Kerk. informatie. Epafras werkt ook namens de kerk. Verbonden in Sliedrecht. Israëlreis van predikanten. Studiedag traumapastoraat

Kerk informatie

Verbonden in Sliedrecht Israëlreis van predikanten Studiedag traumapastoraat

NUMMER 229 OKTOBER 2014 -

Epafras werkt ook namens de kerk

KERKINFORMATIE OKTOBER 2014

1

DIENSTGEHEIMEN DAAR IN UTRECHT KERK & THEOLOOG VANAF DE WERKVLOER COLLECTEN MENSEN BIJBELTEKSTEN TAIZÉ ADVERTENTIES

KRONIEK Uit Mosul gevluchte Iraakse christenen lopen langs de kerk nabij hun opvangkamp in Merga Souva. KRONIEK

DAAR IN UTRECHT KERK & THEOLOOG VANAF DE WERKVLOER COLLECTEN MENSEN BIJBELTEKSTEN TAIZÉ ADVERTENTIES

DIENSTGEHEIMEN

KRONIEK DIENSTGEHEIMEN

KERK & THEOLOOG VANAF DE WERKVLOER COLLECTEN MENSEN BIJBELTEKSTEN TAIZÉ ADVERTENTIES

DAAR IN UTRECHT

KRONIEK DIENSTGEHEIMEN DAAR IN UTRECHT

VANAF DE WERKVLOER COLLECTEN MENSEN BIJBELTEKSTEN TAIZÉ ADVERTENTIES

KERK & THEOLOOG

V KRONIEK DIENSTGEHEIMEN DAAR IN UTRECHT KERK & THEOLOOG

COLLECTEN MENSEN BIJBELTEKSTEN TAIZÉ ADVERTENTIES

VANAF DE WERKVLOER

KRONIEK DIENSTGEHEIMEN DAAR IN UTRECHT KERK & THEOLOOG VANAF DE WERKVLOER

MENSEN BIJBELTEKSTEN TAIZÉ ADVERTENTIES

COLLECTEN

KRONIEK DIENSTGEHEIMEN DAAR IN UTRECHT KERK & THEOLOOG VANAF DE WERKVLOER COLLECTEN

BIJBELTEKSTEN TAIZÉ ADVERTENTIES

MENSEN

Christenvervolging

KRONIEK DIENSTGEHEIMEN DAAR IN UTRECHT KERK & THEOLOOG VANAF DE WERKVLOER COLLECTEN MENSEN

ADVERTENTIES

BIJBELTEKSTEN TAIZÉ

Ooit raasde er in de buurt van Damaskus een zeer religieus persoon KRONIEK DIENSTGEHEIMEN DAAR IN UTRECHT KERK & THEOLOOG rond, die erop uit was zoveel mogelijk christenen in de boeien te slaan en te laten doden. Zijn naam was Saulus. Bijna twintig eeuwen later herhaalt zich de geschiedenis, zij het met andere spelers. In Syrië en buurland Irak razen er mannen rond, die zich beroepen op hun religie en in naam daarvan christenen doden, samen met Jezidi’s en in hun ogen van het rechte geloof afwijkende moslims. Religieus extremisme van IS. Ook elders in het Midden-Oosten zijn christenen opgejaagd wild. In Iran is het riskant ervoor uit te komen dat je christen bent. En buiten de regio zijn er genoeg landen waar het evenmin veilig is. In Nigeria jaagt Boko Haram zonder enig voorbehoud christenen de dood in. De gekidnapte christelijke meisjes zijn nog steeds niet gered en wat is er intussen van hen geworden? In Pakistan is het voor christenen voortdurend balanceren op het slappe koord. In India zijn er deelstaten waarin christenen te maken krijgen met Hindu-fundamentalisme.

we een beroep op dit recht. Hulp In Indonesië moeten christenen in is vaak maar een druppel op een bepaalde gebieden ook rekening VANAF DE WERKVLOER COLLECTEN MENSEN BIJBELTEKSTEN TAIZÉ gloeiende plaat. Toch participeren we houden met ernstige vormen van ADVERTENTIES in noodhulp voor mensen in nood, discriminatie. Van Noord-Korea christenen en andere vervolgde en weten we weinig, maar ook heeft het verdreven minderheden die deze hulp openlijk belijden van het christelijke hard nodig hebben. geloof fatale consequenties. Enzovoorts. ‘Ik zend u als schapen onder Dan is er nog iets. Wat betekent de wolven’ heeft Jezus gezegd, en omgekeerd deze vervolging van broewe zien in onze tijd meer dan ooit ders en zusters vanwege hun geloof wat dit betekent. voor ons? Wat doet hun geloof ons? Broeders en zusters die horen tot het- Wat zegt hun volharding ons? Onze broeder en zusters zijn niet alleen zelfde lichaam van Christus moeten het voorwerp van ons medelijden. Ze hun geloof bekopen met dood, marstellen ons ook een vraag. Een vraag teling, uitsluiting en discriminatie. waarvoor we alleen tot schade van Hoewel dit met woorden moeilijk uit onszelf doof kunnen blijven. te leggen valt, voelen we als we het hart op de goede plaats hebben zitten, de waarheid van het woord: ‘als één lid lijdt, lijden alle leden mee’. Onze gedachten en gebeden gaan uit naar die lijdende leden van het ene lichaam. Daarbij appelleren we aan regeringen, nationaal en internatioARJAN PLAISIER naal, zowel als Protestantse Kerk in scriba van de generale synode Nederland, als in het verband van de Raad van Kerken of de Wereldraad Reageren? van Kerken. Vrijheid van godsdienst Mail naar [email protected] is een grondrecht en daarom doen

B

COLOFON Nummer 229 - oktober 2014 Kerkinformatie verschijnt elf keer per jaar als officieel orgaan van de Protestantse Kerk in Nederland.

In dit nummer

Algemeen adres Dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland, Joseph Haydnlaan 2a, 3533 AE Utrecht, Postbus 8504, 3503 RM Utrecht, tel. (030) 880 18 80, e-mail [email protected]. Abonnementenadministratie Abonnementsprijs € 20,- per jaar; buitenland € 27,50. Vanaf 35 ex.: € 17,50 per jaar. U kunt zich als abonnee opgeven en afmelden bij de Abonnementen-administratie Kerkinformatie, Postbus 8504, 3503 RM Utrecht, tel. (030) 880 17 25, e-mail [email protected] Dit blad is voor visueel gehandicapten in aanpaste leesvorm verkrijgbaar. Voor nadere informatie CBB, Postbus 131, 3850 AC Ermelo, tel: (0341) 56 54 99. Redactie-adres Kerkinformatie, Postbus 8504, 3503 RM Utrecht, tel. (030) 880 14 17 (di, wo, do). e-mail [email protected] Advertenties: zie achterin aan het begin van de advertentierubriek. Redactie Rian Binnendijk (hoofdredacteur), Janet van Dijk, Marloes Nouwens-Keller, Evert Oudenes, Sandra Haverman (beeldadviezen), Frans Rozemond (eindredactie). Basisvormgeving en opmaak Reprovinci, Schoonhoven. Druk De Groot Drukkerij, Goudriaan.

9

14

22

4 PASTORAAT AAN BUITENLANDSE

16 INTERNETNIEUWTJES

‘Eindelijk een gesprek in je eigen taal’

17 PASTORAAT

8

KERK IN ACTIE

Materiaal bij dankdag

9

KERK IN ACTIE

GEVANGENEN

18 KERK IN ACTIE

Landelijke Diaconale Dag in aantocht

Studiedag Pastoraat en trauma

20 GEMEENTE

21 BIJBEL

11 KERK EN ISRAËL

Rabbijn Lody van de Kamp wil bruggen bouwen

14 ISRAËL EN PALESTINA

Duurzaamheid als thema in de classis

Jaarproject Sliedrecht over ‘verbondenheid’

10 PASTORAAT

Aandacht voor wie zich ‘bezeten’ voelt

Predikanten maakten leerzame Israëlreis

Bijbel in gewone taal: voor nieuwe en ervaren lezers

22 JOP

Geloofsopvoeding: niet alleen een zaak voor ouders

Kerkinformatie op internet www.pkn.nl/kerkinformatie Overname van artikelen wordt op prijs gesteld, mits met bronvermelding. Fotoverantwoording: zie pagina 29 onderaan. Overname van foto’s in overleg. Bij de voorplaat Op 4 september werd ds. Peter Middelkoop bevestigd als predikant-directeur van Epafras, de stichting die pastorale zorg regelt voor Nederlandse gevangenen in het Buitenland. Zie verder p. 4-6.

‘ Ik re g el het

VASTE RUBRIEKEN

k a a rt en ba kk oo r

‘ Wa ke n te g en

’

a nt is em it is m e ’

2

12

13

25

KRONIEK

DIENSTGEHEIMEN

DAAR IN UTRECHT

KERK & THEOLOOG

24

27

28

MENSEN

VANAF DE WERKVLOER


29

30

COLLECTEN ADVERTENTIES


3

'Epafras werkt ook name de kerk'

Epafras-pastor hecht aan band met kerk

4


PASTORAAT -

ens PASTORAAT AAN NEDERLANDSE GEVANGENEN IN BUITENLAND

‘Eindelijk een gesprek in je eigen taal’ “Een mens is altijd meer dan wat hij of zij heeft misdaan. Ook een crimineel is kostbaar in Gods ogen.’’ Vanuit die gedachte biedt de oecumenische organisatie Epafras geestelijke steun aan Nederlandse gevangenen in buitenlandse detentie. Maximaal twee keer per jaar een uur, anderhalf uur hooguit. “Meer hebben we niet, maar de meeste gevangenen waarderen onze bezoeken zeker”, zegt ds. Peter Middelkoop, predikant-directeur van Epafras. “Zelfs als het bezoek niet alles bracht wat ze er van verwachtten. Dát er bezoek komt is voor hen misschien nog wel het allerbelangrijkste. Ze krijgen de boodschap dat ze niet vergeten worden.”

Synodepreses ds. Karin van den Broeke bevestigde op 4 september in de kapel van het landelijk dienstencentrum ds. Peter Middelkoop als predikant-directeur van Epafras.

Ruim 45 professioneel opgeleide geestelijk verzorgers (protestanten, rooms-katholieken en moslims) zoeken als vrijwilliger Nederlanders in buitenlandse gevangenissen op om met hen te spreken over persoonlijke zaken in hun leven. Zelf komt Middelkoop bij gedetineerden in Midden- en Zuid-Amerika. “Vaak hoor je een heftig verhaal. Uit de veelheid aan gevoelens moet je er dan iets uit pakken waarvan je denkt dat het de eerste prioriteit is. Als in Nederland iemand vast komt te zitten, is het ook crisis, maar dan kun je overmorgen of volgende week terugkomen. In het

buitenland niet. Het pastoraat is heel geconcentreerd.” Middelkoop was eerder gevangenispastor in Doetinchem. Veel meer dan collega’s in Nederlandse gevangenissen moet een geestelijk verzorger voor gedetineerden in het buitenland het volgens hem “kunnen uithouden in de machteloosheid’’. “Je wordt deelgenoot gemaakt van vaak schrijnende problemen. Dat moet je kunnen verdragen zonder dat je goedkoop gaat zeggen: Kop op, houd moed. Het vereist veel empathie: Ik voel wat je meemaakt, ik lijd daar ook onder, misschien kunnen we samen kijken wat nu het allereerste is. Ook in Nederland is inlevingsvermogen nodig, in het buitenland ontmoet je echt veel narigheid.”

HYGIËNE Volgens het ministerie van buitenlandse zaken verbleven er op 1 april dit jaar 2242 Nederlanders in detentie in het buitenland, van wie 1351 wegens een drugsdelict. Middelkoop: “Veel gedetineerden raakten in de proble-

›


5

›

men door schulden. Die stegen hen boven het hoofd. De enige ‘oplossing’ leek een drugstransport. Als ze uit de gevangenis terugkeren is de situatie alleen maar erger geworden: de schulden zijn er nog steeds, onderdak - voor zover ze dat hadden - zijn ze kwijt, relaties zijn vaak verbroken.” De leefomstandigheden zijn geen pretje. “Weinig landen besteden zorg aan gevangenissen en resocialisatie. De gedetineerden hebben de maatschappij al schade berokkend, waarom zou je meer geld aan hen uitgeven? Met hygiëne is het vaak slecht gesteld. In sommige landen zijn gevangenissen levensgevaarlijk doordat bendes het er voor het zeggen hebben. Als je ook nog eens de taal van het land niet spreekt, weet je daarbij niet goed waar je aan toe bent, zeker in het begin van het strafproces.”

INTIEME ZAKEN Epafras wordt gewaardeerd, ervaart Middelkoop. “Je merkt dat de gesprekken ertoe doen voor de gedetineerden. Vaak hebben ze niemand om echt mee te kunnen praten. Het simpele feit dat je luistert naar hun

verhaal, betekent al veel voor hen. In Tsjechië, Noorwegen, Indonesië of Peru, overal vinden gevangenen het prettig om een geestelijk verzorger uit hun eigen land te spreken, iemand die hun cultuur kent. Over intieme zaken spreek je als er een grote mate van vertrouwelijkheid is, dat kan eigenlijk alleen in de eigen taal. De gesprekken gaan vaak al snel heel diep.”

VOOR IEDEREEN De geestelijk verzorgers zijn er voor iedereen die erom vraagt, ook niet-christenen. “We bekeren of evangeliseren niet. De gevangene zit vast, de keuze voor God of de christelijke doop moet in vrijheid worden gemaakt. Kerkelijk zijn de meeste gevangenen niet, geloofs- en levensvragen zijn vaak wel erg aanwezig. Je hoopt dat bij hen het besef landt: Mogelijk gelooft de samenleving niet in jou, je voelt je van alle kanten afgewezen, maar God gelooft wel in jou, voor Hem ben je waardevol. Je probeert erover te praten: Is dit nu het leven? Wil je dat op zo’n manier leiden dat het alleen maar verlies oplevert? Of kun je nog iets van een perspectief hebben? Is er ruimte

om een andere weg in je leven in te slaan? Dat is niet makkelijk, vooral niet als gedetineerden een verleden hebben van een gebroken gezin, niet afgemaakt onderwijs en een slechte positie op de arbeidsmarkt. Je vraagt hun als het ware met enige afstand naar zichzelf te kijken. Tegelijkertijd ervaar je de noodsituatie. Toch zeggen we: Wij laten je niet in de steek, we bekommeren ons om je omdat we geloven dat God jou waardevol vindt. Misschien is dat iets waarmee je het kunt volhouden.” “Wij gaan op zoek naar de mens achter de crimineel”, benadrukt Middelkoop. “Wie zegt dat iemand dokter, onderwijzer, manager of predikant is, verzakelijkt hem of haar tot dat beroep. Een mens is altijd meer dan dat. Het geloof zegt dat elk mens schepsel van God is, kostbaar in zijn ogen. Ook gedetineerden. Daarom moeten wij ook voor deze mensen zorg hebben.”

