RAPPORT VAN EEN INCIDENTEEL ONDERZOEK
NAAR HET GEBRUIK VAN MEERDERE BRINNUMMERS OP DEZELFDE LOCATIE VAN DE DRIELUIK (01XA) EN HET BAKEN (23WK) TE AMERSFOORT
Utrecht, maart 2011
Voorwoord
Dit rapport bevat de resultaten van een incidenteel onderzoek naar het ontvangen van gezamenlijk onderwijs van groepen van leerlingen van verschillende scholen onder hetzelfde bevoegd gezag. Het onderzoek heeft betrekking op De Drieluik (01XA) en Het Baken (23WK) beide gevestigd op het adres James Cookstraat 10 te Amersfoort. Het conceptrapport met nummer H3010550/41644 is op 19 november 2010 voor hoor/wederhoor verzonden naar het bestuur. De reactie van het bestuur is in dit definitieve rapport integraal opgenomen. Het rapport met nummer H3048276 is vastgesteld door drs. R. Loep RA, directeur Directie Rekenschap, te Utrecht op 22 maart 2011 en zal 5 weken na de vaststelling openbaar worden gemaakt. INCIDENTEEL ONDERZOEK Directie Rekenschap van de inspectie is op grond van artikel 175 van de Wet op het Primair Onderwijs bevoegd een onderzoek vanwege de minister in te stellen. Voor een incidenteel onderzoek worden onderzoeksvragen geformuleerd afhankelijk van de aard van het te onderzoeken incident. Ook de onderzoeksopzet en uitvoering volgen geen vast stramien, maar worden per geval bepaald. In beginsel worden de bevindingen naar aanleiding van een incidenteel onderzoek vastgelegd in een openbaar rapport, tenzij de aard van het onderzoek of de omvang daarvan zich daartegen verzet.
INHOUD
Voorwoord 3 Samenvatting 7 1 1.1 1.2 1.3
OPDRACHT EN WERKWIJZE 9 Aanleiding 9 Onderzoeksvraag en werkwijze 9 Afbakening van het onderzoek 9
2 2.1 2.2 2.3
BEVINDINGEN 10 Organisatie van de scholen 10 Toelichting directie en bestuur 10 Artikel 69 lid 1 WPO 10
3
Bestuursreactie op conceptrapport 11
4
Reactie inspectie 13
Samenvatting
Bij een schoolbezoek van de inspecteur in 2008 en bij een bestandsanalyse door de directie Rekenschap zijn vragen gerezen over de rechtmatigheid van het bestaan van twee verschillende brinnummers op één en dezelfde locatie. Het betreft twee scholen voor speciaal basisonderwijs, ‘De Drieluik’ (01XA) en ‘Het Baken’ (23WK). Beide scholen vallen onder hetzelfde bevoegd gezag, “Zorgfederatie Kompas” met nummer 41644. Genoemd rechtmatigheidvraagstuk is aanleiding voor Rekenschap om een onderzoek in te stellen. De onderzoeksvragen luiden: is het hebben van twee verschillende brinnummers op één en dezelfde locatie rechtmatig? krijgen groepen van leerlingen van verschillende scholen gezamenlijk onderwijs? Volgens artikel 69, eerste lid, van de Wet op het Primair Onderwijs (WPO), vindt er geen bekostiging plaats indien groepen van leerlingen van verschillende scholen al dan niet van hetzelfde bevoegd gezag gezamenlijk onderwijs ontvangen. De directie heeft aangegeven dat de leerlingen in de groepen 1/2 en 3/4 (groep A en B) allemaal leerlingen zijn van ‘Het Baken’. Er ontvangen dus geen leerlingen van beide scholen gezamenlijk onderwijs. Er is één medezeggenschapsraad (MR). Als er sprake zou zijn van twee scholen dan voldoet het bestuur niet aan artikel 3 van de Wet medezeggenschap op scholen (WMS) die aangeeft dat elke school een afzonderlijke MR dient te hebben met een eigen personeelsgeleding en oudergeleding. Daarnaast is het gebruik van de twee brinnummers door het bestuur gebaseerd op de twee afdelingen die er zijn binnen De Werf (voormalig LOM en MLK). Een interne scheiding dus, zoals het bestuur ook heeft aangegeven. Onze conclusie is dat het handhaven van twee brinnummers onrechtmatig is en dat het bestuur een brinnummer bij DUO moet inleveren. De huisvestingsconsequentie die het gevolg daarvan is, is een aangelegenheid tussen de gemeente en het bestuur.
