerzaam en ook erg lekker.” De verhalen zijn indrukwekkend, vertellen Assies en Mollema. “Ouders die hun huis hebben verkocht om hun drie volwassen kinderen een betere toekomst te bieden. Gezinsleden die op de vlucht slaan omdat ISIS hun broer heeft vermoord. Een Syrische man die zijn ontvoerde vrouw voor 15.000 dollar terug kon kopen. Ouders met kleine kinderen die op de vlucht uit een zinkende boot in de koude zee belandden, maar gelukkig werden gered.”

ZEGEN

omgeving te zijn. Veel kerkleden hebben vluchtelingen een middag of avond thuis ontvangen. Om even te douchen, om even te rusten, om even de kinderen een huiselijke omgeving te geven of samen te eten. Sommigen gasten boden aan om te

Na twee weken vertrokken de Vluchtelingen verder naar Heumensoord in Nijmegen. Op 23 oktober was de afscheidsbijeenkomst in de kerk van Leek. Er werd gelachen, gehuild, samen gebeden en gezongen. Afscheid met een brok in de keel en tranen in de ogen. Assies en Mollema: “We hebben hen de zegen van

TV-kerstdienst uit Enter De EO zendt op Eerste Kerstdag een kerkdienst uit met als thema ‘Levensecht’. Deze dienst wordt opgenomen in de Gereformeerde Kerk in Enter. Het is geen registratie van de reguliere kerstviering van deze gemeente, maar van een eerder opgenomen dienst. Tijdens de kerkdienst worden traditionele kerstliederen gezongen. Voorganger is ds. Arjan Berensen. “De Gereformeerde Kerk van Enter is een gastvrije en kinderrijke gemeente in Twente”, aldus Berensen. “We zijn blij deze kerstmorgen de vreugde om de geboorte van Jezus Christus met vele

God meegegeven op hun verdere, nog onzekere reis. Eén van de vluchtelingen schreef: ‘Ik verliet mijn vader en moeder in Syrië. Ik voelde mij verschrikkelijk en erg treurig. Vandaag, toen we in de kerk waren, had ik hetzelfde gevoel omdat ik onze familie verlaat. Ik heb vrienden in Syrië en nu heb ik zelfs meer vrienden in Nederland. Wat ik ook schrijf, het is nooit genoeg om uitdrukking te kunnen geven aan mijn gevoelens.’ Voor de inwoners van Leek hebben de vluchtelingen een gezicht gekregen. Gasten werden vrienden. Wat iedereen weet, is ook nu weer gebleken: als je liefde geeft, krijg je liefde terug. We durven het nauwelijks te vragen aan de bestuurders van Leek, maar als het COA nog eens met een verzoek komt, dan neemt het college hopelijk deze ervaring mee in zijn beslissing.”

Wijziging abonnementsprijs Kerkinformatie In verband met de stijging van productiekosten zal per 1 januari 2016 de abonnementsprijs voor Kerkinformatie € 22,50 gaan bedragen. Vanaf 35 exemplaren blijft de abonnementsprijs € 17,50 per jaar. Abonnees ontvangen hiervoor elf nummers per jaar, met drie keer een ingeniet thema-katern en minstens tweemaal een bijlage (jaarverslag dienstenorganisatie en landelijk collecterooster). kijkers te kunnen delen.” Uitzending: NPO2, vrijdag 25 december 10.00 uur. Meer informatie: www.eo.nl/geloven


7

KERK EN ISRAËL -

HELLA DE JONGE-ASSER IN KERK & ISRAËL ONDERWEG

‘Film over familiegeschiedenis werkte bevrijdend’ In het decembernummer van Kerk & Israël Onderweg vertelt de joodse beeldend kunstenaar Hella de Jonge – echtgenote van cabaretier Freek de Jonge – aan redactielid Greetje

van der Harst hoe het maken van een film over haar familiegeschiedenis haar bevrijdde van haar angst om het verleden onder ogen te zien.

dat door de werkgroep Kerk en Israël in de provincies Groningen-Drenthe is opgezet. Dit leerhuis is voor iedereen (gratis) toegankelijk.

Met de film ‘Verlies niet de moed’ wilde Hella de Jonge iets positiefs stellen tegenover het geweld in de wereld en tegelijk de kennis van jonge generaties over de Holocaust vergroten. De film, waarin haar vader Eli Asser een belangrijke rol speelt, is op tournee over de hele wereld, en werd vertoond in Parijs, Taipei, Florida en New York. Tijdens het festival Film by the Sea eindigde de documentaire als publieksfavoriet.

ABONNEMENT Kerk & Israël Onderweg is een uitgave van de Protestantse Kerk. Een abonnement kost € 9,75 per jaar (vier nummers). Groepsabonnementen (vanaf 10 exemplaren): € 4,50. Aanvragen gratis proefnummer: [email protected] Informatie: www.protestantsekerk.nl/kerkenisrael

‘WERKEN AAN JE ZIEL’ Hoe kun je ‘werken aan je ziel’? Op die vraag geven de Joodse publicist Marcus van Loopik, emeritus predikant Kick Bras en moslima Maria Bouanani hun eigen antwoord in hetzelfde nummer. Ze horen in het jaarthema van het blad: ‘De reis van je ziel’. Verder biedt dit decembernummer informatie over het digitaal leerhuis

BERICHTEN

Bijbeltijdschrift voor kinderen Het Nederlands Bijbelgenootschap geeft een nieuw kindertijdschrift uit over de bijbel voor kinderen van 7 tot 12 jaar. Het blad staat vol puzzels, wee tjes, spannende bijbelverhalen, quizzen en spelletjes. Alef is de eerste letter van

8


het Hebreeuwse alfabet. Het blad werd gepresenteerd tijdens het Bijbelfestival in Utrecht, dat in oktober 2300 bezoekers trok. Uit kinderpanels wist het NBG veel dat kinderen op een leuke en interessante manier bezig willen zijn met de Bijbel. Ook ouders vertelden dat zij het belangrijk vinden dat hun kinderen de Bijbel ontdekken. Alef komt aan die wensen tegemoet. De redactie bestaat uit mensen met kennis op het gebied van de Bijbel, bijbelwetenschap en kinderpedagogiek. Het blad houdt rekening met de verschillende (leer)voorkeuren van kinderen. Het kind en zijn of haar manier van denken zijn uitgangspunt bij het maken van het blad. Een jaarabonnement (10 afleveringen) kost € 15,-. Informatie en besteladres voor een gratis proefexemplaar: www.bijbelgenootschap.nl/alef

Vrijzinnig weekboek De Vereniging van Vrijzinnige Protestanten (VVP) heeft een weekboek uitgebracht onder de titel ’Letters in de week’. Het bevat 52 korte overdenkingen van vrijzinnige voorgangers, voor elke week van het jaar één. De inhoud varieert van bijbelse onderwerpen tot mijmeringen. De lezer kan zich zo zeven dagen lang bezinnen op de gelezen tekst. Het boekje is geïllustreerd met ‘vrijzinnige kalligrafie’ van beeldend kunstenaar Mark van Praagh. Deze potloodtekeningen, etsen en linoleumsnedes bieden ook ruimte voor bezinning. Aan de weekagenda werkten mee: Carel ter Linden, Karin van den Broeke, Alke Liebich, Aries van Meeteren, Arne Jonges, Corrie Jacobs, Klaas Douwes, Evert van Gooswilligen, Foekje Dijk, Janni Doeven, Joke van der Velden,

Top2000-kerkdiensten geven het ‘hier hoor ik bij’-gevoel

EREDIENST -

Organiseerden vorig jaar ruim 45 kerken een Top2000-kerkdienst, dit jaar hebben al honderd kerken interesse getoond om zo’n kerkdienst te houden. Om gemeenten daarin te ondersteunen presenteerde internetkerk MijnKerk.nl dit jaar de website www.top2000kerkdienst.nl

Op NPO Radio 2 wordt in de laatste week van het jaar de Top2000 uitgezonden. Het is al vijftien jaar een groot succes. Inmiddels wordt ook op tv via diverse programma’s aandacht aan dit fenomeen besteed. In 2012 was dominee Fred Omvlee te gast in het Top2000-journaal om te vertellen over zijn kerkdiensten met Elvisgospels. Daar kreeg hij het idee om een kerkdienst te organiseren met de meest inspirerende nummers uit de Top2000. In 2013 deden zeven kerken mee. Vorig jaar ondersteunde internetkerk MijnKerk.nl, waar Omvlee nauw bij betrokken is als dominee, het initiatief. Dat resulteerde in ruim 45 Top2000-kerkdiensten. Hoeveel kerken dit jaar meedoen is niet bekend, maar circa honderd kerken toonden al belangstelling.

GEHEIM Wat is het geheim van zo’n kerkdienst? Dominee Arjen van der Spek

Marianne Zandbergen, Nel Verburg, Stephan de Jong, Suzan ten Heuw, Lennart Heuvelman, Henri Frölich en Erik Jan Tillema. ‘Letters in de week’ kost € 15,(exclusief verzendkosten) en is te bestellen bij de VVP, tel. (030) 880 14 97, [email protected]

Cursus jeugdpastoraat HGJB De Hervormd-Gereformeerde Jeugdbond (HGJB) heeft een basiscursus jeugdpastoraat ontwikkeld om jeugd-

uit Holten organiseerde een Top2000dienst en had eerst zijn aarzelingen, maar merkte: “Of je nu kerkelijk meelevend was of niet, elk lied was bekend. De mensen zongen ook uit volle borst mee met Simon en Garfunkel, en met Ilse de Lange en andere liederen. Hoe mooi bepaalde opwekkingsnummers ook kunnen zijn, mensen die weinig in de kerk komen zegt het niks. Zodra dat soort liederen gezongen worden geeft dat hen het gevoel er niet bij te horen. En nu hoorden ze er van het begin tot het einde bij.”

ONDERSTEUNING Via www.top2000kerkdienst.nl kunnen geïnteresseerde gemeenten ondersteuning krijgen en is te zien waar de diensten gehouden worden. Ook kunnen alle bezoekers stemmen op hún favoriet uit de Top2000. Het resultaat is een top10 van de meest inspirerende nummers uit de Top2000.

pastors en jeugdleiders te ondersteunen. Volgens woordvoerder Rick van Elk voorziet de cursus in een behoefte. “Er speelt nogal veel in het leven van jongeren. Sommigen komen daar wel doorheen. Anderen hebben zorg nodig. Gemeenten willen zorgen voor jongeren en stellen pastorale teams samen. Wij krijgen steeds vaker de vraag van jeugdambtsdragers of we die ‘jeugdpastors’ kunnen toerusten.” De basiscursus jeugdpastoraat traint startende jeugdpastors en jeugdleiders in 3 avonden op de belangrijkste elementen van het pastorale werk. Aan bod komen onder meer de onderwerpen gespreksvoering, geloofsontwikkeling en achtergrondinformatie over pastorale thema’s als pesten en relaties. De eerste cursus start op 5 november in Veenendaal. De cursus

NEELTJE WAAGMEESTER

betrokken bij MijnKerk.nl en projectleider Top2000-kerkdiensten

kan op verzoek in elke gemeente worden georganiseerd. Informatie: www.hgjb.nl

Vrijzinnige kerstbundel Onder de titel ‘Onderdak: nu sijt wellekome’ brengt de Vereniging van Vrijzinnige Protestanten een kerstbundel uit. De bijdragen refereren aan de woorden ‘voor hen geen plaats’ die al eeuwenlang in het kerstverhaal klinken. Straatjuriste Caroline de Groot vertelt over recht doen aan mensen zonder dak boven hun hoofd. Klaas Douwes ‘kijkt met God mee’ door het dakraam van de hemel. Een boek met foto’s, spreuken en gedachten die te denken geven. Een oefening in het besef dat ‘open staan voor anderen en voor wat anders is’ een opgave blijft. Als het engelenkoor zingt ‘In mensen


› 9

Monastiek kerk-zijn: een weg om te gaan

GEMEENTE -

Wat kan de kerk van het klooster leren nu bestaande kerkvormen onder druk staan? Over die vraag wordt in februari een studiedag gehouden in Zwolle. Wat kan mensen in deze tijd uitdagen om als discipelen van Jezus Christus gestalte te geven aan het koninkrijk van God?

Het afgelopen jaar raakte ik over deze vragen in gesprek met ds. Robbert-Jan Perk en ds. Jos Douma. Alle drie hebben we, ieder op onze eigen manier, kennisgemaakt met de rijkdom van de kloostertraditie. We proberen deze vruchtbaar te maken voor de kerk. Het valt ons op dat daar steeds meer aandacht komt voor het goede dat uit de kloostertraditie is voortgekomen. Denk bijvoorbeeld aan de herontdekking van de ‘lectio divina’, aan de manier van ‘Bijbellezen met het hart’, aan het op retraite gaan in kloosters en retraitecentra als ‘zorg voor de eigen ziel’, aan de beoefening van het getijdengebed, aan de vorming van christelijke leefgemeenschappen, aan stiltevieringen en pelgrimstochten. Veel uit de monastieke traditie wordt in deze tijd opnieuw ontdekt.

NIEUWE MONNIKEN In onze ogen is de tijd rijp om oude en nieuwe monastieke vormen te

onderzoeken op hun waarde voor het kerk-zijn de 21ste eeuw. We worden daarbij geïnspireerd door een citaat van Bonhoeffer uit ‘Leven met elkander’, geschreven na het sluiten van het predikantenseminarie Finkenwalde door de nazi’s: “Het herstel van de kerk moet zeker komen van een nieuw soort monnikendom, dat met het oude slechts overeenkomt in zijn onvoorwaardelijkheid van een leven volgens de bergrede in navolging van Christus. Ik denk dat het tijd is hiervoor mensen bijeen te brengen.” In een post-christelijke samenleving, waarin iedereen zijn eigen multi-spirituele architect is, voldoen de antwoorden van de gemeenteopbouw- en vernieuwingsbeweging van de twintigste eeuw niet meer. Mensen zijn op zoek naar leefregels die weer een authentieke wijze van leven bevorderen. Het gaat om geloofspraktijken die oefening vragen, uitleg en toelichting, eigentijdse vormgeving en verwoor-

ding. Het verlangen hiernaar wordt in allerlei kerken zichtbaar.

PROGRAMMA Om hierbij aan te sluiten wordt in februari de inspiratiedag Monastiek: anders missionair!? gehouden. Een dag voor predikanten, voorgangers, kerkelijk werkers, pioniers en verder iedereen die de betekenis van de monastieke levenswijze voor kerk en samenleving wil verkennen. Inleiders zijn Nikolaas Sintobin sj, jezuïet en internetpastor, onder andere bekend van het EO-programma ‘Op zoek naar God’, en Roy Searle, baptistenpredikant en één van de stichters van de Northumbria Community in Engeland. Er zijn workshops over retraite, getijdengebed, lectio divina, (post) moderne devotie en christelijke leefgemeenschappen. Het programma wordt gedragen door het ritme van drie getijdengebeden, aan het begin, halverwege en aan het eind. Deze

BERICHTEN een welbehagen!’, dan willen die woorden nog steeds onderdak krijgen. De bundel is bedoeld voor iedereen die zich op een vrijzinnige manier wil laten inspireren. Gemeenten schenken de kerstbundel vaak als kerstgroet aan gemeenteleden of als attentie bij een (pastoraal) bezoek aan zieken en ouderen. Het boekje kost € 3,50 (exclusief portokosten), vanaf 20 ex. € 3,25 en vanaf 50 ex. € 2,95. Bestellen: VVP, tel. (030) 880 14 97, [email protected]

Week van gebed Het materiaal van de Week van gebed, die van 17-24 januari wordt gehouden, komt dit jaar uit Letland. Vanuit 1 Petrus 2: 9-10 (''Geroepen om de machtige daden van de Heer

10


te verkondigen”) is gekozen voor het thema: ‘Aan jou het woord’. Gemeenten die meedoen kunnen bij de Raad van Kerken terecht voor het boekje met de liturgie, posters en bidkaartjes. De liturgie reikt de verbeelding aan van zout. Men kan zelf kleine zoutzakjes maken, een schaal met zout neerzetten waarin men even de vingers doopt. Men kan ook zoutzakjes van 1 gram kopen bij de Raad. Voorbeelden staan op www.raadvankerken.nl, zie onder ‘Vieren’ > Week van Gebed 2016. Hier zijn ook materialen te vinden voor de kindernevendienst, kinderen en tieners. Bestellen kan per mail: via [email protected], tel. (033) 463 38 44. De Week van gebed wordt georganiseerd door de Raad van Kerken en MissieNederland. Afgelopen jaar

deden in Nederland circa 200.000 mensen mee.