JAN KAS freelance journalist

ERKENNING Epafras begon als pionierswerk. Ds. Joop Spoor, geestelijk verzorger bij Justitie in Scheveningen, bezocht Nederlanders die in het buitenland gevangen zaten. In 1984, het jaar waarin de stichting werd opgericht, werd hij daarvoor vrijgesteld met behoud van salaris van het ministerie van justitie; om te kunnen reizen was hij afhankelijk van giften. Het ministerie van buitenlandse zaken financiert de reis- en verblijfkosten van de geestelijk verzorgers en een groot deel van de organisatiekosten. Het ministerie van veiligheid en justitie bekostigt de directiefunctie en de bijbehorende kosten. Particuliere donateurs, veel diaconieën en andere kerkelijke instellingen en algemene serviceclubs brengen het geld voor de overige organisatiekosten en alle diaconale uitgaven bijeen. Ds. Middelkoop werd 4 september in zijn functie als predikant-directeur van Epafras bevestigd als predikant voor buitengewone werkzaamheden in de Protestantse Kerk in Nederland. “Het werk voor Epafras doe ik ook namens de kerk. Fijn, dat de synode dat met deze bevestiging uitdrukt. Deze kerkelijke binding is een erkenning door de Protestantse Kerk voor wat Epafras doet.”

6


Eén jaar

Epafras Gemaakte reizen: 195 Afgelegde bezoeken: 1801 Bezochte gevangenen: 1236 Brieven van gevangenen: 781 Contacten met relaties van een gevangene: 800 (Bron: jaarverslag 2013)

BERICHTEN

Jubileumdienst Protestantse Kerk Op zondag 14 september 2014 vierde de Protestantse Kerk in Nederland haar tienjarig bestaan. Het thema van de viering was 'Vieren & Verbinden'. Te gast bij wijkgemeente De Fontein in Nijkerk en samen met andere genodigden woonde Koning Willem-Alexander en koningin Maxima de dienst bij. De jubileumdienst werd gehouden in kerkgebouw De Fontein in Nijkerk. Wie de uitzending, de foto’s en de filmpjes uit de viering (‘De kerk van…’) wil bekijken, kan terecht op www.pkn.nl > Actueel > Nieuws > 15 september: Nagenieten van ‘Vieren & Verbinden’

Studiedag over moreel leiderschap Op 27 oktober wordt in Utrecht de studiedag ‘Leider (m/v) in last’. Moreel leiderschap in kerken in tijden van maatschappelijke onrust gehouden. De stelling dat iedereen een plek in de samenleving verdient, roept soms spanning op. Ook binnen de kerkelijke gemeente. Dat vraagt om leiderschap bij sociale en morele dilemma’s. Hoe bied je dat, als predikant, kerkelijk werker of ander kerkenraadslid? Wat is wijs? Over deze vragen heeft Oikos een workshop ontwikkeld voor (beroeps)groepen in de kerk, die tijdens de studiedag wordt

ingeleid. Medewerking verlenen: • ds. Karin van den Broeke, synodepreses (‘Wij geloven in meer, niet in “minder, minder’, overwegingen bij een kerkdienst’. • dr. Joke van Saane, kerkenraadsvoorzitter in Apeldoorn en docent godsdienstpsychologie aan de Vrije Universiteit (‘Leven na de dood?’ Over publieke spanningen rond de opvang van een politieke moordenaar en de rol van kerken) • Buurtpastor Geert Rozema te Arnhem (‘Geschillen over ‘verschilligheid’.

Bestrijding van onverschilligheid tegenover achterstand en uitsluiting) • dr. Jack Barentsen, hoofddocent Praktische Theologie in Leuven en onderzoeker Religieus Leiderschap aan de Universiteit van Utrecht (‘Leiderschap in kerken: verwarring en verheldering’) Organisatie: Protestantse Kerk en Oikos. Plaats en tijd: Protestants Landelijk Dienstencentrum Utrecht, 10.00-16:30 uur (PE-punten: 0,25). Informatie: Jan Post Hospers, [email protected], tel. (030) 880 18 80. Aanmelden via www.pkn.nl/pcte/toerusting


7

KERK IN ACTIE -

Materiaal bij dankdag Op woensdag 5 november, of de zondag erop volgend, vieren veel gemeenten de dankdag voor gewas en arbeid. Het kerkelijk jaar biedt met deze dag de gelegenheid om eens extra stil te staan bij de huidige economische crisis. Met het oog op gesprekken en vieringen hierover heeft Kerk in Actie samen met DISK-Arbeidspastoraat materiaal gemaakt bij het thema ‘Werken met toekomst!’ Het is in deze tijd van economische crisis belangrijk dat mensen hun zorgen, onzekerheden en verlangens bespreekbaar kunnen maken. Als kerkelijke gemeente kun je dat faciliteren. Organiseer bijvoorbeeld eens een gesprek waarin mensen ervaringen met werk, werkloosheid, het beëindigen maar ook het opstarten van een bedrijf, kunnen uitwisselen. Denk er aan om jongeren én ouderen bij het gesprek te betrekken. Vanuit verschillende ervaringen kan het gesprek gericht

Wat doet het met je als je geen

werk hebt?

worden op de toekomst. Wat voor toekomst verwacht men voor zichzelf, voor kinderen en kleinkinderen? Een dergelijk gesprek kan een belangrijk onderdeel zijn van de voorbereiding van een dienst op Dankdag.

TRINUS HOEKSTRA medewerker diaconaat (geloof, arbeid, economie) Kerk in Actie

BESTELLEN Het materiaal is als themanummer van Ondersteboven verschenen en is voor € 2,50 (exclusief verzendkosten) te bestellen bij Kerk in Actie-binnenland, e-mail [email protected]. Het is de laatste maal dat dit materiaal in Ondersteboven verschijnt. Vanaf begin 2015 verschijnt het in het blad Oecumenisch Bulletin van de Raad van Kerken.

BERICHTEN

Mediteren als het leven zwaar is Christelijke vormen van meditatie kunnen steun bieden als het leven zwaar is. Meditatie werkt ontspannend en helpt om aandachtig om te gaan met psychische of fysieke klachten. Mensen leren zichzelf zien als geliefde kinderen van God. Vanuit die zelfaanvaarding kan men leren om anders om te gaan met stress of burn-out, met depressieve gevoelens of pijn. Om een de bovenomschreven meditatiecursus te kunnen geven, moet men wel getraind zijn. Vacare, platform voor meditatief leven in de Protestantse Kerk, biedt een training aan voor mensen die deze cursus willen begeleiden. De training wordt gegeven op 12 en 26 maart en 9 en 23 april 2015, met een terugkomdag op 26 november van

8


14.00-21.00 uur. Informatie: www.pkn.nl/vacare. Aanmelden: www.pkn.nl/pcte.

Symposium Erfgoed Kampen Op 6 oktober houdt de stichting ‘Kampen 1854’ haar jaarlijkse symposium. 1854 herinnert aan het oprichtingsjaar van de Theologische School te Kampen. Door en naast deze predikantensopleiding ontstond zoveel gereformeerd leven dat Kampen de

bijnaam kreeg van ‘gereformeerd Jeruzalem’. Doel van de Stichting is het wekken van belangstelling voor dat gereformeerde erfgoed. Sprekers zijn onder andere drs. Jaap van Gelderen over ‘Drukkers rondom het Woord te Kampen vanaf de Reformatie’ en drs. Wiljan Puttenstein over ‘Het belang van de archieven van de Theologische (Hoge)school/Universiteit Kampen voor stad en kerk’. Plaats: Burgwalkerk (Burgwal 59, Kampen), aanvang 14.00 uur. Toegang vrij. Meer informatie: www.kampen1854.nl.

Landelijke Diaconale Dag in aantocht

KERK IN ACTIE -

Op 22 november reizen weer vele honderden diakenen uit het hele land naar Utrecht om in de Jaarbeurs de Landelijke Diaconale Dag van Kerk in Actie bij te wonen. Een veelzijdige dag en een oppepper voor hen die namens de kerk omzien naar hen die geen helper hebben.

Nederland staat op de drempel van grote veranderingen. Het jaar 2015 gaat gepaard met wettelijke maatregelen op terrein van jeugdzorg, werkloosheid en de zorg die het werk van diakenen sterk zullen beïnvloeden. Tijdens Landelijke Diaconale Dag wordt stilgestaan bij de taak van de diakenen en van de leden van ZWO-groepen. Wat hoort er wel bij en wat niet? Welke voorbeelden uit Nederland en wereldwijd inspireren ons om vorm te geven aan deze taken?

SPREKERS Arie Slob, fractievoorzitter van de ChristenUnie in de Tweede Kamer gaat in op de participatiemaatschappij. Marc Dullaert, Kinderombuds-

man, vertelt over zijn werk en hoe hij hierin diakenen tegenkomt. Synodepreses ds. Karin van den Broeke gaat voor in de liturgische viering. Diakenen uit Gouda vertellen waarom ze het ‘Burennetwerk’ hebben opgericht. Vanuit Zoetermeer klinken de ervaringen van gemeenteleden op Sumatra door. Er is cabaret, in de middag keuze uit achttien workshops variërend van zingen tot jeugdzorg, groene kerken, particuliere initiatieven tot een gesprek over het beleid van Kerk in Actie. De presentator van deze dag is Kees Posthumus. CARLA VAN DER VLIST, teamleider Binnenlands diaconaat Kerk in Actie

Ongeveer negenhonderd diakenen worden in Utrecht verwacht.

MEER WETEN? Een programmafolder en meer informatie over aanmelden staat op www.kerkinactie.nl/ldd2014

Bachcantates Bach was een meester in het leggen van de verbinding tussen woord en toon, tussen tekst en muziek. Die relatie speelt in zijn cantates een belangrijke rol. Barend Schuurman, die als dirigent van de Laurenscantorij decennia lang Bachcantates heeft uitgevoerd in de Laurenskerk in Rotterdam, beschrijft in dit boek de achtergronden bij het ontstaan van de cantates. Hij plaatst Bach in zijn tijd, muzikaal, maatschappelijk en theologisch. In toelichtingen op ruim zeventig cantates en in overwegingen bij de libretto’s schetst hij een mogelijkheid de cantateteksten vanuit de traditie te kunnen begrijpen, maar ook om van daaruit lijnen te trekken naar de huidige tijd. Dit boek biedt elke cantateliefhebber een avontuurlijke, nooit

eindigende zoektocht naar wat voor hem of haar in de overgeleverde teksten van belang is. Barend Schuurman, Bachs cantates toen en nu. Toelichtingen en overwegingen bij tekst en muziek van het centrale werk van Johann Sebastian Bach, ISBN 978 94 6036 196 8, € 59,90.

Jubileum Havenproject Het Diaconaal Havenproject Rotterdam (DHR) viert op 8 november zijn 25-jarig bestaan. Ter gelegenheid daarvan organiseert het DHR-be-

stuur op die datum, samen met het Diaconaal Centrum Pauluskerk, een diaconale dag over het thema ‘Diaconaat op straat en in de haven’. Beide organisaties verzorgen elk al vele jaren bijzondere vormen van diaconaat in de wereldhaven en wereldstad Rotterdam. Zij zullen dit werk voor het voetlicht brengen. Met bijdragen van diaconaal werker Rijk van Lent (DHR) en ds. Dick Couvée (Pauluskerk) en prof. dr. Herman Noordegraaf, hoogleraar Diaconaat aan de Protestantse Theologische Universiteit. Daarna volgt onder leiding van dagvoorzitter Jan Blankers een forumgesprek. Diakenen en andere belangstellenden zijn hartelijk welkom na aanmelding. Plaats: Pauluskerk Rotterdam, entree en lunch zijn gratis. Informatie en aanmelden: www.diaconaalhavenproject.nl


› 9

Conferentie Pastoraat en trauma Op maandag 24 november organiseert het Oecumenisch Pastoraat voor Oorlogs- en Geweldsgetroffenen een conferentie met als thema ‘Pastoraat en trauma’. De conferentie is bedoeld voor pastores in gemeenten en parochies, geestelijk verzorgers bij geüniformeerde diensten (Defensie, Justitie, Politie en Brandweer) en anderen. Mensen die in oorlogssituaties hebben verkeerd en mensen die in hun beroepsuitoefening te maken krijgen met geweld maar ook bijvoorbeeld tweede en derde generatie-slachtoffers van

de Tweede Wereldoorlog hebben vaak behoefte om zin en betekenis te verlenen aan wat ze hebben meegemaakt. De religieuze of levensbeschouwelijke dimensie is, naast de somatische en

PASTORAAT -

psychosociale zorg, van groot belang. Deze invalshoek is binnen de geestelijke gezondheidszorg vaak maar moeilijk te vinden. En in de gemeente of parochie ontbreekt het vaak aan kennis van de specifieke traumaproblematiek.

SPREKERS Drie ervaringsdeskundigen vertellen tijdens deze werkconferentie hun verhaal. Twee vanuit de ervaring als hulpvrager, één vanuit zijn ervaring als pastor van oorlogsgetroffenen. Verder gaan twee inleiders vanuit hun vakgebied in op het onderwerp: Erik Vermetten, militair psychiater en buitengewoon hoogleraar psychotraumatologie en Ruard Ganzevoort, hoogleraar Praktische Theologie aan de VU. Vanuit de Protestantse Kerk zal synodevoorzitter Karin van den Broeke reageren, vanuit de Rooms-Katholieke Kerk Gerard de Korte, bisschop van Groningen-Leeuwarden.

PRAKTISCHE GEGEVENS

Wat kun je doen voor mensen die veel geweld meemaken in hun beroep?

