Kamer van Koophandel NoordNederland Bijlage bij rapport onderzoek bezoekersaantallen Vernieuwd Delfzijl met een dagattractie 31 mei 2013
Amersfoort
Kamer van Koophandel Noord-Nederland
Stationsplein 1 Postbus 907 3800 AX Amersfoort 033 4677777
Den Haag Herengracht 9 2511 EG Den Haag 070 - 304 74 20
www.twynstragudde.nl
Bijlage bij rapport onderzoek bezoekersaantallen Vernieuwd Delfzijl met een dagattractie
Twynstra Gudde: Nick van Eijkelenburg Sytske du Crocq Van Assendelft en Partners: Reinoud van Assendelft de Coningh Amersfoort, 31 mei 2013 WO-1306-0032-mkk
Inhoudsopgave
1
Lijst met geraadpleegde/geïnterviewde personen
1
Geraadpleegde bronnen Literatuur Websites Overig
2 2 3 3
Aantal inwoners in het verzorgingsgebied Delfzijl voor Nederland en Duitsland
4
4 4.1 4.2
Model van Wenzel Norm Penetratiegraad Norm reisafstand (80%-20% regel)
6 6 6
5 5.1
Onderbouwing marktpotentieel Leeuwarden Aantal verblijfsgasten
8 8
6 6.1
Bestedingen Bestedingen Noord-Nederland 2010-2011
10 10
Interesse verblijfsaccommodaties
11
2 2.1 2.2 2.3 3
7
1
Lijst met geraadpleegde/geïnterviewde personen
Onderzoekscommissie - De heer Jager, Kamer van Koophandel Noord-Nederland - De heer Veldman, gemeente Delfzijl - De heer Alsem, Hanzehogeschool Groningen Verblijfsaccommodaties - De heer Boer, Eemshotel Delfzijl te Delfzijl - De heer Oldenburger, Hotel de Boegschroef te Delfzijl - Mevrouw Van der Linde, Hotel-Restaurant Boven Groningen te Delfzijl - Mevrouw Hofstede, Hotel aan de Singel te Delfzijl - Hotel-pension J.P. Kuiper te Delfzijl - De heer Lenting, pension Schuitenvaarders te Delfzijl - Mevrouw Van der Zweep, pension Delfzijl te Delfzijl - Mevrouw Bakker, Camp Zuiderhorn te Warffum - Mevrouw Meijer, Camping de Breede te Warffum - De heer Nipshagen, Camping dell’Arte te Borgsweer - Mevrouw Collee, Camping Zeestrand Eems-Dollard te Termunterzijl Vervoerders - De heer De Jonge, waddentochten.nl te Lauwersoog - De heer Bouwman, A.G. Ems-Nederland B.V. te Eemshaven - De heer Brinkmann, Germania Schiffahrt te Leer - Mevrouw Grieken, Reiters Busverkehr te Emden Gemeenten - De heer Hoek, Hoofd Bureau EZ Eemsdelta - De heer Nunnink, gemeente Delfzijl - De heer Philbert, gemeente Oldambt Overig - De heer Hendré Sijbring, initiatiefnemer attractie Wad & Zoo - Mevrouw Stam, VVV Delfzijl - Mevrouw Kalsbeek, Marketing Groningen - Mevrouw Dieperink-Wolters, directeur Zodiac Groep
1/11
2
2.1
Geraadpleegde bronnen
Literatuur -
Kay Elliot, Architectenbureau Nienhuis, West 8 (december 2012), Delfzijl Wad & Zoo (februari 2013), Nieuwsbrief Wad & Zoo, februari 2013, nummer 6 Wad & Zoo, Businessplan Wad & Zoo, 11 november 2011 Wad & Zoo, Een uniek concept, geboren uit het brakke water van de EemsDollard Wad & Zoo, Jaarrekening 2012 Stichting Wad & Zoo Wad & Zoo, bijlage bij houtskoolschets, december 2012, 27 januari 2013 Weusthuis en Partners, Wad & Zoo, second opinion businessplan, 25 november 2011 Ecorys, 4 meren route Groningen, economische en maatschappelijke baten, oktober 2012 Ecorys, Businessplan Wad & Zoo second opinion, 1 december 2012 Wad & Zoo, reactive Wad & Zoo op conceptrapportage Ecorys, 14 augustus 2012 Gemeente Delfzijl, Integraal Investeringsplan gemeente Delfzijl 2012-2022, september 2012 Gemeente Delfzijl, Maritieme zone Delfzijl, een ruimtelijke