Jaarverslag Leerplicht. Schooljaar

Jaarverslag Leerplicht Schooljaar 2011 - 2012

2 – Jaarverslag leerplicht

3 – Schooljaar 2011 - 2012

Jaarverslag Leerplicht Schooljaar 2011 - 2012

Colofon: Gemeente Ede Team Leerlingzaken Bezoekadres: Raadhuisstraat 117, Ede (alleen op afspraak) Postadres: Postbus 9022, 6710 HK, Ede T. (0318) 680 398 E. [email protected]


5 – Schooljaar 2011 - 2012

Waarom dit jaarverslag? In de gemeente Ede wonen veel leerplichtige jongeren. De meesten van hen gaan ‘gewoon’ naar school. Rondom een kleine duizend jongeren is er vanuit het Team Leerlingzaken het afgelopen jaar echter contact geweest met ouders en jongeren. Dit kan bijvoorbeeld zijn omdat ouders buiten de schoolvakanties om op vakantie willen maar ook omdat een jongere veel problemen heeft waardoor hij of zij niet naar school kan gaan. In dit Jaarverslag van het Team Leerlingzaken van de gemeente Ede over het schooljaar 2011-2012 kunt u lezen wat het Team Leerlingzaken het afgelopen schooljaar heeft gedaan. Het Team Leerlingzaken is wettelijk verplicht zich te verantwoorden over de uitvoering van de Leerplichtwet. Voor de kwalificatieplicht en het RMC verschijnen aparte jaarverslagen aangezien zij voor meer gemeenten in de regio werken. Er zijn veel ontwikkelingen op het gebied van onderwijs de komende jaren. Bijvoorbeeld op het gebied van passend onderwijs. Het kabinet wil het stelsel voor passend onderwijs herzien. In het nieuwe stelsel krijgen scholen de plicht een passende onderwijsplek te bieden aan leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben. Wat dit betekent voor de rol van de leerplichtambtenaar is nu nog onduidelijk. Worden daarmee de wachtlijsten waar we nu vaak tegenaan lopen bij speciaal onderwijsscholen opgelost? Of zorgt het plaatsen van leerlingen met een handicap of gedragsproblemen in het regulier onderwijs juist voor meer problemen? Allemaal zaken die de komende jaren duidelijk moeten worden. Ook de ontwikkelingen in de Jeugdzorg (nu voert de provincie nog de regie over de Bureaus Jeugdzorg, straks gaan de gemeenten dat doen) kunnen van invloed zijn op hoe Leerlingzaken nu werkt. Ook dit is echter nog allemaal onduidelijk. Het werkveld van de leerplichtambtenaar blijft dus in beweging. Hiermee de leerplichtambtenaar ook. Een van de belangrijkste doelen voor het Team Leerlingzaken blijft het stimuleren en toeleiden van jongeren naar het behalen van een startkwalificatie. Dit lukt nog niet in alle gevallen maar hier blijft aan gewerkt worden vanuit het principe ‘handhaven wanneer het moet en adviseren en ondersteunen wanneer het kan’. G. Ligtelijn-Bruins, Wethouder Onderwijs Gemeente Ede


7 – Schooljaar 2011 - 2012

Samenvatting Dit Jaarverslag Leerplicht over het jaar 2011-2012 geeft weer wat het team Leerlingzaken dit schooljaar heeft gedaan. Er wordt, onder andere aan de hand van casussen, een beeld geschetst van de dagelijkse praktijk van de leerplichtambtenaren. In hoofdstuk 4 wordt een overzicht van de belangrijkste cijfers gegeven. Samengevat gaat het om de volgende aantallen. Op 1 januari 2012 waren er 18.989 leerplichtige leerlingen in Ede (leeftijd 5 t/m 17 jaar). Er zijn dit jaar 35 ‘absoluut verzuimers’ in behandeling genomen. De leerplichtambtenaren hebben 460 meldingen van signaalverzuim en 87 meldingen van luxeverzuim opgepakt. Er is daarnaast 239 keer bemiddeld en er zijn 38 aanvragen voor vrijstelling gedaan. Voor meer informatie over de cijfers zie hoofdstuk 4. Het team Leerlingzaken heeft dit jaar te maken gehad met wat personele (tijdelijke) wijzigingen. Ondanks deze (tijdelijke) wijzigingen is er door het team hard gewerkt aan het terugdringen en voorkomen voor schoolverzuim. Algemeen kan gezegd worden dat er dit jaar wat minder meldingen van signaalverzuim gedaan zijn. Er zijn echter weer wat meer meldingen van luxe-verzuim gedaan. Er is dit jaar een stijging in het aantal keer dat de leerplichtambtenaren bemiddeld hebben. Het aantal vrijstellingsaanvragen is gestegen ten opzichte van vorig jaar. In hoofdstuk 4 kunt u meer lezen over de aantallen en de achtergronden bij het verzuim. De stijging in het aantal keer dat er door de leerplichtambtenaren bemiddeld is, heeft onder andere te maken met de positie die het team Leerlingzaken verworven heeft. Scholen, instellingen, hulpverleners en ouders weten de leerplichtambtenaren te vinden. Het gaat dan niet alleen om de handhavende maar ook om de adviserende, bemiddelende rol die de leerplichtambtenaar kan hebben. Er zijn, tot slot, veel ontwikkelingen op het gebied van onderwijs de komende jaren. Wat deze ontwikkelingen voor het Team Leerlingzaken betekenen is nu nog niet bekend. Leerlingzaken blijft echter werken vanuit het principe ‘handhaven wanneer het moet en adviseren en ondersteunen waar het kan’.


9 – Schooljaar 2011 - 2012

Inhoudsopgave

Samenvatting Hoofdstuk 1

Hoe werkt leerplicht? 1.1. De Leerplichtwet, leerplicht en kwalificatieplicht 1.2. Wie doen het werk? 1.3. Taakgebieden Leerplicht

Hoofdstuk 2

Wat doet Leerplicht? 2.1. Jongeren en onderwijs in Ede 2.2. Schoolcontactpersonen 2.3. Preventieve gesprekken op scholen voor voortgezet onderwijs 2.4. Absoluut verzuim 2.5. Relatief verzuim 2.5.1. Signaalverzuim 2.5.2. (Luxe)verzuimcontrôles rondom de schoolvakanties 2.6. Vrijstellingen 2.7. Bemiddelingen 2.8. Haltverwijzingen en processen-verbaal

Hoofdstuk 3

Met wie werkt leerplicht samen? 3.1. Samenwerking vanuit zorg 3.2. Samenwerking vanuit veiligheid 3.3. Samenwerking naar aanleiding van sancties 3.3.1. Bureau Halt 3.3.2. Openbaar Ministerie 3.3.3. Sociale Verzekeringsbank 3.4. Samenwerking intern en met de regio

7 11 11 12 12

13 13 13 13 14 15 16 17 20 20 20

23 23 24 24 24 24 25 25

Hoofdstuk 4

2010-2011 in cijfers Hoofdstuk 5

Terugblik en vooruitzien 5.1.Terugblik 5.2. Vooruitzien

27

33 33 33


11 – Schooljaar 2011 - 2012

Hoofdstuk 1

Hoe werkt leerplicht? 1.1.

