Jaarverslag Ruilwinkel Helmond 2013 “ Verbinden”
Inhoudsopgave 1. Voorwoord: Verbinden
1
2. Humanitas verbindt mensen: • Leden • Vrijwilligers • Stagiaires • Doelgroepbijeenkomsten • a. Werkgroep Allochtone vrouwen • b. Youngshop • c. Jongemoedersgroep
5 5 5 7 7 7 8 8
3. Wederkerigheid • Samenwerking Supersociaal
15
4. Armoede: preventie en betrijding
18
5. Resultaten 2013 en vooruitblik 2014
25
1. Voorwoord Verbinden: Een Ruilwinkel met een huiselijke uitstraling is een houvast gebleken voor veel leden van de Ruilwinkel. Een vaste plek waar je andere mensen ontmoet, soms zijn het mensen die je al lang kent, vaak zijn het “lotgenoten” en dat betekent dat je elkaar zonder veel woorden al begrijpt. Naast de dagelijkse mogelijkheden om goederen en diensten te ruilen, voel je je op je op je gemak tijdens een van de wekelijkse doelgroepgerichte activiteiten. Dat kan zijn tijdens de wekelijkse praatgroep,waar leden met een allochtone achtergrond elkaar ontmoeten, en gestimuleerd worden om Nederlands te verbeteren, diensten te ruilen en actuele thema’s bespreken. Daarnaast wordt je geholpen indien er problemen zijn. Naast Home-Start en Door-start, twee ander projecten van Humanitas Helmond, werkt vooral BJBrabant mee aan hulp achter de voordeur van deze vrouwen. Problemen kunnen zowel een opvoedkundig, relationeel als een financieel karakter hebben. Dan is er ook “ de Youngshop”, jonge meiden kunnen iedere woensdagmiddag, na de reguliere openingstijden, bij elkaar komen. Ze kunnen kleding, schoenen, tassen en sieraden ruilen, maar ook wordt er veel aandacht besteed aan creatieve activiteiten, schilderen, kleding pimpen, haar- en nagelverzorging. Dat vooral jonge alleenstaande moeders behoefte aan contact hebben, graag andere jonge moeders ontmoeten om samen te praten en ervaringen uit te wisselen, werd steeds duidelijker. Vandaar dat er medio 2013 een try-out gestart is voor jonge alleenstaande moeders, zij komen met hun jonge kinderen twee keer per maand bijeen. Er worden kledingstukken en kinderbenodigdheden geruild. Denk aan kinderzitjes, speeldekens, speelgoed en dergelijke. Maar er worden ook vriendschappen gesloten………..
blijven werkzaam in de Ruilwinkel, ze verkrijgen meer inzicht in de problematiek van mensen met armoede en ,eer inzicht op de signalen. Als nieuwe leden zich willen inschrijven, kunnen ze gerichter ingaan en polsen of er nog meer hulp nodig is. Zo krijgen de vrijwilligers meer binding met de nieuwe leden en kunnen hen ondersteunen. De Ruilwinkel kreeg zomer 2013 een nieuwe facelift, er werden nieuwe kledingrekken gekocht en geïnstalleerd door de vrijwilligers.
Zo blijft de Ruilwinkel continue anticiperen op ontwikkelingen. De groep alleenstaanden en bijstandsmoeders met kinderen zijn extra kwetsbaar. Deze moeders en ook andere leden actuele informatie geven over voorzieningen en regelingen is een van de taken die de Ruilwinkel uitvoert tijdens de openingsuren en/of spreekuren. Een uitgebreid aanbod van diensten, zorgt ervoor dat voor alle leden afspraken kunnen worden geregeld. Fietsen repareren, kleding vermaken zijn enkele dagelijks diensten, maar vragen over Leergeld, Formulierenbrigade, kunnen altijd gesteld worden. Op donderdag kunnen mensen met financiële vragen de hele dag terecht en iedere woensdagmiddag is er een vrouw namens de Formulierenbrigade, zij geeft advies en praktische hulp aan leden en bezoekers. “De Vonk “ organiseert cursussen voor maatjes, in de ruimte van de Ruilwinkel werden deze lessen gegeven. Omdat we graag meer begrip en belangstelling krijgen voor het helpen van mensen met armoede, zijn we hier mee aan de slag gegaan. De eerste keer zijn er al 6 vrijwilligers van de Ruilwinkel die de cursus volgden. Deze vrijwilligers
1
2
3
2. Humanitas verbindt mensen Iedere dag komen er nieuwe bezoekers naar de Ruilwinkel, soms spontaan , maar vaak komen ze met vrienden, familieleden of bekenden mee. Daarnaast komen er steeds meer mensen die door andere instanties worden verwezen. Alle leden krijgen algemene informatie en worden uitgenodigd zich bij een groep aan te sluiten indien dit passend is bij hun situatie. Door deel te nemen aan een van de groepen, krijgen de leden sneller contact met anderen. Indien er groepsgewijs thema’s worden besproken, kunnen ze advies krijgen hoe ze een probleem kunnen aanpakken en indien nodig, worden ze geholpen. Nieuwe leden 2013: Ledenaantal eind 2012: 1995. Ledenaantal