Bonhoeffer stilte- en meditatietuin in Zdroje/Finkenwalde, de plek waar zijn seminarie in 1935-1937 was gevestigd.

gebeden worden ingevuld vanuit de Ignatiaanse traditie, vanuit de Keltisch-christelijke spiritualiteit en vanuit de traditie van Taizé.

EGBERT VAN DER STOUW

projectmedewerker Protestants Centrum voor Toerusting en Educatie

SKIN-kerken helpen vluchtelingen Samen Kerk in Nederland (SKIN), de landelijke vereniging van migrantenkerken en internationale kerken in Nederland, roept traditionele Nederlandse kerken die vluchtelingen helpen op om de migrantenkerken zoveel mogelijk bij dit werk te betrekken. Veel leden van migrantenkerken zijn zelf vluchtelingen geweest en bereikten ons land destijds berooid en soms getraumatiseerd. Ook christenen uit de huidige conflictgebieden in het Midden-Oosten en in Afrika stichtten in Nederland kerkelijke gemeenten, waarbij taal, cultuur en kerkelijke traditie bepalend werden voor hun identiteit. Met hun vermogen tot identificatie met de nieuwe migranten kunnen deze gemeenten belangrijke

INSPIRATIEDAG ZWOLLE Inspiratiedag Monastiek: anders missionair!?, donderdag 18 februari 2016. Plaats: Dominicanenklooster en Plantagekerk in Zwolle. Tijd: 9.30-16.30 uur. Informatie en aanmelding: www.monastiekandersmissionair.nl Organisatie: interkerkelijke initiatiefgroep, ondersteund door

rol vervullen. Bovendien liggen er volgens SKIN in het vluchtelingenwerk mooie kansen op samenwerking van migrantenkerken met de autochtone Nederlandse kerken. Organisaties als Missie Nederland, de Nederlandse Zendingsraad, Prisma en de Raad van Kerken in Nederland ondersteunen de oproep. Informatie: www.samenkerkinnederland.nl, e-mail: [email protected]

Lutherse geschiedenis Het jongste nummer van het Documentatieblad Lutherse Kerkgeschiedenis (nr. 43-2015) bevat biografische bijdragen over de lutherse predikanten J.L.F. de Meijere en W.M. Duijker, een in memoriam over oud-diacones W.L. Brouer van Hylckama Vlieg, een recentie over een boekje over het

het Protestants Centrum voor Toerusting en Educatie, Missionaire Gemeenteontwikkeling van de Unie van Baptistengemeenten, de Theologische Universiteit Kampen, het Groningsch Theologisch Studentendispuut Bonifatius en het programma Missionair Werk en Kerkgroei/pionieren van de Protestantse Kerk in Nederland.

Amsterdamse hofje Molenpage-Stichting, de onthulling van een plaquette in Apeldoorn voor ds. P.H. Borgers en A.C. Koot die in 1945 in gevangenschap te Neuengamme zijn omgekomen, en herinneringen van prof. dr. J.P. Boendermaker aan een tinnen servies te Harlingen en Eindhoven. Het blad verschijnt één keer per jaar en is te bestellen door het overmaken van € 4,50 naar rekeningnummer NL 45INGB0005779925, t.n.v. Th.A. Fafié inz. Documentatieblad Lutherse Kerkgeschiedenis te Haarlem, o.v.v. graag toezending nr. 43/2015.


11

KRONIEK


DIENSTGEHEIMEN



Is het zinvol de zegen te beamen? SYNODESELFIE

Vraag In sommige gemeenten is &het de geKERK THEOLOOG woonte na de zegen te zingen: ‘Amen, amen, amen, dat wij niet beschamen’, enzovoort. Dit lied doet voor mijn gevoel afbreuk aan de zegen. Wat spreekt ervóór of ertegen?


KRONIEK

KRONIEK

KRONIEK

KRONIEK


V

Antwoord Het lied heeft indertijd het liedboek uit 1973 bereikt via de bundel ‘119 DIENSTGEHEIMEN SYNODESELFIE KERKal & THEOLOOG MENSEN BIJBELTEKSTEN TAIZÉ ADVERTENTIES Gezangen’. Het werd gauw een veel gezongen lied. Toen de behoef- COLLECTEN te ontstond responsies te zingen is dankbaar gebruik gemaakt van dit couplet. In het nieuwe liedboek DIENSTGEHEIMEN SYNODESELFIE KERK & THEOLOOG COLLECTEN BIJBELTEKSTEN TAIZÉ ADVERTENTIES (2013) is het als nr. 415 opgenomen MENSEN in de rubriek ‘Afsluiting’ en opmerkemoralistische opdracht tot goeddoen. lijk genoeg niet in de rubriek ‘Zending Numeri 6: 24-26, ooit de ‘specialité Die opdracht hoort eerder bij de der Reformatie’ genoemd. en zegen’. ‘wegzending’ die voorafgaat aan De zegen is meer dan een bede of een wens. Het weerspiegelt het ADVERTENTIES de zegen: ‘zending uit de dienst’ en In het oude Israël was geen afsluiting DIENSTGEHEIMEN SYNODESELFIE KERK & THEOLOOG COLLECTEN MENSEN moment van hetTAIZÉ ondergaan en ‘zending de wereld in’. Ook kan het van een bijeenkomst denkbaar zonder heilige BIJBELTEKSTEN betreffende lied als te nadrukkelijk of ontvangen van de goddelijke draagdat die gevolgd werd door een zegen. zelfs ongepast ervaren worden door kracht voor onderweg. In de eerste eeuwen van de Kerk einte verstaan: wij, de gezegenden, die digden kerkdiensten echter enkel met niet beschamen. Het beamen van de zegen met het de wegzending ‘Ite, missa est’. De Het is liturgisch zinvol de zegen derde couplet van lied 415 met de Reformatie koos voor de toevoegenDIENSTGEHEIMEN SYNODESELFIE KERK & THEOLOOG COLLECTEN MENSEN BIJBELTEKSTEN TAIZÉ gezamenlijk te beamen. Zing! (zie woorden ‘dat wij niet beschamen de beëindiging van de dienst met de ADVERTENTIES liedboek 431a-c) Maar het is minder Jezus Christus onze Heer’, kan inderzegen, waarmee het bijbelse patroon gepast de zegen van commentaar te daad vreemd overkomen. Hierdoor gevolgd werd. Zowel Luther, Zwingli, voorzien. Gegeven is gegeven. Het zou de zegen mogelijk misverstaan Bucer als Calvijn hadden een voorAmen volstaat. kunnen worden of verengd tot een keur voor de Aäronitische zegen uit

Heeft u een vraag over de eredienst? Stel deze via [email protected]

BERICHTEN

Investeren in dertigers Dertigers zijn in veel gemeenten onzichtbaar geworden. Hoe krijg je ze weer in beeld? Ds. Margje Kuiper beschreef een aantal praktische tips voor predikanten, kerkenraadsleden en anderen. De auteur werkte jarenlang met dertigers in onder meer Rotterdam en Bunnik. Zij stelt dat de kerk dertigers gericht moet opzoeken. Vaak blijken kerk en geloof relevant te zijn voor hun situatie en hebben zij de kerk veel te bieden. In korte hoofdstukjes schrijft Kuiper over kennismaken, aandacht geven aan huwelijk, geboorte en verdrietmomenten, het stimuleren van onderling contact, en over communi-

12


catie en social media. Verder aandacht voor activiteiten rond Bijbel en spiritualiteit, ouderschap en leven met verlies. Een apart hoofdstuk gaat over dertigers tijdens de kerkdienst. In de laatste hoofdstukken laat zij zien hoe je als kerk ook betrokkenheid kunt vragen aan dertigers en hoe in de gemeente dwarsverbindingen met andere leeftijdsgroepen tot stand kunnen komen. Margje Kuiper, Aandacht voor 30-ers. Handvatten voor voorgangers, kerkenraadsleden en anderen die namens de kerk aandacht geven aan dertigers in de gemeente. Uitg. Narratio, 76 pagina, € 8,-, ISBN 978 90 5263 890 4.

WILLEM TIMMERMAN

secretaris van de werkgroep eredienst

B



SYNODESELFIE

Wie zijn die mensen die namens de twee miljoen leden van de Protestantse Kerk KRONIEK DIENSTGEHEIMEN SYNODESELFIE deel uitmaken van de synode? Waarom besteden ze minstens vier dagen per jaar & THEOLOOG aan vergaderen over het beleid van de Protestantse Kerk? In deze rubriekKERK vertellen ze daarover. Deze maand: ouderling Greetje Bredenhoff-van Uffelen, afgevaardigde van de classis Meppel.

‘Accepteren, loslaten, vooruitzien’




COLLECTEN



MENSEN

HOE IS HET OM SYNODELID TE ZIJN? “In de Protestantse Gemeente te Havelte, waartoe ik behoor, is veel mogelijk. De gemeente onderneemt ook veel. In het landelijk beleid vind ik dat minder terug. Naar mijn idee is de niet-orthodoxe vleugel van onze kerk inschikkelijker tegenover het orthodoxe deel dan andersom. Zelf vind ik de pluriformiteit van de Protestantse Kerk van groot belang. Dat betekent dat er binnen de kerk vele vormen van geloofsbeleving mogelijk zijn, die we naast elkaar dienen te respecteren. Dat is niet hetzelfde als het delen van ieders opvattingen. De goede voorbereiding en de strakke leiding van de synodevergadering zorgt ervoor dat je als synodelid goed kunt werken. Tot nu toe maakte ik één gezamenlijke viering van het Heilig Avondmaal mee. Ontroerend. Ondanks discussies en, soms felle, tegenstellingen overdag, kunnen we gezamenlijk het avondmaal vieren. Dat past in mijn idee van een in principe ongedeelde kerk.”

MET WELKE STROMING IN DE PROTESTANTSE KERK VOELT U ZICH VERWANT? “Mijn ouders waren hervormd, mijn ouderlijk huis was een warm nest. Al sinds mijn tienerjaren heb ik er moeite mee om mezelf in een hokje te stoppen, alsof je niet in een ander hokje mag kijken. Door het wonen in het buitenland en het leiden van veel reizen in diverse delen van de wereld heb ik kennis kunnen nemen van andere culturen en religies. Dat opende mij de ogen voor de vele manieren waarop je de Eeuwige kunt zien.”

WAT ONTROERT U IN DE KERK? “In de kerk, in een kerkgebouw of in KRONIEK DIENSTGEHEIMEN SYNODESELFIE KERK & THEOLOOG andere vorm, vind ik mensen die meer zijn dan zichzelf, doordat zij samen vorm geven aan geloofsbeleving, ongeacht achtergrond of bekend zijn met het geloof. De Bijbel is het gezamenlijke vertrekpunt, waarin je troost, KRONIEK DIENSTGEHEIMEN SYNODESELFIE KERK & THEOLOOG kracht, hoop en vreugde vindt.”

COLLECTEN MENSEN

ADVERTENTIES


COLLECTEN MENSEN BIJBELTEKSTEN TAIZÉ

ADVERTENTIES

WIE IS GOD VOOR U? “Een trouwe Vader, altijd aanwezig. Als ik Hem mis of twijfel, mag ik de hoop hebben dat Hij mij draagt. Een bron in mijn zoektocht in het leven en in het zoeken naar de duiding van de verhalen uit de Bijbel in ons huidig tijdsgewricht. God is geloof, hoop en liefde. Deze woorden klinken misschien als traditionele one-liners, maar zo ervaar ik het.”

WAT BETEKENT BIDDEN VOOR U? “Bidden is bovenal danken. Ik denk aan de inhoud van alle coupletten van het ogenschijnlijk eenvoudige lied ‘Dank u voor deze nieuwe morgen’. Bidden is vragen om ontferming over de nood dichtbij en veraf. Bidden is stilte, er zijn niet altijd woorden nodig.”

WAT MAG MEER AANDACHT KRIJGEN IN DE KERK? “Het verouderde beeld dat velen voor ogen staat als er wordt gesproken over kerk en geloof, zou meer weerlegd moeten worden. Naar mijn overtuiging zijn veel mensen, ook tussen de 20 en 50 jaar, op zoek naar verdieping in het geloof. De kerk kan ook voor hen een plaats zijn voor persoonlijke groei en ontwikkeling. Ze zou dan wel veel meer aansluiting

moeten vinden met hun belevingswereld, onder meer door de sociale media beter te benutten. De kerk zou ook meer kunnen laten horen dat de grote vraagstukken van deze tijd onderwerp zijn in het geloofsleven. Dr. Plaisier heeft op de website van de Protestantse Kerk gloedvol geschreven over het vluchtelingenvraagstuk. Dat sprak me zeer aan, dat zou breder moeten worden uitgedragen.”

WAT IS DE GROOTSTE UITDAGING VAN DE SYNODE IN DEZE TIJD? “In drie woorden: accepteren, loslaten, vooruitzien. Accepteren dat de kerk een andere plaats in de samenleving heeft gekregen. Verouderde manieren en organisatie loslaten en nieuwe wegen zoeken. Dit in het vertrouwen dat God niet loslaat wat zijn hand begon.” JAN KAS freelance journalist


13

GENERALE COLLEGES -

De landelijke Protestantse Kerk kent een aantal colleges die helpen om het kerkelijk samenleven te ondersteunen. Zij bestaan uit deskundige vrijwilligers en dienen de kerk door werkbare regelingen te ontwerpen, te peilen hoe het gaat in de gemeenten of te bemiddelen bij vastgelopen situaties. Kerkinformatie vraagt hen wat ze doen en hoe ze het doen. Deze maand: het generaal college voor het opzicht.

‘Om het welzijn van persoon, gemeente en kerk’ Naderhand informeert hij wel eens hoe het met een gemeente of een ambtsdrager gaat. Voorzitter Auke Steensma van het generaal college voor het opzicht: “Vaak hoor ik dan dat het niet in het honderd is gelopen, dat er een nieuwe situatie is ontstaan, dat er weer toekomst is. Daar gaat het ons ook om: het welzijn van personen en gemeenten.”

De acht regionale colleges en het generaal college voor het opzicht van de Protestantse Kerk in Nederland behandelen klachten over gedragingen en uitlatingen van ambtsdragers en functionarissen (een koster, een organist). “Een wond moet je niet laten etteren”, zegt secretaris mr. Ad Rigters. “Als er niet wordt gehandeld zoals het in de kerk van Christus hoort toe te gaan, moet dat niet in de roddelsfeer blijven hangen. We zoeken een kwestie goed uit en doen er een uitspraak over. De behandeling is erop gericht dat een gemeente of personen beter verder kunnen gaan.”

ONAFHANKELIJK In eerste aanleg neemt een regionaal college voor het opzicht een klacht in

behandeling. Betrokkenen kunnen na een uitspraak in beroep gaan bij het generaal college. Elk college telt vijf leden en een adviserend lid (jurist). In zaken van misbruik van pastorale relaties wordt een college uitgebreid met twee deskundigen. De gewone leden van de colleges worden door de synode benoemd uit de dienstdoende predikanten en ouderlingen, voor een termijn van ten hoogste tien jaar. De colleges voor het opzicht zijn onafhankelijke rechtsprekende organen. Hun besluiten zijn in het raam van het kerkrecht bindend. Richtinggevend voor de behandeling en de beslissingen zijn de kerkorde, de ordinanties en de generale regeling voor de kerkelijke rechtspraak. Rigters: “Daarbij komen nog diverse protocollen en de beroepscode

en gedragsregels voor predikanten en kerkelijk werkers. De leden en deskundigen baseren zich bovendien op hun ervaring als ambtsdrager van de kerk of als deskundige in misbruiksituaties.”