De Leerplichtwet, leerplicht en kwalificatieplicht De gemeente Ede voert een actief beleid in het voorkomen en bestrijden van school verzuim en het terugdringen van voortijdig schoolverlaten. Het team Leerlingzaken is door het college van burgemeester&wethouders gemandateerd om toezicht te houden op de naleving van de Leerplichtwet. Leerplicht hangt nauw samen met leerrecht, oftewel het recht op onderwijs. Dit is wereldwijd opgenomen in de rechten van het kind. Nederland heeft dit recht verankerd in de Leerplichtwet. Deze wet is een rechtsmiddel waarmee gewaarborgd wordt dat alle jongeren in Nederland aan het onderwijs kunnen en zullen deelnemen. Eén van de doelen van de Leerplichtwet is dat jongeren zo goed mogelijk worden toegerust met kennis en vaardigheden, die zij nodig hebben om een zelfstandige plek in de samen leving te verwerven. Een afgeronde schoolopleiding is daarvoor een eerste vereiste. De volgende zaken staan in de Leerplichtwet omschreven: -- de leerplichtige leeftijd -- de kwalificatieplicht -- mogelijkheden voor een vrijstelling -- taken van leerplichtambtenaren -- verantwoordelijkheden van schooldirecteuren -- verantwoordelijkheden van ouders/verzorgers1 en/of leerlingen -- verantwoordelijkheden van de gemeenten -- verantwoordelijkheden van het Openbaar Ministerie De volledige leerplicht begint op de eerste schooldag van de maand volgend op de maand waarin het kind vijf jaar is geworden. De volledige leerplicht eindigt aan het einde van het schooljaar waarin de jongere 16 jaar is geworden of wanneer 12 volledige schooljaren zijn doorlopen. Direct na de volledige leerplicht begint de kwalificatieplicht. Hier zit geen dag tussen. De dag nadat de jongere de volledige leerplicht heeft afgerond is de jongere kwalificatieplichtig. De kwalificatieplicht eindigt als een jongere een startkwalificatie heeft behaald of 18 is geworden. Een startkwalificatie is een havo-, vwo- of minimaal een mbo niveau 2 diploma. Een jongere kan tijdens de kwalificatieplicht volledig onderwijs volgen, maar een combinatie van leren en werken mag ook. Leren en werken moet dan wel in totaal vijf dagen per week zijn en gericht zijn op het behalen van een diploma. Wie vóór zijn 18e verjaardag een startkwalificatie gehaald heeft, hoeft niet meer (verplicht) naar school. Doorleren mag natuurlijk wel!

Voortaan wordt alleen over ouders gesproken, terwijl bedoeld wordt ouder(s)/verzorger(s)

1


1.2.

Wie doen het werk? De gemeente Ede heeft in het schooljaar 2011-2012 voor de uitvoering van de Leer plichtwet vier leerplichtambtenaren, twee leerplichtambtenaren MBO en twee admini stratieve krachten ingezet. Het team heeft dit jaar echter te maken gehad met wat personele (tijdelijke)wijzigingen. Eén collega is met zwangerschapsverlof geweest en één collega heeft de kans gekregen om tijdelijk op een andere afdeling mee te draaien. Deze collega’s zijn deels vervangen door tijdelijke externe inhuur. Daarnaast is er binnen het team een stagiaire werkzaam geweest voor een half jaar.

13 – Schooljaar 2011 - 2012

Hoofdstuk 2

Wat doet Leerplicht? 2.1.

Bekostiging voor de leerplichtambtenaren MBO en de bijbehorende administratieve inzet komt vanuit het RMC. De leerplichtambtenaren MBO werken voor de regio. Daarnaast bestaat het Team nog uit twee RMC (Regionaal Meld- en Coördinatiefunctie Voortijdig Schoolverlaten) medewerkers, zij houden zich bezig met de jongeren van 18 jaar en ouder.

1.3.

Op 1 januari 2012 waren er 18.989 leerplichtige leerlingen in Ede (leeftijd 5 t/m 17 jaar) (Bron: www.ede.nl). In Ede zijn 57 basisscholen en 7 (locaties) van voortgezet onderwijs scholen. Ook zijn er scholen voor (voortgezet) speciaal onderwijs. De leerplichtambtenaren van de gemeente Ede hebben te maken met alle leerplichtige jongeren die in Ede ingeschreven staan. Dat betekent dat er ook bemoeienis met deze jongeren kan zijn wanneer zij niet in Ede op school zitten, maar in bijvoorbeeld Arnhem of Apeldoorn. De leerplichtambtenaren MBO werken voor de regio. Zij werken met de leerplichtige jongeren op de ROC’s. Zie het Jaarverslag Kwalificatieplicht voor meer informatie hierover.

Taakgebieden Leerplicht De belangrijkste taken van de leerplichtambtenaar zijn: -- Handhaven van de Leerplichtwet op het gebied van absoluut verzuim (het ontbreken van een schoolinschrijving). -- Handhaven van de Leerplichtwet op het gebied van relatief verzuim (o.a. spijbel gedrag en luxe-verzuim). -- Controles op luxe-verzuim rondom de vakanties. -- Deelname aan Zorg Advies Teams (ZAT’s) op scholen. -- Deelname aan overleggen met ketenpartners, o.a. Bureau Jeugdzorg, het Veilig heidshuis Ede, overleggen met collega’s binnen de gemeente etc. Zie hiervoor ook Hoofdstuk 3. -- Bemiddelen bij andere problematiek dan verzuim, bijvoorbeeld plaatsings problematiek op scholen. -- In enkele (uitzonderlijke) gevallen vrijstelling van leerplicht verlenen. -- Bijdrage leveren aan het leerplichtbeleid en het verbeteren van de werkprocessen. De leerplichtambtenaren worden voor het uitoefenen van hun functie beëdigd door de burgemeester. Een leerplichtambtenaar die de bevoegdheid tot Buitengewoon Opsporings Ambtenaar (BOA) heeft behaald, wordt daarnaast ook door de korpschef van politie beëdigd. In Ede hebben alle leerplichtambtenaren hun BOA-bevoegdheid.

Jongeren en onderwijs in Ede

2.2. Schoolcontactpersonen Voor scholen is het prettig om een bekende ingang bij de gemeente te hebben. Daarom werken we binnen het Team Leerlingzaken met een vaste contactpersoon per school. Deze contactpersonen zijn voor de scholen het eerste aanspreekpunt als het gaat om bijvoorbeeld verzuimzaken, consultatie, bemiddeling of (dreigend) voortijdig schoolverlaten. De vaste contactpersonen nemen ook deel aan de ZorgAdviesTeams op de scholen. Door het werken met schoolcontactpersonen en door regelmatig en frequent contact met scholen is het de bedoeling dat het meldgedrag van scholen verbetert. Ook de basisscholen hebben hierbij de aandacht. Zij hebben over het algemeen een nauwer contact met ouders, waardoor het voor hen lastiger kan zijn om verzuim te melden.

2.3.

Preventieve gesprekken op scholen voor voortgezet onderwijs Op bijna alle scholen voor voortgezet onderwijs in Ede worden door de leerplicht ambtenaren preventieve verzuimgesprekken gevoerd. Deze gesprekken vinden op school plaats wanneer er nog sprake is van gering verzuim. Het doel van de gesprekken met de jongeren (en soms ook hun ouders) is dat jongeren vroegtijdig worden gewaarschuwd voor de gevolgen van aanhoudend verzuim. Regelmatig komt er tijdens een preventief gesprek naar voren dat een jongere verzuimt door bijvoorbeeld problemen in de thuissituatie of door problemen op school. Op die momenten wordt samen met de jongeren gekeken of er behoefte is aan hulp hierbij. Daarbij kan bijvoorbeeld gedacht worden aan hulp vanuit school (bijvoorbeeld gesprekken met de zorgcoördinator, vertrouwenspersoon of het school maatschappelijk werk) of van buiten school (bijvoorbeeld het JeugdPreventieTeam van Bureau Jeugdzorg).


15 – Schooljaar 2011 - 2012

Casus: absoluut verzuim

Blijft een jongere na dit preventieve gesprek alsnog verzuimen, dan volgt een uitnodiging op het raadhuis. Is het verzuimgedrag de jongere te verwijten dan kan bijvoorbeeld doorverwezen worden naar Bureau Halt. Is er meer aan de hand, dan wordt verder gekeken naar passende hulpverlening of, wanneer de zorgen te groot zijn, kan een proces-verbaal worden opgemaakt met als doel meer verplichte inzet van hulpverlening.

Onderstaande casusomschrijving is fictief maar gebaseerd op ervaringen van de leerplichtambtenaren in de afgelopen jaren. Sven is vorig schooljaar gezakt voor zijn VMBO examen. Sven heeft geen zin meer om het jaar over te doen en verder te leren. Hij is echter nog kwalificatieplichtig tot zijn 18e verjaardag in april volgend jaar. Hij werkt bij een transportbedrijf en gaat niet naar school. Sven is in de zomer al benaderd door Sovee omdat hij via het overstapproject Intergrip naar voren is gekomen omdat hij geen vervolgkeuze heeft gemaakt. Zij hebben meerdere malen contact gehad met Sven en zijn ouders maar dit heeft nog niet tot een keuze voor een opleiding geleid.