De conferentie vindt plaats op maandag 24 november van 10.00 tot 17.00 uur in het Protestants Landelijk Dienstencentrum te Utrecht. Kosten zijn € 50,-, inclusief lunch, contant te voldoen bij binnenkomst. Aanmelden per e-mail bij [email protected].

BERICHTEN

Stormlied op stickers De Nederlandse Zeemanscentrale heeft stickers laten maken met daarop het beroemde lied ‘O eeuwige Vader, sterk in macht’. De plakstroken passen precies op een binnenkaft van het nieuwe liedboek. Reden: veel kerken aan de kust en rondom het IJsselmeer missen het lied. Het oude Gezang 467 uit het Liedboek voor de Kerken (1973) is niet teruggekeerd in het nieuwe liedboek. “Het is een zeer geliefd gezang”, vertelt Wim van Til, secretaris van de Nederlandse Zeemanscentrale. “Het werd geschreven door William Whiting, die zich liet inspireren dor Psalm 107, over Gods hulp in de gevaren van de zee. In veel kustkerken wordt het aangeheven bij zwaar weer. Generaties zeelieden, mariniers en werkers bij de koopvaardij voelen zich

10


erdoor aangesproken. Het verbindt hen ook over grenzen heen. Het lied werd gezongen bij de begrafenissen van Winston Churchill en de Amerikaanse presidenten Rooseveldt, Kennedy en Reagan.” In korte tijd werden al honderden stickers verspreid. Een familie uit Zwartsluis die regelmatig in Callantsoog verblijft, heeft de gemeente daar voorzien van stickers zodat het lied gezongen kan blijven worden. De stickers zijn gratis te bestellen, onder vermelding van aantal en adres, via een mailtje aan: [email protected]

Studiedag OJEC Met een studiedag op maandag 27 oktober in Amsterdam brengt het OJEC (sinds 1981 het Overlegorgaan

van Joden en Christenen in Nederland) rabbijnen, predikanten, priesters en andere kerkelijk werkenden samen voor een bijzondere interconfessionele ontmoeting. Onderwerp: traditie/geloofsoverdracht in kerk en synagoge. Informatie: www.ojec.nl, e-mail: [email protected]

Studiedag Platform Appèl Kerk en Israël Thema: ‘Land In-Zicht’ Over de relatie tussen Land en Religie in Jodendom en Christendom. Waarom is voor het Joodse volk de relatie met het land Israël onverbrekelijk, zelfs onmisbaar voor het praktiseren van hun religie? Hebben Christenen een zelfde relatie met bij voorbeeld Jeruzalem of Rome? Met inleidingen van drs. Leo Mock en prof. Klaas Spronk. Datum: maandag

KERK EN ISRAËL -

RABBIJN LODY VAN DE KAMP:

‘Bruggen bouwen, daar gaat het mij om’ In een interview met Beatrice Jongkind in Kerk & Israël Onderweg’ vertelt rabbijn Lody B. van de Kamp over zijn werk in Amsterdam om beeldvorming van Joden en moslims over en weer te verbeteren. Van de Kamp werkt hiervoor samen met de Marokkaanse jongerenwerk Said, via de stichting Connect. Hij zegt in het septembernummer: ‘Door de hekken heen met elkaar in gesprek gaan. Bruggen bouwen, daar gaat het mij om.’ De gepensioneerde Amsterdamse rabbijn, auteur en ondernemer leeft ondanks recente aanslagen op Joodse gebouwen niet met angst. Hij vertrouwt op het functioneren van de Nederlandse rechtsstaat en zal nooit uit angst naar Israël vertrekken, stelt hij. Over het conflict in het Midden-Oosten zegt Van de Kamp: ‘Mag je na een conflict van bijna honderd jaar al niet blij zijn als het leefbaar wordt in het Midden-Oosten, een soort van vreedzame co-existentie? Uiteindelijk gaat het er niet om wie gelijk heeft, maar gaat het om de vraag: Kunnen we samen vérder, hoe dan ook?’

JAARTHEMA Het nummer start met het nieuwe jaarthema ‘De reis van je leven’. In

elk nummer van jaargang 16 gaan een Jood, een christen en een moslim met elkaar in gesprek over belangrijke levensmomenten: geboorte, adolescentie, huwelijk respectievelijk begraven. ‘Geboorte’ staat centraal in het septembernummer. Het bevat verder onder andere een artikel over de rol van Duitse Joden in de Eerste Wereldoorlog, en een bijdrage over het partnerschap van de Rotterdamse Pauluskerk met de Palestijnse Evangelisch-lutherse gemeente en school te Beit Sahour. ‘De ontwikkeling van partnerschappen tussen Nederlandse en Palestijnse kerkelijke gemeenten is ook belangrijk voor vrede en voor christenen daar en hier’, stellen de schrijvers van dit ervaringsverhaal.

ABONNEMENT Kerk & Israël Onderweg is een uitgave van de Protestantse Kerk. Een abonnement kost € 9,- per jaar (vier nummers). Groepsabonnementen (vanaf 10 exemplaren) € 4,-. Een gratis proefnummer aanvragen kan via [email protected]. Meer informatie: www.pkn.nl/kerkenisrael

3 november 2014 in de Bergkerk te Amersfoort. Informatie en aanmelding: www.appelkerkenisrael.nl of (073) 657 91 41.

Dominee-speeddate Op vrijdagmiddag 9 januari 2015 kunnen vacante gemeenten kennismaken met proponenten die op zoek zijn naar een gemeente. De aanstaande dominees stellen zich kort voor aan beroepingscommissies, die vervolgens kort met hen in gesprek gaan. Deze kerkelijke ‘speeddating’ wordt georganiseerd door het Mobiliteitsbureau van de Protestantse Kerk en gehouden in het Protestants Landelijk Dienstencentrum te Utrecht. De eerste dominee-date vond plaats in het voorjaar van 2013 en was

georganiseerd door de jonge theologenbeweging ‘Dominee 2.0’ en het Mobiliteitsbureau. In een aantal gevallen heeft speeddaten toen voor zowel proponenten als gemeenten tot een positief resultaat geleid. Het

Mobiliteitsbureau wil voortaan een of twee keer per jaar een ‘dominee-date’ organiseren. Informatie of vragen: mail naar [email protected], tel. (030) 880 15 05.


› 11

KRONIEK

DAAR IN UTRECHT KERK & THEOLOOG VANAF DE WERKVLOER COLLECTEN MENSEN BIJBELTEKSTEN TAIZÉ ADVERTENTIES

DIENSTGEHEIMEN



Het begin van de dienst DAAR IN UTRECHT

Vraag VANAF DE WERKVLOER Het begin van een kerkdienst KERK &verloopt THEOLOOG in de ene gemeente heel anders dan in de andere. Wanneer en hoe begint de eredienst? Hoe kun je daarin orde en eenheid DIENSTGEHEIMEN DAAR IN UTRECHT KERK & THEOLOOG scheppen, bijvoorbeeld als gemeenten VANAF DE WERKVLOER gaan samenwerken? De een wil een warm welkom uitstralen, de ander wil vertellen wat er gaat gebeuren. Soms heb je wel drie sprekers.


KRONIEK


KRONIEK

KRONIEK

KRONIEK


V COLLECTEN MENSEN BIJBELTEKSTEN TAIZÉ ADVERTENTIES


COLLECTEN Antwoord Het lijkt me goed te beseffen dat de eredienst begint waar de gemeente samenkomt om elkaar en God te DIENSTGEHEIMEN DAAR IN UTRECHT KERK & THEOLOOG VANAF DE WERKVLOER COLLECTEN BIJBELTEKSTEN TAIZÉ ADVERTENTIES ontmoeten. Die twee elementen uit 1 MENSEN zijn. Voor andere afkondigingen is een iedereen, inclusief de kerkenraad en Korintiërs 11 bepalen het begin. Het heel instrumentarium, van beamer voorganger, binnen is. Er hoeft geen gaat om de ontmoeting met elkaar en via weekbrief tot sociale media. In de uitgebreid woord van welkom meer. met God. eredienst beperken we ons met afkonDe ontmoeting met elkaar krijgt digingenADVERTENTIES en sprekers tot het nodige en In het Dienstboek begint de ontmoeal vorm bij binnenkomst. Meestal DIENSTGEHEIMEN DAAR IN UTRECHT KERK & THEOLOOG VANAF DE WERKVLOER COLLECTEN MENSEN nuttige, bijvoorbeeld bij de dankzegting met God dan ook met woorbegroet een kerkenraadslid of een BIJBELTEKSTEN TAIZÉ ging en voorbeden, maar dan ook op den van of tot God. In de vorm van welkomstcommissie de gemeenteledíe momenten in de dienst. een lied, of van een (stil) gebed, of den. Het ene kerkgebouw leent zich bijvoorbeeld het Onze Hulp. Het is wat meer voor ontmoeting dan het goed dat de ouderling van dienst de andere, maar toch. Je zou kunnen DS. WIM VAN DER AA overgang naar dit moment aangeeft, zeggen dat de eredienst begint als de DIENSTGEHEIMEN DAAR IN UTRECHT KERK & THEOLOOG VANAF DE WERKVLOER COLLECTEN MENSEN BIJBELTEKSTEN TAIZÉ lid van de werkgroep eredienst zodat duidelijk is waar we mee bezig mensen samenkomen, en niet pas als ADVERTENTIES

Heeft u een vraag over de eredienst? Stel deze via [email protected].

BERICHTEN

Studiedag: Doven horen erbij! Doven hebben geen handicap, zij communiceren in een andere taal. Een taal met andere uitdrukkingsmogelijkheden. De ontmoeting met de doofheid van het dove gemeentelid slaat theologische, pastorale en liturgische vanzelfsprekendheden uit het lood. Deze ontmoeting is daarom een must voor de theologische professional. Op deze studiedag staat die ontmoeting centraal. Onderdelen: • Doventaal, hoe werkt ze, wat kan ze (niet)? • Theologie en doofheid: God spreekt, het geloof is uit het gehoor. Toch? • Pastoraat en doofheid: woordloos communiceren over het geheim van het leven • Liturgie en doofheid: de lofzang gaande houden zonder poëzie en zonder muziek • Gemeenteopbouw en doofheid: de bijdrage van het dove gemeentelid aan de opbouw van de gemeente Datum: 10 november 2014. Plaats: Protestants Landelijk Dienstencentrum, Utrecht. Programma en aanmelding via www.pkn.nl/pcte/toerusting

12


B



DAAR IN UTRECHT

Is er een kloof tussen gemeenten en dienstenorganisatie? Het is goed om daar KRONIEK DIENSTGEHEIMEN DAAR IN UTRECHT VANAF DE WERKVLOER alert op te zijn, want ‘Utrecht’ werkt voor en namens alle gemeenten in de KERK & THEOLOOG Protestantse Kerk. Veel medewerkers van de dienstenorganisatie zijn niet alleen actief voor de landelijke kerk, maar ook voor hun plaatselijke kerkelijke gemeente. In deze rubriek vertellen ze daarover. Deze maand deel 27: Riejan de Winter (55) KRONIEK DIENSTGEHEIMEN DAAR IN UTRECHT KERK & THEOLOOG



VANAF DE WERKVLOER

‘Ik regel het kaartenbakkoor’



COLLECTEN


Riejan de Winter is communicatiemedewerker en zorgt onder andere voor de Kerk in Actie-Nieuwsbrief en collectematerialen. Zij woont sinds 1981 in Houten en is sindsdien lid de geKRONIEK DIENSTGEHEIMEN meente die nu Protestantse Gemeente Houten heet. Riejan is getrouwd, heeft drie kinderen en een kleinkind.

BEN JE KERKELIJK ACTIEF? Het eerste wat m’n man en ik deden, KRONIEK DIENSTGEHEIMEN was meedoen in een bijbelkring. Dat was een mooie manier om kennis te maken met andere gemeenteleden. In die tijd was de gemeente nog vrij klein, maar wel sterk groeiend. Er kwamen elke week wel nieuwe leden bij. Er moest een nieuwe kerk gebouwd worden. Om die te bekostigen, gingen gemeenteleden vier avonden per week aan de slag bij een verzendbedrijf. Ik deed dat ook, een avond in de week. Dat was, naast nuttig, natuurlijk ook ontzettend gezellig en ook een uitstekende manier om elkaar (beter) te leren kennen. Ook deed ik een tijdje de kleuternevendienst, voor kinderen van vier tot zes jaar. En vanaf de oprichting in 1982 ben ik lid van de cantorij. Muziek speelt een belangrijke rol in m’n leven en, gelukkig voor mij, ook in de gemeente. Er is een kinderen een jongerenkoor, een stepdancegroep, de cantorij dus, er zijn regelmatig gelegenheidsbandjes en in een ‘digitale kaartenbak’ hebben we een grote groep mensen die graag zingen. Voor de vespers en andere gelegenheden schrijf ik hen aan. Wie tijd en zin heeft, doet mee.’ Al jaren beheer ik het muziekarchief van de cantorij en zoek ik samen met de dirigente de muziek voor cantorij en vesperkoor uit, die we in de diensten gaan zingen.

deramen. Dat heb ik zo’n twaalf jaar met veel plezier gedaan. Het was erg interessant om de discussies mee te maken en zo te volgen hoe besluitvorming tot stand kwam. Het werk deed DAAR IN UTRECHT KERK & THEOLOOG VANAF DE WERKVLOER ik vanuit mijn betrokkenheid, maar het maakte me nog meer betrokken, het verdiepte en het versterkte mijn band met de gemeente. Als ik ergens met vakantie ben, ga ik ook daar graag naar de kerk. Maar als ik dan weer in DAAR IN UTRECHT & THEOLOOG VANAF WERKVLOER Houten in deKERK kerk ben, weet ikDEhet zeker: dit is mijn gemeente!’

