juli - GRATIS magazine van uw Service Apotheek

leef! 2012 - No. 72 - mei/juni/juli - GRATIS magazine van uw Service Apotheek

Hannie van Leeuwen ‘Tante Hannie verwent ze ook wel een beetje’

en... Thema kanker Op bezoek Als u het ons vraagt... Puzzel mee Actueel En nog meer... www.serviceapotheek.nl - www.leesleef.nl - gedreven door gezondheid

Altijd blijven lachen!?

Voorwoord

U kent vast de uitdrukking van Bassie en Adriaan: Wat er ook gebeurt, altijd blijven lachen! In de kinderlijke wereld van clowns is dat mooi, maar in de apotheek word je zo nu en dan met veel verdriet geconfronteerd. In deze Leef! is speciale aandacht voor kanker. U kunt lezen hoe het Service Apotheker Wouter Brink aangreep toen een patiënt hem vertelde dat zij kanker bleek te hebben en dat ze misschien nog een maand of drie te leven had. Hij zegt eerlijk: ‘Ik weet niet goed wat ik hierop moet zeggen.’ Hoe goed je ook als apotheker bent opgeleid, dit soort zaken blijven moeilijk om mee om te gaan. In deze Leef! kunt u ook een interview lezen met Peter Kapitein. Hij heeft lymfklierkanker gehad en is initiatiefnemer van Alpe d’HuZes, de indrukwekkende sponsorfietstocht voor KWF Kankerbestrijding. Vorig jaar brachten vijfduizend fietsers twintig miljoen euro aan sponsorgeld bijeen op deze beruchte Alpenreus Alpe d’Huez uit de Tour de France. Ik vind het indrukwekkend om te lezen over zijn inspanningen om kanker wereldwijd te overwinnen.

LADIVAL ZET DE OVERGEVOELIGE HUID IN HET ZONNETJE

o nk

op

t. pr od uc

Bij aa

WIN EEN RAY-BAN ZONNEBRIL

e! etj

Zet j

n ‘t elf i zonn z e

l iv a d a e en L

* * *SPECIAAL VOOR DE OVERGEVOELIGE HUID Uitgebalanceerde UV-A en UV-B bescherming Bevat geen kleurstoffen, parfum en conserveringsmiddelen Watervast

van

Ladival zonnebrandproducten zijn ideaal bij allergische huidreacties (zonneallergie) ten gevolge van blootstelling aan de zon. De lichte gelformule bevat geen olie of emulgatoren. Het is makkelijk te verspreiden, snel geabsorbeerd, watervast en laat de huid aangenaam zacht voelen. Daardoor uitermate geschikt voor kinderen. De kwaliteit van Ladival en de deskundigheid van de apotheek zorgen ervoor dat iedereen, van jong tot oud, zorgeloos kan genieten van de zon! www.ladival.nl

Service Apotheker Wouter Brink vertelt in deze Leef! hoe het voor hem was om de Alpe d’HuZes mee te fietsen. Mijn collega-apotheker in Oudenbosch, Jacco Pesser, heeft ook twee keer meegedaan. Het is hem gelukt om vijf keer op een dag die berg op te fietsen. Wat een prestatie! Maar waar het apotheekteam helemaal verbaasd over was: in het weekend was hij al weer aan het werk in zijn Service Apotheek!

‘in de apotheek word je zo nu en dan met veel verdriet geconfronteerd’

Ik heb veel bewondering voor de mensen die in deze Leef! aan het woord komen. Voor de levenslust van Nelleke Harders, die borstkanker heeft gehad: ‘Het gaat nu de goede kant op, daar gaat het om. Je schiet er niks mee op om terug te kijken.’ Voor de manier waarop hematoloog Marie José Kersten meeleeft met haar patiënten en het toch van zich af kan zetten: ‘Als arts word ik nog steeds geraakt, maar ik verlies me er niet in. Dan zou ik ook geen goede begeleiding meer kunnen bieden.’ En voor de energie van Hannie van Leeuwen. Zij wordt weleens de moeder van het CDA genoemd. Ze is 86, heeft baarmoederkanker gehad en staat volop in het leven. Wat een kranige tante! U kunt ook lezen over de praktische training door Mark Tigchelaar om beter en makkelijker te onthouden. Hij is bekend van omroep MAX en BNN. Die training is echt iets voor mij. Ik ben zo slecht in onthouden! Ik heb mezelf aangeleerd om alles op een briefje te schrijven, maar het leren van een manier om beter en makkelijker te onthouden is natuurlijk heel handig. Als lezer van Leef! kunt u deze training volgen met een mooie korting. Peter Kapitein vertelt in deze Leef! dat hij zijn woorden als wapen gebruikt in zijn maatschappelijke strijd tegen kanker en dat hij z’n best doet om dat zoveel mogelijk met vriendelijkheid te doen. Bij mijn werk in de Service Apotheek is het voor mij vanzelfsprekend om voor klanten en collega’s vriendelijk te zijn. ‘Altijd blijven lachen’, dat zit er niet in in de apotheek, maar ‘vriendelijkheid dat kost geen cent’ wel. Om met het refreintje van Bassie en Adriaan af te sluiten: Of je rijk of arm bent, vriendelijkheid dat kost geen cent. Doe niet nors en doe niet stug, dan krijg je vriendelijkheid terug. Als alle mensen vriendelijk zijn Alle dagen, zonneschijn! Veel leesplezier! Tina Evers-Van Laethem Apotheker Service Apotheek Oudenbosch

leef!

3

in deze leef!

Inhoud Interview: Hannie van Leeuwen 6

"Tante Hannie verwent ze ook wel een beetje"

Informatie: Service Apotheek 10

Producten en informatie van uw Service Apotheek

Thema: Kanker 13

Wat is kanker eigenlijk?

Thema: Marie José Kersten, hematoloog 14

Komende jaren steeds meer kankerbehandeling op maat

Thema: Wist u dat?

6

16

Leef! scheidt feiten van fabels

Thema: Op bezoek 18

Heeft u wel de juiste maat?

Thema: Peter Kapitein 20

De nieuwe Attends Pull-Ons... voor iedereen de juiste maat en absorptie!

Uw apotheker of medische speciaalzaak geeft u graag advies over uw juiste maat Pull-Ons. U kunt ook rechtstreeks bellen met Attends: tel. 088 -220 8800.

Attends Pull-Ons is getest en goedgekeurd door proDERM, Instituut voor toegepast dermatologisch onderzoek.

Vraag het

GRATIS meetlint en een Pull-Ons proefpakket!

Kies maat/heupomvang: maat

heupomvang

XX Small

38-55 cm

X Small

45-60 cm

Small

56-75 cm

Medium

80-110 cm

Large

100-140 cm

X Large

130-170 cm

Uw situatie: Regelmatig verlies van druppels of kleine scheutjes urineverlies. Regelmatig verlies van scheutjes tot plasjes urine. Het toilet wordt niet altijd tijdig bereikt. Veelvuldig verlies van urine en- of ontlasting, zowel overdag als 's nachts. 201205

Mijn woorden als wapen om kanker te overwinnen

Thema: Kanker 22

Heeft u nu het optimale comfort van een goed passend en discreet product? De maatkeuze is van groot belang voor een goede absorptie en een prettig draagcomfort. De nieuwe Attends Pull-ons zijn nu voorzien van: 1. Een verbeterde pasvorm voor meer discretie. 2. Luchtdoorlatende, elastische materialen voor meer huidgezondheid. 3. Hogere anti-lek randjes voor extra zekerheid. 4. Een Actieve Zone in de kern die snel absorbeert daar waar het daadwerkelijk nodig is.

Op bezoek bij Pekelder Service Apotheek in Oude Pekela

Onbedoeld afvallen: is er iets aan de hand?

Thema: Kanker 23

Ernstig ziek … en dan?

Puzzel: Doe mee en win 25

14

Win een verblijf in Nationaal Park Het Lauwersmeer

Als u het ons vraagt 26

Vragen die ons regelmatig worden gesteld

Cheque

1

29

Opbrengst puzzelen 2011

Selectie 30

2

Actueel: Voor u geselecteerd

3

32

Boeken PEFC / 07-31-113

4 Gratis Proefpakket Ontdek zelf de veiligheid en comfort van Attends Pull-Ons. Vraag nu een gratis paspakket aan via deze coupon of bel Attends: 088 -220 8800. Ook kunt u voor meer informatie kijken op www.attends.nl.

Praktisch en wetenswaardig

Column: Theo de Zwart 34

18

PEFC-gecertificeerd

“kanker als project”

Dit produkt komt uit duurzaam beheerd bos en gecontroleerde bronnen

Nog even dit!: Om niet te vergeten 35

www.pefc.org

Wetenswaardig

Dhr/Mevr. Adres Postcode/Plaats Telefoonnummer E-mail lk ga ermee akkoord dat mijn gegevens opgeslagen worden. Uiteraard worden uw gegevens vertrouwelijk behandeld en zullen wij deze niet aan derden verstrekken. Ja, ik wil deelnemen aan een tevredenheidonderzoek.

Leef! is een gratis magazine van Service Apotheek en verschijnt vier keer per jaar. Uitgever: Nederlandse Service Apotheek Beheer B.V. Eindredactie: Emma Vogels-Giesen, apotheker. Redactie-/postadres: Leef!, Vughterweg 47-b, 5211 CK ’s-Hertogenbosch. E-mail: [email protected]. Internet: www.leesleef.nl. Aan dit nummer werkten mee: Marianne Schepers, Jeroen Mentink, Olga van Vemde en Tina Evers, apothekers. Fred Verdult/Volle Maan, Arwen Kleyngeld, Anita Meulenbroek en Bianca ten Velde. Fotografie: Marjolein Annegarn, Mirjam Kroes en Mandy Brander. Vormgeving: Chris Brander/FARMAidee. Druk: Groen Grafische Producties. Informatie: In Nederland zijn ruim 375 Service Apotheken. Voor adressen en meer informatie kunt u terecht bij: Nederlandse Service Apotheek Beheer B.V., Postbus 19, 7468 ZG Enter. Tel: 088 - 276 84 84. E-mail: [email protected]. Internet: www.serviceapotheek.nl. Oplage: 1.150.000. Aan de inhoud van Leef! wordt de grootst mogelijke zorg besteed. Aan de artikelen kunnen geen rechten worden ontleend. Advertenties en hun inhoud komen volledig ter verantwoording van de betreffende organisatie c.q. juridische entiteit. Niets uit deze uitgave mag, op welke wijze dan ook, worden verveelvoudigd zonder voorafgaande toestemming van de uitgever en andere auteursrechthebbenden.

Vul in en stuur deze coupon op naar: Van Heek Medical Postbus 291 5800 AG Venray

leef!

5

Hannie van Leeuwen

Interview

Tante Hannie verwent ze ook wel een beetje

Maar goed, zeg het eens… O, je wilt gewoon een ontspannen gesprek? Ik heb me in de politiek altijd ingezet voor mensen die het minder hebben. Eigenlijk idioot, hè, zo veel dingen als ik heb gedaan. Ik werkte meer dan zeventig uur in de week. Meer dan elf jaar heb ik in de Tweede Kamer gezeten en daarna nog twaalf jaar in de Eerste Kamer. En ik heb in veel besturen gezeten, bij allerlei organisaties.

Eervolle onderscheidingen Ik ben nog altijd heel actief. Ik werk nu zo’n twintig uur per week, maar ik ben nog steeds aan het afbouwen. Ik heb een aantal eervolle onderscheidingen. Om er een paar te noemen: drie koninklijke onderscheidingen, het Verzetsherdenkingskruis en de Majoor Bosshardt Prijs.

Netwerk van vrouwen met kanker Ik ben, denk ik, het meest trots op de onderscheiding ‘het Olijfje’ van de Stichting Olijf. Dat is een netwerk van en voor vrouwen met gynaecologische kanker, dat ik twaalf jaar heb geleid. Dat was een hele klus: de organisatie wordt bestuurd door vrijwilligers en in het begin stonden ze er financieel lastig voor. Het is ook ingewikkeld dat er zeven soorten gynaecologische kanker zijn. Baarmoederhalskanker, dat is bijvoorbeeld echt iets anders dan eierstokkanker. Voor jongere vrouwen is het heel belastend dat ze niet meer zelf een kind kunnen dragen.

Niet vereenzamen Je zult mij niet zien vereenzamen. Mijn bestuurswerk zorgt voor veel sociale contacten. En ik speel elke maandagmiddag mahjong met twee medebewoonsters hier. We hebben ontzettend veel lol en aan het eind van de middag nemen we een borreltje met een hapje erbij.

Tante Hannie Op die kast staan alle foto’s van neefjes, nichtjes, achterneefjes en achternichtjes. Mijn neef Bert logeert geregeld bij me met zijn kinderen van vijf en elf. Ik kan het goed met ze vinden. Tante Hannie verwent de kinderen ook wel een beetje. Ik ben dol op Lego en op spelletjes doen.