visie, maart 2012 Gemeente Delfzijl, Vertier langs de Eems, 2013 Grontmij, actualisatie vervoerswaardestudie treinreizigersvervoer Eemshaven, 7 november 2011 ING Economisch Bureau, Kwartaalbericht Q1 2012 Stuurgroep Plus Economie, Presentatie Eemsdelta- actualisatie economisch actieprogramma Eemsdelta 2010-2014, juni 2010 Bezoekcijfers leden federatie van musea in de provincie Groningen Tourdata Noord, Toerisme in cijfers 2010 European Toerism Futures Institute, Toerisme monitor 2011 NBTC, TNS NIPO, ContinuVrijeTijdsOnderzoek 2011 ZKA Consultants & Van Assendelft & Partners DPE Next, Businesscase Dierenpark Emmen, 2011 Geografie, Baskisch nationalisme en het Guggenheimeffect, Martin Boisen en Michiel Lippius, juni 2011 IAAPA Europe & ERA/AECOM, An Assessment of Economic Impact of onsite visitor spending, september 2009
2/11
2.2
Websites -
2.3
Gemeente Delfzijl Provincie Groningen Provincie Fryslan CBS Bureau Statistik Niedersachsen Germany travel Tourismus Marketing TMN SKN 2012 Nationale bereikbaarheidskaart Goudappel Coffeng De nieuwe kaart van Nederland Leisure Development Partners UK IAPAA Diverse organisaties van de geïnterviewde personen
Overig Diverse documentatie over het initiatief Wad & Zoo bestaande uit losse e-mails, folders, aankondigingen en toezeggingen van sponsoren.
3/11
3
Aantal inwoners in het verzorgingsgebied Delfzijl voor Nederland en Duitsland
Figuur 1. Verzorgingsgebied Nederland
Figuur 2. Verzorgingsgebied Duitsland tot maximaal 60 minuten
4/11
Tabel 1. Inwoneraantal horend bij het verzorgingsgebied Delfzijl voor het Duitse deel (2013) Plaats Apen Aurich Bunde Dörpen Edewecht Esterwegen Friedeburg GroBefehn Hesel Hinte Ihlow Jemgum Jümme Krummhörn Lathen Leer Moormerland Ostrhauderfehn Papenburg Rhauderfehn Rhede Uplengen Weener Westerstede Westoverledingen Wiesmoor Totaal
Aantal inwoners 11.033 40.572 7.524 15.672 21.268 12.116 10.502 13.376 10.313 7.018 12.475 3.643 6.453 12.656 11.103 34.301 22.382 10.658 35.032 17.293 4.222 11.467 15.710 22.003 19.828 13.389 401.900
5/11
4
4.1
Model van Wenzel
Norm Penetratiegraad De penetratiegraad in de bevolking wordt bepaald aan de hand van de affiniteit met de attractie van inwoners en verblijfsgasten die attractieparken bezoeken en culturele of educatieve attracties. Tevens is de intensiteit van directe en indirecte concurrenten van toepassing. (Voormalig) Feasibility Consultant Carl Otto Wenzel (overleden in 2012) uit Hamburg hanteert daarvoor op basis van zeer uitgebreide ervaring in de bedrijfstak van attractieparken een laag scenario van 3% penetratie in de inwoners <1 uur afstand, een neutraal scenario van 5 % en een hoog scenario dat gebaseerd is op de uitschieters in de branche zoals Disneyland Parijs en Europapark. Voor deze parken is men bereid om van veel verder te komen reizen. Indien een concept erg populair wordt in haar verzorgingsgebied dan kan een hogere penetratiegraad in de bevolking gehaald worden dan op grond van het scenario haalbaar zou zijn (zie bijvoorbeeld AquaZoo in Leeuwarden). Indien een concept minder goed aanslaat bij de markt is het mogelijk dat een lagere penetratiegraad wordt gehaald. Voor een dagattractie in Delfzijl is het lage scenario van 3% gehanteerd. De achterliggende redenering is opgenomen in 2.3.1 van het hoofdrapport).