per 1-1-2014 2259. Nieuw ingeschreven leden in 2013: 263 nieuwe leden. Van de 263 nieuwe leden: 117 allochtone leden ( incl. kinderen van allochtone ouders, geboren in Nederland) Marokko 28 Afghanistan 7 Somalië 20 Polen 6 Sierra Leone 10 Turkije 7 Een tot twee nieuwe leden uit de volgende landen: Thailand, Guinee, Suriname , Indonesië, Vietnam, Hongarije, Roemenië, Togo, Armenië, Irak, Iran, Kenia, Pakistan, Algerije, Aruba, Bosnië, Italië, Duitsland, Ivoorkust, Dominicaanse Republiek. Hieronder een overzicht van de diverse leeftijdsgroepen van de nieuwe leden: Geboortedata nieuwe leden: ( van de 263 nieuwe leden zijn er 193 bekend) 1930-1940 5 1940-1950 18 1950-1960 35 1960-1970 39 1970-1980 46 1980-1990 42 1990-2000 24 2000-2005 22 Youngshop Vrijwilligers: Zo ben je een nieuw lid van de Ruilwinkel, zo kan het zijn dat een nieuw lid, een maand als aspirant meedraait en hierna als vrijwilliger wordt ingepland. Uitgangspunt is, welke meerwaarde biedt dit lid de Ruilwinkel, maar zeker zo belangrijk is, welke meerwaarde heeft het werken in de Ruilwinkel voor dit lid? Meerwaarde voor nieuwe vrijwilliger van de Ruilwinkel kan zijn: a. Werken aan het verbeteren van de Nederlands taal, zowel schrijven als spreken. b. Meer structuur krijgen in het dagelijks leven. c. Punten verdienen, zodat je voor jezelf of je gezin meer “inkomen” krijgt. d. Sociale contacten vergroten, na ziekte, werkloosheid, scheiding, verlies partner
5
of vlucht uit moederland etc. e. Ervaring opdoen, met als doel een gemotiveerde studie- of werkkeuze voor de toekomst. Aantal vrijwilligers: De Ruilwinkel had in 2013 50 vrijwilligers, waarvan 40 ingezet op de werkvloer. Nieuwe vrijwilligers: 20: 3 vrijwilligers voor fietsenwerkplaats, 3 vrijwilligers voor technische werkplaats, 2 vrijwilligers voor Youngshop, 2 vrijwilligers voor naaiatelier,7 vrijwilligers voor balie, 2 vrijwilligers voor keuken,1 vrijwilliger voor jongemoedergroep. 5 Vrijwilligers die taalverbetering als primair doel hebben, werken aan een netwerk als 2e doelstelling. 3 vrijwilligers, werden de tweede helft van 2013 ingewerkt als Floormanager Ruilwinkel. Zij worden bepaalde dagdelen extra ingezet op de werkvloer. Scholing volgt begin 2014. 20 vaste vrijwilligers ( werken al 3-7 jaar): 3 vrijwilligers voor boekingen bonnen, 10 vrijwilligers voor balie werkzaamheden, 2 vrijwilligers voor allochtone werkgroep, 2 vrijwilligers voor werkplaats, 2 vrijwilligers voor keuken en huishoudelijke taken. Uitgeschreven vrijwilligers: 13 a.In verband met het krijgen van betaald werk b.Mantelzorgtaken c.Aanvaarden van ander vrijwilligerswerk d.Uitgeschreven, onvoldoende affiniteit e.Door zwangerschap en bevalling f. Door ziekte/ overleden
4 1 1 2 3 2
Terugkerende activiteiten voor de vrijwilligers: Veel vrijwilligers zijn alleenstaand. Ze hebben behoefte aan contact. Daar de vrijwilligers op vaste dagdelen zijn ingepland zien sommige elkaar niet zo vaak. Daarom hebben we iedere 2 maanden een etentje in de Ruilwinkel, leden en vrijwilligers zetten zich in om te koken voor deze gelegenheid. Op 11 januari hadden we een en Jeu de boules avond, op 6 december kwam Sinterklaas met zijn Pieten op bezoek en ook bezochten we met een groep vrijwilligers het Edah Museum. In de week van de vrijwilliger werd er een foto gemaakt van een fietsenmaker in actie inde Ruilwinkel. Scholing en begeleiding vrijwilligers: • Dagelijkse begeleiding op de werkvloer door coördinatoren • Inwerken door coördinatoren en taakgericht door vaste medewerker Ruilwinkel • Verbeteren Nederlandse taal, praktijkgericht als baliemedewerker, ondersteund door vaste vrijwilliger
6
• Veel vaste vrijwilligers en de vrijwilligers/leden door Super Sociaal verwezen, behoeven extra begeleiding op maat i.v.m. hun achtergrond. Dit vergt veel tijd en aandacht. • Budgetbeheer: 2 bijeenkomsten voor vrijwilligers en leden • De Vonk: 6 vrijwilligers volgen maatjesproject: “Er zijn voor jou” • In voorbereiding: scholingsplan met thematische workshops • In voorbereiding: scholingsplan Floormanagers Ruilwinkel Stagiaires: 1. Praktijkschool: voor het eerst, een leerling van de Praktijkschool: jan- juli 2013 2. ROC- Maatschappelijk Werk: 1 persoon, afgestudeerd begin 2013. ROC- Maatschappelijk Werk: 1 persoon, 1 e jaar, 1 dag per week 3. ROC- Cultureel Werk: 1e jaar: 2-3 dagen, alg. stage en Youngshop 4. AKA-stage: 2 personen, opleiding afgerond bij de Ruilwinkel 5. Taalstage: 5 personen, korte of langere tijd ingezet in de Ruilwinkel. 