Hier wil ik oud worden! Ik woon nu een jaar in een serviceflat aan de rand van Rotterdam. Toen ik als politicus dit huis vijf jaar geleden opende, mocht ik bij een bewoner naar binnen kijken. Toen zei ik meteen: hier wil ik oud worden! Je kijkt zó op het water! Daar is de rivier de Rotte. En verderop zie je de skyline van Rotterdam. Ik eet niet elke dag in het restaurant hier in de serviceflat, hoor, want dan word ik te dik. Er zijn ook dagen dat ik een beetje vast, en alleen wat fruit eet.

Wat later opstaan Je moet toch een beetje gedisciplineerd leven. Ik gun het mezelf wel om wat later op te staan: negen uur, half tien... Ik kan hier

Ouderenzorg Ik ben ambassadeur van de Nederlandse Vereniging van Klinische Geriaters. Ik vind het heel goed dat de meeste ziekenhuizen een geriater hebben. Dat is een arts die is gespecialiseerd in integrale ouderenzorg. De meeste artsen zijn gespecialiseerd in een bepaalde aandoening: diabetes of kanker bijvoorbeeld. Een geriater kijkt naar het geheel. Een ziekenhuisopname is vaak onverwacht en de nazorg is dikwijls voor verbetering vatbaar. Nogal wat ouderen zijn na zo’n opname een beetje de kluts kwijt. Voor veel oudere mensen is hun kwaliteit van leven belangrijker dan dat ze de allerbeste medische behandeling krijgen. Ouderen hechten eraan dat ze goed worden bejegend en dat iemand de diverse voorzieningen goed op elkaar afstemt.

Slijtage Ik moet heel voorzichtig lopen, want ik heb ontzettende pijn in mijn benen vanuit mijn rug en heupen. Dat is slijtage. We kijken nu welke pijnstillers het best helpen, maar ik voel er nog niks van. Overdag gaat het wel, maar ’s avonds is het heel erg. Ik vind het akelig om achter een rollator te lopen. Iedereen ziet dat je krakkemikkig bent geworden. Toch ben ik blij dat mijn specialisten zeggen: ‘We gaan je niet meer aan je rug opereren. Je bent 86 en je hebt hartfalen. Dan ben je na een operatie soms slechter af.’

Huisarts nam me niet serieus Zeventien jaar geleden had ik een huisarts die me niet serieus nam. Hij luisterde niet naar mijn klachten. Ik regelde een second opinion. Toen kreeg ik totaal onverwachts te horen: je hebt baarmoederkanker.

leef!

7

tekst: Fred Verdult. fotografie: Marjolein Annegarn

Hannie van Leeuwen is 86 en werkt nog steeds zo’n twintig uur per week. Ze wordt weleens de moeder van het CDA genoemd. Zeventien jaar geleden kreeg ze baarmoederkanker. Ze heeft de nodige gezondheidsproblemen. ‘Maar ik ga niet bij de pakken neer zitten. Er valt best mee te leven.’

beneden in het winkeltje m’n boodschappen doen. Omdat het uiteraard duurder is, voel ik me weleens schuldig, maar dan denk ik: je hebt je hele leven hard gewerkt, dan moet je jezelf dat gunnen.

Hannie van Leeuwen

Acht dagen later ben ik geopereerd en is mijn baarmoeder weggehaald. Daarna moest ik meteen kiezen: bestraling of chemotherapie? Ik ben een leek, dus ik had geen idee. Mijn schoonzusje was jaren daarvoor doodziek geworden van chemo, dus ik dacht: doe maar bestraling.

Je bent ineens patiënt

advies op maat:

Dat lucht op!

Het is heel gek, maar met zo’n diagnose ben je ineens patiënt; ik voelde me heel afhankelijk. Daardoor aanvaard je meer dan je lief is. Nu roep ik steeds: Je moet mondig zijn! En neem iemand mee als je naar een arts gaat. Als je zelf ziek bent, kan dat je beeld vertekenen. Iemand die jou goed kent, kan goed luisteren en vragen voor je stellen.

Darmproblemen Door de bestraling zijn mijn darmen onherstelbaar beschadigd. Om de paar dagen krijg ik een pijnaanval en dan komt alles eruit. Gelukkig voel ik het tegenwoordig aankomen. Als ik van huis ben, heb ik altijd verschoning bij me. Ik ben er handig in geworden om me te verschonen. Als ik naar een vergadering of congres moet, houd ik er soms al dagen van tevoren rekening mee. Soms gaat het een hele week goed, maar dan is het weer helemaal mis. De pijn in m’n benen erbij maakt het soms wel moeilijk, want daardoor kom ik niet altijd snel genoeg bij het toilet.

Elkaar af en toe zien Het contact met andere vrouwen met gynaecologische kanker is voor mij heel waardevol. Tegenwoordig zoeken veel mensen contact via internet en sociale media, maar ik vind het belangrijk om elkaar af en toe te zien.

Er valt best mee te leven Ik heb alles bij elkaar behoorlijk wat gezondheidsproblemen. Ik heb ook diabetes type 2 gekregen. En ik moet uitkijken met m’n ogen, want ik heb aanleg voor glaucoom. Maar ik ga niet bij de pakken neer zitten. Er valt best mee te leven.

Puzzelen

Longweek 7 t/m 11 mei 2012!

Mijn grote hobby is puzzelen. Ik puzzel alleen als ik geen stukken hoef te lezen voor m’n werk. In de kast staan wel veertig legpuzzels. Ik heb puzzels van duizend stukjes, maar ook een van negenduizend.

De laatste die ik heb gemaakt was een afbeelding van een schilderij van Breughel: een prachtig winterlandschap. Als ik een puzzel af heb, dan doe ik ‘m weer in de doos.

Ik heb toen veel ontrouw gezien. Dat heeft me niet aangemoedigd om te trouwen. Toen ik tot het besef kwam van: jongens, nou blijf ik alleen, toen was het te laat. Iedereen zei: Hannie is met de politiek getrouwd.

Vrijgezel Ik ben altijd vrijgezel gebleven. Dat is pijnlijk, zeker nu ik ouder word. Ik kan nooit over mijn man en kinderen praten. Ik zeg maar zo: ik praat over m’n werk. Hoe dat zo gekomen is? In de Tweede Wereldoorlog was ik actief in het verzet.

Ik geloof niet dat ik hier in de serviceflat nog een aardige man tegenkom; mannen zijn hier in de minderheid. In ieder geval is de vonk nog niet overgesprongen.

leef!

9

Service Apotheek: producten en informatie

Informatie

Nieuw!

Eucerin SUN Eucerin heeft hoogwaardige zonproducten

Dag- & Nachtcrème

Ontspant, verzacht en verzorgt Deze voedende dag- & nachtcrème is geschikt voor ieder huidtype. De zachte crème wordt snel opgenomen in de huid en voelt niet vet aan. De crème is rijk aan belangrijke huidverzorgende bestanddelen, die de huid voeden, hydrateren, verzachten en verstevigen. Inhoud 50 ml.

die de juiste bescherming geven voor ieder type lichaams- en gezichtshuid. De SUN Protection Transparent Spray, bijvoorbeeld, is het eerste transparante zonbeschermingsproduct met een zeer lichte,

Bij inlevering van deze bon ontvangt u

niet-vette textuur en een hoge bescher-

10%

mingsfactor. Ook is er nu SUN Kids Lotion en Spray SPF 50.

korting

Verkrijgbaar bij uw Service Apotheek!

Service Apotheek verbandtrommel

Multi kinderen Multi kinderen is een uitgebalanceerde aanvulling op de dagelijkse Nederlandse voeding. Het bevat een natuurlijke vitamine E, vitamine C in haar ontzuurde vorm en goed opneembare mineralen.

Onmisbaar in huis, in de auto en op vakantie. Handig om altijd bij de hand te hebben. Zeer uitgebreide inhoud en voorzien van een duidelijk stappenplan voor eerste hulp en reanimatie.

op het aankoopbedrag van dit product. Geldig tot 1 augustus2012.

TEKENTANGSET Compleet in handige etui. Handig voor onderweg.

Voldoet aan de nieuwste richtlijnen van Het Oranje Kruis. Formaat: 26 x 17 x 8 cm.

Bij inlevering van deze bon ontvangt u

Nu van € 29,95 voor

10%

€

19,95

korting op het aankoopbedrag van dit product. Geldig tot 1 augustus 2012.

Bovendien zijn de kauwtabletten vrij van aspartaam. Verpakking met 60 kauwtabletten:

€

10

leef!

12,95

Ga naar www.serviceapotheek.nl of gebruik de QR-code hiernaast voor een Service Apotheek bij u in de buurt. leef!

11

Wat is kanker eigenlijk?

Thema

Kanker Ontdek de Springsets van Ahava Botanics Garden voor € 34,95

Blooming Pleasures voor € 39,95

Travel Kit Men voor € 47, 95

De Ahava Botanic Garden bestaat uit: Mineral Botanics Wash Hibiscus 500 ml Mineral Botanics Lotion Hibiscus 400 ml T.w.v. € 44,95

De Ahava Blooming Pleasures bestaat uit: Mineral Foot Cream 100 ml Mineral Hand cream 100 ml Mineral Body Lotion 100 ml Natural Dead Sea salt 250 gr T.w.v. € 61,80

De Ahava Travel Kit Men bestaat uit: Foam-Free Shaving Cream 100 ml Exfoliating Cleansing Gel 100 ml Soothing After-Shave Moisturizer 50 ml T.w.v. € 60,88

Nederland doet steeds meer om kanker te voorkomen. En er zijn steeds meer mogelijkheden om kanker te behandelen. Toch is kanker doodsoorzaak nummer één: ongeveer drie op de tien mensen in Nederland overlijden aan kanker. Hoe ontstaat kanker?

www.ahava.nl Adve Ahava Leef springsets A5.indd 1

13-03-12 11:53

Er ontstaat een gezwel als een cel zich alsmaar blijft delen. Deze woekerende cellen verliezen vaak hun normale vorm en functie. Als er sprake is van een goedaardige tumor dan groeit deze niet door normale weefsels heen en verspreidt deze zich niet door het lichaam. Een kwaadaardige tumor (kanker) houdt zich niet aan deze grenzen en kan zich uitzaaien naar omringend weefsel en andere organen.

Welke soorten kanker zijn er? Er zijn tientallen kankersoorten; ze worden genoemd naar het weefsel of het orgaan van waaruit de woekering begint. Bij mannen én vrouwen staan longkanker en darmkanker in de top drie. Daarnaast komt bij mannen prostaatkanker heel veel voor en bij vrouwen borstkanker.

Hoe wordt kanker behandeld?

C

De behandeling loopt sterk uiteen per kankersoort en per patiënt. Vaak is een combinatie van behandelingen nodig.

M

Y

CM

De meest voorkomende behandelingen zijn: • Operatie (chirurgie) De chirurg snijdt het gezwel weg en ook het weefsel eromheen, om de kans te vergroten dat álle kankercellen worden verwijderd. • Bestraling (radiotherapie) De bedoeling van radiotherapie is om door middel van straling de kankercellen te doden terwijl gezonde cellen zoveel mogelijk gespaard blijven. Meestal wordt gebruik gemaakt van een soort röntgenstraling die veel sterker is dan bij het maken van een röntgenfoto.

MY

CY

CMY

K

12

leef!

•

Chemotherapie Chemotherapie is de behandeling van kanker met cytostatica. Dat zijn geneesmiddelen die cellen doden of de celdeling remmen. Afhankelijk van de soort kanker kunnen één of meer cytostatica worden gebruikt. Cytostatica worden via een infuus of steeds vaker als tabletten toegediend. Via het bloed bereiken deze kankercellen het hele lichaam.

Op welke signalen van kanker kan ik letten? Niet elke gezondheidsklacht hoeft op kanker te wijzen; de meeste klachten zijn onschuldig of hebben een andere oorzaak. Als u een van de volgende klachten hebt, kunt u op www.kwfklachtadvies.nl meer lezen. Als een klacht langer dan vier weken aanhoudt, is het advies om naar uw huisarts te gaan.

Wat zijn de belangrijkste signalen? • Blijvende heesheid of hoesten. • Slikklachten. • Nieuwe of veranderende moedervlekken. • Een schilferend plekje of bobbeltje op uw huid. • Een verdikking of bobbel(tje) ergens in uw lichaam. • Ongewoon vaginaal bloedverlies of ongewone afscheiding. • Zaadbalklachten. • Stoelgangklachten die aanhouden, zoals bloedverlies of slijm bij de ontlasting. • Problemen bij het plassen, zoals moeilijk uitplassen of bloed bij de urine. • Gewichtsverlies zonder aanleiding.

leef!

13

Marie José Kersten, hematoloog AMC Amsterdam

Komende jaren steeds meer kankerbehandeling op maat Als hematoloog houd ik me vooral bezig met kanker die ontstaat in het beenmerg, zoals leukemie en multipel myeloom, of in de lymfklieren, zoals non-Hodgkin of Hodgkin lymfoom. Kankersoorten als borst- en darmkanker worden behandeld door een oncoloog.

