Jaarverslag leerplicht en RMC. schooljaar gemeente Boxtel

Jaarverslag leerplicht en RMC schooljaar 2008-2009 gemeente Boxtel

Boxtel, september 2009

Inhoudsopgave 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Voorwoord Samenvatting Taken, formatie en samenwerking Stand van zaken leerplicht Stand van zaken RMC Actuele landelijke ontwikkelingen en toepassingen hiervan in Boxtel Beleids- en uitvoeringsaanbevelingen

2 4 6 9 13 18 21

Bijlage 1.

Uitwerking van de behandelde leerplichtzaken

21

Leerplichtverslag schooljaar 2008-2009

1

1. Voorwoord Met de Leerplichtwet en de RMC-wet (RMC staat voor Regionale Meld- en Coördinatiefunctie) heeft de gemeente twee belangrijke instrumenten in handen om de maatschappelijke zorg voor jongeren vorm te geven. De leerplichtwet schrijft voor dat burgemeester en wethouders jaarlijks aan de gemeenteraad verslag uitbrengen over het in het laatst afgesloten schooljaar gevoerde leerplichtbeleid. De RMC-contactgemeente, voor onze regio de gemeente ’s-Hertogenbosch, dient jaarlijks een effectrapportage op te stellen, waarin de bereikte resultaten voor de gehele RMC-regio worden aangegeven. De gemeente Boxtel heeft ervoor gekozen om de gegevens voor de effectrapportage ook op te nemen in het leerplichtjaarverslag. Voor u ligt het jaarverslag leerplicht en RMC over het schooljaar 2008–2009. In de leerplichtwet is vastgelegd dat jongeren vanaf de eerste schooldag van de maand volgend op de maand waarin ze 5 zijn geworden tot en met het schooljaar waarin ze 16 worden volledig leerplichtig e zijn. Na deze volledige leerplicht geldt de kwalificatieplicht. Die houdt in dat alle jongeren tot hun 18 verjaardag een volledig onderwijsprogramma moeten volgen, tenzij de jongere een startkwalificatie heeft. Een startkwalificatie is een VWO-, HAVO- of MBO-diploma vanaf niveau 2. De RMC-wet is een aanvulling op de leerplichtwet. De doelstelling van de RMC-wet is om voortijdig schoolverlaten te voorkomen. Een voortijdig schoolverlater (vsv-er) is een jongere tot 23 jaar die zonder een startkwalificatie het onderwijs verlaat. De RMC-wet verplicht gemeenten alle voortijdig schoolverlaters te registreren. Naast de registratie probeert de gemeente Boxtel voortijdig schoolverlaten te voorkomen en, indien alle inspanningen ten spijt een jongere toch zonder startkwalificatie de opleiding heeft verlaten, deze jongere te helpen bij het alsnog behalen van een startkwalificatie. Hiernaast speelt de invoering van de Wet investering in Jongeren (18 tot en met 26 jaar) een belangrijk rol. Het wetsvoorstel 'Wet investeren in jongeren' verplicht gemeenten jongeren van 18 tot 27 jaar die zich melden voor een uitkering een aanbod te doen. Dit kan een baan zijn, een vorm van scholing of een combinatie van beide, afgestemd op de situatie van de jongeren. Als zij werk accepteren krijgen ze salaris van de werkgever. Bij acceptatie van het leeraanbod krijgen ze waar nodig een inkomen dat even hoog is als de bijstandsuitkering. Als zij het aanbod niet accepteren dan krijgen zij ook geen uitkering van de gemeente. Ook jongeren van 16 tot en met 17 jaar die geen scholing of opleiding volgen, minder dan 16 uur per week werken en die voldoen aan de kwalificatieplicht, of aan wie een vrijstelling van die kwalificatieplicht is verleend, hebben ook recht op een werkleeraanbod. Gezien alle ontwikkelingen en het aantal toegenomen meldingen bleek de formatie leerplicht/ RMC schooljaar 2008-2009 niet toereikend voor een adequate afdoening van meldingen, derhalve heeft is er met externe versterking ( 16 uur per week) vanuit Dynosco (gespecialiseerd in Leerplicht) geweest in de periode mei tot en met september 2009. Deze versterking was afdoende voor de afhandeling van meldingen echter niet voor preventieve werkzaamheden.


2

In het volgende hoofdstuk treft u eerst een samenvatting aan van hetgeen in dit jaarverslag is opgenomen. In hoofdstuk drie volgt vervolgens algemene informatie, zoals de taken van de leerplichtambtenaar, de benodigde formatie volgens de Ingrado-richtlijn, de samenwerkingspartners en tot slot de algemene cijfers. In het vierde hoofdstuk gaan we verder in op de leer- en kwalificatieplicht en het vijfde hoofdstuk op de RMC. In hoofdstuk 6 noemen we de belangrijkste landelijke ontwikkelingen en de toepassingen hiervan in Boxtel. We sluiten het jaarverslag af met aanbevelingen voor het beleid en de uitvoering. Tot slot treft u in de bijlage meer gedetailleerde informatie aan.


3

2. Samenvatting Absoluut verzuim is bijna gelijk gebleven Uit de grafieken blijkt dat het absoluut verzuim laag is. Dit verslagjaar waren binnen de gemeente Boxtel in totaal negen absoluut verzuimers; vorig schooljaar waren dit er zes. Deze zijn, bijna allemaal, na intensieve begeleiding geplaatst op een school. Relatief verzuim is fors toegenomen Het relatief verzuim is met 61 meldingen toegenomen tot 133. Van deze meldingen waren er minder dan 5 afkomstig van het primair onderwijs, 114 uit het voortgezet onderwijs (waarvan 9 uit het speciaal onderwijs) en 9 uit het educatief en beroepsvormend onderwijs. Het aantal meldingen is enorm toegenomen. Deels valt dit te verklaren door de afspraken gemaakt met het Jacob Roelandslyceum waardoor deze school eerder en preventiever is gaan melden. Dit is als zeer positief ervaren. Verder hebben we in algemene zin te maken met de toegenomen aandacht voor uitval van leerlingen uit het onderwijs waardoor er eerder en vaker gemeld wordt. Lichte stijging van het aantal processen-verbaal, Halt-straffen en schoolverzuimteammeldingen Dankzij een preventieve manier van werken, is het vaak niet nodig om repressief op te treden. Gelet op de explosieve stijging van het aantal behandelzaken zijn in het afgelopen schooljaar in verhouding weinig handhavende maatregelen genomen. Het lage aantal is maatregelen is een direct gevolg van de preventieve aanpak zoals die in Boxtel vorm heeft. Dit jaar is het aantal Halt-meldingen gestegen van 8 naar 11. De schoolverzuimteammeldingen zijn verdubbeld van 5 naar 10 en de processen-verbaal zijn gestegen van 3 naar 5. Keten van zorgstructuur Mede door de zorgstructuur (Centrum voor Jeugd en Gezin, 12- en 12+ overleg, de ‘zorg-adviesteams’ op scholen) kan er preventief gewerkt worden. Op deze wijze kan een zorgtraject worden uitgezet alvorens er bij een leerling zorgwekkend verzuim ontstaat. Deze hele keten is belangrijk in het voorkomen van vroegtijdig schoolverlaten. Aantal vroegtijdig schoolverlaters In het schooljaar 2008–2009 stonden 401 jongeren geregistreerd als vsv-er. Vanuit de landelijke ontwikkelingen heeft deze groep de nadrukkelijke aandacht. Binnen het Voortgezet Onderwijs zijn ook door de scholen in Boxtel de convenanten ondertekend waarin scholen een nadrukkelijker aandeel krijgen in het voorkomen van vroegtijdig schoolverlaten. Vanuit Leerplicht zijn deze jongeren benaderd door middel van een brief. 100 jongeren hebben hierop gereageerd. Daaruit bleek dat 29 jongeren inmiddels een baan gevonden hebben. 30 personen volgen een opleiding, maar dit is door de scholen niet aan de gemeente Boxtel bekend gemaakt. De overige personen zijn of uitgenodigd voor een vrijblijvend gesprek met de leerplichtambtenaar, of vanwege verstandelijk en of psychische beperkingen niet in staat om een startkwalificatie te behalen. 301 personen hebben niet op de aanschrijving gereageerd. Het zou de voorkeur hebben juist deze groep nadrukkelijk te benaderen daar het voor de hand liggend lijkt dat deze groep juist bijzonder kwetsbaar is. Gezien de minimale formatie van Leerplicht/ RMC te Boxtel is dit echter niet mogelijk en daarmee een gemiste kans. Forse stijging van het totaal aantal behandelzaken Dit schooljaar zijn er 297 behandelzaken geweest. Dit wil zeggen dat 6% van de Boxtelse jongeren tot 18 jaar (en/of hun ouders) in aanraking komen met leerplicht. Toch mag gezegd worden dat met de meeste jongeren (94%) het goed gaat.


