Sensire en Yunio
Jaarverslag 2015 jeugdgezondheidszorg, maatschappelijk werk, sociaal raadsliedenwerk en thuisbegeleiding
www.yunio.nl | 0900 98 64 www.sensire.nl | 0900 88 56
Voorwoord Met gepaste trots presenteer ik het gecombineerde jaarverslag van maatschappelijk werk en thuisbegeleiding. Yunio en Sensire hebben het afgelopen jaar in 11 gemeenten 160 gecoördineerde vrijwilligers ingezet. Deze vrijwilligers worden door ons geselecteerd, opgeleid en onder begeleiding van een coördinator ingezet op verschillende gebieden, variërend van Home-Start, Kindertaalcoach, maatschappelijk werk en schuldhulpverlening. We leveren daarmee naar onze mening een zinvolle bijdrage aan de doelen van de participatiesamenleving. Het jaar 2015 was het jaar van de transitie van nieuwe zorgtaken naar de gemeente. De veranderingen in de jeugdwet en de Wmo zijn ook voor Sensire en Yunio van betekenis. Voor het onderdeel thuisbegeleiding hebben deze veranderingen niet geleid tot een positieve impuls. Helaas is het aantal uren dat wij hebben mogen leveren aan gemeenten wederom gedaald en we hebben daarom afscheid moeten nemen van een aantal ervaren thuisbegeleiders. De waardering voor onze inzet is echter onverminderd groot. Praktische begeleiding van mensen om hun gezin en huishouden weer op de rails te krijgen, heeft een bewezen preventieve waarde. We blijven onverminderd streven naar een verhoogde inzet van onze thuisbegeleiders. Voor onze maatschappelijk werkers betekenen de bewegingen in het sociale domein van dit jaar dat zij steeds vaker gewaardeerde leden worden van de sociale teams in gemeenten. Dankzij de vele scholingen in die teams is hun deskundigheid op het gebied van de Wmo toegenomen. Ook vanuit Sensire hebben we scholingen aangeboden, waaronder een in company training Vechtscheiding. In Oude IJsselstreek hebben we samen met de gemeente de digitale hulpverlening www.hulponlineoost.nl opgezet. We willen in 2016 verder bouwen aan de inzet en deskundigheid van onze medewerkers en daarmee de samenwerking met de gemeenten versterken. Wilma Heesen, manager preventieve en maatschappelijke diensten
Jaarverslag 2015
1
Inhoud Maatschappelijk werk • • •
Ontwikkeling sociaal domein Digitale hulpverlening; Mijn Online Plan (MOP) en Hulp Online Oost Vrijwilligers
Thuisbegeleiding • • • • • •
Keurmerk Versterking eigen kracht door thuisbegeleiding Digitalisering Videobegeleiding Praktische gezinsondersteuning (Pgo) in Jeugdwet Productie-uren en aantal klanten in overzicht
Jaarverslag 2015
2
Maatschappelijk werk Elke gemeente heeft andere keuzes gemaakt in de inrichting van het werk, maar vrijwel overal zijn maatschappelijk werkers nu onderdeel van sociale teams (wijkteams, gebiedsteams). Binnen deze teams zijn zij veelal verder geschoold en bijgeschoold op de kennis van de Wmo en de uitvoering ervan. In 2015 is duidelijk te zien dat de onderwerpen financiën, opvoeding en echtscheiding in de top drie van problemen staan in alle gemeenten. Doordat elke gemeente het sociale domein net iets anders inricht, zijn ook de keuzes bij de aanpak van de problemen anders. De gemeente Oude IJsselstreek is gestart met het werken met Mijn Online Plan (MOP) en Hulp Online Oost
www.mijnonlineplan.nl Dit is een Online Dossier; wie bij ons in begeleiding is, heeft via dit dossier regie en toegang over de eigen gegevens. Wij dagen de inwoner uit om zelf zijn voortgang bij te houden. Daarnaast bevat het online dossier veel handige informatie en trainingen waarmee de inwoner zelf aan de slag kan. Binnenkort is het voor de inwoner ook mogelijk om supporters en andere begeleiders uit te nodigen in het dossier. We merken dat het werken met dit dossier de eigen kracht, eigen regie en probleemeigenaarschap bevordert bij de hulpvrager.