HEEFT JOUW KERK TOEKOMST? ‘Bijna elke zondag zit ik in de kerk. Een leven zonder geloof en kerk kan ik me niet voorstellen. Ik voel me er deel van de gemeente en vind er bemoediging in het samenzijn en in het samen zingen. En ik ben trouwens ook erg blij met de predikanten, onder andere omdat zij je door liturgie en verkondiging inspireren en toerusten. Wekelijkse kerkgang is tegenwoordig veel minder vanzelfsprekend. Vooral jongeren hebben niet die behoefte aan


MENSEN de structuur van de kerk zoals die nu is. Maar voor ons is de kerk ook niet meer zoals die voor onze ouders was. Dat is zoals het gaat. Toen we in 1981 in Houten kwamen wonen, was mijn COLLECTEN MENSEN ADVERTENTIES man hervormd en ik gereformeerd. En BIJBELTEKSTEN TAIZÉ weliswaar was het al een Samen op Weg-gemeente, maar toch moesten we kiezen of we onze kinderen hervormd of gereformeerd wilden laten dopen. Nu zijn we jaren verder COLLECTEN MENSEN en kennen onzeBIJBELTEKSTEN kinderenTAIZÉ het verschil ADVERTENTIES niet eens. De meeste gemeenteleden trouwens ook niet. Er is dus al heel wat veranderd en dat zal zo blijven gaan: de kerk verandert met mensen mee. En zal op een of andere manier wel doorgaan, want voor geloven heb je anderen nodig om op nieuwe ideeën en tot nieuwe inzichten te komen. Daar ben ik van overtuigd.’

IRENE VERSNEL communicatiemedewerker Protestantse Kerk

WAT BLEEF JE HET MEEST BIJ? ‘Een klus die eruit springt, was het notuleren voor kerkenraad en mo-


13

ISRAËL EN PALESTINA -

Predikanten maakten leerzame Israëlreis Het moest een reis worden om met elkaar in gesprek te gaan over de verbondenheid van de Protestantse Kerk met Israël en het Joodse volk, én de verbondenheid met Palestijnse christenen. In januari van dit jaar vertrok een groep van ruim 25 predikanten uit de breedte van de kerk voor een studiereis naar Israël en Palestina.

SIGNS OF HOPE In opdracht van Kerk in Actie en Kerk en Israël is de film ‘Signs of Hope’ gemaakt, met hoopgevende initiatieven, ontroerende verhalen en inspirerende mensen uit Israël en Palestina. Te bestellen op dvd via www.pkn.nl/webwinkel, [email protected] of (030) 880 13 37. De dvd is gratis.

14


De studiereis werd georganiseerd door onder meer diverse organen die zich binnen de Protestantse Kerk bezighouden met de relatie Israël/Palestina: de Protestantse Raad voor Kerk en Israël, Kerk in Actie en de Gereformeerde Zendingsbond. Een belangrijk onderdeel van het programma was onderlinge uitwisseling en reflectie op verschillende posities die in de kerk worden ingenomen ten opzichte van Israël en de Palestijnse gebieden. Voor Kerk in Actie was het van belang dat naast de ontmoeting met Joodse theologen ook die met Palestijnse theologen plaats zou vinden, vertelt Feije Duim, projectmedewerker voor het Midden-Oosten bij Kerk in Actie. “Er leven in onze kerk veel verschillende beelden over de Joodse en de Pa-

lestijnse theologie. Over en weer zijn er beschuldigingen van eenzijdigheid. Je kunt daar wat aan doen door elkaar te leren kennen en gezamenlijk iets te ondernemen. Deze gezamenlijke studiereis was een van die ondernemingen. De onderlinge ontmoeting en uitwisseling tussen de deelnemende predikanten was een van de doelen van de reis: elkaar proberen te vinden in al die verscheidenheid aan opvattingen.”

STARTPUNT VAN VREDE De deelnemende predikanten hadden in Nederland drie voorbereidingsdagen met colleges en workshops waarin ze hun eigen leerdoel vaststelden. Tijdens de reis werkten ze die doelen in kleine groepen uit. De reis zelf was doorspekt met ontmoetingen en gesprekken met orthodoxe Joden, messiasbelijdende Joden en Palestijnse christenen, en het bezoeken van verzoeningsinitiatieven. Derk Blom, predikant in ZeeuwsVlaanderen en voorzitter van de Protestantse Raad voor Kerk en Israël, nam ook deel aan de reis. Hij ziet elkaar ontmoeten als startpunt van vrede. “Dat geldt natuurlijk voor de situatie in Israël maar ook voor mensen

”DE VERSCHILLENDE KANTEN BLIJVEN ZIEN” Ds. Menno Leistra, predikant in Arnhem, is al zo’n vijftien keer in Israël geweest, in 2010 voor het eerst met een studiereis. Van zijn eerste reis in 1975 nam hij een houtsnijwerk mee van de twee verspieders. “Dat is mijn levensbeeld geworden. Van de twaalf verspieders zeiden tien dat het beloofde land dat zij moesten bekijken helemaal niets was. De andere twee zagen het als het land van melk en honing. Ik blijf daar ook in geloven. Tijdens de studiereis deed ik mee in de subgroep ‘landbelofte’. Tijdens mijn eerste studiereis was me de uitspraak van Naïm Ateek van Sabeel bijgebleven die zei dat het heil voor de wereld is, universeel, en dat een beloofd land voor één volk achter-

haald is. Dat was voor mij een trigger om daar verder op te studeren. Een van de uitkomsten daarvan was voor mij was dat het niet zo duidelijk is waar die grenzen van dat beloofde land precies liggen, maar dat er wel degelijk een land van belofte voor het Joodse volk is. Voor mij is het wel belangrijk dat ik de verschillende kanten blijf zien. Het is daar nog veel gecompliceerder dan je zou kunnen denken. Eigenlijk vind ik het steeds ingewikkelder worden naarmate ik er vaker kom, en ben ik steeds voorzichtiger geworden in mijn uitspraken. Er zitten zoveel kanten aan het verhaal. Tegelijkertijd is het ook van belang om alle ingewikkeldheden daar te laten, laten we die niet naar Nederland transporteren.”

”HET WERD TIJD OM ME ERIN TE VERDIEPEN”

Ongemerkt lopen de predikanten tussen twee vuren in het Aida-vluchtelingenkamp in Bethlehem.

hier: waar je elkaar ontmoet kunnen vooroordelen worden weggenomen. Dat is een traject van leren van elkaar en elkaars pijn voelen en delen.” Tijdens de reis werden projecten bezocht waar mensen elkaar ontmoeten en op verzoening gericht zijn. “Zo maakten we kennis met Parents Circle waar ouders van Joodse en van Palestijnse kant die een kind in het conflict hebben verloren met elkaar in gesprek gaan. Prachtig en ontroerend! Als zij elkaar kunnen vinden, waarom anderen dan niet?” Hij maakt zich grote zorgen over de toekomst van Israël. “Ik houd me vast aan al die goede initiatieven die we bezochten en de mensen die op blijven staan en voor vrede pleiten. Zolang zij dat doen is er hoop.” De Protestantse Theologische Universiteit was verantwoordelijk voor het programma van de reis. Het is de bedoeling dat een studiereis als deze eens in de twee jaar georganiseerd wordt.

Voor ds. Pieter van der Ende, predikant in Hoek van Holland, was de studiereis een eerste kennismaking met het land en het volk. “De liefde voor Israël is mij in het orthodoxe gezin waarin ik ben groot geworden wel bijgebracht, maar de belangstelling ebde naderhand wat weg. Ik vond al langere tijd dat Israël in mijn theologisch denken een blinde vlek was. Het werd tijd om me erin te verdiepen. Een van de drie aandachtsvelden van de reis was het gesprek met messiasbelijdende Joden. Dat had mijn bijzondere belangstelling. Ik was nieuwsgierig of zij het als hun missie zien hun volksgenoten te overtuigen van Jezus als verlosser, en hoe zij

hun plek vinden in het land. Met een aantal predikanten heb ik me daarin verdiept. Uit de gesprekken met messiasbelijdende Joden bleek dat zij die missie niet als een speciale opdracht zien, en dat ze zich meer dan vroeger geaccepteerd voelen in het land. De situatie in Israël is natuurlijk heel complex, de studiereis was er ook op gericht om ons bekend te maken met het conflict tussen Joden en Palestijnen. Daar hebben we veel van meegekregen, en veel initiatieven tot verzoening gezien. Ik vond het een heel bijzondere ervaring om met zoveel verschillende mensen te kunnen spreken.”

Arabische en Joodse kinderen trekken van jongs af samen op in de Hand-in-Hand School, zoals hier in Misgav in Galilea.

JANET VAN DIJK communicatieadviseur in de Protestantse Kerk

Reageren? Zie www.pkn.nl > Werkvelden > Oecumene & Dialoog > Kerk en Israël


15

Internetnieuwtjes

Een website voor uw gemeente: Te moeilijk? Te duur? Niet haalbaar? Kijk eens op www.protestantsekerk.net!

GELOVEN EN DOEN

› www.gelovenendoen.nl Half september werd een nieuwe missionaire website gelanceerd: www.gelovenendoen.nl. Het is de vierde van een serie sites, die werd ontwikkeld in een unieke samenwerking tussen de missionaire organisatie IZB, die binnen de Protestantse Kerk werkt, de Christelijke Gereformeerde Kerken en Gereformeerde Kerken (vrijgemaakt). Zij delen het verlangen om via het internet mensen met het evangelie te bereiken. De drie organisaties lanceerden eerder de websites vragenovergeloven.nl, gelovenindekerk.nl en geloofengevoel.nl, die elk een specifiek onderdeel van het christelijk geloof belichten. In deze nieuwe site valt het accent op de praktijk van het christen-zijn: het omzien naar elkaar, diaconaal werk, zorg voor de schepping, opkomen voor gerechtigheid, enozovoorts. De websites zijn bedoeld om plaatselijke gemeenten te helpen missionair present te zijn op internet. Gemeenteleden kunnen naar de websites-

16

verwijzen als startpunt voor een verder contact. De websites zijn professioneel vormgegeven en bevatten teksten en filmpjes. Bezoekers kunnen reageren via e-mail of Facebook. Aan het werk van de sites is een webcoördinator verbonden, die samen met een netwerk van vrijwilligers zorgdraagt voor de online-communicatie met bezoekers. Het interactieve karakter van de websites wordt benadrukt door de mogelijkheid om via social media vragen te stellen, of een filmpje of tekst te uploaden. Gemeenten kunnen promotiemateriaal downloaden via: www.evangelisatieportal.nl

MICHA ZONDAG 2014

NIEUWE NAAM NPB

› www.michazondag.nl

www.vrijzinnigen.nl

Het kerkenpakket voor de Micha Zondag 2014 is online beschikbaar. Op 19 oktober 2014 staan duizenden kerken wereldwijd stil bij gerechtigheid. Thema is dit keer ‘Heel de schepping’ (Jesaja 42: 5-8). Het pakket bestaat uit vier preekschetsen, liederen, gebeden, kinderen tienerprogramma’s. Het materiaal is gratis te downloaden en is zo opgezet dat het ook op een willekeurige andere zondag gebruikt kan worden.

De Vrijzinnige Geloofsgemeenschap NPB, bestaande uit 47 lokale afdelingen en een landelijk bureau, heet voortaan Vrijzinnigen Nederland. Reden: de afkorting van Nederlandse Protestanten Bond dekt de lading allang niet meer. De organisatie, niet te verwarren met de VVP in de Protestantse Kerk, formuleerde op landelijk niveau opnieuw haar identiteit. De nieuwe website is een wegwijzer naar tal van vrijzinnige waarden en initiatieven.

JUBILEUM TAIZÉ

FRIES LEERHUIS

› www.taize.fr/2015

› www.olterterperkring.nl

De gemeenschap van Taizé viert in 2015 haar 75-jarig bestaan. Het is dan tevens honderd jaar geleden dat de oprichter broeder Roger werd geboren. Hoogtepunten zullen zijn: een week voor jonge mensen die voor een religieus leven hebben gekozen, een internationale ontmoeting van jongeren met bijdragen van kerkleiders en anderen, en een symposium van jonge theologen over de theologische betekenis van broeder Roger.

Wáár in de verhalen van de evangelisten zie je het Oude Testament? Dit is één van de thema’s die dit seizoen in de Olterterperkring worden behandeld. Andere series gaan over de Brief van Paulus aan de Romeinen, over Joodse literatuur en over werken van Bonhoeffer en Rozenzweig. Het leerhuis plaatst theologische, politieke en culturele vraagstukken in het licht van bijbels denken.


PASTORAAT -

Aandacht voor wie zich ‘bezeten’ voelt Mensen die zichzelf verstaan als ‘bezeten’ wenden zich steeds vaker tot spirituele genezers of de kerk. Wat hebben protestantse gemeenten in huis als deze mensen aan de deur kloppen? De ‘Handreiking Bevrijdingspastoraat’ verkent het onderwerp en helpt gemeenten op weg in een pastorale aanpak. Vanuit de Protestantse Kerk in Nederland startte enkele jaren geleden een studiegroep Kerk en psychiatrie. Nagedacht werd over de betekenis van de kerk voor mensen met een eigenheid die hen in een minderheidssituatie plaatst. Daarbij kwam ook het onderwerp ‘bevrijdingspastoraat’ aan de orde. Van de kant van geestelijk verzorgers binnen de geestelijke gezondheidszorg werd duidelijk dat er nogal wat cliënten zijn die hun probleem als ‘bezetenheid’ ervaren. Vijf mensen met ervaring op dit terrein, in plaatselijke gemeenten en in de geestelijke verzorging, besloten een pastorale handreiking over bevrijdingspastoraat te schrijven. Jos Aarnoudse is een van hen. Hij is op dit moment geestelijk verzorger bij Rivas Zorggroep in Sliedrecht, maar werkte daarvoor ruim twaalf jaar als geestelijk verzorger in de GGZ. “Mensen die zichzelf verstaan als ‘bezeten door iets’ wenden zich tot de geestelijke gezondheidszorg maar steeds vaker ook tot spirituele genezers of de kerk. Rond gebedsgenezing is veel wildgroei. Soms zijn mensen overal al geweest en heeft het niets geholpen.” De vragen om hulp nemen volgens Aarnoudse toe, onder andere door populaire TV-programma’s – zoals ‘Char’ dat van 2002 tot 2010 door RTL4 werd uitgezonden – waarin het bijvoorbeeld gaat over een leven na dit leven. “Steeds vaker kloppen mensen aan bij hun dominee: kan hij of zij iets betekenen? Pinksterkerken zijn heel nadrukkelijk in hun aanbod van hulpverlening. Maar wat hebben wij als Protestantse Kerk in huis?