4

Het aantal behandelzaken is fors gestegen van 196 naar 297. De rode draad blijft dat het belangrijk is dat leerlingen het juiste onderwijs krijgen, met de juiste zorg en op een school die past bij hun mogelijkheden. Zodra dit niet het geval is, kunnen er problemen ontstaan. Deze zijn vaak gerelateerd aan de gezinssituatie en/of leer- en/of psychische stoornissen. Het is belangrijk deze jongeren en ouders in een zo vroeg mogelijk stadium in beeld te krijgen en te verwijzen naar de juiste instanties, zodat men binnen zo kort mogelijke termijn die hulp krijgt die noodzakelijk is en schoolverzuim dan wel uitval voorkomen wordt. Behandelzaken per onderwijssoort In de bijlage zijn de meldingen verwerkt voor respectievelijk het primair, het voortgezet en het educatie- en beroeponderwijs. De meeste meldingen (172) zijn afkomstig van leerlingen uit het voortgezet onderwijs. Omdat dit een significant verschil is ten opzichte van de meldingen uit het primaire en beroepsonderwijs, is dit een interessant gegeven om nader te onderzoeken. Zeker in verhouding tot de meldingen vanuit het beroepsonderwijs. Zijn de interventies op het voortgezet onderwijs zodanig effectief dat er niet meer verzuimd wordt? Of wordt er minder gemeld door het beroepsonderwijs? Stijging van het aantal behandelzaken van allochtonen Ten opzichte van het aantal schoolgaande allochtonen is het aantal behandelzaken onder allochtonen hoog. Dit jaar is het percentage gestegen tot 13,3% (autochtonen 4,6%). Dit is zorgwekkend, echter dit geeft niet het volledige beeld. Vanuit de leerplichtadministratie is niet mogelijk komaf anders vast te stellen dan vanuit de gegevens van het GBA. Dit betekent dat bijvoorbeeld, vluchtelingen met een nederlands paspoort niet als allochtoon geteld worden. Uit een in 2005 uitgevoerd landelijk onderzoek blijkt dat de sociaal-economische achtergrond en niet de etniciteit de variabele is die prestaties van leerlingen voorspelt. Dit houdt in dat niet het feit dat het om allochtone jongeren gaat, maakt dat er procentueel meer behandelzaken zijn, maar dat de oorzaak ligt in het gegeven dat veel allochtonen nog steeds een sociaal-economische achterstand hebben. Zonder dat hiernaar onderzoek is gedaan, lijkt dit ook voor Boxtel een passende verklaring. Dit betekent dat het terugdringen van het aantal behandelzaken van allochtonen een langetermijninvestering vraagt van diverse partijen. Sterke stijging van het aantal vrijstellingsverzoeken De verzoeken voor vrijstelling zijn het afgelopen jaar gestegen van 8 naar 36. Deze stijging heeft te maken met de invoering van de kwalificatieplicht. Vorig schooljaar was de kwalificatieplicht wel van toepassing, maar gold er nog een overgangsregeling. Deze verzoeken zijn niet allemaal gehonoreerd. Als toch vrijstelling wordt verleend dan is dit vaak onder de voorwaarden dat een andere vorm van onderwijs wordt genoten of dat men zich heeft laten inschrijven voor een opleiding die op een later moment start. Conclusie Het aantal behandelzaken is fors toegenomen. Ondanks of dankzij de toename van het aantal behandelzaken, mag men concluderen dat de preventieve aanpak in een vroegtijdig stadium belangrijk is. Hierdoor kan vaak voortijdig schoolverlaten worden voorkomen.


5

3. Taken, formatie en samenwerking 3.1 Taken Het is de taak van een gemeente om te controleren of de Leerplichtwet binnen de gemeente wordt nageleefd. Hiervoor stelt de gemeente leerplichtambtenaren aan. De primaire taken zoals genoemd in de Leerplichtwet zijn de volgende: • controleren of alle leerplichtigen ingeschreven staan op een school (controle van het absoluut verzuim); • onderzoeken van een melding door school van ongeoorloofd schoolverzuim (relatief verzuim); • afhandelen van verzoeken om vrijstelling die ouders kunnen doen van hun kind; • afhandelen van verzoeken om vervangende leerplicht; • beoordelen van verzoeken om verlof voor meer dan 10 schooldagen; • opmaken van een proces-verbaal tegen leerling en/of ouders en/of directeur van de school; • doen van een zorgmelding aan de Raad voor de Kinderbescherming; • jaarlijks verslag aan de gemeenteraad en aan het ministerie van OC&W. In de praktijk betekent dit dat de leerplichtambtenaar: • controleert of jongeren, ouders en scholen voldoen aan de eisen van de wet en hierop handhaaft; • ouders en jongeren informatie verstrekt, adviseert en begeleidt; • een bemiddelende rol heeft tussen scholen en gezinnen; • meewerkt aan (her)plaatsing van dreigende schooluitvallers; • zonodig intervenieert in gezinssituaties; • nauw samenwerkt met jeugdhulpverleningsinstanties; • in voorkomende gevallen doorverwijst; • informatie verstrekt aan de directies van scholen en betrokken instellingen en advies geeft over de betrokken jongeren; • zorgt voor een sluitende registratie (in- en uitschrijvingen, schoolverzuim en voortijdig schoolverlaten zonder startkwalificatie); • zonodig een signaal afgeeft in het Zorgsignaleringssysteem Zorg voor Jeugd. Naast deze primaire taken nemen de leerplichtambtenaren deel aan diverse overleggen. 3.2 Formatie In dit verslagjaar was beschikbaar: 0.50 fte leerlingenadministratie (sec. administratie door de leerplichtambtenaar) 0.94 fte leerplichtambtenaar en 0.22 fte voor de Regionale Meld- en Coördinatiefunctie (RMC-onsulent). Volgens het rekenmodel voor lokale toepassing gerelateerd aan de landelijk geldende norm, gebaseerd op de caseload van het afgelopen schooljaar, zou alleen voor leerplicht een formatie nodig zijn van 2,18 fte. Deze 2,18 fte is exclusief de licht administratieve ondersteuning zoals door de administratie van het Centrum voor Jeugd. Verleden jaar bleek dan ook dat de huidige bezetting niet toereikend is.


6

Case-load in 2008-2009: 295 jongeren bij 4856 leerplichtigen. De case-load per 3800 leerplichtigen is de totale case-load / totaal aantal leerplichtigen x 3800, dus 295 / 4856 x 3800 = 231. Dit wil zeggen dat in Boxtel de caseload 231 bedraagt per 3800 leerplichtigen. Het spreekt voor zich dat het in schooljaar 2008-2009 niet mogelijk bleek alle meldingen met de bestaande formatie af te doen. Derhalve is voor de periode mei tot en met augustus externe versterking vanuit Dynosco geweest voor 16-20 uur per week. Landelijk is de richtlijn uitgebracht voor de RMC-formatie, waarmee de problematiek van voortijdig schoolverlaten optimaal kan worden aangepakt. Er is een berekening voor de volgende taken: coördinatie, trajectbegeleiding, administratie en registratie-automatisering. De richtlijnen zijn gebaseerd op basis van het aantal jongeren van 16 tot 23 jaar, die woonachtig zijn in de gemeente. Dit zijn er in Boxtel 2150. Er is geen hanteerbaar rekenmodel op basis waarvan aanpassing aan de lokale situatie te berekenen is. Op basis van de richtlijn heeft Boxtel 0,47 fte nodig voor RMC. fte

RMC, rekening houdend met 2.150 jongeren

leerplicht, rekening houdend met 4.856 jongeren en een case-load van 295

coördinatie

0.07

0.10

leerplicht

1.30

beleid

0.10

trajectbegeleiding

0.27

administratie

0.11

0.55

registratie-automatisering

0.02

0.10

totaal

0.47

2.15

3.3 Samenwerking De leerplichtambtenaar werkt vanuit het Centrum van Jeugd en Gezin, Baroniestraat 22 te Boxtel. Zoals bekend werken hier diverse organisaties samen op het gebied van jeugd. Met bijna alle functionarissen hebben contacten plaatsgevonden; afhankelijk van de leeftijd van de leerling, met de één meer dan de ander. De doelstelling van het Centrum van Jeugd en Gezin is het bieden van een sluitend aanbod voor preventie en het verlenen van licht pedagogische hulpverlening, dan wel een sluitende doorverwijzing naar curatieve zorg op maat. Dankzij de samenwerking binnen het Centrum voor Jeugd en Gezin kan vaak tijdig en adequate hulp worden geboden.

De leerplichtambtenaar is naast de behandeling van meldingen belast met de deelname aan diverse overleggen: • Zorg Advies Teams ( Extern Begeleiding Team Vmbo-College Boxtel, Extern Zorg Team Jacob Roelandslyceum en het extern zorgteam van SintLucas) • Netwerk jeugdigen 12• Netwerk jeugdigen 12+ • Regionaal RMC-overleg • Justitieel algemeen overleg • Gamma overleg, vervanger van het schoolverzuimteam-overleg. Dit is een justitieel casusoverleg waar alle justitiële meldingen (incl. die vanuit leerplicht) worden besproken.


7

•

Hieraan nemen deel Bureau Jeugdzorg/jeugdreclassering, Raad voor de Kinderbescherming, Justitie, Politie en de regionale leerplichtambtenaren. Overleg met het Koning Willem 1 College te ’s-Hertogenbosch

3.4 Totaal aantallen voor leerplicht en RMC in het schooljaar 2008 en 2009 Boxtel telde in het verslagjaar: • 11 scholen voor Primair Onderwijs • 2 scholen voor (Voortgezet) Speciaal onderwijs (Maremak en Michaëlschool) • 3 scholen voor Voortgezet Onderwijs (Praktijk Onderwijs, VMBO en HAVO-VWO) • 2 scholen voor Educatie en Beroepsonderwijs (Helicon en Sint Lucas) Tabel 1: Aantallen voor leerplicht en RMC in het schooljaar 2008-2009 Autochtoon Allochtoon Totaal

Categorie 5 tot 16 jarigen (leerplichtig) 16 tot 17 jarigen (kwalificatieplichtig) 18 tot 23 jarigen (RMC) Totaal

3324 710 1499 5533

676 146 256 1078

4000 856 1755 6611

Grafiek 2: Aantallen voor leerplicht en RMC vanaf schooljaar 2004-2005

7000 6000 5000 4000 3000 2000 1000 0 2004-2005

2005-2006

volledig leerplichtig

2006-2007

2007-2008

kwalificatieplichtigen

2008-2009

18-23 jarigen

Uit bovenstaande grafiek blijkt dat het aantal voor leerplicht en RMC nagenoeg gelijk is gebleven ten opzichte van voorgaande schooljaren.