Met de leerplichtambtenaren in de regio zijn afspraken gemaakt over het voor elkaar voeren van preventieve gesprekken. Als er op een school in Ede bijvoorbeeld een leerling uit Barneveld of Wageningen wordt aangemeld voor preventieve gesprekken dan voert de leerplichtambtenaar uit Ede dat gesprek. Vooraf wordt navraag gedaan bij de betreffende gemeente of de jongere bekend is. Naderhand wordt teruggekoppeld hoe het gesprek gegaan is. Andersom gebeurt dit ook voor leerlingen uit de gemeente Ede die in een andere gemeente naar school gaan. Deze afspraken schelen de leerplicht ambtenaren veel (reis)tijd.

2.4

De leerplichtambtenaar nodigt ouders en Sven uit voor een gesprek bij de gemeente. Sven geeft aan het bij zijn huidige werkgever naar zijn zin te hebben en geen zin meer te hebben om nog naar school te gaan. Ook het over doen van zijn examenjaar wil hij niet meer. Ook het voorstel van de leerplichtambtenaar om voor een BBL-opleiding te kiezen zodat hij kan werken en leren tegelijk spreekt hem niet. Ouders staan achter de beslissing van Sven om te blijven werken. Ze zien het nut van verder leren op een school niet zo, ‘hij heeft nu toch werk’. De werkgever van Sven heeft hem nog wel aangeboden om wat aparte cursussen te volgen. Hier kunnen ouders en Sven zich dan wel in vinden want dat is specifiek gericht op zijn huidige werk. Het team Leerlingzaken heeft echter het beleid, gebaseerd op de landelijke afspraken, dat een opleiding die een jongere volgt moet leiden tot een startkwalificatie. Dit om, ook wanneer een jongere ouder wordt, zijn kansen op de arbeidsmarkt te behouden. De voorgestelde cursussen voldoen hier niet aan want zijn hiervoor te kort en worden niet gegeven door een erkend opleidingsinstituut.

Absoluut verzuim Wanneer een leerplichtige leerling zonder geldige reden niet ingeschreven staat op school is er sprake van absoluut verzuim. Een leerplichtige jongere zonder schoolinschrijving overtreedt de leerplichtwet. Ouders zijn verantwoordelijk voor de inschrijving van kinderen en jongeren op school. Als Leerplicht niet op tijd een schoolinschrijving krijgt, start de leerplichtambtenaar een onderzoek naar vermoedelijk absoluut schoolverzuim. Soms blijkt de jongere toch op een school te zitten. Is dit niet het geval, dan begeleidt de leerplichtambtenaar de jongere zo snel mogelijk naar een passende opleiding of zoekt eventueel naar een andere (tijdelijke) daginvulling. Zo’n onderzoek door de leerplichtambtenaar begint met het sturen van een brief aan ouders met het verzoek door te geven waar hun kind/kinderen op school zit/zitten. Komt hier geen reactie op dan volgt een tweede brief. Komt hier eveneens geen reactie op dan geeft de administratie dit door aan één van de leerplichtambtenaren met het verzoek dit verder op te pakken. De leerplichtambtenaar gaat dan op huisbezoek. Vaak is na contact met ouders dan duidelijk waar het kind/de kinderen op school zitten. Is er geen contact met ouders te krijgen dan kan dit leiden tot een proces-verbaal tegen ouders omdat er zorgen zijn over de woon- en schoolsituatie van de kinderen. Tot 1 januari 2011 was het zo dat de Raad voor de Kinderbescherming naar aanleiding van een proces-verbaal vanuit Leerlingzaken onderzoek deed om het Openbaar Ministerie te adviseren voorafgaand aan de rechtszitting. Vanaf 1 januari 2011 doet de Raad echter geen onderzoek meer wanneer er alleen een proces-verbaal voor ouders wordt opgemaakt. Vanaf die datum doet de leerplichtambtenaar, indien nodig, een zorgmelding bij Bureau Jeugdzorg. Het is, samen met Bureau Jeugdzorg, nog wel zoeken hoe dit soms het beste opgepakt kan worden. Hierover vindt overleg plaats met Bureau Jeugdzorg. Dit schooljaar zijn er 35 ‘absoluut verzuimers’ in behandeling genomen. Dit is een kleine stijging ten opzichte van het vorig schooljaar (35 ten opzicht van 32). Er hebben dit jaar meer jongeren naar aanleiding van absoluut verzuim een proces-verbaal gekregen (of ze krijgen deze nog direct na de zomer).

De leerplichtambtenaar kan dus niet anders dan een proces-verbaal opmaken. Dit proces-verbaal is tegen de ouders gericht aangezien het hier absoluut verzuim betreft en zij als ouders verantwoordelijk zijn voor een inschrijving op een school. Aangezien het een proces-verbaal aan alleen ouders betreft, doet Bureau Jeugdzorg vervolgens onderzoek. De zaak komt na vier maanden op zitting. De rechter geeft aan het ook belangrijk te vinden dat Sven doorleert voor een startkwalificatie. Ze leggen een voorwaardelijke boete op aan ouders en geven de leerplichtambtenaar opdracht te zorgen dat Sven weer naar school gaat. De leerplichtambtenaar neemt naar aanleiding van de zitting opnieuw contact op met ouders en Sven. Zij blijven bij hun standpunt. Opnieuw maakt de leerplichtambtenaar proces-verbaal op. Tegen dat dit voorkomt, is Sven inmiddels echter 18 jaar. De rechter legt ouders wel een geldboete op maar kan verder niet veel mee afdwingen aangezien Sven nu 18 jaar is. De leerplichtambtenaar draagt deze jongere nog wel over aan de collega’s van het Regionaal Meld- en Coördinatiefunctie Voortijdig Schoolverlaten. Zij gaan nog met Sven in gesprek om te bekijken of zij hem nog kunnen motiveren om verder te leren. Uiteindelijk laten zij het echter ook los, aangezien Sven wel aan het werk is en er dus in die zin verder geen zorgen zijn.

2.5.

Relatief verzuim

Leerlingen die wel op een school staan ingeschreven, maar zonder geldige reden van school wegblijven (spijbelen) overtreden de Leerplichtwet. Dit heet relatief verzuim. Scholen zijn wettelijk verplicht verzuim bij Leerplicht te melden, als het gaat om meer dan 16 uur verzuim in een periode van vier weken. Bij relatief verzuim wordt onderscheid gemaakt tussen signaalverzuim en luxeverzuim.


2.5.1 Signaalverzuim Signaal verzuim is het zorgelijke verzuim van een leerling. Het gaat om leerlingen die structureel verzuimen. Signaalverzuim kan te maken hebben met bijvoorbeeld een verkeerde schoolkeuze (zowel qua schooltype als qua niveau), problemen in de thuissituatie, een verkeerde vriendenkring, psychische problemen, gebrek aan motivatie of een verstoord contact tussen ouders en school. De leerplichtambtenaar onderzoekt de redenen van dit verzuim en bedenkt samen met de jongere, de ouders en de school een oplossing. Dit kan bijvoorbeeld zijn doorverwijzing naar hulpverlenende instanties, een andere opleiding of het uitvoeren van een uitgebreid onderzoek door bijvoorbeeld het Diagnostiek en Observatie onderdeel van het OnderwijsZorgCentrum (voorheen Pactum). Wanneer het verzuim niet stopt of er onvoldoende resultaat geboekt wordt met de ingezette hulpverlening, kan een proces-verbaal opgemaakt worden om op die manier meer hulp in een verplicht kader in te zetten. Vaak zijn dit echter langlopende casussen omdat ingezette hulpverlening eerst een kans moet krijgen.