6. Maatschappelijke stages: leerlingen van de Kajuit en het Vakcollege Doelgroepbijeenkomsten: a.Werkgroep Allochtone vrouwen. Totaal bereik: 40 vrouwen. Herkomst vrouwen: Marokko 12, Somalië 8, Turkije 2, Sierra Leone 2, Irak 2, Hongarije 1, Vietnam 3, Afghanistan 2, Nigeria 1, Aruba 1, Uganda 1, diversen Aantal bijeenkomsten: iedere woensdagochtend uitgezonderd vakantie 40 keer Gemiddelde bezetting: 12 vrouwen. Themagerichte activiteiten en informatie, actieve inzet om Nederlandse taal te verbeteren middels vraag- en spelvormen. Samenwerking met BJBrabant vanaf 2011: BJBrabant: “De Ruilwinkel Humanitas Helmond is een belangrijke plek, als het gaat om ‘verbindingen maken’. Laagdrempeligheid en nabijheid waren van belang bij de instroom. De Ruilwinkel werkt drempelverlagend. De Ruilwinkel, en dan de zelfhulpgroepen in het bijzonder, speelt een belangrijke rol bij het vergroten van sociale netwerk. Verschillende vrouwen komen door hun deelname uit hun isolement. Vaardigheden (sociale, taal-) groeien. Op afroep is er de mogelijkheid om gebruik te maken van de diensten van de beroepskracht van het Project Gezinscoaches. De coördinator van de Ruilwinkel speelt een belangrijke rol bij het maken van verbindingen. Maandelijks bezoekt de beroepskracht van het Project Gezinscoaches ook de zelfhulpgroep om ook zelf de verbindingen met de doelgroep te bewaken. De 1e zelfhulpgroep werd begeleid door vrijwilligers en een stagiaire van de Ruilwinkel Humanitas Helmond en werd op afstand begeleid en ondersteund door de coördinator van de Ruilwinkel en de beroepskracht van het Project Gezinscoaches. Eén van de vrijwilligers is inmiddels ook actief als gezinscoach voor het Project Gezins-
7
coaches. Eind 2012 was er niet langer sprake van een ‘zelfhulpgroep’ in wording, maar kon er gesproken worden van een ‘zelfhulpgroep’. Van enige betrokkenheid/ondersteuning op afroep vanuit zowel de Ruilwinkel als het Project Gezinscoaches was evenals in het 1e kwartaal nog sprake, maar de groep kan zelfstandig functioneren. (Inmiddels is er een 2e zelfhulpgroep van start gegaan: jongemoedergroep) Bij het tot stand komen van contact tussen een moeder en het Project Gezinscoaches speelt de Ruilwinkel als vindplaats een belangrijke rol. Een out-reachende rol vanuit de beroepskracht van het Project Gezinscoaches blijft van belang, evenals de verbindende kwaliteiten van zowel de coördinator van de Ruilwinkel als die van de vrijwilliger van de Ruilwinkel, die tevens werkzaam is als gezinscoach. Alle drie vervullen ze een brugfunctie.” 11 personen werden n.a.v. een vraag thuis bezocht en geholpen. 8 personen: Verwijzingen/contacten vanuit Ruilwinkel (het gaat hier om hele korte contacten): 1 (invullen formulieren), 1 (overzicht/contact met instellingen – melding gedaan in Zorg voor Jeugd n.a.v. dit contact), 1 (invullen formulieren, verwijzing naar de Kledingbank), 1 (invullen formulieren, begrijpen van brieven), 1 (vermoeden van mishandeling, verwezen naar AMK, hulpverlening reeds actief), 1 (plotseling wegvallen van een naaste), 1 (schoolboeken, tegemoetkoming in de studiekosten), 1 (onderhoud woning) Bijzondere activiteiten: In het kader van Artimond expositie MERKLAPPEN: We hebben deelgenomen aan een project van Artimond. Drie allochtone leden (uit Somalië, Turkije en Vietnam) uit de praatgroep hebben een ontwerp van kunstenaars uit Helmond uitgewerkt, deze merklappen werden later tentoongesteld. De vrouwen vonden het heel erg leuk, ze hebben er hard aan gewerkt. Op de opening zagen ze ook de andere werkstukken en kwamen ze in contact met een andere groep inwoners van Helmond. Hun werk werd erg gewaardeerd, zowel op film als foto werd het proces vastgelegd en werd tijdens de expositieperiode vertoond. b.Youngshop: Totaal bereik: 35 jongeren Per bijeenkomst gemiddeld 9 jongeren. Kinderen zijn bijna allemaal in Nederland geboren, behalve kinderen van vluchtelingen. Herkomst: kinderen van Marokkaanse, Turkse, Somalische en Nederlandse ouders. Samen met andere meiden wordt kleding geruild, maar er zijn ook tassen, schoenen of sieraden. Er wordt gestart met een leuke creatieve activiteit: kleding pimpen, sieraden of kaarten maken, of zelf aan een modeshow meedoen binnen de Ruilwinkel. De Youngshop is een wekelijks terugkerende activiteit voor jonge meiden vanaf 10 jaar: iedere woensdagmiddag van 16.00-17.00 uur.