8

4. Stand van zaken leerplicht Tabel 3: Aantal behandelde leerplichtzaken vanaf schooljaar 2004-2005 2004-2005

2005-2006

2006-2007

2007-2008

2008-2009

man

58

63

99

109

156

vrouw

45

62

90

87

141

totaal

103

125

189

196

297

aandeel autochtoon

68

89

129

112

187

aandeel allochtoon

35

36

60

84

110

De enorme toename van 101 behandelzaken in het schooljaar 2008-2009 kan worden toegeschreven aan de toegenomen maatschappelijke druk, aandacht vanuit de (centrale) overheid en de media. Scholen, ouders en soms ook leerlingen nemen eerder dan voorheen contact op met leerplicht. Het gebeurt steeds vaker dat de leerplichtambtenaar om advies wordt gevraagd (zie grafiek 7). Daarnaast zijn er met het Jacob Roelandslyceum (HAVO-VWO) nieuwe afspraken gemaakt over het melden, waardoor vaker gemeld is dan voorheen en er heeft een extra controle plaatsgevonden op luxe verzuim tijdens de carnaval. Hierna volgen enkele tabellen die meer inzicht verschaffen over de meldingen. Een verdere uitsplitsing kunt u vinden in de bijlage. Tabel 4: Totaal aantal allochtone en autochtone leerlingen tot 18 jaar vanaf schooljaar 20042005

Schooljaar

Totaal Aantal (100%)

Waarvan autochtoon (in%)

Waarvan allochtoon (in %)

2008-2009

4856

83,1

16,9

2007-2008

4835

83,2

16,8

2006-2007

4870

82,1

17,9

2005-2006

4873

83,7

16,3

2004-2005

4847

83,5

16,5

Definitie allochtoon: een persoon van wie ten minste één ouder in het buitenland is geboren. Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen personen die zelf in het buitenland zijn geboren (de eerste generatie) en personen die in Nederland zijn geboren (de tweede generatie). Aandachtspunt is echter dat de telling gebaseerd is op basis van de gegevens zoals die in het GBA zijn opgenomen en derhalve geen volledig beeld geven.


9

Grafiek 5: Percentage van de autochtone en allochtone jongeren waarvan melding over de afgelopen 5 jaar

Percentage meldingen binnen de autochtone en allochtone jongeren 16% 14% 12% 10%

Totaal

8%

Allochtoon

6%

Autochtoon

4% 2% 0% 2005

2006

2007

2008

2009

Uit bovenstaande tabel blijkt dat het aantal behandelzaken bij de groep allochtonen flink is gestegen, er is sprake van een forse absolute en procentuele stijging.

Grafiek 6: Etnische achtergrond van de gemelde leerlingen

Etnische achtergrond leerlingen Nederlands Antilliaans 2008-2009

Turks Surinaams Marokkaans Pakistaans Joegoslavisch Overig 0

50

100

150

200

250

300

350

400

Ten opzichte van het aantal schoolgaande allochtonen is het aantal behandelzaken onder allochtonen hoog. Dit jaar is het percentage gestegen tot 13,3% (autochtonen 4,6%). Dit is zorgwekkend. Uit een in 2005 uitgevoerd landelijk onderzoek blijkt dat de sociaal-economische achtergrond en niet de etniciteit de variabele is die prestaties van leerlingen voorspelt. Dit houdt in dat niet het feit dat het om allochtone jongeren gaat, maakt dat er procentueel meer behandelzaken zijn, maar dat de oorzaak ligt in het gegeven dat veel allochtonen nog steeds een sociaal-economische achterstand hebben. Zonder dat hiernaar onderzoek is gedaan, lijkt dit ook voor Boxtel een passende verklaring. Dit betekent dat het terugdringen van het aantal behandelzaken van allochtonen een langetermijninvestering vraagt van diverse partijen.


10

Grafiek 7: Totaal aantal behandelde leerplichtzaken in schooljaar 2008-2009 uitgesplitst naar leeftijd

80 70 60 50 40 30 20 10 0

man vrouw Totaal

4 t/m 12 jaar

13

14

15

16

17

18 t/m 22

Uit bovenstaande grafiek blijkt dat leerplicht/RMC het meest te maken heeft met jongeren vanaf hun e 14 levensjaar. De gemeentelijke taken bestaan uit het houden van toezicht op de naleving van de Leerplichtwet 1969. In grafiek 8 zijn deze taken weergegeven. In de bijlage treft u uitleg aan over de diverse taken. Grafiek 8: Totaal aantal behandelde leerplichtzaken in per schooljaar uitgesplitst naar soort

Behandelde leerplichtzaken schooljaar 2007-2008 en 2008-2009 Relatief schoolverzuim Adviesverzoek

140 120

Bemiddeling / Schorsing Vrijstelling

100 Aantallen 80 60

RMC bemiddeling

40 20 0 2007-2008

2008-2009

Schooljaar

Vermoedelijk luxe verzuim Absoluut schoolverzuim Extra verlof

Uit bovenstaande grafiek blijkt dat het aantal meldingen van relatief verzuim fors zijn gestegen. De verzoeken voor advies en bemiddeling zijn nagenoeg gelijk gebleven. Dit werkt zeer preventief, waardoor het vaak niet meer nodig is om curatief op te treden.


11

Grafiek 9: Aantal melders van behandelzaken

Melders Behandelzaken 2008-2009 Gemeente administratie 62% 1%

Jeugdhulpverlening / Netwerk

2%

Leerling zelf / Ouders / omgeving

11%

Politie / Justitie School

2%

22%

Werk en Inkomen

In grafiek 9 staat aangegeven van wie de melding afkomstig is. Hieruit blijkt dat meer dan 57% van de meldingen afkomstig is van de scholen, 27% van de leerlingen zelf, ouders/omgeving. 16% is afkomstig van overige instellingen. Grafiek 10: De meldingen per schoolsoort

Meldingen per schoolsoort

PO

SBO geen school PSZ/VVE MBO

VO PRO/VSO

Wie melden er bij leerplichtzaken?


12

5. Stand van zaken RMC 5.1 Inleiding Een voortijdig schoolverlater (vsv-er) is een jongere in de leeftijd tot 23 jaar die niet in het bezit is van een startkwalificatie en die niet bij een school is ingeschreven, of die wel bij een school is ingeschreven maar de lessen gedurende een aaneengesloten periode van ten minste een maand niet meer volgt. Voor de aanpak van het voortijdig schoolverlaten is vanaf 2002 de Regionale Meld- en Coördinatiefunctie voortijdig schoolverlaten (RMC-functie) wettelijk verankerd. Op grond hiervan heeft de gemeente de taak voortijdig schoolverlaten te registreren, in samenhang met de registratie van verzuim op basis van de Leerplichtwet 1969, en een systeem in stand te houden voor doorverwijzing van vsv-ers naar onderwijs of arbeidsmarkt. De gemeenten werken hiervoor samen in 39 regio’s. De gemeente Boxtel valt onder regio 36, waarvan de gemeente ’s-Hertogenbosch de contactgemeente is. De RMC-wet kent geen maatregelen om het behalen van een startkwalificatie af te dwingen. 5.2 Convenant voortijdig schoolverlaten Evenals dat geldt voor leerplichtige jongeren heeft de school een primaire verantwoordelijkheid (inspanningsverplichting) om een leerling voor het onderwijs te behouden op het moment dat deze het onderwijs voortijdig (niet-gekwalificeerd) dreigt te verlaten. Op 26 maart 2008 is het convenant “Aanval op de Schooluitval 2008-2011” ondertekend tussen de staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, de contactgemeente van de RMC-regio 36 (de gemeente ’s-Hertogenbosch) en de scholen voor voortgezet- en middelbaar beroepsonderwijs uit de regio, waaronder SintLucas, Vmbocollege Boxtel en het Jacob Roelandslyceum uit Boxtel. Het doel van dit convenant is om in 4 jaar het voortijdig schoolverlaten met 40% te verminderen. In 2005-2006 is een nulmeting gehouden. Hierbij is vastgesteld hoeveel voortijdig schoolverlaters een school heeft. Bij deze telling gaat het om jongeren die de school zonder startkwalificatie hebben verlaten en die op 1 oktober niet opnieuw waren ingeschreven bij een school. Een VMBOgediplomeerde, die overstapt naar het MBO maar voor 1 oktober wordt uitgeschreven, telt dus bij het VMBO als voortijdig schoolverlater. Scholen ontvangen voor elke voortijdig schoolverlater minder € 2.000,00. Scholen en gemeenten hebben maatregelen afgesproken die voortijdig schoolverlaten moeten tegengaan. Er is een lijst van 21 maatregelen uit het convenant. De uitvoering ligt bij scholen, de middelen gaan naar scholen, gemeenten hebben de regie en er is een planning bij iedere maatregel. OCW stelt programmagelden beschikbaar voor scholen om maatregelen een extra impuls te geven. 5.3 Aanpak voortijdig schoolverlaten De oorzaken van voortijdige schooluitval zijn divers en er is soms sprake van een combinatie van problemen. Jongeren die voortijdig de school verlaten zijn relatief vaak afkomstig uit gezinnen met een lage sociaal-economische positie. Leerlingen verlaten ook voortijdig hun opleiding door een verkeerde beroepskeuze of problemen in de psychosociale, sociaal-maatschappelijke en emotionele sfeer. Het onderwijs, de RMC-consulent, het UWV Werkbedrijf en de gemeentelijke afdeling sociale zaken doen hun uiterste best om jongeren aan een startkwalificatie of aan werk te helpen. Toch blijkt dat, ondanks alle inspanningen, nog steeds jongeren buiten de boot vallen en thuis komen te zitten. Momenteel worden jongeren van 18 tot en met 22 jaar zonder startkwalificatie en die - volgens de gegevens van het administratiesysteem - niet op enige school zitten aangeschreven en gevraagd een antwoordformulier in te vullen. De jongeren die aangeven niet te werken, worden vrijblijvend uitgenodigd voor een gesprek met de RMC-consulent. In dit gesprek wordt het belang van een startkwalificatie uitgelegd, wordt navraag gedaan naar de redenen van het niet hebben behaald van