1
OPDRACHT EN WERKWIJZE
1.1
Aanleiding Bij het schoolbezoek van de inspecteur op 11 november 2008 en bij de controle van de leerling-telling van 1 oktober 2008 door de directie Rekenschap, zijn vragen gerezen over de rechtmatigheid van het bestaan van twee verschillende brinnummers op één en dezelfde locatie. Het betreft twee scholen voor speciaal basisonderwijs, ‘De Drieluik’ (01XA) en ‘Het Baken’ (23WK). Deze twee scholen vallen onder hetzelfde bevoegd gezag, “Zorgfederatie Kompas” met nummer 41644. Genoemd rechtmatigheidvraagstuk is aanleiding voor Rekenschap om een onderzoek in te stellen.
1.2
Onderzoeksvraag en werkwijze De onderzoeksvragen luiden: is het hebben van twee verschillende brinnummers op één en dezelfde locatie rechtmatig? krijgen groepen van leerlingen van verschillende scholen gezamenlijk onderwijs? In het afsluitend gesprek met de schooldirectie naar aanleiding van de leerlingtelling op 23 april 2009, heeft Rekenschap aangegeven een nader onderzoek in te stellen naar het hebben van twee afzonderlijke brinnummers op een en dezelfde locatie. Door middel van een gesprek en feitelijke waarneming heeft Rekenschap op 9 februari 2010 dit onderzoek uitgevoerd. Bij het onderzoek zijn ook gegevens betrokken van DUO en overige beschikbare informatie.
1.3
Afbakening van het onderzoek Het onderzoek richt zich op de beantwoording van de bovengenoemde onderzoeksvraag. De inspectie heeft geen accountantscontrole uitgevoerd. Het onderzoek is te kwalificeren als een onderzoek bedoeld in NV COS 4400. Op grond van deze voorschriften dient de accountant zijn rapportage te beperken tot feitelijke bevindingen en zich te onthouden van conclusies. Het is de verantwoordelijkheid van de inspectie te rapporteren over de vastgestelde feiten in het kader van de onderzoeksvraag. Het behoort tot de verantwoordelijkheid van DUO om financiële consequenties te verbinden aan de bevindingen die zijn opgenomen in hoofdstuk 2.
Pagina 9 van 13
2
BEVINDINGEN
2.1
Organisatie van de scholen De twee scholen voor speciaal basisonderwijs ‘De Drieluik’ (01XA) en ‘Het Baken’ (23WK) bevinden zich op één en dezelfde locatie in Amersfoort. Tot en met het schooljaar 1999/2000 waren beide scholen ook fysiek twee afzonderlijke scholen, een LOM school en een MLK school, op twee afzonderlijke locaties. OCW heeft in 1998 het LOM en MLK onderwijs laten samengaan in het SBO. Met ingang van het schooljaar 2000/2001 zijn beide scholen in 1 gebouw gehuisvest en vanaf dat moment presenteert het bestuur zich ook naar buiten als één school onder de naam ‘De Werf’. Dit blijkt uit het hebben van één schoolgids, één website en één MR.
2.2
Toelichting directie en bestuur Directie en bestuur hebben in het gesprek aangegeven dat het handhaven van twee brinnummers op één locatie een keuze is die zowel betrekking heeft op een interne scheiding (voormalige LOM en MLK-stroming) als op het feit dat wanneer het bestuur een brinnummer moet inleveren (en er dus geen sprake meer is van twee scholen) dit vanuit de gemeente consequenties heeft voor de huisvesting. Dit hebben wij als kennisgeving aangenomen.
2.3
Artikel 69 lid 1 WPO Artikel 69, eerste lid van de Wet op het Primair Onderwijs (WPO) bepaalt dat geen bekostiging plaatsvindt indien groepen van leerlingen van verschillende scholen al dan niet van hetzelfde bevoegd gezag gezamenlijk onderwijs ontvangen. De directie heeft aangegeven dat de leerlingen in de groepen 1/2 en 3/4 (groep A en B) allemaal leerlingen zijn van ‘Het Baken’ en dat er dus geen sprake is van het gezamenlijk onderwijs ontvangen tussen leerlingen van beide scholen.
