Jaarverslag Veerkracht van mensen

Jaarverslag 2012 Veerkracht van mensen

Mensen met een Missie in

11

Afrika, Azië en Latijns-Amerika hoofdstuk 3

Mensen met een Missie in Nederland

29

hoofdstuk 4

Organisatie 43

hoofdstuk 5

Financiën 53

hoofdstuk 1 hoofdstuk 2

hoofdstuk 2

hoofdstuk 3

5

hoofdstuk 4

Mensen met een Missie in het kort

hoofdstuk 5

hoofdstuk 1

4 | mensen met een missie - jaarverslag 2012

Veerkracht Het schrijven van het voorwoord van het jaarverslag van 2012 van Mensen met een Missie markeert voor mij een belangrijke overgang. Als organisatie hebben we het vizier nadrukkelijk op 2015 gericht. Vanuit onze missionaire wortels zijn de lijnen naar de toekomst uitgezet. Zelf heb ik eind 2012 het besluit genomen Mensen met een Missie als directeur te verlaten. Op het moment dat dit jaarverslag verschijnt, werk ik alweer enige tijd voor de Unie van Katholieke Bonden van Ouderen. Het jaarverslag is dus meer dan ooit een moment om terug te kijken naar de resultaten van ons werk, maar ook naar onze werkwijze, onze traditie, onze missie.

hoofdstuk 1

Een betere wereld met een menswaardig bestaan voor ieder mens is een visioen. Een visioen vanuit een gelovige inspiratie. Een betere wereld is soms ook al werkelijkheid. Voor de mannen en vrouwen in de vele lokale gemeenschappen die de kracht hebben in actie te komen tegen onrecht, geweld en armoede. Wij helpen ze deze krachtbron aan te boren.

Manon Vanderkaa. Foto: Mirjam van der Hoek

Mensen met een Missie investeert in de kracht van mensen en gemeenschappen. In 2012 is op verschillende manieren en op verschillende momenten duidelijk geworden dat deze investeringen van grote waarde zijn. Dan gaat het niet om het economisch rendement, korte-termijnsuccessen of ‘quick wins’. Het gaat om de winst in termen van menselijke waardigheid, het terugdringen van uitsluiting en de positieverbetering van kwetsbare mensen. Wat mij het meest inspireert is de veerkracht die mensen laten zien. Geweld vormt helaas voor veel mensen een dagelijkse realiteit. Het afgelopen jaar zijn wij daar op indringende wijze mee geconfronteerd door de moorden op missionair werker Willem Geertman en op Waldo Palispis, voorzitter van de plaatselijke Justice Peace and Action Group in Maria Aurora, één van onze Filippijnse partnerorganisaties. De vastberadenheid die de collega’s van hen beiden uitstralen om het werk voort te zetten, getuigt van een standvastig geloof in een betere toekomst. De hoop daarop gaat niet verloren.

Het resulteert in een ongelooflijke veerkracht die tegenslagen en teleurstellingen steeds weer de baas wordt. Wederkerigheid, hoop, nabijheid, trouw en toewijding. Het zijn de waarden die besloten liggen in het werk van Mensen met een Missie en in de mensen die er werken. Wanneer ik terugkijk op het afgelopen jaar, op het werk bij Mensen met een Missie, dan overheerst dankbaarheid. Naar onze partners in Afrika, Azië en Latijns-Amerika die in vaak moeilijke omstandigheden het geloof in de toekomst niet verliezen, naar onze donoren die onze missie willen delen en financiële steun geven en naar alle collega-organisaties waarmee we vruchtbaar samenwerken. Het missionaire ontwikkelingswerk doe je nooit alleen. Je hebt de ander nodig en de ander heeft jou nodig. De wederkerigheid is kenmerkend voor onze manier van werken. Het maakt ook dat Mensen met een Missie over voldoende flexibiliteit en veerkracht beschikt om de toekomst aan te kunnen. Ik hoop dat u deze veerkracht herkent in de verhalen van mensen in dit verslag over ons werk in 2012. Ik dank u voor de goede samenwerking in de afgelopen jaren. De vele inspirerende gesprekken en persoonlijke, hartelijke ontmoetingen zullen mij altijd bijblijven. Het was een voorrecht met u te mogen samenwerken. Ik wens u vrede en alle goeds. Manon Vanderkaa

hoofdstuk 1

Mensen met een Missie in het kort

hoofdstuk 1


De inheemse bevolking in Papoea (Indonesië) ziet haar leefwijze veranderen. Het gebied waar zij wonen staat onder druk door grote investeringsprojecten.

Mensen met een Missie in het kort Overal waar onrecht heerst en waar ongelijkheid leidt tot het uitsluiten van mensen, staan mensen op die geloven in verandering. Mensen die zich niet zomaar neerleggen bij onrechtvaardige situaties. Mensen die iets willen doen aan de misstanden die zij om zich heen zien gebeuren. Zij inspireren mensen in hun gemeenschappen om zich samen in te zetten en samen het verschil te maken.

Mensen met een Missie steunt deze mensen in Afrika, Azië en LatijnsAmerika in hun dagelijkse strijd tegen armoede, onrecht en geweld. Mensen met een ideaal en met een passie. Kortom: Mensen met een missie. Echte veranderingen komen van onderop en beginnen in de lokale gemeenschappen. Daarom steunt Mensen met een Missie kleinschalige initiatieven die in de gemeenschappen zelf in Afrika, Azië en Latijns-Amerika ontstaan. Op die manier bouwen we aan een wijdvertakt en ijzersterk netwerk van mensen die aan het begin staan van veranderingen. Voor verandering heb je elkaar nodig.

Mensen met een Missie richt zich daarom op de kracht van lokale gemeenschappen. Dit doen wij al sinds 1931. Historie Mensen met een Missie is ontstaan uit de katholieke missie ter ondersteuning van de Nederlandse missionarissen overzee. Sindsdien hebben wij duizenden missionarissen wereldwijd gesteund. Paters, zusters, broeders en lekenmissionarissen in Afrika, Azië en Latijns-Amerika die zich telkens weer met hart en ziel inzetten voor een betere leefsituatie in de gemeenschappen waar zij leven.

hoofdstuk 1 - wie zijn wij? | 7

Mensen met een Missie staat partners bij in Afrika, Azië en Latijns-Amerika. Wij doen dat door financieel aan projecten bij te dragen en door missionaire werkers uit te zenden. Onze werkwijze kenmerkt zich door drie kernpunten: Mensen met een Missie werkt samen met kleinschalige initiatieven in de lokale gemeenschappen. We kiezen voor samenwerking met gelovig geïnspireerde organisaties, die zich vanuit hun betrokkenheid inzetten voor gelijke kansen voor iedereen. Vanuit onze traditie werken we veel samen met katholieke organisaties, maar zeker niet uitsluitend. Uit ervaring weten wij hoe belangrijk een open houding en gesprek zijn. Wij zetten ons in voor het uitwisselen van kennis, deskundigheid en ervaring tussen onze partners. Honderden lokale partnerorganisaties in Afrika, Azië en Latijns-Amerika, verspreid over zestien landen, ondersteunen daarmee elkaar en zij leren van elkaar. Samen staan zij sterker. Zij delen hun kennis

Echte veranderingen komen van onderop en beginnen in de lokale gemeenschappen. en bundelen hun kracht onderling en ook met ons. Daarnaast vertegenwoordigen en verdedigen wij de belangen van de honderden Nederlandse missiona rissen, die zich dagelijks inzetten voor een betere wereld. Nog steeds zijn honderden missionarissen overzee actief. Mensen met een Missie telt zesentwintig medewerkers en bijna achthonderd vrijwilligers. Mensen met een Missie heeft haar activiteiten in 2012 geconcentreerd in zestien landen. In totaal zijn 373 projecten ondersteund en 45 mensen uitgezonden. In 2012 bedroegen de inkomsten van Mensen met een Missie € 10,2 miljoen. Het grootste

deel daarvan waren baten uit eigen fondsenwerving. Deze worden gevormd door bijdragen van religieuze instituten en particuliere donateurs. Daarnaast ontvangt Mensen met een Missie subsidies van de overheid en zijn er inkomsten uit het vermogen. Mensen met een Missie heeft het CBF-keurmerk voor fondsenwervende organisaties die zich op verantwoorde wijze bezighouden met het inzamelen en besteden van geld voor een goed doel. Ook is Mensen met een Missie door de overheid erkend als een Algemeen Nut Beogende Instelling. Dat houdt in dat Mensen met een Missie door de Belastingdienst is vrijgesteld van schenkings- en successierechten.

hoofdstuk 1

Mensen met een Missie In 2012 heeft Mensen met een Missie haar activiteiten geconcentreerd in zestien landen. In totaal zijn 373 projecten ondersteund en 45 mensen uitgezonden.


Mensen met een Missie heeft in 2012 haar activiteiten geconcentreerd in de volgende landen:

Aantal uitgezondenen Aantal Projecten

6 20

hoofdstuk 1

2 12

2 4 26

15

9 3 19

1 1

Werkt aan vrede in Uganda Father Paul Ngole van de Naoi-parochie in de regio Karamoja in Uganda

Betrokken bij jongeren in Guatemala María del Rosario Martínez López van partnerorganisatie Adesju in Guatemala

hoofdstuk 1 - wie zijn wij? | 9

11

2 46

15

1 22

1 18

3 31 7

2 26

2 25

7

1 17

Pater Herman Wijtten s.v.d. Voormalig lid van de Adviescommissie Missionaire Activiteiten

hoofdstuk 1

5 34


Erik

t s r a H r e d n va

hoofdstuk 1

r e k r e w e d e m l e e i e i s s i financ M n e e t e m Mensen r a a j 2 4 ‘Op mijn manier en met mijn kennis wil ik, al is het maar een beetje, bijdragen aan een betere wereld. Wij gaan heel persoonlijk en betrokken met onze partners om en dan zie je dat er echt wat gebeurt. Dat er echt iets verandert!’

hoofdstuk 2

Mensen met een Missie in Afrika, Azië en Latijns-Amerika


hoofdstuk 2

Adesju helpt inheemse jongeren op weg in Guatemala.

Verlangen naar vrede Bijna dagelijks bereiken ons berichten van oorlog en geweld. Gelukkig komen er ook berichten tot ons van mensen die bouwen aan vrede. Of het nu gaat om vrede binnen de vier muren van het eigen huis, of om vrede in een regio; de roep om vrede groeit. De uitreiking van de Nobelprijs voor de vrede is steevast wereldnieuws, net als de vele vredesmarsen, vredesconferenties, vredesmissies en vredesbesprekingen. Wereldwijd staan mensen op om in hun directe omgeving initiatieven te starten die een einde moeten maken aan geweld. Deze mensen werken aan verdraagzaamheid en gerechtigheid. Zij starten acties als antwoord op de grote hoeveelheid ellende, onrecht en oorlog waarvan we dagelijks de berichten en

beelden voorbij zien komen. Vrijwel alle partners waarmee Mensen met een Missie samenwerkt, werken aan vrede en houden zich bezig met het voorkomen of het bestrijden van geweld. Dit doen onze partners vaak onder moeilijke omstandigheden. Soms met gevaar voor hun eigen leven. Ook in 2012 hebben de partners zich aanhoudend ingezet voor verzoening tussen bevolkingsgroepen zoals in Burundi; voor het bestrijden van vooroordelen tegen religieuze minderheden zoals in Pakistan of voor het werken aan het voorkomen van rellen en slachtpartijen na verkiezingen zoals in Kenia. De partners kwamen ook op voor de rechten van onderdrukte bevolkingsgroepen door bijvoorbeeld het organiseren van juridische bijstand voor de Dalits in India, het voorlichten

van de inheemse bevolking van Papoea over grote economische ontwikkelingsprojecten op hun leefgebied in Indonesië, het bijstaan van gevangenen die zich in erbarmelijke omstandigheden bevinden in Kameroen en in Zuid-Afrika. Of ze richtten zich erop, jongeren, meisjes en vrouwen die geen uitzicht op een goede toekomst hebben, uit de greep te houden van de georganiseerde misdaad of mensenhandelaren zoals in Mexico, Guatemala, Indonesië. Een aantal landen waarin Mensen met een Missie actief is, was in 2012 regelmatig in het nieuws vanwege het buitensporige geweld dat er plaatsvond en -vindt. Om te beginnen de Democratische Republiek Congo, waar diverse rebellengroepen en het Congolese leger het oosten van het land onveilig maken. Zo kon de rebel-

hoofdstuk 2 - wat doen wij? | 13

lengroep M23 plunderend de stad Goma binnentrekken wat een enorme vluchtelingenstroom op gang bracht. Diverse militaire operaties hebben ervoor gezorgd dat duizenden mensen ontheemd zijn geraakt. De bevolking wordt ervan beschuldigd gewapende groepen te steunen. Hele dorpen werden leeggeroofd en vrouwen verkracht. Het is voor bewoners lastig het land te bewerken. Vaak moeten zij vee of oogst afstaan aan rebellen. Ook het leger maakt zich schuldig aan verkrachtingen en diefstal. Sommige gebieden zijn ontoegankelijk door de onveiligheid. Voor partnerorganisaties zoals Gasap is het onder deze omstandigheden, waarin mensen niet eens kunnen voorzien in hun dagelijkse levensbehoeften, uitermate moeilijk de ontwikkeling van mensen te ondersteunen. Toch houden zij vol. Van de landen in Latijns-Amerika komt uit Mexico steeds meer informatie naar buiten over de gruwelijkheden die drugsbendes toebrengen en dat de lo-

kale bevolking daar steeds meer onder lijdt. Bendes die met elkaar in strijd zijn verwikkeld, op wereldschaal zijn georganiseerd, geen rekening houden met landsgrenzen en zo goed als straffeloos hun gang kunnen gaan. Partnerorganisatie Frayba meldde ons dat inmiddels zeventigduizend mensen spoorloos zijn verdwenen en dat het geweld zich over het hele land verspreidt. De regering is de controle over delen van het land kwijtgeraakt. Voor organisaties als Frayba is de samenwerking met Mensen met een Missie een onmisbare schakel in het opbouwen van een eigen veiligheidsnet voor mensenrechtenbeschermers. De Filippijnen waren veelvuldig in het nieuws vanwege de moorden op mensenrechtenactivisten. De moord op oud-uitgezondene Willem Geertman haalde het nieuws in Nederland. Hij werd op 3 juli in Angeles City doodgeschoten. Dat was enkele dagen nadat een andere Mensen met een Missie partner, Waldo Palispis, was vermoord.

Willem Geertman sloot zich aan bij de lekenbeweging Calama en vertrok in de jaren zeventig naar de Filippijnen. Hij bracht er de levensomstandigheden van de boeren in kaart: 87 procent van de bevolking heeft geen eigen land en is arm. Jarenlang zette hij zich in voor de rechten van de arme bevolking. Recht op land, onderwijs, gezondheidszorg, een veilig milieu en medezeggenschap. Willem werd al die jaren bedreigd door militairen. Het gebruik van geweld of de dreiging ervan is een van de voornaamste middelen waarmee de familieclans op de Filippijnen hun politieke macht proberen te behouden. Slachtoffers zijn vaak mensen die zich inzetten voor landhervormingen, actief zijn tegen de mijnbouw of boskap, vakbondslieden, journalisten met een uitgesproken politieke mening en kerkelijke activisten. Ook missionair werker Alfons van Zijl is verschillende keren bedreigd in de Filippijnen. ‘We laten ons niet ontmoedigen om door te gaan met samen vechten voor de rechten van de arme bevolking.’

hoofdstuk 2

Voor partner-organisaties zoals Gasap is het onder deze omstandigheden, waarin mensen niet eens kunnen voorzien in hun dagelijkse levensbehoeften, uitermate moeilijk de ontwikkeling van mensen te ondersteunen. Toch houden zij vol.


hoofdstuk 2

Father Paul Ngole.

Geweld maakt plaats voor vreedzaam samenleven in Karamoja Toen father Paul Ngole (44) vier jaar geleden naar de Naoi-parochie in Karamoja kwam, was het geweld overal aanwezig. Karamojong werden in hun huizen overvallen, mensen werden vermoord. De jonge krijgers van de Mateniko gingen naar het nabijgelegen Tapac om er koeien te stelen. ‘Ik hoorde toen dat mensen in de nacht erna vermoord waren als wraak voor de veeroof,’ vertelt hij.