13

een startkwalificatie en wordt samen met de jongere bekeken wat er voor een jongere nodig is om alsnog een startkwalificatie te behalen. Indien de jongere dit niet wenst, dan wordt de mogelijkheid van het zoeken van werk besproken. Afhankelijk van de situatie van jongere kunnen er ook andere zaken aan de orde komen, die kunnen leiden tot doorverwijzing naar hulpverleningsinstanties, de woningbouwvereniging, het UWV Werkbedrijf, WegWijs, etc. etc.. Daarnaast is in de RMC-regio s’-Hertogenbosch een regionaal overleg opgestart. Het doel is te komen tot een gezamenlijke aanpak om de jongeren die niet meer leerplichtig zijn, geen startkwalificatie hebben én niet werken in beeld te krijgen en mogelijk toe te leiden naar opleiding of werk. 5.4 Traject op Maat De gemeente ’s-Hertogenbosch is eind 2007 gestart met het project Traject op Maat (T.O.M.). Het traject is bedoeld voor jongeren tussen de 18 en 23 jaar zonder startkwalificatie, zonder werk of uitkering. Het doel van T.O.M. is deze jongeren te helpen bij hun ontwikkeling en toe te leiden naar duurzame arbeidsparticipatie. Hierbij wordt geprobeerd ze alsnog een startkwalificatie te laten behalen. Wanneer jongeren niet naar school willen of kunnen, is de directe toeleiding naar werk het doel. De kern van T.O.M. is de oorzaak van uitval wegnemen. Veel jongeren willen zich heroriënteren op studie- en beroepskeuze en hebben training nodig in werknemersvaardigheden. Bij het laatste horen: dagritme krijgen, op tijd komen, afspraken nakomen, sociale vaardigheden, communicatieve vaardigheden, assertiviteit of omgaan met agressie. Soms is een beroepentest of capaciteitentest gewenst. In dit verslagjaar heeft de gemeente ’s-Hertogenbosch besloten het T.O.M.-project ook open te stellen voor jongeren uit de regio. De gemeente moet in dat geval wel bereid zijn de bijkomende kosten, zoals kosten van een test, een trainingskamp e.d., tot maximaal € 5.000,00 voor haar rekening te nemen. De visie van Boxtel in deze is echter dat er sprake is van voorliggende voorzieningen die dergelijk testen uitvoeren zonder dat hier extra kosten aan verbonden zijn en dat daarnaast de scholen die de jongeren verlaten ook een zorgplicht hebben. Hiernaast is een kostenvergelijk gemaakt met onder andere de prijslijsten van WSD aanbieders en ook hier ligt de offerte voor dergelijke tests en begeleiding aanzienlijk lager. Gemeente Boxtel maakt dan ook alleen bij hoge uitzondering gebruik van het aanbod van T.O.M. 5.5 RMC-effectrapportage Gemeenten ontvangen voor de uitvoering van de RMC-taak een tegemoetkoming in de kosten. Deze uitkering wordt verstrekt aan de contactgemeente per RMC-regio. De contactgemeente draagt er zorg voor dat gemeenten in de regio gebruik kunnen maken van de instrumenten die met behulp van deze uitkering zijn verwezenlijkt. De contactgemeente stelt jaarlijks, mede namens de andere gemeenten in de regio, een effectrapportage vast waarin zowel de doelen als de resultaten van de aanpak van het voortijdig schoolverlaten worden beschreven. Zodra de gemeente ’s-Hertogenbosch de effectrapportage voor het jaar 2008-2009 heeft opgesteld, zal deze ter kennisname van het gemeentebestuur worden gesteld. De door de gemeente Boxtel voor deze rapportage aan te leveren gegevens worden in dit jaarverslag opgenomen. Jongeren tussen de 16 en 23 jaar die zonder startkwalificatie de opleiding verlaten worden geregistreerd. De leer-/kwalificatieplichtige jongeren, tot 18 jaar, worden direct opgeroepen vanuit leerplicht, via de absoluut verzuimregistratie. Het is niet bekend of zij staan ingeschreven op enige school en/of hun startkwalificatie hebben behaald.


14

De jongeren die 18 jaar of ouder zijn, worden aangeschreven middels de “RMC-bulk”. Personen die worden aangeschreven: • zijn in het betreffende school jaar tussen de 18 en 23 jaar • en niet in het bezit van een startkwalificatie en • niet bekend is of zij een opleiding volgen. Met dit schrijven ontvangen deze jongeren een antwoordformulier waarop men kan invullen of hij/zij naar school gaat, (vast) werk heeft, werkzoekende is en/of mogelijk toch terug naar school wil. Via deze bulk-aanschrijving zijn er in het schooljaar 2008–2009 401 brieven verstuurd. Totaal hebben 100 mensen gereageerd. 29 mensen hadden een vaste aanstelling. 30 personen volgen een opleiding, maar dit is nooit aan de gemeente Boxtel bekend gemaakt. Onderwijsinstellingen dienen het aantal ingeschreven per gemeente door te geven. De overige personen zijn of uitgenodigd voor een vrijblijvend gesprek met de leerplichtambtenaar, of vanwege verstandelijk en/of psychische beperkingen niet in staat om een startkwalificatie te behalen. 301 personen hebben niet op de aanschrijving gereageerd. De vsv-ers die zijn aangeschreven door middel van de zgn ‘bulk- aanschrijving’ zijn handmatig geteld. Door een systeemtechnische fout zijn niet alle vsv-ers goed geregistreerd. Dit is in een later stadium aan het licht gekomen. Het gaat hierbij samengevat om jongeren die: • geen onderwijsgeschiedenis in Boxtel hebben (later in Boxtel zijn komen wonen) en wel in het bezit zijn van een startkwalificatie en of een (vervolg-)opleiding volgen; • een mbo-2-, havo- of vwo-diploma hebben gehaald voor de invoering van de kwalificatieplicht in augustus 2007; • buiten de kwalificatieplicht vallen i.v.m. beperkte verstandelijke vermogens. Door verdergaande ontwikkelingen en koppelingen met andere systemen/organisaties is het streven erop gericht om de komende jaren meer inzicht te krijgen in de werkelijke aantallen. Toch zeggen de RMC-cijfers niet alles. Er is nog steeds een grote groep die niet reageert. Zolang de RMC-consulent niet de beschikking heeft over voldoende tijd en mogelijkheden om jongeren meer actief te benaderen, zal het niet eenvoudig zijn om een volledig compleet beeld te krijgen van het werkelijke aantal voortijdig schoolverlaters. Voortijdig schoolverlaters, die niet meer leerplichtig zijn (vanaf 18 jaar), kunnen tot op heden niet gedwongen worden om medewerking te verlenen betreffende het aanleveren van gegevens. Dat betekent dat we van deze groep niet weten of zij gekwalificeerd zijn. Het is ook mogelijk dat zij later in Boxtel zijn komen wonen en wel gekwalificeerd zijn. Een voorbeeld zijn leerlingen van SintLucas die in Boxtel op kamers wonen. Tabel 12: Aantal vsv-ers die zijn aangeschreven in Boxtel 2008-2009 Aantal aangeschreven Respons 401 100

Geen reactie 301

2007-2008 Aantal aangeschreven 543 100%

Respons Totaal 256 47%


Geen reactie Totaal 287 53%

15

Tabel 13: Bulk-aanschrijving 2008-2009

2007-2008

Totalen

Percentage

Totalen

Percentage

30

7,4%

280

43%

Uitstroom conform planning (onderwijs, behalen startkwalificatie, leeftijd)

7

1%

Niet-beïnvloedbare oorzaak

0 0

0%

0

0%

Niet beïnvloedbare oorzaak met beïnvloedbare opvang

29

7,3%

88

13,5%

Arbeidsmarkt

0

0%

0

0%

Instellingsgebonden reden

41

10,2%

22

3,5%

Keuzebegeleiding

301

75,1%

253

39%

Andere reden (onbekend)

100%

Geregistreerd of inschatting (geregistreerde oude en nieuwe vsv-ers)

401

100%

650

Tabel 14: Aantal begeleide vsv-ers afgelopen verslagperiode Begeleiding door

’08-’09 Aantal

’07-‘08 Aantal

UWV/GAK/CWI

onbekend

3

RMC-trajectbegeleiding

49

12

Overige

onbekend

7

Totaal

49

22

Tabel 15: Herplaatsingen ’08-’09

’07-‘08

Aantal herplaatste nieuwe vsv-ers (binnen verslagjaar uitgevallen en herplaatst)

83

86

Aantal herplaatste oude vsv-ers

2

26

Totaal aantal herplaatsingen

85

102

Aantal werkenden zonder begeleiding RMC

29

88

Kunt u inschatten welk deel van de herplaatsingen is herplaatst na tussenkomst van de RMC?