Pagina 10 van 13
3
Bestuursreactie op conceptrapport
“Amersfoort, 2 december 2010 Betreft: reactie op conceptrapport bijzonder onderzoek De Werf Amersfoort Geachte heer, Mogelijk ten gevolge van het feit dat tussen het onderzoek en het opstellen van het (concept) rapport een lange tijd is verstreken, is er informatie verloren gegaan of verkeerd geïnterpreteerd. De conclusie op het blad ‘bevindingen’ onder 2.3 is niet juist: De leerlingen in de groepen ‘1/2 en 3/4’ (wij hanteren de benaming groep A en B) zijn allemaal leerlingen van Het Baken (23WK). Zij zijn als zodanig ingeschreven en via onze leerling-administratiesystemen geregistreerd bij BRON. Er is dus geen sprake van dat hier leerlingen van beide scholen gezamenlijk onderwijs ontvangen. Zoals op veel plaatsen in Nederland en ook in Amersfoort is er door enkele SBOscholen gekozen voor een JRK-groep. Niet alle SBO-scholen starten dus met 4-jarige leerlingen. In ons geval bieden wij aan Het Baken de mogelijkheid aan jonge (risico) kinderen onderwijs te volgen. In het ontwikkelingsperspectief stellen wij vast of het onderwijs op Het Baken kan worden voortgezet. In een aantal gevallen is dat niet verstandig en wordt de ouders aanbevolen de leerling aan te melden voor De Drieluik (01XA). De leerlingen van De Drieluik hebben een eigen leeromgeving en krijgen geen gezamenlijk onderwijs met de leerlingen van Het Baken. Zoals ook toegelicht bij het onderzoek: zelfs de pauzes zijn gescheiden, zij hebben hun eigen leerkrachten en bij het verlaten van de school hun eigen afscheidsavond (om een paar voorbeelden te noemen). Deze situatie is enerzijds bepaald door onderwijskundige keuzes in het samenwerkingsverband, anderzijds door de historie. Onderwijskundige keuzes: Belangrijk is daarin dat ervoor gekozen is leerlingen zoveel mogelijk binnen de eigen scholen op te vangen. Wij hebben dit mogelijk gemaakt door sterk in te zetten op kwaliteitsverbetering. Hierdoor is met name de laatste jaren het verwijzingspercentage sterk gedaald. Voor onze eigen scholen in ons samenwerkingsverband betekent het dat er een verwijzingspercentage is van minder dan 2%. Het gevolg is dat leerlingen die wel verwezen worden relatief ‘zwaar’ zijn. Daarom is in plaats van een gemiddelde groepsgrootte van 15 leerlingen vastgesteld dat wij maximaal 15 leerlingen per groep toelaten (een uitzondering daargelaten). Voor de jongste groepen van Het Baken geldt zelfs een maximum van 12 leerlingen, waarbij dan ook nog klassenassistentie beschikbaar is. Hiervoor worden extra middelen van het samenwerkingsverband ingezet. De beschikbare ruimten binnen het schoolgebouw De Werf zijn hiervoor dringend nodig.
Pagina 11 van 13
Historie: Toen in 1998 het besluit gerealiseerd mocht worden om vervangende nieuwbouw te doen voor Het Baken, heeft deze op aandringen van de gemeente plaatsgevonden aan het gebouw van De Drieluik. Het was de gemeente die hierop aandrong, omdat dit een efficiënte manier van werken mogelijk zou maken. Fusie van de beide scholen is daarbij nimmer ter sprake geweest. Hierover zijn ook nooit opmerkingen gemaakt door de inspectie. Ook het accountantsonderzoek vanuit de inspectie (waar wij overigens nooit een verslag hebben gekregen) gaf geen aanleiding tot opmerkingen. Onder punt 2.1 worden in het (concept) verslag een paar uitspraken gedaan die suggestief zijn: - ‘presenteert zich naar buiten als één school onder de naam De Werf’ Dit is niet juist: De Werf wordt gepresenteerd als de naam van het gebouw waarin de beide scholen zijn gehuisvest. Dit staat heel duidelijk op de eerste pagina van de website www.sbo-dewerf.nl , onder de knop ‘wie we zijn’. Verder in al onze documenten. -
‘één Schoolgids’ Dat er één gids is, is het gevolg van een advies van één van uw inspecteurs in de beginjaren 2000. In de Schoolgids worden beide scholen afzonderlijk genoemd. Bij inspectiebezoeken is hier vervolgens nooit commentaar op gekomen, ook niet bij navraag door ons. Wanneer u op dit advies terugkomt, maken wij desgewenst voor beide scholen weer een afzonderlijke schoolgids.
