Sensire en Yunio
Jaarverslag 2015 jeugdgezondheidszorg, maatschappelijk werk, sociaal raadsliedenwerk en thuisbegeleiding
www.yunio.nl | 0900 98 64 www.sensire.nl | 0900 88 56
Voorwoord Met gepaste trots presenteer ik het gecombineerde jaarverslag van jeugdgezondheidszorg, maatschappelijk werk, sociaal raadsliedenwerk en thuisbegeleiding. Yunio en Sensire hebben het afgelopen jaar 160 professionals ingezet in 11 gemeenten en 160 gecoördineerde vrijwilligers. Deze vrijwilligers worden door ons geselecteerd, opgeleid en onder begeleiding van een coördinator ingezet op verschillende gebieden, variërend van Home-Start, Kindertaalcoach, maatschappelijk werk en schuldhulpverlening. We leveren daarmee naar onze mening een zinvolle bijdrage aan de doelen van de participatiesamenleving. Het jaar 2015 was het jaar van de transitie van nieuwe zorgtaken naar de gemeente. De veranderingen in de jeugdwet en de Wmo zijn ook voor Sensire en Yunio van betekenis. Voor het onderdeel thuisbegeleiding hebben deze veranderingen niet geleid tot een positieve impuls. Helaas is het aantal uren dat wij hebben mogen leveren aan gemeenten wederom gedaald en we hebben daarom afscheid moeten nemen van een aantal ervaren thuisbegeleiders. De waardering voor onze inzet is echter onverminderd groot. Praktische begeleiding van mensen om hun gezin en huishouden weer op de rails te krijgen, heeft een bewezen preventieve waarde. We blijven onverminderd streven naar een verhoogde inzet van onze thuisbegeleiders. Voor de jeugdgezondheidszorg betekenen de veranderingen in de jeugdwet dat de noodzaak om lokaal goed aan te sluiten bij de netwerken rondom gezinnen groter is dan voorgaande jaren. Als die samenwerking goed is, heeft de gemeente volgens de inspecteur gezondheid “Goud in handen”. Jeugdverpleegkundigen worden vaker dan voorheen ingezet in deze netwerken. Het aansluiten in de netwerken wordt in toenemende mate bij de jeugdverpleegkundigen neergelegd. Dit heeft te maken met onze visie die we ‘Bewogen bewegen’ noemen. We werken met minder management en beleggen meer taken in de teams. Ook hebben we zo meer jeugdartsen kunnen inzetten.
Jaarverslag 2015
1
Onze bijdrage aan de uitvoering van de Voor- en vroegschoolse educatie (VVE) is weer verbeterd zowel op beleids- als uitvoeringsniveau. Hoogtepunten van onze inzet in 2015 zijn de samenwerking met de GGD de warme overdracht naar de basisscholen - en de samenwerking met het Slingeland Ziekenhuis in een Neonatologie Nazorg Poli. We hebben van 1.824 ouders de mening kunnen peilen in een klantbehoefteonderzoek, waardoor we nog beter aan kunnen sluiten bij wensen van ouders. Voor onze maatschappelijk werkers betekenen de bewegingen in het sociale domein van dit jaar dat zij steeds vaker gewaardeerde leden worden van de sociale teams in gemeenten. Dankzij de vele scholingen in die teams is hun deskundigheid op het gebied van de Wmo toegenomen. Ook vanuit Sensire hebben we scholingen aangeboden, waaronder een in company training Vechtscheiding. In Oude IJsselstreek hebben we samen met de gemeente de digitale hulpverlening www.hulponlineoost.nl opgezet. We willen in 2016 verder bouwen aan de inzet en deskundigheid van onze medewerkers en daarmee de samenwerking met de gemeenten versterken. Wilma Heesen, manager preventieve en maatschappelijke diensten
Jaarverslag 2015
2
Inhoud Jeugdgezondheidszorg • • • • • • • • • • • • • • • •
Jeugdgezondheidszorg in de gemeente Alle kinderen in beeld en in zorg Jeugd in Beeld Enquête klantbehoefte Bereikbaarheid en adviesfunctie Prenatale zorg jeugdgezondheidszorg Neonatologie Nazorg Poli Gezonde leefstijl Videobegeleiding 0-6-jarigen Taalscreening en taalstimulering Voor- en vroegschoolse educatie (Vve) Overdracht van jgz naar basisonderwijs Integrale jeugdgezondheidszorg Overzicht huisbezoeken op indicatie Vrijwilligers: Home-Start en Kindertaalcoach Verwijzigingen vanuit jeugdgezondheidszorg
Maatschappelijk werk • • •
Ontwikkeling sociaal domein Digitale hulpverlening; Mijn Online Plan (MOP) en Hulp Online Oost Vrijwilligers
Sociaal Raadsliedenwerk •
Algemeen
Thuisbegeleiding • • • • • •
Keurmerk Versterking eigen kracht door thuisbegeleiding Digitalisering Videobegeleiding Praktische gezinsondersteuning (Pgo) in Jeugdwet Productie-uren en aantal klanten in overzicht
Jaarverslag 2015
3