De Karamojong zijn een nomadisch volk in het noordoosten van Uganda, onderverdeeld in verschillende etnische groepen die eenzelfde cultuur delen. In de Naoi-parochie van father Paul die zich uitstrekt over een gebied van zo’n twintig kilometer, leven de Matheniko en Bokora verspreid over vele kleine dorpjes. ‘Toen ik hier kwam, ging ik eerst langs alle dorpjes om meer te leren over de situatie waarin de mensen leven,’ vertelt father Paul, die zelf ook een Karamojong is. ‘Ik hoorde in het ene dorp dat de bewoners huilden omdat de jongens in een overval waren omgekomen. In het andere dorp waren de mensen juist weer blij, omdat hun jongens met koeien waren

teruggekeerd, die buit waren gemaakt tijdens een rooftocht. Het geweld, de overvallen en onzekerheid onder de mensen was groot. Ook van de andere groepen in het gebied.’ ‘Hoe kan ik met deze jonge krijgers een band krijgen?’ vroeg father Paul zich af. De methode die de regering gebruikte, wilde hij niet toepassen. De overheid dwong vredesbesprekingen af. De jonge mannen werden gedwongen bijeen te komen met ambtenaren en na een paar uur praten werd vrede geaccepteerd en zouden zij na drie jaar weer bijeenkomen. ‘Maar de overheid verkondigde steeds dat de Karamojong slechte mensen zijn, vijandig en


n i e d e r v n a a Werkt

a d n Uga

Einde aan veeroof in de Naoi-parochie Naoi Catholic Parish Projectnummer : 158.0821 Bijdrage : € 8.800

gevaarlijk. Daardoor voelden zij zich buitengesloten. De Karamojong vreesden dat het leger of de politie ze zouden arresteren al hadden zij niets gedaan.’ Father Paul vertelt dat Karamojong werden mishandeld en enkelen zelfs gecastreerd. Het wantrouwen tegenover politie en leger is dan ook groot. Father Paul besloot het pad van de vriendschap te bewandelen. Dit deed hij samen met catechisten (inheemse lekenhelpers). ‘Langzaam werden we vrienden. De Karamojong zagen dat wij anders zijn dan de overheid. De catechisten, zelf ook Karamojong, kennen de strijders. We organiseerden een workshop van drie dagen over het opgeven van geweld. Een van de leiders belde me op. Hij wilde weten of ik ze aan de politie wilde uitleveren. Ik gaf hen mijn woord dat ze veilig waren. Tweehonderd krijgers kwamen naar de missiepost. Dat is natuurlijk een teken van groot vertrouwen.’ De jonge mannen vertelden over hun

De Naoi-parochie ligt in het bisdom Moroto in de Karamoja-regio in het noordoosten van Uganda. Jonge Karamojong krijgen trainingen over vrede aan de hand van de vijf thema’s veerooftochten en onveiligheid, conflicten en huiselijk geweld, hiv/aids, gezondheid en onderwijs. Daarnaast worden de jonge strijders van rivaliserende gemeenschappen met elkaar in contact gebracht.

‘Wat wij hebben bereikt is fantastisch. Nu komen de Karamojong naar mij toe en willen werken aan een ander leven.’ leefomstandigheden. Over de wapens die beschikbaar werden na de val van dictator Idi Amin in 1979. De armoede die hen ertoe dreef ook auto’s aan te houden en overvallen te plegen. Ze vertelden over de veerooftochten. Elke man had wel een broer, vriend of vader die was omgekomen bij al het geweld. ‘In workshops lieten wij hen zien, welk lijden zij mede hebben veroorzaakt en wat een lijden zij zelf hebben meegemaakt. Het heeft de Karamojong en het hele gebied een slechte naam bezorgd in Uganda,’ vertelt father Paul. ‘De omgeving is ruw. Honger maakt mensen agressief. De onzekerheid, discriminatie en mishandeling maakt hen woedend. Bitterheid zit in hun

harten.’ Na de workshops wilden de mannen workshops voor hun vrouwen. Father Paul: ‘Wat bleek? Als een jonge man met een jonge vrouw is verloofd, dringt zij erop aan veel koeien in te brengen als bruidsschat. Het dwingt de mannen op veerooftocht te gaan, omdat zij die grote hoeveel heid koeien niet hebben.’ Vorig jaar zijn de eerste workshops voor de vrouwen gehouden waarin over vrede en de waarde van het leven werd gepraat. Velen hadden verhalen dat hun verloofde niet terug was gekomen van een rooftocht. ‘Deze workshops zetten wij voort. Het is een lang proces, maar wat wij tot nu toe hebben bereikt is al fantastisch. Nu komen zij naar mij toe en willen werken aan een ander leven.’

hoofdstuk 2

AFRIKA: Uganda


1

AZIË: India

Mahalir Vidiyal Trust Versterking van de positie van Dalit vrouwen Bijdrage: € 10.000 Projectnummer: 317.2955

hoofdstuk 2

Mahalir Vidyal Trust werkt aan het versterken van de positie van Dalit vrouwen in het zuidoosten van India.

Projecten uitgelicht 1

1 Met informatie uitsluiting te lijf De bevolking in Tamil Nadu in het zuidoosten van India kampt met een groot tekort aan water door de bouw van een dam in de bovenloop van Cauvery rivier. Hierdoor is er een groot gedeelte van het jaar amper water en energie. Een ander probleem betreft een dorpje waar een grote autobandenfabriek gepland is. De overheid heeft een bosgebied beschikbaar gesteld voor de bouw van de fabriek. Veel Dalits (kastelozen) maken gebruik van het woud om in hun levensonderhoud te voorzien. Daarnaast wordt een nucleaire reactor in Kudankulam gebouwd in een gebied waar veel Dalit-vissers wonen. Mahalir Vidiyal Trust (MVT) is een groep van (ex-)religieuzen en leken, die werkt aan het versterken van de positie van Dalit-vrouwen, zodat zij beter

hun rechten kunnen opeisen. Dalits hebben dagelijks te maken met gevolgen van het kastensysteem: discriminatie, uitsluiting en geweld. Het ontbreekt hen aan kennis om voor hun rechten op te komen. MVT heeft in het gebied 250 vrouwengroepen opgestart van twintig leden per groep. De vrouwen komen bij elkaar en praten over hun problemen. Zij leren van elkaar. Ook krijgen de vrouwen training in leiderschap en communicatie, het belang van onderwijs, hiv/aids en relevante wetgeving zoals het recht op informatie. MVT verspreidt informatiebrochures en organiseet bijeenkomsten met en voor de lokale bevolking. Hierdoor maken zij de mensen bewust van de problemen. De overheid houdt in haar beleid totaal geen rekening met de lage kasten.

2

‘Het gebaar waarmee geweld wordt weggeduwd is zo ontroerend’ De burgeroorlog die Sudan decennialang in zijn greep hield, heeft diepe wonden geslagen. Na de onafhankelijkheid van Zuid-Sudan in 2011 is Solidarity with South Sudan gestart met workshops ‘trauma helen’. De behoefte van de mensen aan het verwerken van de opgelopen trauma’s blijkt groot. Malakal in het noordoosten is extra zwaar getroffen door de ligging nabij de grens met Sudan. Een groot deel van de bevolking staat onder voortdurende stress door de continue onveiligheid, het regelmatig oplaaiende geweld en de extreme armoede. Veel mensen voelen zich hulpeloos en hopeloos. In Malakal zijn in 2012 vier workshops gehouden zodat de mensen de


3

2

Solidarity with South Sudan Trainingen in het helen van trauma’s Bijdrage: € 13.000 Projectnummer: 170.0002

opgelopen geestelijke wonden kunnen verwerken. Dit gaat met de zogeheten Capacitar-methode. Capacitar betekent ‘in staat stellen, versterken’. In 2011 zijn vier vrouwen per bisdom getraind in deze methode die de opgedane kennis weer hebben doorgegeven. In totaal passen inmiddels veertig vrouwen de methode toe in hun gemeenschappen. Het zijn simpele ontspanningsoefeningen die leiden tot het helen van trauma’s. Aan de workshops deden leraren en medewerkers van een school mee, vrouwen van twee parochies en religieuzen tijdens een bijeenkomst. ‘Het gebaar waarmee geweld tijdens de bijeenkomst wordt weggeduwd is zo ontroerend. Een groot aantal deelneemsters vertelde mij, hoe zij zich in slechts twee dagen beter voelden,’ schrijft zuster Cathy Arata in haar verslag. ‘Wij zijn Mensen met een Missie dankbaar voor de steun. Bewoners van Malakal hebben maar erg weinig mogelijkheden hun geloof te verdiepen. Veel deelnemers

vertelden hoe ‘eenvoudig’ het is van een trauma verlost te worden door te beseffen dat God ons eenvoudige manieren heeft gegeven om voor onszelf te zorgen.’

3

Emancipatie van jonge Afro-Colombianen Buenaventura is een belangrijke havenstad aan de westkust van Colombia. De stad gaat gebukt onder de gevolgen van het gewapend conflict tussen het leger, rechtse paramilitairen en linkse guerrillatroepen, drugsoorlog en geweld. Huellas Africanas zet zich in voor de Afro-Colombiaanse bevolking, een van de hardst getroffen bevolkingsgroepen in het conflict. De organisatie is opgericht door de franciscaan fray William Riascos. Huellas Africanas zet zich in voor de verbetering van de positie van de AfroColombianen. Zij worden onderdrukt, uitgebuit en buitengesloten. Afro-Colombiaanse leiders die zich mengen in sociale problemen worden bedreigd. ‘Een leven is nog geen

LATIJNS-AMERIKA: Colombia

Huellas Africanas Opkomen voor rechten van Afro-Colombiaanse bevolking in Buenaventura Bijdrage: € 20.000 Projectnummer: 214.0394

2.000 pesos waard,’ verzucht fray William. Huellas Africanas organiseert onder meer activiteiten om het zelfbewustzijn van Afro-Colombianen te versterken. Een daarvan is gericht op alleenstaande moeders. Zij volgen een opleiding zodat ze economisch op eigen benen kunnen staan. Vorig jaar hebben diverse deelneemsters een cursus gevolgd. Yaleny Torres werkt inmiddels in de haven van Buenaventura op het gebied van logistiek. Een hele prestatie, aangezien de werkloosheid zeer hoog is en het havenpersoneel grotendeels uit andere delen van het land wordt gehaald. Teodolina Solís is een eigen bedrijfje begonnen in de productie en verkoop van fair trade producten. ‘Veel belangrijker nog is dat de activiteiten bijdragen aan de emancipatie van deze vrouwen,’ zegt coördinator Rodrigo Riascos. ‘Het maakt ze economisch zelfstandig en onafhankelijk.’

hoofdstuk 2

AFRIKA: Zuid-Sudan


hoofdstuk 2

Alfons van Zijl.

Uitgezondene Alfons van Zijl verliest de hoop niet ondanks tegenstand ‘Alfons, hoewel ik er al tientallen berichten over heb gelezen ben ik weer zeer onder de indruk van je verhaal. Brok in m’n keel. Dat dit gebeurt is niet te geloven,’ luidt een reactie op de blog van onze uitgezondene Alfons van Zijl (60). Twee collega’s, tevens vrienden van hem, zijn kort daarvoor vermoord. Het vormt helaas geen uitzondering op de Filippijnen.

Wekenlang was Alfons van Zijl door de vreselijke gebeurtenissen niet in staat zijn blog bij te houden, schreef hij op de website van Mensen met een Missie. Waldo Palispis was voorzitter van de plaatselijke afdeling van de Justice Peace and Action Group. Oud-uitgezondene en lid van de lekenbeweging Calama Willem Geertman zette zich jarenlang in voor de arme boerenbevolking. ‘Willem en andere leden van de Calama-groep, überhaupt activisten, zijn vanaf het begin bedreigd door de militairen. Als activist klaag je machtsstructuren aan en dat wordt niet gewaardeerd.’ Volgens Alfons heerst er een cultuur waarin politieke familieclans

tegenstanders monddood maken. Alfons weet waar hij het over heeft. ‘Pons’ of ‘Kuya’ (oudere broer) zoals hij wordt genoemd, vertrok na zijn studie theologie in de nadagen van dictator Marcos naar de Filippijnen. Hij had zich aangesloten bij de Calama-groep en werkte als lasser in een fabriek in Manila. Daarna ging hij naar de provincie Aurora in het oosten van het eiland Luzon en werkte onder de boerenbevolking. ‘Op het land werken, houthakken om te koken, kleren wassen in de rivier of de bergen in waar nog inheemse bevolkingsgroepen leven. Dit alles in een omgeving van vele militaire kampen. Het leek wel oorlog, zo veel gewapende soldaten


e d n i n e g o Bevl

n e n j i p p i l Fi

Promotie van mensenrechten Justice Peace and Action Group Aurora Projectnummer: 329.1515 Bijdrage: € 26.700

liepen er op straat,’ herinnert hij zich. Alfons sloot zich aan bij de Justice Peace and Action Group (JPAG) Aurora. Deze mensenrechtenorganisatie werd opgericht met steun van bisschop Labayen en enkele mensenrechten advocaten. Boerenleiders werden in die tijd vermoord en de lokale bevolking beschuldigd het verzet tegen Marcos te steunen. ‘In elk stadje in de provincie van Aurora hebben we een afdeling van JPAG opgezet. In bijeenkomsten hebben we toen de rechten van de mensen uitgelegd op basis van de grondwet, internationale verdragen en de bijbel. De bevolking leert hoe zij hun rechten kunnen verdedigen en opeisen.’ Het werk is niet ongevaarlijk. Alfons zelf werd verschillende keren bedreigd. ‘Ik ben in die zin geen uitzondering. Ik mocht een doods verklaring per post krijgen. Ik ben bijna het land uitgezet op basis van een door de politie vervalst document. Dit werd gelukkig verijdeld door de inzet van de lokale bevolking!’

De Justice Peace and Action Group of Aurora (JPAG) is opgericht door leden van de plaatselijke gemeenschap in samenwerking met de katholieke kerk, als reactie op mensenrechtenschendingen onder het regime van dictator Marcos. Deze oecumenische mensenrechtenorganisatie bestaat uit tien afdelingen met zo’n 300 leden. Via de afdelingen propageert JPAG mensenrechten en zet econo mische en politieke problemen op de agenda. De organisatie documenteert schendingen van mensenrechten en verleent juridische hulp aan slachtoffers.

Bedreiging door vrijhandelszone Een van de grote zaken waartegen JPAG strijdt, is de vrijhandelszone Aurora Pacific Economic Zone and Freeport. Duizenden boeren en inheemse families dreigen van hun land te worden gezet. Dit project van de invloedrijke familie Angara beslaat 13.000 hectare en wordt verkocht als een paradijs voor buitenlandse investeerders. ‘Inheemse groepen die er sinds mensenheugenis leven moeten weg. Net als boeren die er sinds de jaren vijftig rijstvelden ontginnen en kokosnootplantages. Een van de slachtoffers van het project is mevrouw Paz. Zij werd van het land gezet, dat van haar ouders was. Wij ontdekten dat er een procedurefout was gemaakt. De rechtbank trok de onteigeningsprocedure in.’ Vorig jaar is een internationale solidariteitsmissie naar het gebied getrokken. De missie was een samenwerking tussen de kerk en maatschappelijke organisaties. Ook Mensen met een Missie nam deel om steun uit te drukken aan de lokale bevolking. ‘Het was een grote steun voor

de plaatselijke bevolking,’ zegt Alfons. ‘Je ervaart niet alleen tegenstand, maar veel meer medestand en solidariteit. Misschien is dat wel de betekenis van missie: de hoop niet te verliezen en niet op te geven ondanks alle tegenstand. Dat is de moeite van het leven meer dan waard.’

Poster internationale solidariteitsmissie.

hoofdstuk 2

AZIË: Filippijnen, Aurora


1 AZIË: Indonesië

SKP Merauke Bevorderen van gerechtigheid en vrede in gemeenschappen in het zuiden van Papoea Bijdrage: € 30.374 Projectnummer: 318.1948

hoofdstuk 2

Grote investeringsprojecten bedreigen het leefgebied van de Papoea’s.


‘Wij staan nu sterker’ Papoea is een moeilijk toegankelijk gebied voor medewerkers van ontwikkelingsorganisaties en journalisten. Mensen die kritische geluiden laten horen tegen de onderdrukking van de Papoea’s komen het gebied niet of nauwelijks in. Discriminatie van de oorspronkelijke bevolking bereikt daardoor amper de publiciteit. Het leefgebied van de Papoea’s wordt bedreigd door grote investeringsprojecten. Rondom Merauke in het zuidoosten van Papoea ontstaan enorme palmolie- en suikerrietplantages. Partnerorganisatie SKP Merauke komt op voor de rechten van de inheemse bevolking. Door gemeenschappen voor te lichten over deze projecten en de mensen te organiseren, worden zij minder kwetsbaar. SKP Merauke zet dit

kracht bij door lobby en onderzoek. De medewerkers werkten het hele jaar door in diverse dorpen in het gebied om in de gaten te houden hoe de leefsituatie van de Papoea’s zich daar ontwikkelt. In de gemeenschappen werd intensief gepraat over de problemen rond investeringsprojecten. Veel van het voorouderlijk land en van de bossen is verdwenen. De gevolgen daarvan zijn groot. Vrouwen moeten nu vaak vele kilometers verder lopen om voor voedsel, water en brandhout te zorgen. Mannen kunnen niet meer vissen en jagen. ‘De regering vergeet ons. SKP praat met ons en denkt met ons mee over hoe wij de problemen van onze gemeenschap moeten aanpakken. We staan nu sterker als investeerders komen,’ zegt Egenius Wenok uit Wendu.