Hulp Online Oost Dit biedt, zoals de naam al doet vermoeden, online hulpmiddelen. Met behulp van video’s, deelname aan online groepen, zelfhulptesten en online trainingen kunnen inwoners van Oude IJsselstreek zelf aan de slag. Naast online hulpverlening is er ook relevante informatie op de website te vinden over activiteiten en trainingen in de gemeente en persoonlijke verhalen van inwoners.
Jaarverslag 2015
3
Beide zijn middelen die we inzetten in het kader van het preventief en ‘blended werken’. Dit houdt in dat burgers allereerst zelf op onderwerp aan de slag kunnen met hunproblemen. Soms samen, onder begeleiding van de maatschappelijk werker, en soms zelf. Burgers kiezen hier zelf wat bij hen past en welke oplossing het best aansluit. Een aantal werkers buiten Oude IJsselstreek heeft ook al met MOP en Hulp Online Oost gewerkt. In 2015 konden burgers vanaf de maand juli in MOP werken; er zijn tot het einde van het jaar al 216 dossiers aangemaakt! Deze middelen zullen in 2016 verder doorontwikkeld worden zodat ze ook in de andere gemeentes inzetbaar zullen zijn. De top drie van problemen in Voorst in 2015: 1. Sociaal functioneren. 2. Financiën. 3. Multiprobleemsituaties. Sociaal functioneren omvat terreinen als partnerrelaties, opvoeding, ouderkindrelaties, relatiebeëindiging en (v-)echtscheiding, assertiviteit, omgangsregeling en rouwverwerking. Financiën omvat alle problematiek omtrent schulden, inkomsten en besteding. Multiprobleemsituaties omvat combinaties van probleemgebieden als het niet voldoende zelfstandig kunnen voeren van een huishouding (bijvoorbeeld door een gebrek aan regelmaat, hygiëne, financiële armslag), de maatschappelijke positie van het gezin (armoede, schulden en werkloosheid), opvoeding (pedagogisch onvermogen, verwaarlozing van kinderen of mishandeling), problemen in de individuele ontwikkeling van gezinsleden (depressies of verslaving), de relatie tussen de (ex-)partners (problemen als gevolg van echtscheiding, onderlinge spanningen of wisselende relaties).
Jaarverslag 2015
4
Bestrijding huurachterstanden Een belangrijke ontwikkeling in Voorst is de verhoogde inzet van Sensire maatschappelijk werk bij de bestrijding van huurachterstanden en het zoveel mogelijk voorkomen van woningontruimingen. Er is sprake van een aanzienlijke toename aan huurachterstanden ten gevolge van de veel bredere financiële problematiek waar burgers mee worden geconfronteerd. Op het gebied van preventie en vroegsignalering trekken woningstichting IJsseldal Wonen, Cjg en Sensire gezamenlijk op. Er is een procesbeschrijving gemaakt door Sensire, IJsseldal Wonen en Cjg om beleid te vormen hoe om te gaan met huurachterstand en ontruiming. Binnen dat goede samenwerkingsverband zijn de lijnen zeer kort. De woningstichting IJsseldal Wonen is zelfs de grootste verwijzer. IJsseldal acteert snel in het geval van huurachterstand. Men schrijft de desbetreffende huurders aan en wijst hen in het geval van grotere financiële problematiek op het aanbod van Sensire: treffen van betalingsregelingen, budgetbegeleiding en toeleiding naar schuldhulpverlening in het geval van problematische schulden. Bij uitblijven van actie door de in gebreke zijnde huurder wordt die ervan op de hoogte gesteld dat de vordering in handen wordt gesteld van een deurwaarder en dat er een melding wordt gedaan bij het MNV. Soms leidt dat alsnog tot actie van de huurder. Als dat niet het geval is, gaat Sensire outreachend te werk. Mocht dat niets opleveren, wordt Bemoeizorg van de OGGZ (Openbare Geestelijke Gezondheidszorg) ingeschakeld. Gedurende het traject worden relevante instanties (als Cjg, MEE, Formulierenbrigade, sociaal raadslieden, Stadsbank en bewindvoerders) bij de hulpverlening betrokken. De medewerker van Sensire is vaak de casemanager en organiseert ook een multidisciplinair overleg om de hulpverlening te stroomlijnen. Een hulpmiddel is de zgn. hulpveleningsovereenkomst; dit is een overeenkomst tussen IJsseldal Wonen, Sensire en de klant; de klant ondertekent deze tijdens een multidisciplinair overleg bij gevorderde huurachterstand. Het doel van de overeenkomst is om greep te houden op de problematiek en de hulpverlening enerzijds en het versterken van zelfredzaamheid van de klant anderzijds. Empowerment van de klant staat voor op.