Jeugdgezondheidszorg Jeugdgezondheidszorg in de gemeente Gedurende 2015 is de in 2014 ingezette lijn van werken in gemeenteteams verder doorgevoerd. Dit geeft de mogelijkheid aan teams om in te spelen op gemeentelijke ontwikkelingen en deel uit te maken van gemeentelijke netwerken. Ook kunnen zo korte lijnen gerealiseerd worden met de gemeentelijke toegang in het kader van de jeugdwet. De samenwerking met de sociale wijkteams verloopt goed. Wel is het terugleggen van een vraag, die bij het sociale wijkteam binnenkomt en opgelost kan worden door de jeugdgezondheidszorg, nog voor verbetering vatbaar. Voorbeelden van netwerken/samenwerken zijn: Zorgnetwerk CJG, gemeentelijk overleg VVE, structureel overleg met alle voorschoolse voorzieningen m.b.t. VVE, ketenzorg overgewicht/obesitas, Home-Start, Integrale Vroeghulp. Daarnaast wordt contact onderhouden met het medisch veld, bijvoorbeeld huisartsen, kinderfysiotherapeuten, verloskundigen, medisch specialisten. Alle kinderen in beeld en in zorg Het is de taak van de jeugdgezondheidszorg om alle kinderen in beeld en in zorg te hebben. Alle kinderen krijgen dan het in het basispakket afgesproken aanbod middels o.a. huisbezoek, consultatiebureau en spreekuur. Bijna alle ouders ontvangen de jeugdverpleegkundige thuis en bezoeken het consultatiebureau. Om de 100% zoveel mogelijk te benaderen, werken we met het protocol ‘Non-bereik’. Volgens dit protocol legt de jeugdverpleegkundige heel actief contact met de gezinnen die niet of niet meer bij ons komen. Zij probeert vooral het gezin weer in zorg te nemen of om afspraken te maken over welke zorg dit kind dan wel ontvangt (het kind komt bijvoorbeeld wel bij een kinderarts). Voor kinderen die bij geen enkele andere instantie in zorg zijn, sturen we bericht naar de huisarts met de melding dat het kind nergens in beeld is. Dat is gelukkig maar voor een enkel kind nodig.
Jaarverslag 2015
4
Bereik 2015 Gemeente
Zuigelingen
Peuters
Totaal
% Bereik
Nonbereik
% Nonbereik
Aalten
247
745
992
99,60
4
0,40
Berkelland
335
1.023
1.358
98,97
14
1,03
Bronckhorst
231
807
1.038
99,52
5
0,48
Doetinchem
526
1.675
2.201
99,59
9
0,41
Lochem
253
794
1.047
98,47
16
1,53
Montferland
286
831
1.117
99,37
7
0,63
Oost-Gelre
257
769
1.026
99,81
2
0,19
O.IJsselstreek
302
1.062
1.364
99,41
8
0,59
Winterswijk
204
740
944
99,15
8
0,85
Zutphen
402
1.222
1.624
99,01
16
0,99
3.043
9.668
12.711
99,30
89
0,70
Totaal
Totaal Non-bereik 2015 Gemeente
Geboren 2012
Geboren 2013
Geboren 2014
Geboren 2015
Aalten
2
2
0
0
4
Berkelland
8
4
2
0
14
Bronckhorst
2
3
0
0
5
Doetinchem
5
1
3
0
9
Lochem
5
6
4
1
16
Montferland
1
2
2
2
7
Oost-Gelre
0
1
1
0
2
O.IJsselstreek
5
2
1
0
8
Winterswijk
1
4
2
1
8
Zutphen
7
5
3
1
16
36
30
18
5
89
Totaal
Jaarverslag 2015
5
Redenen non-bereik In zorg bij een andere thuiszorginstelling Buitenland Ouders komen alleen voor vaccinaties, visus Frequent niet verschenen op cb Ouders maken geen gebruik van de jgz, geen vaccinaties In zorg bij huisarts, (medisch) dagverblijf, specialist, instelling Reizende ouders, schippers Verhuizing Ouders gaan naar een particulier antroposofisch bureau Kinderen zijn zoek; onderzoek bij de gemeente Totaal
Aantal 15 2 25 2 21 6 2 1 14 1 89
Jeugd in Beeld In opdracht van het ministerie van VWS ontwikkelt het Nederlands Centrum Jeugdgezondheid (NCJ) een landelijk systeem om geanonimiseerde gegevens uit het digitale dossier te halen en op een op geaggregeerd niveau in beeld te brengen: Jeugd in Beeld (JIB). Yunio jeugdgezondheidszorg doet bij JIB als koploper mee. In 2015 zijn de eerste rapportages beschikbaar gekomen. Inmiddels zijn we gestart met fase 2. In deze fase richten we ons op het vergelijken van gegevens met andere organisaties / gebieden in Nederland. Ook wordt het aantal onderwerpen uitgebreid. Lees meer op de website van het NCJ. Enquête klantbehoefte In 2015 is er een klantbehoefteonderzoek uitgevoerd: 1.824 ouders hebben een enquête ingevuld. Een korte weergave van de resultaten: Ouders willen het liefst contact hebben middels fysiek contact op het consultatiebureau of het spreekuur. Daarnaast willen zij contact via mail, telefoon en WhatsApp. 51.8% van de ouders geeft aan het liefst op de ochtend (inclusief zaterdag) te komen, 28,5% op de middag en 19% in de avond. Voor het spreekuur is de tijd tussen 09.00 -10.00 uur favoriet.