TOEDRACHT VASTSTELLEN In elke zaak probeert een college eerst met de grootst mogelijke zekerheid de feitelijke toedracht vast te stellen. Na kennisneming van de schriftelijke stukken volgt, behalve in zeldzame uitzonderingen, altijd een mondelinge behandeling; de betrokkenen en zo nodig getuigen worden gehoord. Vervolgens worden de bekritiseerde gedragingen en uitlatingen getoetst aan de kerkordelijke normen. Als die geschonden blijken te zijn, wordt beoordeeld of een kerkelijke tuchtmaatregel op zijn plaats is. Een ‘vermaning’ is de lichtste vorm. “Als je die goed formuleert en goed toepast, heeft het veel weg van een gekwalificeerd pastoraal gesprek”, aldus mr. Rigters. “Een vermaning is een corrigerende tik, die je uitdeelt zodat het vervolg voor een persoon of een gemeente weer in goede banen komt. Het gaat niet om vergelding, zoals in het strafrecht. Soms is een iets scherpere tik nodig, een terechtwijzing. Of een schorsing voor een beperkte periode. Of zelfs schorsing voor onbepaalde tijd. De gedragingen kunnen zodanig afkeurenswaardig zijn dat we nog een stap verder gaan: ontzetting uit het ambt. Dat is echter sinds de kerkvereniging in 2004 gelukkig weinig voorgekomen.”

HARDVOCHTIG?

Drs. A. Steensma (voorzitter) en mr. A. Rigters (secretaris).

14


Ook bezwaren tegen de benoeming van een ambtsdrager kunnen bij een college op tafel komen, als een kerkenraad er niet uitkomt. Rigters: “Een klacht kan nogal eens iets hebben van een persoonlijke vete. Iemand treedt bijvoorbeeld in het zakenleven wat te hardvochtig op en een benadeeld gemeentelid ziet hem of haar liever niet als ouderling. Zo’n bezwaar wordt niet snel

Van links naar rechts: ds. K.W. Broos, ds. J. Deenik-Moolhuizen, mr. A.E. Patijn, ds. B.J.J. Boter, drs. A. Steensma, mr. P. van den Boogaart, mr. R.T. Steinvoort-de Groot, mr. ir. J.H.F. de Vries, D. Haze, mr. A. Rigters.

toegewezen, want de kerkenraad vindt de man of vrouw al wel geschikt. Soms kunnen er wel zoveel bezwaren rondom een persoon zijn, dat hij of zij niet meer geloofwaardig is en onvoldoende vertrouwen in de gemeente heeft. Zo’n zaak hebben we de laatste jaren niet meer gehad. Het kan ook zijn dat een persoon al eerder in de kerkenraad zat en toen een beleid voorstond waarmee de indiener van de klacht het niet eens is. Ook zo’n bezwaar kan moeilijk gegrond worden verklaard. De kerkenraad heeft die persoon nu juist aanvaard…”

VEERTIEN UITSPRAKEN IN 2014 De acht regionale colleges hebben vorig jaar in totaal in 14 zaken een uitspraak gedaan. Daarnaast behandelden zij drie bezwaren tegen de bevestiging van een ambtsdrager. In alle drie gevallen werd de klacht niet gegrond bevonden waarna bevestiging of verbintenis van betrokkenen kon plaatshebben. Onder de zaken die nieuw bij de regionale colleges werden aangebracht waren vier zaken van seksueel misbruik van een pastorale verhouding. In één geval hadden de gebeurtenissen 30 tot 35 jaar daarvoor plaats. In twee zaken werd een schorsing voor onbepaalde tijd met losmaking van

HEELHEID VAN DE KERK Steensma en Rigters beseffen maar al te goed dat hun college een kerkelijk orgaan is. “We zijn kerk met elkaar. Voor het welzijn van mensen en gemeenten is het in bepaalde gevallen noodzakelijk dat er tucht plaatsheeft”, aldus Steensma. “Puur zakelijk handelen we niet. We blijven de mens zien met zijn tekorten, fouten én mogelijkheden. Onze maatregel moet de toekomst openhouden, ook in het geloof. We wijzen mensen niet af, we willen hen erbij houden.” Met een medisch tucht-

de gemeente uitgesproken. In één zaak werd een vermaning uitgesproken met oplegging van supervisie. In een andere zaak werd de behandeling uitgesteld. De andere bezwaren die bij de colleges werden ingediend waren heel verschillend. Het ging onder meer om het gevoelige terrein van het ambtsgeheim, het niet-legitiem gebruik van citaten in preken en de wijze van optreden in het pastoraat of tegenover gemeenteleden. Vorig jaar zijn er geen bezwaren tegen diakenen ingediend. Het generaal college nam in elf zaken een beslissing. In een twaalfde zaak bereikten de betrokkenen

college zijn de kerkelijke generale colleges daarom niet helemaal te vergelijken, aldus Rigters. “In de medische wereld is de instandhouding van de kwaliteit van de medische stand het doel. Ons gaat het niet alleen om de standaard van de ambtsdragers, ook om de heelheid van de kerk.”

JAN KAS

freelance journalist

tijdens de zitting een schikking zodat er geen eindbeslissing nodig was. Zes gevallen hadden betrekking op misbruik van pastorale relaties. Daarvan werd in twee gevallen om opheffing van de eerder genomen maatregel van ontzetting uit het ambt verzocht. In beide gevallen is het verzoek afgewezen. In één geval werd de eerder uitgesproken opheffing van de ontzetting uit het ambt herroepen. In de andere zaken van seksueel misbruik zijn de genomen besluiten tot ontzetting uit het ambt respectievelijk tot schorsing voor onbepaalde tijd bevestigd. Eén zaak is terugverwezen naar het regionale college.


15

Internetnieuwtjes

Een website voor uw gemeente: Te moeilijk? Te duur? Niet haalbaar? Kijk eens op www.protestantsekerk.net!

FAN WORDEN VAN DE PROTESTANTSE KERK?

www.facebook.com/ ProtestantseKerkinNederland Het opgeheven vingertje van dominees, het landelijk missionair festival, foto’s van de gevel van Nieuw Hydepark, een uitzending van de KRO-NCRV met Arjan Plaisier, een bericht van de NOS over een pop-up winkel van de Protestantse Gemeente Assen, een gebed voor de synode, acties voor vluchtelingen… Het komt allemaal voorbij in de tijdlijn van de facebookpagina van de Protestantse Kerk in Nederland. Ook de nieuwe kerstcommercial zal daar als eerste gedeeld worden. De Protestantse Kerk in Nederland is al een paar jaar aanwezig op facebook, maar heeft slechts 2800 fans. Dat is weinig. Uit onderzoek (Ruigrok – What’s happening online?) blijkt namelijk dat driekwart van de Nederlanders een actieve gebruiker van Facebook is. Dat zou betekenen dat van de 2 miljoen leden van de Protestantse Kerk ongeveer 1,5 miljoen actief gebruik maken van Facebook. Het argument dat ouderen geen gebruik maken van social media gaat volgens datzelfde onderzoek niet op. Van de 65+-ers is 66% actief op

facebook. Van de mensen die jonger zijn dan 65 jaar is dat 79%. De webredactie van de dienstenorganisatie is benieuwd waar alle protestantse fans op facebook rondzwerven. Benieuwd naar nieuws van de Protestantse Kerk en haar gemeenten? Straks als eerste de kerstcommercial zien? Ga naar www.facebook.com/ProtestantseKerkinNederland/ en like deze pagina.

KERST IN SAUERLAND

KERK EN ZORG

› www.zondaginsauerland.nl

› www.leliezorggroep.nl/symposia

Veel Nederlanders verblijven rond Kerst en jaarwisseling in het Sauerland. Nederlandse kerkdiensten worden daar gehouden in Hallenberg, Medebach en Winterberg. Voorganger: ds. P.E.G. Wiekeraad. Diensten: donderdag 24 december 17.30 uur: Winterberg, Evangelische Kirche, Am alten Garten 4. Vrijdag 25 december 11.30 uur: Medebach, Evangelische Kirche, Oberstraße 21. Donderdag 31 december 15.30 uur: Medebach, Evangelische Kirche, Oberstraße 21. Informatie: J.N. Matze, [email protected]

De Lelie zorggroep organiseert op 3 december in Ede een symposium voor mensen die vanuit hun (kerkelijke) werk - of als vrijwilliger - met de professionele zorg (willen) samenwerken: de kerk als zorgondernemer. Sprekers zijn onder meer initiatiefnemers van lokale projecten op het gebied van samenwerking tussen kerk, vrijwilligers en zorgorganisaties. Met mooie voorbeelden over hoe het kan. Programma en aanmelden kan via de site.

KINDEREN IN DE KNEL

KERKDIENST GEMIST APP

› www.kerkinactie.nl/vieren

Wie tijdens de kerkdienst thema’s als vluchtelingen, duurzaamheid, kinderen in de knel, noodhulp of versterk de kerk wil belichten, kan terecht in de nieuwe brochure Samen vieren. Daarin staan praktische tips voor het organiseren van zo'n dienst. Eén van de vijf vieringen die uitgelicht zijn, gaat over het thema Kinderen in de knel. Behalve op de website is de brochure ook gratis te bestellen via www.webwinkel.pkn.nl

16


De Kerkdienst Gemist app voor mobiele telefoon of tablet is nu beschikbaar. Thuis op de bank een kerkdienst bekijken of in de auto op je mobiele telefoon de preek van afgelopen zondag terugluisteren: het is nu mogelijk met de mobiele app voor Android en iOS. Wie hem wil uitproberen: zoek in de Play/App Store naar "Kerkdienst Gemist" en installeer de Kerkdienst Gemist app.

KERST -

KERSTEVENEMENT IN HEUSDEN

‘Mensen ontmoeten en inspireren, dan komt de rest vanzelf’ Het evenement 'Wat bezielt Heusden?' vorig jaar september was zo’n succes, dat besloten werd tot een kersteditie dit jaar. De Hervormde Gemeente Heusden slaat met dit soort evenementen een nieuwe weg in. Peter van Harten: “Het draait om mensen ontmoeten, inspireren, contact maken. Dat is het startpunt.”

Het evenement ‘Wat bezielt Heusden?’ trok in september 2014 vier keer zo veel deelnemers als waarop gehoopt werd: bijna tweeduizend mensen streken neer in de haven van het kleine vestingstadje voor deze buitengewone kerkdienst waarin het draaide om het vinden van het licht van Kerst. Nevendoel was geld bijeenbrengen voor de Voedselbank, en dat bracht bijna vijftienduizend euro op. Het kerstevent dit jaar valt samen met het candlelight shoppen van de ondernemersvereniging. Peter van Harten: “Daar komen al veel mensen op af. Door samenwerken kunnen we elkaar versterken. Deze keer wordt geld bij elkaar gebracht voor de stichting Leergeld die kinderen helpt die geen geld hebben voor bijvoorbeeld sport en muziekles.”

COMMUNITY-BUILDING Peter van Harten is voorzitter van de Open Deur Dienstcommissie van de hervormde gemeente. “Na twaalfenhalf jaar Open Deurdien-

sten zaten we een beetje op dood spoor en besloten we de koers te verleggen. In plaats van de mensen in de kerk te willen halen, besloten we zelf naar buiten te gaan om contacten te leggen. Als we mensen ontmoeten en inspireren, dan komt de rest vanzelf. We willen ermee laten zien dat de kerk niet achter gesloten deuren plaatsvindt en iedereen iets te bieden heeft. Door samen te werken met bijvoorbeeld de ondernemersvereniging kunnen we meer bereiken dan alleen. Nu is Heusden een mooi authentiek vestingstadje, maar je kunt dit overal doen. Sinds het vorige evenement wordt enorm positief over de kerk gesproken, dat doet heel goed. Ook de burgemeester vindt het geweldig wat we als kerk doen. Hij ziet het als community-building, iets waar hij zich sterk voor maakt en de bewoners om initiatieven daarin vraagt. Organisaties hier in Heusden bedenken nu soms uit zichzelf dat ze de kerk ergens bij moeten betrekken. Zo doen we tegenwoordig mee in

HET KERSTEVENT De kersteditie van ‘Wat bezielt Heusden?’ vindt plaats op 18 december om 19.00 uur op de Vismarkt in Heusden. Het wordt een eigentijdse vertolking van het kerstevangelie. De zandtovenaar, koren en solisten werken mee. Het eindigt met een lichtroute door het stadje naar de kerk waar belangstellenden een kaarsje op kunnen steken en een gesprek aangaan als ze dat wensen. Meer informatie op www.watbezieltheusden.nl.

een overleg over activiteiten in de vesting.”Binnen de hervormde gemeente moesten sommige mensen wel wennen aan de aanpak: moet het zo groots? Een enkeling zou het graag allemaal wat meer ingetogen zien. Peter: “Het heeft een beleidsmatige discussie losgemaakt: we willen als kerk naar buiten treden maar zonder de kernwaarden los te maken. De meerderheid is enthousiast. Het evenement was ook opbouwend voor de gemeente zelf: veel gemeenteleden waren en zijn actief, ook in de kleinere activiteiten. Ons ideaal is om eens in de anderhalf jaar iets groots aan te pakken. Of dat lukt moet blijken. Daarnaast organiseren we drie keer per jaar een kleinere activiteit, zoals het vestingontbijt. Dat is net zo waardevol.”

JANET VAN DIJK

communicatieadviseur in de Protestantse Kerk De vlucht naar Egypte, gestrooid door zandtovenaar Gert van der Vijver, die ook zal meewerken aan de eigentijdse vertolking van Kerst in Heusden.


17

BIJBEL -

ECHTE EN TOEGESCHREVEN BRIEVEN

Tussen Paulus en ‘Paulus’ De apostel Paulus is weer helemaal actueel. Althans in de filosofie die hem als universalist binnenhaalt. En in het Jodendom dat hem begroet als een bereisde farizeeër. In de kerk echter wordt hij nogal eens overgeslagen, vooral op grond van vooroordelen: dat hij dogmatisch zou zijn, vrouwonvriendelijk, een scherpslijper en een drammer. Paulus was inderdaad lange tijd minder toegankelijk. Van de oude Nieuwe Vertaling (1951) van het Nederlands Bijbelgenootschap werden de brief aan de Romeinen en de eerste brief aan de Korintiërs al in de jaren dertig

ter beproeving beschikbaar gesteld. Vooroorlogse taal. Lange zinnen. Ingewikkelde constructies. Maar dat bezwaar is met de vele huidige vertalingen weggenomen. Niettemin wordt in de eredienst van

de Protestantse Kerk in Nederland de stem van Paulus zelden gehoord. Het Dienstboek heeft zijn brieven op de ‘gewone’ zondagen in de groene tijd zelfs geschrapt. Daarmee is Nederland een vreemde eend in de protestantse bijt geworden. Mogelijk wordt Paulus overgeslagen omdat hij geen verhalen schreef. De hedendaagse protestantse eredienst zet vooral in op vertelbaarheid. Misschien is hij gewoon een stem teveel. Er is ’s zondags in de dienst al genoeg te doen. De orde van dienst in menige protestantse gemeente is prozaïsch als de agenda van een aandeelhoudersvergadering. Vierende vormen met een meervoudige schriftlezing waartoe het nieuwe Liedboek zoveel aanzetten geeft, worden nog nauwelijks geëxploreerd. Dominees zijn er ook niet voor opgeleid.

GEBOREN UIT EEN VROUW

Paulus schrijft. Afbeelding uit een vroeg negende-eeuws manuscript van de brieven van Paulus, toegeschreven aan Wolfcoz, schrijver van het klooster van Sankt Gallen. De inscriptie luidt: S(AN)C(TU)S PAULUS sedet hic scripsit (De heilige Paulus zit hier en schrijft).

18


Of zou zijn impopulariteit aan Paulus zelf liggen? Hij was niet protestant, hoewel de brief aan de Romeinen vaak met die vooringenomenheid gelezen is. Hij was een Hellenistische Jood, een christen van het eerste uur. De aanduiding ‘christen’ is waarschijnlijk door hemzelf gesmeed. Zijn ‘echte’ brieven dateren van tientallen jaren voor de evangeliën. Met Kerstmis beklemtoont hij dat Christus ons in alle dingen gelijk geworden is: ‘Toen de tijd gekomen was zond God zijn Zoon, geboren uit een vrouw en onderworpen aan de wet, maar gezonden om ons vrij te kopen van de wet opdat wij zijn kinderen zouden worden’ (Galaten 4: 4-5). Maar van Betlehems stal met kribbe en al heeft hij nog geen weet. Met Pasen jubelt Paulus dat God zijn Christus uit de doden heeft opgewekt. Maar van het lege graf is nog geen sprake. Het is eerder in termen

van Ovidius met diens Metamorfosen dat Paulus het evangelie van de Levende verkondigt: “Wat in vergankelijke vorm wordt gezaaid, wordt in onvergankelijke vorm opgewekt, wat onaanzienlijk en zwak is wanneer het wordt gezaaid, wordt met schittering en kracht opgewekt. Er wordt een aards lichaam gezaaid, maar een geestelijk lichaam opgewekt” (1 Korintiërs 15: 42-44). Zou dat de moeite zijn die de kerk met hem heeft? Paulus vertegenwoordigt onbekende oorsprongen van het christendom die achter de evangeliën teruggaan. Hij onttrekt zich aan de beeldtaal van de lieve christenheid.