8
Creatieve activiteiten die werden uitgevoerd: Een eigen beurs maken van wegwerpartikelen;Boekenlegger voor Vaderdag; Eierkoeken versieren; T-shirts pimpen; Fotolijstje met sieraden beplakken; Modeshow: zelf kleding uitzoeken en showen. Bovenstaande creatieve activiteiten werden regelmatig afgewisseld met spelletjes zoals: verboden woord, standbeeld, pictionary. De stagiaire Cultureel Werk en 2 jonge vrijwilligers begeleiden de Youngshop. Een vrijwilligster begeleidt het creatieve gedeelte , de andere heeft als specialiteit het geven van kledingadvies en haar- en nagelverzorging. c.Jongemoedergroep: Bereik 2013: 25 jonge moeders. Herkomst: Afghanistan 3, Sierra Leone 5, Somalië 4, Nederland 5, Marokko 1, Polen 4, Vietnam 1 en Hongarije 1 vrouw. Per bijeenkomst zijn er gemiddeld 7 moeders en 4 á 5 kinderen. Het is een Praatgroep voor jonge alleenstaande moeders met kleine kinderen. We zijn in juni gestart met een try-out, nadat we vaak jonge alleenstaande moeders in onze Ruilwinkel hadden inschreven. Zij kregen dan niet zoveel aansluiting bij de andere leden. Het betreft dus vooral alleenstaande moeders en enkele kwetsbare jonge moeders met behoefte aan contact. We zijn gestart buiten de openingstijden van de Ruilwinkel, namelijk op vrijdagochtend. Er is dan meer tijd en rust om met elkaar te spreken en ervaringen uit te wisselen. We planden 2 x per maand van 10.00-12.00u Een paar vrijwilligster, die zelf tot de doelgroep behoren, hebben het plan mee uitgewerkt en zijn iedere bijeenkomst aanwezig. Zo is er weer een nieuwe zelfhulpgroep ontstaan waarbij contact en onderlinge ruil het belangrijkste zijn. Ook de medewerkster van BJBrabant kwam regelmatig naar de groep. Zij zegt het volgende: “Opvallend is het aantal alleenstaande ouders, wat in beeld is geweest. Zij waren niet alleen in sociaal opzicht meer kwetsbaar, maar ook op financieel gebied. Door wijzigingen in de wet- en regelgeving kwamen de eerste levensbehoeften bij deze gezinnen extra onder druk te staan. Duidelijk werd ook dat het bevorderen van zelfredzaamheid enerzijds moeilijk is als anderzijds aan primaire behoeften niet voldaan kan worden. Vanuit eigen kracht en zelfregie beslissingen nemen, plannen maken en uitvoeren was lastig voor deze gezinnen”. Werkbezoeken: Als Ruilwinkel Humanitas Helmond, worden we veelvuldig gevraagd voor een werkbezoek. Afhankelijk van het doel en de meerwaarde voor de bezoekers en de Ruilwinkel, worden de bezoeken gepland.
10
De aanvragen komen van organisaties uit Helmond en omgeving maar ook van andere steden die zich m.n. bezig houden met armoedeproblematiek dan wel het LETS Ruilsysteem. Vraag van ANBO- Helmond: “Zoals afgesproken mail ik om hopelijk een afspraak te kunnen maken voor een bezoek aan de Ruilwinkel en Super Sociaal. Voor ons is dit erg belangrijk daar ik me vaak een roepende in de woestijn voel wat betreft armoede en het bestrijden daarvan. Bij velen heerst het idee dat veel mensen die in armoede leven het aan zichzelf ter wijten hebben. Dat het meestal laaggeschoolde getatoeëerde, Bavaria zuipend, frikadeletende zijn, die beroepsmatig hun hand ophouden. Nu dit is een beetje gechargeerd maar bepaalde mensen zijn alleen een klein beetje blind voor deze werkelijkheid. Hun visie, weet ik wordt gedeeld door teveel mensen in de samenleving en ik wil de vooringenomenheid bestrijden. Anderen bewust maken is misschien mijn enige mogelijkheid om concreet wat te doen aan armoedebestrijding. “ Werkbezoek op 5 juni en op 12 nov.2013. met meerdere personen. Ruilwinkel als voorbeeld armoedepreventie/bestrijdingsproject. Als Ruilwinkel Humanitas Helmond, bestaan we nu ruim 12 jaar. In de loop der tijd hebben we getracht om steeds innovatiever te werken en passende hulpverlening aan ons te verbinden. De volgende organisaties ontvingen we in 2013: 26 maart: werkbezoek afd. Eindhoven Humanitas, doel: onderzoeof er een behoefte in Eindhoven zou zijn voor een Ruilwinkel. 27 juni : werkbezoek Ruilwinkel Humanitas Kerkrade, groep vrijwilligers praktische informatie. 11 juni: werkbezoek LUNET-zorg De Kempen, bezoek om te bekijken of Ruilwinkel -systeem toepasbaar is voor en met verstandelijk beperkten. 22 oktober: werkbezoek Geestelijke Gezondheidsproject, om toepasbaarheid voor GGZ te onderzoeken. Medio okt. Werkbezoek Tilburg, voor tweede Ruilwinkel (eerste Ruilwinkel opgestart na info Ruilwinkel Helmond). ROC Ter Aa: “Roc Ter Aa begeleidt vanuit de gemeente Helmond per jaar meerdere groepen deelnemers, die een activeringsprogramma volgen. Nederlands is daarbij een belangrijk onderdeel, maar ook kennismaken met de mogelijkheden van vrijwilligerswerk in Helmond is een doelstelling van het programma. In dat kader brengt iedere groep Nederlands Activeren ( Nederlands in het kader van activering) een bezoek aan de Ruilwinkel. Afgelopen jaar zijn we hier dus 4 x op bezoek geweest. Vooraf wordt er door de deelnemers nagedacht over te stellen vragen. Men ontvangt ons hartelijk met koffie en thee, waarna in de groep wordt uitgelegd hoe het systeem van de Ruilwinkel werkt, goederen en diensten ruilen d.m.v. punten. Het is fijn om in de winkel zelf aanwezig te zijn, want door het zien wordt het nog duidelijker.