Jaarverslag 2015
6
De door ons uitgereikte folders tijdens het postnataal huisbezoek worden allemaal belangrijk gevonden! Een deel van de ouders wil deze digitaal ontvangen of informatie vinden via onze website. Het groeiboekje wil zelfs 90% van de ouders op papier blijven ontvangen. Verder geven ouders aan behoefte te hebben aan een app met betrouwbare informatie en aan een ouderportaal waar inzage in het dossier mogelijk is en informatie gevonden kan worden. Tot slot staat het zelf afspraken kunnen plannen hoog op het wensenlijstje van ouders. Sommige zaken hebben we al opgepakt: de jeugdverpleegkundige kan whatsappen met de ouder, bijv. over het verschuiven van de spreekuurtijd; aan andere wensen gaan we in 2016 werken. Bereikbaarheid en adviesfunctie Vragen en onzekerheden van ouders zijn er op alle momenten van de dag en niet alleen tijdens afgesproken contactmomenten. Gedurende 7 dagen per week van 07.00 tot 24.00 uur kunnen ouders vragen stellen via ons Medisch service center. In dit callcenter werken verpleegkundigen die kennis van de jeugdgezondheidszorg hebben. In 2015 zijn 4.412 vragen binnengekomen. De top vijf van de vragen is: 1. voedingsbehoefte per gewicht 0-6 maanden, 2. contact met de jeugdverpleegkundige, 3. medische jgz-vraag, 4. darmkrampen bij zuigelingen, 5. klant belt voor planningszaken consultatiebureau. Prenatale zorg jgz Sommige aanstaande ouders hebben vóór de geboorte van hun kind ondersteuning en advies nodig. Door deze ondersteuning vroegtijdig aan te bieden, heeft het kind een betere kans op een goede start en een veilig thuis, en kan problematiek in een latere fase worden verminderd of voorkomen. De jeugdverpleegkundige gaat op vraag van de verloskundig zorgverlener op huisbezoek. Om deze zorg te verbeteren, is in samenwerking met andere jgz-organisaties een gespreksprotocol ontwikkeld dat aansluit op het gespreksprotocol SPARK dat we na de geboorte bij alle eerstgeborenen hanteren: de pre-SPARK. Met behulp van deze dialooggerichte methode kan samen met de aanstaande ouders
Jaarverslag 2015
7
gekeken worden waar de ondersteuningsbehoefte ligt en kan de eigen kracht van de aanstaande ouders worden versterkt. Zo nodig schakelt de jeugdverpleegkundige hulpverlening in. Prenatale zorg 2015 Gemeente Aalten Berkelland Bronckhorst Doetinchem Lochem Montferland Oost-Gelre Oude IJsselstreek Winterswijk Zutphen Totaal
Aantal begeleidingen 5 5 3 5 3 5 1 7 9 13 56
Neonatologie Nazorg Poli Het Slingeland Ziekenhuis en Yunio Jeugdgezondheidszorg werken samen op de Neonatologie Nazorg Poli in het Slingeland Ziekenhuis te Doetinchem. Op de poli kunnen ouders van kinderen die problemen hadden rondom de geboorte terecht. Dit betreft kinderen die te vroeg geboren zijn, een te laag geboortegewicht hadden of baby’s met een bijzondere problematiek, bijvoorbeeld zuurstoftekort tijdens de geboorte. De zorg van de kinderarts en het consultatiebureau zijn samengevoegd. De kinderen worden afwisselend gezien door de kinderarts van het Slingeland Ziekenhuis en de jeugdarts van Yunio. Daarnaast is de jeugdverpleegkundige nauw betrokken bij de (na)zorg voor de kinderen. Zo krijgen de kinderen de medische zorg en kunnen tegelijkertijd terecht voor meten en wegen, advies over verzorging en opvoeding en vaccinaties. Het grootste voordeel van de samenwerking is dat ouders van kinderen die extra zorg nodig hebben, goed en eenduidig worden begeleid en geadviseerd door een team van deskundigen van zowel het Slingeland Ziekenhuis als Yunio.
Jaarverslag 2015
8
Gezonde leefstijl Op allerlei manieren wordt gezonde leefstijl bij ouders onder de aandacht gebracht en gestimuleerd. Van advies over de eerste babyhapjes tot het stimuleren van deelname aan peutergym. Daar waar mogelijk wordt aangesloten bij lokale initiatieven. Een voorbeeld is ‘Sportimpuls’ in Winterswijk. Kinderen in de leeftijd van 0-4 jaar mogen bij verschillende sportaanbieders 2 gratis proeflessen volgen. De folders hiervan liggen op het consultatiebureau en ouders worden er door de jeugdverpleegkundige op attent gemaakt en gestimuleerd om er gebruik van te maken. Een ander voorbeeld is onze medewerking aan het project ‘Achterhoek in beweging’: jeugdverpleegkundigen hebben een workshop gegeven aan pedagogische medewerkers van kinderdagverblijven over gezonde voeding en bewegen. Videobegeleiding 0-6-jarigen Videobegeleiding is een methodiek die tot doel heeft door middel van filmbeelden van het contactmoment met hun kind, ouders te ondersteunen bij hun vragen over de opvoeding. Het geeft ouders zicht op en inzicht in de geslaagde contactmomenten tussen hen en hun kind. De jeugdverpleegkundige laat ouders zien hoe ze het geslaagde contact kunnen benutten bij de aanpak van hun kind. Het zelfvertrouwen van ouders wordt hierdoor versterkt en problemen in de sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen worden voorkomen. Deze videobegeleiding is uitermate geschikt om de eigen kracht van ouders te versterken en helpt ouders om de opvoeding verder vorm te geven. Videobegeleiding 2015 Gemeente Aalten Berkelland Bronckhorst Doetinchem Lochem Montferland Oost-Gelre Oude IJsselstreek Winterswijk Zutphen Totaal Jaarverslag 2015