2

Vrouwen staan op voor hun rechten Veel Boliviaanse vrouwen leven in grote armoede. Dit maakt ze bijzonder kwetsbaar. Vaak zijn deze vrouwen slachtoffer van huiselijk geweld. Partnerorganisatie Levántate Mujer is een Boliviaanse stichting die is voortgekomen uit de congregatie van de zusters van de Goede Herder. De organisatie doet verschillende projecten op het gebied van rechten van vrouwen die besmet zijn met hiv, economische onafhankelijkheid en het vergroten van kennis en leiderschap onder de vrouwen. Dit project vindt plaats in het landelijke gebied rond Santa Rosa in het oosten van Bolivia. Het gebied heeft te maken met een toestroom van migranten uit de Andes-regio. Dit beïnvloedt de inheemse gemeenschappen.


2 LATIJNS-AMERIKA: Bolivia Levántate Mujer Leiderschap en burgerschap voor vrouwen in rurale gebieden Bijdrage: € 10.000 Projectnummer: 211.0242

3 AFRIKA: Kenia

Vorig jaar werden 87 vrouwen getraind. Zij keerden sterker terug uit de trainin gen en zorgen voor veranderingen in hun families en gemeenschappen. Daarnaast hebben 115 vrouwen mee gedaan aan trainingen over spreken in het openbaar. De 36-jarige Carmen Julia Paz Campos, moeder van vier kinderen uit Loma Alta was een van die deelneemsters aan het project. ‘Meedoen aan het project heeft voor mij enorm veel betekend. Ik kan nu een leven leiden zonder geweld. Ik heb altijd een leven gehad waarbij de man bepaalde wat ik moest doen. Als vrouw moest ik gehoorzamen. Wij vrouwen durfden het huis niet uit om naar de cursussen te komen. Dat is veranderd. Nu ben ik niet meer bang om te praten.’

3

De spiraal van geweld samen doorbreken Spanningen tussen verschillende bevolkingsgroepen, strijd over land en groeiende onvrede onder jongeren door een gebrek aan toekomstperspectief leiden in Kenia

snel tot uitbarstingen van geweld. Africa Peace Point werkt in de sloppenwijken van Nairobi aan een meer vreedzame samenleving. Lokale leiders krijgen in bijeenkomsten een scholing zodat zij conflicten kunnen oplossen in hun eigen gemeenschappen. In Mathare, een uitgestrekte krottenwijk in de hoofdstad Nairobi, hebben diverse bijeenkomsten plaatsgevonden van lokale leiders. Zo hebben zij informatie gekregen en nagedacht over de grondwet en verkiezingen. Geen overbodige luxe in de aanloop naar de verkiezingen. Na de vorige verkiezingen braken er zeer bloedige rellen uit. De deelnemers aan de bijeenkomsten vertegenwoordigen verschillende kleine wijkorganisaties. In de sloppenwijken is veel eigen initiatief: groepjes bewoners die kleinschalige activiteiten opstarten om voorlichting te geven of te voorzien in hun levensonderhoud. Onze partnerorganisatie steunt

en bundelt deze initiatieven. Zo is de 30-jarige Christine lid van een zelfhulpgroep van vrouwen. Ze heeft een naaiatelier met een winkeltje op de markt in Mathare. Op een nacht werd alles gestolen en het winkeltje vernield. Door het geweld dat was gebruikt, was zij bang geworden. Africa Peace Point gaf Christine materiële en mentale steun om haar handeltje weer op te starten. Het is een voorbeeld van de aanpak waarmee de spiraal van geweld en armoede wordt doorbroken. Een ander voorbeeld is een initiatief van tien jongeren die zelf zijn opgegroeid in de sloppenwijk. Zij hebben een dramagroep opgericht. Elke zaterdag spelen zij herkenbare, concrete situaties na. Deze variëren van huiselijk geweld, alcoholisme, geweld en diefstal tot hiv/aids en seksualiteit. Na afloop van de voorstellingen ontstaat er een gesprek met de omstanders. Dagelijkse problemen worden zo bespreekbaar gemaakt.

hoofdstuk 2

Africa Peace Point Basisinitiatieven verbinden in de slums van Nairobi Bijdrage: € 20.000 Projectnummer: 130.1190


hoofdstuk 2

Pater Herman Wijtten s.v.d.

‘Een bron van een levendige missionaire bewogenheid’ ‘Overal kom ik in aanraking met problemen van gerechtigheid, vrede en milieu. Telkens opnieuw ontmoet ik medebroeders en mensen met een enorme inzet voor hun medemens. Het is een zware, maar ook zeer verrijkende ervaring. De wereld is echt mijn missie geworden,’ zegt pater Herman Wijtten s.v.d., voormalig lid van de Adviescommissie Missionaire Activieiten (AMA).

De ervaringen hebben voor pater Herman Wijtten een grote rol gespeeld in de jaren dat hij lid was van de Adviescommissie Missionaire Activiteiten (AMA). Eind 2012 heeft pater Herman Wijtten na vier termijnen afscheid genomen van de AMA-commissie. ‘De leden van de commissie zijn mensen met een blik op de wereld. Mensen die zich door ervaring sterk verbonden voelen met mensen uit vele landen en culturen.’ Pater Herman was veertien jaar werkzaam in de Filippijnen. ‘De mensen daar hebben mij bijgebracht dat je mensen die het economisch niet breed hebben niet mag betitelen als ‘armen’. Deze mensen hebben

mijn leven verrijkt en mij veel geleerd over menselijke waardigheid.’ Daarna werd Rome zijn standplaats en pater Herman reisde naar vele landen waar zijn congregatie werkzaam is. Hij voelt zich overal in de wereld thuis. ‘Daarom heb ik mij altijd thuis gevoeld in de AMA-commissie. De ontmoeting met de leden en ook de uitwisseling van gedachten met de medewerkers van Mensen met een Missie was steeds opnieuw verfrissend en vruchtbaar. De medewerkers hebben mij geïnspireerd vanwege hun gedegen kennis, maar vooral door hun betrokkenheid met de mensen in Afrika, Azië en Latijns-Amerika. Zij zijn voor mij een bron van een


e i s s i m m o C AMA

vernieuwende en levendige missionaire bewogenheid.’ Pater Herman vindt het van groot belang dat de leden van de AMA-commissie een brede ervaring hebben in andere culturen. Ervaring Zuster Tiny Hölscher is zo’n AMAcommissielid met een brede ervaring in andere culturen. Vele jaren heeft de Missiezuster van Onze Lieve Vrouw van Afrika in Oost-Afrika ‘gezworven’ en er eerst tien jaar als onderwijzeres gewerkt. Daarna heeft

Zuster Tiny Hölscher Missiezusters van O.L.V. van Afrika.

zij nog vele jaren meegewerkt aan de vorming van Afrikaanse religieuzen. Eind 2000 keerde zuster Tiny terug naar Nederland. ‘Toen ik gevraagd werd voor de AMA-commissie heb ik ondanks mijn gevorderde leeftijd ingestemd,’ vertelt zuster Tiny. Vanwege haar gezondheid moest zij stoppen als AMA-commissielid. De commissie was altijd belangrijk voor haar. In Afrika heeft zij er veel mee te maken gehad, maar dan van de ontvangende kant. ‘Met name voor het vormingswerk in Afrikaanse congregaties,’ licht zij toe. ‘De ervaring van de leden komt goed van pas voor aanvullingen bij projecten en strategieën. Ik kon mijn bijdrage leveren als Afrika ter sprake kwam en putten uit mijn ervaring. Die kwam soms ook van pas bij soortgelijke situaties in andere regio’s.’ Adviescommissie Missionaire Activiteiten (AMA) De ordes en congregaties in Nederland betuigen onder meer via

de Adviescommissie Missionaire Activiteiten (AMA) hun verbondenheid met mensen in Afrika, Azië en Latijns-Amerika. De Commissie bestaat uit religieuzen en leken die nauw verbonden zijn aan de ordes en congregaties. Zij hebben een ruime ervaring en deskundigheid op het gebied van internationale samenwerking. De commissie komt (met uitzondering van de vakantiemaanden) maandelijks bijeen om de projecten en de landen waarin Mensen met een Missie actief is te bespreken. Daarbij krijgen met name de dilemma’s waarmee Mensen met een Missie in het werk te maken krijgt bijzondere nadruk. De commissieleden denken actief mee over hoe met de dilemma’s om te gaan. Ook bevraagt de commissie Mensen met een Missie op haar beleidskeuzes en op haar rol in de samenwerkingsprocessen die zij met de partners en hun netwerken aangaat.

hoofdstuk 2

AMA-dag Op donderdag 19 september vond de AMA-dag plaats bij de Dochters van Onze Lieve Vrouw van het Heilig Hart in Tilburg. Honderdvijftig zusters, broeders, paters, leken-medewerkers van ordes en congregaties en andere belangstellenden woonden de dag bij. Missionair werker Nicole Nuyts sprak over haar werk in Congo en programmaverantwoordelijke Latijns-Amerika Frank van Eenbergen sprak over projecten in Guatemala en Mexico. Beide sprekers gaven voorbeelden van de kracht van mensen die zich oprichten tegen onrecht. In workshops werd bevlogen gepraat over de noodzaak solidair te zijn met kwetsbaren in Afrika, Azië en Latijns-Amerika.


AFRIKA: DR Congo

Groupe d’Actions SocioAgro-Pastorales Vredesopbouw en verzoening tussen etnische groepen Bijdrage: € 20.000

1

hoofdstuk 2

Lokale medewerkers van Groupe d’Actions Socio-Agro-Pastorales (Gasap) met verschillende religieuze achtergrond zoals hier in Baraka (Zuid-Kivu, Congo) wisselen ervaringen uit over hoe zij conflicten bespreekbaar maken binnen hun gemeenschap.


Zij aan zij problemen oplossen Het geweld in het oostelijk deel van Congo slaat diepe wonden in de gemeenschappen. Veel vrouwen en meisjes worden verkracht. De onveiligheid in de regio Zuid-Kivu neemt toe. Politieke en militaire leiders manipuleren de veelal arme en ongeletterde bevolking. Zij hitsen mensen van verschillende komaf tegen elkaar op die eerder in harmonie met elkaar leefden. Nog steeds teisteren gewapende groepen en het ongedisciplineerde Congolese leger het gebied waar Groupe d’Actions Socio-Agro-Pastorales (Gasap) werkt. Onze partnerorganisatie biedt de mensen sociaal-economische activiteiten en pastorale steun. De wonden uit het verleden helen en een verandering van de mentaliteit tot stand brengen, blijft een grote uitdaging. Vorig jaar bracht de organisatie ruim achtduizend men-

sen bijeen die met elkaar in gesprek zijn gegaan over verzoening en verdraagzaamheid. In een groot aantal dorpen zijn lokale comités gestart die voortbouwend op deze bijeenkomsten blijvend aandacht besteden aan verzoening. In zestien coachings- en trainingssessies van de comités werden zo’n 2.700 mensen bereikt. Coördinator van onze partnerorgani satie dominee Théophile Gakunzu zet zich al vele jaren onverminderd in voor een vreedzame samenleving. Hij verloor vier broers door oorlog en geweld. Théophile liet zich niet door haat verteren. Hij leeft de boodschap van vergeving letterlijk. ‘Armoede, slecht onderwijs, geen schoon drinkwater, ziektes. Het zijn problemen die wij allemaal hebben. Zij aan zij moeten we deze problemen trotseren. We moeten met elkaar in gesprek blijven.

2

Corruptie aanklagen in een omgeving van geweld In de felle strijd tussen drugskartels en de Mexicaanse staat vallen veel slachtoffers. Mensenrechten worden met voeten getreden. Fundación Don Sergio Mendez Arceo heeft twintig jaar geleden een nationale mensenrechtenprijs in het leven geroepen. De stichting is opgericht door een groep vrienden van de overleden Nederlandse missio naris Gerardo Thijssen. Hij was erg geïnspireerd door de Mexicaanse bisschop Don Sergio Mendéz Arceo (1907-1992). In diens visie is elk mens even waardevol en elk mens gelijk. Met de prijs vraagt de stichting aandacht voor mensenrechten en de problemen en gevaren waarmee mensenrechten strijders worden geconfronteerd. Coördinator is de kordate Soila Luna.


AZIË: Filippijnen

LATIJNS-AMERIKA: Mexico

3

Fundación Don Sergio Mendez Arceo Mensenrechtenprijs 2012 Bijdrage: € 18.000 Projectnummer: 230.0377

Zij weet Azteekse vrouwen en jongeren met elkaar in contact te brengen. Op een bijeenkomst in San José de los Laureles, een dorpje op twee uur reizen van Cuernavaca, werd gepraat over het recht op schoon drinkwater. De deelnemers werden onderweg opgeschrikt toen zij de lichamen zagen liggen van drie vrouwen die door de drugsmaffia waren geëxecuteerd. Ondanks de constante confrontatie met geweld kruipen Soila en de inheemse vrouwen niet in hun schulp en blijven zij de corruptie aanklagen. ‘De georganiseerde misdaad is een geoliede machine met vertakkingen tot diep in de kleinste gemeenschappen. Als er doden vallen wordt vaak gedaan alsof het om lokale ruzies gaat. De autoriteiten proberen de burgers in slaap te sussen. We weten echter dat er in de elite verbindingen zijn tussen misdaad, economische machthebbers en politiek.’ Rond de jaarlijkse uitreiking van de mensenrechtenprijs hebben Soila en vrijwilligers van de organisatie allerlei

activiteiten georganiseerd zoals een debat over mensenrechten. Daarnaast liepen inheemse vrouwen mee in protestmarsen voor mensenrechten.

3

Bevolkingsgroepen overbruggen verschillen Decennialang sleept het conflict tussen de Filippijnse autoriteiten en de moslim-afscheidingsbeweging zich voort op Mindanao. Op het eiland leven christenen, moslims (Moro) en Lumad (een inheemse bevolkingsgroep). Diverse moslimafscheidingsbewegingen strijden vele jaren voor onafhankelijkheid. Inmiddels worden zij vertegenwoor digd door het Moro Islamic Liberation Front. Daarnaast spelen er vele lokale conflicten tussen de bevolkingsgroepen en politieke groeperingen. Mindanao People’s Peace Movement is een netwerk van maatschappelijke organisaties dat zich inzet voor vrede en verzoening tussen de drie bevolkingsgroepen. Onze partner lobbyt bij de lokale overheid

voor het recht op zelfbeschikking en grotere onafhankelijkheid. In het afgelopen jaar is gewerkt aan het versterken van de organisatie, waardoor de campagne van de lokale gemeenschappen voor hun recht op autonomie verstevigd werd. In oktober heeft de Filippijnse president een vredesakkoord gesloten met de moslimrebellen. Wellicht komt er nu een einde aan het conflict dat al veertig jaar duurt. Met het Moro Islamic Liberation Front zijn afspraken gemaakt die op termijn tot de oprichting van de nieuwe autonome regio Bangsamoro moet leiden. Het vredesverdrag is mede tot stand gekomen onder de voortdurende druk die organisaties als Mindanao People’s Peace Movement hebben gelegd op de strijdende partijen om de belangen van gewone mensen in Mindanao, ongeacht religie of etnische achtergrond, serieus te nemen.

hoofdstuk 2

2

Mindanao People’s Peace Movement Vredesplatform voor alle gemeenschappen op Mindanao Bijdrage: € 35.700 Projectnummer: 329.1489


hoofdstuk 2

María del Rosario Martínez López (links), voorzitter van het bestuur van Adesju en Verónica Luisa López García.

‘Adesju heeft mijn wereld geopend. Nu help ik anderen daarbij.’ Hoe ziet de toekomst van een jongere eruit in het departement Huehuetenango in het westen van Guatemala aan de Mexicaanse grens? Vrouwen werken er vaak als dienstmeid, mannen werken op het land en hun zoons helpen. Weinig jongeren studeren. De mogelijkheden om zichzelf te ontwikkelen zijn gering. ‘Zonder Adesju was ik nooit onderwijzeres geworden,’ vertelt Verónica Luisa López García.