13
Het is te merken, dat er in iedere Nederlands Activeren groep bekenden zitten van vrijwilligers of van klanten van de Ruilwinkel. De rondleiding in subgroepjes, waarbij op meerdere plaatsen in de Ruilwinkel uitleg gegeven wordt,werkt prettig. Je ziet deelnemers meteen ook al rondsnuffelen. Diegene, die zich aangetrokken voelen door de sfeer en de werkwijze van de Ruilwinkel, kunnen zich voor het vrijwilligerswerk hier aanmelden. Minimaal 2 mensen hebben zich afgelopen jaar ook aangemeld voor de praatgroep op woensdag. Kortom, voor de Nederlands Activeringsgroep is deze excursie een zeer welkome aanvulling binnen het programma, M. Schippers ROC Ter AA Helmond. Werkbezoeken: 9 april en 19 april; 27 nov. en 1 okt. Bijzondere werkbezoeken: 13 maart: “Stichting voor en door mensen” door Hr. Brekelmans 25 april: Kennismaking en werkbezoek van de Burgemeester Blanksma Helmond. 12 juni: St. Volksbelang: Merijn v.d. Mooren, wil informatie over Ruilsyteem 29 oktober: Rondleiding vrijwilligers Stichting Leergeld 22 november: Juniorkamer
3.Wederkerigheid Voor wat hoort wat! Het uitgangspunt van een Ruilwinkel is goederen en diensten ruilen. Wederkerigheid. Het is een woord dat in 2013 vaak werd gehoord en gebruikt. Het “voor wat hoort wat “principe, betekent dat je in een groep, spullen en diensten ruilt. Je verbindt je aan een manier van leven en werken, maar het zijn de mensen die binnen deze groep met elkaar communiceren. Misschien kun je over communicerende vaten spreken, je houdt elkaar op de been. Wat voor één persoon teveel of overbodig kan zijn, kan een oplossing voor de ander betekenen. De vaardigheid van de een, is ook de oplossing voor het probleem van de ander, dat kan zijn: fietsen maken, broeken korter maken, poetsen of strijken van de was, helpen bij je administratie of gewoon een jongerengroep creatief bezig houden. Samenwerking met Super Sociaal: Doel: activeren van mensen die een beroep doen op de service van Super Sociaal. Zelf actief ruilen om kleding en andere goederen of diensten te verdienen. Zelf als vrijwilliger je inzetten voor het draaien van de Ruilwinkel of om voor andere leden diensten te verrichten. Hierbij geven we een beeld van klanten van Super Sociaal die via het spreekuur werden geïnformeerd en indien passend werden ingezet voor bepaalde taken in de Ruilwinkel.
15
Participatie van klanten van Super Sociaal, binnen het Ruilwinkel project. Er is een overzicht gemaakt van alle mensen die bij Super Sociaal als klant, later in de Ruilwinkel zijn ingezet. We tellen in totaal ruim 30 mensen, die hun inzet hebben getoond of alsnog tonen binnen het concept van de Ruilwinkel. Zo zijn er bijvoorbeeld voor het Naaiatelier zeker 4 vrouwen ingezet. Enkele leden hebben ook thuis verstelwerk uitgevoerd, omdat het onpraktisch was dit in de Ruilwinkel uit te voeren. In de technische werkplaats zijn 6 mannen aan het werk gegaan, daarvan zijn er nu nog 3 iedere week actief. Er zijn meerdere vrouwen die geholpen hebben bij baliewerkzaamheden, zij hadden als doel om de Nederlandse taal te verbeteren. Door te praten met klanten en andere vrijwilligers en aan de balie bonnen te schrijven, werd hieraan gewerkt. Allochtone klanten, die wat verder van (vrijwilligers)werk staan, werden geactiveerd om aan de allochtone praatgroep deel te nemen. Hierbij werd de Nederlandse taal verbeterd en kwamen ze in aanraking met andere vrouwen en werden oplossingen en mogelijkheden bij een minimum inkomen besproken. Jonge alleenstaande moeders werden geïnformeerd over de Jongemoedergroep, tevens werd het ruilen van kinderkleding aangemoedigd. Meerdere klanten werden als lid ingezet voor een bepaalde taak. Dat was niet altijd wekelijks, maar n.a.v. een vraag. Ze bakten iets lekkers voor andere leden, soms voor vrijwilligers bij een gezamenlijk etentje. Ook werd er gepoetst voor de Ruilwinkel , voor Super Sociaal (door een vrijwilliger van de Ruilwinkel)
4. Armoede: preventie en bestrijding De Ruilwinkel Humanitas Helmond werkt actief aan het informeren van leden, zodat ze meer vat krijgen of houden op hun financiën. Het wordt bespreekbaar gemaakt: hebben ze vragen over hun financiën? Kunnen ze rond komen? Wat lukt er bijvoorbeeld niet goed ? Ze werden geadviseerd en zo nodig geholpen door: a. Een medewerkster van BJBrabant, kent de vrouwen al van de groep, bezoekt hen zo nodig thuis. b.De financieel adviseur op donderdag in de Ruilwinkel: Mevr. M. van Aalst. c. Een medewerkster van de Formulierenbrigade, zij is op woensdagmiddag in de Ruilwinkel. Leergeld: Leden worden ook geïnformeerd over de mogelijkheden van Leergeld. Men kan de 1e woensdag van de maand op woensdagmiddag gewoon binnenlopen. Voor mensen met financiële problemen, kan het een oplossing betekenen wat betreft de betaling van sport- en culturele activiteiten van de kinderen. Workshop Budgettering: woensdag 27 november en 18 december werd er in de Ruilwinkel ’s ochtends een workshop gegeven door Map van Aalst en Solveg van Kooten. Hoe goed om te gaan met geld, met financiële problemen. De aanwezigen werd geadviseerd om alle financiële inkomsten en uitgaven op rij te zetten. Dit om een beter beeld te verkrijgen van hun inkomen en uitgaven. Het blijft een beladen onderwerp, en alhoewel we veel mensen kennen en problemen vermoeden, blijkt het alsnog een moeilijk punt om eerlijk naar eigen uitgaven(patroon) te kijken. Pas wanneer men dit doet, is er een begin gemaakt naar het zoeken van een oplossing. Na deze bijeenkomsten hebben meerdere leden zich gemeld voor hulp, voor enkelen gaat het nu goed of beter met de financiën. Wij hebben het onderwerp: “hoe staat het met je financiële administratie”, iedere keer weer ter sprake gebracht. Zo zijn er vele leden op het Financieel spreekuur op donderdag en bij de Formulierenbrigade advies gaan vragen, zijn er leden op de wachtlijst gekomen bij Super Sociaal, hebben ze hulp van Leergeld gekregen of zijn ze lid van de kledingbank of van Stichting “Speel je mee” geworden. In 2013 hebben we veel nieuwe leden ingeschreven waarbij sprake was van multiple problematiek. Door goed samen te werken en zo nodig te verwijzen werden deze mensen geholpen. Dit kost wel veel tijd en energie, zij hebben een overlevingsstrategie. Ze leven van de ene in de andere dag, kennen vaak alleen nog het korttermijn denken en handelen.