Best mogelijke zorg

Stamceltransplantatie

Ingrijpend

Mijn hart ligt bij de zorg voor patiënten. Daarnaast houd ik me bezig met onderzoek en onderwijs. Het intensieve contact met patiënten is soms zwaar, maar geeft me ook veel voldoening. Ik vind het enorm belangrijk dat een patiënt de best mogelijke zorg krijgt. Het is voor een patiënt van groot belang dat één arts de regie heeft over zijn of haar zorg, zodat deze alle zorg goed kan afstemmen.

Leukemie zit in het beenmerg en bloed en dat kunnen we niet ‘wegsnijden’. Bij leukemie is nogal eens een ingrijpende stamceltransplantatie met stamcellen van een donor, vaak een broer of zus, nodig. De kans dat iemand daarbij overlijdt aan de complicaties van de behandeling, zoals infecties en afstotingsreacties, is gemiddeld vijftien procent. Die kans is groter als iemand ouder is, andere aandoeningen heeft of al eerder is behandeld. Wanneer iemand zijn of haar eigen stamcellen terugkrijgt die eerder zijn ingevroren, is het lang niet zo riskant als wanneer iemand stamcellen van een donor krijgt.

Ik maak veel verdrietige situaties mee. We kunnen helaas nog lang niet alle vormen van kanker genezen, maar dat wil niet zeggen dat we dan niks te bieden hebben: goede begeleiding en de best mogelijke behandeling. En ik krijg er veel voor terug: ik maak geregeld hele mooie momenten mee en ik mag meeleven met een ingrijpende periode in iemands leven. Daar leer ik nog elke dag van. Als arts word ik nog steeds geraakt, maar ik verlies me er niet in. Dan zou ik ook geen goede begeleiding meer kunnen bieden.

Niet: ‘zo gebeurt het en niet anders’ Het is niet mijn stijl om te zeggen: zo gebeurt het en niet anders. Als arts adviseer ik over de verschillende behandelingsmogelijkheden en ik vertel ook waarom ik een bepaald advies geef. Het is aan de patiënt om te kiezen, ik beschouw hem als de kapitein op het schip. Voor de één is dat makkelijker dan voor de ander: is het voor u in uw situatie goed om de behandeling te ondergaan, met de risico’s, bijwerkingen en kwaliteit van leven die daarbij horen? Ik moedig aan dat een patiënt iemand meeneemt voor een gesprek; een partner, familielid of vriend kan luisteren, vragen stellen en meedenken.

Samenwerking Ik zie de relatie tussen arts en patiënt echt als samenwerking. Die samenwerking gaat het best als iemand goed geïnformeerd is over z’n ziekte en behandelingsmogelijkheden. En mondig zijn helpt ook. Laat van u horen, bijvoorbeeld als u vindt dat u te weinig informatie krijgt. Bij mensen met lymfklierkanker passen we geregeld toe wat we noemen ‘wait and see’: een afwachtend beleid. Dat leidt nogal eens tot twijfel bij een patiënt: waarom doet de dokter niks terwijl ik kanker heb? Het is heel belangrijk dat een patiënt hier goede uitleg over krijgt: er zijn goede behandelingsmogelijkheden, maar die reserveren we voor als het echt nodig is.

14

leef!

Behandeling op maat Sinds een paar jaar is het hele erfelijk materiaal van de mens in kaart gebracht. In hoog tempo wordt dit ook voor allerlei soorten kanker gedaan. Daardoor lukt het ons steeds beter om vast te stellen: waar gaat het mis in het erfelijk materiaal van de tumorcellen bij deze patiënt? Dit inzicht leidt in toenemende mate tot behandeling op maat; ‘targeted therapy’ noemen we dat. We pakken de kern van het probleem, de boosdoener, aan en hoeven dan dus niet zoals bij chemotherapie alle cellen die zich snel delen op te ruimen. Zo’n ‘targeted therapy’ heeft veel minder bijwerkingen.

Internet Iedereen kan van alles op internet zetten, dus neem niet zomaar alles wat daar staat voor waar aan. Als een enkel individu ergens baat bij heeft, hoeft dat bij anderen niet te werken. Als arts vind ik het belangrijk om uit te gaan van behandelingen die goed onderzocht zijn. Voorbeelden van sites met betrouwbare informatie zijn www.hematologienederland.nl, www.nfk.nl, www.kwfkankerbestrijding.nl en www.kwfklachtadvies.nl.

Alpe d’HuZes Drie jaar geleden was ik bij Alpe d’HuZes om initiatiefnemer Peter Kapitein aan te moedigen. Ik vond het zelf al een hele prestatie om de halve berg op te lópen…

Ik maak veel verdrietige situaties mee. We kunnen helaas nog lang niet alle vormen van kanker genezen, maar dat wil niet zeggen dat we dan niks te bieden hebben: goede begeleiding en de best mogelijke behandeling.

Op de rem trappen

Voor chronische myeloïde leukemie is deze behandeling inmiddels standaard en zeer succesvol: het grootste deel van deze patiënten slikt nu dagelijks één of twee tabletten en heeft geen stamceltransplantatie meer nodig.

Je bent als arts geneigd om heel ver te gaan voor een patiënt, maar soms komt de vraag op: doe je iemand daar nog goed mee? Als ik twijfel, bespreek ik dat met ons team van artsen en verpleegkundigen. Zij bekijken het van een afstandje en brengen hun eigen visie in. Soms trapt iemand dan op de rem: moet je die behandeling bij die patiënt nog wel adviseren?

Met een aantal andere academische ziekenhuizen en het Antoni van Leeuwenhoekziekenhuis heeft het AMC, met steun van het Van Vlissingen lymfoomfonds en KWF Kankerbestrijding, een samenwerkingsverband opgericht om nieuwe, veelbelovende middelen sneller voor patiënten in Nederland beschikbaar te krijgen.

Het was heel bijzonder om mee te maken. Bijna iedereen die meefietst heeft een heel persoonlijk en vaak heftig verhaal. Waanzinnig dat ze het voor elkaar krijgen om zo’n bijzonder evenement te organiseren dat elk jaar weer meer geld oplevert! Elke euro die binnenkomt wordt besteed aan onderzoek. Als je onderzoek doet, dan voel je je ook verplicht om heel zorgvuldig met dat geld om te gaan. Onze vakgroep doet onderzoek naar het effect van een intensief, op maat gemaakt revalidatieprogramma voor patiënten na stamceltransplantatie, in de hoop de ernstige vermoeidheid te verminderen. Dat onderzoek is mogelijk gemaakt door geld van Alpe d’HuZes.

leef!

15

tekst: Fred Verdult. fotografie: Marjolein Annegarn

Hematoloog

feiten en fabels over kanker

Wist u dat?

Leef! scheidt feiten van fabels. Fabel:

Een dieet kan kanker genezen Hoewel het ontstaan van kanker te maken kan hebben met voedingsgewoonten, bestaat er geen voedingsmethode of dieet dat kanker kan genezen. Gezonde voeding kan wel helpen bij het op peil houden van de conditie van een kankerpatiënt. Ook kan het volgen van een dieet voor sommige mensen prettig zijn of een steun betekenen. Bijvoorbeeld omdat ze hierdoor het gevoel krijgen invloed te kunnen uitoefenen op de situatie.

Feit:

Kanker is een verzamelnaam voor meer dan honderd verschillende ziekten Er zijn heel veel verschillende ziekten die onder de verzamelnaam kanker vallen. Al die verschillende soorten kanker hebben de ongeremde deling van lichaamscellen, kwaadaardige tumorvorming en de mogelijkheid tot uitzaaien als gemeenschappelijk kenmerk. Ons lichaam maakt voortdurend nieuwe cellen. Soms ontstaan er fouten bij de deling, groei en ontwikkeling van een cel. Treden er verschillende fouten op in dezelfde cel, dan gaat deze zich ongecontroleerd delen en ontstaat er een gezwel of tumor. Kwaadaardige tumoren kunnen omliggende weefsels en organen beschadigen. Ook kunnen kankercellen losraken en ergens anders in het lichaam een nieuwe tumor vormen: een uitzaaiing.

16

leef!

Fabel:

Deodorant kan borstkanker veroorzaken Op internet wemelt het van de berichten waarin staat dat deodorantgebruik borstkanker kan veroorzaken. De parabenen in deodorant zouden de boosdoener zijn. Aluminium in deodorant wordt ook verontrustend genoemd. Volgens KWF kankerbestrijding zijn de berichten onjuist en is er geen relatie aangetoond tussen deodorant en borstkanker. Bovendien is het zeer onwaarschijnlijk dat parabenen die op de huid worden aangebracht via cosmetica het borstweefsel kunnen bereiken. Deodorant en antitransparant kunnen dus veilig worden gebruikt.

Dat betekent niet dat iemand die ziekte ook automatisch krijgt. Maar de kans is wel groter dan bij iemand die de aanleg niet heeft. Als kanker veel in een familie voorkomt, hoeft dit niet te betekenen dat het ook erfelijk is. Door toeval kan in de ene familie meer kanker voorkomen dan in de andere familie. Het kan ook met leefstijl binnen de familie te maken hebben.

Feit:

Hét medicijn tegen kanker bestaat niet Er zijn meer dan honderd verschillende ziekten die onder de naam kanker vallen. Die ziekten hebben allemaal verschillende aangrijpingspunten. De kankersoorten verschillen op celniveau, een borstkankercel is heel anders dan een hersentumorcel.

Feit:

Roken veroorzaakt 30 procent van alle kankers Van de tien sterfgevallen aan kanker, zijn er drie door roken veroorzaakt. In sigarettenrook zitten schadelijke stoffen die het DNA van lichaamscellen beschadigen. Hierdoor wordt de deling, groei en ontwikkeling van de cellen ontregeld. Roken vergroot het risico op meer dan alleen longkanker. Ook het risico op tumoren in het hoofd-/halsgebied, maagkanker, leverkanker, alvleesklierkanker, nierkanker, blaaskanker, baarmoederhalskanker en leukemie neemt toe. Zelfs bij één sigaret per dag is het risico om kanker te krijgen groter dan voor niet-rokers. Dat risico neemt sterk af door te stoppen met roken.

Fabel:

Kanker is meestal erfelijk Kanker kan erfelijk zijn, maar meestal is dat niet het geval. Bij ongeveer 5% van de mensen met kanker heeft bij het ontstaan van de ziekte erfelijkheid een doorslaggevende rol gespeeld. Als kanker erfelijk is, zit de aanleg om de ziekte te krijgen in het DNA.

Daarom zijn er verschillende therapieën, zoals hormoontherapie, chemotherapie, immuuntherapie en gentherapie. Omdat de kankercellen zo verschillen, zal er nooit één wondermiddel worden gevonden dat alle vormen van kanker geneest.

Fabel:

Vrouwen moeten elke maand hun borsten onderzoeken Vroege ontdekking van borstkanker vergroot de kans op overleving aanzienlijk. Daarom is het van belang om alert te zijn op veranderingen en mogelijke symptomen van borstkanker. Desondanks pleit KWF kankerbestrijding niet meer voor periodiek borstzelfonderzoek. Dat doen ze omdat uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat borstkanker niet sneller wordt ontdekt bij vrouwen die hun borsten periodiek onderzoeken in vergelijking met vrouwen die dat niet doen. Ook kun je er borstkanker niet mee voorkomen. Een nadeel van zelfonderzoek is dat er vaker onnodige, soms pijnlijke onderzoeken worden gedaan. Maar het kan daarentegen geen kwaad om je lichaam goed te leren kennen door borstzelfonderzoek.

Feit:

Fabel:

Vijftig procent van de kankersterfte is te voorkomen

Straling van UMTS-masten is kankerverwekkend

Iedereen kan kanker krijgen. Maar wie gezond leeft, heeft wel minder kans om kanker te krijgen. Zo zijn er zes leefregels die u helpen uw lijf sterker te maken tegen kanker: niet roken, verstandig zonnen, voldoende bewegen, gezond eten, op uw gewicht letten en matigen met alcohol. Gezond leven is namelijk de beste manier om het risico op kanker te verkleinen. Toeval speelt echter ook een grote rol. Iemand die altijd gezond heeft geleefd, kan toch kanker krijgen.

Op internet verschijnen regelmatig berichten dat de straling van de masten kankerverwekkend zou zijn. Volgens het KWF wordt er héél veel onderzoek gedaan naar de veiligheid van UMTSstraling, en is er geen verband met kanker aangetoond. Daarom kan straling van UMTS-masten als veilig worden beschouwd.

Door Arwen Kleyngeld

Kanker is de belangrijkste doodsoorzaak in ons land. Jaarlijks zijn er 95.500 nieuwe kankerpatiënten. Een op de drie Nederlanders krijgt ooit kanker. Er zijn meer dan honderd verschillende soorten kanker. Er is steeds meer bekend over kanker en preventie ervan. Toch zijn er ook nog veel onduidelijkheden en misverstanden.

Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met KWF Kankerbestrijding.

leef!

17

apotheker en klant aan het woord

Oude Pekela is een kleine gemeente. Bijna alle inwoners wonen hier hun hele leven en blijven ook hun leven lang bij ons in de apotheek. Veel medewerkers uit onze apotheek komen hier ook vandaan en zodoende kennen wij veel van onze patiënten goed. In een grotere stad verhuist iemand nogal eens naar een andere wijk of gemeente en komt dan bij een andere apotheek.