4.2
Norm reisafstand (80%-20% regel) Binnen de bedrijfstak van attracties geldt de vuistregel dat 80% van de bezoekers komt vanuit een afstand van maximaal een uur reistijd. Slechts 20% is naar de ervaring van vele attracties en gemeten over een lange reeks van jaren bereid van verder te komen (mits het concept spectaculair genoeg is). In tabel 2 is qua kilometerafstand (dus niet reistijd) voor alle attracties, Family entertainment centers en ‘others’ (onder andere aquaria en dierenparken) weergegeven 1 waar de bezoekers vandaag komen ). Hierbij telt de bereikbaarheid (provinciale weg of autosnelweg, ligging van de attractie) congestie, gevoelige omgeving en bevolkingsdichtheid mee. Voor het inschatten van bezoekersaantallen van een attractie geldt dat elke situatie, locatie en attractie individueel beoordeeld moet worden.
1
) Bron: IAAPA. Dit is een benchmark van attracties in Europa en kan dus per individueel park of attractie verschillen.
6/11
In onderstaande tabel geldt dat voor ‘All facilities’ ook alle grote attractieparken meegenomen zijn die een veel grotere wervingskracht hebben dan de kleinere FEC’s (Family Entertainment Centers). In de rubriek ‘others’ zijn alle faciliteiten opgenomen die qua thema niet in de categorie van grote attractieparken, waterparken of FEC’s passen. Dierenparken (van alle omvang) en aquaria (van groot naar klein) vallen in de categorie ‘others’. Qua aard, thema, investeringsniveau en omvang wordt beoogd dat een dagattractie voor Delfzijl valt tussen de categorieën FEC’s en Others. Dat betekent dat zéker 80% van alle bezoekers uit een gebied niet groter dan 100 km vanaf Delfzijl zal komen. 2
Tabel 2. Percentage attractiebezoekers naar afstand Europa )
Alle faciliteiten 0-5 km 5-11 km 11-25 km 25-50 km 50-100 km Totaal 0-100 km
23,8 13,3 14,0 16,3 12,1 79,5
FEC's 49,2 23,3 15,5 8,7 2,3 99,0
Other (o.a. Zoo's en Aquaria) 22,7 9,4 10,8 12,0 18,3 73,2
Aangezien de verwachting is, dat voor een dagattractie in Delfzijl het overgrote deel van de bezoekers maximaal een uur wil reizen, is het 80/20 model toegepast binnen het model van Wenzel in plaats van het hanteren van aantallen bezoekers vanaf zowel een reisafstand van een uur als vanaf twee uur reisafstand.
2
) Bron: IAAPA: 'Managing Attractions for more profit 2009', an international survey of operational performance.
7/11
5
5.1
Onderbouwing marktpotentieel Leeuwarden
Aantal verblijfsgasten Tabel 3. Aantal verblijfsgasten % in verzorgingsgebied West-Groningen Groningen-Haren Eemsmond Oost-Groningen Waddeneilanden Friese Merengebied Friese IJsselmeerkust Zuidoost-Friesland Overig Friesland Noordmidden Drenthe Zuidwest-Drenthe Zuidoost-Drenthe
100% 50% 0% 0% 0% 100% 80% 100% 100% 10% 0% 0%
Aantal overnachtingen x 1.000 375,0 91,5 902,0 748,0 456,0 479,0 181,0 -
Totaal
3.232,5
Voor het verzorgingsgebied van Leeuwarden met een maximale reisafstand van een uur zijn circa 3.232.500 overnachtingen genoteerd. 5.1.1
Bezoekpotentieel verblijfsgasten Om het aantal verblijfsgasten te berekenen dat hoort bij het verzorgingsgebied van Leeuwarden delen we het aantal overnachtingen door de gemiddelde verblijfsduur. Dit resulteert in 513.000 verblijfsgasten voor het verzorgingsgebied met een reistijd tot een uur (zie tabel 10). Een marktaandeel van 1% komt dan overeen met 5.130 verblijfsgasten.