Casus: signaalverzuim In verband met de privacy zijn de namen in onderstaande casus gefingeerd. Voor het wekelijks spreekuur van de leerplichtambtenaar op school wordt Eva van 14 aangemeld. De informatie die de leerplichtambtenaar van school krijgt is dat Eva regelmatig een uurtje verzuimt en dat ze vermoeid overkomt. De moeder van Eva is een jaar geleden overleden. In een eerder gesprek met school hebben Eva en haar vader schoolmaatschappelijk werk afgewezen. School heeft hierna geen contact meer kunnen krijgen met de vader van Eva. De leerplichtambtenaar spreekt met Eva. Eva geeft als reden voor het verzuim aan dat ze vermoeid is. Haar vader heeft het druk met werk en zij moet het huishouden verzorgen waardoor ze ook geen tijd heeft om haar huiswerk te maken. De leerplichtambtenaar spreekt met Eva af dat er contact wordt opgenomen met haar vader. Omdat de leerplichtambtenaar telefonisch geen contact krijgt met vader, nodigt hij hem uit op het gemeentehuis. Vader komt niet op de afspraak en zoekt ook geen contact. Diezelfde dag gaat de leerplichtambtenaar op huisbezoek en treft vader thuis aan. Vader was de afspraak vergeten. De leerplichtambtenaar beoordeelt de situatie thuis als zorgelijk. Vader weet niets van Eva’s schoolprestaties en haar huiswerk etc. Ook geeft vader aan dat Eva regelmatig bij een vriendin logeert maar vader wie niet wie dat is en waar dat is. Vader kan tijdens het gesprek met de leerplichtambtenaar maar moeilijk zijn aandacht bij het gesprek houden. Hij kan zich heel moeilijk concentreren, lijkt het allemaal niet te begrijpen. Vader vertelt hulp te hebben van een maatschappelijke instelling, waarmee de leerplichtambtenaar ook contact op mag nemen. De maatschappelijk werker van vader vertelt de leerplichtambtenaar dat vader na het overlijden van zijn vrouw psychisch in de war is geraakt en daarom hulp heeft. De structuur in het gezin is weggevallen met het overlijden van moeder en de problemen beginnen zelfs op verwaarlozing te lijken. De maatschappelijk werker is van mening dat het nodig is dat er iemand wordt aangesteld met verdergaande bevoegdheden, bijvoorbeeld een gezinvoogd, om het gezin te helpen en structuur aan te brengen. De leerplichtambtenaar neemt hierover contact op met Bureau Jeugdzorg. Dan blijkt dat het gezin ook bekend is bij de politie als gevolg van geluidsoverlast door ruzie en scheldpartijen. De politie

17 – Schooljaar 2011 - 2012

heeft hier een zorgmelding van gedaan bij Bureau Jeugdzorg. De leerplichtambtenaar sluit kort met school dat ook zij een zorgmelding doen bij Bureau Jeugdzorg. Daarnaast zal de leerplichtambtenaar proces-verbaal opmaken in verband met het verzuim. Naar aanleiding van de zorgmeldingen van school en het proces-verbaal van de leerplichtambtenaar doet de Raad voor de Kinderbescherming (RvdK) een beschermingsonderzoek. De Rvdk adviseert de rechter om een gezinsvoogd aan te stellen. In de zomervakantie krijgt de leerplichtambtenaar bericht van de aangestelde gezinsvoogd dat Eva uit het gezin is gehaald. Eva is in een andere gemeente bij een tante gaan wonen waar ze na de zomer ook naar school zal gaan. Dit jaar zijn er 460 meldingen van signaalverzuim gedaan. Het meeste signaalverzuim komt voor in het voortgezet onderwijs. Er zijn naar aanleiding van signaalverzuim 7 jongeren doorverwezen naar Bureau Halt en er zijn 43 processen-verbaal opgemaakt.

2.5.2.

(Luxe)verzuimcontrôles rondom de schoolvakanties

In de afgelopen jaren is rondom schoolvakanties steekproefsgewijs het verzuim gecontroleerd door de leerplichtambtenaren. Bij deze contrôles wordt de verzuimadministratie gecontroleerd en er wordt gekeken of alle leerlingen aanwezig zijn etc. In de verzuimadministratie wordt bijvoorbeeld nagekeken of verlof-aanvragen op de juiste gronden zijn verleend en of de aanvragen ook administratief volgens de regels zijn afgehandeld. De schooldirecteuren ervaren deze contrôles over het algemeen als een steun in de rug om naar ouders kenbaar te maken dat zij zich ook echt aan de regels moeten houden. Wanneer geconstateerd wordt dat een schooldirecteur zich niet aan de regels houdt bij het verlenen van verlof, volgt in eerste instantie een waarschuwing. Tegen een schooldirecteur kan uiteindelijk zelfs proces-verbaal worden opgemaakt. Sinds 1 januari 2012 heeft de Inspectie van het Onderwijs de mogelijkheid om scholen een bestuurlijke boete op te leggen wanneer het hoofd van de school of instelling de leerplichtwet overtreedt. Wanneer de leerplichtambtenaar constateert dat een hoofd zich niet houdt aan de wet, kan dit gemeld worden bij de Inspectie.

Casus: luxe-verzuim Een verzoek voor verlof van acht schooldagen van ouders van twee kinderen komt binnen bij het Team Leerlingzaken. Ouders vragen extra verlof aan voor de anderhalve week voor de voorjaarsvakantie. De bevoegdheid voor het verlenen van verlof tot en met tien schooldagen ligt echter bij de schooldirecteur. Voor verlofaanvragen van meer dan tien schooldagen is de leerplichtambtenaar bevoegd een beslissing te nemen. Deze aanvraag voor acht schooldagen hoort dus niet bij het Team Leerlingzaken thuis maar bij de schooldirecteur. De directeur van de school beslist op basis van aangeleverde informatie van ouders of zij wettelijk recht hebben op het aangevraagde verlof. De kinderen zitten op verschillende scholen. Elke school heeft een vaste contactleerplichtambtenaar. In dit geval pakt, in overleg, één leerplichtambtenaar dit op omdat het anders verwarrend wordt voor ouders. De directeur beslist dus in dit geval maar kan wel advies vragen aan de betrokken leerplichtambtenaar. Omdat de aanvraag, per ongeluk, bij het Team Leerlingzaken is gedaan en niet bij de scholen, kijkt de leerplichtambtenaar sowieso mee. Uit de aanvraag blijkt dat ouders het verlof aanvragen omdat vader werk zou hebben waardoor hij niet in de reguliere schoolvakanties weg kan. Volgens de Leerplichtwet hebben ouders recht op twee weken gezinsvakantie met elkaar per jaar. Kan dit bijvoorbeeld in de kerstvakantie, dan vervalt daarmee het recht om extra verlof buiten de schoolvakanties om. In dit geval is daar geen


19 – Schooljaar 2011 - 2012

noodzaak toe. Het beroep van vader betreft geen seizoensgebonden arbeid. Er is dus geen reden om verlof te verlenen. De leerplichtambtenaar neemt contact op met de beide scholen waarop de kinderen zitten. De ene school geeft aan de verlofaanvraag ook te hebben ontvangen en heeft ouders al laten weten dat het verlof niet toegekend kan worden. De andere school geeft aan de aanvraag ook van ouders te hebben ontvangen en zij hebben net de dag ervoor toestemming gegeven aan ouders voor het gevraagde verlof. Na overleg met de leerplichtambtenaar besluit deze school de toestemming in te trekken. Ouders spreken de directeur aan op beslissingsbevoegd van de directeur. De directeur beaamt dit, maar geeft aan dat hij niet zorgvuldig genoeg is geweest tijdens de afweging en dat hij bij nader inzien toch zijn beslissing moet herzien. Bovenstaande geeft de, soms, complexe situatie rondom verlofaanvragen weer. Ook de rol van de leerplichtambtenaar en de samenwerking met de schooldirecteuren blijkt hieruit. Al is het een enkele keer ook voorgekomen er proces-verbaal is opgemaakt voor één kind uit het gezin als daarvoor geen toestemming was verleend en ouders toch zijn gegaan. Dit jaar kwamen er 87 meldingen van luxe-verzuim binnen. Bij de eerste keer luxeverzuim tot 3 dagen werd in de meeste gevallen een waarschuwingsbrief verstuurd. In 14 casussen is er een proces-verbaal opgemaakt.