Behandelteam Als iemand kanker of een andere ernstige aandoening heeft, proberen wij zo’n persoon zo goed mogelijk te begeleiden. Dit gaat altijd in afstemming met de andere zorgverleners. We zijn dan samen met de huisarts, thuiszorg en mantelzorgers onderdeel van het behandelteam. We houden scherp in de gaten of alle geneesmiddelen samen gebruikt kunnen worden en denken met de huisarts mee over hoe bijvoorbeeld de pijn het best kan worden bestreden. Met de drie artsen hier ter plaatse hebben wij erg goed contact en als het nodig is bel ik hen ook buiten werktijd. Regelmatig hebben patiënten met kanker moeite om goed en voldoende te eten. Onze gespecialiseerde assistente kan dan passend voedingsadvies geven,

Wouter Brink, apotheker Pekelder Service Apotheek

Nelleke Harders

We begeleiden iemand met kanker zo nodig intensief

Het gaat nu de goede kant op

dat iemand in het weekend voor sterke pijnstillers naar de dienstdoende apotheek in een andere gemeente moet. Wij houden dat in de gaten en nemen zo nodig zelf contact op met de huisarts om te vragen wat de dosering voor de komende dagen is.

Momenteel besteden we samen met de huisartsen intensief aandacht aan patiënten die vijf of meer geneesmiddelen gebruiken. In ons apotheeksysteem zoeken we op welke geneesmiddelen een patiënt van ons krijgt en we vragen aan de huisarts een overzicht van de gezondheidsklachten van

Twijfel

de patiënt. Maar de belangrijkste informatiebron is de patiënt zelf. De patiënt geeft ons de beste inzage in het gebruik en de ervaringen met de medicijnen. Door dit soort gesprekken komen bij ons en bij de patiënten veel vragen naar voren. Waarom heeft een huisarts voor dit medicijn gekozen? Waarom gebruikt een patiënt een bepaald geneesmiddel nog steeds? Waarom wordt een bepaalde aandoening niet behandeld? Dit leidt er nogal eens toe dat de behandeling wordt aangepast. Dit kan betekenen dat men met een geneesmiddel kan stoppen, maar soms komt er juist een middel bij.

Als iemand met kanker voor een chemokuur naar het ziekenhuis gaat krijgt men vaak recepten om misselijkheid, pijn of andere bijwerkingen tegen te gaan. Als we ook maar de minste twijfel hebben over een recept, nemen we contact op met de voorschrijvend oncoloog of andere specialisten uit de ziekenhuizen in de regio. Klopt de dosering wel? Gaan bepaalde middelen samen bij deze patiënt? Als de gezondheid van een patiënt achteruit gaat worden deze vragen steeds belangrijker. Ook bij ontslag uit het ziekenhuis wil nog wel eens iets verkeerd op het recept staan. Dan moet je als apotheker snel kunnen handelen en direct zelf met de specialist contact opnemen.

Aangrijpend Vaak komt de partner of een familielid van een ernstig zieke patiënt naar de apotheek en soms komt de zieke zelf. Laatst vertelde iemand mij tijdens een gesprek in onze voorlichtingsruimte: ‘Ik heb kanker en ik heb misschien nog een maand of drie te leven.’ Dat greep me enorm aan. Ik zei eerlijk: ‘Ik weet niet goed wat ik hierop moet zeggen.’ Hoe goed je ook als apotheker bent opgeleid, dit soort zaken blijven moeilijk om mee om te gaan.

Vlekkeloos

Intensief

We vinden het belangrijk dat onze zorg vlekkeloos verloopt, zodat een patiënt er zich bijvoorbeeld geen zorgen over hoeft te maken of hij in het weekend voldoende pijnmedicatie heeft. We willen voorkomen

Soms stellen huisartsen ons de vraag: kunnen jullie een overzicht maken van alle patiënten die een bepaald geneesmiddel gebruiken? Zo kunnen we in goede samenwerking de zorg verbeteren.

18

leef!

Sponsorfietstocht Alpe d’HuZes Vorig jaar heb ik samen met veertien andere Service Apothekers meegefietst met de sponsorfietstocht Alpe d’HuZes. Ons team heeft ruim 50.000 euro bij elkaar gefietst voor KWF Kankerbestrijding. Vooraf hebben we een trainingsrit gereden onder leiding van de bekende oud-wielrenner Michael Boogerd. Van hem kregen we nog enkele tips om de dag op de bekende Alpenreus uit de Tour de France zo goed mogelijk door te komen. Op 9 juni heb ik de Alpe d’Huez zes keer beklommen en mijn teamgenoten vier tot zelfs zeven keer. Deze ervaring hoort tot een van de hoogtepunten van mijn leven. Het was heel indrukwekkend om ’s ochtends rond half vijf in het pikkedonker met bijna vijfduizend fietsers aan de voet van die berg te staan. Even later, nadat we de eerste haarspeldbochten hadden beklommen, zag je een lang lint van lichtjes de berg op gaan.

gevloerd. Daarna krabbelde ik een beetje op en ging ik leuke dingen doen voor de volgende chemo kwam: met vriendinnen de stad in, naar een beautysalon.

Geen haar

Een jaar geleden zat ik ’s avonds op de bank en toen voelde ik een knobbel aan de zijkant van mijn rechterborst. We hadden op de sportschool net nieuwe oefeningen gehad, dus ik dacht: dat zal wel een borstspier zijn. Of een vetknobbeltje. Maar het zat me toch niet lekker. Een paar dagen later ging ik naar de sauna met een vriendin die in de thuiszorg werkt: ‘Voel jij eens.’ Ze zei: ‘Meteen naar de huisarts!’ De huisarts stuurde me gelijk door naar het ziekenhuis. Daar zijn foto’s en echo’s gemaakt en er is een punctie gedaan. Een week later zou ik de uitslag krijgen. Ik maakte me er niet druk over; tien maanden daarvoor was bij het borstonderzoek alles nog goed en het zit niet in de familie. Ik wilde het niet onder ogen zien. Een week later kon ik er niet meer omheen: u hebt borstkanker. Het goede nieuws was: m’n borst kon gespaard blijven. Ik kreeg binnen twee weken twee operaties en daarna uit voorzorg nog chemo’s en bestraling.

Van streek Ik wist niet dat chemotherapie zó zwaar was. Ik moest elke drie weken naar het ziekenhuis en zat dan tweeënhalf uur aan het infuus. Maar dat was het punt niet. Zo’n chemo helpt ook je goede cellen naar z’n grootje. Een half uur later plas je rood en een paar uur later kun je alleen maar kotsen. Je hele maag is van streek. Ik kreeg medicijnen om de misselijkheid tegen te gaan. Ik was na elke chemo bijna twee weken totaal

Ze hadden het van tevoren gezegd: vier weken na de tweede chemo had ik geen haar meer op m’n hoofd. Ik vond dat zo confronterend. Ik ben een haarstuk gaan dragen. Als ik een bekende tegenkwam die iets zei over m’n haar, vertelde ik meteen wat er aan de hand was; ik draai er niet omheen. Ik heb er niet om gevraagd, het is me overkomen. Nu groeit m’n haar gelukkig weer. Veel bekenden herkennen me niet met m’n korte kapsel en m’n nieuwe bril. Als ik niks zeg, lopen ze me gewoon voorbij.

Bestraling Ik ben vier weken lang elke werkdag bestraald. Ze stellen dat apparaat heel goed in, zodat goede cellen zo min mogelijk worden beschadigd. Ook van die bestraling word je heel moe. Na tien keer wordt de plaats van de bestraling helemaal rood. Je krijgt speciale zalf om het brandende gevoel tegen te gaan.

Voor je klaarstaan Ik moet zeggen, de manier waarop ze voor je klaarstaan in het ziekenhuis is top, hoor. Ook bij de chemo nemen ze alle tijd om je goede tips te geven. En ze maken ook een grapje op z’n tijd.

De goede kant op Het gaat nu de goede kant op, daar gaat het om. Je schiet er niks mee op om terug te kijken. Ik ben nog steeds moe en dat ben ik niet gewend. Maandenlang was ik bij het opstaan net zo moe als bij het naar bed gaan. Ik kon m’n vaatwasser niet eens leeghalen. Zo erg is het nu niet meer.

Vanochtend heb ik me gewassen en even een broek gestreken. Daarna moet ik wel even uitrusten.

Kledingverkoopster Ik ben kledingverkoopster. Eigenlijk wil ik al weer aan het werk, maar ik red het nog niet eens om twee uur te staan. Ik ga geregeld bij mijn collega’s langs en houd goed contact met mijn leidinggevende en de bedrijfsarts.

Geen keus Je leert met de situatie om te gaan. Je hebt geen keus. Omdat ik minder beweeg komen de kilo’s eraan. Ik kan nog steeds niet goed proeven. Omdat mijn borstkanker met m’n hormonen te maken heeft, moet ik nog vijf jaar medicatie slikken, een soort chemo in lage dosering. Ik kan nog een keer borstkanker krijgen, maar die kans is even groot als bij iemand die het nooit heeft gehad.

Vrij normaal Ik heb helemaal geen pijn meer aan mijn borst en hij ziet er nu weer vrij normaal uit. Als je goed kijkt zie je een klein litteken en zie je ook dat m’n rechterborst ietsje kleiner is dan de linker en dat de kleur net even anders is. Ik ga gewoon weer naar de sauna. Ik ben blij dat ik mijn borst heb kunnen behouden; anders word je er veel meer mee geconfronteerd. Maar als dat had moeten gebeuren, dan was het niet anders geweest, natuurlijk.

Begripvol Mijn man en mijn twee dochters zijn heel erg begripvol. Ik heb meer dan driehonderd kaarten gekregen van familie en vrienden. Dat doet je goed. Vorig jaar moesten we onze zomervakantie annuleren, maar daar waren we gelukkig voor verzekerd. Nu gaan we samen tot rust komen. We zijn een vakantie aan het uitzoeken.

leef!

19

tekst: Fred Verdult. fotografie: Marjolein Annegarn

Op bezoek

mijn woorden als wapen

Thema De stem van kankerpatiënten Ik laat de stem van patiënten horen; patient advocate heet dat in Amerika. Ik kom op voor de belangen van patiënten bij artsen en onderzoekers. We willen bijvoorbeeld dat bepaalde complexe operaties alleen worden uitgevoerd in ziekenhuizen die daar veel ervaring mee hebben.

Peter Kapitein

Mijn woorden als wapen om kanker te overwinnen

Waarom gaat het zoals het gaat? Als patient advocate doe ik mijn best om een beetje buitenstaander te blijven. Als je te veel vervlochten raakt met de gezondheidszorg, dan zie je dingen minder scherp en krijg je minder vrijheid om je mening te geven. Als buitenstaander valt het me op dat veel dingen gaan zoals ze gaan zonder dat erover wordt nagedacht.

Peter Kapitein heeft lymfklierkanker gehad. Hij is een van de initiatiefnemers van Alpe d’HuZes, de indrukwekkende sponsorfietstocht voor KWF Kankerbestrijding. In 2006 fietsten 66 Nederlanders maar liefst zes keer op één dag de beruchte Alpenreus Alpe d’Huez uit de Tour de France op. Vorig jaar brachten vijfduizend fietsers twintig miljoen euro aan sponsorgeld bijeen. Op 6 en 7 juni is de zevende editie van Alpe d’HuZes. Een interview met Peter Kapitein over zijn inspanningen om kanker wereldwijd te overwinnen.

Op 7 januari 2005 kreeg ik een telefoontje van mijn huisarts: je hebt lymfklierkanker. Dat was natuurlijk een gigantische schok.

Verrijkt Uiteindelijk heeft kanker mijn leven enorm verrijkt. Je realiseert je dat gezond zijn niet vanzelfsprekend is, ook niet als je zoals ik je leven lang veel sport. Ik ben bewuster gaan leven. Ik besteed mijn tijd aan dingen die ik belangrijk vind: ik wil mijn zoons die nu dertien en vijftien zijn zien opgroeien. En ik zet me in voor de maatschappelijke strijd tegen kanker.

Geen bloedverwant meer Ik heb chemotherapie gehad en een stamceltransplantatie. Dat was een heftige periode. Nu ben ik genezen van kanker. Stamcellen maken bloed aan, dus ik heb nu bloed van een donor. Het DNA van mijn ouders zit niet meer in mijn bloed. Ik ben dus eigenlijk geen bloedverwant meer van mijn ouders en kinderen. Dat vond ik aangrijpend, maar er is natuurlijk veel meer dat je deelt: geborgenheid, veiligheid, liefde, warmte. Ik ben geen ander mens geworden doordat ik ander bloed heb.

20

leef!