17
18
Werkzaamheden en resultaten Armoedeplatform Helmond: De Ruilwinkel Humanitas Helmond is vanaf de oprichting in 2010 met twee personen actief binnen het Armoedeplatform Helmond en heeft zitting in de werkgroep: Stapeling en de werkgroep PR. Mede door deze inzet, is onderstaande tot stand gekomen: de uitslag van een enquête en de realisatie van een grote bijeenkomst van Helmondse hulpverleners op de werkvloer. Hierbij een gedeelte van de begeleidende brief aan de gemeente Helmond met de uitslag van de tweede enquête Stapeling voorjaar 2013. Kenmerken enquête 1e kwartaal 2013: • 82 van de geënquêteerde personen zijn alleenstaand. Alleenstaanden zijn over het algemeen in de wet- en regelgeving meer kwetsbaar . • 67 personen vallen binnen de leeftijdscategorie van 30-50 jaar. Mensen in een gezinssituatie dragen over het algemeen meer verantwoordelijkheden omdat er kinderen bij betrokken zijn. Financiën gebrek en armoede geeft minder kansen aan de ontwikkeling van kinderen. • 39 personen vallen onder de categorie “werkende armen”. Gevraagd wordt extra aandacht aan deze groep te besteden. Nu werkt men nog. Het is demotiverend en een slecht voorbeeld om toch armoede te kennen en te ervaren, ondanks het hebben van een loon en arbeid. • 54 van de geënquêteerde personen doen nu een beroep op de WWB. Dat is in verhouding een groot aantal van de geënquêteerde cliënten . • De druk op betaling van lasten als huur (62), ziektekostenverzekering en eigen bijdrage (66) is toe genomen. • Opvallende bezuinigingen op ‘eten/drinken’ (56) en ‘kleding/schoeisel’ (80). • Op termijn kunnen negatieve effecten in de gezondheid optreden door het minder kunnen besteden aan gezonde voeding . • Algemeen kunnen we stellen dat de basis onder druk staat. Het bevorderen van zelfredzaamheid enerzijds is moeilijk als anderzijds aan primaire biologische behoeften en veiligheid niet voldaan kan worden. Het gemeentelijk WMO beleid zet in op het stimuleren van zelfontwikkeling, echter dat kan niet gehaald worden of beleid op worden gemaakt als de basisveiligheid bedreigd wordt en daar alle energie van cliënten naar toe wordt getrokken.( Maslov) • Schulden: Op de 1e plaats staat de achterstand in ziektekostenverzekeringen. • Schulden: Op de 2e plaats staat de achterstand op de huur. • Alle geënquêteerden zijn al bekend bij en met hulpverleners. Zij zijn al in beeld en kunnen voornamelijk via hun hulpverlener verbinding maken met andere organisaties en hun ondersteuningsmogelijkheden ook op dit gebied. Een hulpmiddel als Guido is bij velen onbekend en sluit als communicatiemiddel onvoldoende aan bij een aanzienlijke groep geënquêteerden. Guido kan geen persoonlijk advies en hulp op maat vervangen.
19
Basisveiligheid van Helmondse inwoners in armoede onder druk: Het Armoedeplatform Helmond gaat o.a. uit van de gemeentelijke visie op armoedebestrijding, zoals verwoord in de gemeentelijke notitie Hoofdlijnen Armoedebeleid “armoede gevangen "
Dit is één benadering van armoede. Het Armoedeplatform Helmond wil zich niet uitputten in woorden en definities. Het Armoedeplatform Helmond is een platform van Helmondse instellingen die midden in de samenleving staan. Het Armoedeplatform Helmond kijkt om zich heen en ziet hierin hun cliënten in financieel moeilijke en soms armoedige situaties. Aan de hand van de uitslagen van deze enquête kan worden geconcludeerd dat de basisbehoeften zoals voeding, wonen en gezondheidszorg onder druk staan. Het Armoedeplatform Helmond spreekt hierbij haar zorgen uit over wat zij ziet. Tevens spreekt het Armoedeplatform Helmond haar verontrusting uit over het effect en bereikbaarheid van inzet van middelen die het armoedebeleid heeft geënsceneerd en door instellingen is geïnitieerd. Het Armoedeplatform Helmond constateert oplopende wachtlijsten op initiatieven die de basisvoorzieningen en daardoor de basisveiligheid, ondersteunen”.