Aantal begeleidingen 12 3 7 11 18 9 5 18 7 11 101 9
Taalscreening en taalstimulering Een belangrijke basistaak is om de taalontwikkeling van kinderen te monitoren, taalstoornissen op te sporen, te adviseren en bij taalachterstanden zo nodig te verwijzen. Hierbij maken we gebruik van de handreiking ‘Uniforme signalering van taalachterstanden’, ontwikkeld door het Nederlands Centrum Jeugdgezondheidszorg (NCJ). De volgende activiteiten worden uitgevoerd in het kader van taalachterstand en stimulering: • omgevingsanalyse ter beoordeling van het taalaanbod in het Nederlands (ontwikkeld door RIVM). Door de omgevingsanalyse toe te passen, worden de kinderen die risico lopen op een taalachterstand door onvoldoende taalaanbod in het Nederlands, opgespoord. • Van Wiechen Ontwikkelingsonderzoek: op alle onderzoeksmomenten wordt de ontwikkeling van de spraak-taal / communicatie beoordeeld. • Van Wiechen Ontwikkelingsonderzoek gecombineerd met Handreiking Taal: deze screening wordt in het consult met 2 jaar uitgevoerd door de jeugdarts. De begeleiding thuis en de herscreening op de leeftijd van 2,5 jaar wordt uitgevoerd door de jeugdverpleegkundige. • Laaggeletterdheid: voor het signaleren van laaggeletterde ouders maken we gebruik van Taalkracht voor consultatiebureaus. • Meertaligheid: de medewerkers zijn alert op kinderen die meertalig opgevoed worden omdat dit achterstand in de Nederlandse taalontwikkeling kan geven. • Toeleiding naar VVE: doelgroepkinderen worden toegeleid naar VVE. • Verwijzing: wanneer er mogelijk sprake is van een lichamelijk en/of ontwikkelingsprobleem wordt verwezen voor diagnostiek en verdere behandeling. Denk hierbij aan KNO-arts, kinderarts, audiologisch centrum, logopedist, kinder- en jeugdpsychiatrie. Voor- en vroegschoolse educatie (Vve) Voor- en vroegschoolse educatie (Vve) is bestemd voor zeer jonge kinderen met een (taal)achterstand. Er zijn speciale programma’s waarin deze kinderen spelenderwijs hun taalachterstand kunnen inhalen, zodat ze een goede start kunnen maken op de basisschool. De jeugdverpleegkundige en de jeugdarts signaleren taalachterstand en leiden toe naar Vve. In ieder gemeenteteam is er een jeugdverpleegkundige die aanspreekpunt Vve is en de contacten onderhoudt met gemeente en Jaarverslag 2015
10
voorschoolse voorzieningen. Cijfers over Vve worden per gemeente op aanvraag aangeleverd. Naast de programma’s op de kindercentra zijn er nog andere taalstimuleringprogramma’s waar Yunio bij betrokken is. Voorbeelden zijn Kindertaalcoach (zie pagina 10), Boekenpret (themabijeenkomsten in samenwerking met de bibliotheek) en de Peutertaaldoos (een doos met informatie, spel- en taalmateriaal voor peuters, die thuis wordt uitgereikt). In Oude IJsselstreek vervult de cb-assistente de rol van intermediair ouderbetrokkenheid. Overdracht van jgz naar basisonderwijs In de gemeenten Oost-Gelre, Aalten en Winterswijk worden (zorg)kinderen overgedragen naar de basisschool. Het consultatiebureau maakt, samen met de voorschoolse voorzieningen en de ouders een inschatting van de start van het kind op de basisschool. Wanneer wordt ingeschat dat de start niet optimaal is, neemt het consultatiebureau contact op met de Intern begeleider van de basisschool om de zorg over te dragen. De overdracht wordt gedaan samen met de ouder(s) en de voorschoolse voorziening. Het doel is de basisschool en de ouders handvatten te bieden voor een zo succesvol mogelijke start voor het kind. In Zutphen gaat men starten met een pilot ‘Overdragen naar school door de JGZ’. Op dit moment zijn alle betrokken partijen op de hoogte gebracht en worden afspraken gemaakt met alle betrokken partijen. De basisscholen zijn blij met deze extra informatie; indien nodig kan er eerder begeleiding ingezet worden voor de betreffende kinderen en/of hun ouders. Integrale Jeugdgezondheidszorg Yunio en GGD NOG vormen een doorgaande lijn jeugdgezondheidszorg. Op de leeftijd van 4 jaar vindt overdracht van de dossiers plaats, waar nodig met een warme overdracht. De gemeenteteams hebben overleg met elkaar en weten elkaar ook, ten behoeve van specifieke casussen, tussendoor te vinden. In november 2015 hebben we een miniconferentie georganiseerd waarbij optimaliseren van de doorgaande lijn centraal stond. Op gemeenteteamniveau gaat dit verder praktisch uitgewerkt worden.