Doei opa! Een jaar na mijn kankerdiagnose kreeg mijn vader prostaatkanker. Aanvankelijk leek het rustig te verlopen. Vorig jaar is hij er toch aan overleden. Hij is 78 geworden. Op z’n laatste jaar na had hij een hele goede kwaliteit van leven. Zijn grote passie was toneelspelen en regisseren. Zijn afscheid heeft hij helemaal geregisseerd. Ik zie onze oudste zoon nog in de deuropening staan toen hij voor het laatst wegging. Hij stond naar zijn opa te kijken en zei: ‘Doei opa!’ Mijn vader zei: ‘Dag jongen!’ Bij de afscheidsdienst ging onze oudste zoon wat zeggen. Hij eindigde met: ‘Opa, ik ben niet goed in afscheid nemen dus ik zeg maar tegen je wat ik altijd zeg: doei opa!’ Dat was heel mooi.

Opgeven is geen optie Mijn persoonlijke motto is ook het motto geworden van de sponsorfietstocht Alpe d’HuZes: opgeven is geen optie. Als ik ergens voor ga, dan ga ik er ook echt helemaal voor: voor mijn vrouw Marjolijn; voor onze twee jongens; voor Alpe d’HuZes. En ik ga ook helemaal voor onze missie: over negen jaar gaat niemand op de wereld meer voor zijn 87e dood aan kanker. We zijn in het vliegtuig gestapt om met de wereldtop van artsen en onderzoekers te gaan praten: is onze missie realistisch? Ja, zei men. Hoe kunnen we dat bereiken? Het bleek dat kankeronderzoek enorm kon worden versneld.

Ik ga nooit meer bij je weg Het zit al mijn leven lang in me, maar toen ik kanker kreeg kwam ik erachter dat ik ontzettend bang ben om alleen achter te blijven. Omdat ik zo bang ben dat iemand me verlaat, vind ik het heel moeilijk om me aan iemand te binden. Maar áls ik dan verliefd word, dan ga ik totaal in iemand op. Toen ik 23 was had ik tijdens mijn studie een

werkweek en daar leerde ik op woensdagavond Marjolijn kennen. Het klikte meteen. Op vrijdagavond zei ze: je kunt met me meegaan. Ik zeg: okay, maar dan ga ik nooit meer bij je weg. Toen was ze twee seconden stil en zei: dat is goed. Zo is het gegaan. Twee uur later lagen we bij elkaar in bed. We zijn nu 28 jaar samen.

tekst: Fred Verdult. fotografie: Marjolein Annegarn

Tot zeven jaar geleden was ik heel ambitieus: ik had een baan met lange werkweken, een hoog salaris en een dure auto. Het schoot er zelfs bij in om mijn liefde voor mijn vrouw Marjolijn genoeg te tonen.

Bij kanker is het van levensbelang om er snel bij te zijn. Waarom duurt het dan vaak weken voordat de diagnose wordt gesteld? En waarom duurt het daarna nog weken voordat de behandeling wordt gestart? Ik vraag steeds: Waarom gaat dat eigenlijk zo? Kan dat niet beter? Ziekenhuizen krijgen nu geld van Alpe d’HuZes als ze met andere ziekenhuizen delen waar ze in uitblinken. Dan kunnen andere ziekenhuizen profiteren van hun kennis en ervaring.

krijgen die aan onderzoeken willen meedoen. De opdracht is: houd zoveel mogelijk patiënten in leven; koste wat het kost. Het ene deel geven we de ene experimentele behandeling, het andere deel weer een andere. Als je ziet dat iets goed werkt, dan bouw je daar meteen op verder. We werken met de modernste technieken voor diagnose en om de behandeling te bepalen. Zo bouwen we heel snel kennis en ervaring op.

Kom voor jezelf op! Ik hamer er steeds op dat je als patiënt ook verantwoordelijkheden hebt. Je kunt je er niet van afmaken: ik heb kanker en ‘ze’ moeten maar voor me zorgen. Als je een week griep hebt, dan zorgt er waarschijnlijk wel iemand voor je. Maar als je maandenlang of jarenlang ziek bent, dan moet je voor jezelf opkomen en zorgen dat mensen het prettig vinden om met je te leven. En: als je mondig bent, krijg je de beste behandeling.

Om een voorbeeld te noemen: alvleesklierkanker is nu een doodvonnis. Onze vraag was: hoe komen we zo snel mogelijk tot een goede behandeling? Nu is het vaak zo dat onderzoekers een bepaalde ingreep bestuderen. Dat leidt tot een publicatie over een paar jaar. Dat kan veel sneller, namelijk doordat een groep samenwerkende topartsen honderd patiënten met alvleesklierkanker

In het indrukwekkende en prettig leesbare boek ‘Ik heb kanker… en leef een goed, gelukkig en gezond leven’ beschrijft Peter Kapitein zijn persoonlijke ervaring met kanker, de impact op zijn gezin en werk, de oprichting van Alpe d’HuZes en zijn inspanningen om kanker wereldwijd te overwinnen.

KORTINGSBON

Het is aan jou om een goed ziekenhuis te kiezen, bijvoorbeeld. Vaak is dat niet het dichtstbijzijnde ziekenhuis, maar het ziekenhuis waar men veel ervaring heeft met een bepaalde aandoening. Geef aan dat je het beste ziekenhuis voor jouw vorm van kanker wilt. Accepteer het niet als je te lang moet wachten op de diagnose of op de uitslag van een onderzoek. Pik het niet als je elke keer een andere dokter krijgt. En als je niet tevreden bent: zoek je heil elders.

Intuïtie Ik heb een hele sterke intuïtie: ik heb een talent om snel te zien wie wat het beste kan doen. Je hebt mensen die het liefst alles zelf willen doen, maar ik ben een enorme teamspeler. Ik weet altijd iemand die de kwaliteit heeft om een klus te doen, en die ik vertrouw. Ik ben net als mijn vader een regisseur.

Woorden als wapen Honderd patiënten

Als lezer van Leef! krijgt u € 4,95 korting op het boek van Peter Kapitein

Bij mijn strijd tegen kanker ben ik vriendelijk. Ik geloof in de kracht van liefde, maar ik hoef ook niet per se door iedereen aardig gevonden te worden. Soms maak ik geen vrienden als iemand in de weg zit bij het duidelijke doel dat ik voor ogen heb. Ik gebruik mijn woorden als wapen in de strijd om kanker te overwinnen. Gelukkig blijkt dat dit bijna altijd met de kracht van vriendelijkheid kan.

Bij inlevering van deze bon bij de erkende boekhandel krijgt u ¤ 4,95 korting. Titel: Ik heb kanker Auteur: Peter Kapitein ISBN: 978 90 6112 929 5 Prijs: € 19,95 Actieprijs: € 15,00 Actienummer: 901-93095

Actieperiode 30 april – 30 juli 2012

leef!

21

Thema

Thema

Ernstig ziek … en dan?

Onbedoeld afvallen: is er iets aan de hand? Gezonde en uitgebalanceerde voeding is de basis voor een goede gezondheid. Met een goede voedingstoestand behoudt u een gezond gewicht. U neemt dan via eten en drinken evenveel energie op als u verbruikt. Je hoort vaak over mensen die op hun lijn moeten letten, maar bij ouderen en bij mensen met een chronische aandoening komt juist ondervoeding nogal eens voor.

Wat kan Service Apotheek voor u betekenen?

Energierijke voeding

Ieder mens heeft behoefte aan veiligheid en zekerheid. Ziekte tast deze belangrijke waarden aan. Wie ziek is, voelt zich vaak onzeker over de toekomst. Uw Service Apotheek onderkent dat. Wij willen u zo veel mogelijk zekerheid verschaffen. U bent bij ons niet alleen een cliënt; u bent ook een patiënt die zorg en aandacht behoeft. Gedreven door gezondheid voelen wij ons betrokken bij uw verhaal.

Ondervoeding aanpakken gaat bij iedereen anders. Bij ondervoeding zijn voldoende eten en energierijk voedsel aan te raden. Dan krijgt u met een kleine portie toch veel energie. Dus: volle yoghurt in plaats van magere kwark; goed gebonden soep in plaats van bouillon.

Medische voeding Te weinig eten Ondervoeding kan ontstaan door verschillende oorzaken. Bijvoorbeeld doordat iemand te weinig eet vanwege problemen met kauwen of slikken. Of doordat iemand depressief is en geen trek heeft. Ook bij mensen die dement zijn en niet goed meer weten hoe men moet eten kan ondervoeding voorkomen.

Hoog verbruik Het kan ook zijn dat iemand normaal eet, maar veel meer energie verbruikt dan normaal. Dat speelt vaak bij mensen met een chronische aandoening, zoals COPD, nierproblemen, een hartaandoening, diabetes of kanker.

Aanvankelijk prettig Veel mensen vinden het aanvankelijk wel prettig om een paar kilo’s kwijt te raken. Let goed op als u onbedoeld afvalt. Het is een signaal dat er iets aan de hand kan zijn.

Minder energie Als de ondervoeding een tijd aanhoudt, kan iemand zich minder energiek voelen. Vaak valt ondervoeding lange tijd niet op, omdat het heel geleidelijk ontstaat. Maar uiteindelijk kan het bijvoorbeeld al een hele opgave zijn voor iemand om zich aan te kleden. Als mensen weer een goed gewicht krijgen, hoor je nogal eens: ‘Ik was best veel achteruit gegaan; ik kan nu veel meer.’

22

leef!

Dieetvoeding voor medisch gebruik kunt u gebruiken als het niet lukt om met gewone voeding een gezond gewicht te krijgen. Er zijn verschillende soorten dieetvoeding. Zo is er dieetvoeding op basis van melk, yoghurt en sap. Ook is er dieetvoeding in een klein volume met evenveel energie en eiwitten als in een standaard dieetvoeding. Speciaal voor u als u moeite hebt grote hoeveelheden te drinken. De diëtist kan bepalen hoeveel energie en eiwitten u nodig hebt en wat het beste past bij uw huidige voedingspatroon. De ene dieetvoeding heeft meer energie en de andere soort bevat juist meer eiwitten. Verder bestaat er speciale dieetvoeding voor mensen met een specifiek gezondheidsprobleem: er is bijvoorbeeld dieetvoeding voor patiënten met COPD; en ook voor mensen met diabetes of kanker is er speciale dieetvoeding.

Medische voeding en kanker Veel patiënten met kanker hebben een slechte voedingstoestand. Goede voeding kan de behandeling van kanker ondersteunen, door bij te dragen aan een goede voedingstoestand. Door de aanwezigheid van een tumor maakt het lichaam bepaalde stoffen aan. Dit leidt ertoe dat uw lichaam veel energie verbrandt en uw eetlust vermindert. Het gevolg kan zijn dat u afvalt. De voedingsstoffen in de medische voeding dragen bij aan een goede lichamelijke conditie. Voor meer informatie kunt u terecht bij uw diëtist, huisarts of apotheker.

Herkent u zich? Voeding is de basis van uw lichamelijke conditie en weerstand. Soms is dat niet eenvoudig. Bijvoorbeeld wanneer u ziek bent, net een operatie achter de rug hebt of omdat uw gezondheid achteruit gaat bij het ouder worden. In die situaties loopt u een verhoogd risico op ongewild gewichtsverlies. Dit laatste is een sterk onderschat probleem. Herkent u zich in onderstaande vragen? 1.

2.

3.

Bent u onbedoeld 4 kg of meer afgevallen in de laatste zes maanden? Is de kleding bijvoorbeeld ruimer gaan zitten, moet de riem een gaatje strakker of zit het horloge ruimer om de pols? Is uw bovenarmomtrek minder dan 25 cm? Meet de bovenarmomtrek op het midden van de bovenarm. Had u de afgelopen week verminderde eetlust en kunt u alleen een trap met 15 treden opkomen door af en toe te rusten?

Kunt u een van deze vragen beantwoorden met ‘ja’? Neem dan voor meer informatie contact op met uw apotheker of arts.

Het woordje Service in Service Apotheek geldt voor iedereen. Wij verlenen aan al onze cliënten zo veel mogelijk service. En toch… sommige mensen hebben bij ons een streepje voor. Vanwege hun situatie hebben zij deze extra aandacht namelijk hard nodig. Immers: wie lijdt aan een chronische of ernstige ziekte, moet vaak verschillende geneesmiddelen tegelijk gebruiken. Dat vergt zorgvuldigheid en maatwerk van de apotheker. Uw Service Apotheek begeleidt deze patiënten zo goed mogelijk en op verschillende manieren. Wij voeren persoonlijke adviesgesprekken en bieden waar mogelijk zorg op maat. Of het nu gaat om een persoonlijk medicatieoverzicht, een bereiding op maat of speciale hulpmiddelen.

Persoonlijke begeleiding Onze zorg uit zich onder meer in een goede, oplossingsgerichte medicatiebegeleiding. Iedere patiënt is voor ons een mens met een eigen verhaal. In dat verhaal moeten de geneesmiddelen die wij verstrekken naadloos passen. Wij geven u daarom deskundig advies en begeleiden u bij het juiste gebruik van de middelen. Is het gewenste product niet op voorraad? Dan ligt het geneesmiddel binnen 24 uur voor u klaar. Ons doel? U verder helpen met onze expertise! Hebt u vragen? Maak een afspraak voor een persoonlijk gesprek.