GELEGENHEIDSBRIEVEN Het lijkt alsof hij zich uitdrukt in termen van een belegen leerstelligheid en indoctrinatie. ‘Paulus is zo zwaar’, luidt het vooroordeel, ‘met al die zonde en dat bloed’. Dat is voor velen reden om met een grote boog om hem heen te lopen. Wat hem parten speelde, is dat hij veelvuldig is geciteerd. Hij werd de zegsman van een orthodoxie die hijzelf nooit gekend heeft. Aan Paulus werd een algemeen leergezag toegekend dat hem als beweeglijk denker in het geheel niet paste. Zijn gelegenheidsbrieven werden Heilige Schrift. Men beriep zich alom op ‘dé apostel’, maar hij werd niet begrepen.

ZEVEN EN ZES In de Bijbelwetenschap bestaat een brede consensus ten aanzien van de brieven van Paulus. Van zeven brieven wordt aangenomen dat ze door hemzelf geschreven zijn, althans gedicteerd: 1 Tessalonicenzen, Galaten, de Korintërsbrieven, Romeinen, Filippenzen en Filemon. Van zes andere brieven blijkt dat ze pas een of twee generaties na Paulus tot stand zijn gekomen. Als pseudepigrafen, dat wil zeggen: het zijn toegeschreven brieven. Namelijk: Kolossenzen, Efeziërs, 2 Tessalonicenzen, de Timoteüsbrieven en Titus. Sommige van deze brieven reageren op Paulus. Bijvoorbeeld: 2 Tessalonicenzen gaat in op 1 Tessalonicenzen. Andere reageren op elkaar: de brief aan de Efeziërs is een commentaar op de brief aan de Kolossenzen. Onlangs verschenen twee boekjes van Vlaamse en Nederlandse exegeten, katholiek en protestant, waarin de Paulijnse brieven uit de doeken

worden gedaan voor een breed publiek. Het eerste deel, Paulus zelf (2014), behandelt de zeven echte brieven. Het tweede deel, In naam van Paulus (2015), verduidelijkt het Paulusbeeld in de Handelingen van de apostelen en bespreekt de zes hem toegeschreven brieven. Om een indruk te geven citeer ik enkele zinnen uit In naam van Paulus waar prof. dr. Annette Merz, hoogleraar aan de Protestantse Theologische Universiteit, de eerste brief aan Timoteüs typeert: “Conformiteit aan de door overheid en elite gekoesterde normen en waarden moet het nieuwe geloof kenmerken, de tegenculturele dynamiek van de beginjaren van de Jezusbeweging heeft hier geen plek meer.” “Autoriteitsfuncties in de gemeente worden aan maatschappelijke reputatie gekoppeld en zijn net als publieke ambten in de samenleving aan het mannelijke geslacht voorbehouden. Deze door de auteur van 1 Timoteüs in de naam van Paulus bepleitte patriarchalisering van het ambt is een nieuwe ontwikkeling die op gespannen voet staat met principes en praktijken die wij in de authentieke brieven van Paulus tegenkomen, waar vrouwelijk leiderschap als vanzelfsprekend verondersteld wordt.”

Paulus, met baard, kalend. Fresco in de Grot van de Zevenslapers (Efeze, vijfde/zesde eeuw).

De verschillen tussen Paulus zelf en de hem toegeschreven brieven zijn soms pijnlijk groot.

DS. KLAAS TOUWEN

voorzitter van de Werkgroep Oecumenisch Leesrooster van de Raad van Kerken in Nederland en redactiesecretaris van Tijdschrift voor Verkondiging

INTERNETTIJDSCHRIFT VOOR VERKONDIGING Paulus zelf en In naam van Paulus zijn uitgaven van Skandalon in samenwerking met Tijdschrift voor Verkondiging. Met deze boeken wil Tijdschrift voor Verkondiging zich namelijk in de schijnwerpers plaatsen als een oud en eerbiedwaardig tijdschrift dat de 88e jaargang ingaat, maar dat niettemin geheel gratis is. Het is het eerste theologische

tijdschrift voor een breed publiek: voorgangers, bijbelstudiekringen en liturgiegroepen, dat niet meer op papier verschijnt maar downloadbaar is als internettijdschrift. Zie: www.tijdschriftvoorverkondiging.org De redactie is oecumenisch en academisch, zoals de auteurs van deze beide Paulusboeken. Tijdschrift voor Verkondiging wordt bekostigd door de Franciscanen van Vlaanderen en Nederland.


19

KERST -

KERST OP DE MARKT 2015

‘Kerk moet zijn waar de mensen zijn’ In de dagen vlak voor Kerst vindt in vier steden in Noord-Holland een groot kerstevenement plaats. Het kerstevangelie wordt verbeeld door muziek, koorzang en korte theaterscènes. Dit jaar doet ook Amsterdam mee. Kerkelijke gemeenten laten enthousiast zien dat ze gericht zijn op hun omgeving. Dominee Rob Visser heeft er als stadspredikant van Amsterdam in overleg met coördinator Burret Olde voor gezorgd dat ‘Kerst op de markt’ dit jaar ook in zijn stad plaatsvindt, en wel op een centrale locatie, de Nieuwmarkt. “Hiermee willen we de stad laten zien dat we als kerk zijn waar de mensen zijn. Ze hoeven niet naar ons toe te komen, we zoeken hen op. Met theater, zang en muziek willen we mensen aan het denken zetten.” Een eigentijdse vertolking van het kerstevangelie is volgens Visser noodzakelijk. “De tijd van het gesproken woord is voorbij, ook in de kerk. Ik preek met liefde, maar de verkondiging als monoloog heeft haar langste tijd gehad – mensen willen het vaak niet meer aanhoren. Maar we geven de moed natuurlijk niet op. We zoeken naar nieuwe vormen hoe we mensen van buiten kunnen raken door het verhaal van binnen.” Het kerstevenement is honderd procent missionair, vindt Visser, maar dat neemt niet weg dat hij het graag ook een diaconale invulling wil geven. “Het diaconaat is de belangrijkste taak van de kerk. Er gebeurt in Amsterdam heel veel aan diaconaat, maar het straalt niet af op de kerk. En dat is jammer! Samen met de plaatselijke diaconie wil ik daarom projecten opzetten die een kerkelijke uitstraling hebben, zodat men weet dat deze projecten namens de Diaconie van de Protestantse Kerk Amsterdam opgezet zijn. Hiermee kunnen we de kerk zichtbaar maken.” Over de diaconale invulling wordt op het moment van schrijven nog nagedacht. Vast staat wel dat het daklozenkoor ‘de Straatklinkers’ en HVO Querido, de grootste hulporganisatie in Amsterdam voor opvang, woonbegeleiding en dag-

20


‘Maria’ op de markt in Apeldoorn

activiteiten, meedoen aan het kerstevenement.

DATA EN PLAATSEN EIGENTIJDS Burret Olde is binnen de Protestantse Kerk de coördinator van ‘Kerst op de markt’ dat twee jaar geleden in zes steden georganiseerd werd. Hij werd er enorm enthousiast van. “In de organisatie heb ik mensen ontmoet die het kerstevangelie wilden delen met anderen en op zoek waren naar een eigentijdse manier. Muziek en theater zijn daarvoor prachtige middelen." Gert Dammer, net als twee jaar geleden projectleider van ‘Kerst op het plein’ in Heemskerk: “Het evenement is een voorbeeld van een naar buiten tredende kerk die de waarden van Kerst over het voetlicht brengt. Het past heel goed bij de wens van onze protestantse gemeente om in contact te komen met mensen voor wie 'geloven' misschien meer vragen oproept dan antwoorden geeft, en met mensen die op zondag heel andere dingen doen dan naar de kerk gaan.”

• 18 december in Amsterdam, 19.15 uur, Nieuwmarkt • 19 december in Heemskerk, 19.45 uur, Burgemeester Nielenplein • 23 december in Enkhuizen, 19.45 uur, Zuiderplein • 24 december in Purmerend, 19.45 uur, Koemarkt De Protestantse Kerk ondersteunt deze lokale gemeenten. Met dit project wil ze lokale kerken stimuleren op hoogtijdagen als Kerst naar buiten te treden. Denkt uw gemeente hier ook over? Kijk voor meer informatie op www.protestantsekerk.nl/kerstopdemarkt.

JANET VAN DIJK

communicatieadviseur in de Protestantse Kerk

MIGRANTENKERKEN -

‘Zaaltje verhuren aan migrantenkerk is nog geen samenwerking’ Zaalruimte aan een migrantenkerk verhuren of af en toe samen eten met migranten is nog geen samenwerking. Daarvoor is meer nodig, meent Max Koffi. Hij werkt zaterdag 23 januari mee aan een conferentie van de Protestantse Kerk en stichting Oikos over interculturele communicatie tussen gemeenten in de Protestantse Kerk en migrantenkerken. Voorbeelden kent Koffi, projectmedewerker van Oikos en trainer interculturele communicatie, genoeg. “Protestantse gemeenten willen vaak best wat samen doen met migrantenkerken, maar hoe en waarom is het grootste probleem. De contacten zijn tot nu toe vooral zakelijk. Een migrantenkerk huurt een zaaltje van een kerkgebouw, in een contract worden de kosten en de voorwaarden vastgelegd, buren gaan klagen over het lawaai en het kerkbestuur roept de huurder ter verantwoording. Zoiets gebeurt geregeld. Mensen raken zo alleen maar teleurgesteld in elkaar.”

ZAKELIJKE PARTNERS Protestantse gemeenten en migrantenkerken kennen elkaar soms van gezamenlijke projecten op het vlak van ontwikkelingssamenwerking of van culturele maaltijden, zegt Koffi. “Van echt samenwerken is veelal geen sprake. De religie zegt: Er is één God, we zijn broeders en zusters. In de praktijk zijn ze, als er al contact is, vooral zakelijke partners. Het gaat niet over wat mensen ten diepste bezighoudt. Zo’n maaltijd is te vergelijken met ‘een kopje thee drinken bij Marokkanen’. Je zit gezellig bij elkaar en lacht een beetje, maar de kern wordt niet gepakt: Wie is de ander en wat wil hij of zij? Eens in de drie maanden een maaltijd is te oppervlakkig.”

VERTROUWEN Er moet vertrouwen groeien, aldus Koffi. “Er zijn verschillende, cultuurgerelateerde verwachtingen van contacten. Het niet nakomen van een afspraak kan bijvoorbeeld irriteren. In de Afrikaanse cultuur zijn afspraken met ‘vreemden’ echter niet echt bindend. Nederlanders zijn terughoudend en zullen niet meteen vragen: Wat is jouw probleem? Als migranten ergens

mee zitten en ons nodig hebben, moeten ze daar zelf mee komen, vinden ze. Terwijl migranten niet zomaar over hun schulden of over het onderwijs van hun kinderen zullen vertellen als er niet naar gevraagd wordt. Dat past niet in hun cultuur.” Welke gezindheid is aan beide kanten nodig om samenwerking tot een succes te maken? Koffi: “De gedachte ‘We zijn beiden christen, we praten allebei over Jezus, we zijn hetzelfde’ is te simpel. Cultuur gaat voor religie. ‘Afspraak is afspraak’ geldt voor álle Nederlanders, christen of niet. Dat krijg je in je opvoeding mee. Cultuur vormt de mens. Daarom is wederzijds inzicht in de effecten van cultuur op ons doen en denken noodzakelijk. Als je je ervan bewust bent hoe bepalend cultuur kan zijn, kun je elkaar gaan begrijpen en dan kun je pas echt samenwerken.”

NIET VANZELF Vanzelf gaat samenwerken niet. Te hoge verwachtingen, diepe teleurstellingen, lastige misverstanden en wederzijdse irritaties kunnen zich des te meer voordoen bij verschillen in cultuur, bezit en geloof. Met voorbeelden zal Koffi tijdens de conferentie aangeven waar het mis kan gaan en waardoor samenwerking in andere gevallen wel een succes is geworden. De werkdag is bedoeld voor gemeenten en migrantenkerken met plannen voor samenwerking of ervaringen daarmee, aldus Koffi. ”Zowel vanuit het perspectief van de migrantenkerk als dat van de protestantse gemeente krijgen de deelnemers nieuwe inzichten aangereikt die kunnen helpen om een goede samenwerking te bereiken.”

JAN KAS

Max Koffi is spreker tijdens de werkdag.

WERKDAG OVER SAMENWERKEN MET MIGRANTENKERKEN De werkdag wordt gehouden op 23 januari 2016 in het Protestants Landelijk Dienstencentrum, Joseph Haydnlaan 2a, Utrecht. Zie voor het programma en aanmelding: www.protestantsekerk.nl > agenda bij 23 januari.

freelance journalist


21

JOP -

Gemeenten helpen bij de geloofsopvoeding

Geloofsopvoeding is een ruim begrip en gemeenten vullen het op veel verschillende manieren praktisch in. Dat geldt ook voor de ondersteuning van ouders bij de geloofsopvoeding. JOP verzamelde drie praktijkvoorbeelden uit Wageningen, Leerdam en Leusden.

WAGENINGEN Er zijn veel kinderen in de Protestantse Gemeente Wageningen. De Beraadsgroep Jeugd en Jongeren organiseert dan ook veel activiteiten samen met de jeugdouderling, de jeugdwerker en de predikanten. Ook rondom geloofsopvoeding. Predikante Erica Hoebe: “De aandacht voor geloofsopvoeding is bij ons zodanig geïntegreerd in de kerkdienst en in het gemeenteleven, dat het heel vanzelfsprekend lijkt wat we doen. Maar als je het op een rijtje zet is het best veel. Zo hebben we een serie over geloofsopvoeding met thema’s als rouw bij kinderen, overgangssituaties in het leven of kin-

22


derbijbels. Ook zijn er thema-avonden met ouders van kinderen uit groep 8 over wat de kerk hen kan bieden, of over ‘veranderend geloof’. Daarnaast organiseren we één keer per zes weken koffieochtenden aansluitend aan de kerkdienst bij een van de deelnemers thuis. Je moet dan denken aan zo’n zeven ouderstellen en enkele single ouders met kinderen tot een jaar of tien. Er komen vragen langs als: ‘Het lukt ons niet om thuis uit de Bijbel te lezen, hoe doe jij dat?’ Met deze groep ouders proberen we een netwerk op te bouwen van dertigers.” “Geloofsopvoeding heeft ook een plek

in het pastoraat. Dat begint bij het doopgesprek, maar het gaat verder bij gesprekken thuis als er iets aan de hand is, bijvoorbeeld rouw, scheiding etc. De vraag staat hierbij centraal hoe ouders bij dit soort gebeurtenissen ruimte kunnen maken voor hun kind en het geloof. Omdat ik zelf ook kinderen heb en tegen veel dezelfde vragen aanloop, komen ouders, maar ook opa’s en oma’s, gemakkelijk bij mij met vragen over geloofsopvoeding.”

BIER Op veel avonden verschenen alleen moeders. Om daar wat aan te doen

ontstond het idee om de mannen in de kerk elkaar ook te laten ontmoeten. Zo ontstond de WBC: Wageningse Bier (ook wel: Bijbel) Club. “De club komt samen in de kroeg”, vertelt Erica, “en wordt door de vaders zelf georganiseerd. Tijdens deze avonden gaat het ook over serieuze zaken en (geloofs)opvoeding. Binnenkort buigen ze zich, met ondersteuning van JOP, over de vraag wat zij hun kinderen over het geloof kunnen meegeven.”