Bijbel staat een verhaal over bezetenheid en duiveluitdrijving. Mensen in de psychiatrie zeggen daarover: dat gaat over mij. Wat betekent het dat we in de naam van Jezus banden breken? De vraag is of we in de Protestantse Kerk deze mensen op een nieuwe manier, zorgvuldig, nabij kunnen zijn. Laten we het niet alleen aan pinksterkerken en extreme charismatische groeperingen overlaten.” Dat is geen zendingsdrang, benadrukt Aarnoudse. “Het is niet zo dat elke gemeente iets moet gaan opzetten. Wel willen we een signaal afgeven: laat het geen onderwerp zijn waar je met een boog omheen gaat als het zich in je gemeente voordoet. Stel je ervoor

open en bedenk wat je als protestantse gemeente hebt aan te bieden. Ontwikkel een ‘praktijk’ in de context van de gemeente die past bij het profiel van de gemeente en wees daar zorgvuldig in.” Zorgvuldig, want Aarnoudse kent ook situaties waar meer schade dan heil uit voortkwam of waar verkeerde verwachtingen werden gewekt. “Misschien kun je oude rituelen zoals ziekenzalving nieuw introduceren. Ik doe dat zelf regelmatig in het verpleeghuis waar ik werk.”

JANET VAN DIJK communicatieadviseur in de Protestantse Kerk

GEEN ZENDINGSDRANG Nou is ‘bezetenheid’ natuurlijk best een eng terrein. Veel mensen vinden dat we dat niet in de kerk moeten halen. En genezing door de kerk heeft voor velen de geur van kwakzalverij of zelfs demonenuitdrijving. Wat als je daar verkeerd mee omgaat?” Maar de andere kant op blijven kijken is voor Aarnoudse ook geen optie. “In de

HANDREIKING BEVRIJDINGSPASTORAAT De handreiking verkent de vele kanten van het bevrijdingspastoraat en neemt misverstanden weg. Het geeft een standpuntbepaling en een praktische uitwerking voor de pastorale praktijk, inclusief een voorbeeldliturgie voor een dienst van bevrijding. De auteurs zijn Jos Aarnoudse, Rob van Essen, Gerrit-Jan van der Kolm, Eva Ouwehand en Leo Smelt. Prijs € 8,90. ISBN: 978 90 239 28225. Een gesprekshandleiding is te downloaden van www.boekencentrum.nl/ bevrijdingspastoraat.


17

KERK IN ACTIE -

Jan Vroonland (links) en Henk van der Honing bij het dak met zonnepanelen van de kerk van Colmsgate.

Duurzaamheid als thema in de classis De GroeneKerkenactie leeft! In veel plaatsen zijn mensen enthousiast bezig met duurzaamheid, in hun zorg voor Gods schepping en voor hun medemensen. Er is veel praktische inzet, maar die wordt nog niet voldoende gedragen door de bestuurlijke vergaderingen, zeggen Henk van der Honing en Jan Vroonland. Zij pleiten voor meer aandacht voor duurzaamheid in de classicale vergaderingen.

18


Henk van der Honing is lid van de Protestantse Gemeente Nieuwegein-Noord en Jan Vroonland is voorzitter van de kerkenraad van de Protestantse Gemeente te Colmschate. Beiden hebben ze goede ervaringen met de GroeneKerkenactie in classicaal verband.

WAAROM MOET DE CLASSICALE VERGADERING ZICH HIERMEE BEZIGHOUDEN? Jan en Henk: “In de Bijbel constateert God na de scheppingsdagen steeds dat het goed is. Vaak wordt gewezen op het belang van al wat groeit en leeft en de verantwoordelijkheid die mensen dragen als beheerder en rentmeester. Duurzame ontwikkeling ‘avant la lettre’ dus. Ook Jezus wijst regelmatig op de zorg van de Hemelse Vader voor al het geschapene waarvan wij mogen genieten. Daarom vraagt de kerkorde ook aandacht voor duurzaamheid. Ordinantie 8 (art. 3.1) zegt: ‘De gemeente is geroepen tot de dienst van barmhartigheid en gerechtigheid door…het bevorderen van de zorg voor het behoud van de schepping.’ Lid 2 licht toe: ‘Deze roeping betreft zowel de diaconale opdracht in de gemeente en haar omgeving als de diaconale opdracht elders in de wereld.’ Wij zijn blij met het expliciet benoemen van ‘de zorg voor het behoud van de schepping’, maar vinden dat duurzame ontwikkeling verder gaat dan alleen een diaconale opdracht. Het is een perspectief dat binnen de hele kerk gevolgen heeft en aandacht verdient.”

HOE HEEFT DE CLASSIS UTRECHT DAT GEDAAN? “In de classisvergadering Utrecht droeg een diaken uit Nieuwegein-Noord het onderwerp aan”, vertelt Henk van der Honing. “Hij deed dat na een bezinning over duurzame ontwikkeling in zijn eigen diaconie. Na overleg met de gemeenteadviseur heeft het moderamen het onderwerp op de agenda gezet. Tijdens de bespreking raakte men enthousiast over onze activiteiten in Nieuwegein, zoals onze ‘duurzaamheidswandeling en een ‘stappenplan’ voor het gesprek over duurzaamheid. Andere afgevaardigden vertelden over activiteiten in hun gemeenten, een aantal is reeds ‘groene kerk’. Ze besloten het onderwerp regelmatig op de agenda terug te laten komen en er via het moderamen ook bij de synode aandacht voor te vragen.”

GING HET IN DE CLASSIS DEVENTER OOK ZO? Jan Vroonland vertelt dat het thema ‘duurzaamheid’ in Overijssel al sinds 2012 op de agenda’s van de ZWOregiobijeenkomsten, het regionaal diaconaal overleg en de classicale vergaderingen is te vinden. “De Fairtrade Ichtuskerk in Colmschate is een voorbeeld voor andere gemeenten. Deze kerk werkt ook samen met Transition Town Deventer en het milieucentrum in de buurt. De Protestantse Gemeente Diepenveen meldde zich aan als ‘groene kerk’ en de gemeenten in Deventer stad en Bathmen zijn bezig Fairtrade-kerk te worden. Een aantal gemeenten binnen de classis Deventer heeft het voornemen om bij het gezamenlijk inkopen voortaan ook te letten op duurzaamheid. Omdat je elkaar binnen de classis ontmoet, kun je elkaar blijven aanmoedigen en belemmeringen overwinnen.

kerken hebben al goede resultaten en die verdienen het om in classicale en synodale vergaderingen te worden besproken. Agendeer daarom het thema duurzaamheid. En vraag gemeenteleden van ‘groene kerken’ om te komen vertellen over hun ervaringen. Je zult zien dat je er als gemeente niet in je eentje voor staat en dat er je samen meer kunt bereiken.” HENNY NAGELHOUT communicatiemedewerker Kerk in Actie

WAARMEE KUN JE HET BESTE BEGINNEN? “Het ligt eigenlijk voor de hand dat classicale vergaderingen het thema duurzaamheid, sterk gerelateerd aan de zorg voor ‘de schepping’, op de agenda zetten”, zegt Vroonland. De kerkorde stelt dat werken aan duurzaamheid een diaconale opdracht is. Daarnaast is het ook een kerkbreed onderwerp. Veel

GROENE KERKEN Alles over de GroeneKerkenactie, toolkits voor duurzaam kerkbeheer en de GroeneKerken-dag op 11 oktober 2014 in Houten is te vinden op: www.groenekerken.nl


19

GEMEENTE -

JAARPROJECT IN SLIEDRECHT VOLTOOID:

Kleien in verbondenheid Onlangs werd in de Gereformeerde Kerk te Sliedrecht een regenboog van klei onthuld. Veel gemeenteleden hebben er bijna een jaar lang enthousiast aan gewerkt. De regenboog staat symbool voor het jaarthema ‘Verbonden’, dat de kerk vorig jaar had gekozen. “De Bijbelverhalen spreken voor zich”, aldus gemeentelid Rita Verboom. “God blijft trouw en geeft steeds een nieuwe kans. In het verhaal van Noach lezen we hoe God de regenboog aanwijst als teken van Zijn verbond. We zijn ondanks al onze verschillen met elkaar verbonden! Daarom kozen we als uitwerking van het jaarthema een re-

genboog. De veelkleurigheid van onze gemeente komt overeen met het prachtige kleurenpalet van de regenboog.”

KLEI Kerkleden, maar ook ambtsdragers, commissies, clubs en gelovigen uit andere kerkelijke gemeenten werden uitgenodigd om hun bijdrage te

leveren op een kleitablet of een wolk van klei. De bijdrage moest aansluiten bij Genesis 9: 12-17 waarin onder meer staat: “Ik plaats mijn boog in de wolken; die zal het teken zijn van het verbond tussen mij en de aarde.” Daarna begon het kneden, rollen en snijden van de basisvormen. Die werden vervolgens door de deelnemers versierd met symbolen uit geloof, kerk of eigen leven. Na het bakken volgde het verven in allerlei kleuren. Ook heeft elke deelnemer opschreven wat hij/zij heeft gemaakt en hoe dat past bij het thema ‘Verbonden’.

PERMANENT

Tijdens de startdag werd de regenboog onthuld.

Afgelopen zomer zijn de wolken regenboogtabletten samengevoegd. Dit tableau (zie foto) heeft op startzondag 2014 een prominente plek gekregen in de hal van het kerkelijk centrum. “Daar zal het blijven hangen als teken van ‘verbondenheid’, niet alleen tussen God en ons mensen, maar ook als bewijs van een verbonden gemeente”, aldus Gerard de Haan, voorzitter. In totaal zijn 277 trapeze-tabletten en ‘wolken’ in het tableau verwerkt. Meer informatie: Gerard de Haan, telefoon 06 53 38 74 54, e-mail: [email protected]

BERICHTEN

Hervormd-Luthers hofje Amsterdam Op 29 november wordt een historisch overzicht gepresenteerd over de Molenpage-stichting aan de Vossiusstraat in Amsterdam. Dit Hervormd-Lutherse hofje ontstond in 1918 als gevolg van het testament van Mevrouw Hendrina Maria Molenpage, met als doelstelling: huisvesting van alleenstaande lutherse en hervormde dames op

20


leeftijd. De laatste vier bewoners zijn in 2011 naar de Lutherhof verhuisd. De besturen van beide hofjes werken nauw samen. Het boek van Th.A. Fafié, De Molenpage-Stichting, een Hervormd-Luthers hofje in Amsterdam sedert 1918 telt 260 bladzijden, bevat veel oude afbeeldingen maar ook nieuwe foto’s, gemaakt door Annemarie Mast. De presentatie vindt plaats in de bestuurs-

kamer van de Lutherhof, Staringplein 9, aanvang 15.00 uur. Het boek is daar verkrijgbaar, maar het kan ook later tegen verzendkosten besteld worden bij de SLUB (Stichting Lutherse Uitgeverij en Boekhandel) te ’s-Gravenhage, Lutherse Burgwal 7, 2512 CB ’s-Gravenhage, tel. (070) 364 80 94 of e-mail [email protected].

BIJBEL -

Bijbel voor nieuwe èn ervaren bijbellezers Op 1 oktober neemt Koning Willem Alexander het eerste exemplaar in ontvangst van de Bijbel in Gewone Taal. Het is een vertaling die van begin tot eind begrijpelijk is voor zoveel mogelijk lezers. En die door zijn directe, levendige taal mensen op een nieuwe manier aanspreekt.

Het gebruik van gewone taal maakt deze vertaling anders dan alle andere vertalingen. Voor het eerst klinkt de Bijbel in gewone, bekende taal. Dat is taal die iedereen gebruikt om aan anderen iets te vertellen of uit te leggen. Het gaat om bekende woorden en heldere zinnen die niet te lang zijn. En steeds is ervoor gezorgd dat de tekst duidelijk is. Je snapt over wie of wat het gaat, je snapt het verband tussen de zinnen. De tekst is ingedeeld in korte stukken, met een kopje erboven. Zo zie je meteen waar een passage over gaat en vind je snel wat je zoekt.

VERTALING De Bijbel in Gewone Taal is een volwaardige vertaling uit de Hebreeuwse en Griekse bronteksten, gemaakt door vertalers van het Nederlands Bijbelgenootschap. Met grote zorgvuldigheid is er ruim zeven jaar aan gewerkt. Alle elementen uit de brontekst zijn in de vertaling verwerkt, maar vaak op een andere manier dan in andere vertalingen. Het doel van deze vertaling was: de Bijbel leesbaar en begrijpelijk maken voor zoveel mogelijk mensen. Dat vroeg om een bepaalde vertaalaanpak, die consequent is gevolgd. Natuurlijk moesten er veel stappen gezet worden om het doel te bereiken. Maar het gaat altijd om vertaalstappen, die vanuit de gekozen aanpak te verantwoorden zijn. Het resultaat is een betrouwbare vertaling.

VOOR WIE? De Bijbel in Gewone Taal is bedoeld voor een breed lezerspubliek: iedereen kan iets aan deze vertaling hebben. Voor sommigen is dit precies de vertaling die ze nodig hebben. Voor anderen is het een waardevolle aanvulling. De Bijbel in Gewone Taal is geschikt om kennis te maken met de bijbelse verhalen. Maar hij is ook heel

bruikbaar voor wie moeilijke teksten in de Bijbel beter wil begrijpen. Want ook de moeilijkste teksten, zoals de brieven van Paulus, zijn in deze vertaling goed toegankelijk. De Bijbel in Gewone Taal past dus in allerlei situaties. Omdat iedereen mee kan doen, ongeacht leeftijd, achtergrond of voorkennis, is deze bijbel goed bruikbaar in gespreksgroepen. Omdat de teksten zo toegankelijk zijn, is hij geschikt voor catechese, voor godsdienstonderwijs, en in gezinnen. En omdat de gewone taal vertrouwd en dichtbij klinkt, kan de vertaling goed dienst doen in pastorale situaties.

REACTIES Er zijn veel positieve reacties gekomen op de voorpublicatie De eerste teksten. Veel mensen zijn blij met een vertaling die zo toegankelijk is. Dat bleek ook al uit de ervaringen van de leesgroepen die de afgelopen jaren proefteksten hebben meegelezen. En veel trouwe

bijbellezers waarderen de Bijbel in Gewone Taal om de herkenbare en directe taal. Want de tekst komt dichtbij en klinkt tegelijk als nieuw. CLAZIEN VERHEUL Neerlandicus bij het Nederlands Bijbelgenootschap

KOLOSSENZEN 3:12-13 IN DE BIJBEL IN GEWONE TAAL 12 God houdt van jullie. Hij heeft jullie uitgekozen, en jullie horen nu bij hem. Daarom moeten jullie goede dingen doen: Je moet van harte meeleven met anderen. Je moet vriendelijk voor elkaar zijn, en geduldig. Denk niet aan jezelf, 13 maar accepteer elkaar, en vergeef elkaars fouten. Want Christus heeft ook jullie je fouten vergeven.