Het meeste profijt van geneesmiddelen Over het algemeen brengt een geneesmiddel verlichting bij klachten. In een enkel geval verloopt het minder voorspoedig. Dan ontstaat door een geneesmiddel een nieuwe klacht. Dit noemen we een bijwerking. Gelukkig komen bijwerkingen weinig voor en zijn ze vaak onschuldig. Maar niet altijd. Bijwerkingen kunnen ook ernstig zijn. Dan is het een kwestie van afwegen. Wat zijn de risico’s van de aandoening? Hoe vervelend zijn de bijwerkingen? Wat zijn de alternatieven? En als er geen alternatieve behandeling is, wat kunt u dan het beste doen? Uw Service Apotheek helpt u hier graag bij.

Bezorgservice Laat uw gezondheid (tijdelijk) te wensen over? Hebt u daarbij speciale geneesmiddelen nodig? En kunt u niet zonder specifieke hulp- of verbandmiddelen? Service Apotheek staat ook in moeilijke periodes graag voor u klaar! Met de Service Apotheek Thuiszorg garanderen wij dat u uw geneesen/of hulpmiddelen op maat en tijdig krijgt geleverd en bieden wij u bovendien een optimale begeleiding. Uw gezondheid is onze drijfveer. Waar nodig zoeken wij in samenspraak met andere zorgverleners naar goede oplossingen voor specifieke problemen. Uw Service Apotheker is deskundig, betrokken en betrouwbaar. Ook bij u thuis!

leef!

23

Rugpijn? Rugpijn is een veel voorkomende gezondheidsklacht. Iedereen heeft er in meer of mindere mate (wel eens) last van. Fysius Rugexperts is de fysiotherapiepraktijk die 100% gespecialiseerd is in de behandeling van rugklachten. Voor iedereen met rugklachten Wat uw rugklachten ook zijn; u bent welkom bij Fysius. Of het nu gaat om bekkenklachten, hernia, ischias, spit of andere beginnende of chronische rugklachten. Bekkenklachten Rug- en bekkenklachten hebben vaak invloed op elkaar. Onze therapeuten zijn naast rugexpert ook opgeleid tot bekkentherapeut.

puzzel mee en win

Puzzel sing!

Er is een oplos

Hiermee hebben we al duizenden cliënten met rugklachten succesvol geholpen. Onder hen ook veel mensen die al jarenlang pijnklachten hadden en diverse therapieën hadden gevolgd, vaak zonder blijvend resultaat. Ben ik hiervoor verzekerd? Fysius Rugexperts heeft goede contractafspraken met alle grote zorgverzekeraars in Nederland. Afhankelijk van uw aanvullende verzekering voor fysiotherapie, wordt uw behandeling in de meeste gevallen (deels) vergoed.

Win een korte vakantie! PERSONEELS DEUR

MEELGERECHT

SNAARINSTRUMENT

WERELD VOL VERDRIET

REDDINGSMIDDEL

PERSONEELS DEUR

6

BESCHOUWEN

MEELOUDERS

WERELD VOL VERDRIET

GERECHT

SNAARINSTRUMENT

REDDINGSMIDDEL

PLANTENTENTOONSTELLING

EERSTE MENS 1

WEES GEGROET

WATERVLAKTE

NOORSE GODENVERHAAL

OUDE MAAT

Heb ik een verwijsbrief nodig? U hoeft niet eerst langs uw huisarts voor een verwijsbrief. U kunt direct bij ons in behandeling komen. Een telefoontje is voldoende voor de eerste afspraak.

MUNT OUDERS GETIJ

6

BESCHOUWEN

2

WEES GEGROET

WATERVLAKTE BIJWOORD

VAN TIJD

NOORSE MUNT

GODENVERHAAL DAAR

OUDE MAAT

GETIJ

5 BIJWOORD KROOT VAN TIJD

ONDERRICHT

SON EMINENCE

LAND IN AZIË

Gratis Rugadvies Ter kennismaking bieden we u een gratis rugadvies aan, inclusief rugscan met rapportage.

BIJBELSE PLAATS

1

UITRAFELEN

Blijvend resultaat Uit ervaring en onderzoek blijkt dat de meeste pijnklachten worden veroorzaakt doordat rugwervels teveel of juist te weinig van elkaar bewegen. Om dit blijvend te verhelpen maakt Fysius gebruik van verschillende behandelmethoden, waaronder de unieke OriGENE-therapie.

LEEFREGEL

PLANTENTENTOONSTELLING

EERSTE MENS

WELDRA

KROOT LAND IN AZIË

OVERMATIG UITRAFELEN

NUMMER

WELDRA

VOERTUIG

GEVOEL

VOERTUIG GEVOEL

NIET-BEZIGHEID 3

VOORDAT

GODSDIENST

ERGO

ERGO

VERLICHTING

BIJBELSE VROUW

LET WEL

VERLICHTING

7

7

SCHIJNSEL

SCHIJNSEL

Kanjerketting.

8

1

3

Bel 0909-202 70 77

Amersfoort Amsterdam Apeldoorn Arnhem Deventer Den Bosch Doetinchem Ede

033 - 201 12 66 020 - 891 26 65 055 - 201 30 00 026 - 845 30 77 0570 - 21 10 03 0800 - 222 22 27 0314 - 74 05 10 0318 - 89 02 86

Enschede Groningen Hardenberg Leeuwarden Nijmegen Utrecht Winterswijk Zwolle

053 - 201 11 40 050 - 201 17 17 0523 - 72 04 20 058 - 845 08 80 024 - 890 34 05 030 - 310 11 11 0543 - 84 99 55 038 - 845 06 10

Fysius Rugexperts is erkend als TopZorg en Pluspraktijk! Fysius Rugexperts is vanaf 1 januari 2012 erkend als TopZorgpraktijk en Pluspraktijk. Hiermee voldoet Fysius aan de hoogste eisen en alle criteria van zorgverzekeraars op het gebied van kwaliteit, transparantie en service.

0800 - 222 22 27 | www.fysius.nl

PLOTSELING

TIJDPERK

8

2

De meeropbrengst is bestemd voor de Vereniging ‘Ouders, Kinderen en Kanker’.

WERKEN ALS OBER

LOOPRUIMTE TUSSEN ZITPLAATSEN

1

(80 ct. p.m.)

WATER IN FRIESLAND

TIJDPERK

4

ONTKENNINGWERKEN ALS OBER

LOOPRUIMTE TUSSEN ZITPLAATSEN

2

LET WEL

4 ONTKENNING

ZOON VAN ADAM

WATER IN FRIESLANDNOOT

NOOT ZANGVOGEL

KOSTBARE STOF

ZOON VAN ADAM

LIEDJE

GODSDIENST BIJBELSE VROUW

BIJBELSE PLAATS

TIJDELIJK GEVEN

KOSTBARE STOF

3

LIEDJE

ZANGVOGEL

TIJDELIJK GEVEN

NIET-BEZIGHEID

DANS

VOORDAT

Bel voor meer informatie 0800 - 222 22 27 (gratis) of kijk op www.fysius.nl

PLOTSELING

OVERMATIG NUMMER

DANS

LEEFREGEL

DAAR

5

ONDERRICHT

SON EMINENCE

Los het Zweedse raadsel op. De letters in de gekleurde, genummerde vakjes vormen de oplossing. Uw oplossing kunt u vóór 30 juli 2012 doorbellen via 0909-202 70 77

De meeropbrengst van deze puzzel komt ten goede aan de KanjerKetting van de Vereniging ‘Ouders, Kinderen en Kanker’ (VOKK). Met de KanjerKetting steunt de VOKK kinderen met kanker. Bij elke ingreep en behandeling hoort een speciale KanjerKraal die de kinderen aan hun KanjerKetting rijgen. De KanjerKetting verbeeldt de soms jaren durende behandeling en is na afloop een tastbare herinnering. Kijk ook op www.vokk.nl / www.kanjerketting.nl

4

5

2

3

6

4

7

5

6

7

8

8

Landal Natuurdorp Suyderoogh is gelegen naast Nationaal Park Het Lauwersmeer, waar de zon gemiddeld meer schijnt dan elders! In dit prachtige natuurgebied vindt u veel vogels, waaronder de zeearend, en een waterrijk landschap vol terpen en dijken. Niet voor niets is de Waddenzee uitgeroepen tot Werelderfgoed! Trek uw laarzen aan en maak u klaar voor het wadlopen. Of u kunt natuurlijk gaan surfen of zeilen. In ieder geval hoeft u zich geen moment te vervelen! Het park beschikt over o.a. een overdekt zwembad met apart peuterbad, sauna, stoomcabine, zonnebank, all-weather-tennisbanen, midgetgolfbaan en een restaurant/café. De winnaars verblijven een weekend of midweek in een vierpersoons bungalow. U heeft de keuze uit alle aankomstdata tot 1 februari 2013 m.u.v. schoolvakanties en feestdagenperioden.

2x e 350,-

Kijk voor meer info op www.landal.nl of bel 0900 8842 (€ 0,20 p.m.)

leef!

25

vragen die ons regelmatig worden gesteld

Als u het ons vraagt De 625 apothekers en meer dan 3.800 apothekersassistenten van de ruim 375 Service Apotheken in Nederland beantwoorden dagelijks vele vragen. Wij staan altijd voor u klaar om u zo goed mogelijk te ondersteunen bij uw genees- en/of hulpmiddelengebruik. In deze rubriek beantwoorden wij een aantal vragen die regelmatig worden gesteld aan onze apothekers en apothekersassistenten. Hebt u ook een vraag, stel deze dan aan uw eigen apotheek of mail de redactie van Leef!: [email protected]

Vakantieongemak Ik ga op reis en ik neem mee… Ons advies verschilt van persoon tot persoon. Het advies voor uw vakantie hangt onder andere af van de geneesmiddelen die u gebruikt en van uw reisbestemming. Uw Service Apotheek geeft u graag advies op maat. Ligt uw reisbestemming buiten West-Europa? Informeer dan bij uw Service Apotheek - liefst zes weken voor vertrek - naar het advies over vaccinatie tegen bijvoorbeeld gele koorts en over het gebruik van geneesmiddelen om ziekten te voorkomen, bijvoorbeeld malaria. Blijft u dichter bij huis? Vraag dan in uw Service Apotheek naar de checklist voor de reisapotheek. Alle middelen die worden genoemd zijn verkrijgbaar bij uw Service Apotheek. Hieronder vindt u de belangrijkste adviezen om goed voorbereid op reis te gaan. Geneesmiddelen op recept • Neem voldoende geneesmiddelen mee. Uw Service Apotheek geeft u graag een geneesmiddelenpaspoort. Hierin staat welke middelen u gebruikt en in welke dosering. Dit is handig bij de douane en voor als u zonder geneesmiddelen zou komen te zitten (bijvoorbeeld doordat u langer op reis gaat of doordat uw geneesmiddelen zoekraken). • Gebruikt u geneesmiddelen die onder de Opiumwet vallen? Veelgebruikte geneesmiddelen die onder deze wet vallen zijn morfine, fentanyl, methylfenidaat, oxazepam en diazepam. Een extra document is, afhankelijk van de reisbestemming, dan noodzakelijk.

26

leef!

Zonnebrand Kies een zonnebrandmiddel met een voldoende hoge beschermingsfactor. Neem voor kinderen ook een petje mee. Uw Service Apotheek informeert u graag over verstandig zonnen en beschermingsfactoren. Steek of beet van insecten of ander ongedierte Vooral in het buitenland komen beesten voor die via een beet of een steek gif in het lichaam kunnen brengen. Een beet of steek van slangen en schorpioenen kan dodelijk zijn, maar beten en steken van andere dieren kunnen veel overlast bezorgen of ziekten overbrengen: spinnen, zeedieren (zoals zeeegels en kwallen), wespen, horzels, mieren, teken, muggen, vliegen, enzovoort. Enkele adviezen om insectensteken te

Let op: een medisch paspoort is niet toereikend. Informeer hier minstens 6 weken voor vertrek naar in uw Service Apotheek. Met de auto op reis In een aantal landen is het verplicht om een verbanddoos in de auto te hebben. Controleer de inhoud voordat u op reis gaat: Zit alles er nog in? Is de uiterste gebruiksdatum van steriel verband en ontsmettingsmiddel niet verstreken? Een vliegreis Zuig op een snoepje of neem kauwgom en slik regelmatig, om pijnlijke druk op uw oren te voorkomen. Als u verkouden bent of veel last hebt van uw oren, kunt u xylometazoline neusspray of -druppels gebruiken. Neem geneesmiddelen en contactlensbenodigdheden mee in de handbagage. •

•

•

In het bagageruim van het vliegtuig kan de temperatuur behoorlijk dalen. Als u vertraging hebt of als uw koffer zoekraakt, hebt u toch uw geneesmiddelen en contactlensspullen. Let op de richtlijnen voor handbagage betreffende vloeistoffen en gels.