Jaarverslag 2015
11
Huisbezoeken op indicatie Gemeente Aalten Berkelland Bronckhorst Doetinchem Lochem Montferland Oost-Gelre Oude IJsselstreek Winterswijk Zutphen Totaal
Aantal 273 138 105 301 184 206 137 266 160 169 1.939
Vrijwilligers Kindertaalcoach (project Winterswijk) Vrijwilligers stimuleren taalontwikkeling van jonge niet-Nederlandstalige kinderen in de thuissituatie. Ook het afgelopen jaar heeft weer laten zien hoe waardevol en positief deze ondersteuning is, juist ook omdat niet alleen het jonge kind maar de hele familie baat heeft bij taalstimulering in de thuissituatie. De vrijwilliger kindertaalcoach wordt ingezet bij jonge kinderen in de leeftijd 1½ -6 jaar, die overwegend een andere moedertaal spreken dan het Nederlands, kinderen van wie de ouders geen of nauwelijks Nederlands praten of waarin de taalomgeving van het kind onvoldoende stimulerend is. Via intensieve taalbegeleiding in het Nederlands wordt hun taalontwikkeling gestimuleerd, evenals het proces van tweedetaalverwerving, zodat hun ontwikkelingskansen vergroot worden en hun kansen op een goede schoolloopbaan optimaal zijn Op een open, warme wijze worden kinderen in hun eigen vertrouwde omgeving de kans geboden de Nederlandse taal te ontdekken. De vrijwillige kindertaalcoach bezoekt wekelijks het gezin gemiddeld 1½ tot 3 uur om op praktische wijze samen met het kind, zijn ouders en eventuele Jaarverslag 2015
12
broertjes en zusjes, invulling te geven aan taalstimulering in het gezinsleven van alledag. Het voor-doen en samen-doen spelen een belangrijke rol. Er wordt nauw samen gewerkt met ander vve-projecten. De vrijwilligers worden geschoold en ondersteund door een professioneel coördinator. In 2015 zijn er met 22 kinderen activiteiten geweest. Overzicht koppelingen/taalondersteuning van de 22 kinderen: Koppelingen 2015 Aantal kinderen Lopende koppelingen vanuit voorgaand jaar 14 Kind gekoppeld vanuit wachtlijst voorgaand jaar 1 Nieuwe aanvragen in 2015 8 Aanvraag, niet tot koppeling gekomen 1 Aantal koppelingen 2015 7 Positief afgesloten koppelingen 7 Lopende koppelingen per 31-12-2015 14
Home-Start Achterhoek en Lochem Methodiek en uitgangspunten Home-Start staan als een huis! Niet voor niets is Home-Start vorig jaar uitgeroepen tot Best Practice door het European Platform for Investing in Children. Ook uit wetenschappelijk onderzoek is gebleken dat er sprake is van positief opvoedgedrag en verbeteringen in welzijn, opvoeden en kindgedrag op de lange termijn, daar waar ouders ondersteuning van een vrijwilliger van Home-Start hebben gehad. Door vraaggericht ondersteuning te bieden, tijd en aandacht te geven en vooral te benadrukken wat er goed gaat, helpen vrijwilligers ouders hun eigen kracht te hervinden. Dit gebeurt op een gelijkwaardige manier en met vertrouwen zoeken ouders en vrijwilligers samen naar oplossingen. Home-Start is niet meer weg te denken uit het sociale jeugddomein. Ervaren en getrainde vrijwilligers boden ook in 2015 ondersteuning, praktische hulp en vriendschap aan ouders met ten minste één kind onder zeven jaar.
Jaarverslag 2015
13
De ondersteuning heeft weer in veel gevallen preventief gewerkt, met andere woorden: gezorgd dat alledaagse problemen niet uitgegroeid zijn tot ernstige en langdurige problemen. Ook was er aandacht voor het versterken of opnieuw aanboren van de eigen sociale omgeving. Daar waar vragen waren op het gebied van efficiënt gebruik maken van beschikbare diensten, voorzieningen of regelingen, boden de vrijwilligers ook een helpende hand. Home-Start werkt met getrainde vrijwilligers die zelf ervaring hebben als ouder. Zij worden geworven, getraind en begeleid door (betaalde) HomeStart coördinatoren. Die zorgen er bovendien voor dat gezinnen en verwijzers de weg naar Home-Start kunnen vinden. In overzicht
Gemeente Aalten Berkelland Bronckhorst Doetinchem Lochem Montferland Oost-Gelre Oude IJsselstreek Winterswijk
Aantal gezinnen 10 25 9 32 13 17 14 20 24
Koppelingen 2015 Totaal aantal gezinnen waar ondersteuning is aangevraagd Lopende koppelingen vanuit 2014 Nieuwe aanvragen in 2015 Positieve koppelingen Niet gekoppeld i.v.m. wachtlijst: Oude IJsselstreek Lopende koppelingen per 31-12-2015
Aantal gezinnen
Jaarverslag 2015
164 64 100 143 1 79
14
Verwijzingen vanuit jeugdgezondheidszorg N.B.: Het kan voorkomen dat bij één kind meerdere verwijzingen zijn gesignaleerd. In de kolommen de percentages afgezet tegen het totaal aantal kinderen in zorg per gemeente.