Jaarverslag 2015
5
Vooralsnog is gebleken dat alle huurders die zijn aangeschreven door IJsseldal uiteindelijk contact hebben gehad met Sensire. De alerte en proactieve samenwerking tussen IJsseldal Wonen en Sensire leidt ertoe dat de problemen vroegtijdig in beeld komen en dat in veel gevallen ‘erger’ wordt voorkomen. Dat betekent dat de huurder/klant goed wordt geholpen, dat de inzet van IJsseldal Wonen en gemeente (om zoveel mogelijk ontruiming te voorkomen) wordt gestand gedaan en dat de hogere kosten die nu eenmaal gepaard gaan met een ontruiming in de meeste gevallen achterwege kunnen blijven. Beter dan op andere terreinen is hier de feitelijke winst van de interventies te meten. Maatschappelijk werk op school Alle Voorster basisscholen maken gebruik van het zogenaamde Ondersteuningsteam, waar het maatschappelijk werk deel van uitmaakt. Afhankelijk van de grootte van de school worden daarvoor uren ingezet. Het Maatschappelijk werk biedt consulten op de scholen aan en er wordt regelmatig een vervolg aan gegeven door middel van een regulier hulpverleningscontact bij het maatschappelijk werk. Deze manier van werken voorkomt dat de problematiek verergert en werkt dus preventief. Op een aantal scholen is ervaring opgedaan met het aanbieden van een spreekuur waar ouders met hun vragen omtrent opvoeding terecht kunnen. In het nieuwe schoolseizoen zal dit op meerdere scholen worden ingezet in samenwerking met de schoolverpleegkundige van de GGD. Kinderen in een scheiding Sensire heeft in 2015 samen met de schoolverpleegkundige van de GGD een aanbod voor kinderen in een scheiding (KIES) verzorgd. Deze KIEStrainingen blijken in een grote behoefte te voorzien. Ook hier is soms sprake van een aanvullend aanbod vanuit het Maatschappelijk werk. In gesprekken met ouders en kinderen die veel hinder ondervinden van de gevolgen van de (v-)echtscheiding wordt gewerkt aan verbetering. Er wordt veel samen gewerkt met de leerplichtambtenaar en jeugdhulpverleners Cjg.