Verónica Luisa, een 25-jarige Mayavrouw, leeft in het gehucht El Rancho (gemeente Chiantla) in het westen van Guatemala. Het is hooggelegen en het land is moeilijk te bewerken. Het gebied waarin zij woont geldt als doorvoerroute voor wapens, drugs en mensen. Een groot deel van de jongeren trekt weg naar de stad of naar het buitenland. Anderen raken aan de drank of komen terecht in een van de gewelddadige (jeugd) bendes. Adesju (vereniging voor duurzame ontwikkeling van jongeren) begeleidt inheemse jongeren en biedt alternatieven die voor verandering zorgen in hun lokale gemeenschap. Zo is in El Rancho op initiatief van de

Maya-jongeren een project met eetbare paddenstoelen gestart. Dit biedt hen kans op een baan en een inkomen. Verónica Luisa is al op jonge leeftijd in contact gekomen met de vereniging. Hierdoor kreeg zij toegang tot vorming en onderwijs, heeft zij een vervolg opleiding gedaan en is onderwijzeres geworden. Zij is ook voorzitter geworden van de jongerengroep in haar gemeen schap. ‘Zonder Adesju was dat nooit gebeurd,’ benadrukt ze nog eens. ‘Daardoor kan ik jongeren vertegenwoordigen in het gemeentebestuur.’ Waar de stem van jongeren tot nog toe onbeduidend was, worden zij inmiddels steeds meer gehoord. ‘Inheemse plattelandsjongeren worden vaak


n i n e r e g n o j j n bi

e k k o r t Be

a l a m e t a Gu

Adesju (vereniging voor duurzame ontwikkeling van jongeren) Bevordering van participatie van jongeren in lokale besluitvorming Projectnummer: 219.0180 Bijdrage: € 15.000

buitengesloten door het lokale en regionale bestuur. Door de trainingen die wij hebben gevolgd, laten wij ons niet meer buitensluiten. Wij nemen nu actief deel, niet als slachtoffers, maar als gelijkwaardige burgers.’ Leren María del Rosario Martínez López benadrukt het belang van een opleiding en een studie voor de inheemse jongeren. María is voorzitter van het bestuur van Adesju en leeft met haar man en driejarig zoontje met haar moeder, oma en zus in een huis. Haar oudste broer is neergeschoten terwijl hij aan het werk was. María, haar moeder en oma hebben keihard gewerkt om haar studie te betalen. ‘Ik ben met Adesju in contact gekomen toen ik 14 jaar oud was. Ik heb meegedaan aan een cursus inspraak voor burgers,’ vertelt de nu 24-jarige. Daarna kreeg zij een beurs voor een computercursus en later volgde een studie. Inmiddels is zij binnen de gemeente verantwoordelijk voor vrouwenzaken. Ook heeft María

Een groot deel van de bevolking in Huehuetenango in het westen van Guatemala leeft in armoede en heeft te maken met uitsluiting, discriminatie en geweld. Adesju bevordert de deelname van jongeren in besluitvormings processen om op die manier hun kansen in de samenleving te vergroten. Met dit project wordt de rol van jongeren versterkt zodat zij in staat zijn activiteiten te bedenken en uit te voeren op lokaal, gemeentelijk en departementaal niveau. Een voorbeeld van een door inheemse jongeren opgestart productief project is het telen van eetbare paddenstoelen in El Rancho.

een netwerk van vrouwenorganisaties opgezet. Nu zorgt zij ervoor dat dit netwerk goed werkt. ‘Ik heb mijn studie kunnen afmaken en een ontwikkeling doorgemaakt, die maar weinig vrouwen van mijn leeftijd en achtergrond kunnen bereiken. Voor veel vrouwen is dat niet weggelegd. Voor vrouwen van het platteland is de situatie nog slechter. Adesju heeft mijn wereld geopend. Nu help ik andere vrouwen hun wereld te openen.’ Volgens haar heeft Adesju eraan bijgedragen dat jongeren hun eigen situatie verbeteren. Zij hebben leren lezen en schrijven, hebben

onderwijs gevolgd en hebben invloed op dingen die hun eigen leven betreffen. De jongeren hebben een stem binnen de gemeenschap en krijgen bijvoorbeeld een eigen ontmoetingsruimte. Waar eerst vooral voor en over jongeren werd beslist, nemen zij nu vaker zelf deel aan besluitvorming. Of zoals Verónica Luisa het verwoordt: ‘Dankzij Adesju kunnen de jongeren hun leven op een andere manier invullen. Je volgt niet meer automatisch het pad van je ouders. Ik ken nu mijn rechten als jongere en ook als vrouw.’

Adesju organiseert diverse activiteiten voor inheemse jongeren.

hoofdstuk 2

LATIJNS-AMERIKA: Guatemala


g n i l i u h c S r o lo

F

t n a r e v a m m a r g ë i pro z A e k j i l e d r woo

hoofdstuk 2

31 jaar

‘Ik werk bij Mensen met een Missie om de kleine helden. Ik wil me graag aansluiten bij díe mensen, die van de meest hopeloze situaties toch hoopvolle situaties weten te maken. De mensen die dan hun kracht bijeen weten te rapen en niet bij de pakken neerzitten. Afgelopen jaar liep ik samen met Father Jose door een afgebrand dorp in Assam, in het noordoosten van India. Er heeft daar een conflict gewoed en er waren alleen wat oude mensen over, omdat zij niet konden vluchten. Er sprak zo veel angst en wraakzucht uit hen. Ik werd er zelf erg terneergeslagen van, maar voor Father Jose voedde het vooral zijn overtuiging iets te moeten doen, een project te beginnen.’

hoofdstuk 3

Mensen met een Missie in Nederland


In werkgroepen wordt tijdens de Procuratorendag in Den Bosch het thema welzijn van de oudere missionaris uitgediept. Foto’s: Gijs Lieferink

hoofdstuk 3

Mensen met een Missie in Nederland Belangenbehartiging missionarissen Sinds het ontstaan in 1931 behartigt Mensen met een Missie de belangen van de missionarissen. De belangenbehartiging beslaat een breed terrein dat loopt van de zorg voor het persoonlijk welzijn tot het onderhouden van contacten en relaties met de missieprocuratoren en het besturen van ordes en congregaties in Nederland. Bij het persoonlijk welzijn gaat het om een uitkering ter vervanging van de AOW, een aanvullende vakantietoelage, het verlenen van een bescheiden financiële bijdrage aan het werk van Nederlandse missionarissen en om zaken met betrekking tot immigratie en terugkeer

naar Nederland. Gezien dit brede werkterrein wordt er samengewerkt met veel personen en instanties: te noemen zijn het Curatorium van de Week Nederlandse Missionaris, de Stichting Missieprocuratoren, de Konferentie Nederlandse Religieuzen en advocatenkantoor Everaert. Belangenbehartiging gaat voor Mensen met een Missie verder dan de materiële aspecten. Het gaat bovenal om het voortzetten van een waardevol, inspirerend en rijk gedachtengoed waarbij missionarissen zich verbinden met mensen en gemeenschappen in het werken aan een betere wereld voor iedereen. Mensen met een

Missie zal zich blijven inzetten voor de Nederlandse missionarissen. We zien het als een waardevolle erfenis die wij samen met de procuratoren en de besturen van de ordes en congregaties mogen beheren. Het aantal Nederlandse missionarissen Eind 2012 waren er nog zo’n 750 Nederlandse missionarissen in het buitenland. Het zijn zusters, broeders en paters die in de vorige eeuw zijn uitgezonden door hun congregatie. Van oudsher zijn Brazilië en Indonesië de grootste missielanden. Het merendeel van de missionarissen is tussen de 75 en 84 jaar.

hoofdstuk 3 - Wat doen wij in Nederland? | 31

Het aantal Nederlandse missionarissen 95 jaar en ouder 85 t/m 94 jaar 75 t/m 84 jaar 65 t/m 74 jaar jonger dan 65 50

100

De informatie over de Nederlandse missionarissen is afkomstig uit het gegevensbestand dat door Mensen met Missie wordt bijgehouden. Het bestand levert het meest complete overzicht van Nederlandse missionarissen in het buitenland. Het bestand wordt actueel gehouden in samenwerking met de ordes en congregaties. Oudedagsfonds De primaire zorg voor de oudedags voorziening van missionarissen ligt bij de eigen orde of congregatie. Met name de traditionele missionaire congregaties beschikken veelal niet over voldoende middelen. Het Oudedagsfonds van Mensen met een Missie zorgt ervoor dat ook de missionarissen een broodnodige oudedagsvoorziening in geval van het geheel of gedeeltelijk ontbreken van AOW krijgen. Het fonds heeft als eerste doel een uitkering te verstrekken als oudedagsvoorziening aan van oorsprong Nederlandse missionarissen (zusters, paters, broeders) die geen of geen volledige AOW-uit-

150

200

250

300

350

400

kering ontvangen. Het tweede doel is een bijdrage te leveren aan de jaarlijkse premiebetaling van de vrijwillige AOW zodat toekomstige aanspraken op een AOW-uitkering worden veiliggesteld. In 2012 hebben 78 Nederlandse missionarissen een uitkering ontvangen ter aanvulling van hun AOW en is aan 16 missionarissen een bijdrage verstrekt in de premie AOW. Het totaal aantal uitkeringen in 2012 bedroeg 94, een daling van 15,3% ten opzichte van 2011 (111 uitkeringen). Aan de doelstelling is in totaal € 322.000 uitgegeven, een daling van 11,0%. De fondsenwerving voor het Oudedagsfonds is in 2012 succesvol geweest, zowel bij particuliere donateurs als bij religieuze instituten. De opbrengst steeg met 3,0%.

Toen bleek dat de Indonesische mensen met wie ze jaren had gewerkt, zichzelf goed konden redden, was dat voor zuster Annelies aanleiding om op haar 65ste terug te komen naar Nederland. ‘Als je oud wordt, ben je daar maar tot last’. Althans, dat zegt ze zelf, maar menigeen zal daar anders over denken. Hoe dan ook, de rust is de inmiddels 92-jarige zuster zeer gegund. Net als de bijdrage die ze ontvangt van het Oudedagsfonds. Zuster Annelies krijgt geen AOW omdat ze de Indonesische nationaliteit aannam. ‘Dat moest, anders mocht ik daar van de Indonesische autoriteiten niet werken’, zegt ze. ‘Ik deed het zonder aarzelen. Want ik was daar nodig en wilde een bijdrage leveren. Maar nu ben ik toch erg blij met de steun die ik krijg’.

‘Ik was in Indonesië nodig en ik wilde een bijdrage leveren.’ Zuster Annelies

hoofdstuk 3

0


hoofdstuk 3

De Procuratorendag kon weer op veel belangstelling rekenen. Zuster Corrie Wassenberg c.s.sp. (links) en zuster Corneline Wouters s.c.m.m. lopen net binnen.

Stichting Missieprocuratoren De Stichting Missieprocuratoren heeft als doelstelling de missieprocuratoren van ordes en congregaties bij te staan bij hun werk dat is gericht op de belangen van Nederlandse missionarissen. In de statuten van de Stichting is vastgelegd dat Mensen met een Missie de functie van secretaris vervult. De activiteiten richten zich op het stimuleren van de onderlinge ontmoeting en het uitwisselen van informatie. In opdracht van de stichting heeft Mensen met een Missie in 2012 de landelijke Procuratorendag georganiseerd die in januari in klooster Mariënburg in Den Bosch werd gehouden. Werkzaamheden voor missionarissen zonder procuur Niet alle Nederlanders die missionair werk verrichten in Azië, Afrika en Latijns-Amerika kunnen terugvallen op een orde of congregatie. Voor deze mensen vervult Mensen met een Missie de functie van missieprocuur. In 2012 ging het daarbij om 69 personen verspreid over 28 landen. Het gaat om lekenmissionarissen, ex-religieuzen van Nederlandse oorsprong, seculiere priesters en religieuzen van niet-

Nederlandse ordes en congregaties, die lange tijd missionair werkzaam zijn in parochies en gemeenschappen. Samen met de familie vormt Mensen met het Missie het thuisfront voor deze gemêleerde groep mannen en vrouwen – priesters, religieuzen en leken - die zich als missionaris inzetten. Mensen met een Missie verzorgt voor een deel van hen een aantal verzekeringen en onderhoudt voor hen de contacten met de Sociale Verzekeringsbank rond de aanspraken op een AOWuitkering. Verder regelt Mensen met een Missie de aan- en afmeldingen voor de missionarissenpolis bij de ziektekostenverzekeraar, het indienen van ziektekostendeclaraties en van aanvragen bij de fondsen van de Week Nederlandse Missionaris (WNM). Een voorbeeld hiervan is het Fonds Bijzondere Ziektekosten van de WNM. Dit fonds verleent ondersteuning aan missionarissen die voor (extra) ziektekosten niet kunnen terugvallen op een orde of congregatie. In 2012 hebben 10 missionarissen zonder procuur uit dit fonds in totaal een bedrag van € 8.000 ontvangen.

Modern Migratiebeleid Het strenge immigratiebeleid van de Nederlandse regering heeft merkbare gevolgen voor ordes of congregaties die leden met een buitenlandse nationaliteit naar Nederland willen laten komen voor een verblijf dat langer dan zes maanden duurt. Mensen met een Missie neemt deel aan een werkgroep samen met onder andere de Konferentie Nederlandse Religieuzen (KNR) en het gespecialiseerde advocatenbureau Everaert, die de belangen van de ordes of congregaties op dit terrein bewaakt. In 2010 is de Wet modern migratiebeleid aangenomen door het parlement. Hierbij was de verwachting dat deze wet op 1 januari 2011 in werking zou treden. Vanwege problemen met het nieuwe ICT-systeem van de IND is de wet echter nog steeds niet in werking getreden. Tijdens de overgangsfase wordt de uitvoering gecoördineerd in de Pilot Religieus Verblijf. Mensen met een Missie is een erkend deelnemer aan deze proef. In 2012 zijn een aantal vereenvoudigingen in de procedure doorgevoerd waardoor de aanvragen van deelnemers aan de pilot


De aanwezigen luisteren op de Procuratorendag naar Winfried Timmers, die over het welzijn van de missionaris spreekt.

Beleggingsfonds CMC/KNR Mensen met een Missie en de KNR hebben in 2008 de Stichting Beleggingsfonds CMC/KNR in het leven geroepen om gelden van buiten landse onderdelen van ordes en congregaties in Nederland te beheren. Politieke en/of financiële instabiliteit in de missielanden zijn vaak een reden om af te zien van het beheren van geld in deze landen. Het geld in Nederland (of een ander Europees land) beleggen, is vaak een veiligere optie. Stichting Beleggingsfonds CMC/KNR treedt op als ‘bewaarder’ van het fonds vermogen. Het beheer van de gelden is uitbesteed aan een drietal professionele partijen. Zowel Mensen met een Missie als de KNR levert leden voor het bestuur van de Stichting. Mensen met een Missie

fungeert als secretariaat voor het bestuur en als contactorgaan voor de participanten. Sinds de start van het fonds is het aantal participanten geleidelijk gegroeid. Om de bekendheid te vergroten wordt jaarlijks een informatiebijeenkomst georganiseerd. Er zijn nu 14 participanten. Eind 2012 werd een bedrag van circa € 18,2 miljoen (2011: 12,7 miljoen) door het fonds beheerd. Het beleggingsresultaat over het boekjaar 2012 was 8,1%. Een duidelijk herstel ten opzichte van 2011 toen slechts een resultaat van 1,1% werd gehaald.

hoofdstuk 3

sneller kunnen worden afgehandeld. Vanouds ondersteunt Mensen met een Missie ordes of congregaties bij het opstellen van het dossier dat nodig is voor een aanvraag van een Machtiging Voorlopig Verblijf (MVV). Begin 2012 is besloten deze werkzaamheden over te dragen aan het advocatenbureau Everaert waarmee in 2011 een goede samenwerkingsrelatie was opgebouwd.

Voorkant folder Beleggingsfonds CMC/KNR. Foto: Jaco Klamer.


Bezoekers van de Inspiratiedag zingen mee met het koor Duze Nomshikashika.

hoofdstuk 3

Week Nederlandse Missionaris (WNM) De Week Nederlandse Missionaris (WNM) is een kerkelijke instelling die zich richt op het persoonlijk welzijn van Nederlandse missionarissen en de uitzending van missionaire werkers (leken). De WNM heeft geen eigen uitvoeringsorganisatie. Alle werkzaamheden met betrekking tot de uitzendingen, de fondsenwerving en de voorlichting en educatie (met name de Pinksteractie in de Nederlandse parochies) zijn uitbesteed aan Mensen met een Missie. De Pinksteractie drukt de verbondenheid uit van de Nederlandse kerkprovincie met de Nederlandse missionarissen.

WNM Fonds Kleine Pastorale Voorzieningen Missionarissen zijn nauw verbonden met hun werk in gemeenschappen over de hele wereld. Het wel en wee van de gemeenschap gaat de missionarissen zeer ter harte. Om hun werkzaamheden iets te vergemakkelijken kunnen zij een beroep doen op het fonds Kleine Pastorale Voorzieningen. Missionarissen kunnen één keer in de twee jaar een verzoek indienen voor een bijdrage van maximaal € 1.200. De uitkeringen worden door missionarissen gebruikt voor zeer uiteenlopende doeleinden. Het merendeel is bestemd voor verbetering van woon-, werken leefomstandigheden.

Daarnaast voor allerlei kleine bouwprojecten en voor persoonlijke uitrusting, catechese en liturgische benodigdheden. Het is een laagdrempelige, aanvullende voorziening die zeer wordt gewaardeerd. Zuster Martine Janssen c.s.sp., Kameroen De watervoorziening is in Kameroen een heel karwei. In een ijzeren bak wordt het water naar boven gepompt. Deze bak is aan vernieuwing toe. Men wilt graag een bak die minder onderhoud nodig heeft. Hiervoor vraagt zuster Martine een bijdrage voor een watervoorziening. Daarom ontvangt zij een bedrag van € 1.200.