21

JOP -

Geloofsopvoeding: niet alleen een zaak voor ouders Van 6 tot 12 oktober 2014 staat Nederland in het teken van de Week van de Opvoeding. Ouders, (mede-)opvoeders, kinderen en jongeren krijgen die week volop de gelegenheid om elkaar te ontmoeten en ervaringen uit te wisselen over opvoeden en opgroeien. De Week van de Opvoeding is een prachtig moment om als kerk aandacht te besteden aan (geloofs)opvoeding en bewust betrokken te zijn op ouders, kinderen en gezinnen.

activiteit te organiseren: ouders, kinderen of jongeren. Maar ook predikanten en andere professionals en vrijwilligers in de kerk (en natuurlijk talloze andere professionals of vrijwilligers die werkzaam zijn op scholen, in de kinderopvang, bij peuterspeelzalen, buurthuizen, speeltuinen, jeugdzorginstellingen, enzovoort). Iedereen die een activiteit organiseert kan deze zelf aanbieden op de website van de Week van de Opvoeding, zodat zoveel mogelijk geïnteresseerden er aan kunnen deelnemen.

UIT DE PRAKTIJK De Week van de Opvoeding draait om ontmoeting en uitwisseling tussen ouders, medeopvoeders, kinderen en jongeren. Daarbij staat een positieve benadering voorop. Iedereen kan meedoen door in deze week zelf een

Mirjam van der Veer, JOP-jeugdwerker in Gouda, vertelt: “Wat we vorig jaar in Gouda hebben gedaan werkte echt heel goed. Na de kerkdienst organiseerden we een activiteit voor ouders, waarbij er een parallel programma Ds. Michiel de Leeuw

22


was voor jongeren en kinderen met afsluitend een lunch. Ouders hoefden zich zo geen zorgen te maken over oppas, en de zondag is toch al vaak een gezinsdag, waardoor er veel jonge ouders waren. Vorig jaar hebben we de programma’s uit het magazine Moments gebruikt. Ouders wisselden allerlei zaken over opvoeden met elkaar uit. Hoe bid je met het gezin? Welke kinderbijbel lees je? En wat zijn rituelen om geloofsopvoeding thuis vorm te geven? Door alleen al die vragen op de tafeltjes neer te leggen ontstonden er geanimeerde gesprekken tussen ouders die elkaar niet vaak spraken.”

GELOOFSOPVOEDING EN DE GEMEENTE Uit bovenstaand praktijkverhaal blijkt wel dat geloofsopvoeding niet alleen maar achter de voordeur plaatsvindt. Het inwijden van kinderen in geloof is een opdracht voor de hele gemeenschap. Voor geloofsopvoeding is niet alleen praten en uitwisselen van belang, maar juist ook handelen: leren meedoen. Het is waardevol om na te gaan welke mogelijkheden er in de kerk (en thuis) zijn om als kind echt mee te doen. Als kinderen van jongs af aan mogen meedoen en meebeslissen op hun eigen manier, is er een grotere kans dat zij later mee willen blijven doen. Een andere mogelijkheid om als gemeente samen betrokken te zijn op de (geloofs)opvoeding is het vormen van familiegroepen waar wordt gespeeld, gevierd, gegeten en gesproken met een aantal gezinnen samen. Op diverse plekken in het land zijn dergelijke groepen actief waar op die manier geloven in de praktijk een plek krijgt. De Week van de Opvoeding is een mooie kans om ouders te laten weten dat ze er in de (geloofs)opvoeding niet alleen voor staan, maar dat de kerk hen wil ondersteunen! EVERT OUDENES communicatiemedewerker JOP, Jeugdorganisatie Protestantse Kerk

> Meer informatie over de week van de opvoeding: www.weekvandeopvoeding.nl > Meer informatie en downloads over geloofsopvoeding: www.jop.nl/geloofsopvoeding

Tips en materiaal voor de Week van de Opvoeding TOOLBOX JOP heeft in het kader van de Week van de Opvoeding een digitaal informatie- en activiteitenpakket ontwikkeld voor kerken, ouders en gezinnen rond geloofsopvoeding. De programma’s zijn verzameld op de website van JOP en zijn gratis te downloaden om te kunnen gebruiken in en rond de Week van de Opvoeding. JOP hoopt hiermee kerken en ouders te stimuleren en van dienst te zijn om, juist in de Week van de Opvoeding, met geloven en opvoeden aan de slag te gaan. Het pakket is te downloaden op www.jop.nl/geloofsopvoeding (klik in het menu links op ‘Week van de Opvoeding’).

TRAINING GELOOFSOPVOEDING In de Week van de Opvoeding een trainingsavond organiseren over geloofsopvoeding? JOP helpt graag! Veel ouders herkennen het: je wilt graag iets van je eigen geloofsvertrouwen en levensstijl aan je kinderen laten zien en met ze communiceren. Maar hoe doe je dat? Wat zijn daarvoor nou goede momenten? In deze trainingsbijeenkomsten onder leiding van een JOP-trainer gaan ouders met elkaar in gesprek over het geloof, hun eigen geloofsopvoeding en krijgen ze praktische handvatten voor de manier waarop ze dit kunnen vormgeven samen met hun kinderen.

CADEAUTIP: MOMENTS Een leuk idee is om de ouders van kinderen tussen de 8 en 18 jaar in de Week van de Opvoeding een exemplaar van Moments 1 of Moments 2 cadeau te doen. Twee inspirerende bewaarmagazines over geloofsopvoeding, met artikelen, interviews en handreikingen om ouders/opvoeders van kinderen van 8-12 en 12-18 jaar te ondersteunen in de geloofsopvoeding. Later dit jaar zal ook een derde deel verschijnen voor ouders van kinderen van 0-8 jaar.

CADEAUTIP: CHI RHO Een andere mooie cadeautip is de animatieserie ‘Chi Rho’. Deze serie maakt kinderen op een eigentijdse en spannende manier bekend met de verhalen uit de Bijbel. De twaalfjarige Cora reist met een tijdmachine naar de tijd van de Bijbel en wordt vrienden met Habib. Samen moeten ze in 26 afleveringen keer op keer voorkomen dat de schurk Hreel de verhalen uit de Bijbel verandert of ongedaan maakt. JOP ontwikkelde de website www.chirho.nl die helemaal aansluit op het verhaal van de tekenfilmserie, met filmpjes, knutselideeën en prikkelende vragen. Kinderen kunnen de site zelfstandig bekijken of ouders kunnen de website bezoeken als hun kinderen de tekenfilms bekijken. De website geeft ouders achtergrondinformatie, aanknopingspunten en handvatten om hun kinderen de in ‘Chi Rho’ behandelde Bijbelgedeelten te helpen begrijpen en een brug te slaan naar het geloofsleven. De complete serie en/of losse delen zijn te bestellen via www.chirho.nl


23



MENSEN

Predikantswisselingen


ADVERTENTIES


BEROEPEN te Alphen aan den Rijn (hervormd, Sionskerk), ds. A.D.J. Wessels te Schelluinen; te Baambrugge (hervormd), proponent Y.H.M. Hsu te Amsterdam; te Dongen en Rijen, ds. G.H. ten Thije te Breda (geestelijk verzorger verpleeghuis Aeneas); te Katwijk aan Zee (hervormd, Morgenster), ds. C.H. Hogendoorn te Oud-Beijerland; te Stedum-Lellens-Wittewierum-Ten Post (hervormd), proponent G.W. van Wingerden te Hoogblokland; te Ten Boer-Woltersum-Sint Annen (Kloosterkerkgemeente), ds. E. Posthumus Meyjes te Deventer; te Waddinxveen (hervormd, Bethelkerk), ds. A.D.J. Wessels te Schelluinen; te Wierden (hervormd wijk 2, beroep ingaande 14-8), ds. F.J.K. van Santen te Kampen.

KRONIEK DIENSTGEHEIMEN DAAR IN UTRECHT KERK & THEOLOOG VANAF DE WERKVLOER COLLECTEN MENSEN BIJBELTEKSTEN TAIZÉ

AANGENOMEN naar Boornbergum-Kortehemmen, ds. C.K.J. Pronk te Tijnje-Terwispel; naar Dongen en Rijen, ds. G.H. ten Thije te Breda (geestelijk verzorger verpleeghuis Aeneas); naar Hoogezand-Sappemeer (Ontmoetingskerk, deeltijd), ds. J. van Veen te Rijsenhout (Haarlemmermeer); naar Hoogezand-Sappemeer (Ontmoetingskerk, deeltijd), ds. R.F.H. Praamsma te Rijsenhout (Haarlemmermeer); naar

ADVERTENTIES

Mastenbroek (hervormd), ds. G.H. Nijland te Rijssen (voorheen zendingspredikant in Peru); naar Oegstgeest (gemeentepredikant), ds. I.E. van der Heul te Oegstgeest (geestelijk verzorger tehuizen Marente); naar Oost-Souburg in samenwerking met Kleverskerke, proponent A.J.C. van Baardewijk te Elburg, die bedankte voor Den Helder.

OVERLEDEN 7 augustus ds. M.J. Pool (geb. 1 november 1917); ds. J.G. Beerthuis (geb. 20 juni 1929); 22 augustus ds. W.J. Hament (geb. 15 augustus 1936); 26 augustus ds. J. Koolen (geb. 25 september 1930); 30 augustus dr. B. Smilde (geb. 23 januari 1922).

Wilt u berichten over predikantswisselingen en beroepbaarstellingen doorgeven aan het Synodesecretariaat? Postbus 8399, 3503 RJ Utrecht, e-mail: [email protected] Daarnaast kunnen deze berichten doorgegeven worden aan Persbureau Scheps, Persbureau Scheps, Slagvink 7, 3906 AE Veenenaal, [email protected]

BERICHTEN

Pionieren in Den Haag Ds. Peter Bakker is in september begonnen als coördinator van een nieuw samenwerkingsverband van twaalf Haagse kerken. Het platform heet ‘Den Haag in beweging voor Jezus Christus’ en wil het ontstaan bevorderen van nieuwe missionaire en diaconale geloofsgemeenschappen in de residentie. Waar mogelijk zal Bakker nauw samenwerken met de afdeling Missionair Werk en Kerkgroei van de Protestantse Kerk Nederland, die het project steunt. Alle

24


Haagse kerken die de vijf kernwaarden van het platform onderschrijven, kunnen lid worden. Onder de partnerkerken behoren enkele protestantse wijkgemeenten, een migrantenkerk, een Anglicaanse Kerk en enkele vrijgemaakt-gereformeerde, christelijke gereformeerde en Nederlands gereformeerde kerken. Bakker zal ook jonge pioniers in de stad begeleiden en in 2015 een cursus ‘Waarom (ook) gemeentestichting?’ organiseren. Daarnaast blijft hij parttime verbonden als predikant van de Pax Christikerk. Informatie: www.denhaag-inbeweging.nl, e-mail [email protected].

NZR benoemt Foka van de Beek Foka van de Beek is sinds september

de stafmedewerker van de Nederlandse Zendingsraad in Driebergen. Zij is opvolger van Wilbert van Saane die studentenpredikant wordt in de Armeense Haigazian University in Beiroet (Libanon). Van de Beek studeerde theologie in Leiden, Utrecht en Cluj (Roemenië). Van 2004-2010 werkte zij voor Kerk in Actie als docente missiologie en oecumenica aan de Hongaarstalige protestantse theologische opleiding in Cluj (Roemenië). Sinds haar terugkeer is zij programmamedewerker bij Kerk in Actie en bereidt zij een proefschrift voor op het terrein van oecumenica en systematische theologie. In de Nederlandse Zendingsraad werken meer dan 20 protestantse kerken en zendingsorganisaties samen. Informatie: www.zendingsraad.nl

B


VANAF DE WERKVLOER COLLECTEN MENSEN BIJBELTEKSTEN TAIZÉ ADVERTENTIES

KERK & THEOLOOG

Aan de Protestantse Theologische Universiteit Amsterdam en Groningen worden KRONIEK DIENSTGEHEIMEN DAAR INin UTRECHT KERK & THEOLOOG predikanten opgeleid. Wie geven daar les? Wat is hun specialisme? En hoe staan ze VANAF DE WERKVLOER in de kerk? Een serie interviews, deze maand prof. dr. Dineke Houtman.




‘Waken tegen antisemitisme’ COLLECTEN



MENSEN

Juist nu sprake is van toenemend antisemitisme hebben theologische opleidingen een extra verantwoordeDIENSTGEHEIMEN DAAR IN UTRECHT KERK & THEOLOOG VANAF DE WERKVLOER lijkheid, meent prof. dr.KRONIEK Dineke Houtman, docent semitica en bijzonder hoogleraar judaïca aan de Protestantse Theologische Universiteit. “Er is me veel aan gelegen dat onze studenten, jonge mensen die straks op de kansel staan, respect leren krijgen het KRONIEKvoor DIENSTGEHEIMEN DAAR IN UTRECHT KERK & THEOLOOG VANAF DE WERKVLOER jodendom en zich bewust worden van wat de joden is misdaan in de geschiedenis. ‘Bijzondere aandacht voor de verhouding van jodendom en christendom’ behoort tot Houtmans taak. “Het christendom begon als een joodse beweging. Ik beschouw het als mijn roeping om te waken tegen alle vormen van antisemitisme die kunnen voortkomen uit bepaalde theologische opvattingen. Gelukkig helpen mijn collega’s kerkgeschiedenis en dogmatiek nodig. De Targoems zijn product van mij daarin goed.” een lang proces dat al begon in de tweede tempelperiode na de terugkeer van de joden uit de ballingschap. VERKNOCHT Ze weerspiegelen de theologische Houtman woonde een jaar in Israël, opvattingen uit de tijd van Jezus. In de waar haar man Daan Dijk scheikunde synagogen klonk de Aramese vertastudeerde in Tel Aviv. “Daar raakte ik ling. Een vertaling - altijd een interhelemaal verknocht aan de taal, het pretatie, nooit een letterlijke weerland en de cultuur van Israël. Terug gave - zegt veel over de mensen die in Nederland ging ik semitische talen haar maakten en gebruikten, wat ze studeren: Hebreeuws, Arabisch en geloofden, uit welk cultureel milieu ze Aramees.” Nu is Houtman gespeciakwamen, wat ze belangrijk en minder liseerd in bijbelvertalingen in het Aramees (Targoems) uit de eerste eeuwen belangrijk vonden. Bij de Targoems springt eruit dat de vertalers blijkbaar van de gewone jaartelling. “Onlangs is heel bang waren om God als persoon een groot onderzoek naar gebruik en af te beelden. Waar de Hebreeuwse functie van deze vertalingen in Europa grondtekst spreekt over de armen, in de Middeleeuwen afgerond. Nu ga de hand, de ogen van God, passen ik weer verder met de Targoem van de Aramese vertalingen de tekst aan Jesaja. Hoe is het bijbelboek Jesaja in om een te menselijk beeld van God te het Aramees vertaald? Dat onderzoek, vermijden.” een aantal jaren geleden begonnen, heeft een poos stilgelegen.”