LEERDAM In de binnenstad van Leerdam staat de Kerk aan de Linge van de Protestantse Gemeente. Veel jonge gezinnen telt de gemeente niet. Nieuwkomers in de buurt zijn vaak niet geïnteresseerd in de kerk. De kindernevendienst telt per zondag gemiddeld zo’n acht kinderen. Wel kent de Kerk aan de Linge basiscatechese. Twaalf keer per seizoen wordt

de groeicatechese voor 12-15-jarigen gehouden. Ook zijn er twee jeugdclubs. Maar de échte ondersteuning van ouders bij de geloofsopvoeding staat nog in de kinderschoenen. “Daarom hebben we ouders en hun kinderen eens uitgenodigd voor een bijeenkomst direct na de kerkdienst”, vertelt predikant Johan van den Berg. “Er deden acht ouders van jonge kinderen mee. Er was oppas en er was een boekentafel met kinderbijbels. De ochtend werd afgesloten met een lunch. We begonnen met de vraag hoe iedereen zijn eigen geloofsopvoeding heeft ervaren. Wat was daar goed aan, wat minder goed? De antwoorden vertoonden veel overeenkomsten en hadden een vertrouwd patroon: naar de kerk gaan hoorde erbij, als puber ontstond bij de meeste ouders wel wat weerstand, daarna ontwikkelde hun geloof zich op een rustige, organische manier. Toen er kinderen kwamen, gingen ze weer nadenken over geloofsvragen en hoe ze deze met hun kinderen konden bespreken. Op deze middag kwam bijvoorbeeld ook het samen bidden met kinderen ter sprake; de ouders waren enthousiast om van elkaar te horen hoeveel verschillende manieren er zijn om dit te doen. De ochtend leverde mooie momenten, vragen en uitdagingen op. We kwamen uit op twee basisvoorwaarden voor een goede geloofsopvoeding: het kind mag er zijn zoals het is en oprechte aandacht voor je kind is essentieel. Een van onze jeugdouderlingen stelde voor om over een half jaar weer een bijeenkomst te organiseren. Wie weet ontstaat er zoiets als een jongeouders-groep.”

gezinsleven, dat vaak geregeerd wordt door de hectiek van de dag. Thema’s zijn onder andere tijdmanagement, hoe run je de BV ‘gezin’?, hoe versterk je de relatie met je kind?, wat is je gezinsmissie?, en waarden in je gezin. De workshops worden gehouden in de kerk en er doen gemiddeld vier tot zes stellen mee. Naast de workshops is Maria Berends actief op Facebook, waar ze naar eigen zeggen “gekke, moeilijke vragen” beantwoordt die kinderen spontaan stellen. De vragen brachten haar op het idee om een inloopmiddag te organiseren voor ‘lastige’ vragen van kinderen over het geloof. Maar de gemeente Leusden houdt zich nog op andere manieren bezig met geloofsopvoeding. Zo wordt er eens per jaar samen met de leerkrachten van vijf PCOB-scholen een laagdrempelige Kerk en School-viering gehouden, waar circa 200 kinderen aan deelnemen. Ook was er op Sint Maarten een korte kerkdienst met aansluitend een lampionnenoptocht. Het verhaal van Sint Maarten wordt dan door de kinderen gespeeld en er is een thema. De afgelopen keer was dat de Barmhartige Samaritaan. “De kinderen bezoeken een verzorgingshuis en natuurlijk hoort daar snoep bij“, vertelt Maria. “Maar we willen er vooral een feest van delen van maken.” Verder wordt er ieder jaar een overstapdienst gehouden en vindt er basiscatechese plaats. Maria: “En ik ben erg blij met het verschijnen van de Samenleesbijbel. Daar gaan we zeker wat mee doen!”

EVERT OUDENES

communicatiemedewerker bij JOP

LEUSDEN Maria Berends, predikant in de Protestantse Gemeente Leusden, vertelt dat haar gemeente graag een bijdrage levert aan de geloofsopvoeding in jonge gezinnen. “Wij investeren in de band van ouders met hun kinderen. Dat gebeurt onder meer door het organiseren van workshops voor jonge gezinnen met kinderen in de leeftijd van 0-6 jaar. Bij de eerste workshop waren er alleen ouders uit eigen gemeente aanwezig. Maar we wilden onze blik ook naar buiten richten. Zo is in de afgelopen vier jaar een netwerk ontstaan van jonge gezinnen. Er doen steeds andere ouders mee. De workshops gaan bijvoorbeeld over verdieping in je

MEER WETEN? Meer praktijkvoorbeelden over ondersteuning bij geloofsopvoeding, tips en materiaal zijn te bekijken op www.jop.nl > materialen > geloofsopvoeding > kleine momenten van grote waarde.


23

KERK IN ACTIE -

Protestantse Kerk onderstreept urgentie aanpak klimaatverandering Dit najaar vindt van 30 november tot en met 11 december een belangrijke klimaattop plaats in Parijs. De urgentie van het probleem van een mondiale klimaatverandering is groter dan ooit. Ook de Protestantse Kerk onderstreept dit. Synodepreses ds. Karin van den Broeke is klimaatambassadeur van de ACT Alliance, een internationaal netwerk van kerkelijke hulporganisaties. Ze reist zelf af naar Parijs, waar kerken tijdens een oecumenische viering het belang van goede afspraken over het klimaat zullen benadrukken. Tijdens de generale synode in november stond klimaat op de agenda. “Wanneer de schepping, het leven en de menselijke waardigheid in het geding zijn, zeker wanneer het om de meest kwetsbaren gaat, mag de kerk niet zwijgen. Zij weet immers dat wij mensen als rentmeester zijn aangesteld om zorg te dragen voor Gods schepping”, staat te lezen in een brief van het moderamen aan de leden van synode. Zij borduren hiermee voort op een verklaring van de Raad van Kerken.

VERKLARING RAAD VAN KERKEN De kerken verenigd in de Raad van Kerken riepen eerder dit jaar de Nederlandse overheid op om zich maximaal in te spannen om in internationaal

verband tot een ambitieus en bindend klimaatakkoord te komen. De verklaring eindigt met drie concrete vragen aan de deelnemers van de klimaatconferentie • T e werken aan een internationaal bindend klimaatakkoord met als doel de opwarming van de aarde te beperken tot beneden de 2 graden Celsius. • In te zetten op duurzame economische ontwikkeling, die koolstofarm is, met de toezegging dat we als kerken ‘groene kerken’ willen zijn. • Te werken aan het klimaatbestendiger maken van landen die het meest kwetsbaar zijn voor de gevolgen van klimaatverandering

CONCRETE STAPPEN Klimaatopwarming is misschien wel de grootste uitdaging waar de mensheid nu voor staat, schreef scriba ds. Arjan Plaisier op 27 augustus in een Commentaar bij de tijd op de website van de Protestantse Kerk. Gegeven de verdergaande opwarming van de aarde zal de zorg om de schepping hoog in

het vaandel geschreven moeten worden. Als geloofsgemeenschap zijn we een oefenplaats waarin we elkaar hierin kunnen aanmoedigen en met elkaar daadwerkelijk stappen kunnen zetten om bijvoorbeeld de uitstoot van CO2 te verminderen.

GROENE KERKEN Elke lokale geloofsgemeenschap zou de mogelijkheden moeten nagaan om waar mogelijk zelf actie te ondernemen. Veel kerken zijn daar al mee bezig. Kerk in Actie kan hierin ondersteunen door middel van het Groene Kerken-initiatief. Er zijn onder andere een startpakket en een toolkit ontwikkeld. Hiermee kunnen kerken concreet aan de slag. Bijvoorbeeld door het kerkgebouw te verduurzamen, door isolatie te verbeteren, over te stappen op LED-verlichting of zonnepanelen te installeren. De synode besloot om met een brief de gemeente op te roepen tot actie en daarbij gebruik te maken van de mogelijkheden die zijn ontwikkeld door de Groene Kerken-actie. Steeds meer kerken sluiten zich aan bij de beweging van Groene Kerken. Tijdens de jaarlijkse Groene Kerkendag in oktober werden dit jaar 23 nieuwe gemeenten welkom geheten als Groene Kerk.

KLIMAATLOOP Dit najaar ging daarnaast mede op initiatief van Kerk in Actie een Klimaatloop van start: een pelgrimage in tien etappes, van Winsum in NoordGroningen tot de Vaalserberg in Zuid-Limburg, waarna de loop via België eind november uitmondde in Parijs. Hiermee lieten kerken in Nederland, met soortgelijke initiatieven ook wereldwijd, hun stem horen richting de klimaattop. Zie ook: www.klimaatloop.nl

MAURITS VAN STUIJVENBERG

communicatiemedewerker Kerk in Actie

24




KERK & THEOLOOG

Aan de Protestantse Theologische Universiteit in Amsterdam en Groningen worden KRONIEK DIENSTGEHEIMEN SYNODESELFIE KERK & THEOLOOG MENSEN predikanten opgeleid. Wie geven daar les? Wat is hun specialisme? En hoe COLLECTEN staan ze in de kerk? Een serie interviews, deze maand: dr. Benno van den Toren.


KRONIEK DIENSTGEHEIMEN SYNODESELFIE KERK & THEOLOOG COLLECTEN BIJBELTEKSTEN TAIZÉ ADVERTENTIES KRONIEK DIENSTGEHEIMEN SYNODESELFIE KERK & THEOLOOG MENSEN BIJBELTEKSTEN TAIZÉ ADVERTENTIES

‘Mijn oriëntatiepunt: Christus is Heer’

MENSEN

KRONIEK DIENSTGEHEIMEN SYNODESELFIE KERK & THEOLOOG KRONIEK DIENSTGEHEIMEN SYNODESELFIE KERK & THEOLOOG COLLECTEN MENSEN

onder druk staat, dat de kerk kleiner Acht jaar doceerde dr. Benno van KERK & THEOLOOG wordtDIENSTGEHEIMEN en jongerenSYNODESELFIE er niet zoveel mee den Toren theologie in Franssprekend KRONIEK KRONIEK DIENSTGEHEIMEN SYNODESELFIE KERK & THEOLOOG COLLECTEN MENSEN Afrika. “Nederlanders vinden Afrikaan- kunnen. In andere delen van de wereld groeit en bloeit de kerk. Daarvan se christenen vaak maar oppervlakkig. zouden we op z’n minst kunnen leren Maar in een land als Congo, jarenlang dat we met wat meer vertrouwen en geteisterd door burgeroorlog, putten vrijmoedigheid durven zeggen dat ze troost en kracht uit hun geloof, en SYNODESELFIE JezusDIENSTGEHEIMEN Heer en Verlosser is.” KERK & THEOLOOG moed om elkaar te vergeven. Dat raakt KRONIEK In Afrika zag Van den Toren hoe chrishun leven heel diep, dat is absoluut tenen God heel sterk betrekken bij niet oppervlakkig.” hun hele leven. “Bij eten, werk vinden, De band met Afrika is er nog altijd, ziekte en gezondheid, examens halen, al is Van den Toren nu in Groningen hoogleraar interculturele theologie aan de politieke situatie. Ze bidden en ze danken. God wordt er beleefd als een de Protestantse Theologische Univerconcreet Persoon, die er bij is op crisiteit. Zo begeleidt hij een onderzoek sismomenten en bij de goede dingen onder christelijke studenten en acavan het leven.” demici op universiteiten in Franstalig Afrika over hoe zij omgaan met geloof en wetenschap. De bedoeling is dat KRITISCH daarop voortbordurend materiaal voor Als hoogleraar denkt Van den Toren studentenverenigingen wordt ontwikonder meer na over de vraag ‘of wij, keld. christenen in de westerse samenleving, stemmen uit andere delen van de wereld voldoende kritisch laten GEKLEURD zijn’. “De vreugde in het geloof bij Interculturele theologie houdt zich Afrikaanse christenen, hun uitbundigbezig met het theologisch gesprek heid, vinden we mooi, maar laten we tussen mensen met verschillende hen wel echt hun inzichten over God culturele achtergronden. Van den en Christus inbrengen? GeloofsuiToren focust op de ontmoeting tussen tingen van andere gemeenschappen delen van de christelijke wereldkerk. worden vaak geanalyseerd als sociale “Hoe wij in Nederland kerk zijn, hoe wij ons God en (het werk van) Christus constructies binnen die context. Omdat we het niet goed in ons eigen wevoorstellen, is erg gekleurd door de reldbeeld kunnen plaatsen, horen we eigen cultuur, de eigen geschiedenis, christenen uit andere culturen feitelijk de context waarin wij christen zijn. niet als broeders en zusters binnen de Hoe kunnen inzichten van theologen wereldkerk die ons ook wat te zeggen en kerkelijke situaties in Afrika, Azië hebben over hoe je de Bijbel leest en en Latijns-Amerika ons helpen bij het wie God voor ons is.” beter begrijpen van God en de Bijbel? Afrika en Azië kunnen trouwens heel dichtbij zijn. In Nederland wonen CHRISTUS IS HEER 800.000 christenen met een allochtoVoor Van den Toren is het geloof ne achtergrond.” ‘uitermate belangrijk’. “Mijn werk aan de universiteit zou ik niet doen als ik mij niet zelf gedragen weet door God CONCREET BELEVEN en het alles beslissende oriëntatieContacten met christenen (van) elders punt in mijn leven: Christus is Heer.” inspireren Van den Toren. “In NeTheoretisch aan religiewetenschap derland hebben we vaak de ervaring doen kan, geeft Van den Toren toe, dat het christelijk geloof voortdurend

COLLECTEN

COLLECTEN BIJBELTEKSTEN TAIZÉ ADVERTENTIES ADVERTENTIES

MENSEN BIJBELTEKSTEN TAIZÉ


ADVERTENTIES



ADVERTENTIES

maar: “In elke wetenschap moet je het eigene van het onderzoeksonderwerp serieus nemen. Het eigene van God is: Déze God wil persoonlijk op ons leven betrokken zijn. Als je God op afstand houdt in je bestaan, beperk je dan niet de mogelijkheid om Hem te kennen zoals Hij wil zijn?” Van den Toren leeft mee met de hervormde Martiniwijkgemeente en een kleine internationale gemeente in Groningen. In het missionair centrum Het Pand is hij betrokken bij vieringen en maaltijden voor wijkbewoners. JAN KAS freelance journalist


25

BERICHTEN

Cursussen en studiedagen PCTE Leren, daar groei je van!