Verwezen naar
Aalten
Berkelland Bronckhorst Doetinchem Lochem
Huisarts
5,24
8,25
9,25
2,32
8,02
Kinderarts
0,30
1,55
2,12
0,91
1,15
2,72
4,27
7,23
4,13
5,44
4,13
3,76
3,66
2,91
2,01
0,71
1,77
1,25
0,59
1,05
0,00
0,07
0,10
0,09
0,38
0,10
0,52
0,48
0,68
0,19
Diëtist
0,81
0,96
0,10
0,41
0,67
Audiologisch centrum
0,00
0,52
0,19
0,27
3,57
Anders
0,81
1,33
2,50
0,55
1,15
Totaal
14,82
11,97
26,88
12,86
23,63
Overige med. specialisten Kinderfysiotherapeut Logopedist Maatschappelijk werk MEE, Integrale Vroeghulp
Jaarverslag 2015
15
Vervolg Verwijzingen vanuit jeugdgezondheidszorg
Verwezen naar
Montferland Oost-Gelre
Oude IJsselstreek Winterswijk Zutphen
Huisarts
5,10
6,26
9,16
8,05
5,36
Kinderarts
1,61
0,00
1,69
1,27
1,72
4,30
3,90
3,74
3,07
7,14
5,91
3,02
6,01
4,45
1,85
1,16
0,58
1,98
0,85
1,66
0,36
0,39
0,29
0,11
0,06
0,98
0,29
0,44
0,64
0,31
Diëtist
0,36
0,10
1,10
1,80
0,25
Audiologisch centrum
0,54
0,00
0,51
0,42
0,43
Anders
1,34
1,17
1,61
0,74
1,66
Totaal
21,76
14,72
26,54
21,40
20,44
Overige med. specialisten Kinde fysiotherapeut Logopedist Maatschappelijk werk MEE, Integrale Vroeghulp
Jaarverslag 2015
16
Maatschappelijk werk Elke gemeente heeft andere keuzes gemaakt in de inrichting van het werk, maar vrijwel overal zijn maatschappelijk werkers nu onderdeel van sociale teams (wijkteams, gebiedsteams). Binnen deze teams zijn zij veelal verder geschoold en bijgeschoold op de kennis van de Wmo en de uitvoering ervan. In 2015 is duidelijk te zien dat de onderwerpen financiën, opvoeding en echtscheiding in de top drie van problemen staan in alle gemeenten. Doordat elke gemeente het sociale domein net iets anders inricht, zijn ook de keuzes bij de aanpak van de problemen anders. De gemeente Oude IJsselstreek is gestart met het werken met Mijn Online Plan (MOP) en Hulp Online Oost
www.mijnonlineplan.nl Dit is een Online Dossier; wie bij ons in begeleiding is, heeft via dit dossier regie en toegang over de eigen gegevens. Wij dagen de inwoner uit om zelf zijn voortgang bij te houden. Daarnaast bevat het online dossier veel handige informatie en trainingen waarmee de inwoner zelf aan de slag kan. Binnenkort is het voor de inwoner ook mogelijk om supporters en andere begeleiders uit te nodigen in het dossier. We merken dat het werken met dit dossier de eigen kracht, eigen regie en probleemeigenaarschap bevordert bij de hulpvrager.
Hulp Online Oost Dit biedt, zoals de naam al doet vermoeden, online hulpmiddelen. Met behulp van video’s, deelname aan online groepen, zelfhulptesten en online trainingen kunnen inwoners van Oude IJsselstreek zelf aan de slag. Naast online hulpverlening is er ook relevante informatie op de website te vinden over activiteiten en trainingen in de gemeente en persoonlijke verhalen van inwoners.
Jaarverslag 2015
17
Beide zijn middelen die we inzetten in het kader van het preventief en ‘blended werken’. Dit houdt in dat burgers allereerst zelf op onderwerp aan de slag kunnen met hunproblemen. Soms samen, onder begeleiding van de maatschappelijk werker, en soms zelf. Burgers kiezen hier zelf wat bij hen past en welke oplossing het best aansluit. Een aantal werkers buiten Oude IJsselstreek heeft ook al met MOP en Hulp Online Oost gewerkt. In 2015 konden burgers vanaf de maand juli in MOP werken; er zijn tot het einde van het jaar al 216 dossiers aangemaakt! Deze middelen zullen in 2016 verder doorontwikkeld worden zodat ze ook in de andere gemeentes inzetbaar zullen zijn. De top drie van problemen in Lochem in 2015: 1. Multiprobleemsituaties 2. Financiële problemen. 3. Relationele problemen; (v)echtscheidingen, kinderen in de knel. Het afgelopen jaar is een bijzonder jaar geweest omdat het amw-team volledig is opgegaan in het sociale wijkteam. In Lochem wordt dit team Gebiedsteam genoemd. Er is veel tijd besteed aan de vorming van deze teams en aan public relations om de nieuwe werkwijze onder de aandacht te brengen van de bevolking en onze samenwerkingspartners. In de praktijk merken we dagelijks de voordelen van deze integrale samenwerking. De Wmo- medewerker is onderdeel van het team en kan daardoor snel een verbinding maken tussen de hulpvraag en eventuele voorzieningen. Dit is efficiënt en prettig voor zowel de hulpvrager als de hulpverlener. Hetzelfde geldt voor de wijkverpleging, waar we nog meer dan voorheen mee afstemmen en zodoende een geïntegreerd hulp- en zorgaanbod kunnen bieden. De aard van de hulpvragen is vaak meervoudig en complex van aard. Dit vereist duidelijkheid over de casusregie. Er dient zorgvuldig met de hulpvrager onderzocht worden welke vragen er zijn, welke zorgaanbieders ingeschakeld moeten worden, welke vrijwilligers en wie de regie op zich neemt.