KERKDIENENDE TAAK Voor kerk en theologie is haar studieterrein volgens Houtman heel relevant. “Om Jezus en zijn boodschap goed te begrijpen is kennis van de hem omringende leef- en denkwereld

De theologische wetenschap heeft in Houtmans ogen een “kerk-dienende” taak. “De Bijbel is bepaald niet eenvoudig. Er zijn veel verschillende stemmen in te beluisteren. De ver-

COLLECTEN MENSEN

ADVERTENTIES


COLLECTEN MENSEN BIJBELTEKSTEN TAIZÉ

ADVERTENTIES

leiding kan groot zijn om een mooie theologie samen te stellen op basis van geselecteerde gedeelten. Daarnaast bestaat het gevaar dat moeilijke teksten door onvoldoende kennis van de taal of de ontstaanscultuur verkeerd begrepen worden. Daarom zijn academici nodig die de kerk beschermen tegen ongeoorloofde interpretaties.” Houtman leeft mee met de protestantse Fonteinkerk in Amersfoort. “Een veelkleurige levende gemeenschap waarin ik me goed thuis voel. Ik ben er op bescheiden schaal actief, in een Taizé-zanggroep en in een 50-plus-gespreksgroep. Met mensen in dezelfde leeftijdsfase delen we veel wat ons bezig houdt: de kinderen, werk en toekomst, en het geloof als drijvende kracht in het leven. Vorig jaar maakten we met de gespreksgroep een reis door Israël. Daan en ik kregen de vraag: Jullie hebben er gewoond, kunnen jullie ons er eens rondleiden?’’ JAN KAS freelance journalist


25

BERICHTEN

Cursussen en studiedagen PCTE Leren, daar groei je van!

Hieronder staat het overzicht van de cursussen en activiteiten van het Protestants Centrum voor Toerusting en Educatie (PCTE) in de komende maanden. Aanmelding en nadere informatie over cursusinhoud, ook over het aanvragen van een cursus op maat voor de eigen gemeente: www.pkn.nl/pcte. Als predikanten en kerkelijk werkers punten kunnen halen in het kader van de Permanente Educatie (PE) staat dat erbij vermeld. Vragen? PCTE, Postbus 8504, 8503 RM Utrecht, tel (030) 880 15 58, e-mail: [email protected]. U kunt zich nog inschrijven voor de volgende cursussen en activiteiten: Alleen de startdatum is vermeld. > Cursus Pastoraat 9 oktober, Joure 13 oktober, Zaltbommel 22 oktober, Nieuwerkerk a/d IJssel 12 november, Hengelo (Gld) 13 november, Gasselte 18 november, Almkerk > Cursus Diaconaat 8 oktober, Elst 16 oktober, Leiden 29 oktober, Zuid-Beijerland > Cursus Armoede in Nederland 28 oktober, Almkerk 13 januari 2015, Borger > Cursus Kerk en communicatie 3 november, Apeldoorn 10 november, Nijverdal > Cursus Kerk en WMO 7 oktober, Zoetermeer > Cursus Pastoraat bij rouw 5 november, Noord-Brabant (locatie nog niet bekend) > Cursus Pastoraat bij ziekte 14 januari 2015, Drachten > Cursus voor de Scriba 6 oktober, Nunspeet 11 november, Gouda 13 november, Brummen

26


> Cursus Kerkrentmeesters 29 oktober, Burgum 3 november, Nunspeet

> Training Leiden van uitvaartdiensten door gemeenteleden 6 oktober, Dordrecht

> Cursus Missionair werk 18 november, Hattem

> Jaartraining Zorg voor de ziel (punten PE 2,5) Jaargang van zes keer een tweedaagse groepsretraite 2 maart 2015, Maarssen

> Cursus Nieuwe ambtsdragers 16 oktober, Ede 28 oktober, Harderwijk 3 november, Ridderkerk 4 november, Naaldwijk > Training Conflicthantering II (punten PE 0,5) 7 november, Utrecht > Cursus Jaargesprekken 30 oktober, Nieuwerkerk a/d IJssel 18 november, Gorinchem 3 februari 2015 Zuidhorn 3 februari 2015 Stadskanaal 18 maart 2015, Drachten 18 maart 2015, Leeuwarden > Training Begeleiding van meditatie (punten PE 1,5) 24 februari 2015, Maarssen > Cursus Introductie geestelijke begeleiding (punten PE 2) 1 oktober, Maarssen > Training Leidinggeven aan de gemeente 4 november, Leusden > God tevoorschijn luisteren (punten PE 1,25) Training voor predikanten, rooms-katholieke pastores, kerkelijk werkers, pastoraal werkenden en geestelijk verzorgers die graag zouden zien dat in hun gemeenten God vaker ter sprake kan komen in het reguliere pastoraat en bezoekwerk. 26 januari 2015 > Training “Maar ik kan de draad niet krijgen’ (punten PE 0,75) Training voor pastores en andere beroepskrachten om vertrouwd te raken met het vorm en inhoud geven aan gespreksgroepen met kwetsbare en zorgafhankelijke ouderen. 2 oktober, Beekbergen 26 januari 2015, Doorn 17 maart 2015, Zwolle > Training Omgaan met de media (punten PE 0,25) 3 oktober, Utrecht > Training Presentatie voor voorgangers (punten PE 0,5) 7 oktober, Drachten

> Terugkomdag Begeleiden van rouwgroepen (punten PE 0,25) 1 oktober, Houten > Training Leidinggeven aan veranderingen (punten PE 3,5) 27 oktober, Utrecht > Training Motiverende gespreksvoering (punten PE 2,5) 22 januari, Utrecht > Cursus Nieuwe liedboek 12 november, Leiden > Training Nieuwe wegen in het pastoraat Training rond het ontdekken van de betekenis van pastoraat in deze tijd en het verkennen van hedendaagse vormen van pastoraat met oog op het ontwikkelen van nieuw pastoraal beleid. 28 oktober, Ruurlo > Workshops Kerkbalans en de periodieke gift Diverse data en locaties. Kijk voor een workshop bij u in de buurt op www.pkn. nl/pcte > Cursussen en Studiedagen > Beheer > Workshops Kerkbalans 2015, de nieuwe campagne Diverse data en locaties. Kijk voor een workshop bij u in de buurt op www.pkn. nl/pcte > Cursussen en Studiedagen > Beheer > Studiedag Kerken en WMO (punten PE 0,25) 3 oktober, Utrecht > Workshop Meerjarenprognose Voor kerkrentmeesters die aan de slag gaan met het maken van een meerjarenprognose. 7 oktober, Capelle a/d IJssel > Studiedag ‘Leider (m/v) in Last’ (punten PE 0,25) Studiedag over moreel leiderschap 27 oktober, Utrecht > Studiedag Dovenpastoraat (zie ook pagina 11) 10 november, Utrecht

KRONIEK DIENSTGEHEIMEN DAAR IN UTRECHT KERK & THEOLOOG


VANAF DE WERKVLOER

Introductiecursus Geestelijke Verzorging en Organisatie In deze cursus wordenKRONIEK de professionaliteit DIENSTGEHEIMEN DAAR IN UTRECHT en identiteit van de geestelijk verzorger in het kader geplaatst van de (gezondheidszorg)organisatie waarbinnen hij of zij werkt. De cursus biedt handvatten om eiKRONIEK verzorging DIENSTGEHEIMEN DAAR IN UTRECHT gen ideeën over geestelijke om te zetten in beleid en om dat beleid af te stemmen op het beleid van de zorgorganisatie. Docent: dr. Wim Smeets, m.m.v. andere trainers. Data: 24-28 november 2014. Cursusprijs: € 500,-, verblijf: € 205,. KRONIEK DIENSTGEHEIMEN DAAR IN UTRECHT Zie verder www.radboudumc.nl/expertisecentrumgeestelijkeverzorging

Geestelijke verzorging en organisatie (vervolgcursus) Doel van deze cursus is leidinggevende KRONIEK DIENSTGEHEIMEN DAAR IN UTRECHT geestelijk verzorgers te voorzien van kennis, inzichten en modellen om beter leiding te kunnen geven aan hun Dienst en om hun Dienst beter in de organisatie te kunnen zetten. Dit wordt een praktijk-georiënteerde cursus, waarbij steeds van de theorie naar de praktijk wordt gegaan en dan weer terug. U doet oefeningen die betrekking hebben op uw eigen situatie. Onderdelen: Storytelling in organisaties, fasen van organisatieontwikkeling, functies van organisaties, sociaal-psychologische processen, leiderschap, omgaan met tijd, geld en kengetallen. Docenten: drs. Richart Huijzer, dr. Wim Smeets, en anderen. Data: 27 en 28 januari, 11 en 25 februari, 25 maart 2015. Cursusprijs: € 850,-, voor deze eerste keer € 200,- korting, op voorwaarde van actieve feedback op de cursus. Informatie: www.radboudumc.nl/ expertisecentrumgeestelijkeverzorging

KPV-Training 2015 De Nijmeegse training is gericht op een diepgaande herbronning van uw identiteit en een duurzame verbetering van uw handelen als predikant, pastor of geestelijk verzorger. De onderdelen van de training bieden daartoe verschillende invalshoeken. De training duurt 16 weken tussen januari en juni en vindt plaats op donderdagen en vrijdagen. U heeft nog een dag nodig voor de voorbereiding, de twee andere dagen werkt u, evt. in een leerstage. Omvang: 560 uur. Data: 7 januari–19 juni en terugkomdagen 19 en 20 november 2015. Trainer: drs. Jack de Groot. Cursusprijs € 5100,-, verblijf: € 1300,-. Informatie: www.radboudumc. nl/expertisecentrumgeestelijkeverzorging

KERK & THEOLOOG VANAF DE WERKVLOER


COLLECTEN

Volhouden

KERK & THEOLOOG VANAF DE WERKVLOER COLLECTEN

We zijn bij elkaar aan het begin van een bezinningsKERK & THEOLOOG VANAF DE WERKVLOER COLLECTEN avond met de kerkenraad over de toekomst van de wijkgemeente. De kerkenraad geeft leiding aan een wijkgemeente die nog honderd trouwe kerkKERK & THEOLOOG VANAF DE WERKVLOER COLLECTEN gangers kent. Zeventig procent van de kerkgangers is ouder dan 70 jaar. Het aantal gezinnen met jonge kinderen is klein en neemt niet toe. Tieners en vijftigers zijn op één hand te tellen. De toekomst wordt met zorg tegemoet gezien.


MENSEN

MENSEN

ADVERTENTIES


MENSEN BIJBELTEKSTEN TAIZÉ

ADVERTENTIES

Als gemeenteadviseur begeleid ik deze avond. In overleg met het moderamen kozen we voor een thema naar Filippenzen 4:8, Schenk aandacht aan alles wat deugdzaam is en lof verdient. Na een rondje ‘verwachtingen’ die redelijk somber zijn, stel ik de vraag: ‘Wat was je laatste inspirerende ervaring binnen de wijkgemeente?’ In tweetallen worden deze ervaringen gedeeld. Enthousiaste stemmen vullen de ruimte. Bij de korte plenaire terugkoppeling blijkt dat het soms om dezelfde ervaringen gaat en dat er ook heel verrassende momenten tussen zitten. Vervolgens stel ik de tweetallen de vraag om elk van de ander te omschrijven waarom hij of zij dat moment zo inspirerend vond. Daarna zoekt ieder tweetal een ander tweetal op. In viertallen worden zo de bronnen van inspiratie gepeild en kort omschreven op een flap. Bij de koffie bekijken we met verwondering en bewondering elkaars resultaten. Wat inspirerend! We weten weer waar we het voor doen. De ouderling die bij de verwachtingen ‘hoe houd ik het vol?’ had genoemd, was onder de indruk van de vele inspiratie. “Daar schiet ik bijna vol van”, om even later aan te vullen: “Waar het hart vol van is, daar loopt de mond van over.”

SIMON DE KAM gemeenteadviseur in de classes Utrecht en Zeist


27


ADVERTENTIES


Bijbelteksten oktober 2014


ADVERTENTIES

Deze teksten zijn gekozen uit de lezingen die in het gezamenlijk gebed in Taizé worden gebruikt. Taizé is een oecumenisch klooster in Frankrijk. De teksten zijn kort genoeg om verschillende keren per dag herlezen te worden, voor een tijd van persoonlijk of gemeenschappelijk gebed. Zo is men door dit rooster te gebruiken verbonden met de wereldoecumene.

Wo 1

Ik vind grote vreugde in de Heer,

Ma 13 Jezus zei: Wat ik onderwijs heb ik

Do 23 Jezus zegt: Ik ben het licht voor de

niet van mijzelf, maar van hem die mij gezonden heeft. Wie ernaar streeft te doen wat God wil, zal weten of mijn leer van God komt.

wereld. Wie mij volgt loopt nooit meer in de duisternis, maar heeft licht dat leven geeft. > JOHANNES 8: 12

mijn hele wezen jubelt om mijn God. Hij deed mij het kleed van de bevrijding aan. > JESAJA 61: 10-11 Do 2

Ik wil uw naam loven, God, om uw

> JOHANNES 7: 1-24

liefde en trouw: u hebt mij bemoedigd en gesterkt. > PSALM 138

Di 14

Heer, maak wie u liefhebben onstuit-

God liefhebben houdt in dat we

ons aan zijn geboden houden. Zijn geboden zijn geen zware last.