2.6.

Vrijstellingen Leerplichtige leerlingen moeten elke schooldag aanwezig zijn op school. Er is echter binnen de Leerplichtwet een aantal vormen van vrijstelling mogelijk: vrijstelling van geregeld schoolbezoek, vrijstelling van inschrijving, vrijstelling wegens het volgen van ander onderwijs en vervangende leerplicht.

vrijstelling van geregeld schoolbezoek Als een leerling vanwege bijzondere omstandigheden tijdelijk niet naar school kan, moeten de ouders hier toestemming voor vragen. Verlofaanvragen van 10 dagen of minder worden door de school in behandeling genomen. Uiteraard heeft de directeur zich daarbij wel te houden aan de Leerplichtwet. De leerplichtambtenaar behandelt een aanvraag voor extra verlof van meer dan 10 schooldagen. Leerplicht is altijd terughoudend bij het toekennen van verlof. Er wordt altijd een afweging gemaakt of de omstandigheden van het verlof zwaarder wegen dan het onderwijsbelang van het kind. Voorbeelden van deze vorm van verlof zijn extra (vakantie) verlof (art.11f/art.13a) en verlof op basis van ‘gewichtige omstandigheden’ (art.11g). Deze gewichtige omstandigheden verwijzen naar uitzonderlijke persoonlijke omstandigheden waarbij vrijstelling voor een bepaalde periode redelijk is. Uitgangspunt hierbij is dat deze persoonlijke omstandigheden buiten de wil van ouders en/of het kind liggen.

vrijstelling van inschrijving Vrijstelling van inschrijving is op verschillende gronden mogelijk: -- art.5 onder a, lichamelijke of psychische gronden: als een kind ongeschikt is om naar school te gaan door lichamelijke of psychische oorzaken, dan hoeven ouders hun kind niet altijd in te schrijven op een school of instelling. De leerplichtambtenaar beoordeelt of er redenen zijn om vrijstelling te verlenen. Bij ongeschiktheid wordt een arts of psycholoog ingeschakeld om het kind te onderzoeken.


--

--

art.5 onder b, bezwaar tegen de richting van het onderwijs: als ouders bezwaar hebben tegen de levensbeschouwelijke richting van een school en er is geen passende school binnen redelijke afstand van de woning dan kunnen zij (van rechtswege) vrijstelling van inschrijving krijgen. Dit kan echter alleen als het kind nog niet eerder ingeschreven is geweest op een school. art.5 onder c, school buitenland: wanneer leerlingen in het buitenland onderwijs volgen maar in de gemeente ingeschreven blijven staan, moeten ouders zorgen voor een (vertaald) inschrijfbewijs van de school of instelling in het buitenland.

Vrijstelling wegens het volgen van ander onderwijs Burgemeester en Wethouders kunnen op grond van bijzondere omstandigheden vrijstelling verlenen van de plicht tot inschrijving van een leerling als wordt aangetoond dat de jongere op een andere wijze voldoende onderwijs geniet.

Vervangende leerplicht Vervangende leerplicht is een apart leertraject voor leerlingen vanaf 14 jaar. Het gaat om leerlingen die aanhoudende problemen hebben binnen het volledig dagonderwijs. Via het volgen van een aangepast onderwijsprogramma kunnen ze (soms) na 1 jaar weer instromen in het reguliere onderwijs. Dit jaar zijn er 38 aanvragen voor vrijstellingen gedaan. In hoofdstuk 4 is dit verder uitgewerkt.

2.7.

Bemiddelingen De leerplichtambtenaar helpt regelmatig bij problematiek waarbij niet direct sprake is van schoolverzuim. Bijvoorbeeld als er een conflict is tussen school en de leerling of ouders of wanneer er bijvoorbeeld hulp nodig is bij het vinden van een andere school of opleiding. Ook door het Veiligheidshuis wordt regelmatig aan Leerplicht gevraagd om informatie op school op te vragen over jongeren die daar besproken worden. Soms blijken er veel problemen te zijn en is schoolverzuim er daar één van. In dat geval komt leerplicht in actie. Dit jaar is er 239 keer bemiddeld door de leerplichtambtenaren. Dit is meer dan vorig schooljaar (97 keer bemiddeld). Voor de dossieropbouw bij de jongeren vinden we het steeds belangrijker dat dit geregistreerd wordt zodat we later, als jongeren opnieuw in beeld komen, deze achtergrondinformatie al hebben. Daarnaast heeft dit ook te maken met de positie die het team Leerlingzaken verworven heeft. Scholen, instellingen, hulpverleners en ouders weten de leerplichtambtenaren te vinden. Het gaat dan niet alleen om de handhavende maar ook om de adviserende, bemiddelende rol die de leerplichtambtenaar kan hebben.

2.8.

Haltverwijzingen en processen-verbaal Als de leerling of (één van) de ouders zich niet houdt aan de Leerplichtwet, kan de leerplichtambtenaar een proces-verbaal opmaken. Bij overtredingen van de Leerplichtwet als gevolg van extra verlof en absoluut verzuim gebeurt dit altijd tegen de ouders.

21 – Schooljaar 2011 - 2012

Bij relatief verzuim kan er proces-verbaal worden opgemaakt tegen de ouders, maar ook tegen de leerling als deze twaalf jaar of ouder is. Ook kan de leerplichtambtenaar een Halt-verwijzing (een zogenaamd verkort procesverbaal) opmaken voor een jongere wanneer deze na een eerdere waarschuwing niet gestopt is met verzuimen. Het verzuim moet dan echter nog wel gering zijn en er moet geen hulpvraag zijn. Per 1 februari 2011 zijn de boetes en straffen, die staan op het ongeoorloofd luxe verzuim, verhoogd naar € 75 per kind per dag (met een maximum voor de eerste week van € 425 per gezin, maximum bij twee weken € 750 per gezin). De algemene ervaring is dat in zaken van luxe-verzuim de leerplichtambtenaar meestal in het gelijk wordt gesteld wanneer het tot een zitting komt. Dit betekent dat ouders dan alsnog moeten betalen als ze het voor laten komen (in sommige gevallen zelfs meer dan in het eerdere transactievoorstel voorgesteld). In de uitspraken over bijvoorbeeld signaalverzuim zit veel variatie. Soms worden zaken aangehouden tot een latere zitting om verder onderzoek te doen of een jongere de kans te geven om zijn of haar schoolgang te verbeteren. Regelmatig wordt, op advies van de Raad voor de Kinderbescherming, een jeugdreclasseerder toegewezen. Ook het toewijzen van een (on)voorwaardelijke werkstraf is een veel voorkomende eis. Dit jaar zijn er in totaal 73 processen-verbaal opgemaakt. Er zijn 7 jongeren doorverwezen naar Bureau Halt.


23 – Schooljaar 2011 - 2012

Hoofdstuk 3

Met wie werkt leerplicht samen? De leerplichtambtenaar wordt vaak als ‘spin in het web’ gezien bij het zoeken naar oplossingen rondom schoolverzuim e.d. De leerplichtambtenaar werkt samen met veel partijen die zij kunnen inschakelen als er bijvoorbeeld hulpverlening nodig is. Ook neemt de leerplichtambtenaar deel aan verschillende overleggen waar leerplichtige jongeren worden besproken. Te denken valt aan Zorg Advies Teams (ZAT’s) op scholen, maar ook aan overleggen in het Veiligheidshuis.

3.1.