-
‘één MR’ De MR functioneert als een (G)MR en is samengesteld uit ouders van de verschillende scholen.
-
‘in de groep 1/2 en 3/4 er is geen scheiding meer van de onderwijssoorten’ Inderdaad er is daar geen scheiding omdat dit groepen zijn van Het Baken (23WK).
Wij gaan ervan uit dat bovenstaande toelichting aanleiding zal zijn om uw verslag en de conclusie in positieve zin bij te stellen. Wanneer onverhoopt aan juridische eisen niet geheel voldaan wordt, zijn wij vanzelfsprekend bereid ons in te spannen dat wel te doen. Hoogachtend”
Pagina 12 van 13
4
Reactie inspectie
Naar aanleiding van de bestuursreactie op het conceptrapport hebben wij gemeend de onderzoeksvraag in punt 1.2 te splitsen in twee vragen om zo beter onze conclusies te kunnen duiden. Na beoordeling van de bestuurreactie hebben wij de tekst in het rapport dat de groepen 3 en 4 gezamenlijk onderwijs krijgen, vervangen in dat er geen sprake is van het gezamenlijk onderwijs ontvangen tussen leerlingen van beide scholen. Daarnaast zijn wij het niet eens met het bestuur dat de uitspraak ‘het bestuur presenteert zich naar buiten als één school onder de naam De Werf. Dit blijkt uit het hebben van één schoolgids, één website en één MR’ suggestief is. In de schoolgids 2008-2012 van ‘De Werf’ is op pagina 4 aangegeven dat de samenwerking van beide scholen zodanig is dat zij functioneren als één geheel en dat de scholen alleen nog afzonderlijk herkenbaar zijn doordat er twee afdelingen zijn. Het bestuur geeft aan dat de MR als een (G)MR functioneert en is samengesteld uit ouders van de verschillende scholen. Als er sprake zou zijn van twee scholen dan moet elke school volgens artikel 3 van de Wet medezeggenschap op scholen (WMS) een afzonderlijke MR hebben met een eigen personeelsgeleding en oudergeleding. Dat is in deze situatie niet het geval. OCW heeft in 1998 het LOM en MLK onderwijs laten samengaan in het SBO. Het gebruik van de twee brinnummers door het bestuur is gebaseerd op de twee afdelingen die er zijn binnen De Werf (voormalig LOM en MLK). Een interne scheiding dus, zoals het bestuur bij punt 2.2 ook heeft aangegeven. Onze conclusie is dat het handhaven van twee brinnummers onrechtmatig is en dat het bestuur een brinnummer bij DUO moet inleveren. De huisvestingsconsequentie die het gevolg daarvan is, is een aangelegenheid tussen de gemeente en het bestuur. Voor alle volledigheid wijzen wij nog op de brief die de minister op 19 januari 2004 aan de Tweede Kamer heeft gestuurd (TK, 2003/2004, 29 200 VII, nr. 116) waarin de minister onder andere aangeeft dat het alleen verzorgen van onderwijs door een school aan bv. de groepen 4 t/m 8 in strijd is met de regelgeving en deze situatie niet wil laten voortbestaan. Hierover is voorlichting gegeven in Uitleg Gele Katern van 23 april 2003. De inhoud van deze brief is aanleiding geweest tot het verduidelijken van artikel 69 WPO en artikel 70 WEC en heeft geleid tot de huidige tekst van deze wetsartikelen.
Pagina 13 van 13