Niet afhankelijk ‘Mag ik u van harte bedanken voor de vakantietoelage. Het is een welkome bijdrage, die het plezieriger maakt om van de vakantie te genieten, zonder voor van alles en nog wat van de familie afhankelijk te zijn. Nogmaals: mijn hartelijke dank hiervoor.’ Pater F. Hoogenboom

Een land dat meevoelt ‘Ik ben jullie erg dankbaar voor de aanvulling op mijn vakantietoelage. Weer een bewijs dat Nederland nog altijd een land is dat meevoelt met zijn missionarissen.’ Pater Martin Balemans

Zuster Edmunda van de Lee o.p., Indonesië Zuster Van de Lee vertelt enthousiast hoe groot de toeloop naar de kerk is in Indonesië. Er zijn echter nauwelijks mogelijkheden voor de catechese en de caritas (noodhulp). Zij wil dan ook graag een bijdrage voor catechetisch materiaal. Ook wil zij de minderbedeelden wat hulp geven. In 2012 zijn 93 aanvragen van Nederlandse missionarissen gehonoreerd (in 2011: 87) en is in totaal een bedrag van € 114.400 besteed inclusief de kosten van

uitvoering (in 2011: € 107.200). Bij dit fonds is voor het eerst sinds jaren sprake van een lichte stijging van het aantal aanvragen en de uitgaven. WNM Fonds Aanvulling Vakantietoelage Het Fonds Aanvulling Vakantietoelage heeft als doel de missionarissen die met verlof zijn financieel te ondersteunen zodat ze onbezorgd van hun verlof kunnen genieten. De verlofperiode betekent voor missionarissen vaak dat er extra uitgaven zijn voor kleding, reizen, boeken, zorgen andere verblijfskosten. De bescheiden zakgeldvergoeding die ze van hun congregatie ontvangen is daar niet op berekend. In 2012 is € 104.950 ten laste van het Fonds Aanvulling Vakantietoelage besteed (incl. uitvoe ringskosten) ten behoeve van 131 mis sionarissen. In 2011 ging het om € 103.750 voor 132 missionarissen. Het aantal aanvragers is nagenoeg gelijk gebleven terwijl de uitgaven licht zijn gestegen, omdat de periode waarvoor uitkering wordt verleend iets is gestegen.

‘Nederland is nog altijd een land dat meevoelt met zijn missionarissen.’ Pater Martin Balemans

hoofdstuk 3

Pater Henk Erdhuizen s.d.b., Bolivia Pater Erdhuizen is een echte Salesiaan. Hij doet alles voor ‘onze kinderen’. Om gezondheidsredenen moest hij verhuizen en sommige dingen kopen zoals meubels voor zijn eigen kamer, boekjes en materiaal voor het godsdienstonderwijs aan de kinderen en een ciborie met een miskoffer want hij assisteert nog in de stad.


hoofdstuk 3

Veel belangstellenden kwamen in 2012 naar de Inspiratiedag in de Grote Kerk in Den Bosch.

Inspiratiedag De Inspiratiedag vormt traditiegetrouw de aftrap van de Pinksteractie van de Week Nederlandse Missionaris (WNM). Het thema van de actie in 2012 luidde ‘Samen de missionaire traditie voortzetten – maak het mogelijk’. De Inspiratiedag vond op 21 april plaats in Den Bosch waar broeder Martien Sonnemans (79) en missionair werker Lenneke Tange (27) vertelden over het werk dat zij doen in Kameroen. Broeder Martien werkt er al 43 jaar en Lenneke ‘pas’ een jaar. Zij werkt bij Dynamique Mondiale des Jeunes aan eerlijke kansen voor jongeren en aan het bestrijden van corruptie. Aan de hand van een videofilm liet zij de aanwezigen zien wat deze partnerorganisatie doet: jongeren een stem geven. Broeder Martien bekommert zich al decennialang om de scholing van jongeren. Zij trekken massaal van het platteland naar de stad in de hoop op een betere toekomst. In de steden zijn onvoldoende banen, terwijl er voor bijvoorbeeld monteurs of boeren op het platteland volop werk is. ‘Wij werken

aan de vakopleiding van jongeren,’ vertelde hij. Vanwege zijn kennis van landbouw komen veel jongeren naar hem toe. Steeds vaker keren zij terug naar hun geboortedorp. Broeder Martien probeert de jongeren aan te moedigen en dat lijkt zijn vruchten af te werpen. Voormalig minister van Ontwikkelingssamenwerking Agnes van Ardenne (CDA) wierp in haar lezing de vraag op: ‘Wat heeft Afrika nodig?’ In haar

jeugd stond Afrika voor achterstelling, discriminatie, uitsluiting, uitbuiting en vooral voor honger en armoede. ‘Onze missionarissen weten beter dan ik wat Afrika nodig heeft. Zij zijn verbonden geweest of zijn nog steeds verbonden met de gemeenschappen, de families, de personen in Afrika en daarbuiten.’ Afrika verandert. De meeste landen kennen een gestage economische groei met de nodige uitdagingen.

Bij de bezoekers van de Inspiratiedag 2012 is veel animo voor het WNM-boekje ‘Samen de missionaire traditie voortzetten.’


Week Nederlandse Missionaris Elk jaar voert de Week Nederlandse Missionaris tussen Hemelvaart en Pinksteren campagne voor het welzijn en het werk van Nederlandse missionarissen en missionair werkers. Ook voor hen die niet gebonden zijn aan een orde of congregatie. De Pinksteractie vormt de kern van de campagne van de WNM, die gericht is op voorlichting en fondsenwerving.

De verwachting is dat binnenkort meer Afrikanen in steden zullen wonen dan op het platteland. Afrika heeft net als de rest van de wereld aandacht, zorg, respect, vertrouwen en dialoog nodig. Parochiebijeenkomsten In het kader van de WNM heeft, verspreid over het land, in Delden, Oisterwijk, Schipluiden en Wittem, een reeks parochiebijeenkomsten plaatsgehad. In Delden heeft missionair werker Lenneke Tange gesproken over haar werk bij Dynamique Mondiale des Jeunes in Yaoundé in Kameroen. Chantal Tieleman van Mensen met een Missie sprak over de ontstaansgeschiedenis van de Week Nederlandse Missionaris en over wat de WNM doet. Vrijwilliger Wim Petersen is samen met zijn vrouw erg betrokken bij de parochie in Delden. Hij heeft er onder andere voor gezorgd dat er aandacht op de lokale radio en in het huis-aan-huisblad kwam voor de WNM. In Schipluiden deed Lenneke eveneens haar verhaal en er werd gerefereerd aan een

bedankbrief van pater Gabriël Hofstede (Brazilië) voor de vakantietoelage die hij mocht ontvangen dankzij de WNM. Pater Hofstede komt uit Schipluiden en is daar een graag geziene gast. In Oisterwijk hield frater Jan Koppens van de Fraters van Tilburg een gloedvol betoog tijdens de zondagsvieringen. In Wittem was gedurende beide Pinksterdagen een kraam waar veel informatie en het WNM-boekje verkrijgbaar waren. Uiteraard was ook de collecte van het hele weekend bestemd voor de WNM. WNM-boekje ‘Samen de missionaire traditie voortzetten. Missionarissen en missionair werkers over hun roeping in Afrika.’ Dat was de titel van het boekje dat ter gelegenheid van de Week Nederlandse Missionaris in 2012 is uitgebracht. Centraal in deze uitgave staat de voortgang van het missionaire werk. In het boekje komen vijf missionarissen en missionair werkers aan bod met hun bevlogen verhalen over Afrika. Parochies, pastores, ordes en congre

gaties ontvangen één exemplaar van het boekje om hen kennis te laten nemen van het persoonlijke verhaal achter de uitzendingen. Daarnaast wordt het boekje verkocht aan geïnteresseerde donateurs.

hoofdstuk 3

Nieuwsbrief Week Nederlandse Missionaris, september 2012

Onderdeel van de campagne is de Pinkstercollecte die in de parochies in de periode van Hemelvaart en Pinksteren wordt gehouden. Daarnaast verkrijgt de WNM inkomsten uit drie mailings, uit giften, periodieke schenkingen en, nalatenschappen en rente. De inkomsten uit eigen fondsenwerving vielen € 136.837 lager uit dan in 2011. De opbrengst uit de collecte daalde van € 211.799 in 2011 naar een bedrag van € 191.512 in 2012. De afname van de collecte hangt samen met het afgenomen aantal parochies en het dalende kerkbezoek. De opbrengsten uit mailings liep terug naar € 547.343 in 2012. Dat is een afname van € 126.371 vergeleken met 2011. Ook Mensen met een Missie heeft te maken met een vergrijzend donateurenbestand waardoor het aantal actieve donateurs terugloopt, en de crisis zorgt ervoor dat mensen vaker hun hand op de knip houden. Desondanks werd een prachtig bedrag van € 868.983 ontvangen.

Het WNM-boekje 2012 ‘Samen de missionaire traditie voortzetten.’


Dalit vrouwen tijdens een bijeenkomst ten zuiden van Madurai in de deelstaat Tamil Nadu in Zuid-India.

Fondsenwerving hoofdstuk 3

De economische crisis heeft zich in Nederland ook in 2012 doorgezet. Door de aanhoudende magere tijden houden Nederlanders vaker de hand op de knip en sparen zij meer.

Inmiddels voelen steeds meer mensen de gevolgen van de bezuinigingen door het kabinet. Mede daardoor is het draagvlak voor ontwikkelingssamenwerking afgenomen. Diverse politieke partijen willen dat de hulp aan ontwikkelingslanden verder omlaag gaat. Voor fondsenwerving is het dan ook een lastige tijd. In 2012 heeft Mensen met een Missie marketing- en communicatieplannen ontwikkeld die op deze ontwikkelingen inspelen. Mensen met een Missie moet en wil verder bouwen aan naamsbekendheid in de komende jaren. Onbekend maakt immers onbemind. Potentiële donateurs steunen niet snel prachtige projecten van een organisatie die zij nauwelijks kennen. Vorig jaar heeft Mensen met een Missie geïnvesteerd in het werven van nieuwe particuliere

donateurs en daarmee in het uitbreiden van het donateursbestand. Daarvoor zijn nieuwe fondsenwervers aangenomen. Voor het behoud en het uitbouwen van de relatie met onze bestaande donateurs is eveneens extra capaciteit aangetrokken. Verder heeft Mensen met een Missie aanvullend ruimte vrijgemaakt voor het verwerven van inkomsten van fondsen, stichtingen, overheden, ordes en congregaties. Opbrengst eigen fondsenwerving Door extra inspanningen zijn de opbrengsten uit eigen fondsenwerving nagenoeg gelijk gebleven. Vanuit de particuliere fondsenwerving heeft Mensen met een Missie in 2012 een bedrag van 1.712.791 euro ontvangen. Mensen met een Missie ontvangt een groot deel van haar inkomsten nog


‘Overal kom ik in aanraking met problemen van gerechtigheid, vrede en milieu. Telkens opnieuw ontmoet ik medebroeders en mensen met een enorme inzet voor hun medemens. Het is een ingrijpende, maar ook zeer verrijkende ervaring.’ Pater Herman Wijtten s.v.d.

Eigen fondsenwerving

steeds van ordes en congregaties. Voor de AMA-projectfinanciering waren de bijdragen van deze groep € 2.897.241 (in 2011: €3.059.765). Daarnaast hebben diverse ordes en congregaties activiteiten gesteund die Mensen met een Missie onderneemt om de steun voor het missionaire werk te verbreden. Dat leverde het bedrag op van € 530.766. Uitgangspunten van fondsenwerving Mensen met een Missie werkt met betrekking tot de uitvoering

60% 30% 10%

van fondsenwerving volgens de gedragscode VFI (branche-organisatie van goede doelen) en met het uitgangspunt dat de kosten van de eigen fondsenwerving maximaal 15% van de baten mogen bedragen. De norm om het CBF-keurmerk te mogen voeren, is 25%. Mensen met een Missie had in 2012 een kostenpercentage van slechts 12,3% De gedragscode beschrijft de normen en waarden die worden gehanteerd en is van toepassing op de werving, het beheer en de besteding van de

verkregen middelen. Concreet betekent het dat de informatievoorziening open en eerlijk moet zijn, zoveel mogelijk van de toevertrouwde gelden moeten worden besteed aan de doelstelling en dat verantwoording moet worden afgelegd over de bestedingen.

hoofdstuk 3

Ordes en congregaties Particuliere donateurs Vermogenfondsen


hoofdstuk 3

Op de laatste vrijwilligersdag in Delft werden de vrijwilligers bedankt voor hun enorme inzet.

Voorlichting Mensen met een Missie ziet het als haar taak om de achterban in Nederland te informeren over het missionair werk en de ontwikkelingen in Afrika, Azië en Latijns-Amerika. Partners, missionarissen en uitgezondenen vertellen op diverse bijeenkomsten en evenementen over hun werk in Afrika, Azië en Latijns-Amerika. Daarnaast delen ook programmaverantwoordelijken van Mensen met een Missie hun ervaringen met belangstellenden. Dialoog en uitwisseling vormen een belangrijk onderdeel van de bijeenkomsten en workshops. In verschillende publicaties vestigt Mensen met een Missie de aandacht op initiatieven van moedige mensen in Azië, Afrika en Latijns-Amerika die opstaan om een einde te maken aan de vaak uitzichtloze situaties waarin zij leven. Zij maken samen met anderen het verschil en brengen verandering in hun gemeenschap.

Bijeenkomsten Mensen met een Missie organiseert bijeenkomsten en evenementen verspreid door het jaar zoals de vrijwil ligersdag en parochiebijeenkomsten. Vrijwilligersdag Op zaterdag 1 september 2012 heeft in Museum het Prinsenhof in Delft de laatste - inmiddels traditioneel gewor den - vrijwilligersdag plaatsgevonden.

Balinese dans op de vrijwilligersdag in Delft.

De vrijwilligers werden in 2012 extra hartelijk bedankt voor hun grote inzet en trouw. Omdat de baten en lasten niet meer in verhouding waren, zag Mensen met een Missie zich genoodzaakt de verkoop van de MissieZendingskalender te beëindigen. Het thema van de laatste uitgave van de kalender 2013 was Indonesië. Directeur Manon Vanderkaa van Mensen met een Missie bedankte de


‘Daarmee heeft u allemaal een bijdrage geleverd dat de wereld in kleine stapjes verandert.’ Manon Vanderkaa

Kwartaalblad Mensen met een Missie informeert met het Kwartaalblad haar achterban en geïnteresseerden over het werk van onze partnerorganisaties in Afrika, Azië en Latijns-Amerika. De situatie in de landen waarin Mensen met een Missie actief is, wordt geschetst aan de hand van interviews met partners, missionair werkers en door ervaringen van programmaverantwoordelijken. Een greep uit de artikelen die in 2012 in het blad zijn verschenen; Abbé François zet zich in Rwanda met hart en ziel in voor kansarme

hoofdstuk 3

ruim 160 aanwezige vrijwilligers voor hun jarenlange inzet voor de verkoop van de Missie-Zendingskalender. Met de opbrengst worden initiatieven gesteund in Afrika, Azië en LatijnsAmerika die opgezet zijn door mensen die door het geloof zijn geïnspireerd. ‘Daarmee heeft u allemaal een bijdrage geleverd dat de wereld in kleine stapjes verandert. Die vrijwillige inzet jaren lang volhouden, is niet altijd gemakkelijk. Maar het vuur is niet gedoofd.’

Kwartaalblad najaar 2012.

Rwandezen. Solange Bessom werkt aan een betere situatie voor gevangenen in Kameroen. Father Paul en father Rajeev begeleiden jongeren in de arme wijken van Ahmedabad (India). Inheemse jongeren in Guatemala werken aan een visie voor hun leven.

Kwartaalblad winter 2012.


Missie-Zendingskalender De Missie-Zendingskalender 2013 is de laatste uitgave. Sinds 1980 bracht deze gezamenlijke uitgave van Mensen met een Missie en de Nederlandse Zendingsraad in beeld hoe kunstenaars uit Afrika, Azië en Latijns-Amerika hun geloof beleven. Het thema van de Missie-Zendings kalender 2013 was ‘Kijken met andere ogen’. Daarin zijn schilderijen opgenomen van de Indonesische kunstenaars Sriwardani, Erland Sibuea en Nyoman Darsane. Deze laatste kalender werd gepresenteerd op de vrijwilligersdag die in september 2012 plaatsvond in Delft.