Hieronder staat het overzicht van de cursussen en activiteiten van het Protestants Centrum voor Toerusting en Educatie (PCTE) in de komende maanden. Aanmelding en nadere informatie over cursusinhoud, ook over het aanvragen van een cursus op maat voor de eigen gemeente: www.protestantsekerk.nl/pcte. U kunt zich ook abonneren op de nieuwsbrief www.protestantsekerk.nl/ nieuwsbriefpcte Als predikanten en kerkelijk werkers punten kunnen halen in het kader van de Permanente Educatie (PE) staat dat erbij vermeld. Vragen? PCTE, Postbus 8504, 8503 RM Utrecht, tel (030) 880 15 58, e-mail: [email protected]. U kunt zich nog inschrijven voor de volgende cursussen en activiteiten (alleen de startdatum is vermeld): > Workshop Instap zorgzame kerk 7 december, Katwijk > Cursus Kerk en communicatie 12 januari, Joure > Cursus Armoede in Nederland 2 februari, Drachten > Cursus Uitvaartbegeleiding door vrijwilligers 16 januari, Dordrecht 16 januari, Heerhugowaard 23 februari, Drachten > Training Lichter leven met meditatie (PE 1,5) Training van vijf maal twee dagdelen voor predikanten en kerkelijk werkers, die meditatiecursussen willen leren geven aan mensen die kampen met stress, burn-out, depressiviteit of lichamelijke kwalen. 18 februari, Amersfoort > Cursus Zorg voor de ziel (PE 2,5) Jaargang van zes keer een tweedaagse groepsretraite voor predikanten, geestelijke verzorgers, kerkelijke werkers en pastorale werkers voor wie aandacht

26


wil geven aan de eigen spiritualiteit. 15 februari, Maarssen

> Training Begeleiding van meditatie (PE 1,5) Training van vijf maal twee dagdelen voor mensen, die zelf ervaring hebben met meditatie en die begeleiding willen gaan geven aan meditatiegroepen. Deze training is bedoeld voor predikanten en kerkelijk werkers, maar ook voor niet-theologen. 23 februari, Maarssen > Cursus Conflicthantering I (PE 0,75) Basiscursus van vijf dagdelen voor beginnende visitatoren. 16 februari, Hoogeveen 10 mei, Breda > Cursus Conflicthantering II (PE 0,5) Verdiepingscursus van twee aaneengesloten dagen (5 dagdelen, met overnachting) voor mensen die de basiscursus gevolgd hebben. In de verdiepingscursus gaat het om de volgende stap: daadwerkelijk interveniëren in de conflictsituatie. 3 oktober 2016, Doorn > Training Maar ik kan de draad niet krijgen (PE 0,75) Training van vier dagdelen voor protestantse en rooms-katholieke pastores, kerkelijk werkers en andere beroepskrachten om vertrouwd te raken met het vorm en inhoud geven aan gespreksgroepen met kwetsbare en zorgafhankelijke ouderen. 11 december, Vlaardingen 8 februari, Doorn 5 april, Zwolle > Training Mentoraat basis (PE 2) Training van vier dagen voor predikanten en kerkelijk werkers die de rol van mentor willen gaan vervullen. 25 januari, Utrecht > Training Begeleiden van rouwgroepen (PE 0,75) Tweedaagse training voor ouderlingen, kerkelijk werkers, predikanten en anderen die ervaring hebben in het begeleiden van rouwenden en die (willen) werken als begeleider van een rouwgroep in de kerkelijke gemeente. 21 april, Doorn > Verdiepingsdag Begeleiden van rouwgroepen (PE 0,25) Verdiepings- en terugkomdag voor oud-deelnemers van de training Begeleiden van rouwgroepen. 10 maart, Doorn

> Cursus God tevoorschijn luisteren (PE 1,25) Cursus van twee dagen voor predikanten en rooms-katholieke pastores, kerkelijk werkers, pastoraal werkenden en geestelijk verzorgers die graag zouden zien dat in hun gemeenten God vaker ter sprake kan komen in het reguliere pastoraat en bezoekwerk. 18 januari, Maarssen

> Training Jeugdpastoraat Training van drie dagdelen voor jeugdwerkvrijwilligers die willen ontdekken wat jeugdpastoraat is en hoe je dat (zelf) als jeugdwerkvrijwilliger toe kan passen in je eigen gemeente. 4, 11 en 18 februari, Hendrik Ido Ambacht > Training Presentatie voor voorgangers (PE 1) Training van vijf dagdelen voor predikanten en kerkelijk werkers. Deze training versterkt de presentatie van predikanten en kerkelijk werkers en vergroot het contact tussen spreker en toehoorder. Er wordt gewerkt aan het vergroten van het contact met de gemeente tijdens de preek of andere spreekmomenten voor een groep. 2 februari, Drachten > Cursus Zinvol visiteren I (PE 0,5) Basiscursus van twee dagen voor visitatoren die nieuw benoemd zijn of kort geleden begonnen zijn. 29 januari, Utrecht 27 mei, Doorn > Cursus Zinvol visiteren II (PE 0,5) Verdiepingstraining van twee dagen voor ervaren visitatoren, die minimaal 2 jaar geleden de basiscursus gevolgd hebben. 16 september, Doorn

Expositie over vluchtelingen

Kerkelijke ouders

Van 29 november tot 7 januari is in de Utrechtse Domkerk de tentoonstelling De Vluchtelingen van Aafke Steenhuis te zien. Zij won afgelopen zomer een publieksprijs tijdens de Zomer Expo in het Haagse Gemeentemuseum. In een interview vertelde Steenhuis hierover: “Op een moment kwam alles samen. Ik las het boek van Tommy Wieringa Dit zijn de namen. Ik zag een foto in de krant van bootvluchtelingen en ik las een zinnetje: Vreemdelingen op zoek naar asiel hebben meestal niets anders bij zich dan hun verhaal.” Steenhuis maakte figuren van ijzerdraad in verschillende houdingen, bedekt met klei voor het volume. Ze haalde de mens eruit, de buitenkant bleef achter, en dat als eindeloze groep figuren die je niet in één oogopslag kunt vatten. “De emotie bleef. Het afgelopen jaar is het vluchtelingenprobleem steeds groter geworden. Vergaten we hierbij niet de mens?” Openingstijden: maandag-vrijdag van 11.00-16.00 uur, zaterdag 11.00-15.00 uur en zondag na de dienst tot 16.00 uur.

Henk Fonteyn, vroeger geestelijk verzorger bij de Koninklijke Landmacht en nu publicist, schreef een boekje voor ouders waarvan de kinderen niet meer naar de kerk gaan. Hij put uit eigen ervaring. Stoppen met de kerkgang betekent lang niet altijd dat kinderen ook het geloof vaarwel zeggen. Toch vragen veel ouders zich af wat ze verkeerd hebben gedaan. En: hoe moet het verder met de geestelijke zorg voor onze kinderen? De auteur biedt een pastorale handreiking aan ouders die met deze vragen worstelen. Hoe kun je hierover met je kinderen in gesprek gaan. Hij illustreert dit met liefde voor de kerk en ruimte latend voor een tegengeluid, onder meer in bijdragen van Fonteyns eigen kinderen. Ook zijn werkvormen opgenomen om er in groepsverband over door te praten. Een van de bijlagen is een briefwisseling tussen de Culemborgse predikant Henri Veldhuis, een gemeentelid en emeritus predikant Maarten Hooimeijer. Henk Fonteyn, Als je kinderen niet meer gaan. Gedachten voor ouders die wel in de kerk blijven, is verschenen bij Ark Media, telt 126 pagina’s en kost € 12,50.

Ter Schegget-middag De G.H. ter Schegget-stichting organiseert samen met De Nieuwe Liefde op 11 december een studiedag over de theologie van Bert ter Schegget (1927-2001). Centraal staat dit keer het denken over de Bergrede en de ethische vragen rond gerechtigheid en geweld. Dagvoorzitter is Dick Boer. Sprekers: Alex van Heusden houdt een exegetisch verhaal over de Bergrede, Wilken Veen spreekt over Ter Scheggets verhouding tot Bonhoeffer (beiden schreven een boek over de Bergrede) en Bram Grandia gaat in op Ter Scheggets denken over het geweldsvraagstuk en zijn verhouding met Kerk en Vrede. Verder muzikale intermezzo’s door Heiko ter Schegget (blokfluit). Na de plenaire discussie afsluiting met een borrel. De Nieuwe Liefde, Da Costakade 102, Amsterdam, 13.30 uur. Kosten: € 12,50 of € 10,00 (houders CJP/Studenten/Stadspas). Reserveren: www.nieuweliefdeleerhuis.com.

Advertentie

Kerk en slavernij Kerkelijke gemeenschappen kunnen een rol spelen bij de verwerking van het slavernijverleden. Dat schrijft kerkhistoricus Gert van Klinken in het novembernummer van het Ouderlingenblad. Aanleiding is de lopende discussie over ‘Zwarte Piet’ en de schaamte over het slavernijverleden. “Als de pijn ontkend wordt, keert de discussie telkens terug”, verwacht Van Klinken. Hij pleit voor meer aandacht. “De Protestantse Kerk staat op de schouders van de Gereformeerde Kerk in de dagen van de Republiek. Calvinisme en overheid waren in de zeventiende en achttiende eeuw nauw met elkaar verbonden: niet alleen in Holland maar ook in de koloniën. (…) En hoewel er ook andere stemmen klonken, waren veel theologen ervan overtuigd dat slavernij behoorde tot de door God gewilde orde.” De kerkhistoricus veronderstelt dat kerkleden vaak maar weinig weten van wat er gebeurd is in Suriname, Curaçao, St. Eustatius, St. Maarten of West-Afrika. “Zullen we de durf opbrengen om mensen die de sporen van de slavernij meedragen in hun levensverhaal ook zelf aan het woord te laten komen? Te luisteren? Het is in de kerk wereldwijd al eerder gelukt. In de beweging voor afschaffing van de slavernij, in de strijd tegen de apartheid. We dragen als christelijke kerk niet alleen zwarte bladzijden, maar ook stimulansen uit het verleden met ons mee.” Ouderlingenblad voor Pastoraat en Gemeenteopbouw, is een uitgave van Kok. Meer informatie: www.ouderlingenblad.nl


27


B


MENSEN

Predikantswisselingen


ADVERTENTIES


BEROEPEN

KRONIEK

te Albasserdam (Elthetokerk in combinatie met Vereniging voor Vrijzinnige DIENSTGEHEIMEN SYNODESELFIE KERK & THEOLOOG COLLECTEN Protestanten), ds. H.L. Radstake te Oisterwijk; te Apeldoorn (beroepen door de classis, voor het Zonnehuis in Beekbergen), ds. C.A.J. van Dijk te Staphorst; te Apeldoorn (beroepen door de classis, voor Tolzicht in Brummen en de Beekwal in Eerbeek), ds. E. Groeneveld te Nijmegen; te Bergambacht (hervormd), ds. R.W. van Mourik te Elburg; te Broek op Langedijk (gereformeerd), ds. J.E. van Zelderen te Ouderkerk aan den Amstel (Amstelkerk); te Den Ham-Ov (hervormd), ds. T.C. Verhoef te Nijkerk (De Fontein); te Moordrecht (Beth-El), ds. A.J. Mensink te Krimpen aan den IJssel (wijkgemeente van bijzondere aard); te Nieuw-Lekkerland (hervormd), ds. A. de Lange te Dordrecht (hervormd); te Rotterdam-Noordrand, ds. F.J. Timmers te Roosendaal; te Sliedrecht (hervormd wijk 3), ds. H. Russcher te Nijkerk, die bedankte voor Krimpen aan den IJssel (hervormde wijkgemeente van bijzondere aard); te Werkendam (hervormd wijk 1), ds. W.F. van de Woestijne te Strijen (wijkgemeente Ichthus).

AANGENOMEN naar Ameide-Tienhoven (hervormd), ds. J.C. van Trigt te Papendrecht; naar Ameland (federatie doopsgezindgereformeerd), ds. A. Boezewinkel te Zaltbommel; naar Curaçao (Verenigde protestantse gemeente, wijk Fortkerk), ds. L.P.J. van Bruggen te Roeselare (Verenigde Protestantse Kerk België); naar Epe (gereformeerd, Regenboogkerk), ds. S.H. Muller te Apeldoorn (wijkgemeente Wilhelminakerk);

naar Hazerswoude, ds. C.C.A. Melgers te Scherpenzeel (hervormd, De Achthoek); naar Hilversum (wijkgemeente MENSEN BIJBELTEKSTEN TAIZÉ De Morgenster, beroepen door de ADVERTENTIES synode via de mobiliteitspool), proponent M.M. Hazeleger te Arnhem; naar Monnickendam (geestelijk verzorger Swaensborch), ds. H.A. Keur te Bodegraven (geestelijk verzorger Vijverhof); naar Maurik (hervormd, deeltijd), ds. S. de Kam te Echteld, die tevens gemeenteadviseur blijft bij de dienstenorganisatie; naar Nieuw-Vennep/Burgerveen (hervormd, wijkgemeente Witte Kerk), ds. A.P. Berensen te Enter (gereformeerd); naar Nieuwerkerk aan den IJssel (hervormd wijk 1), ds. H.I. Methorst te Nieuwland-Oosterwijk; naar Rotterdam (gereformeerd, Bergsingelkerk, deeltijd), ds. B.E. van Pelt te Amsterdam; naar Sint Philipsland (hervormd), proponent G. van den Berg te Stolwijk; naar Sleeuwijk-Woudrichem (gereformeerd, deeltijd), ds. L.J. Oosterom te Helmond; naar Sleeuwijk-Woudrichem (gereformeerd, deeltijd), ds. C. Flier te Helmond; naar Urk (hervormd, De Bron), ds. W.P. Emaus te Lekkerkerk; naar Veenendaal (hervormd wijk 3 en 6), ds. J.B. ten Hove te Katwijk aan Zee (hervormd); naar Veenhuizen (justitiepredikant, beroepen door de synode), ds. T.J. Veenstra te Havelte; naar Wijngaarden (hervormd), proponent M.C. Stehouwer te Waalwijk.

BEDANKT voor Ederveen (hervormd), ds. J.A.C. Olie te Genemuiden (hervormd); voor Hoogblokland (hervormd), ds. M.P.D. Barth te Barneveld; voor Krimpen aan den IJssel (hervormd), ds. H. Russcher te Nijkerk;

voor Ridderkerk (hervormd, Wilhelminakerk), ds. E. de Mots te Rijssen (hervormd).

BEROEPBAAR De proponenten: S.M. Baayen-Op 't Land te Utrecht; B. Coster te Vallgorguina (Spanje); A.R. Davelaar te Groningen; J.A. Hoogesteger te Ouderkerk aan den IJssel. Voor contactgegevens mail of bel: arbeidsbemiddeling@protestantsekerk. nl of tel. (030) 880 15 05

OVERLEDEN 24 september ds. A. Addis (geb. 26 februari 1938); 27 september ds. H.P. Swets (geb. 7 maart 1926); 6 oktober ds. W.M. van Lynden (geb. 29 oktober 1928); 18 oktober ds. S. de Jong (geb. 10 september 1928) 22 oktober ds. D.R. Jonker (geb. 25 december 1929); 23 oktober ds. N.K. Elkerbout (geb. 10 november 1942); 28 oktober ds. G.W. IJzerman (geb. 1 februari 1919).

Berichten over predikantswisselingen en beroepbaarstellingen kunt u doorgeven aan het synodesecretariaat, Postbus 8399, 3503 RJ Utrecht, e-mail: [email protected] Daarnaast kunnen deze berichten gemeld worden aan Persbureau Scheps, Slagvink 7, 3906 AE Veenendaal, [email protected]

BERICHTEN

Kees van Ekris naar Areopagus Ds. C.M.A. van Ekris uit Zeist wordt per 1 januari 2016 studieleider van Areopagus, het centrum voor missionaire en contextuele verkondiging. Hij volgt dr. Wim Dekker op, die in juli met emeritaat ging. Van Ekris blijft daarnaast gemeentepredikant in Zeist. Areopagus, onderdeel van de IZB, verzorgt jaarlijks cursussen, trainingen, studiedagen en publicaties, met het

28


oog op de (missionaire) toerusting en nascholing van predikanten. Kees van Ekris maakt sinds 2008 deel uit van de denktank die het werk van het centrum begeleidt. In zijn nieuwe functie vervult hij samen met cursusleider dr. Paul Visser (Amsterdam) een belangrijke rol bij de verdere ontwikkeling van het aanbod van Areopagus. Kees van Ekris (43) was vijf jaar docent en zendingspredikant voor de Gereformeerde Zendingsbond in Indonesië. Daarna was hij predikant

in Breukelen en sinds 2012 staat hij in Zeist (wijkgemeente Bethel). Aan de Protestantse Theologische Universiteit bereid hij een proefschrift voor over de profetische dimensie van preken. Een deel van zijn werk voor Areopagus zal hij aan deze studie besteden. Hij is lid van de Raad van Advies voor het Gereformeerd Belijden (RAGB) van de generale synode en maakte deel uit van de klankbordgroep van de visiegroep ‘Kerk 2025’.



COLLECTEN


Collecte Oecumene 17 januari Steun kleurrijke kerken

COLLECTE OECUMENE 17 JANUARI 2016

.NL/COLLECTEROOSTER WWW.PROTESTANTSEKERK


MENSEN

gangers komen in aanraking met grote vragen In Nederland wonen honderdduizenden chrisen problemen. Veel van hun gemeenteleden tenen van over de hele wereld. Om allerlei worstelen met trauma’s uit het verleden, werk-ADVERTENTIES redenen moesten hun moederland verlaten. KRONIEKzijDIENSTGEHEIMEN SYNODESELFIE KERK & THEOLOOG COLLECTEN MENSEN loosheid en eenzaamheid. Daarom organiseert Gelukkig vinden velen van hen een gemeenBIJBELTEKSTEN TAIZÉ SKIN tal van praktische trainingen op het gebied schap waar zij hun geloof kunnen beleven, zich van weten regelgeving, pastoraat en diaconaat. kunnen uiten in hun eigen taal en steun vinden De pastors, oudsten en leiders van de migranbij elkaar. tenkerken zetten zich met hart en ziel in om de Ruim zeventig migrantenkerken en -geloofsgemeenschappen, met ongeveer 70.000 leden, zijn migranten bij te staan. Zij hebben daarvoor de KRONIEK DIENSTGEHEIMEN SYNODESELFIE KERK & THEOLOOG COLLECTEN MENSEN BIJBELTEKSTEN TAIZÉ trainingen van SKIN nodig, maar kunnen de aangesloten bij SKIN (Samen Kerk in NederADVERTENTIES cursuskosten nauwelijks zelf opbrengen. Uw land). SKIN wil deze hechte gemeenschappen bijdrage in de collecte is daarom zeer welkom. en hun voorgangers ondersteunen. De voor-

Materiaal: Bij deze collecte zijn folders beschikbaar via [email protected] of (030) 880 13 37. Een collecteafkondiging staat op www.protestantsekerk.nl/collecterooster.