Jaarverslag 2015
18
De bevolking en samenwerkingspartners weten ons in de nieuwe setting goed te vinden gezien de constante stroom nieuwe aanmeldingen die wekelijks binnenkomt. Verreweg de meeste hulpvragen gaan over financiële problemen, het vinden van geschikte woonruimte, langer zelfstandig wonen, (v)echtscheidingen, kinderen in de knel, opvoedondersteuning, huiselijk geweld. Nieuw dit jaar is dat we de Thuisbegeleiding makkelijker kunnen inzetten voor de duur van drie maanden en dat CJG voor Kracht, zonder beschikking, vier weken begeleiding kan inzetten. De gezinscoaches in het basisonderwijs hebben een behoorlijke uitbreiding van uren gekregen, waardoor spreekuren gedraaid kunnen worden op een aantal basisscholen. Dit is voorbereid in 2015 en gaat daadwerkelijk starten in 2016. Door de vorming van de gebiedsteams is de inhoudelijke samenwerking met diverse partners veranderd. Zo zijn er hernieuwde afspraken gemaakt in de samenwerking met de wooncorporaties. Ook de samenwerking met het Vangnet is aan verandering onderhevig. Door deze verandering is een onderzoek en/of herijking nodig. Dit zal in 2016 plaatsvinden. Vrijwilligers bij maatschappelijk werk Laagdrempelige ondersteuning op maat door gespecialiseerde vrijwilligers in het psycho-sociale domein, waarbij tevens tegemoet gekomen wordt aan de uitgangspunten van gemeenten namelijk: Inzet van informele zorg waardoor de samenhang van burgers bevorderd wordt. Daar waar een klant van maatschappelijk werk geen beroep kan doen op de eigen sociale omgeving, kan een vrijwilliger ingezet worden voor de meest uiteenlopende vragen op psycho-sociaal en maatschappelijk gebied. Zo hielpen vrijwilligers bij inventarisatie van schulden, gaven zij praktische en materiële begeleiding, ondersteunden zij bij de opbouw en het versterken van sociale netwerken of boden een luisterend oor in geval van rouw, verlies en/of eenzaamheid. Belangrijk element bij de geboden steun is het zelfoplossend vermogen van de klant aanspreken en versterken.
Jaarverslag 2015
19
De maatschappelijk werkers bepalen of ondersteuning door een vrijwilliger bij de klant gewenst is. De vrijwilliger bezoekt de klant in de thuissituatie. Voordat vrijwilligers worden ingezet, volgen ze een voorbereidende cursus van vijf dagen. Professionele coördinatoren ondersteunen de vrijwilligers, er is een veilig kader waarbinnen gewerkt kan worden. De coördinatoren bewaken het hulpverleningsproces. Hierdoor wordt duidelijkheid, veiligheid en kwaliteit gewaarborgd. Een optimale ondersteuning voor alle partijen. In overzicht:
Gemeente Aalten Berkelland Bronckhorst Lochem Montferland Oost-Gelre Oude IJsselstreek Voorst Winterswijk Totaal Lopende koppelingen vanuit 2014 Nieuwe aanvragen 2015 Lopende koppelingen per 31-12-2015
Jaarverslag 2015
Aantal klanten 4 34 5 0 15 6 19 3 15 101 49 52 37
20
Sociaal raadsliedenwerk De top drie van problemen bij het sociaal raadsliedenwerk (srw) in 2015: 1. Schulden; beslagen op toeslagen, inkomen en inboedel. 2. Problemen met de belastingdienst: toeslagen, persoonlijke betalingsregelingen, inkomstenbelasting, kwijtscheldingen. 3. Problemen op het gebied van personen- en familierecht: rechten en plichten. In 2015 is er een aantal opvallende trends waarneembaar geweest bij de klanten die het sociaal raadsliedenwerk nodig hadden. Het gaat vrijwel altijd om complexe zaken. Mensen lopen ondanks beschikbaarheid van informatie op internet vast en raken de weg kwijt in alle regelingen en mogelijkheden. Doordat ze eerst zelf lang tijd zoeken, komen ze bij het srw wanneer de problematiek acuut is. Daarnaast is het opvallend dat er meer gecombineerde problemen zijn doordat mensen in loondienst zijn en daarnaast ook zzp’er. Dit vereist meer kennis van rechtsvormen VOF en BV in relatie tot schulden, en kennis van arbeidsrecht aangaande vaststellingsovereenkomsten. Verder zijn er meer adviesgesprekken met burgers gevoerd die een afwijzende beschikking WSNP hebben gekregen. De participatiewet en de daarmee gepaard gaande prestatieplicht en sterke handhaving door gemeenten betekent dat mensen soms zeer moeizaam toegang krijgen. De vele herkeuringen van Wajongers door het UWV hebben veel vragen opgeleverd van klanten. Door de leden van het sociaal team worden veel consulten gevraagd. Vormen waarin het meeste contact is met klanten zijn: direct, e-mail en WhatsApp.