Kunstenaars Sriwardani en Erland Sibuea behoren tot de jongere generatie van christelijke kunstenaars in Indonesië. Vanuit hun geloof gaan zij de dialoog aan met de Indonesische samenleving. In het werk Sriwardani neemt het lijden een voorname plaats in. Zij is vooral geobsedeerd door de lijdende Christus, die ze op veel werken afbeeldt. Nyoman Darsane, een traditionele muzikant, danser en poppenspeler, genoot ook een opleiding tot kunstschilder op een kunstacademie in Semarang. Zijn stijl is vol symboliek. Bijbelse taferelen situeert hij alsof ze in Indonesië plaatsvonden.

hoofdstuk 3

Vrijwilligers Mensen met een Missie heeft door de inzet van vele enthousiaste vrijwilligers, vooral vanuit parochies, jarenlang een grote groep kopers weten te bereiken.

Cover Missie-Zendingskalender 2013.

Maand augustus.

Kunstenaar Nyoman Darsane.

De opbrengst van de kalender is ten goede gekomen aan het werk van Mensen met een Missie. De vraag naar de kalenders is gedurende jaren afgenomen en de verkoopcijfers zijn al enkele jaren dalende. Hierdoor kwam de opbrengst onder druk te staan en werd besloten de kalenderreeks te beëindigen. Mensen met een Missie is de vele vrijwilligers, waarvan velen zich vanaf de beginperiode met hart en ziel hebben ingezet voor de verkoop van de kalender, zeer dankbaar. Met hun enthousiaste inzet hebben zij een belangrijke bijdrage geleverd aan ons werk. Mensen met een Missie is hen enorm dankbaar voor hun betrokkenheid. Ook de vele kopers van de kalender willen wij bedanken. Door hun aankoop maakten zij het mede mogelijk dat wij onze partners in Afrika, Azië en Latijns-Amerika kunnen blijven ondersteunen.

hoofdstuk 4

Organisatie


hoofdstuk 4

Onze organisatie Bestuur Mensen met een Missie heeft een toezichthoudend bestuur dat zich bezighoudt met het strategische beleid en de positionering van de organisatie. Verder stelt het bestuur het jaarplan en de begroting vast en houdt toezicht op de realisatie ervan. Ook toetst het bestuur het gevoerde beleid van de directie aan de doelstellingen van Mensen met een Missie. Het bestuur bestaat uit minimaal vijf en maximaal negen personen en vergadert zes keer per jaar. De leden van het bestuur doen hun werk onbezoldigd. Zij kunnen alleen hun reis- en onkosten declareren. Het bestuur van Mensen met een Missie kent geen portefeuilleverdeling. Wel zijn er profielschetsen, zodat een brede vertegenwoordiging van verschillende belangrijke kwaliteiten en disciplines is gegarandeerd. Bij de samenstelling van het bestuur wordt getoetst op de aanwezigheid van deskundigheid op het gebied van ontwikkelingssamenwerking, marketing en publiciteit, financiën en organisatieontwikkeling. Vanwege de nauwe verbondenheid met de missionaire traditie van religieuzen hebben er altijd enkele religieuzen zitting in het bestuur. Alle bestuursleden dienen zich te kunnen identificeren met de kernwaarden en de identiteit van Mensen met een Missie als katholieke missionaire ontwikkelingsorganisatie. In de statuten van de stichting zijn de criteria beschreven waaraan de samenstelling van het bestuur van de stichting moet voldoen. Deze criteria voldoen aan de door het Centraal Bureau Fondsenwerving (CBF) gestelde keurmerkcriteria onder Artikel 4, lid 1 A. Hiermee voldoet Mensen met een Missie aan de eis dat bestuurders onafhankelijk zijn en er geen belangenverstrengeling ontstaat tijdens hun functioneren als bestuurslid voor de organisatie.

De zittingstermijn van elk lid eindigt uiterlijk vier jaar na zijn/haar benoeming, waarna een eenmalige herbenoeming voor een periode van vier jaar mogelijk is. Wanneer zich een vacature in het bestuur voordoet, wordt met inachtneming van de deskundigheden en kwaliteiten van de zittende bestuursleden gezocht naar een kandidaat met aanvullende kennis en/of een aanvullend netwerk. Een kandidaat-bestuurslid neemt eerst aan enkele bestuursvergaderingen deel, zodat bestuur en kandidaatbestuurslid zich over en weer een beeld kunnen vormen van elkaar. Daarna besluit het bestuur over de benoeming. De taken en bevoegdheden van het bestuur zijn schriftelijk vastgelegd. Het functioneren van het bestuur wordt jaarlijks tijdens een bestuurs vergadering geëvalueerd. Bij de evaluatie in januari 2012 is geconstateerd dat de rijk geschakeerde samenstelling van het bestuur

verrijkend is. Het gezamenlijk delen van externe ontwikkelingen is van groot belang gezien de vele ontwikkelingen ten aanzien van internationale samenwerking. Bestuurssamenstelling Het bestuur telde op 31 december 2012 zes leden. De (neven-)functies van de bestuursleden staan hier tevens vermeld. •D e heer drs. J.J.L.M. Janssen, voorzitter sinds augustus 2008 (burgemeester van Zeist; voorzitter Stichting Laag Catharijne (voorheen Federatie van de Katholieke Centra voor Levensvorming resp. Responz); lid bestuur Departement Utrecht van Nederlandsche Maatschappij van Nijverheid en Handel (De Maatschappij); lid bestuur Stichting Continuïteit Eureko Achmea). •M evrouw drs. H.A.M. Nauta, vice-voorzitter sinds december 2008 (directeur CDA-partijbureau). •D e heer drs. Th.M.J.P. Brouwers, penningmeester sinds oktober 2008

Medewerkers van Mensen met een Missie in gesprek met vrijwilligers in Delft.

hoofdstuk 4 - Onze organisatie | 45

Bestuur

Directeur

Ondersteuning van kleinschalige gelovig geïnspireerde partnerorganisaties in Afrika, Azië en Latijns-Amerika met • financiële steun (o.a. AMA) • uitzending van missionaire ontwikkelingswerkers • kennisuitwisseling en krachtenbundeling

(algemeen directeur SNS Impact Investing; bestuurslid Indiase projectorganisatie FINISH – Financial Inclusion Improves Sanitation and Health; lid Steering Committee UN PIIF – Principles for Investors in Inclusive Finance; penningmeester Mgr. J. Bluyssen-Missiefonds). • De heer dr. H.E.A. Corsius, bestuurslid sinds oktober 2009 (beleidsmedewerker van het bestuur van de provincie Sint Clemens van de Redemptoristen en personeelsadviseur; bestuurslid Nijmeegs Instituut voor Missiewetenschappen; voorzitter Mgr. J. Bluyssen-Missiefonds). • Zuster B.E.M. Ringnalda, bestuurslid sinds november 2012 (provinciaal overste van de Congregatie Dochters O.L. Vrouw van het Heilig Hart; lid Dagelijks Bestuur Konferentie Nederlandse Religieuzen; secretaris Mgr. J. Bluyssen-Missiefonds). • De heer drs. M.Th. van Vliet, bestuurslid sinds september 2012 (associate Afrika Studie Centrum).

Campagnes

• Voorlichting en PR • Fondsenwerving • Week Nederlandse Missionaris

De bestuursagenda in 2012 Er waren in 2012 zes bestuursvergaderingen, waarvan één heidedag. De belangrijkste onderwerpen op de bestuursagenda waren: • ontwikkeling van de strategie voor de periode na 2015; • fondsenwerving; • integriteitsbeleid; • samenwerkingsrelaties, o.a. met de Week Nederlandse Missionaris, Jongeren & Missie en het Mgr. J. Bluyssen-Missiefonds; • monitoring van beleidsuitvoering op basis van de zes- en twaalfmaandsrapportages; • goedkeuring jaarrekening en vast stelling jaarplan en begroting 2012; • evaluatie van het eigen functioneren van het bestuur en van het functioneren van de directeur. Directie Als directeur van Mensen met een Missie is Manon Vanderkaa verantwoordelijk voor de ontwikkeling

Financiën & Bedrijfsvoering

• Belangenbehartiging voor (oud-)missionarissen • Financiën en rechtspositie uitgezondenen • Interne diensten

van het strategisch beleid en het aansturen van de organisatie op alle beleidsterreinen. De directeur legt verantwoording af aan het bestuur, geeft leiding aan de afdelingshoofden en treedt op als voorzitter van het managementteam. Nevenfuncties directeur • l id bestuur Stichting ShivA, kenniscentrum op het terrein van hiv/ aids en spiritualiteit; • l id bestuur Stichting Lek en IJssel; • l id locatieraad Pauluskerk Utrecht. Deze functies zijn onbezoldigd en hebben geen directe relatie met Mensen met een Missie.

hoofdstuk 4

Programma’s


hoofdstuk 4

Managementteam Het managementteam bestaat uit de directeur en de drie afdelingshoofden. Behalve de onderwerpen zoals die ook op de bestuursagenda voorkwamen, waren andere belangrijke onderwerpen op de agenda van het managementteam: • diverse onderdelen van het personeelsbeleid, inclusief het beleid ten aanzien van uitgezondenen; • project ‘resultaatcommunicatie’ met het oog op het beter zicht krijgen op de resultaten van projecten en programma’s; • marketing- en communicatieplan. Drie afdelingen De bestaande organisatiestructuur van een eenhoofdige directie met drie afdelingen functioneert nog steeds goed. De afdeling Programma’s is verantwoordelijk voor de samenwerking met partnerorganisaties in Afrika, Azië en Latijns-Amerika en ondersteunt hen met projectfinanciering, personele samenwerking en kennis uitwisseling en krachtenbundeling. De afdeling Campagnes richt zich op fondsenwerving, voorlichting en externe communicatie. De afdeling verzorgt ook de fondsenwerving en educatie voor de Week van de Nederlandse Missionaris en de verkoop van de Missie-Zendingskalender. De afdeling Financiën & Bedrijfsvoering is verantwoordelijk voor de belangen behartiging van missionarissen, financieel-administratieve ondersteuning van uitgezondenen en de interne bedrijfsvoering. Voor Mensen met een Missie, als betrekkelijk kleine organisatie, is de huidige interne structuur noodzakelijk om met de benodigde professionele deskundigheid de activiteiten te kunnen uitvoeren en goed wendbaar te blijven bij externe ontwikkelingen.

Medewerkers en vrijwilligers Mensen met een Missie had in 2012 gemiddeld 19,5 fte. De formatie per 31 december 2012 telde 26 personen, van wie twintig vrouwen en zes mannen. Het ziekteverzuimpercentage bedroeg 2,97% tegenover 3,19% in 2011. Mensen met een Missie kent talrijke vrijwilligers die hun diensten verlenen op incidentele of structurele basis. In 2012 zijn vrijwilligers onder meer werkzaam geweest ter ondersteuning bij het verwerken van mutaties in het donateursbestand, het ontwikkelen van het fotoarchief en diverse secretariële werkzaamheden. Getalsmatig is de groep verkopers van de MissieZendingskalender het grootst. In 2012 hebben honderden vrijwilligers zich ingezet voor de verkoop van de laatste kalender. Mensen met een Missie drukt haar waardering voor de vrijwilligers niet alleen uit in woorden, maar onder andere ook met het organiseren van een vrijwilligersdag voor de kalenderverkopers. Die werd in 2012 voor de laatste keer gehouden.

zo ruim mogelijke definitie van klachten en vragen; het zijn immers signalen die een kans bieden de dienstverlening te verbeteren. Veel vragen hadden betrekking op het gebruik van verschillende rekeningnummers bij de donateursmailings. Een administratieve fout van de bank leidde rond de julimailing tot veel klachten; er konden tijdelijk via telebankieren geen giften worden overgemaakt. Ook de procedure rond en inhoud van projectaanvragen die aan ordes en congregaties worden voorgelegd leidden tot enkele klachten. Dit heeft geleid tot een plan van aanpak voor verbetering van de kwaliteit van deze voorleggingen.

Goed bestuur en CBF-keurmerk Mensen met een Missie voldoet aan de voorwaarden van de Code Goed Bestuur voor Goede Doelen. Een uitgebreide hertoetsing aan deze richtlijnen heeft in 2010 plaatsgevonden. Sinds 2004 heeft Mensen met een Missie ook het CBF-keurmerk voor organisaties die zich op verantwoorde wijze bezighouden met het inzamelen en besteden van geld voor een goed doel.

De medewerkers: • g ebruiken groene stroom; •w erken zoveel mogelijk met milieuvriendelijke en duurzame kantoormaterialen; •h anteren energiebesparende maatregelen waar die mogelijk zijn; • r eizen zoveel mogelijk met het open baar vervoer en gebruiken OV-fietsen; • g ebruiken biologische en fair trade-artikelen (koffie, thee en lunchproducten); • c ompenseren vliegreizen via Green-Seat (www.greenseat.nl); •w erken in een kantoorpand waarin de schoonmaak duurzaam is aanbesteed en het afval wordt gescheiden.

Klachten- en vragenregeling Mensen met een Missie registreert zowel klachten als vragen. Elke drie maanden bespreekt het management team de registratie met als doel verbetersignalen op te pakken. In 2012 zijn in totaal 97 klachten en 17 vragen geregistreerd en opgevolgd. Daarbij hanteert Mensen met een Missie een

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Maatschappelijk verantwoord onder nemen betekent stilstaan bij de sociale, ethische en ecologische gevolgen van de eigen bedrijfsvoering. Duurzaamheid is een belangrijk thema binnen Mensen met een Missie.

Mensen met een Missie voert een ethisch- en maatschappelijk verantwoord beleggingsbeleid.


De kracht van samen We hebben het er nog dagelijks thuis over en ook op verschillende bijeenkomsten praten we erover. De reis naar Kenia die ik vorig jaar heb gemaakt met mijn vrouw Karin. Vier weken zijn wij er geweest en het land heeft ons getroffen. Wij hebben van de gelegenheid gebruikgemaakt en in Kenia veel projecten bezocht die Mensen met een Missie steunt. Projecten in de haarvaten van de samenleving.

Koos Janssen.

Ik sprak met een vrouw, die elke ochtend met een aantal vrouwen bij elkaar komt om te kijken wie zij die dag kunnen helpen. Dat zijn kleine dingen zoals opruimen, iemand wassen of voor het eten zorgen. Vaak helpen zij vrouwen die het erg moeilijk hebben door hiv/aids. Soms is diegene die zij helpen, een dag later overleden. ‘Waar doe je het voor?’, kun je je dan afvragen. Met het antwoord kom je snel uit bij de bijbel: heb je een mens gered, dan heb je de wereld gered. Het is een voorbeeld voor anderen om te laten zien dat het nooit te laat is om te helpen. Het laat zien waar Mensen met een Missie voor staat: een menswaardig bestaan. Daar in Kenia en in de andere landen waar Mensen met een Missie actief is, wordt daar in de praktijk aan gewerkt.

Een ander project dat Mensen met een Missie steunt is van St. Martin Catholic Social Apostolate. Ook zij bouwen de samenleving op. Als een kind bijvoorbeeld wordt misbruikt binnen het gezin waarin het leeft, dan krijgt het via St. Martin een veilig onderdak binnen de kleine gemeenschap. Via deze gemeenschap worden problemen gezamenlijk aangepakt.

Wat mij misschien nog wel het meest heeft aangegrepen in Kenia is de kracht waarmee mensen hun problemen gezamenlijk aanpakken. De mensen hebben ongekend veel problemen. Zij hebben de gemeenschap nodig om individuele zorgen de baas te worden. Als iemand voor de deur staat en om hulp vraagt, dan help je. Want wat jou vandaag overkomt, kan

mij morgen overkomen. De mensen kijken naar elkaar om en zorgen voor elkaar. Iedereen levert een bijdrage aan een beter leven. Mensen met een Missie steunt de mensen die anderen begeleiden op die weg naar een beter leven. Een mens ben je in relatie tot andere mensen. Ik ben, omdat wij zijn. Ubuntu noemen de Afrikanen dat. Mensen met een Missie staat aan de basis van de opbouw van de samenleving. In alle bescheidenheid werkt de organisatie eraan dat de ontwikkeling van mensen een kans krijgt. Dat mensen een kans hebben op een menswaardig bestaan. Dat hebben de missionarissen van oudsher zo gedaan. Ik ben blij en dankbaar dat ik heb kunnen zien en ervaren wat Mensen met een Missie concreet voor mensen kan betekenen. De missionaire traditie wordt daadwerkelijk voortgezet! Koos Janssen, voorzitter bestuur Mensen met een Missie

hoofdstuk 4

Zo heb ik een project van partner organisatie Africa Peace Point bezocht in de sloppenwijk Mathare in Nairobi. Daar speelden vier jonge mensen die er zelf zijn geboren, dagelijkse situaties na in een open ruimte in de sloppenwijk. Binnen de kortste keren stonden er honderden mensen omheen te kijken. De vier jongelui beeldden taferelen uit van huiselijk geweld, alcoholisme, geweld en diefstal. Er werd gehuild, gejoeld en gelachen, de toeschouwers deden mee, applaudisseerden en na afloop ontstond er discussie en dialoog. Op een eigentijdse manier werden de problemen aan de orde gesteld. Dit is een vorm van opbouw van de samenleving. Van niets maakten deze vier jongeren iets voor de gemeenschap.