29%

12%


16

Tabel 16: Bestemming in verslagperiode begeleide vsv-ers (tabel 14) Bestemming

Aantal

Opleiding / onderwijstraject

╗

Particuliere opleiding

╠

Werk met opleidingscomponent

╝

Opvangvoorziening / zorg

2

Aan het werk

10

8

Niet in behandeling, hoogst haalbare onderwijs al bereikt Wil geen bemiddeling

25

Onbekend Overig, namelijk naar Sociale Zaken

4

Totaal

49

De inhoud van deze tabel is in de door het ministerie voorgeschreven RMC-effectrapportage zodanig gewijzigd, dat een vergelijking met het vorige verslagjaar niet meer mogelijk is.


17

6. Actuele landelijke ontwikkelingen en toepassingen hiervan in Boxtel 6.1 Landelijk meldpunt van spijbelaars Schoolverzuim is vaak een voorbode voor latere schooluitval. Een sluitend proces rond het melden en aanpakken van verzuim is een voorwaarde om schooluitval bij de bron aan te pakken. Om gemeenten en scholen hierbij te ondersteunen, is er in het schooljaar 2008-2009 landelijk een digitaal “verzuimloket” ingevoerd. De gemeente Boxtel is in februari 2009 aangesloten op dit digitale verzuimloket. Dit verzuimloket maakt het melden makkelijker en sneller, want iedereen meldt via hetzelfde loket, op één manier. De Informatie Beheer-groep (IB-groep) beheert het digitale verzuimloket en zorgt ervoor dat iedere verzuimmelding direct wordt doorgestuurd naar de woongemeente van de leerling. De gemeente ontvangt via het door haar opgegeven e-mailadres een bericht dat er een melding is opgevoerd. Het melden van verzuim via het digitale verzuimloket wordt een wettelijke verplichting vanaf september 2009. 6.2 Kinderbijslag gekoppeld aan behalen startkwalificatie Vanaf 1 oktober 2009 kunnen ouders van jongeren van 16 en 17 jaar die geen school bezoeken, gekort worden op de kinderbijslag. Het gaat om jongeren die geen startkwalificatie hebben. Het kabinet wil daarmee de schooluitval bestrijden. Het kabinet wijzigt hiervoor de Algemene Kinderbijslagwet. Voor 1 oktober 2009 was het zo dat ouders recht hebben op kinderbijslag als hun 16- of 17-jarige kind 213 uur per kwartaal lessen of stage volgt (klokurencriterium), arbeidsongeschikt of werkloos is. Het klokurencriterium wordt vervangen door de eis dat een 16- of 17-jarige jongere onderwijs volgt met uitzicht op een startkwalificatie voor de arbeidsmarkt. Het kabinet wil hiermee voortijdige schooluitval onder deze jongeren tegengaan. De verwachting is dat ouders het schoolverzuim van hun kind aanpakken als zij de kinderbijslag dreigen te verliezen. Daarnaast vindt het kabinet dat het klokurencriterium geen rekening houdt met de moderne ontwikkelingen op scholen. Uren waarin jongeren zelfstandig werken, vallen bijvoorbeeld niet onder dit criterium. Door de wetswijziging kunnen meer ouders kinderbijslag krijgen, omdat meer onderwijsvormen onder de voorwaarden van de Kinderbijslagwet zullen vallen. 6.3 Wet Investeren in Jongeren Met de Wet Investeren in Jongeren (WIJ) wordt de werkleerplicht voor jongeren tot 27 jaar ingevoerd. Met deze wet wil het kabinet jongeren activeren en bijstandsafhankelijkheid tegen gaan. Het kabinet acht het verbeteren van de maatschappelijke positie van jongeren noodzakelijk. Daarom is een substantiële verhoging van de arbeidsparticipatie van deze jongeren van belang. Arbeidsparticipatie beschermt jongeren tegen sociale problemen zoals armoede, sociale uitsluiting, criminaliteit en integratieproblemen. 6.4 De omgekeerde leerweg Door het UWV Werkbedrijf is aangegeven dat jongeren steeds moeilijker aan een stageplaats of een leerwerkbaan kunnen komen. Ook in de pers zijn hierover reeds berichten verschenen. Geen werkleerbaan of stage betekent dan ook het stagneren van het onderwijs met als gevolg geen diploma. Dit is uiteraard tegenstrijdig met het streven om zo veel jongeren als mogelijk een startkwalificatie te laten halen. Om bovenstaande te voorkomen is de gemeente in overleg getreden met het KW1C en is het idee van de “omgekeerde leerweg” ontstaan. Uitgangspunt is dat leerlingen, in plaats van met een BBLopleiding, starten met de BOL-opleiding. Het KW1C heeft echter het probleem dat ze over onvoldoende lesruimte en onvoldoende docenten beschikt. Daarom is met samenwerkingsverbanden afgesproken dat de lessen deels worden gegeven in een ruimte binnen een bedrijf en ook door de


18

begeleiders van dat bedrijf. Bijkomend voordeel is dat de leerlingen die liever voor een BBL-opleiding hadden gekozen, toch meer het idee hebben dat ze in een bedrijf actief zijn in plaats van het volgen van dagonderwijs op school. Verder vindt er een wisselwerking tussen leerlinggroepen plaats. Terwijl een groep les heeft in het bedrijf, heeft een andere groep tijdens dezelfde periode les op school. Na enkele weken wordt er gewisseld. Zodoende kunnen twee jongeren gebruik maken van één werkleerbaan. Werkgevers (het samenwerkingsverband) komt men daarbij financieel tegemoet doordat niet van hen verwacht wordt dat ze leerlingen een werkleerovereenkomst aan hoeven te bieden (waarvoor loon verschuldigd is), maar wel dat ze leerlingen als stagiaire aannemen met een stagevergoeding. Door leerlingen een stagevergoeding aan te bieden wordt de indruk versterkt dat ze onderwijs volgen via BBL. De stagevergoeding bedraagt € 250,- per maand en er is een reservering (als een soort vakantietoeslag) van € 50,- per maand. Daarmee blijven de leerlingen onder het bedrag dat ze mogen verdienen zonder dat de Kinderbijslag in gevaar komt. Kosten van boeken, schoolgeld en werkkleding worden vergoed door de werkgever (het samenwerkingsverband). Het betreft concreet een BOL-opleiding met extra componenten waardoor leerlingen toch de indruk hebben met een BBL-variant bezig te zijn. Werkgevers komt men bij deze variant op de BOL, of zo men wil, variant op BBL, tegemoet doordat ze financieel niet meer belast worden dan bij BBL gebruikelijk is. De oplossing via “de omgekeerde leerweg” geldt voor de nieuwe instroom en is door het KW1C ontwikkeld in samenwerking met het Provinciaal Steunpunt Werkgelegenheid (PSW). Met de samenwerkingsverbanden is verder afgesproken dat dan ook geen leerlingen die al via BBL lerend en werkend zijn, ontslagen hoeven te worden. De totale kosten voor deze constructie bedragen per leerling € 10.100,-. De bedrijfstakken die hieraan meewerken betalen € 5.700,- per leerling. Van gemeenten wordt een bijdrage gevraagd van € 4.400,per leerling uit het Participatiefonds. De gemeente Boxtel heeft hiermee ingestemd.


19

7. Beleids- en uitvoeringsaanbevelingen 7.1 Organisatorisch 1. De formatie van leerplicht en RMC conform landelijke richtlijnen op sterkte brengen. De afgelopen jaren is er duidelijk sprake van een flinke onderbezetting. Hierdoor konden niet alle taken van leerplicht en RMC voldoende worden uitgevoerd. Ingezet is op de meldingen om deze in ieder geval wel en goed te behandelen. 2. Het bevorderen van scholing voor medewerkers. Voor het adequaat uit kunnen voeren van de functies leerplicht en RMC is van belang dat medewerkers beschikken over de juiste kennis. Deelname aan opleidingen en deelopleidingen voor leerplichtambtenaar en bijscholingscursussen is hiervoor essentieel 3. Afleggen van huisbezoeken door de leerplichtambtenaren. Om een beter beeld te krijgen van de oorzaak van de sterke stijging van het aantal behandelzaken van allochtonen kan de leerplichtambtenaar op huisbezoek gaan. Een huisbezoek kan veel meer informatie verschaffen, dan een bezoek van de jongere en zijn ouders op kantoor. 4. In samenwerking met tal van partijen, zoals het onderwijs, maatschappelijk werk, politie en Sociale Zaken, oplossingen bedenken om uitval onder jongeren met een sociaal-economische achterstand (onder andere allochtone jongeren) te voorkomen. De vraag is hoe deze leerlingen, rekening houdend met hun sociaal-economische achterstand, de juiste kansen geboden kunnen worden om de vereiste kwalificaties te behalen. 5. In samenwerking met Sociale Zaken het opzetten van een jongerenloket in Boxtel onderzoeken. 7.2 Inhoudelijk 1. Controle op de verzuimadministratie van scholen. 2. Foldermateriaal ontwikkelen en beschikbaar stellen. 3. Brieven en formuleren herschrijven op leesbaarheid. 4. Procedurebeschrijving voor RMC opstellen. 5. De deelname van leerplicht aan diverse overleggen herzien. 6. Boxtelse scholen minimaal 1 maal per jaar bezoeken. 7. Extra aandacht voor begeleiding (kwetsbare) leerlingen bij keuze studietraject. 8. Het geven van voorlichting aan leerlingen en leerkrachten 9. Het in kaart brengen van de schooluitval, waar ligt de schooluitval het hoogst? 10. Het instellen van leerbanen bij de gemeente Boxtel als werkgever. De gemeente Boxtel heeft als werkgever een voorbeeldfunctie. Tot nu toe heeft de gemeente Boxtel wel stageplaatsen maar geen leerbanen, terwijl de gemeente voldoende werksoorten heeft voor een leerbaan. Ook het voldoen aan de voorwaarden om als erkend leerbedrijf te worden geregistreerd voor BBL-opleidingen moet voor de gemeente Boxtel geen probleem vormen.