Samenwerking vanuit zorg Het netwerk van de leerplichtambtenaar is groot. Er zijn korte lijnen naar veel hulpverlenende instanties, zoals het School Maatschappelijk Werk (SMW) (soms is dit verbonden aan bijvoorbeeld Opella maar soms ook aan Bureau Jeugdzorg), Bureau Jeugdzorg en daarbij horend het Jeugd Preventie Team, de Raad voor de Kinderbescherming, het Advies en Meldpunt Kindermishandeling (AMK), de schoolartsen van de VGGM (Veiligheids- en Gezondheidsregio Gelderland Midden), Lindenhout, het Onderwijs Zorg Centrum (voorheen Pactum), de onderwijsconsulenten van het Ministerie, de Onderwijsinspectie, ProPersona, Karakter etc. Wanneer Bureau Jeugdzorg betrokken is bij een gezin hebben zij in principe de casusregie. Soms gebeurt het in gezinnen dat er zoveel hulpverleners betrokken zijn, dat er een gezinsmanager van Lindenhout wordt ingezet. Door de inzet van de gezinsmanager wordt de gezinssituatie gestabiliseerd en kunnen ouders weer de rol van opvoeder invullen. Meerdere keren per jaar is er overleg tussen het team Leerlingzaken en de teamleider van Bureau Jeugdzorg om te bespreken wat er wel en niet goed gaat en wat bijvoorbeeld belangrijke ontwikkelingen zijn. Ook vindt er gezamenlijk overleg plaats met de gezinsmanagers van Lindenhout. Bijna altijd is leerplicht ook betrokken bij de gezinnen waarin zij werkzaam zijn. Afstemming hierover is belangrijk. De leerplichtambtenaren nemen ook deel aan de ZorgAdviesTeams op de scholen voor het voortgezet onderwijs in Ede. In deze ZAT’s zitten vertegenwoordigers van BJZ, VGGM, SMW, uiteraard school en soms ook nog vertegenwoordigers van het OnderwijsZorgCentrum en bijvoorbeeld Eleos.


3.2.

25 – Schooljaar 2011 - 2012

Samenwerking vanuit veiligheid

Als vervolg hierop nodigt de leerplichtambtenaar ouders en Kim uit voor een gesprek bij de gemeente. Tijdens het gesprek blijkt dat de zorgen nog groter zijn dan uit het eerdere overleg bleek. De leerplichtambtenaar besluit direct proces-verbaal op te maken om te zorgen dat de hulpverlening op gang komt. Ook doet de leerplichtambtenaar een zorgmelding bij Bureau Jeugdzorg. De leerplichtambtenaar slelt tot slot ook vrijwillige jeugdreclassering voor. Dit om Kim tools te geven om met het gebeurde om te gaan en sterker en weerbaarder te worden. Uiteraard zijn dit voor Kim en ouders heftige stappen. Er zijn dan wel erg veel mensen die op de hoogte worden gebracht van de situatie. Ze geven aan erover na te willen denken maar aan het einde van het gesprek geven zij toch al aan hiermee akkoord te gaan.

Een aantal leerplichtambtenaren fungeert als contactpersoon voor het Veiligheidshuis Ede. Zij wonen de overleggen van het ZorgOverleg Risicojeugd (ZOR) en het Justitieel Overleg Risicojeugd (JOR) bij. Zij leveren vooraf informatie aan en denken samen met de partners tijdens het overleg mee over passende oplossingen rondom de besproken jongeren. Ook leveren zij wekelijks informatie aan over de Edese jongeren die in het Justitieel Casus Overleg worden besproken. Er wordt informatie aangeleverd voor de aanpak van de overlastgevende jeugdgroepen en er vindt op individueel casusniveau uitwisseling plaats.

Nadat het proces-verbaal is opgestuurd en de zorgmelding is gedaan bij Bureau Jeugdzorg, neemt de leerplichtambtenaar contact op met de Raadsonderzoeker van de Raad voor de Kinderbescherming om aan te geven dat ouders en Kim akkoord gaan met vrijwillige jeugdreclassering. Dit kan dan direct ingezet worden voor de zaak op zitting komt. De raadsonderzoeker zorgt voor een ‘beschikking toezicht en begeleiding’ en stuurt deze door naar de jeugdreclassering, zodat ze aan de slag kunnen.

De contacten met het Veiligheidshuis zorgen voor korte lijnen met onder andere de politie, de parketsecretarissen van het OM etc.

3.3.

Samenwerking naar aanleiding van sancties

Na een paar maanden komt de zaak op zitting bij het kantongerecht. Het gaat inmiddels beter met Kim. Het verzuim is behoorlijk verminderd en ook het contact met ouders is verbeterd. De verdachte van de loverboy-praktijken zit nog vast. Het is nog onbekend wanneer hier uitspraak in wordt gedaan. Kim geeft aan zich nu weer veilig te voelen en zelfstandig naar school te kunnen gaan. De kantonrechter geeft aan dat ze blij is dat Kim vrijwillige jeugdreclassering heeft geaccepteerd. Kim laat ook zien dat het beter gaat. De uitspraak van de rechter is wel dat de vrijwillige jeugdreclassering omgezet wordt in verplicht jeugdreclasseringcontact gedurende een jaar. Dit als vinger aan de pols. Ouders en Kim bedanken de leerplichtambtenaar voor de geboden hulp.

Leerplichtambtenaren kunnen verschillende sancties inzetten als niet voldaan wordt aan de leerplicht.

3.3.1.

Bureau Halt

In Hoofdstuk 2 is al beschreven in welke gevallen jongeren doorverwezen kunnen worden naar Bureau Halt. De werkwijze van Bureau Halt is als volgt. Wanneer het verkorte proces-verbaal van de leerplichtambtenaar binnenkomt bij Bureau Halt, nodigen zij de jongere en ouders uit voor een gesprek. Er wordt dan gesproken over de reden van doorverwijzing naar Bureau Halt en de aard van de straf: werken en/of een opdracht. Wanneer een jongere de Haltstraf goed afrondt betekent dat geen boete en geen vervolging door Justitie. Wordt de Haltstraf niet goed uitgevoerd dan wordt teruggemeld naar de leerplichtambtenaar en wordt de jongere door middel van een procesverbaal alsnog doorgestuurd naar Justitie.

3.3.2.

3.3.3.

De Algemene Kinderbijslagwet (AKW) is per 1 oktober 2009 aangepast aan de kwalificatieplicht. Dat betekent dat ook ouders van jongeren van 16 en 17 jaar die geen school bezoeken, gekort kunnen worden op de kinderbijslag. Het gaat dan om jongeren die geen startkwalificatie hebben. Hoewel het in de eerste instantie om een technische harmonisatie van wetgeving ging, is verondersteld dat de maatregel een bijdrage zal leveren aan de bestrijding van voortijdige schooluitval. Ouders krijgen in principe voor hun 16 of 17-jarige kind alleen nog maar kinderbijslag, wanneer deze bezig is een startkwalificatie te behalen en daarbij voldoet aan de eisen uit de Leerplichtwet.

Openbaar Ministerie

In Hoofdstuk 2 is ook al kort iets gezegd over het proces-verbaal. De werkwijze rondom het proces-verbaal is, in het kort, als volgt. De leerplichtambtenaar kan een procesverbaal opmaken aan alleen de ouders. Dit proces-verbaal wordt naar het Openbaar Ministerie én naar Bureau Jeugdzorg gestuurd zodat zij onderzoek kunnen doen. Wanneer er proces-verbaal tegen de jongere of tegen de jongere én ouders wordt opgemaakt, wordt het proces-verbaal naar het Openbaar Ministerie én naar de Raad voor de Kinderbescherming opgestuurd. De Raad doet dan een onderzoek en zij zijn ook bij de rechtbankzitting aanwezig.

Ook voor deze wetswijziging werkte Leerplicht echter al samen met de Sociale VerzekeringsBank (SVB). Wanneer gezinnen ‘in onderzoek’ worden gezet bij Burgerzaken omdat bijvoorbeeld het vermoeden bestaat dat er niemand op het woonadres verblijft, gaat er automatisch een signaal naar de SVB en wordt de kinderbijslag (tijdelijk) stopgezet.

Casus: samenwerken naar aanleiding van sancties In verband met de privacy zijn de namen in onderstaande casus gefingeerd. School meldt bij Leerlingzaken een meisje, Kim van 15 jaar, dat veel verzuimt. Het vermoeden van school is dat zij in een loverboytraject zit. Kort na de melding vindt er al een afstemmingsoverleg plaats over dit meisje met verschillende partijen; de school, school maatschappelijk werk, maatschappelijk werk, de coördinator van het Steunpunt Huiselijk Geweld, de politie en de leerplichtambtenaar.