Tabel 4. Aantal verblijfsgasten horende bij verzorgingsgebied AquaZoo Aantal verblijfsgasten Aantal overnachtingen totaal Verblijfsduur NL Aantal verblijfsgasten
3.232.500 6,3 513.000
8/11
Voor verblijfsgasten is het bezoekpotentieel geraamd door uit te gaan van het 3 percentage verblijfsgasten dat een attractie (6%) of een museum (15% ) bezoekt tijdens het verblijf. Rekenend met het gemiddelde van bovenstaand percentage (10,5%) leidt dit, uitgaande van 513.000 verblijfsgasten, tot een bezoekpotentieel van 76.950 verblijfsgasten dat in de regio een attractie, pretpark of musea bezoekt tijdens het verblijf.
4
Tabel 5. Bezoekerspotentieel van verblijfsgasten ) Aantal verblijfsgasten <1 uur reisafstand Gemiddeld gaat 10,5% naar een attractie of een museum
513.000 53.865
3 ) Bron: Continu Vrijetijds Onderzoek. 4 ) Aangezien inwoners van Groningen, Friesland en Drenthe ook onderdeel zijn van het aantal verblijfsgasten in het betreffende vakantiegebied zal hier een beperkte dubbeltelling in zitten.
9/11
6
6.1
Bestedingen
Bestedingen Noord-Nederland 2010-2011 De totale toeristische bestedingen van dagtoeristen in Noord-Nederland zijn in het jaar 2010 geraamd op ruim € 1,3 miljard. De uitgaven per persoon per dag (inclusief inflatiecorrectie) betreft in 2010 € 14,73,--. Recreanten en toeristen hebben in Noord-Nederland ruim € 2,3 miljard uitgegeven. De totale bestedingen zijn in de provincie Friesland het hoogst (1 miljard), gevolgd door Drenthe (236 miljoen) en Groningen (574 miljoen). 43% komt voor rekening van het verblijfstoerisme. Dit percentage verschilt per provincie. Groningen (20%), Friesland (51%) en Drenthe (50%). Toeristen hebben in 2011 596 miljoen euro besteed in Groningen, meer dan in 2010. Groningen kon in vergelijking met Friesland rekenen op meer inkomsten uit dagtoerisme: 469 miljoen euro.
Figuur 3. Totale uitgaven dagrecreanten in Groningen en Friesland in 2011
10/11
7
Interesse verblijfsaccommodaties
Tabel 6. Interesse van verblijfsaccommodaties voor het afsluiten van arrangementen Naam bedrijf
Aantal overnachtingen Zakelijk/Toeristisch 2012
Interesse om
Arrangement
dagattractie in
Borkum en aantal
arrangement op te
bezoekers
nemen Eemshotel Delfzijl Hotel de Boegschroef, Delfzijl Hotel-Restaurant Boven Gronin-
2.490
5.810
30%
70%
5.603
3.017
65%
35%
80%
20%
1900
100
99,5%
0,5%
ja
900
ja
750
nee
10
gen, Delfzijl Hotel aan de Singel, Delfzijl Pension Delfzijl
ja ja
n.v.t.
Hotel-pension J.P. Kuiper, Delfzijl
2123
0
nee
n.v.t.
Pension Schuitenvaarders,
95%
5%
ja
n.v.t.
n.v.t.
nb
nee
n.v.t.
Camp Zuiderhorn te Warffum
n.v.t.
nb
ja
n.v.t.
Camping de Breede, te Warffum
n.v.t.
nb
ja
n.v.t.
Camping en Boertel Lentema-
n.v.t.
nb
nb
nb
n.v.t.
nb
nb
nb
Delfzijl Camping Lauwersoog, Lauwersoog
heerd, te Uithuizermeeden Camping Maarlandhoeve, te Uithuizen Camping dell’Árte, Borgsweer
n.v.t.
Vakantie en Recreatie Oord Klein
250
ja
n.v.t.
9.236
nb
nb
circa 8.000
ja
n.v.t.
Finland, Wagenborgen Camping Zeestrand Eems-
circa 16.000
Dollard, Termunterzijl
11/11