Jaarverslag 2015
6
Vrijwilligers bij maatschappelijk werk Laagdrempelige ondersteuning op maat door gespecialiseerde vrijwilligers in het psycho-sociale domein, waarbij tevens tegemoet gekomen wordt aan de uitgangspunten van gemeenten namelijk: Inzet van informele zorg waardoor de samenhang van burgers bevorderd wordt. Daar waar een klant van maatschappelijk werk geen beroep kan doen op de eigen sociale omgeving, kan een vrijwilliger ingezet worden voor de meest uiteenlopende vragen op psycho-sociaal en maatschappelijk gebied. Zo hielpen vrijwilligers bij inventarisatie van schulden, gaven zij praktische en materiële begeleiding, ondersteunden zij bij de opbouw en het versterken van sociale netwerken of boden een luisterend oor in geval van rouw, verlies en/of eenzaamheid. Belangrijk element bij de geboden steun is het zelfoplossend vermogen van de klant aanspreken en versterken. De maatschappelijk werkers bepalen of ondersteuning door een vrijwilliger bij de klant gewenst is. De vrijwilliger bezoekt de klant in de thuissituatie. Voordat vrijwilligers worden ingezet, volgen ze een voorbereidende cursus van vijf dagen. Professionele coördinatoren ondersteunen de vrijwilligers, er is een veilig kader waarbinnen gewerkt kan worden. De coördinatoren bewaken het hulpverleningsproces. Hierdoor wordt duidelijkheid, veiligheid en kwaliteit gewaarborgd. Een optimale ondersteuning voor alle partijen. In overzicht:
Gemeente Aalten Berkelland Bronckhorst Lochem Montferland Oost-Gelre Oude IJsselstreek Voorst Winterswijk Totaal
Jaarverslag 2015
Aantal klanten 4 34 5 0 15 6 19 3 15 101 7
Lopende koppelingen vanuit 2014 Nieuwe aanvragen 2015 Lopende koppelingen per 31-12-2015
Jaarverslag 2015
49 52 37
8
Thuisbegeleiding Thuisbegeleiding heeft ook in 2015 weer een moeilijk jaar achter de rug. De transitie Awbz richting Wmo/Jeugdwet heeft daarbij een belangrijke rol gespeeld. Het aantal toegekende beschikkingen en indicaties liep in 2015 terug. Daarnaast haakten er vanwege de hogere eigen bijdrage voor zorg een aantal klanten om financiële redenen af. Om thuisbegeleiding weer toekomstbestendig te maken, hebben we begin 2015 een herstructurering door moeten voeren en hebben we daadwerkelijk afscheid moeten nemen van een aantal thuisbegeleiders. Positief is dat thuisbegeleiding in alle elf gemeenten de gunning voor begeleiding en ondersteuning heeft ontvangen voor zowel de Wmo als de Jeugdwet. Keurmerk Sensire thuisbegeleiding heeft haar HKZ-certificaat en het keurmerk klantveiligheid behouden. Versterking van de eigen kracht door thuisbegeleiding Thuisbegeleiding is intensieve, tijdelijke en praktische hulpverlening aan huis. De thuisbegeleiding geeft tijdelijk steun, ondersteuning en begeleiding bij psychische, relationele of financiële problemen. Ook bij opvoedproblemen, huiselijk geweld en verslaving kan de thuisbegeleider ondersteunen. Door samen praktisch aan de slag te gaan, komt er weer rust en regelmaat terug in het leven. De nadruk ligt op samen aanpakken van de meest acute problemen met als doel het terugbrengen van stabiliteit in het gezinssysteem. De thuisbegeleider maakt samen met de klant en de eventuele betrokken gezinsleden een plan van aanpak. Daarna wordt samen met de thuisbegeleider naar oplossingen gezocht voor de dagelijks terugkerende problemen met als doel zelfstandig verder te kunnen. De eigen kracht wordt aangesproken en versterkt. Het gezinssysteem wordt geholpen een veilige omgeving te creëren waarin kinderen zich normaal kunnen ontwikkelen, zodat zij veel minder uit huis hoeven te worden geplaatst. Digitalisering In 2015 is het werken met een digitaal klantvolgsysteem afgerond. Alle thuisbegeleiders werken met een digitaal klantdossier bij de klant thuis. Jaarverslag 2015
9