Wo 15 Jezus zegt: Mijn moeder en mijn

Vr 24

uit je eigen oog, pas dan zul je scherp genoeg zien om de splinter in het oog van je broeder of zuster te verwijderen. > LUCAS 6: 39-45

baar als de opgaande zon! Vr 3

> 1 JOHANNES 5: 1-4

Za 4

Christus is uit de dood opgewekt,

als de eerste van de gestorvenen. Zoals wij door Adam allen sterven, zo zullen wij door Christus allen levend worden gemaakt.

> 1 KORINTHE 15: 12-22

Zo 5 Jezus zei: Hebt u dit nooit in de

Schriften gelezen: De steen die de bouwers afkeurden is de hoeksteen geworden. Dankzij de Heer is dit gebeurd, wonderbaarlijk is het om te zien. > MATTHEÜS 21: 33-43 Ma 6

> FILIPPENZEN 2: 12-16

Vr 17

Mozes sprak tot het volk: Wanneer

u naar de Heer, uw God, terugkeert met hart en ziel, dan zal hij zich over u ontfermen. > DEUTERONOMIUM 30: 1-14 Za 18

wo 8

Wij klaagden de Heer, de God van

Jesaja zei: Alle volken zullen zeggen:

“Laten we optrekken naar de berg van de Heer. Hij zal ons de weg wijzen.” > JESAJA 2: 2-5 do 9

Wie naar God opzien, stralen van

vreugde, schaamte zal hun gezicht niet kleuren. > PSALM 34 Vr 10

> DEUTERONOMIUM 4: 29-31

Za 11

Eli zei tegen de jonge Samuël:

Wanneer je wordt geroepen, moet je antwoorden: “Spreek, Heer, uw dienaar luistert.” > 1 SAMUEL 3: 1-18 Paulus schreef: Ik heb geleerd om in

alle omstandigheden voor mezelf te zorgen. Ik ben tegen alles bestand door Christus die mij kracht geeft.

28

Zo 19

> FILIPPENZEN 4: 12-20


> MATTHEUS 22: 34-40

Ma 27 Paulus schreef: Wij danken God dat

u zijn woord, dat u ontvangen hebt, niet hebt aangenomen als een boodschap van mensen, maar als wat het werkelijk is: als het woord van God dat ook werkzaam is in u.

> 1 TESSALONICENZEN 2: 1-13

Di 28

Johannes schreef: Wie zegt in God

te blijven, behoort in de voetsporen van Jezus te treden.

Paulus schreef de Tessalonicenzen:

Wij gedenken voor onze God en Vader hoeveel uw geloof tot stand brengt, hoe krachtig uw liefde is en hoe standvastig u blijft hopen op de komst van Jezus Christus, onze Heer. > 1 TESSALONICENZEN 1: 1-5

Jezus zegt: Heb de Heer, uw God,

lief met heel uw hart en met heel uw ziel en met heel uw verstand. Dat is het grootste en eerste gebod. Het tweede is daaraan gelijk: heb uw naaste lief als uzelf.

> 1 JOHANNES 2: 1-6

Wo 29 Daniël bad: Geef, mijn God, gehoor

aan ons en luister naar ons. Niet op grond van onze verdiensten richten we ons tot U, maar op grond van uw grote barmhartigheid. > DANIËL 9: 18-19

Ma 20 Jesaja zei: Hij die jullie onderricht

gaf, zal zich niet langer verbergen. Met eigen ogen zul je hem zien, met eigen oren zul je een stem achter je horen zeggen: “Dit is de weg die je moet volgen.” > JESAJA 30: 18-21

Do 30 In wie zich aan Gods woord houdt,

is zijn liefde ten volle werkelijkheid geworden. > 1 JOHANNES 2: 3-6 Vr 31

De Heer, uw God, is een God van

liefde. Hij zal u niet verlaten.

Zo 12

Zo 26

Jezus zond zijn leerlingen uit en

zei: Als jullie een stad binnengaan en daar welkom zijn, eet dan wat je wordt voorgezet, genees de zieken die er zijn en zeg tegen hen: “Het koninkrijk van God heeft jullie bereikt.” > LUCAS 10: 1-9

Jesaja zei: Van boven wordt door de

Heer een geest over ons uitgegoten. Mijn volk zal wonen in een oase van vrede. > JESAJA 32: 15-20

het handelen bij u teweegbrengt, omdat het hem behaagt.

De Heer zegt: Jij bent kostbaar in

onze voorouders, onze nood. Hij hoorde ons hulpgeroep en zag ons ellendig slavenbestaan. En de Heer bevrijdde ons uit het land van de slavernij. > DEUTERONOMIUM 26: 1-11

Za 25

broers zijn degenen die naar het woord van God luisteren en ernaar handelen. > LUCAS 8: 19-21

mijn ogen, waardevol, en ik houd veel van je. > JESAJA 43: 1-4A Di 7

> RECHTERS 5: 31

Do 16 Het is God die zowel het willen als

Jezus zegt: Verwijder eerst de balk

aanpassen aan deze wereld, maar veranderen door uw gezindheid te vernieuwen, om zo te ontdekken wat God van u wil en wat goed is.

Di 21 Nog voor het morgenlicht roep ik

om hulp, in uw woord stel ik mijn hoop, Heer. In de uren van de nacht houd ik mijn ogen geopend en overdenk ik uw woord. > PSALM 119: 145-152 Wo 22 Christus is het hoofd van het

lichaam, de kerk. Oorsprong is hij, eerstgeborene van de doden. In hem heeft God in heel zijn volheid willen wonen. > KOLOSSENZEN 1: 17-20

Paulus schreef: U moet uzelf niet

> ROMEINEN 12: 1-13



COLLECTEN


Collecte Najaarszendingsweek 2 november 2014 MENSEN

KRONIEK

KRONIEK


manier hun geloof inhoud te geven. Veel Op zondag 2 november is de landelijke collec- geloofsvragen van de Zambiaanse bevolking houden verband met extreme armoede. De te bestemd voor het zendingswerk van Kerk theologiestudenten leren hoe ze gemeentelein Actie. denCOLLECTEN kunnen helpen Hermen en Johanneke Kroesbergen wer- DE WERKVLOER DIENSTGEHEIMEN DAAR IN UTRECHT KERK & THEOLOOG VANAF MENSEN en kunnen bijdragen aan ADVERTENTIES de ontwikkeling van de dorpsgemeenschapken namens Kerk in Actie als docent aan de BIJBELTEKSTEN TAIZÉ pen. Met deze collecte wordt de universiteit theologische universiteit te Lusaka in Zambia. in Zambia en andere zendingsprojecten van In de groeiende kerk van Zambia neemt Kerk in Actie ondersteund. de vraag naar goede predikanten snel toe. Studenten aan het Justo Mwale Theological University College leren zelfstandig theologie DIENSTGEHEIMEN DAAR IN UTRECHT KERK & THEOLOOG VANAF DE WERKVLOER COLLECTEN MENSEN BIJBELTEKSTEN TAIZÉ te bedrijven en op hun eigen, Afrikaanse ADVERTENTIES Materiaal: Bij deze collecte zijn folders en posters beschikbaar via [email protected] of (030) 880 13 37. Meer informatie, een PowerPoint en een collecte afkondiging op www.kerkinactie.nl/collecte en www.pkn.nl/steunons.

Collecte Binnenlands Diaconaat 16 november 2014 Honderd jaar geleden werd in Jeugddorp De Glind het eerste kind in een pleeggezin opgevangen. Tegenwoordig wonen er ongeveer 120 uithuisgeplaatste kinderen en jongeren in gezinshuizen in De Glind. Kinderen die niet meer thuis kunnen wonen, omdat hun ouders niet in staat zijn voor hen te zorgen. Vaak hebben ze gedragsproblemen of andere beperkingen. Voor hen biedt een gewoon gezin warmte en bescherming. Het jeugddorp

is eigendom van de Rudolphstichting. Ook in andere delen van Nederland ontwikkelt deze stichting vernieuwende vormen van jeugdzorg. Want alle kinderen en jongeren verdienen een eerlijke kans op een hoopvolle toekomst, vindt de Rudolphstichting. De opbrengst van de collecte op 16 november is bestemd voor het diaconale werk van Kerk in Actie en in het bijzonder voor het werk van De Rudolphstichting.

Bij deze collecte zijn folders beschikbaar via [email protected] of (030) 880 13 37. Meer informatie, een collecteafkondiging en een powerpoint op www.kerkinactie.nl/collecte of www.pkn.nl/steunons.

Collecte Missionair Werk en Kerkgroei 30 november 2014 Op zondag 30 november is de landelijke collecte van de Protestantse Kerk bestemd voor missionair werk en kerkgroei. Uit onderzoek is gebleken dat met de traditionele vormen van kerkzijn maar een klein deel van de Nederlanders wordt bereikt. De Protestantse Kerk stimuleert daarom nieuwe vormen van kerkzijn, zodat meer mensen kunnen ontdekken wat het evangelie inhoudt. Pioniers-

plekken noemen we deze nieuwe vormen. Van bijbelverhalen bespreken in een café tot een klooster nieuwe stijl, een huiskerk of een internetkerk: het kan en mag allemaal. De Protestantse Kerk heeft er inmiddels zo’n dertig helpen realiseren. We willen er graag honderd! Door uw bijdrage aan deze collecte maakt u dat mogelijk.

Een poster kunt u downloaden via www.pkn.nl/steunons. Daar vindt u ook een toelichting en een collecte afkondiging.

Fotoverantwoording: Niek Stam 1, 4 en 18-19 en 25 | Orenstein/NurPhoto/HH-Corbis 2 | Peter Hilz/HH 8 | Gerrit Groeneveld 9 Maarten Hartman/HH 10 | Sandra Haverman 8 en 12 | Jan Klein 13 | Jan Scheps 14 | Dick van Bart 15 Henk van Houwelingen/Nationale Beeldbank 17 | Gert van Tent 20 | NBG 21 | Laurens Oosterbroek 22 Marcel van den Bergh 23 | Irene Versnel 27


29


ADVERTENTIES

Aanleverinformatie Kerkinformatie kent twee soorten advertenties: vacatureadvertenties van kerkelijke gemeenten en andere advertenties. Vacatureadvertenties van gemeenten kunnen in vier verschillende formaten geplaatst worden: Klein (tot 65 woorden), Normaal (tot 130 woorden), Groot (tot 260 woorden) en Zeer groot (tot 520 woorden/ hele pagina). Voor deze formaten gelden respectievelijk de volgende tarieven: € 174, € 348, € 698 en € 1.394. Bepalend is het aantal woorden dat in het tekstverwerkingsprogramma Word linksonder wordt aangegeven. Andere advertenties kunnen ook worden aangeboden Marijanne Dubbink, e-mail: bedrijfsadv. [email protected], tel. 06 – 30 57 47 68.

Wijze van aanlevering Per e-mail aan: [email protected] (de kale tekst in een Word-bestand en logo’s uitsluitend apart in een jpg-bestand) of in papieren vorm per post aan: Kerkinformatie Advertenties (F. Rozemond), Postbus 8504, 3503 RM Utrecht. Naam en logo’s De afkorting PKN wordt zoveel mogelijk vermeden. Wanneer het logo van de Protestantse Kerk wordt gebruikt dient dat volledig (met vaste naamtekst) te worden afgedrukt. Dit in verband met de optimale en eenduidige werking ervan. Eigen varianten op dit logo kunnen in Kerkinformatie worden geweigerd. Andere eigen logo’s, beeldmerken, vignetten of foto’s zijn uiteraard hartelijk welkom.

De Protestantse gemeente te Sumar zoekt een

predikant (m/v) 0,75 fte Bent u de predikant die: • zich geïnspireerd weet door het evangelie • onze gemeente wil opbouwen in woord en gebed • samenbindend is in de gemeente • actief betrokken is bij het jeugdwerk • aandacht heeft voor het pastoraat • sociaal vaardig is • zichtbaar wil zijn in de dorpsgemeenschap • initiatief toont • de Friese taal verstaat of wil leren te verstaan en eventueel ook wil spreken • positief staat tegenover het gebruik van moderne communicatiemiddelen en het gebruiken van het Nieuwe Liedboek en herkent u zich in een gemeente met als visie: “Als leerlingen van Jezus willen wij God beter leren kennen, elkaar liefhebben en daarin de mensen laten delen”? Stuur dan een reactie tot uiterlijk 14 dagen na het verschijnen van dit blad naar de voorzitter van onze beroepingscommissie: mevrouw T. van der Veer-van der Heide Ielke Boonstraloane 50 9263 TS GARYP Wilt u meer informatie, dan kunt u haar bereiken op telefoonnummer (0511) 52 18 55. Mailen kan ook naar: [email protected] Voor informatie over onze gemeente verwijzen wij u graag naar de website: www.kerk-sumar.nl

30


Uiterste aanleverdata (zie ook www.pkn.nl/kerkinformatie) Decembernummer 23 oktober Januarinummer 20 november Februarinummer 18 december De advertentiepagina’s in Kerkinformatie worden vanaf de dag van verschijnen tevens geplaatst op www.pkn.nl > klik rechtsboven op: Vacatures. De redactie van Kerkinformatie is niet verantwoordelijk voor de inhoud van advertenties. Bij de opmaak zal zoveel mogelijk rekening worden gehouden met de wensen van de adverteerder.

Panel Protestantse Kerk De dienstenorganisatie is benieuwd naar de mening van predikanten en andere ambtsdragers, maar ook gemeenteleden die een cursus volgen, producten afnemen of als donateur Kerk in Actie steunen. Met deze informatie kan zij voortdurend werken aan verbetering van de dienstverlening. Wat vindt u? U kunt het laten weten via het Panel Protestantse Kerk. Wie zich laat inschrijven ontvangt een paar keer per jaar een verzoek om een vragenlijst in te vullen. Deelname is anoniem. Informatie en aanmelden: www.pkn.nl/panel


ADVERTENTIES


31

32


Kerk. informatie. Epafras werkt ook namens de kerk. Verbonden in Sliedrecht. Israëlreis van predikanten. Studiedag traumapastoraat

Recommend Documents