• Draag geneesmiddelen liever niet in uw broekzak, want dat kan te warm zijn. Diarree Reizigersdiarree kan heel lastig zijn, maar gaat meestal binnen drie tot vijf dagen vanzelf over. Het grootste probleem is de kans op uitdroging, vooral bij kleine kinderen en ouderen. Als u diarree hebt, drink dan verdeeld over de dag minstens 1,5 liter (kinderen 1 liter) water, thee, vruchtensap (geen grote hoeveelheden appelsap), heldere soep of rijstewater. In heel warme landen hebt u nóg meer vocht nodig.

Drink schoon water, want vies water is vaak de oorzaak van diarree. Het beste middel tegen uitdroging is orale rehydratievloeistof (ORS). Dit is een poeder en kan op vakantie het best worden aangemaakt met mineraalwater zonder koolzuur. Kunt u niet wachten tot de diarree vanzelf overgaat, dan kunt u ook loperamide nemen (vanaf 8 jaar). Dit middel mag echter niet worden gebruikt bij koorts of als er bloed in de ontlasting zit, en ook niet langer dan twee dagen achter elkaar. Verstopping Ander voedsel, een vreemd toilet en spanningen kunnen verstopping veroorzaken. Het advies is dan: drink veel (zes tot acht glazen schoon water per dag), eet vezelrijk voedsel en beweeg voldoende.

voorkomen: • Bedek uw huid zoveel mogelijk door kleding: lange mouwen, lange broek, sokken en dichte schoenen. • Smeer de onbedekte huid in met een insectenwerend middel (DEET). Gebruik ter voorkoming van malaria minimaal 30% DEET en doe dit in elk geval ’s avonds en ’s nachts. In geval van dengue (knokkelkoorts) is smeren overdag juist noodzakelijk. • Als u naast DEET ook zonnebrandmiddel gebruikt: breng eerst het zonnebrandmiddel aan en DEET minimaal een half uur later. • Gebruik in malariagebieden bij voorkeur een (geïmpregneerde) klamboe.

•

Houd de ramen dicht tijdens safari’s om de tseetseevlieg buiten te houden.

Als u toch een insectenbeet hebt opgelopen of in aanraking bent gekomen met een kwal of brandnetel, dan kun u levomentholgel, lidocaïnevaseline-crème en/of antihistaminetabletten gebruiken tegen de jeuk. Mocht u koortsaanvallen krijgen, neem dan contact op met een arts. Bewaartemperatuur Sommige geneesmiddelen kunnen niet tegen een hoge temperatuur in de auto, caravan of tent. Zetpillen kunnen zacht worden, crèmes en oogdruppels kunnen bederven en de houdbaarheid van andere geneesmiddelen kan verminderen. Voor geneesmiddelen die koel moeten worden bewaard biedt een koeletui of koelbox uitkomst. Een koeletui is te koop bij uw Service Apotheek.

Voor meer tips, kijk op www.serviceapotheek.nl.

Uw vragen worden beantwoord door:

U kunt bij verstopping lactulose nemen in de vorm van poeder of drank, of bisacodyl in de vorm van tabletten, dragees of zetpillen. Pijn en koorts Gebruik bij pijn en koorts bij voorkeur paracetamol. Neem voor kinderen zetpillen mee.

Olga van Vemde

Tina Evers

Jeroen Mentink

Apotheek Epe te Epe.

Apotheek Oudenbosch te Oudenbosch.

Apotheek Carnisselande te Barendrecht.

leef!

27

Ben ik zwanger?

opbrengst puzzelen 2011

Cheque Hoe lang al?

Betere voorlichting hartpatiënten dankzij bijdrage Leef!-lezers

OF

Piet Feskens is directeur van Service Apotheek. Hij overhandigt namens de lezers van Leef! die afgelopen jaar hebben meegedaan aan de puzzel, een cheque ter waarde van € 18.500,00 aan de directeur van de Hartstichting, Hans Stam. Hans Stam: ‘Hier ben ik ontzettend blij mee. De Hartstichting krijgt geen subsidie van de overheid; we moeten het dus helemaal hebben van giften zoals deze. En met dit geld kunnen we mooie dingen doen. Het meeste geld geven we uit aan wetenschappelijk onderzoek rondom hart- en vaatziekten.

De eerste zwangerschapstest die aangeeft hoe lang je zwanger bent.

A.Vogel Atrosan * Spier- en Gewrichtsgel

KOAG/KAG nr. 11-0312-0257

Helpt snel bij: • Spierpijn • Stijve spieren en gewrichten • Pijn door kneuzingen

Maar we hebben bijvoorbeeld ook lessen ontwikkeld die inmiddels op duizend basisscholen worden gegeven over hoe kinderen gezonde keuzes kunnen maken. Want door een gezonde leefstijl kun je de kans dat je problemen krijgt met je hart of vaten sterk verminderen: niet roken, niet te veel zout eten, een gezond gewicht, voldoende bewegen.’

NIEUW

Last van milde pijn in de gewrichten? Kies dan voor Atrosan tabletten.*

De beste zorg

*Traditioneel kruidengeneesmiddel, lees voor gebruik de bijsluiter. De toepassing is uitsluitend gebaseerd op langdurige gebruikservaring.

05-03-12 12:33 BC20001

BIO12279_ADV_ATROSAN_tbv LEEF.indd 1

Waarom Corsodyl? Corsodyl Mondspoeling •Ter voorkoming van infecties na tandheelkundige en mondchirurgische ingrepen • Voor algemene mondhygiëne indien de tanden door enige handicap (zoals na een mondoperatie) niet kunnen worden gepoetst • Voor kortdurende toepassing bij tandvleesontsteking

Corsodyl bevat chloorhexidine digluconaat, lees voor gebruik de bijsluiter. KOAG-nr. 309-0212-0227

28

leef!

‘Deze bijdrage van de lezers van Leef! gebruiken we voor een project om de voorlichting aan hartpatiënten over geneesmiddelengebruik te verbeteren. Vooral voor ouderen kan het lastig zijn om elke dag op de goede manier hun geneesmiddelen in te nemen. Samen met onder meer de patiëntenorganisatie, de Hart- en Vaatgroep, ontwikkelen we een nieuwe zorgstandaard: wat is de beste zorg voor patiënten met hartfalen?’

Heel veel bereikt

GlaxoSmithKline Consumer Healthcare BV, Postbus 757, 3700 AT Zeist

‘We hebben al heel veel bereikt: vijftig jaar geleden overleden zes op de tien mensen met een hartziekte aan die aandoening.

Links: Piet Feskens, Service Apotheek. Rechts: Hans Stam, Hartstichting

Dat is bijna gehalveerd! Nu overlijdt minder dan een op de drie mensen die een hartziekte hebben daaraan. De Hartstichting zet alles op alles om dat nog verder te verminderen. Er zijn steeds meer en betere behandelingen mogelijk van hartziekten, maar deze aandoeningen zijn nog niet te genezen.’

Genezing dichterbij ‘De Hartstichting geeft impulsen aan wetenschappelijke onderzoekers die genezing dichterbij brengen. In Nederland vindt veel toonaangevend stamcelonderzoek plaats. Dat onderzoek is veelbelovend: we zoeken bijvoorbeeld stamcellen in het hart die je kunt prikkelen om een stukje beschadigd hart te herstellen.

Dat kan over een jaar of tien misschien een uitkomst bieden voor patiënten met hartfalen. Die patiënten zijn altijd moe en kunnen nauwelijks naar buiten, omdat hun hart slecht pompt. Als we via die stamcellen een manier vinden om de hartpomp te repareren, is dat voor tienduizenden mensen in Nederland een enorme verbetering van de kwaliteit van leven. Daar doen we het voor. En dat kunnen we doen dankzij gulle gaven, zoals nu van de lezers van Leef! Een gift aan de Hartstichting leidt tot veel resultaat én tot grote waardering van de directeur van de Hartstichting!’

Meer over gezond leven, hart- en vaatziekten en donaties aan de Hartstichting: www.hartstichting.nl.

leef!

29

tekst: Fred Verdult. fotografie: Mandy Brander

met CONCEPTIE-INDICATOR

praktisch en wetenswaardig

Selectie Praktische training met korting voor lezers van Leef!

Train uw hersenen om beter en makkelijker te onthouden

Tijdens mijn studie psychologie heb ik me verdiept in hoe je beter kunt onthouden. Dat onderwerp is echt mijn passie geworden. Alles wat ik erover heb geleerd, heb ik vertaald in een heel praktische training.

van in de negentig. Door te trainen konden zij hun geheugen sterk verbeteren. Je kunt je geheugen vergelijken met een spier: use it or lose it! Een mens houdt zijn hersenen gezond door ze te stimuleren én door lichamelijk actief te blijven.

78 gerechten op Japanse menukaart Omdat ik geheugentrainer ben, worden er weleens flauwe grappen gemaakt over m’n geheugen. Ik was laatst met mijn schoonfamilie in een Japans restaurant en bekeek de menukaart. M’n schoonvader zei: “Je bent zeker de kaart van buiten aan het leren.” Ik dacht: ik zal je krijgen! Zonder dat hij het in de gaten had, had ik in vijf minuten alle 78 gerechten van buiten geleerd. U had z’n gezicht eens moeten zien.

Beter onthouden kun je leren Je simpelweg concentreren is lang niet de beste manier om te onthouden. Ik heb het laatst bijgehouden bij een training. Aan het begin deden we een test: mensen onthielden gemiddeld zes van de twintig woorden die ik langzaam opnoemde. Bij de training leerde ik de deelnemers technieken om beter te onthouden. Want beter en makkelijker onthouden kun je leren, net zoals autorijden of met tien vingers typen. En: oefening baart kunst. Aan het eind van de training deden we weer een test. Nu onthielden de mensen gemiddeld maar liefst veertien woorden! En dat ging ze nog eens makkelijker af ook.

Use it or lose it! Als je ouder wordt, neem je nieuwe informatie iets minder snel op. Maar het is niet zo dat je veel minder goed kunt onthouden. Er zijn onderzoeken gedaan met mensen

30

leef!

Het aantal mensen met een allergie blijft toenemen, met name kinderen hebben er steeds vaker last van. Allergie kent verschillende vormen waaronder hooikoorts, allergie voor huisstofmijt, huisdieren, insectengif en voedsel. Een allergie kan over het algemeen goed behandeld worden. Het kan echter voorkomen dat iemand een acute allergische reactie krijgt. In sommige gevallen kan deze reactie zelfs leiden tot een levensbedreigende anafylaxie. Iets om goed op voorbereid te zijn, zowel in het dagelijkse leven als op vakantie.

Namen onthouden Bijna iedereen vindt het vreselijk moeilijk om namen te onthouden; ik ook, hoor. Namen onthouden is zo lastig, omdat je vaak maar een paar seconden per naam hebt, en ook nog bezig bent met het voorstellen van jezelf. Mijn persoonlijk record is dat ik van een groep van zestig studenten na de voorstelronde nog 52 namen wist. Dat vond ik wel kicken. De kunst is om genoeg aandacht te besteden aan het in je geheugen prenten van namen, en om in een paar seconden een associatie te leggen. Ik maak bijvoorbeeld van Pieter een gieter. Dat vergeet je niet zo snel. Hoe bizarder de associatie, hoe beter je het onthoudt. De wereldkampioen geheugen zegt dan ook: je kunt je associaties maar beter voor je houden!

U kunt zich inschrijven via www.MTgeheugentraining.nl.

Een anafylactische shock kan overal optreden. Thuis, maar ook tijdens de vakantie. Het is dan ook belangrijk goed voorbereid op reis te gaan. Zorg ervoor dat uw adrenaline auto-injector een geldige houdbaarheidsdatum heeft tot enige tijd na uw vakantie. Vraag indien nodig een recept aan uw arts voor één of meer nieuwe adrenaline auto-injector(s). Bij uw apotheek kunt u vragen naar een trainerpen, zonder naald en adrenaline. Met de trainerpen kunnen u en uw familie en

vrienden zelf oefenen hoe de adrenaline auto-injector pen gebruikt dient te worden in geval van nood. Uw apotheek beschikt ook over informatiemateriaal, een reispaspoort en een etui waarin de adrenaline auto-injector(s) bewaard kunnen worden. Meer informatie over anafylaxie kunt u vinden op de website van de patiëntenvereniging het Nederlands Anafylaxis Netwerk: www.anafylaxis.nl.

Anafylaxie wordt ook wel anafylactische shock genoemd. Het is een heftige algemene reactie waarbij in korte tijd - vaak binnen enkele minuten tot een uur - het lichaam ernstig allergisch reageert op bijvoorbeeld een voedingsmiddel of een insectensteek. De symptomen treden op in verschillende organen, zoals de huid, de luchtwegen en het maag-/darmkanaal, en meestal in meerdere organen tegelijk. Anafylaxie kan levensbedreigend zijn waardoor directe behandeling en nazorg noodzakelijk zijn.

De training ‘Beter en makkelijker onthouden’ vindt plaats op zaterdag 2 juni van 13.00 tot 16.00 uur in vergadercentrum Domstad in Utrecht. Er zijn twee pauzes van een kwartier. Als lezer van Leef! betaalt u voor deze training geen € 47,00 maar € 37,00 inclusief werkboek, koffie en thee. U kunt voor eigen rekening lunchen.