Onze missie is: Directeur Manon Vanderkaa

Geïnspireerd door sterke vrouwen in Congo

Bijdragen aan een inzichtelijke administratie

Programma’s Frank van Eenbergen Marjolijn Eshuis Froukje Gaasterland Ton Groeneweg Jacintha Puntman Kees Schilder Floor Schuiling Marjan Stoffers (hoofd) Kees Ton Nienke Vierstra

hoofdstuk 4

Campagnes Violet Aluç Bea Achterbergh (hoofd) Paul van Eck Esther Langen Julie Mingeli Chantal Tieleman Gusta ter Veen Tatiana Waterink Financiën & Bedrijfsvoering Sian Ang Erik van der Harst Mieke Hotterbeekx Joke van Kester Ida Riepma (hoofd) Carolien van Staveren Ruth Urbach Vrijwilligers De heer R. Aalbers Mevrouw B. Aalbers-Bijnen De heer J. Brock Mevrouw K. Duijvestein De heer S. Kalloe Mevrouw M. Oudenes De heer A. Vervoorn

Tevens zetten bijna 800 vrijwilligers zich in voor de verkoop van de Missie-Zendingskalender. Bestuur Mensen met een Missie De heer J. Janssen (voorzitter) Mevrouw E. Nauta (vice-voorzitter) De heer Th. Brouwers (penningmeester) De heer E. Corsius Zuster M. Ringnalda De heer M. van Vliet

Adviescommissie Missionaire Activiteiten Pater C. Bartels (voorzitter) Mevrouw A. Potma (vice-voorzitter) Broeder P. Bots Broeder M. Bouw Father F. Eppink De heer A. Fernandes Pater H. Hinfelaar Pater B. Kersten Zuster J. Ketelaar Pater H. Wijtten De heer G. Moorman (adviseur) Mevrouw M. Vanderkaa (adviseur)


Werken aan een wereld waarin iedereen kan meepraten en meebeslissen

Beleggingscommissie De heer J. van den Ende De heer A. Engelsman Curatorium Week voor de Nederlandse Missionaris Frater L. Ruitenberg (vice-voorzitter) De heer H. van Westerlaak (penningmeester) De heer J. Brock (secretaris) Mevrouw M. Baijens Zuster J. Kemmeren Broeder L. Koeleman Mevrouw M. Vanderkaa (adviseur)

WNM-Uitkeringscommissies Fonds Aanvulling Vakantietoelagen WNM / Fonds Bijzondere Ziektekosten Missionarissen WNM De heer C. van den Ancker (voorzitter) Mevrouw C. Lexmond-Kiepe Mevrouw M. Los

Fonds Permanente Ontwikkelingswerkers WNM Mevrouw J. Ypma (voorzitter) De heer C. van den Ancker De heer F. van Eenbergen Zuster R. Schrurs Beleggingsfonds CMC/KNR De heer A. van Grinsven (voorzitter) De heer J. Bauduin (penningmeester) De heer G. Breijder (secretaris) De heer Th. Wijte Mevrouw M. de Wit

hoofdstuk 4

Onze partners in Afrika, Azië en LatijnsAmerika zo goed mogelijk ondersteunen


Samenwerking in Nederland Mensen met een Missie werkt in verbondenheid met verschillende collega-organisaties aan haar doelstellingen. Enkele samenwerkingsrelaties worden hieronder uitgelicht. Cordaid Samen met Cordaid vormt Mensen met een Missie een alliantie die onder de titel ‘Samen voor verandering’ in de periode 2011-2015 een programma uitvoert met medefinanciering van het ministerie van Buitenlandse Zaken. Ook andere collega-organisaties nemen deel aan de alliantie, zoals IKV Pax Christi en het Rode Kruis. Het aandeel van Mensen met een Missie in het gezamenlijke programma richt zich op de capaciteitsversterking van gelovig geïnspireerde basisorganisaties die zich richten op vrede en verzoening. Mensen met een Missie heeft in 2012 een subsidie van € 2,5 miljoen ontvangen.

van Buitenlandse Zaken. Mensen met een Missie heeft in 2012 een subsidie van € 0,9 miljoen ontvangen. Jongeren & Missie De samenwerking met Jongeren & Missie op het gebied van uitzendingen loopt al vele jaren en is vastgelegd in een convenant. Het raakt een aantal verschillende onderwerpen, zoals voorbereiding van uitzendingen, uitwisseling van plekken en solidariteitsuitzendingen. In 2011 heeft op initiatief van Jongeren & Missie een onderzoek plaatsgevonden naar intensivering van de samenwerking tussen beide organisaties. Op verzoek van Jongeren & Missie is afronding van de besluitvorming uitgesteld tot 2013.

Konferentie Nederlandse Religieuzen (KNR) Sinds 1997 heeft Mensen met een Missie een convenant met de KNR inzake AMA, op grond waarvan Mensen met een Missie het mandaat heeft om de activiteiten van en ten behoeve van AMA op eigen titel en verantwoordelijkheid te verrichten. Daarnaast hebben beide organisaties in 2007 gezamenlijk een Beleggingsfonds opgericht dat is bedoeld voor buitenlandse onderdelen van religieuze instituten. De KNR en Mensen met een Missie vullen elkaar aan in hun dienstverlening aan hun gezamenlijke achterban, de religieuze instituten. Mensen met een Missie behartigt de belangen van de missionarissen en hun religieuze instituten op het terrein van missie, de KNR richt zich op de belangen in Nederland.

hoofdstuk 4

Cordaid en Mensen met een Missie vullen elkaar aan. Waar Cordaid werkt met grote partnerorganisaties, werkt Mensen met een Missie met kleinschalige initiatieven in de lokale gemeenschappen. Free Press Unlimited Mensen met een Missie heeft ook een alliantie gesloten met Free Press Unlimited. De samenwerking binnen het programma ‘Press Freedom 2.0’ is erop gericht om communicatiemiddelen in te zetten ter ondersteuning van de positie van onder meer lokale bevolking, inheemse volken en daarmee de positie te versterken van groepen in de samenleving die anders geen kans hebben hun stem te laten klinken. Het programma wordt in de periode 2011-2015 uitgevoerd met medefinanciering van het ministerie

Een partnerbijeenkomst in de Filippijnen binnen de alliantie Free Press Unlimited.


Het jaar in vogelvlucht

Samenwerking in Afrika, Azië en Latijns-Amerika De samenwerking met de partner organisaties in Afrika, Azië en LatijnsAmerika is volgens plan verlopen. Dankzij het fijnmazige partnernetwerk kan Mensen met een Missie van betekenis zijn voor kwetsbare mensen in de lokale gemeenschappen. Ook in het afgelopen jaar werden in dat opzicht weer veel bijzondere resultaten bereikt. De zogeheten ‘partnerconsultaties’ van partnerorganisaties in een bepaald land worden steeds belangrijker en betekenisvoller. De partners ontmoeten elkaar, wisselen ervaringen uit, maken afspraken en leren van elkaars werk. In vrijwel alle landen waarin Mensen met een Missie actief is, hebben nu in een reeks van jaren partnerconsultaties plaatsgevonden en de uitwisseling gaat steeds meer over in verdieping en dialoog. Zo krijgen de netwerken van partnerorganisaties steeds meer kracht. Fondsenwerving en voorlichting Dankzij veel inspanningen kan Mensen met een Missie ook positief terugkijken op de resultaten van de fondsen werving. Het is geen gemakkelijke tijd voor particuliere fondsenwerving; de

donateursmailings hebben over het algemeen opbrengsten opgeleverd in overeenstemming met de voorzichtige begroting. De bijdragen van de ordes en congregaties voor het Advies commissie Missionaire Activiteitenfonds (AMA-fonds) en voor andere bestemmingen (onder andere voor de activiteiten van Mensen met een Missie op het terrein van voorlichting in Nederland) hebben in belangrijke mate bijgedragen aan het positieve resultaat van de fondsenwerving in het afgelopen jaar. Ook de bijdragen van fondsen en stichtingen laten een stijgende lijn zien. In het kader van de strategische ontwikkeling voor de komende jaren zijn in de tweede helft van het jaar een marketing- en een communicatieplan ontwikkeld. Vergroting van de naamsbekendheid van Mensen met een Missie is een belangrijk element. Vanaf 2013 zal hieraan met veel aandacht worden gewerkt. De Week Nederlandse Missionariscampagne is zeer succesvol verlopen, met als hoogtepunt de bijzonder geslaagde Inspiratiedag in Den Bosch. Meer dan driehonderd bezoekers woonden deze startbijeenkomst van de Pinksteractie bij. Belangenbehartiging missionarissen Op het terrein van de belangenbehartiging missionarissen zijn de prioriteiten aangescherpt. Omdat het aantal missionarissen daalt zijn enkele activiteiten beëindigd. Tegelijkertijd blijft de belangenbehartiging belangrijk voor de positionering van Mensen met een Missie. De nadruk komt meer te liggen op het onderhouden van de persoonlijke relaties en minder op activiteiten en publicaties voor alle missionarissen gezamenlijk. Het missionarissen bestand, de enige bron met gegevens over alle Nederlandse missionarissen,

zal Mensen met een Missie met hulp van de ordes en congregaties actueel blijven houden. In 2012 waren zo’n achthonderd Nederlandse missionarissen in het buitenland actief. Kwaliteitsverbeteringen Op diverse terreinen heeft Mensen met een Missie in het afgelopen jaar kwaliteitsverbeteringen gerealiseerd. Zo is een instructie opgesteld voor het schrijven van de projectaanvragen die aan de ordes en congregaties ten behoeve van het AMA-fonds worden voorgelegd. De kwaliteit van de beschrijvingen is hierdoor verhoogd en het schrijfproces verloopt ook sneller. De afspraken met partnerorganisaties omtrent de projectfinanciering die zij van Mensen met een Missie ontvangen worden sinds 2012 vastgelegd in een contract. Hierin zijn bepalingen opgenomen omtrent het risico- en sanctiebeleid dat Mensen met een Missie hanteert ter preventie van onder meer fraude, corruptie, seksueel misbruik en andere vormen van geweld. Dit risico- en sanctiebeleid maakt deel uit van het integriteitsbeleid dat in het afgelopen jaar is vastgesteld. Een ander onderdeel hiervan is de gedragscode die sinds 2012 geldt voor alle medewerkers, uitgezondenen, vrijwilligers en stagiairs. In de beleidsnotitie Resultaat communicatie is vastgelegd hoe Mensen met een Missie beter zicht gaat krijgen op de resultaten van programma’s en projecten. Dit is van belang voor de fondsenwerving en communicatie en tegelijkertijd om te kunnen evalueren en leren. Inmiddels is met de implementatie van de beleidsnotitie gestart.

hoofdstuk 4

Mensen met een Missie kan positief terugkijken op 2012. Het jaar stond voor een belangrijk deel in het teken van de ontwikkeling van de hoofdlijnen van de strategie voor de komende jaren. De keuze voor samenwerking met gelovig geïnspireerde partner organisaties aan de basis is versterkt. Bewust kiezen we voor een kwalitatief sterke relatie met de partners: Mensen met een Missie wil voor haar partners de meest nabije zijn. Kennisuitwisseling en krachtenbundeling zullen belang rijker worden. Met de ontwikkeling van deze strategie heeft Mensen met een Missie een stevig fundament gelegd voor de toekomst.


Blik op de toekomst Voor een belangrijk deel zal in 2013 worden voortgebouwd op de lijnen die in 2012 zijn uitgezet. Nu de hoofdlijnen van de strategie voor de komende jaren zijn ontwikkeld, zal er op verschillende terreinen een nadere uitwerking plaatsvinden. Vanuit de keuze om meer te gaan investeren in kennisuitwisseling en krachtenbundeling zullen experimenten ten aanzien van de versterking van netwerken worden opgezet. Uit de ervaringen daarmee kan duidelijk worden hoe de toegevoegde waarde van Mensen met een Missie het best tot haar recht kan komen. Ook zal in 2013 worden besloten in hoeverre de regionale focus van Mensen met een Missie – nu gericht op zestien landen – verdere aanscherping behoeft.

Met het oog op de toekomst zal in 2013 ook een verkenning plaatsvinden op de mogelijkheid om nieuwe strategische samenwerkingsrelaties aan te gaan of bestaande relaties te verdiepen. Als relatief kleine organisatie kan Mensen met een Missie door samenwerking haar positie versterken.

Leidraad voor 2013 en de jaren daarna zijn de centrale keuzes van Mensen met een Missie: de samenwerking met gelovig geïnspireerde organisaties in de lokale gemeenschappen, de keuze voor de meest kwetsbaren en het onderhouden van intensieve samenwerkingsrelaties met de partnerorganisaties in Afrika, Azië en Latijns-Amerika. Aan deze keuzes zal Mensen met een Missie ook in de toekomst haar kracht ontlenen.

Mensen met een Missie kiest voor de meest kwetsbaren

hoofdstuk 4

Veel aandacht zal in 2013 uitgaan naar de versterking van de fondsenwerving en communicatie. Via verschillende kanalen zal worden gewerkt aan vergroting van de naamsbekendheid van Mensen met een Missie. Halverwege het jaar zal een nieuwe website worden gelanceerd.

De gedifferentieerde fondsen wervingsstrategie, gericht op spreiding van de inkomsten vanuit meerdere kanalen (ordes en congregaties, particuliere donateurs, fondsen en stichtingen, overheid), zal worden gecontinueerd. Op basis van de behaalde resultaten zullen gedurende het jaar zo nodig bijstellingen plaatsvinden.

Solange Bessom van partnerorganisatie Commission Diocésaine Justice et Paix Yaoundé (Kameroen) in overleg.

hoofdstuk 5

Financiën


Financiën Onderstaande financiële verantwoor ding heeft betrekking op de samenge voegde jaarcijfers van de stichting CMC, de kerkelijke instelling Week voor de Nederlandse Missionaris (hierna te noemen WNM) en enkele stichtingen die door Mensen met een Missie zijn opgericht voor een specifiek doel dat nauw met Mensen met een Missie verbonden is. Een overzicht van deze stichtingen is opgenomen aan het eind van de Staat van baten en lasten.

hoofdstuk 5

Resultaat De jaarrekening 2012 laat een positief resultaat zien van € 783.931. Begroot was een negatief resultaat van € 420.994. Over 2011 is een negatief resultaat van € 80.536 gerealiseerd. Het resultaat wordt ingezet om Mensen met een Missie voor te bereiden op de toekomst. De verwachting is dat na 2015 de financiering vanuit de overheid (MFS financiering) gereduceerd wordt. Het verschil wordt met name veroorzaakt doordat de baten uit eigen fondsenwerving € 399.780 hoger uitvielen dan begroot. Daarnaast zijn de baten uit effecten € 241.817 hoger dan opgenomen in de begroting. De bestedingen liggen ruim drie ton lager dan begroot. Deze onderdelen worden in onderstaande tekst verder toegelicht. Baten uit eigen fondsenwerving De baten uit eigen fondsenwerving bedroegen € 5.728.530; dat is € 399.780 hoger dan begroot. Vooral de baten uit donaties en giften (€ 270.856 euro hoger) en de donaties voor projecten en uitzendingen vielen hoger uit dan begroot (€ 223.204). De fondsenwerving is succesvol geweest het afgelopen jaar. In vergelijking met 2011 zijn de baten uit eigen fondsenwerving heel licht gedaald. De belangrijkste oorzaak hiervan is de daling van collecten en mailingen.