20

Bijlage Jaarverslag leerplicht en RMC schooljaar 2008-2009 gemeente Boxtel


21

Verdere uitsplitsing van de behandelde leerplichtzaken 1. Aanvragen voor vrijstelling 2. Aanvragen voor verlof 3. Meldingen van schoolverzuim 4. Instellen van onderzoek 5. Controle in- en uitschrijvingen en verzuimadministratie 6. Preventieve taken 7. Contacten


22 23 23 24 27 28 29

22

1. Het behandelen van aanvragen voor vrijstelling van de leerplicht en aanvragen voor vervangende leerplicht Vervangende leerplicht (artikel 3a en 3b) Indien is komen vast te staan dat een jongere van 14 jaar of ouder niet in staat is volledig dagonderwijs te volgen, kan de leerplichtambtenaar in overeenstemming met de school goedkeuren dat deze gedurende een bepaald schooljaar een alternatief programma volgt. Vrijstelling van inschrijvingsplicht (artikel 5 sub a t/m c) Een beroep op vrijstelling van de verplichting om te zorgen dat een leerplichtige als leerling van een school of onderwijsinstelling is ingeschreven, kan bij de leerplichtambtenaar worden gedaan op de volgende gronden: • lichamelijke of psychische omstandigheden • richting van het onderwijs • schoolbezoek in het buitenland Vrijstelling wegens het volgen van ander onderwijs (artikel 15) In andere gevallen dan genoemd in artikel 3 en 5 kunnen burgemeester en wethouders op grond van bijzondere omstandigheden vrijstelling verlenen, indien wordt aangetoond dat de jongere op andere wijze voldoende onderwijs geniet. Grafiek 1: Overzicht aantal verzoeken om vrijstelling en vervangende leerplicht

Vervangende leerplicht en vrijstelling t/m leerjaar 2008-2009 40 35 30

Artikel 15

25

Artikel 3a en 3b

20

Artikel 5 sub a t/m c

15

Totaal

10 5 0 20042005

20052006

20062007

20072008

20082009

De aanvragen voor vrijstelling worden niet altijd gehonoreerd. Zodra een melding van school wordt ontvangen dat een leerplichtige leerling zich wil laten uitschrijven, wordt deze uitgenodigd door de leerplichtambtenaar. Vaak kan dan deze leerling dan alsnog gemotiveerd worden voor de huidige of een andere opleiding.


23

2. Het behandelen van aanvragen voor vrijstelling van geregeld schoolbezoek (artikel 11 sub a t/m g) Vrijstelling van geregeld schoolbezoek In de Leerplichtwet staan omstandigheden beschreven op grond waarvan extra schoolverlof is toegestaan. Tot en met 10 schooldagen per jaar beslist de directeur van de school; bij meer dan tien dagen beslist de leerplichtambtenaar, nadat hij het hoofd heeft gehoord. Een regelmatig voorkomende omstandigheid, waarbij vrijstelling van geregeld schoolbezoek wordt verleend, is de situatie waarbij de jongere een verkeerde keuze heeft gemaakt en hij niet tussentijds over kan stappen naar een andere opleiding. In het schooljaar 2008–2009 zijn minder dan 5 aanvragen voor meer dan 10 dagen verlof ingediend. (in verband met de privacy mogen cijfers die herleidbaar zijn, niet worden weergegeven). Directeuren vinden het steeds lastiger om verlof onder gewichtige omstandigheden toe te kennen of af te wijzen. Steeds vaker doen ouders een beroep op de directeuren voor extra verlof buiten de schoolvakanties. In betreffende zaken wordt door de directeuren van school vaak advies gevraagd aan de leerplichtambtenaar. In het verslagjaar is 7 keer om advies verzocht over het verlenen van extra verlof. 3. Het behandelen van meldingen van verzuim Een van de doelstellingen van de werkzaamheden van de leerplichtambtenaar is het tegengaan van ongeoorloofd schoolverzuim. Ongeoorloofd schoolverzuim kent twee vormen: relatief schoolverzuim : de jongere staat wel ingeschreven op school, maar gaat er niet heen, en absoluut schoolverzuim: de jongere staat niet bij een school ingeschreven. Relatief verzuim Scholen zijn wettelijk verplicht het (vermoedelijk) ongeoorloofd relatief schoolverzuim direct te melden aan de leerplichtambtenaar van de woongemeente van de jongere indien: • een jongere drie achtereenvolgende schooldagen heeft verzuimd; of • een jongere gedurende een periode van 4 achtereenvolgende lesweken meer dan een achtste deel van de les- of praktijktijd heeft verzuimd. Bij vermoeden van ongeoorloofd schoolverzuim nodigt de leerplichtambtenaar de ouders en leerplichtige uit voor een gesprek. De bevindingen van de leerplichtambtenaar worden altijd teruggekoppeld naar de schoolleiding c.q. het zorgteam. Soms hoort de leerplichtambtenaar via anderen, zoals politie, de Raad voor de Kinderbescherming, buren, familie, dat een kind verzuimt. Ook dan wordt er een onderzoek ingesteld. Een speciale vorm van relatief verzuim is het luxeverzuim. Dit houdt in dat een leerplichtige leerling zonder toestemming van de directeur of de leerplichtambtenaar buiten de schoolvakanties op vakantie gaat. De leerplichtambtenaar beschikt over een aantal instrumenten om ongeoorloofd schoolverzuim aan te pakken. Op de eerste plaats wordt samen met de leerling zo mogelijk een verbetertraject afgesproken. Indien deze afspraken worden nagekomen en er niet meer verzuimd wordt, zijn er geen verdere maatregelen nodig. Daarnaast is er de mogelijkheid van een Halt-afdoening, een melding aan het Schoolverzuimteam en tot slot de mogelijkheid om proces-verbaal op te maken, dat wordt afgehandeld door het Kantongerecht in Den Bosch.


24

4. Instellen van een onderzoek De leerplichtambtenaar beschikt over een aantal instrumenten om ongeoorloofd schoolverzuim aan te pakken. Op de eerste plaats wordt samen met de leerling zo mogelijk een verbetertraject afgesproken. Indien deze afspraken worden nagekomen en er niet meer verzuimd wordt, zijn er geen verdere maatregelen nodig. Daarna komt de mogelijkheid van een Halt-afdoening, daarnaast een doormelding aan het Gamma-overleg en tot slot de mogelijkheid om proces-verbaal op te maken, dat wordt afgehandeld door het Kantongerecht in Den Bosch. Halt-afdoening Vanaf 1 augustus 2003 worden bepaalde vormen van ongeoorloofd schoolverzuim door middel van een Halt-afdoening aangepakt. Het gaat om het matig schoolverzuim en ongeoorloofd te laat komen op school en/of in de lessen. Doel van een Halt-afdoening is altijd herhaling voorkomen. De afdoening moet een zodanige preventieve werking hebben dat ernstiger spijbelgedrag en/of vroegtijdig schoolverlaten wordt voorkomen. Door de lik-op-stuk-aanpak liggen de overtreding van de leerplichtwet en de straf in elkaars verlengde en is deze herkenbaar voor de jongeren. Daarnaast zal de aanpak een preventieve werking hebben naar andere jongeren die dreigen te gaan verzuimen van school. Op deze wijze wordt de school de gelegenheid geboden om het verzuim op een adequate manier aan te pakken, vroegtijdig, snel en consequent. Een Halt-procedure is in de regel binnen enkele weken doorlopen (incl. taakstraf). In Boxtel is het afgelopen schooljaar een stijging van het aantal Halt-zaken geweest. Dit komt doordat de leerlingen na een eerste gesprek de nog een kans krijgen om zich te verbeteren. Komen de leerlingen de afspraak na, dan volgt er geen Halt-straf. Komen ze echter het jaar daarop weer opnieuw in aanraking met leerplicht dan krijgen ze geen 2e kans om zich te verbeteren en wordt onmiddellijk een Halt-straf opgelegd. Gamma-overleg Mislukte Halt-afdoeningen en alle gevallen van hardnekkig schoolverzuim worden gemeld in het Gamma-overleg. Dit is een justitieel overleg waaraan Justitie, Raad voor de Kinderbescherming, Politie, Jeugdreclassering, Bureau Jeugdzorg en de leerplichtambtenaar deelnemen. Behalve leerplichtzaken worden hierin ook alle andere jongeren besproken die een strafbaar feit hebben gepleegd. Voordeel is dat jongeren nog beter in beeld zijn, zodat een passend advies kan worden gegeven. De zaken worden door de leerplichtambtenaar ingebracht door het invullen van het zogenaamde ‘meldingsformulier schoolverzuim’. In het Gamma-overleg wordt beoordeeld wat de meest adequate reactie is op het verzuim. Dit hoeft niet altijd een strafrechtelijke interventie te zijn; in sommige gevallen is het inschakelen van hulpverlening het meest passend. Proces-Verbaal Leerplichtambtenaren hebben op grond van artikel 22 van de Leerplichtwet 1969 en mits zij in het bezit zijn van het diploma Buitengewoon Opsporingsambtenaar de bevoegdheid om proces verbaal op te maken tegen de ouders/verzorgers van leerplichtigen en spijbelende jongeren vanaf 12 jaar. In dit geval is de straf die hierop volgt vaak een taak- of leerstraf.