Collecte Catechese en Educatie 24 januari Nieuwe vormen van leren

COLLECTE CATECHESE & EDUCATIE 24 JANUARI

2016 WWW.PROTESTANTSEKERK.NL/COLLECT EROOSTER

Wie een taak op zich neemt in de kerk, gaat een uitdaging aan. Het Protestantse Centrum voor Toerusting en Educatie (PCTE) ondersteunt kerkelijke vrijwilligers met trainingen. Er zijn pastorale cursussen zoals het begeleiden van rouwgroepen, maar ook een diaconale cursus over armoede en cursussen op het gebied van kerkbeheer, eredienst en kerkmuziek. Het toerustingscentrum wil met haar aanbod ook aansluiten bij nieuwe vormen van leren die in de

samenleving ontwikkeld worden, zoals online leren en leren in leergemeenschappen. Zo is er een pilot gestart om jeugdambtsdragers in een zelfde regio via een leergemeenschap met elkaar in verbinding te brengen. In 2016 hoopt het PCTE 5.000 deelnemers toe te rusten met een cursus of training. De collecteopbrengst wordt onder meer gebruikt om deze nieuwe manieren van leren verder te ontwikkelen. Van harte aanbevolen!

Materiaal: Een collecteafkondiging staat op www.protestantsekerk.nl/collecterooster

Collecte Missionair Werk en Kerkgroei 31 januari Help de nieuwe kerk in Den Haag

COLLECTE MISSIONAIR WERK EN KERKGROEI 31 JANUARI 2016

EROOSTER WWW.PROTESTANTSEKERK.NL/COLLECT

De pioniersplek MarcusConnect is onderdeel van de Marcuskerk in de Haagse multiculturele wijk Moerwijk. Bettelies Westerbeek is als pionier verbonden aan MarcusConnect. Samen met haar team zoekt ze naar manieren om aansluiting te vinden met de wereld en de mensen rondom de Marcuskerk, om sociale contacten te bevorderen en eenzaamheid te bestrijden. Via de buurttuin, een bijbelstudiegroep en andere (kinder)activiteiten raken steeds meer

mensen betrokken bij MarcusConnect. Voor Bettelies is dit de kerk zoals die eigenlijk bedoeld is: volop onderdeel van de omgeving en dienstbaar aan de omgeving. De Protestantse Kerk stimuleert het ontstaan van pioniersplekken en ondersteunt deze. Met de opbrengst van de collecte draagt u bij aan deze betekenisvolle plekken voor de wijk waarin ze staan.

Materiaal: informatie, een collectefilmpje over MarcusConnect in Den Haag (3 min) en een collecteafkondiging staan op www.protestantsekerk.nl/collecterooster


29


ADVERTENTIES


Bijbelteksten december 2015

KRONIEK DIENSTGEHEIMEN SYNODESELFIE KERK & THEOLOOG COLLECTEN MENSEN BIJBELTEKSTEN TAIZÉ

ADVERTENTIES Deze teksten zijn gekozen uit de lezingen die in het gezamenlijk gebed in Taizé worden gebruikt. Taizé is een oecumenisch klooster in Frankrijk. De teksten zijn kort genoeg om verschillende keren per dag herlezen te worden, voor een tijd van persoonlijk of gemeenschappelijk gebed. Zo is men door dit rooster te gebruiken verbonden met de wereldoecumene.

Di 1 Zoek de Heer nu hij zich laat vinden,

Za 12 Ik zal juichen voor de Heer, jubelen

roep hem terwijl hij nabij is.

> JESAJA 55: 6-11

Zo 13 Johannes de Doper zei: Ik doop jullie

lieden is weggeworpen, maar die nu de hoeksteen geworden is.

met water, maar er komt iemand die meer vermag dan ik; ik ben zelfs niet goed genoeg om de riem van zijn sandalen los te maken. Hij zal jullie dopen met de heilige Geest en met vuur. > LUCAS 3: 15-22

> HANDELINGEN 4: 1-22

Do 3 De Heer neemt zijn volk tot bruid

en zegt: Ik zal haar meelokken naar de woestijn en dan tot haar hart spreken. > HOSEA 2: 16-22

Ma 14 Jakobus schreef: Wees geduldig en

Vr 4 Jeremia zei tot de Heer: Telkens als

houd moed, want de Heer zal spoedig komen. > JAKOBUS 5: 7-11

ik uw woorden hoorde, nam ik ze als voedsel tot mij. Uw woorden gaven mij een diepe vreugde.

Di 15 Jezus zegt: Wees als knechten die

hun heer opwachten, zodat ze direct voor hem opendoen wanneer hij aanklopt. > LUCAS 12: 32-48

> JEREMIA 15: 15-21

Za 5 Al wie nederig is en God vereert,

prijs de Heer, bezing hem in eeuwigheid. Want hij heeft ons ontrukt aan het dodenrijk, uit de greep van de dood heeft hij ons gered.

> TOEVOEGINGEN AAN DANIËL A: 60-65

Zo 6

Johannes

de Doper kwam, zoals geschreven staat in het boek van Jesaja: “Luid klinkt een stem in de woestijn: “Maak de weg van de Heer gereed, maak recht zijn paden!” > LUCAS 3: 1-6

Ma 7 De geest van de Heer vervult de hele

wereld; hij die alles omvat weet wat er gezegd wordt. > WIJSHEID 1: 1-15

Do 24 Het volk dat in duisternis ronddoolt

ziet een schitterend licht. Zij die in het donker wonen worden door een helder licht beschenen. Een kind is ons geboren, een zoon is ons gegeven. Deze namen zal hij dragen: Wonderbare raadsman, Goddelijke held, Eeuwige vader, Vredevorst.

Vr 25 Kerst

Johannes schrijft over Jezus: Het licht schijnt in de duisternis en de duisternis heeft het niet in haar macht gekregen. > JOHANNES 1: 1-18

volk een fundament met een grondsteen. Ik zal het recht als meetlint hanteren en de gerechtigheid als schietlood. > JESAJA 28: 16-17

Za 26 In uw hand, Heer, liggen mijn lot en

mijn leven, bevrijd mij uit de greep van mijn vijanden en vervolgers. Laat het licht van uw gelaat over mij schijnen, toon uw trouw en red uw dienaar. > PSALM 31

Do 17 De engel zei tot Zacharias, de vader

van Johannes de Doper: Je vrouw zal je een zoon baren. Hij zal groot zijn in de ogen van de Heer. Hij zal vervuld worden met de heilige Geest, en hij zal velen uit Gods volk tot de Heer brengen.

> LUCAS 1: 5-25

Zo 27 Verdraag elkaar en vergeef elkaar;

zoals de Heer u vergeven heeft, moet u elkaar vergeven.

wereld is door hem ontstaan en toch kende de wereld hem niet. Wie hem wel ontvingen, heeft hij het voorrecht gegeven om kinderen van God te worden. > JOHANNES 1: 1-18

Vr 18 Petrus schreef: De Heer is niet traag

met het nakomen van zijn belofte, zoals sommigen menen; hij heeft alleen maar geduld met u, omdat hij wil dat iedereen tot inkeer komt.

> 2 PETRUS 3: 8-9,13-14

Di 29 De Heer toont zijn heil ten overstaan

van alle volken, en de einden der aarde zien hoe onze God redding brengt. > JESAJA 52: 7-10

Za 19 De weg van de rechtvaardigen is Wo 9 De dag zal komen – spreekt de Heer

stralend als de zon, die opkomt, hoger klimt, totdat de dag zijn licht verspreidt. > SPREUKEN 4: 18-27

Wo 30 Gelukkig wie zijn hoop vestigt op

de Heer, die hemel en aarde heeft gemaakt,de zee en alles wat daar leeft! Hij die trouw is tot in eeuwigheid, recht doet aan de verdrukten en brood geeft aan de hongerigen. De Heer bevrijdt de gevangenen.

Zo 20 Bij zijn komst in de wereld zegt

Christus: Ik ben gekomen, God, om uw wil te doen. > HEBREEËN 10: 5-10

Do 10 Christus is beeld van God, de on-

zichtbare. In hem is alles geschapen, alles in de hemel en alles op aarde, het zichtbare en het onzichtbare.

Ma 21 Onze Heer Jezus Christus is omwille

> COLOSSENZEN 1: 15-20

Vr 11 Baan een weg voor onze God. On-

effen plekken moeten vlak gemaakt worden en ruige gronden worden een vlakte. De luister van de Heer zal zich openbaren voor het oog van al wat leeft. > JESAJA 40: 1-5

30


> KOLOSSENZEN 3: 12-17

Ma 28 Het Woord was in de wereld, de

> MATTHEUS 1: 18-23

– dat ik de belofte die ik mijn volk heb gedaan, gestand zal doen. Ik zal een rechtmatige telg laten ontspruiten, die recht en gerechtigheid zal handhaven. > JEREMIA 33: 14-16

> JESAJA 9: 1-6

Wo 16 Dit zegt de Heer: Ik leg voor mijn

Di 8 De maagd zal zwanger zijn en een

zoon baren, en men zal hem de naam Immanuël geven, wat in onze taal betekent: God met ons.

aan u die ver weg was en vrede aan hen die dichtbij waren: dankzij hem hebben wij allen door één Geest toegang tot de Vader. > EFEZE 2: 14-18

> HABAKUK 3: 18-19

Wo 2 Jezus is de steen die door de bouw-

Wo 23 Christus kwam vrede verkondigen

voor de God die mij redt.

van u arm geworden opdat u door zijn armoede rijk zou worden.

> 2 KORINTHE 8: 7-15

Do 31 Jezus zegt: Kom naar mij, jullie die

vermoeid zijn en onder lasten gebukt gaan, dan zal ik jullie rust geven.

Di 22 Jezus zei tot een rijke jongeman: Als

je volmaakt wilt zijn, verkoop dan alles wat je bezit en geef de opbrengst aan de armen; dan zul je een schat in de hemel bezitten. Kom daarna terug en volg mij. > MATTHEUS 19: 16-22

> PSALM 146

> MATTHEUS 11: 28-30

MICROKREDIET -

Veertig jaar Oikocredit Dit jaar vierde Oikocredit op bescheiden wijze dat zij in 1975 te Amersfoort van start ging. In 1968 riepen jongeren tijdens de Wereldraad van Kerken Assemblee in Uppsala (Zweden) de kerken in het Noorden op om anders met kerken in het zuiden te gaan samenwerken. Geen hulp maar investeringen, was het adagium. Inmiddels staat Oikocredit bekend als geslaagd oecumenisch instrument om mensen, kerken en organisaties in het Zuiden de mogelijkheid te geven te investeren in hun eigen toekomst.

De jongeren van het eerste uur en de bevlogen mensen uit de Wereldraad en de Raad van Kerken in Nederland riepen kerken in het Noorden op hun spaartegoeden beschikbaar te stellen om die productief in te laten zetten door de kerken in het Zuiden. Vanaf het begin had men oog voor het oecumenisch gehalte: kerken van alle denominaties mochten lid worden. Een ander belangrijk aspect was het coöperatieve karakter: elke kerk, of die nu veel in Oikocredit belegde of weinig, kreeg als lid maar één stem. De kerken in het Noorden stonden echter niet te springen om veel geld in Oikocredit te investeren. De meeste kerken investeerden slechts symbolisch. Voor de verwachte renteopbrengst, eerst 1% later stabiel op

2%, konden en wilden de meeste kerken het niet doen. De kerken in het Zuiden stonden echter in de rij met reeksen aanvragen om krediet.

KERKLEDEN Als de kerken dan niet hun geld aan Oikocredit wilden toevertrouwen, dan zouden kerkleden het goede voorbeeld moeten geven. Al snel werden per land of deelstaat Oikocredit steunverenigingen opgericht. Plaatselijke gemeenten, diaconieën, missieordes, parochies en kerken die niet direct lid wilden worden en individuele kerkleden gaven in toenemende mate gehoor aan de oproep om te investeren in Oikocredit. Er werden door vrijwilligers overal in kerken voorlichtingsbijeenkomsten gehouden en in

korte tijd overvleugelden de beleggingen van kerkleden die van de kerken. Naast gebed en geven via zending en werelddiaconaat werden zij gegrepen door het idee dat vele kleine investeringen samen veel investeringen van ondernemende kerken, organisaties en armen in het Zuiden mogelijk zouden maken.

MILJARD EURO Nu veertig jaar later kan gezegd worden dat de droom van de jongeren in Uppsala werkelijkheid is geworden. De steeds maar groeiende beleggingen van kerken en via steunverenigingen, die weldra 1 miljard euro zullen bedragen, stelden duizenden projecten in staat om de benodigde kredieten te krijgen als gewone banken het af laten weten. Miljoenen mensen zijn en worden bereikt en ontworstelen zich aan de armoede. Konrad Raiser, oud algemeen secretaris van de Wereldraad, stak tijdens de jubileumviering in Berlijn zijn bewondering voor Oikocredit niet onder stoelen of banken. Maar hij uitte ook kritiek. Krediet en geloof liggen in elkaars verlengde en zeker in deze tijd behoort Oikocredit tot de duurzaamste beleggingsinstrumenten: waard om in te beleggen.

HUUB LEMS

coördinator Oikocreditnetwerk Protestantse Kerk

MEER WETEN? Gemeenten en diaconieën kunnen via de Protestantse Kerk in Nederland deelnemen in Oikocredit. Informatie: Monique Voorbij, tel. (030) 880 16 07. Gemeenteleden/particulieren kunnen via het Oikocredit Neder-land Fonds (ONF) deelnemen. Zij kunnen bellen met Oikocredit Nederland, tel. (030) 234 10 69. Zie ook de website www.oikocredit.org/nl. Lees de prospectus over de risico’s. Oud-secretaris Conrad Raiser van de Wereldraad van Kerken: “Krediet en geloof liggen in elkaars verlengde.”


31


ADVERTENTIES

Aanleverinformatie Kerkinformatie kent twee soorten advertenties: vacatureadvertenties van kerkelijke gemeenten en andere advertenties. Vacatureadvertenties van gemeenten kunnen in vier verschillende formaten geplaatst worden: Klein (tot 65 woorden), Normaal (tot 130 woorden), Groot (tot 260 woorden) en Zeer groot (tot 520 woorden/ hele pagina). Voor deze formaten gelden respectievelijk de volgende tarieven: € 174, € 348, € 698 en € 1.394. Bepalend is het aantal woorden dat in het tekstverwerkingsprogramma Word linksonder wordt aangegeven. Andere advertenties kunnen worden aangeboden aan Marijanne Dubbink, e-mail: [email protected], tel. 06 – 30 57 47 68.

Wijze van aanlevering Per e-mail aan: [email protected] (de kale tekst in een Word-bestand en logo’s uitsluitend apart in een jpg-bestand) of in papieren vorm per post aan: Kerkinformatie Advertenties (F. Rozemond), Postbus 8504, 3503 RM Utrecht. Naam en logo’s De afkorting PKN wordt zoveel mogelijk vermeden. Wanneer het logo van de Protestantse Kerk wordt gebruikt dient dat volledig (met vaste naamtekst) te worden afgedrukt. Dit in verband met de optimale en eenduidige werking ervan. Eigen varianten op dit logo kunnen in Kerkinformatie worden geweigerd. Andere eigen logo’s, beeldmerken, vignetten of foto’s zijn uiteraard hartelijk welkom.