Jaarverslag 2015
21
Thuisbegeleiding Thuisbegeleiding heeft ook in 2015 weer een moeilijk jaar achter de rug. De transitie Awbz richting Wmo/Jeugdwet heeft daarbij een belangrijke rol gespeeld. Het aantal toegekende beschikkingen en indicaties liep in 2015 terug. Daarnaast haakten er vanwege de hogere eigen bijdrage voor zorg een aantal klanten om financiële redenen af. Om thuisbegeleiding weer toekomstbestendig te maken, hebben we begin 2015 een herstructurering door moeten voeren en hebben we daadwerkelijk afscheid moeten nemen van een aantal thuisbegeleiders. Positief is dat thuisbegeleiding in alle elf gemeenten de gunning voor begeleiding en ondersteuning heeft ontvangen voor zowel de Wmo als de Jeugdwet. Keurmerk Sensire thuisbegeleiding heeft haar HKZ-certificaat en het keurmerk klantveiligheid behouden. Versterking van de eigen kracht door thuisbegeleiding Thuisbegeleiding is intensieve, tijdelijke en praktische hulpverlening aan huis. De thuisbegeleiding geeft tijdelijk steun, ondersteuning en begeleiding bij psychische, relationele of financiële problemen. Ook bij opvoedproblemen, huiselijk geweld en verslaving kan de thuisbegeleider ondersteunen. Door samen praktisch aan de slag te gaan, komt er weer rust en regelmaat terug in het leven. De nadruk ligt op samen aanpakken van de meest acute problemen met als doel het terugbrengen van stabiliteit in het gezinssysteem. De thuisbegeleider maakt samen met de klant en de eventuele betrokken gezinsleden een plan van aanpak. Daarna wordt samen met de thuisbegeleider naar oplossingen gezocht voor de dagelijks terugkerende problemen met als doel zelfstandig verder te kunnen. De eigen kracht wordt aangesproken en versterkt. Het gezinssysteem wordt geholpen een veilige omgeving te creëren waarin kinderen zich normaal kunnen ontwikkelen, zodat zij veel minder uit huis hoeven te worden geplaatst. Digitalisering In 2015 is het werken met een digitaal klantvolgsysteem afgerond. Alle thuisbegeleiders werken met een digitaal klantdossier bij de klant thuis. Jaarverslag 2015
22
Videobegeleiding De thuisbegeleiders die voor videobegeleiding voorheen de Vht-methodiek gebruikten, maken nu gebruik van de methodiek ‘beeldcoaching’. De thuisbegeleider maakt met behulp van de iPad beeldopnamen in het gezin. De Vht-methode gaat ervan uit dat de professional de opnames selecteert en daarna de (positieve) beeldfragmenten terugkoppelt. Bij de nieuwe methode worden de ouders direct betrokken bij het terugkoppelen van de beeldfragmenten. Ouders leren (of worden geholpen) om (positieve) eigenschappen van zichzelf te zien en de positieve eigenschappen en intenties van hun kinderen. Ouders bij wie de verhouding draagkracht - draaglast sterk uit balans is, kunnen veel baat hebben bij een combinatie thuisbegeleiding en videobegeleiding. Praktische gezinsondersteuning (Pgo) in Jeugdwet Praktische gezinsondersteuning is (veelal) kortdurend en veranderingsgericht. De ondersteuning richt zich in het bijzonder op versterking en ontwikkeling van het gezinssysteem. De focus ligt op aanpak van het probleem door te leren, te activeren, te begeleiden en te ondersteunen. Activiteiten die plaatsvinden zijn bijvoorbeeld: probleemverheldering door observatie, het aanbrengen van een dagstructuur, leren omgaan met persoonlijke hygiëne, het leren bereiden van gezonde maaltijden, het versterken van de opvoedcompetenties van ouders en het aanleren van een gezonde gezinscommunicatie. Praktische gezinsondersteuning is inzetbaar bij kinderen van alle leeftijden waarvan de ouders om welke reden dan ook problemen ervaren in de opvoeding. Door aanwezig te zijn op momenten van de ontstane problemen, ervaren de ouders rust en komt er ruimte voor oplossingen en inzicht in de situatie. Door op tijd in te springen, kunnen we proberen om de situatie niet te laten escaleren en grotere gevolgen voor het betreffende gezin en uiteindelijk ook voor de gemeenschap te voorkomen. Ouders worden serieus genomen zonder veroordeling. Dit versterkt hun eigen kracht. Het blijkt dat door snel en adequaat te reageren soms minder zorg uren nodig zijn dan in eerste instantie werd verwacht. Deze gezinsondersteuning kan met een beschikking (Care licht, Care middel) vanuit de Jeugdwet inzet worden. Jaarverslag 2015
23
Productie-uren en aantal klanten in overzicht Hieronder een grafiek waarin u kunt zien hoe het aantal geleverde productie-uren in de afgelopen jaren gedaald is. De onderste gele lijn is de lijn van 2015. Deze tabel ziet u in ons jaarverslag voor het eerst. We hebben deze toegevoegd omdat het aantal klanten alleen een onvolledig beeld geeft van de daadwerkelijke situatie binnen de thuisbegeleiding.
Hierna volgen twee tabellen met klantaantallen van thuisbegeleiding in 2015 en 2014. Aangezien beide tabellen niet dezelfde gegevens bevatten en wij een zo volledig mogelijk beeld willen geven, ziet u ze beide. In 2015 heeft de overgang van de Awbz naar de Wmo plaatsgevonden en was de Pgb apart weergegeven. Het aantal klanten lijkt ten opzichte van 2014 niet heel veel gedaald; het is echter een wat vertekend beeld, omdat wanneer een klant bijvoorbeeld twee keer een beschikking heeft gehad, deze klant ook twee keer geteld is. Mede hierom hebben we de grafiek productie-uren toegevoegd.
Jaarverslag 2015
24
Aantal klanten thuisbegeleiding in 2015 Gemeente
Wmo
Jw
Overig
Totaal
Aalten
16
3
2
21
Berkelland
51
2
11
64
Bronckhorst
24
5
3
32
Doetinchem
30
0
7
37
Oost-Gelre
15
2
2
19
Lochem
12
7
13
32
Montferland
22
29
16
67
O.IJsselstreek
21
5
5
31
Voorst
1
0
0
1
Winterswijk
22
1
4
27
Zutphen
37
12
8
57
Totaal
251
66
71
388
Bureau Jeugdzorg
Pgo, Wmo, Inkoop
Aantal klanten thuisbegeleiding in 2014 Gemeente
Awbz
Pgb
Totaal
Aalten
22
0
0
5
27
Berkelland
44
0
2
13
59
Bronckhorst
21
1
0
0
22
Doetinchem
38
1
0
0
39
Oost-Gelre
25
0
0
6
31
Lochem
15
2
0
13
30
Montferland
22
0
0
34
56
O.IJsselstreek
15
0
0
12
27
Voorst
1
0
1
2
4
Winterswijk
30
0
0
4
34
Zutphen
53
3
0
14
70
286
7
3
103
399
Totaal Jaarverslag 2015
25
Jaarverslag 2015
26