25

Grafiek 2: Overzicht van het aantal en soort handhavingmaatregelen

Handhavingsmaatregelen 12 Haltmeldingen

10 8 Aantallen

Melding Gammaoverleg

6 4

Proces verbaal f Relatief verzuim

2

Proces verbaal luxe verzuim

0 2007-2008

2008-2009

Schorsing Het onderwijs mag in zeer uitzonderlijke gevallen leerlingen voor een korte periode schorsen. Dit kan bijvoorbeeld als de leerling een gevaar vormt voor andere leerlingen en de school de veiligheid voor de andere leerlingen of leerkrachten niet meer kan garanderen. In 11 gevallen is een leerling geschorst. In 8 gevallen is een gesprek gevoerd en zijn er nadere afspraken gemaakt, onder andere doorverwijzing naar vrijwillige hulpverlening. In 3 gevallen was sprake van een langdurige schorsing, hiervan zijn er twee naar een andere school vertrokken en 1 is preventief bemiddeld, waardoor deze op dezelfde school kon blijven. Bij langdurige schorsingen wordt altijd de leerplichtambtenaar betrokken. Het zijn vaak zeer intensieve trajecten om deze jongeren elders geplaatst te krijgen. In grafiek 3, 4 en 5 zijn de meldingen verwerkt voor respectievelijk het primaire, het voortgezette en het educatieonderwijs. Grafiek 3: Behandelzaken primair onderwijs

Behandelzaken PO 14

Adviesverzoek

12

Bemiddeling / Schorsing

10

Vermoedelijk luxe verzuim

8

Vrijstelling

6

Extra verlof

4

Relatief

2

Absoluut

0 1 2008-2009


26

In verband met de privacy mogen cijfers die herleidbaar zijn (minder dan 5), niet worden weergegeven. Verder is een tendens waarneembaar dat het aantal zorgleerlingen toeneemt. Na behandeling van de meldingen van relatief verzuim en adviesverzoeken, blijkt vaak dat het gaat om zorgleerlingen of -gezinnen. De verzoeken kunnen divers zijn, komen meestal van school, ouders of omgeving. Alle basisscholen zijn bezocht door de leerplichtambtenaar. Grafiek 4: Behandelzaken voortgezet onderwijs

120 absoluut

100

relatief

80

luxe 60

vrijstellling

40

verlofaanvraag

20

advies schorsing/bem iddeling

0 2006-2007

2007-2008

2008-2009

In verband met de privacy mogen cijfers die herleidbaar zijn (minder dan 5), niet worden weergegeven. Daarom zijn de cijfers van vrijstellingsverzoeken voor schooljaar 2008-2009 op nul gesteld. Ook binnen het voortgezet onderwijs is een tendens waarneembaar dat het aantal zorgleerlingen toeneemt. Na behandeling van de meldingen van relatief verzuim en adviesverzoeken, blijkt vaak dat het gaat om zorgleerlingen en/of gezinnen. De verzoeken kunnen heel divers zijn, komen meestal van school, ouders of omgeving. Dit jaar is er in samenwerking met het Jacob Roelandslyceum een pilot geweest inzake controle van verzuim voorafgaand aan de carnavalsvakantie, het zogenaamde luxe verzuim. Mede hierdoor is dit aantal sterk gestegen. Naar aanleiding van deze controle is vastgesteld dat het echte luxe verzuim zeer moeilijk aantoonbaar is en dat deze controle volgend schooljaar niet rendabel is. Ook het aantal relatieve meldingen is behoorlijk gestegen. Dit is mede te verklaren doordat het Jacob Roelandslyceum nog meer is gaan controleren op verzuim en er dus ook meer meldingen zijn gedaan dan voorgaande jaren.


27

Grafiek 5: Behandelzaken beroepsonderwijs

Behandelzaken MBO 14 12 10

Relatief Absoluut

8

Extra verlof 6

Vrijstelling Adviesverzoek

4

Bemiddeling / Schorsing

2 0 2006-2007

2007-2008

2008-2009

Het Koning Willem I College heeft een verbetering in de aanpak van verzuimmeldingen doorgezet. Dit is ook bekend bij leerlingen die daardoor minder geneigd zijn te verzuimen. Het cijfer voor relatief verzuim is ten opzichte van vorig schooljaar nagenoeg gelijk gebleven. Het komt steeds vaker voor, dat in een vroegtijdig stadium de leerplichtambtenaar wordt ingeschakeld, hetgeen van invloed is op het aantal behandelzaken. 5. Controle in- en uitschrijvingen en verzuimadministratie De leerplichtambtenaar heeft als taak te controleren of de wettelijke verplichtingen met betrekking tot de Leerplichtwet door de directeur van de school op een juiste wijze worden nageleefd. Die controle richt zich dan in het bijzonder op: 1. Verzuimadministratie en registratie 2. Staat in de schoolgids vermeld hoe men omgaat met verzuim? 3. Wordt verzuim tijdig gemeld bij de leerplichtambtenaar 4. In- en uitschrijvingen van leerlingen binnen 7 dagen Ad 1 Verzuimadministratie en registratie Uit controle van de verzuimadministratie op de voortgezet onderwijsscholen blijkt dat deze goed op orde is. Het Koning Willem 1 College meldt haar Boxtelse verzuimers 2 maandelijks. Het SintLucas heeft in het schooljaar 2008–2009 gewerkt aan een verzuimprotocol en hier stevig op ingezet. Het verzuim van leerlingen van SintLucas, die woonachtig zijn in Boxtel, is erg laag. Ad 2 Hoe om te gaan met schoolverzuim? Zowel in het PO als het VO is dit goed opgenomen in de schoolgids. Voor wat betreft het beroepsonderwijs, met name Koning Willem 1 College en SintLucas worden leerlingen door de scholen op de hoogte gesteld van de consequenties van (ongeoorloofd) schoolverzuim.


28

Ad 3 Wordt verzuim tijdig gemeld bij de leerplichtambtenaar? Er zijn voorbeelden waar het steeds beter gaat. Men raakt er steeds meer van doordrongen dat het in het belang van de leerling is om zo snel mogelijk te melden. Bij controle is gebleken dat niet alle verzuim dat een melding waard is wordt gemeld. Het probleem zijn de interne afspraken van de school over wanneer verzuim wordt gemeld bij de leerplichtambtenaar. Hierover is nu regelmatig overleg en de aanpak is al een stuk verbeterd. Het is van belang om verzuim in een zo vroeg mogelijk stadium te melden. Hierdoor kan eventueel onderliggende problematiek zichtbaar worden. Pas dan kan met de leerling, ouders en school een verbetertraject worden gestart. Regelmatig wordt doorverwezen naar vrijwillige hulpverlening. De samenwerking met scholen verloopt goed. Ad 4 In- en uitschrijvingen binnen 7 dagen Ten aanzien van de in- en uitschrijvingen van leerlingen van het Primair onderwijs worden over het algemeen geen problemen gesignaleerd. De termijn van zeven dagen, waarbinnen de in- en uitschrijvingen moeten worden doorgegeven wordt echter niet vaak gehaald. Het is voor de scholen van voortgezet onderwijs én beroepsopleidingen een moeilijke zaak om aan de gemeente de gegevens van de leerlingen door te spelen. Iedere school heeft zo zijn eigen interne afspraken. Het is meer uitzondering dan regel dat scholen hun gegevens tijdig, volledig en correct aanleveren. Ingeval een school zich niet houdt aan deze wettelijk gestelde termijnen lopen ze de kans dat er maatregelen getroffen gaan worden. 6. Preventieve taken Naast de controlerende taak die de leerplichtambtenaar heeft op het gebied van schoolverzuim is er ook een preventieve taak. Hiermee wordt bedoeld het in een vroegtijdig stadium signaleren van problemen en advies geven of doorverwijzen naar de hulpverlening. De preventieve taken zijn op de volgende wijze vorm gegeven: Controle absoluut verzuim (Absoluut verzuim houdt in dat een leerplichtige leerling niet op een school ingeschreven staat). Door de leerlingenadministratie is nagegaan, in hoeverre alle 5 tot 18 jarigen een school bezoeken. In totaal zijn 194 leerlingen aangeschreven voor een 1e keer, 36 voor een 2e keer, waarvan niemand nog is uitgenodigd voor een gesprek. Controle absoluut verzuim 5 jarigen Van de 5 jarigen die voor absoluut verzuim aangeschreven zijn, zitten er 6 op school. Van 4 leerlingen is de school nog onbekend. 1 leerling is inmiddels verhuisd. De ouders van de leerlingen waarvan de school nog onbekend is, worden uitgenodigd voor een gesprek. Geconcludeerd kan worden dat de meeste jeugdigen in Boxtel op het moment dat men de leerplichtige leeftijd heeft bereikt, ook daadwerkelijk op een school staan ingeschreven. Het geven van voorlichting op scholen Afgelopen jaar is gestart met het geven van voorlichting aan jongeren op het Jacob Roelandslyceum. Dit had mede te maken met de strengere controle van deze school. Deze voorlichting over leerplicht is gegeven aan tweede en derdejaars leerlingen. De leerlingen waren zeer nieuwsgierig en stelden veel vragen. Samenvattende conclusie: - Er bestaat een goed zicht op de verblijfplaats van de Boxtelse leerplichtige leerlingen.