“Meet and Greet” 19 september. “Het Armoedeplatform organiseerde een eerste ‘Meet & Greet ‘bijeenkomst op 19 september 2013. Als PR-werkgroep hebben we een activiteit willen organiseren, waarbij meer mensen betrokken zouden worden die op de werkvloer te maken hebben met armoede. Zo ontstond het idee een “Meet & Greet” te plannen, met als primair doel: “de ontmoeting” om hierna de andere hulpverlener efficiënter te kunnen benaderen, omdat de lijnen dan korter zijn. Er werden 4 cases uit de praktijk opgesteld, waarbij armoede een thema was. Hiermee kon de groep aan de slag. Niet de uitkomst of oplossing was het primaire doel, maar de brede blik en mogelijk een andere invalshoek welke tot een andere of snellere aanpak of oplossing kan leiden. We waren blij verrast dat er zelfs meer mensen kwamen, dan er ingeschreven waren. Uiteindelijk waren we met 52 personen van ruim 22 organisaties.
Verslaggeving werkgroep Stapeling Armoedeplatform Helmond. De verdeling van de aanwezigen in groepjes om een casus te bespreken was heel effectief en leerzaam. De medewerkers van de diverse organisaties konden op deze ontspannen manier nader met elkaar kennis maken en aangeven wat zij in de specifieke casus konden betekenen. Diverse instellingen/personen maakten voor de eerste keer nader kennis met elkaar.
“Bij het bepalen van een (problematische) armoedesituatie willen wij uitgaan van een armoede-plus variant. Dat wil zeggen dat we onderkennen dat naast de minimaal noodzakelijke uitgaven ook een plek dient te zijn voor bescheiden uitgaven voor zaken die deelnemen aan de samenleving bevorderen”
21
Centraal in de casuïstiek stonden gezinnen met meerdere problemen en/of financiële problematiek waarbij aansluiting maken door de juiste instanties op korte termijn essentieel was, maar het bewaken van de korte lijnen tussen gezin en instanties eveneens van belang was. Een goede samenwerking tussen de verschillende hulpverleners en weten wat de ander doet zijn hierbij van essentieel belang. De middag was dus leerzaam en er ontstonden direct al ideeën c.q. voorstellen om hieraan een vervolg te geven, zoals een speed-date. De behoefte om nog beter met elkaar kennis te maken, te onderzoeken waar en wanneer we elkaar kunnen aanvullen en/of versterken was duidelijk aanwezig”. Verslaggeving werkgroep PR Armoedeplatform Helmond. 17 oktober Bijeenkomst Armoede estafette te Tilburg. In september hadden we ons als Armoedeplatform Helmond aangemeld als project, waar Jetta Klijnsma tijdens haar armoede-estafette kennis van kon komen nemen. We werden uitgenodigd om naar Tilburg te komen om ons Armoedeplatform Helmond onder het voetlicht te brengen. Henriëtte Verouden (voorzitter) en Mien Paridaans (Ruilwinkel) zijn op donderdagavond 17 oktober aangeschoven om ons Armoedeplatform Helmond te vertegenwoordigen. Er waren ook vertegenwoordigers van diverse andere initiatieven uit Brabant aanwezig.
22
Elk initiatief kreeg de kans om zichzelf voor te stellen, en aan de rest te laten weten wat de meerwaarde van hun project is in de strijd tegen armoede, ook wilde Jetta Klijnsma graag horen welke belemmeringen werden ondervonden. Wat vooral duidelijk werd was de oproep om zich in te zetten voor bestrijding van bureaucratie, vrijwel iedereen loopt aan tegen de bureaucratie, mensen die belemmerd worden in het doen van vrijwilligerswerk, die belemmerd worden in het ontplooien van hun talenten. Ook was er de oproep, om preventie, preventie, preventie, daarmee voorkom je armoede. Indrukwekkend was de bijdrage van een van de deelnemers die aangaf dat vrijwilligers en mantelzorgers aan het eind van hun kunnen zijn! ‘In Den Haag spreekt men alsmaar over vrijwilligers, mantelzorgers en participatie, maar hoe kun je dat nog doen als je moet werken, voor je oude moeder moet zorgen, de boodschappen voor de buurman moet doen, en daarnaast wordt er ook nog verwacht dat je vrijwilligerswerk doet. Mensen raken op!’ Conclusie van de avond was dat het het belangrijkste is om mensen in hun waarde te laten; ook al ben je arm, dat betekent niet dat je dom bent en geen beslissingen meer kunt nemen, betrek mensen bij de zoektocht naar oplossingen, doe het niet voor hen, maar met hen! Geef ze de handvatten! Het Armoedeplatform werd als een nuttig instrument gezien, waardoor de lijnen korter kunnen worden, en samen sta je sterker, als je samen armoede bestrijdt, gaat dat beter dan ieder voor zich! De Ruilwinkel kon ook rekenen op instemming voor een goed initiatief, omdat ook daar mensen in hun waarde worden gelaten en er een appél gedaan wordt op hun talenten en hun eigen inzet, waardoor mensen ook weer meer zelfvertrouwen krijgen.” Verslaggeving werkgroep PR Armoedeplatform Helmond. Bijscholing maatjesproject door de Vonk aan vrijwilligers van de Ruilwinkel. Deze mogelijkheid om een cursus te volgen werd met beide handen aangepakt. Eind 2013 volgende 6 vrijwilligers van de Ruilwinkel deze lessen om zo de leden die kampen met armoede, beter te kunnen begrijpen, te informeren en zo nodig te helpen of door te verwijzen. Ook volgde de coördinator op 22 en 29 augustus de cursus om de vrijwilligers op locatie te coachen.