Goed voorbereid op reis

Symptomen anafylaxie

Training ‘Beter en makkelijker onthouden’

tekst: Fred Verdult. fotografie: Marjolein Annegarn

Vindt u het weleens lastig om iets te onthouden? Gebeurt het u ook dat u namen meteen vergeet nadat mensen zich aan u hebben voorgesteld? Geheugentrainer Mark Tigchelaar is bekend van televisie: MAX Geheugentrainer en BNN Get Smarter in a Week. Mark Tigchelaar heeft een heel praktische training ontwikkeld. Hij heeft al meer dan 38.000 mensen geleerd om beter en makkelijker te onthouden. Als lezer van Leef! kunt u deze training volgen met een mooie korting.

Allergie en vakantie, wees goed voorbereid!

Behandeling anafylaxie Adrenaline is het middel om anafylaxie te behandelen. Adrenaline is verkrijgbaar in de vorm van een auto-injector. Een automatische injectiespuit waarmee u zelf een standaard dosis adrenaline in het dijbeen kunt spuiten of laten spuiten. De adrenaline auto-injector is éénmalig te gebruiken en dient na gebruik zo snel mogelijk te worden vervangen. Uw arts/apotheker kan u hier meer over vertellen.

leef!

31

voor u geselecteerd

Actueel DE 250 LEUKSTE MUSEA van Nederland & Vlaanderen

Véronique Michelle Visser

Een toegankelijke historische roman over Nederland in de late 19e eeuw

De meest populaire museumgids is er weer! Museumbezoek saai? Als je door De 250 leukste musea van Nederland en Vlaanderen bladert, weet je zeker dat het niet zo is. In deze praktische gids vind je de meest bijzondere musea van Nederland en Vlaanderen. Van klassiekers als het Kröller Müller, Anne Frank Huis en Rubenshuis tot nieuwe musea als Hermitage Amsterdam, het Tattoo museum en het MAS in Antwerpen. Maar ook diverse fotomusea, openluchtmusea, musea voor openbaar vervoer, mode, pers- en communicatie en nog veel meer.

1882. De achttienjarige Véronique woont met haar moeder en oma op landgoed Welestae bij Zutphen. Na zijn overlijden laat haar vader het landgoed echter in de rode cijfers achter, en de enige oplossing is een huwelijk tussen Véronique en Pieter Meijer, zoon van een steenrijke maar volkse ondernemer, die met deze verbintenis geaccepteerd hoopt te worden door de Amsterdamse elite.

Van Aboriginals tot de Zuiderzee, voor elk wat wils! Nederlandse en Vlaamse musea: je hebt ze in alle soorten en maten. Van heerlijk kleinschalig tot toeristische trekpleisters. Van op-je-gemakrondkijken tot de actieve doe-variant en van kidsproof tot het als-jewat-ouder-bent-zul-je-dit-wel-leuk-vinden werk. Wat de 250 musea in deze gids met elkaar gemeen hebben, is dat ze behoren tot de leukste van Vlaanderen en Nederland. Verder vind je in deze gids particulieren,

Fibromyalgie

omgaan met wekedelen reuma Huub Fest In Nederland en België zijn er honderdduizenden mensen met de chronische ziekte fibromyalgie ook wel weke-delenreuma genoemd (FMS/Fibromyalgiesyndroom). Deze ziekte uit zich onder meer in chronische spierpijn en vermoeidheid. Nog steeds is er veel onbegrip over deze ziekte, omdat men nauwelijks iets aan de buitenkant van iemand kan zien.

HET EVENWICHT Martin Bril In de zomer van 2008 hoorde Martin Bril dat hij kanker had. Het weerhield hem er niet van door te gaan met schrijven en met het maken van zijn boeken. Nederland leefde mee met Bril, die af en toe verslag deed van zijn toestand. Soms indringend of ernstig. Soms melancholiek. Vaker met humor. Maar altijd vol met zijn meesterlijke observaties van de mensen en dingen die op zijn pad bleven komen, ook in het ziekenhuis of tijdens het lezen van een bijsluiter.

De meeste mensen weten niet wat een fibromyalgiepatiënt doormaakt of nog gaat doormaken. Ook voor de patiënt zelf is het vaak nog onduidelijk wat hij mankeert. Gelukkig wordt er nu meer onderzoek gedaan en zijn er inmiddels nieuwe criteria om de diagnose gemakkelijker vast te stellen. De auteur gaat in op vele aspecten van deze ziekte. Uitgelegd wordt hoe je fibromyalgie kunt herkennen en wat je eraan kunt doen.

Bril ging de ziekte te lijf zoals een schrijver dat doet: met zijn pen. Hij schreef brieven, verslagen, gedichten en e-mails aan vrienden, bekenden, artsen, en soms aan zichzelf. Het evenwicht is Brils unieke, hoogstpersoonlijke verslag van zijn ziekte. Martin Bril overleed op 22 april 2009. Hij was de grootste en populairste columnist van zijn generatie. Honderdduizenden lezers begonnen jarenlang hun dag met de Volkskrantcolumn van Martin Bril.

die de meest unieke collecties hebben aangelegd. Per museum wordt vermeld of er gelegenheid is iets te eten of te drinken en of er speciale activiteiten voor kinderen worden georganiseerd. En je vindt alle praktische gegevens overzichtelijk op een rijtje.

Leef! geeft i.s.m. uitgeverij Prometheus 10 boeken ter waarde van € 14,95 weg.

Leef! geeft i.s.m. uitgeverij mo’media 10 boeken ter waarde van € 14,95 weg.

32

leef!

Huub Fest moest door zijn ziekte stoppen met werken en kwam in de WAO terecht. Als ervaringsdeskundige en met zijn paranormale gave helpt hij veel mensen en heeft hij een website over fibromyalgie. www.huubsfibromyalgiesite.nl

Leef! geeft i.s.m. uitgeverij AnkhHermes 10 boeken ter waarde van € 9,90 weg.

Het paar verhuist naar een prachtig pand aan de grachten van Amsterdam, op dat moment een bruisende stad waar druk wordt gebouwd vanwege de wereldtentoonstelling. Willem Meijer, de jongere broer van Pieter, is journalist en confronteert Véronique met de keerzijde van al die welvaart: de armoede en de sociale wantoestanden in de sloppenwijken. Door haar interesse in Willems werk raakt ze beïnvloed door bijzondere vrouwen als Aletta Jacobs. Geïnspireerd door Aletta vecht Véronique zich steeds meer vrij, tot ongenoegen van Pieter, die conservatiever is dan zijn broer. Hij dwingt zijn echtgenote hem te volgen naar Nederlands-Indië, waar Pieter een filiaal van Handelshuis Meijer zal leiden. Al snel brengen de spanningen in het huwelijk Véronique op een breekpunt. Zal ze durven te kiezen tegen de conventies van haar tijd?

Leef! geeft i.s.m. uitgeverij Meulenhoff Boekerij B.V. 10 boeken ter waarde van € 19,95 weg.

Wilt u kans maken op één van deze titels? Schrijf dan voor 31 juli 2012 naar Leef!, Vughterweg 47-b, 5211 CK ’s-Hertogenbosch, of mail naar [email protected], onder vermelding van de betreffende titel. De winnaars worden na sluitingsdatum vermeld op www.leesleef.nl.

leef!

33

Theo de Zwart

Column

Nog even dit!

Zelf bloeddruk meten

“kanker als project” Heb ik uitzaaiingen en wat betekent dit? Wat zijn de lichamelijke gevolgen? Ik merk dat ik behoefte heb aan houvast en zoek naar een manier om in deze moeilijke periode er zo goed mogelijk doorheen te komen.

elke dag geneesmiddelen te gebruiken. Door zelf te meten, worden mensen zich meer bewust van hun bloeddruk, waardoor ze ook bewuster met hun medicatie om zullen gaan of hun levensstijl zullen aanpassen.

De oncoloog vertelt dat kanker in mijn regio een project is geworden. Ik krijg binnen enkele werkdagen een behandelplan. Aanvullende medisch-technische onderzoeken worden zo goed mogelijk gecombineerd en op elkaar afgestemd. Er wordt overlegd met mijn huisarts en met mijn Service Apotheek om te komen tot goede zorg en medicatievoorschriften. Ik kom in de “ketenzorg Darmkanker” terecht en de oncologieverpleegkundige neemt mijn zorgpad nauwkeurig met mij door.

Om zelf thuis goed te meten heeft Service Apotheek een speciale volautomatische bloeddrukmeter in het assortiment die zéér eenvoudig te bedienen is door middel van een Start/Stop knop. De meter is voorzien van een extra groot display voor het makkelijk aflezen van bloeddrukwaarden en hartslag.

Steeds meer mensen vinden het prettig om zelf thuis hun bloeddruk te kunnen meten. Wat zijn hier de voordelen van? Leef! vertelt u er meer over.

Ik moet een praktiserende patiënt zijn met een noodzakelijk zelfmanagement. Ik moet zelf sturen op gezondheid, wordt mij verteld. Ik moet een geïnformeerde, gemotiveerde en competente patiënt zijn die ook nog eens garant moet staan voor een beter resultaat.

Komt u maar. Een snelle ademhaling is voelbaar in mijn keel. Dag dokter. Gaat u zitten. De dokter begint haar verhaal met een mooie inleiding. Fijn dat u zo goed geluisterd heeft naar uw eigen lichaam en signalen. Hoe oud bent u? 42 jaar. Dat is nog jong. Uw ontlastingpatroon is anders geworden? Ja, zeg ik maar.

34

leef!

Nee dat kan niet. Ja wel, zegt de dokter, de röntgenfoto laat dat zien… Het is een gezwel in de onderbuik. Verdoofd zit ik in de stoel. Ik hoor de klok tikken … het is half twaalf. Twijfels gaan door mij heen. Chaos. Er komt een wirwar van emoties, gevoelens en gedachten in mij op. Een gevoel van onwerkelijkheid. Darmkanker. Ik ben patiënt geworden. Onverwachts. Nee, dat kan niet. Na een tijdje weet ik het ook wel. In Nederland krijgt een op de drie mensen kanker. Maar ik? Waarom overkomt mij dat?

Drs. Theo de Zwart Medisch Ethicus Ziekenhuis Rijnstate (Arnhem)

Heeft u bloed bij de ontlasting? Nee, dokter. Gelukkig maar, zegt ze … maar … ik heb wel slecht nieuws voor u. U heeft darmkanker.

Voordelen van thuis meten

Bij een bloeddrukmeting worden altijd twee waarden bepaald: de bovendruk en de onderdruk. Deze waarden zijn niet constant, maar schommelen. Niet alleen per dag, maar ook door de dag heen. Eén keer meten zegt dus niet zo veel. De bloeddruk wordt als volgt weergegeven: bovendruk/onderdruk mm Hg. Bijvoorbeeld 140/90 mm Hg.

Zelf thuis meten van de bloeddruk biedt een aantal voordelen. Mensen met verhoogde bloeddruk moeten meestal hun leven lang geneesmiddelen gebruiken om de bloeddruk te verlagen en laag te houden. Maar bloeddruk is niet iets wat je voelt; je hebt dan ook niet direct last van een verhoogde bloeddruk. En dan kan het lastig zijn om trouw

De 625 apothekers en meer dan 3.800 apothekersassistenten van de ruim 375 Service Apotheken in Nederland staan altijd voor u klaar om u zo goed mogelijk te ondersteunen bij uw genees- en/of hulpmiddelengebruik. Foto: Mirjam Kroes, Arnhem

Je moet toch maar naar het ziekenhuis gaan, zegt mijn huisarts. Ga maar even bloedprikken en een foto laten maken. De uitslag krijg je vandaag nog. Maar het loopt anders… Met de verwijskaart heb ik een afspraak op de polikliniek. “Oncoloog” staat op het bordje van haar werkkamer. Iemand vertelt mij dat een oncoloog een dokter is op het gebied van kanker.

Van even bloed prikken en een foto laten maken ben ik nu een project geworden. Op papier is alles, medisch gezien, duidelijk wie waarvoor verantwoordelijk en aanspreekbaar is. Het gaat om technische perfectie. Maar waar is de erkenning? Waar blijf ik? Wat betekent dit voor mij? Ik ben een vrouw van 42 jaar. Ik wil nog zoveel. Ik wil leven. Geen noodzakelijk zelfmanagement. Geen patiënt zijn. Ik wil mens blijven ondanks mijn ziekte. Ik snak in dit project van ketenzorg naar de professional die in gaat op wat ik écht nodig heb. Een liefdevolle, respectvolle en een waarderende reactie op mijn persoonlijk bestaan om mijn ziekte te kunnen overleven.

Bloeddruk

Bij aanschaf van een bloeddrukmeter in uw Service Apotheek krijgt u een uitgebreide gebruiksinstructie en een handig invulkaartje waarop u zelf uw waarden kunt bijhouden.

Ga naar www.serviceapotheek.nl of gebruik de QR-code hiernaast voor een Service Apotheek bij u in de buurt.

leef!

35