29

-

-

-

Het absoluut verzuim is goed onder controle. Hoewel de aanlevering van leerlinggegevens door scholen voor MBO al behoorlijk is verbeterd, valt hier voor sommige ROC's nog steeds winst te behalen. Zolang dit nog onvoldoende op orde is, zal met name aan het begin van het schooljaar aan de hand van een controle op absoluut verzuim een aanschrijving van leerlingen plaats moeten blijven vinden; dat betekent in veel gevallen dat ook ouders worden aangeschreven, waarvan de leerling een school bezoekt. Dit leidt soms tot enige irritatie bij ouders. Deze extra controle belast in feite ook onnodig de leerlingenadministratie en de leerplichtambtenaar. De economische situatie is mede bepalend voor de beschikbaarheid aan werkervaringsplaatsen in het kader van een BBL-traject (4 dagen werken en 1 dag scholing). Er was afgelopen schooljaar een redelijk aanbod van leerbanen. Voor sommige beroepen blijkt het soms toch moeilijk om een leerbaan te vinden. Zoals bijvoorbeeld voor schilder, kapster, kinderopvang en sport. Een omzetting van BBL naar BOL (4 dagen theorie en 1 dag stage) blijkt menigmaal niet aantrekkelijk te zijn voor jeugdigen. Dit verhoogt het risico van schooluitval. Daarnaast zijn de adviesverzoeken die wij ontvangen werken natuurlijk zeer preventief, zoals ook de bemiddelende rol om een jongere op de zelfde school te houden en of om de jongere op een beter passende school geplaatst te krijgen.

7. Contacten Contacten met de basisscholen. Meldingen van leerlingen verlopen telefonisch, schriftelijk of per mail. Gedragsproblemen vormen een belangrijk item om contact te zoeken met de leerplichtambtenaar. Het is standaard dat interne terugkoppeling plaatsvindt met de BBL-functionaris en schoolmaatschappelijk werk. Het aantal verzuimmeldingen (niet komen en onterechte ziekmeldingen) vanuit basisscholen is relatief beperkt; er wordt niet uitgesloten dat deze veelal intern worden afgedaan. Ziekmeldingen en dan met name daar waar sprake is van langdurig ziekteverzuim, kunnen een belangrijke signaalfunctie vervullen. Contacten met het voortgezet onderwijs De leerplichtambtenaar heeft met de scholen structureel contact. Voor de scholen buiten Boxtel waar veel Boxtelse leerlingen verblijven is contact gezocht met de plaatselijke leerplichtambtenaar om ervoor te zorgen dat er beter afgestemd en gemeld gaat worden Meldingen van leerlingen verlopen telefonisch, schriftelijk of per mail of komen via de hierna te noemen schoolnetwerken. Contacten met netwerken Er bestaan in Boxtel verschillende netwerken rondom leerplichtigen jongeren met als doel vroegtijdige opsporing en afstemming van hulp. De leerplichtambtenaar nam in het verslagjaar deel aan de hierna volgende netwerken: - Netwerk 12Het netwerk 12- is op te vatten als een structureel multidisciplinair overleg met nadruk op leerlingen binnen het basisonderwijs waarin vaste uitvoerende medewerkers van verschillende instellingen casussen bespreken. Doelen zijn: • vroegtijdige opsporing van jeugdigen met problemen in de leeftijd van 0 tot 12; • ondersteuning aan individuele deelnemers aan het netwerk; • bevorderen van afstemming en samenwerking; • bieden van en/of doorgeleiden naar een passend hulpaanbod;


30

• bewaken van afspraken. Het netwerk komt circa 8 tot 10 keer per jaar bij elkaar. De leerplichtambtenaar vervult sinds maart 2005 de functie van secretaris van het netwerk. - Netwerk 12+ Het netwerk 12+ is op te vatten als een structureel multidisciplinair overleg over jongeren in de leeftijd van circa 12 tot 24 jaar. Het netwerk 12+ is samengesteld uit uitvoerders van Politie, jongerenwerk, Halt, JPP, zorgcoördinator van twee scholen, breedtesport, schoolmaatschappelijk werk, AMW, en leerplicht. Taken van het netwerk zijn: • volgen van trends en ontwikkelingen m.b.t. de leeftijdsgroep 12+ • afspraken maken m.b.t. aanpak en methodiek van 12+ • afstemming van werkwijze en aanpak • een brug vormen tussen jeugdzorg en jeugdbeleid. • casuïstiek besprekingen met als doel per individu te kijken welke mogelijke interventies kunnen worden toegepast en door wie, zodat de situatie van de jongere verbetert. - Netwerk Extern Begeleidingsteam (EBT) In dit netwerk worden zorgleerlingen van het Vmbo-College Boxtel besproken. De school fungeert als kartrekker. Het netwerk komt 6 tot 8 keer per jaar bij elkaar. Naast de school en de leerplichtambtenaar nemen hieraan deel: GGD, schoolmaatschappelijk werk en politie. - Netwerk JRL In dit netwerk worden zorgleerlingen besproken van het JRL-college Boxtel. Dit netwerk functioneert analoog aan het netwerk van het VMBO. Naast de leerplichtambtenaar en vertegenwoordigers van de school nemen deel GGD, Politie en het schoolmaatschappelijk werk. - Zorgadviesteam SintLucas In het overleg van het zorgadviesteam worden zorgleerlingen van SintLucas besproken. Aan dit overleg neemt het schoolmaatschappelijk werk en de GGD deel en de zorgcoördinator van het SintLucas. In dit overleg komt zelden een Boxtelse leerling aan de orde Contacten met het ROC Minimaal 3 keer per jaar vindt overleg plaats tussen leerplichtambtenaren en studieadviseurs van het Koning Willem I College. Terugkerende thema’s daarbij zijn: verbetering van verzuimmeldingen, tijdige informatie omtrent zorgleerlingen, tussentijdse instroommogelijkheden. Dankzij deze contacten is het in het afgelopen jaar wederom gelukt om voor jongeren die een verkeerde studiekeuze hadden gemaakt een oriëntatietraject uit te zetten. Hierna hebben ze zich kunnen aanmelden voor een nieuwe opleiding die waarschijnlijk beter aansluit bij de jongere. Overleg met Justitie In de regio Brabant Noordoost vindt één keer per kwartaal een overleg plaats met het Openbaar Ministerie en leerplichtambtenaren uit de regio. Centraal staat het oplossen van knelpunten en werkwijze inzake verzuim. Voor een goede handhaving van de Leerplichtwet is het nodig dat bestuur, scholen, politie en justitiepartners gezamenlijk optreden. Gamma-overleg


31

Het Gamma-overleg is een justitieel overleg;. Een parketsecretaris van het Openbaar Ministerie treedt op als voorzitter. Eindverantwoordelijke is het Openbaar Ministerie. Deelnemers zijn: Bureau Jeugdzorg, Raad voor de Kinderbescherming, politie en de leerplichtambtenaren uit de regio Den Bosch. Het Gamma-overleg is één maal per twee weken. Deze frequentie maakt het mogelijk dat jongeren snel worden aangepakt en/of geholpen. Bij het Gammaoverleg worden niet alleen het schoolverzuim, maar ook andere strafrechtelijke zaken van jongeren besproken In het verslagjaar zijn tien jongeren aangemeld bij het Gamma-overleg (in de grafiek staan deze meldingen als de schoolverzuimmeldingen). Contacten in het kader van de RMC-functie Zes à zeven maal per jaar is er een bijeenkomst met alle gemeenten binnen de regio ’s-Hertogenbosch om tot afstemming over de invulling van de RMC-functie alsmede de RMCrapportage te komen. In het verlengde daarvan vindt tevens collegiale uitwisseling op werkniveau van leerplichtambtenaren/ RMC-consulenten plaats. Contacten met hulpverleningsinstellingen De contacten met andere jeugdhulpverleningsinstellingen zijn incidenteel van aard. Instellingen waarmee contacten worden onderhouden zijn: Stichting Jeugdzorg (voogdij), Raad voor de Kinderbescherming, Jeugdreclassering, Bureau Jeugdzorg (BJZ ), Advies en Meldpunt Kindermishandeling (AMK), MEE, GGZ (pubers in de knel, psycho-trauma-team), Stichting Welzijn Boxtel Delta.


32

Jaarverslag leerplicht en RMC. schooljaar gemeente Boxtel

Recommend Documents