Sociale Verzekeringsbank

3.4.

Samenwerking intern en met de regio Ook intern binnen de gemeente vinden er overleggen plaats waarbij Leerplicht is betrokken. Zo woont een van de leerplichtambtenaren de overleggen over de gemeentebrede Roma-aanpak bij en is er een overleg Multidisciplinair Handhaven, waar informatie vanuit verschillende disciplines wordt gedeeld. Ook zijn er ongeveer tweemaandelijks overleggen met alle leerplichtambtenaren en


RMC medewerkers uit de regio. Hierbij zijn informeren en afstemmen belangrijke doelen. In de afgelopen jaren is er gezamenlijk in de regio bijvoorbeeld een brochure ontwikkeld voor de schooldirecteuren over de regels rondom het verlenen van verlof. Ook vindt er tegenwoordig afstemming plaats met de ‘jeugdboa’s’ van de gemeente Ede. Deze Buitengewoon OpsporingsAmbtenaren worden door de gemeente Ede ingezet om overlast van jongeren tegen te gaan. Met deze inzet krijgt de gemeente daarnaast sneller zicht op de problematiek en kan zo sneller handelen. Het aantal jeugdboa’s is in 2012 uitgebreid van twee naar vijf. Wanneer de jeugdboa’s op straat jongeren aantreffen waarvan zij vermoeden dat ze op school zouden moeten zitten, nemen zij hierover contact op met de leerplichtambtenaren. Gezamenlijk wordt dan bekeken wat de inzet kan zijn. De afstemming vindt op individueel niveau plaats maar ook in gezamenlijke overleggen.

27 – Schooljaar 2011 - 2012

Hoofdstuk 4

2011 - 2012 in cijfers In dit hoofdstuk wordt beschreven hoe 2011-2012 er in cijfers uitzag.

Tellingen Het team Leerlingzaken werkt met het registratiesysteem Carel van Eljakim. Hierin staan alle jongeren die in Ede zijn ingeschreven in het GBA (Gemeentelijke BasisAdministratie). Tabel 4.1 geeft een overzicht van de aantallen jongeren die in behandeling zijn genomen door het Team Leerlingzaken. Soms komt het voor dat jongeren in behandeling worden genomen die (nog) niet in Ede ingeschreven staan. Dit komt bijvoorbeeld omdat zij dan nog niet officieel in de gemeente Ede ingeschreven staan omdat ze bijvoorbeeld net verhuisd zijn. Of jongeren verblijven wel in de gemeente Ede maar staan officieel nog bij de andere gescheiden ouder elders in Nederland ingeschreven. Deze casussen worden dan wel opgepakt en handmatig toegevoegd in het leerplichtsysteem. Er is dit schooljaar, net als voorgaande jaren overigens, voor gekozen om te tellen op leerlingen en niet op aantal meldingen. Het kan namelijk voorkomen dat jongeren meerdere keren in een jaar gemeld worden. Er is bijvoorbeeld in oktober een preventief verzuimgesprek gevoerd. Het dossier wordt hierna, in de meeste gevallen, afgesloten nadat de waarschuwing is gegeven. Meldt school echter in april aanhoudend verzuim dan wordt het dossier opnieuw geopend. Het is zelfs mogelijk dat er begin van het schooljaar absoluut verzuim wordt geconstateerd en in de loop van het schooljaar, wanneer de jongere op school zit, signaalverzuim wordt gemeld.

Dit schooljaar zijn er 35 ‘absoluut verzuimers’ in behandeling genomen. Er zijn gedurende dit schooljaar 35 jongeren in behandeling genomen waarvan niet bekend was waar zij op school zaten en waar niet werd gereageerd op brieven van de administratie (zie tabel 4.1). Van deze 35: -- hebben er 16 een proces-verbaal gekregen of krijgen die direct na de zomer -- bleken er 6 in Ede of een andere gemeente gewoon op school te zitten -- zijn er 5, al dan niet na bemiddeling van de leerplichtambtenaar, weer naar school gegaan -- geldt voor 6 dat ze in overleg zijn overgedragen aan het RMC -- geldt voor 2 dat er een andere reden was waarom ze absoluut verzuimer waren -Het aantal in behandeling genomen casussen van absoluut verzuim ligt dit jaar iets hoger dan in het schooljaar 2010-2011 (toen waren het er 32). Er hebben dit jaar meer jongeren naar aanleiding van absoluut verzuim een proces-verbaal gekregen (of ze krijgen deze nog direct na de zomer).


29 – Schooljaar 2011 - 2012

Dit schooljaar werden er 460 meldingen van signaalverzuim gedaan. In hoofdstuk 2 is al beschreven wat de redenen voor signaalverzuim kunnen zijn. In tabel 4.1 zijn de verzuimmeldingen uitgesplitst naar schooltype. Het meeste signaalverzuim komt voor in het voortgezet onderwijs. Er zijn naar aanleiding van signaalverzuim 7 jongeren doorverwezen naar Bureau Halt. Er is naar aanleiding van signaalverzuim 43 keer proces-verbaal opgemaakt. Ten opzichte van het schooljaar 2011-2012 zijn dit de helft minder Haltverwijzingen (7 ten opzichte van 14), maar er zijn meer processenverbaal voor signaalverzuim opgemaakt (43 ten opzichte van 38). Dit kan erop duiden dat de zorgen rondom de jongeren groter waren. Wanneer er hulpverlening nodig is, is dit voor Bureau Halt een contra-indicatie. Een proces-verbaal kan dan de gewenste hulpverlening in gang zetten. Er zijn dit jaar minder meldingen van signaalverzuim gedaan dan het jaar ervoor (in 2010-2011 werden er 501 meldingen van signaalverzuim gedaan).

Tabel 4.1

Verzuimmeldingen naar schooltype

signaalverzuim

Basisonderwijs (BO)

Speciaal Basisonderwijs (SBO)

Voortgezet Speciaal Onderwijs (VSO)

Voortgezet Onderwijs (VO)

32

Middelbaar Beroepsonderwijs (MBO)

luxe-verzuim

absoluut verzuim

Totaal

48

11

91

7

5

12

36

6

3

45

241

33

15

289

144

1

145

35

582

(incl. 150 kwal.plicht*)

Totaal

460

87

*dit is inclusief 150 jongeren die in behandeling zijn genomen door de leerplichtambtenaren MBO. Zie hiervoor het

aparte Jaarverslag Kwalificatieplicht 2011-2012.

Er kwamen dit jaar 87 meldingen van luxe verzuim binnen. Er zijn dit schooljaar 87 meldingen van luxe-verzuim in behandeling genomen. Deze jongeren zijn gemeld door de scholen of zijn via controles door de leerplichtambtenaren naar boven gekomen (zie tabel 4.1). In 14 gevallen van luxe-verzuim is er dit jaar een proces-verbaal opgemaakt. Dit betekent overigens proces-verbaal voor 17 kinderen aangezien er meerdere kinderen per gezin verzuimd kunnen hebben. In de andere gevallen is het meestal bij een waarschuwing gebleven.

Er is dit jaar minimaal 239 keer bemiddeld door de leerplichtambtenaren. De leerplichtambtenaar helpt regelmatig bij problematiek waarbij niet direct sprake is van schoolverzuim. Bijvoorbeeld als er een conflict is tussen school en de leerling of ouders. Of wanneer er hulp nodig is bij het vinden van een nieuwe school. Ook voor bijvoorbeeld het Veiligheidshuis is de leerplichtambtenaar regelmatig tussenpersoon richting de scholen. Wanneer er informatie nodig is over bepaalde jongeren die in het Veiligheidshuis worden besproken, zorgt de leerplichtambtenaar dat dit er komt via de scholen.