Subsidies van overheden en anderen De inkomsten uit subsidies waren € 3.855.428; dat is € 130.167 hoger dan begroot. In vergelijking met 2011 waren de subsidies € 575.862 lager. Dit is vooral veroorzaakt door de PSO (Personele Samenwerking Ontwikkelingslanden) subsidie (€ 363.180 minder, dan in 2011). De PSO subsidie is in 2012 afgerond. Baten uit effecten De baten uit rente en effecten waren in 2012 € 574.817. Dit is € 241.817 hoger dan begroot. De effecten worden gewaardeerd tegen beurswaarde. In het resultaat is een positief ongerealiseerd koersresultaat opgenomen van € 187.758. In 2011 waren de baten uit effecten € 275.303. Bestedingen aan doelstellingen In 2012 is er € 7.318.337 besteed aan programmabestedingen in Afrika, Azië en Latijns-Amerika. De besteding aan het “Zuidwerk” is iets lager dan begroot (€ 195.841). Dit is grotendeels veroorzaakt door een noodzakelijke boekhoudkundige correctie. De reële bestedingen aan het “Zuidwerk” zijn na genoeg conform de begroting uitgevoerd. Aan voorlichting is € 411.892 besteed. Dat is € 54.159 minder dan in 2011. Dit heeft te maken met extra bestedin gen aan de website in 2011. De bestedingen t.b.v. de ondersteuning van missionarissen bedroegen in 2012 € 644.397. Dat is € 72.589 minder dan in 2011. Een van de oorzaken is dat de aanvragen aanvulling AOW daalt. Kosten eigen fondsenwerving De kosten van eigen fondsenwerving bedroegen in 2012 € 704.802, d.w.z. 12,3% (begroot 13,0%; in 2011: 9,1%) van de baten uit eigen fondsenwerving. Daarmee blijft Mensen met een

Missie ruim onder het door het CBF gehanteerde maximum van 25% en ook onder de grens van 15% die Mensen met een Missie zelf hanteert. De stijging ten opzichte van 2011 wordt o.a. veroorzaakt door de extra investering die Mensen met een Missie doet in 2012 en 2013 ten behoeve van fondsenwerving. Deze investeringen zijn noodzakelijk om voor Mensen met een Missie ook na 2015 een duurzaam financieel draagvlak te realiseren. Kosten beheer en administratie De kosten van beheer en administratie bedroegen in 2012 € 319.772. Vanaf 2010 worden hieronder die medewerkers van de afdeling Financiën & Bedrijfsvoering verantwoord die niet direct de kernactiviteiten ondersteunen. Met een percentage van 3,4% (t.o.v. 3,7% in 2011) blijft Mensen met een Missie onder de intern vastgelegde norm van 5%). Continuïteits- en bestemmingsreserves Het saldo van de reserves bedraagt € 8.317.433. De continuïteitsreserve lange termijn dient om zeker te stellen dat Mensen met een Missie ook in de toekomst haar kernactiviteiten kan voortzetten en aan haar verplichtingen kan voldoen, ook bij “tegenwind”. De omvang van deze reserve is gebaseerd op verschillende risico’s waarmee Mensen met een Missie kan worden geconfronteerd. Het gaat daarbij om risico’s t.a.v. de baten, zoals het wegvallen van subsidies of teruglopende inkomsten uit fondsenwerving. Tot en met 2015 dient deze continuïteitsreserve lange termijn een omvang te hebben van minimaal 0,1 tot maximaal 0,5 maal het bedrag dat jaarlijks beschikbaar is voor de doelstelling. Het saldo van deze reserve bedraagt eind 2012 € 5.004.129; dat is 0,49 maal het bedrag dat beschikbaar is voor de doelstelling.

hoofdstuk 5 - Financiën | 55

Beleggingsbeleid Het beleggingsstatuut schept het kader voor het beheer van het vermogen van Mensen met een Missie. De doelstellingen voor het vermogens beheer en de randvoorwaarden waaronder deze doelstellingen gerealiseerd dienen te worden zijn in dit statuut geformuleerd. Ook zijn taken en verantwoordelijkheden vastgelegd. Het bestuur van Mensen met een Missie is verantwoordelijk voor de vaststelling van het beleggingsbeleid. De directeur is verantwoordelijk voor uitvoering van het beleggingsbeleid binnen de kaders van het beleggingsstatuut en legt hierover verantwoording af aan het bestuur. De penningmeester wordt bovendien tussentijds geïnformeerd. Bij de uitvoering laat de directeur zich adviseren door een Beleggings commissie, bestaande uit twee externe adviseurs. De penningmeester woont als toehoorder de vergaderingen van de Beleggingscommissie bij. In 2012 is de Beleggingscommissie viermaal bijeengekomen en heeft advies uitgebracht over de samenstelling van de beleggingsportefeuille. Ook heeft de Beleggingscommissie haar deskundigheid ter beschikking gesteld t.b.v. de tender voor een nieuwe huisbankier. Eind 2011 heeft Mensen met een Missie besloten om in 2012 (van ABN AMRO) over te gaan naar de Rabobank en het vermogen in beheer te geven bij Schretlen & Co, de vermo gensbeheerder van de Rabobank.

De overgang naar Schretlen & Co in 2012 is goed verlopen. De adviserende rol van de Beleggingscommissie blijft gehandhaafd. Mensen met een Missie belegt om haar toekomstige verplichtingen, d.w.z. de bestedingen aan de doelstelling en de kosten van de organisatie te kunnen financieren. Beleggen is geen doel op zich en dient dus steeds in samenhang met toekomstige verplichtingen geëvalueerd te worden. Waar mogelijk streeft Mensen met een Missie na om via het vermogensbeheer haar missionaire doelstellingen na te streven. Mensen met een Missie wil als een goed rentmeester met het belegde vermogen omgaan. De beleggingsportefeuille bestaat voornamelijk uit obligaties en liquide middelen en beperkt uit aandelen. Alle beleggingen moeten voldoen aan criteria van ethisch-maatschappelijk verantwoord beleggen.

Directiebeloning Het bestuur stelt de hoogte van de directiebeloning vast. Hierbij volgt Mensen met een Missie de Adviesregeling Beloning Directeuren van Goede Doelen van VFI en de Code Wijffels. De Adviesregeling geeft aan de hand van zwaartecriteria een maximumnorm voor het jaarinkomen. De weging van de situatie bij Mensen met een Missie vond plaats door de voorzitter en penningmeester. Dit leidde in mei 2011 tot een zogenaamde BSD-score (Basis Score voor Directie functies) van 430 punten met een maximaal jaarinkomen van € 109.550. Het werkelijke jaarinkomen van de directeur bedroeg in 2012 € 96.721 en bleef daarmee dus ruim onder het VFI-maximum. Hiermee kiest Mensen met een Missie bewust voor een sober bezoldigingsbeleid. De hoogte en samenstelling van de bezoldiging is in de jaarrekening opgenomen in de toelichting op de uitvoeringskosten.

Een schoolklas van jongens en meisjes in Arua in het noordwesten van Uganda krijgt van partnerorganisatie Justice and Peace voorlichting over huiselijk geweld.

hoofdstuk 5

De continuïteitsreserve korte termijn dient voor dekking van de risico’s op korte termijn. De omvang van deze reserve bedraagt minimaal 1 tot maximaal 1,5 maal de jaarlijkse kosten van de werkorganisatie Het saldo van de continuïteitsreserve bedraagt eind 2011 € 2.970.000; dat is 1,45 maal de jaarkosten van de werkorganisatie.


Staat van baten en lasten over 2012 Bij het opstellen van de jaarcijfers is de Richtlijn Verslaggeving Fondsenwervende Instellingen gevolgd. Alle bedragen zijn in euro’s. De volledige jaarrekening is op te vragen bij Mensen met een Missie en is te downloaden op de website www.mensenmeteenmissie.nl.

REALISATIE 2012

BEGROOT 2012 REALISATIE 2011

BEGROOT 2013

BATEN BATEN UIT EIGEN FONDSENWERVING Collecten en mailings

1.173.776

1.226.000

1.403.047

985.350

Donaties projecten en uitzendingen

3.791.954

3.568.750

3.568.620

4.048.750

Donaties, giften en schenkingen

539.856

269.000

407.703

656.000

Erfenissen en legaten

181.159 230.000 355.469 305.000

Opbrengst verkoop Missie-Zendingskalender 41.785 35.000 29.421 TOTAAL BATEN EIGEN FONDSENWERVING Aandeel in acties derden

0

5.728.530

5.328.750

5.764.260

5.995.100

-

30.000

-

0

Subsidies overheden en anderen PSO MFS-II

0

3.309.697 3.310.596 3.626.059 3.812.090

EU en andere overheden

103.680

Baten uit effecten

574.817 333.000 275.303 289.500

Overige baten en lasten TOTAAL BATEN

hoofdstuk 5

442.051 414.665 805.231

56.470

-6.800

-291.054

250.000

0

10.215.245 9.410.211 10.179.799 10.346.690


REALISATIE 2012

BEGROOT 2012 REALISATIE 2011

BEGROOT 2013

LASTEN besteed aan doelstelling Zuidwerk

7.318.337 7.514.178 8.152.247 8.142.913

Lobby en voorlichting

411.892 482.600 466.051 610.600

Ondersteuning missionarissen

644.397 724.400 716.986 666.800

TOTAAL BESTEED AAN DOELSTELLING 8.374.626 8.721.178 9.335.284 9.420.313 KOSTEN Kosten eigen fondsenwerving

704.802 693.400 523.200 846.179

(in % van baten uit eigen fondsenwerving)

12,3%

Kosten verkrijging subsidies

15.206

Kosten van effecten

16.908 23.000 21.937 23.000

Kosten beheer en administratie (in % van totale lasten)

13%

9,1%

14%

319.772

393.627

379.914

409.100

3,4%

4,0%

3,7%

3,8%

RESULTAAT

9.431.314 9.831.205 10.260.335 10.698.592 783.931 -420.994 -80.536 -351.902

In dit jaarverslag zijn opgenomen de cijfers van: - Stichting CMC* - Kerkelijke Instelling Week voor de Nederlandse Missionaris WNM - Stichting Solidariteitsfonds Nederlandse Missionarissen - Stichting Oudedagsfonds Missionarissen

- Stichtingen tot Bevordering van Missionaire Projecten (SBMP) in diverse regio’s * De statutaire naam Stichting CMC is bij de naamswijziging naar Mensen met een Missie onveranderd gebleven.

hoofdstuk 5

TOTAAL LASTEN


Balans per 31 december 2012

31 december 2012 31 december 2011

ACTIVA Materiële vaste activa

13.677

26.639

Vorderingen 369.626 736.161 Effecten 3.965.457 5.295.024 Liquide middelen 9.483.863 6.962.280 TOTAAL ACTIVA 13.832.623 13.020.104

PASSIVA

31 december 2012 31 december 2011

Reserves en fondsen - Continuïteitsreserve korte termijn

2.970.000

2.670.000

- Continuïteitsreserve lange termijn

5.004.129

4.228.818

- Bestemmingsreserves

343.304

426.637

TOTAAL RESERVES 8.317.433 7.325.455

Bestemmingsfondsen 4.004.296 4.211.003 Voorzieningen 123.108 90.688 Langlopende schulden 344.199 342.901 Kortlopende schulden 1.043.587 1.050.057

hoofdstuk 5

TOTAAL PASSIVA 13.832.623 13.020.104


Verdeling uitvoeringskosten naar activiteiten (in € duizend)

BESTEMMING

DOELSTELLINGEN

WERVING BATEN

LASTEN Zuidwerk Lobby en Onderst.

Kosten Dienst- Kosten van Beheer en Totaal begroot totaal voor- missio- fondsen- verlening Beleg- admini- realisatie 2012 realisatie lichting narissen werving derden gingen stratie 2012 2011

Subsidies en

6341

174

547

250

-13

-

-

7.299 7.565 8.185

bijdragen

Uitbesteed werk

-

-

-

-

-

-

-

- - -

Publicatie en

-

-

-

-

-

-

-

- - -

communicatie Personeelskosten

1.637 1.665 1.630

731

190

77

374

10

-

255

59

-

-

-

-

-

-

59

120

49

66

17

7

34

1

-

23

148

156

144

121

31

13

62

2

-

42

271 302 229

-

-

-

-

-

17

-

17

23

22

7.318

412

644

720

-

17

320

9.431

9.831

10.260

Reis- en verblijfkosten dienstreizen Huisvestingskosten Kantoor- en algemene kosten Kosten Beleggingen TOTAAL

hoofdstuk 5

hoofdstuk 5



Verkorte verantwoordings verklaring Mensen met een Missie - de functiescheiding tussen uitvoeren, besturen en toezicht houden; - het optimaliseren van de omgang met belanghebbenden; - het continue verbeteren van de effectiviteit en efficiëntie van de bestedingen. Scheiding van uitvoering, bestuur en toezicht Mensen met een Missie heeft een toezichthoudend bestuur dat zich bezighoudt met het strategische beleid en de positionering van de organisatie. Verder stelt het bestuur het jaarplan en de begroting vast, houdt toezicht op de realisatie ervan en toetst het gevoerde beleid van de directie aan de doelstellingen van de stichting. De zittingstermijn van elk lid van het bestuur eindigt uiterlijk vier jaar na zijn/haar benoeming. Bestuursleden kunnen eenmaal worden herbenoemd voor een periode van vier jaar. Het functioneren van het bestuur wordt jaarlijks tijdens een bestuursvergadering geëvalueerd. De directeur van Mensen met een Missie is verantwoordelijk voor de ontwikkeling en uitvoering van het strategisch beleid en het aansturen van de organisatie op alle beleidsterreinen. De directeur legt verantwoording af aan het bestuur, geeft leiding aan de afdelingshoofden en treedt op als voorzitter van het managementteam. Het managementteam bestaat uit de directeur en de drie afdelingshoofden. Omgang met belanghebbenden Mensen met een Missie heeft bij de uitvoering van haar werkzaamheden

te maken met personen, groepen en een breed scala van instanties. Mensen met een Missie besteedt veel aandacht aan een goede communicatie met iedereen die haar werk mogelijk maakt. Vanwege haar aard en doelstelling als fondsenwervende instelling erkent Mensen met een Missie haar verantwoordelijkheden jegens donateurs, begunstigden, vrijwilligers en collega-instellingen. In haar handelen laat Mensen met een Missie zich daarbij leiden door de basiswaarden betrouwbaarheid, eerlijkheid en zorgvuldigheid. De gedragsregels zijn vastgelegd in de Mensen met een Missie Gedragscode Fondsenwerving van 2005. Deze gedragscode is beschikbaar via de website van Mensen met een Missie. Mensen met een Missie legt op transparante wijze verantwoording af over de besteding van de middelen, conform de eisen van gevers. Daarbij wordt voldaan aan de eisen van het Reglement CBF-keur en de Richtlijn Verslaglegging Fondsenwervende Instellingen. In het ‘publieksjaarverslag’ wordt verslag gedaan van de uitgevoerde activiteiten en behaalde resultaten; hierin is een verkorte financiële verantwoording en controleverklaring van de accountant opgenomen. Zowel het jaarverslag als de volledige jaarrekening is opvraagbaar en beschikbaar via de website van Mensen met een Missie. Mensen met een Missie streeft naar tevredenheid van haar belanghebbenden. Periodiek wordt deze tevredenheid gepeild middels een tevredenheidsonderzoek. Tevens zijn de belanghebbenden in de gelegenheid

via een klachtenregeling feedback te geven op Mensen met een Missie. Ten aanzien van de samenwerking met partnerorganisaties in Afrika, Azië en Latijns-Amerika is een notitie partnerbeleid vastgesteld. Bij aanvragen van organisaties om ondersteuning wordt bij een eerste kennismaking een organisatietoets afgenomen. Projectaanvragen worden getoetst op kwaliteit, haalbaarheid en relevantie. Beslissingen worden kenbaar gemaakt aan de betrokkenen en vastgelegd in het projectadministratie¬systeem. Met het oog op de samenwerking met partnerorganisaties geldt een risico- en sanctiebeleid, waarin is vastgelegd hoe Mensen met een Missie de risico’s op fraude, corruptie of ander misbruik van gelden dan wel andere vormen van ontoelaatbaar gedrag bij haar partnerorganisaties beheerst en zo nodig sanctioneert. Effectieve en efficiënte besteding van middelen Mensen met een Missie streeft naar een optimale besteding van middelen. De verantwoordelijkheden ten aanzien van de besteding van middelen zijn beschreven en besteding van middelen vindt plaats binnen het kader van het jaarplan en de begroting zoals die door het bestuur zijn vastgesteld.

hoofdstuk 5

In de verantwoordingsverklaring zet Mensen met een Missie (statutaire naam Stichting CMC) in beknopte vorm uiteen hoe zij invulling geeft aan:


k c E n a v l u a P

r e d r e e h e b e i t e a i l s e s r i M n e e t e m Mensen r a a j 8 5

hoofdstuk 5

‘Missionarissen en missionair werkers zijn bevlogen mensen, die zich volledig inzetten voor een betere wereld. Ze staan voor een manier van werken die de mens centraal stelt met als doel dat de menselijke waardigheid van iedereen wordt gerespecteerd. Ze zijn persoonlijk betrokken, werken kleinschalig en zijn gericht op de allerarmsten. Ik zou het prachtig vinden als meer mensen weten wat een missionaris echt doet. Ik wil bekendheid geven aan alle mooie verhalen.’

Colofon Dit jaarverslag is een uitgave van Mensen met een Missie Coördinatie en redactie Tatiana Waterink Teksten Bea Achterbergh, Paul van Eck, Ida Riepma, Marjan Stoffers, Manon Vanderkaa en Tatiana Waterink Fotografie Mensen met een Missie Vormgeving d2creators, Haarlem Productie en drukwerkbegeleiding Mailtraffic, Zwolle Papiersoort Mensen met een Missie gebruikt milieuvriendelijk papier, Houtvrij Revive Silk FSC

Mensen met een Missie Bezoekadres Lutherse Burgwal 10 2512 CB Den Haag Postadres Postbus 16442 2500 BK Den Haag

Telefoon (070) 313 67 00 E-mail [email protected] Internet www.mensenmeteenmissie.nl

Jaarverslag Veerkracht van mensen

Recommend Documents