Videobegeleiding De thuisbegeleiders die voor videobegeleiding voorheen de Vht-methodiek gebruikten, maken nu gebruik van de methodiek ‘beeldcoaching’. De thuisbegeleider maakt met behulp van de iPad beeldopnamen in het gezin. De Vht-methode gaat ervan uit dat de professional de opnames selecteert en daarna de (positieve) beeldfragmenten terugkoppelt. Bij de nieuwe methode worden de ouders direct betrokken bij het terugkoppelen van de beeldfragmenten. Ouders leren (of worden geholpen) om (positieve) eigenschappen van zichzelf te zien en de positieve eigenschappen en intenties van hun kinderen. Ouders bij wie de verhouding draagkracht - draaglast sterk uit balans is, kunnen veel baat hebben bij een combinatie thuisbegeleiding en videobegeleiding. Praktische gezinsondersteuning (Pgo) in Jeugdwet Praktische gezinsondersteuning is (veelal) kortdurend en veranderingsgericht. De ondersteuning richt zich in het bijzonder op versterking en ontwikkeling van het gezinssysteem. De focus ligt op aanpak van het probleem door te leren, te activeren, te begeleiden en te ondersteunen. Activiteiten die plaatsvinden zijn bijvoorbeeld: probleemverheldering door observatie, het aanbrengen van een dagstructuur, leren omgaan met persoonlijke hygiëne, het leren bereiden van gezonde maaltijden, het versterken van de opvoedcompetenties van ouders en het aanleren van een gezonde gezinscommunicatie. Praktische gezinsondersteuning is inzetbaar bij kinderen van alle leeftijden waarvan de ouders om welke reden dan ook problemen ervaren in de opvoeding. Door aanwezig te zijn op momenten van de ontstane problemen, ervaren de ouders rust en komt er ruimte voor oplossingen en inzicht in de situatie. Door op tijd in te springen, kunnen we proberen om de situatie niet te laten escaleren en grotere gevolgen voor het betreffende gezin en uiteindelijk ook voor de gemeenschap te voorkomen. Ouders worden serieus genomen zonder veroordeling. Dit versterkt hun eigen kracht. Het blijkt dat door snel en adequaat te reageren soms minder zorg uren nodig zijn dan in eerste instantie werd verwacht. Deze gezinsondersteuning kan met een beschikking (Care licht, Care middel) vanuit de Jeugdwet inzet worden.
Jaarverslag 2015
10
Productie-uren en aantal klanten in overzicht Hieronder een grafiek waarin u kunt zien hoe het aantal geleverde productie-uren in de afgelopen jaren gedaald is. De onderste (gele) lijn is de lijn van 2015. Deze tabel ziet u in ons jaarverslag voor het eerst. We hebben deze toegevoegd omdat het aantal klanten alleen een onvolledig beeld geeft van de daadwerkelijke situatie binnen de thuisbegeleiding.
Hierna volgen twee tabellen met klantaantallen van thuisbegeleiding in 2015 en 2014. Aangezien beide tabellen niet dezelfde gegevens bevatten en wij een zo volledig mogelijk beeld willen geven, ziet u ze beide. In 2015 heeft de overgang van de Awbz naar de Wmo plaatsgevonden en was de Pgb apart weergegeven. Het aantal klanten lijkt ten opzichte van 2014 niet heel veel gedaald; het is echter een wat vertekend beeld, omdat wanneer een klant bijvoorbeeld twee keer een beschikking heeft gehad, deze klant ook twee keer geteld is. Mede hierom hebben we de grafiek productie-uren toegevoegd.
Jaarverslag 2015
11
Aantal klanten thuisbegeleiding in 2015 Gemeente
Wmo
Jw
Overig
Totaal
Aalten
16
3
2
21
Berkelland
51
2
11
64
Bronckhorst
24
5
3
32
Doetinchem
30
0
7
37
Oost-Gelre
15
2
2
19
Lochem
12
7
13
32
Montferland
22
29
16
67
O.IJsselstreek
21
5
5
31
Voorst
1
0
0
1
Winterswijk
22
1
4
27
Zutphen
37
12
8
57
Totaal
251
66
71
388
Aantal klanten thuisbegeleiding in 2014 Gemeente
Awbz
Pgb
Bureau Jeugdzorg
Pgo, Wmo, Inkoop
Totaal
Aalten
22
0
0
5
27
Berkelland
44
0
2
13
59
Bronckhorst
21
1
0
0
22
Doetinchem
38
1
0
0
39
Oost-Gelre
25
0
0
6
31
Lochem
15
2
0
13
30
Montferland
22
0
0
34
56
O.IJsselstreek
15
0
0
12
27
1
0
1
2
4
Winterswijk
30
0
0
4
34
Zutphen
53
3
0
14
70
286
7
3
103
399
Voorst
Totaal
Jaarverslag 2015
12