In al deze gevallen is er dus niet direct sprake van verzuim maar de leerplichtambtenaar adviseert of bemiddelt wel. Er is dit schooljaar onder andere beter geregistreerd op de bemiddelingen, daardoor lijkt het aantal bemiddelingen groter dan vorig jaar. Maar de stijging heeft ook te maken met de positie die het team Leerlingzaken verworven heeft. Scholen, instellingen, hulpverleners en ouders weten de leerplichtambtenaren te vinden. Het gaat dan niet alleen om de handhavende maar ook om de adviserende, bemiddelende rol die de leerplichtambtenaar kan hebben.

Er kwamen dit jaar 38 aanvragen voor vrijstelling binnen. In hoodstuk 2 zijn de verschillende soorten vrijstellingen al toegelicht. Hieronder worden de aantallen weergegeven. Dit zijn de aanvragen per kind, het gaat dus om minder gezinnen in totaal. Een verleende vrijstelling geldt in de meeste gevallen voor een afgebakende periode of voor een schooljaar. Dit betekent in de meeste gevallen dat er elk jaar opnieuw vrijstelling aangevraagd moet worden door ouders. Er zijn dit schooljaar meer vrijstellingsaanvragen gedaan dan het schooljaar ervoor (38 ten opzichte van 27). Tussen haakjes staat aangegeven of de vrijstellingen zijn toegekend, afgewezen of dat ze nog ‘lopen’. In een aantal gevallen moeten ouders bijvoorbeeld nog bewijzen inleveren waardoor de daadwerkelijke vrijstelling net na de zomer genomen afgerond zal worden. Dit heeft onder andere te maken met een stijging van het aantal aanvragen met betrekking tot ‘bezwaar tegen de richting van het onderwijs’. Er zijn een aantal gezinnen uit een specifieke doelgroep die hier een beroep op hebben gedaan. Op dit moment lopen er nog rechtzaken in deze beroepen. Er is verder ook een kleine stijging te zien in het aantal aanvragen voor vrijstelling in verband met het ‘volgen van ander onderwijs’. Dit heeft te maken met een aantal jongeren dat een alternatief programma volgt bij Titan. Over het algemeen kan gezegd worden dat het boordelen van vrijstellingen zeer nauw luistert. Het afwegen van de verschillende belangen en argumenten is soms lastig. Het afwijzen van vrijstellingsaanvragen leidt bij ouders ook regelmatig tot onbegrip. Dit onderstreept de zorgvuldigheid die er nodig is bij de beoordeling. Vrijstellingsaanvragen worden dan ook altijd met de collega’s doorgesproken zodat er ook binnen het team één lijn wordt getrokken.

31 – Schooljaar 2011 - 2012

Tabel 4.2 Vrijstellingen

Soorten vrijstellingen

aantal

art 3a, vervangende leerplicht

art 3a, vervangende leerplicht (tenminste 14 jaar)

–

art3b, vervangende leerplicht laatste schooljaar

1 (toegekend)

art 5 Vrijstelling inschrijving

art 5a, lichamelijke of psychische gronden

2 (toegekend)

art 5b, tegen de richting van het onderwijs

5 (1 toegekend, 3 afgewezen,

1 loopt nog)

art. 5c, ingeschreven in het buitenland

15 (13 toegekend, 2 afgewezen)

art 11, gronden voor vrijstelling geregeld schoolbezoek

art 11d, wegens ziekte verhinderd

–

art 11e, vervullen van godsdienstige plichten

–

art 11f, specifieke aard beroep ouders

–

art 11g, gewichtige omstandigheden

6 (5 toegekend, 1 afgewezen)

art 13a, vakantie

art 15, volgen ander onderwijs

totaal

art 13a, vakantie 3 (afgewezen)

art 15, vrijstelling wegens volgen ander onderwijs 6 (5 toegekend, 1 loopt nog)

38

Dit schooljaar werd er 73 keer een proces-verbaal opgemaakt. Di jaar is er 66 keer een proces-verbaal opgemaakt en zijn er 7 jongeren naar Bureau Halt doorverwezen. Een proces-verbaal kan voor meerdere kinderen in het gezin zijn, bijvoorbeeld bij luxe- en absoluut verzuim. Het aantal kinderen waarvoor procesverbaal is opgemaakt, ligt dus wel hoger dan deze 66. Ten opzicht van vorig jaar is er een daling te zien in het aantal Halt-verwijzingen. In het schooljaar 2010-2011 werden er 14 verwijzingen naar Bureau Halt gedaan. Dit schooljaar zijn dat er 7. Zoals eerder aangegeven kan een verklaring hiervoor zijn dat er rondom bepaalde jongeren al te veel zorgen waren en er hulpverlening nodig was. Er wordt dan voor een proces-verbaal in plaats van voor een verwijzing naar Bureau Halt gekozen. Het aantal processen-verbaal is namelijk wel licht gestegen (66 ten opzichte van 64).

Tabel 4.3 Aantallen processen-verbaal

Type verzuim

Absoluut verzuim

Aantal processen-verbaal

Luxeverzuim 14

9

Signaalverzuim

43

Halt (‘verkort proces-verbaal’)

7

Totaal 73


33 – Schooljaar 2011 - 2012

Hoofdstuk 5

Terugblik en vooruitzien 5.1. Terugblik Dit schooljaar is er gewerkt met een (tijdelijk) verminderde bezetting. Eén collega is met zwangerschapsverlof geweest en één collega heeft de kans gekregen om voor een half jaar op een andere afdeling mee te draaien. Daarnaast heeft er voor een half jaar een stagiaire meegelopen op de afdeling. Er is vervanging geweest voor de collega’s die er niet waren maar niet voor de volledige formatie. Voor het komende schooljaar is het Leerplichtteam weer op de ‘oude’ sterkte. Ook dit schooljaar heeft SOVEE (een organisatie die begeleiding, advies, training en coaching biedt aan jongeren, ouders, peuterspeelzalen, scholen en andere organisaties die met jeugd werken in de regio Amersfoort) de jongeren benaderd die dreigen uit te vallen bij de overstap van het VMBO naar het MBO. Het onderzoek naar de effectiviteit van de processen-verbaal en Haltverwijzingen is dit jaar, vanwege de beperkte bezetting, nog niet uitgevoerd.

5.2. Vooruitzien Er zijn veel ontwikkelingen op het gebied van onderwijs de komende jaren. Bijvoorbeeld op het gebied van passend onderwijs. Het kabinet wil het stelsel voor passend onderwijs herzien. In het nieuwe stelsel krijgen scholen de plicht een passende onderwijsplek te bieden aan leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben. Wat dit betekent voor de rol van de leerplichtambtenaar is nu nog onduidelijk. Worden daarmee de wachtlijsten waar we nu vaak tegenaan lopen bij speciaal onderwijsscholen opgelost? Of zorgt het plaatsen van leerlingen met een handicap of gedragsproblemen in het regulier onderwijs juist voor meer problemen? Allemaal zaken die de komende jaren duidelijk moeten worden. Ook de ontwikkelingen in de Jeugdzorg (nu voert de provincie nog de regie over de Bureaus Jeugdzorg, straks gaan de gemeenten dat doen) kunnen van invloed zijn op hoe Leerlingzaken nu werkt. Ook dit is echter nog allemaal onduidelijk. Op dit moment loopt er samen met een aantal andere gemeenten een onderzoekstraject om te bekijken of regionalisering van de leerplichtfunctie een meerwaarde zou opleveren. Hier komt in het komend schooljaar dus meer duidelijkheid over. Eens in de zoveel jaar wisselen de leerplichtambtenaren van de scholen waarmee zij het meeste contact hebben. Het idee hierachter is dat de leerplichtambtenaar niet te veel ‘vergroeit’ met zijn of haar school waardoor er niet meer kritisch meegekeken kan worden naar het melden van verzuim etc. Komend schooljaar vindt deze wisseling weer plaats.


Leerplicht blijft ook het komende jaar werken aan verbetering van de werkprocessen waaronder het gebruik van het leerplichtregistratiesysteem. We blijven daarnaast investeren in preventie. Er wordt gehandhaafd wanneer het moet en geadviseerd en ondersteund wanneer het kan.

35 – Schooljaar 2011 - 2012


Jaarverslag Leerplicht. Schooljaar

Recommend Documents