Uiterste aanleverdata (zie ook www.protestantsekerk.nl/kerkinformatie) Februarinummer: 17 december. Maartnummer: 21 januari. Aprilnummer: 18 februari. De advertentiepagina’s in Kerkinformatie worden vanaf de dag van verschijnen tevens geplaatst op www.protestantsekerk.nl > klik rechtsboven op: Vacatures. De redactie van Kerkinformatie is niet verantwoordelijk voor de inhoud van advertenties. Bij de opmaak zal zoveel mogelijk rekening worden gehouden met de wensen van de adverteerder.

Protestantse Gemeente “De Hoeksteen” te Austerlitz

Wij zoeken voor de vier Protestantse gemeenten in Olst, Raalte, Wesepe en Wijhe, die het samenwerkingsverband Klein Salland vormen, een

Kleine, pluriforme, hechte dorpsgemeente zoekt wegens emeritaat in november 2016

inspirerende voorganger (predikant) 0,58 fte

enthousiaste jeugdwerker (22 uur per week)

Een “out of the box” denkende, veranderingsgezinde verbinder (m/v) die van aanpakken houdt en nieuwe paden durft te betreden.

die ons coacht, helpt coördineren en samenwerken om vanuit bestaande situaties nieuwe wegen te vinden voor het jeugdwerk in Klein Salland. Wij vragen een HBO denken werkniveau. Voor meer informatie kun je contact opnemen met: Tineke Geerligs (jeugdouderling), tel. (0570) 52 32 96 of Willemieke van de Poel (jeugdouderling), tel. 06-43 03 33 21. Of kijk op de website van de gemeenten voor meer informatie.

Ga voor de volledige vacaturetekst naar www.hoeksteen-austerlitz.nl De sollicitatie ontvangen we graag voor 1 januari 2016 [email protected] of Oude Postweg 212, 3711 AN Austerlitz

Is deze functie een uitdaging voor je stuur dan je sollicitatiebrief en CV voor 20 december naar Gerben Gritter: [email protected]

Is uw gemeente al ANBI-proof? www.protestantsekerk.nl/ANBI

32



ADVERTENTIES

U kijkt om u heen. • U ziet dat de wereld in hoog tempo verandert • U ervaart dat die ontwikkelingen de kerk niet ongemerkt voorbij gaan • U ziet echter in een tijd waarin kerk-zijn niet vanzelf sprekend is kansen genoeg • U weet vanuit een behoorlijke ervaring ze ook te zien als uitdagingen en om te zetten in concrete activiteiten • U bent in staat om de gemeente daar ook voortdurend, ook geestelijk, in te begeleiden • U wilt zich zo inzetten voor gemeenteopbouw in brede zin, waarbij u begrip heeft voor mensen met een heel diverse achtergrond • U bent thuis in experimenten met kerkdiensten, maar u kunt ook aansprekend voorgaan in een meer traditionele viering • U heeft gevoel voor humor, bent creatief, vasthoudend, verbindend, relativerend, zelfkritisch, sociaal en niet in de laatste plaats authentiek gelovig. Herkent u zich hierin? Dan zoeken we u. Onze gemeente doet een beroep op u om samen met ons de weg van de Heer te gaan in de uitdagende context van Beverwijk, waar mensen het hart op de tong hebben. • We bieden ruim plaats voor een

Predikant(e) (voor 80% van de volledige werktijd) • We bereiden u een warme plek in een actieve gemeente • We benoemen binnen afzienbare tijd een pastoraal medewerker (0.6 fte.), die verantwoordelijk zal zijn voor het ouderenwerk. • We kunnen u een pastorie aanbieden in onze stad midden in de Randstad, maar dichtbij zee, strand, duin, scholen en cultuur. Een uitgebreide profielschets en het profiel van gemeente en stad vindt u op onze website: www.pknbeverwijk.nl of via de URL: www.pknbeverwijk.nl/?page=17681710

De Protestantse Gemeente Bilthoven is op zoek naar een

full-time predikant (m/v) Wij zijn op zoek naar een predikant die: • De verkondiging van het evangelie met verve kan brengen waarbij de uitleg richtinggevend is en de gemeente uitnodigt tot bezinning; • Het karakter van de tijd waarin we leven verstaat en op basis daarvan een koppeling weet te leggen tussen de Bijbelse boodschap en vragen van het dagelijkse leven; • Feeling heeft voor wat in de gemeente leeft bij groepen en individuen en gevraagd of ongevraagd gesprekken aangaat; • Het jeugdwerk van harte ondersteunt en voor jongeren en hun ouders ook eens een out-of-the-box benadering durft te kiezen; • Oog en aandacht heeft voor de oudere gemeenteleden; • Een bruggenbouwer is, bindend, flexibel en daadkrachtig. Onze gemeente staat letterlijk en figuurlijk in het hart van de gemeente Bilthoven. Vanuit de Centrumkerk in het midden van het dorp willen wij kerk-zijn, niet alleen voor leden van de eigen gemeente maar voor alle inwoners van Bilthoven. De volledige profielschetsen zijn te vinden op www.pknbilthoven.nl. Hier vindt u ook uitgebreide informatie over onze gemeente. Als u vragen heeft kunt u contact opnemen met Liesbeth Verweij, voorzitter van de beroepingscommissie op (030) 228 22 44 of via [email protected]. Wij ontvangen graag uw reactie voor 4 januari 2016 via [email protected], ter attentie van Liesbeth Verweij.

• We hopen op uw reactie en verwachten deze voor 15-1-2015 ter attentie van de voorzitter van de beroepings commissie: [email protected]. U kunt via dit mailadres ook bij hem/haar terecht om een afspraak voor mondelinge informatie.

Fotoverantwoording: Niek Stam 1, 6, 25 | Bruce Millar 2a | Sandra Haverman 2b | Zurijeta 4-5 | Concord 11 | Jan van de Lagemaat 13 | Willem Mes 14-15 | www.zandtovenaar.nl 17 | Oikos 21, 24 | iStock.com 22-23 | WCCC 31.


33


ADVERTENTIES

Zoekt u een actieve gemeente die midden in de maatschappij staat? Dan zijn wij de gemeente voor u! Wijkgemeente Trinitas van de Protestantse Gemeente Heerenveen Een gemeente die niet alleen op zondag, maar ook door de week zoekt naar zingeving. Een gemeente die ondernemend is en toekomstgericht. In onze “groene” kerk vindt u bijvoorbeeld een buggy-, brei-, repair- en taalcafé! Wij zoeken een:

Fulltime predikant m/v Wij zoeken iemand die: • houdt van een uitdaging en niet bang is voor 80 kinderen bij een kindermoment • het woord van God wil brengen op een hedendaagse en verbindende manier • ondernemend is en nieuwe activiteiten voor en met de gemeente wil ontwikkelen • aan alle leeftijdsgroepen pastorale zorg kan verlenen • bij voorkeur relevante werkervaring heeft

De Protestantse Gemeente Eelde-Paterswolde

Wij bieden: • een uitdagende en prettige werkomgeving, binnen een team van predikanten die samen willen bouwen aan een geestrijke kerk • een gemeenschap met hart voor de zaak en de bereidheid om de handen uit de mouwen te steken • een nieuw, multifunctioneel gebouw met allerlei activiteiten en mogelijkheden • wonen en werken in het centrum van Friesland met binnen handbereik: vele sportfaciliteiten, water, bos en ruimte en een divers en uitstekend aanbod aan scholen en opleidingen. Nieuwsgierig? Neem via onderstaande QR-code letterlijk een kijkje in onze gemeente! Voor een volledige beschrijving van de vacature kunt u terecht op onze website: www.protestantsegemeenteheerenveen. nl. Mocht u nog aanvullende vragen hebben dan kunt u contact opnemen met de woordvoerder van de beroepingscommissie dhr. Jan Dijkema, tel: 06-54 28 83 54 of email: [email protected] Sollicitatie Uw sollicitatie en cv kunt u tot uiterlijk 20 december 2015 opsturen naar de secretaris van de beroepingscommissie, mevr. Joke Voorintholt, Woudsingel 19, 8443 DL Heerenveen of per email naar [email protected]

die samenwerkt met onze predikant, met name voor het pastoraat in brede zin, en ook voorgaat in rouwdiensten.

zoekt een

Kerkelijk Werker (m/v) voor 0,5 fte Aanstellingsduur: 1,5 jaar met mogelijkheid van verlenging

34


De aanstelling geschiedt conform de CAO voor kerkelijk werkers van de Protestantse Kerk in Nederland. Meer informatie over onze gemeente, functie-inhoud en sollicitatieprocedure vindt u op onze website www.pkn-eelde.nl


ADVERTENTIES

Gereformeerde Kerk van Kampen zoekt een enthousiaste

predikant voor 1 fte (m/v) voor de wijkgemeente Westerkerk De Westerkerk is een wijkgemeente van de Gereformeerde Kerk van Kampen, die middenin een samenwerkingsproces staat met de Hervormde Gemeente te Kampen. Het is een gemeente die laagdrempelig wil zijn, actief en ondernemend, waar jong en oud een plek vinden binnen het geloof. Hierbij laten we ons leiden door de Bijbel als Gods Woord. Wij zoeken een energieke, inspirerende bruggenbouwer die: • de band met de gemeente vergroot en onderhoudt en samen met de gemeente naar betekenis en geloofsverdieping zoekt • in het bijzonder jongeren en jonge gezinnen (met kinderen) weet te bereiken en te enthousiasmeren • een ‘voortrekker’ is die de gemeente helpt om de band met mensen aan de rand van de gemeente of erbuiten te versterken • diversiteit aan geloofsbeleving en vormen van vieren inhoud kan geven • een open en enthousiaste uitstraling heeft • het evangelie op een inspirerende manier vertaalt in actuele prediking • betrokken wil zijn bij het geheel van de protestantse gemeente in wording.

Wij laten ons leiden en inspireren door de woorden van 1 Joh. 4: 9-10 waarin gesproken wordt van Gods grote liefde. In verbondenheid met God, elkaar en de wereld, willen wij met hoofd, hart en handen getuigen van deze onvoorwaardelijke liefde. De Protestantse Gemeente Leek-Oldebert (PGLO) zoekt

een bevlogen fulltime predikant m/v Wij zijn: • Een pluriforme gemeente van ruim 2500 leden met een verscheidenheid aan vieringen en ontmoetingen om aan veelzijdigheid vorm te geven. Wij zoeken iemand die: • Mensen aanspreekt vanuit persoonlijk geloof. • Collegiaal, gemotiveerd en enthousiast is. • Het evangelie op eigentijdse manier kan brengen.

Voor een volledige beschrijving van de profielschets verwijzen wij naar de website van onze kerk: www.westerkerkkampen.nl Contact Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Jiska Reuvekamp, voorzitter beroepingscommissie, 06-52 73 03 17, [email protected]. Sollicitatie Uw reactie met CV kunt u tot uiterlijk vrijdag 18 december mailen naar de voorzitter van de beroepingscommissie.

• Verbindingen legt in de gemeente en daarbij vooral de middengroep van 30 tot 50 jaar aanspreekt. • Zijn nek durft uit te steken en durft te experimenteren. • Tegen een stootje kan en zich niet snel uit het veld laat slaan. De werkomgeving: • De nieuwe predikant werkt samen met een collega-predikant die al langer aan onze gemeente is verbonden en een nieuw te vinden kerkelijk werker die zich vooral op de ouderen richt. • Een grote enthousiaste groep ambtsdragers en vrijwilligers ter ondersteuning. • Voor diensten en ontmoetingen gebruiken we meerdere kerkgebouwen in verschillende dorpskernen. Ervaring in een andere gemeente strekt tot aanbeveling. Er is een pastorie beschikbaar. Meer informatie kunt u vinden op www.pglo.nl Voor vragen kunt u bellen (na 19.00 uur) met de secretaris van de beroepingscommissie, Jos van der Heide, op 06-42 52 27 46. Wij zouden graag uw schriftelijke sollicitatie met CV binnen 3 weken na verschijnen van dit blad ontvangen. Dit kan per e-mail naar: [email protected]

KERKINFORMATIE KERKINFORMATIEDECEMBER DECEMBER2015 2015

35


ADVERTENTIES

De Gereformeerde Kerk van Noordeloos zoekt een

predikant (m/v) voor 0,7 fte die: • Enthousiast, inspirerend en creatief is in zijn/haar werk en deze kwaliteiten kan overbrengen op de gemeente. • In staat is om de Bijbelse boodschap te vertalen naar het leven van vandaag in zowel de eredienst als in het pastoraat. • De gemeente, ook in de eredienst met bevlogenheid en passie weet te voeden, kan ondersteunen en toerusten. • Het pastoraat en het jeugdwerk als belangrijke taken ziet, jongeren weet te bereiken, contact met hen maakt en hen weet te boeien. • Op verantwoorde wijze kan delegeren, organiseren en coachen.

36


Wij bieden: • Een enthousiaste, jonge en betrokken gemeente van ca 500 leden. • Een kerk met een streekfunctie. De leden zijn voornamelijk woonachtig in Noordeloos en de omringende dorpen Hoornaar, Hoogblokland en Goudriaan, gelegen in de Alblasserwaard. • Een actieve participatie in de diverse commissies en bij activiteiten. • Een pastorie. Datum aanvang functie is in nader overleg te bepalen. Voor nadere informatie kunt u terecht op www.ontmoetingskerk.nl of zich wenden tot de voorzitter van de beroepingscommissie dhr. H. van Achterberg (0183-58 22 95). Een uitgebreid informatiepakket is beschikbaar op aanvraag bij de secretaris van de beroepingscommissie, email: [email protected]. Uw reactie graag voor 31 januari 2016 per email versturen aan de secretaris.


ADVERTENTIES

De Protestantse Gemeente Terpoarte te BoksumBlessum-Deinum zoekt een

predikant (m/v) 0,8 fte Sinds juni 2015 zijn wij vacant. Wij zijn een kleine, vitale christelijke gemeente. Onze vieringen vinden plaats in de drie historische kerken van onze dorpen. De gemeenteleden hechten veel waarde aan de vieringen en de liturgische kwaliteit ervan. Wij zijn een gemeente met ruimte voor verscheidenheid in geloven en beleven. We geven elkaar de ruimte zonder elkaar en de kernwaarheden van ons christelijke geloof uit het oog te verliezen. Wij willen graag midden in onze dorpsgemeenschappen gemeente zijn. We vergelijken ons gemeentemodel daarom graag met een herberg, waar iedereen welkom is en veel gemeenteleden actief meehelpen in ‘de bediening’.

Panel Protestantse Kerk De dienstenorganisatie is benieuwd naar de mening van predikanten en andere ambtsdragers, maar ook gemeenteleden die een cursus volgen, producten afnemen of als donateur Kerk in Actie steunen. Met deze informatie kan zij voortdurend werken aan verbetering van de dienstverlening.

Wij zoeken een predikant die • als ‘herbergier’ aangesproken wordt door het karakter van onze gemeente en zich bij ons thuis kan voelen. • de Friese taal actief beheerst, of bereid is zich deze eigen te maken. • in staat is een spin in het web te zijn, een herder met overzicht, die zijn aandacht weet te verdelen over de diverse leeftijdsgroepen in onze gemeente. • naast leraar ook leerling wil zijn van de traditie en van de mensen met wie hij/zij communiceert. • ook creatief theoloog is, met gevoel voor liturgie en muziek. Iemand die de verbinding met jongeren en jonge gezinnen nieuw leven in kan blazen. Voor reacties en nadere informatie kunt u zich tot uiterlijk 20 januari 2016 wenden tot de voorzitter van de beroepingscommissie: S.F. Kuipers-Kiel Spoorstrjiktte 2 9033 WJ Deinum Tel. (058) 254 13 88 of 06-20 89 81 03.

Kerkelijk werker, gemeentepredikant of interim-predikant nodig? Het Mobiliteitsbureau kan bemiddelen! www.protestantsekerk.nl/mobiliteitsbureau tel. (030) 880 15 05

Wat vindt u? U kunt het laten weten via het Panel Protestantse Kerk. Wie zich laat inschrijven ontvangt een paar keer per jaar een verzoek om een vragenlijst in te vullen. Deelname is anoniem. Informatie en aanmelden: www.protestantsekerk.nl/panel

KERKINFORMATIE KERKINFORMATIEDECEMBER DECEMBER2015 2015

37

40


Kerk. informatie. 'Kerk en Wereld' positief verder. Vluchtelingen in Leek. Brieven van Paulus. Kerst op de markt NUMMER 242 DECEMBER

Recommend Documents