23
20
6.Resultaten 2013 en vooruitblik 2014
Bijdrage aan stategische doelstellingen in 2014
a.Transacties:
Activiteiten
Gegevens: Laatste transactie: 29-12 2012 142050 Laatste transactie: 23-12-2013 187000 Totale geboekte transacties 2013: 44.917
Resultaten 2013
Ambitie 2014
Ambitie 2015
Aantal vrijwilligers
40 vrijwilligers 3 middenkader
45 vrijwilligers 5 middenkader
50 vrijwilligers 5 middenkader
Aantal deelnemers
263 nieuwe leden
300 nieuwe leden
350 nieuwe leden
Doelgroepactiviteiten
Wekelijkse Realisatie: bijeenkomst Youngshop en Jongemoedergroep jongemoedergroep
Ingaan op vraag/ nieuwe behoeften
ouderen/alleenstaanden bijeenkomsten
Ontwikkelingen en analyse (cijfermatig) • Een groei van nieuwe leden: 2012: 230 leden 2013: 263 leden • meer transacties van diensten en goederen: 2012: 39.000 boek. 2013: 44.917 • Meer vrijwilligers en taalstagiaires 2012: 40 2013: 45 en 3 middenkader • Meer individuele vragen om hulp: Verder ontwikkelen doelgroepgerichte activiteiten. Verwijzingen: Leergeld, BJB, Form. Youngshop, is gerealiseerd 1 x per week op woensdag van 16.00-17.00 uuur De allochtone vrouwenpraatgroep, is voortgezet. Er komen telkens nieuwe leden bij, die hierdoor een groter netwerk verkrijgen en hulp kunnen vragen indien nodig. De Jongemoedergroep is in de zomer van 2013 opgestart, 2 x per maand op vrijdagochtend. De jonge moeders met elkaar laten kennismaken, spullen ruilen en elkaar door diensten te verrichten helpen. (kinderoppas, kledingruil, speelgoedruil, huishoudelijk werk.) (Plan was op te starten voorjaar 2013)
25
Groei deelnemers Beoogde resultaten 2014
PR, vormen blijven zoeken om de mensen te bereiGroei van 45 leden ken. Nieuwsbrief voor andere organisaties in Helmond en aansluiting lokale activiteiten: culturele activiteiten, flyeren Actieve leden en vrijwilligers, stimuleren om andere mensen (buren, familieleden, kennissen) mee te brengen en kennis te laten maken met de Ruilwinkel.
Groei van 45 leden waarvan 25 door eigen actieve benadering
Problematiek van mensen met armoede wordt steeds complexer en vergt meer tijd. Schaalvergroting is niet het enige doel. (Verwijzing en samenwerking vergt meer tijd)
Meer bereik
Actieve rol als belangenbehartiger Activiteiten
Beoogde resultaten 2014
Actief netwerken met andere instanties, andere hulpverlening, landelijke ontwikkelingen volgen, inspelen en anticiperen.
Meer spreekuren realiseren
Regelmatig enquête onder de doelgroep houden, om in te kunnen spelen op de vragen/problemen. Dit aan de orde brengen binnen de gemeente Helmond.
Leden actief benaderen en enquête laten invullen
Ontwikkeling kwaliteitscriteria Activiteiten
Beoogde resultaten 2014
Scholing op meerdere niveaus voor groepen vrijwilligers, zodat ze beter kunnen ingaan op de complexere vraag van de leden en begeleiding van andere vrijwilligers.
12 vrijwilligers volgen cursus
Scholing voor Floormanagers, die op de werkvloer mee helpen bij het aan- sturen van vrijwilligers en het ruilproces.
Floormanagers volgen een cursus op maat.
Cursus / werkmethode “Omgaan met geld”, op maat geven aan vrijwilligers en deelnemers. Alles over omgaan met geld en hoe mensen met een klein inkomen beter rond kunnen komen.
20 vrijwilligers 50 leden
Ruimte voor lokale innovatie Activiteiten
Beoogde resultaten 2014
Met andere instanties nieuwe activiteiten opzetten, om mensen met grote ( o.a. financiële) problemen sneller en adequater te kunnen helpen.
Sneller hulp bij ernstige problematiek aan 40 personen.
Thematische ontmoetings activiteiten ontwikkelen, om 3 bijeenkomsten organivooral de eenzame oudere (stille armoede) en alleen- seren staanden te benaderen en te kunnen helpen.
EXTRA: Het concept van de Ruilwinkel Humanitas Helmond ook in andere plaatsen in Nederland mee helpen te ontwikkelen. Formats opstellen die door derden gemakkelijk zijn te gebruiken. Vooral aandacht voor de laagdrempelige hulpverlening en deze koppelen aan het concept Ruilwinkel.
Helmond, Februari 2014. Mien Paridaans in samenwerking met Solveg van Kooten-Diesveld. Projectcoördinator LETS-Ruilwinkel Humanitas Kanaaldijk Noord-Oost 82 5702 SB Helmond T 0492599449 E
[email protected] www.ruilwinkelhelmond.nl
Colofon Uitgave van Tekst Foto’s Ontwerp
Ruilwinkel Helmond Humanitas Mien Paridaans i.s.m. Solveg van Kooten-Diesveld. Mien Paridaans www.bnsvormgeving.nl Deurne
28
adres Kanaaldijk Noord Oost 82 5701 SB Helmond tel 0492 599449 e-mail
[email protected] website www.ruilwinkelhelmond.nl k.v.k 40530895 Humanitas
