Jaarverslag leerplicht schooljaar

Jaarverslag leerplicht schooljaar 2013 - 2014

Jaarverslag leerplicht schooljaar 2013 - 2014

Inhoudsopgave VOORWOORD......................................................................................................... 2  INLEIDING............................................................................................................. 3  1. 

Leerplicht, kwalificatieplicht en RMC-functie ......................................................... 4 

2. 

Taken leerplichtambtenaar ................................................................................ 5 

3. 

Deelname overleggen ....................................................................................... 7 

4. 

Dag van de Leerplicht ...................................................................................... 9 

5. 

Evaluatie ziekteverzuim protocol Drenthe .......................................................... 11 

6. 

Leerplicht in relatie tot het sociaal domein ......................................................... 12 

7. 

Resultaten en conclusies ................................................................................. 13 

8. 

Aanbevelingen ............................................................................................... 15 

Bijlagen ............................................................................................................... 16 

1

VOORWOORD Leerplicht voor iedereen! De leerplicht is een maatregel om kinderen te beschermen. Een maatregel omdat we kinderen weg wilden houden uit een slechte wereld. Een wereld van waaruit je wel moest eindigen in opsluiting buiten de eigen samenleving. De leerplichtwet komt uit een tijd dat kinderarbeid nog heel gewoon was. De schoolplicht was een van de middelen om dat kwaad te bestrijden. Nu is naar school gaan nog steeds een plicht, maar vooral het leerrecht van kinderen wordt bewaakt! Leerplicht is ook een maatregel uit een tijd waarin scholen het ideaalbeeld van een samenleving vertegenwoordigden. Vooruitgang, redelijk denken, jezelf verbeteren. Maar het was wel een beetje een gesloten ideaalbeeld. Voor jongeren uit die tijd leken school en gevangenis misschien wel een beetje op elkaar. Dat strikte denken hebben we gelukkig lang geleden verlaten. Niemand heeft nog heimwee naar die toestand van meer dan 100 jaar terug. Wat gebleven is, is onze zorg voor kinderen. Ons ideaal om onze kinderen een toekomst te geven in een veilige omgeving. Voor dat ideaal willen we ons inzetten; vechten zelfs. Vechten, want de wereld is zelfs in Meppel nog niet ideaal. Daarom is de leerplicht een plicht voor iedereen; zonder uitzondering. Voor scholen, voor de gemeente, voor instellingen, voor ons allemaal. Het is onze opdracht een wereld te scheppen waarin kinderen en jongeren blijvend een kans krijgen. Dat is voor ons hard werken, luisteren, met warmte zoeken naar wegen en het belang van jonge mensen die van ons afhankelijk zijn altijd voorrang te geven. Dat is gelukkig de lange traditie van de leerplicht; van de samenleving waar wij Meppelers voor willen staan. Samen met iedereen, in de eerste plaats de jongere zelf, ouders, onderwijs en instellingen zoekt de gemeente naar de beste methoden om te zorgen dat jongeren een goede start krijgen in de samenleving. De komende tijd wordt veel geïnvesteerd: in passend onderwijs, entreeonderwijs en in de decentralisatie van zorg en ondersteuning. En de leerplicht blijft na meer dan eeuw een prominente plek innemen! Koos de Vos Wethouder van Meppel

2

INLEIDING. Voor u ligt het jaarverslag Leerplicht van het schooljaar 2013/2014 van de gemeente Meppel. Burgemeester en wethouders zijn op grond van artikel 25 van de ‘Leerplichtwet 1969’ verplicht jaarlijks verslag uit te brengen aan de gemeenteraad over het in het laatst afgesloten schooljaar gevoerde leerplichtbeleid in hun gemeente. Over de omvang en afhandeling van het schoolverzuim moet het gemeentebestuur vervolgens rapporteren aan de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen (artikel 25 zie bijlage 6). Vanaf 1 januari 2013 voert de Gemeente Meppel de leerplichtfunctie weer geheel zelfstandig uit. Dit betekent dat alle leerplichtige jongeren van 5 tot 18 jaar, woonachtig in de Gemeente Meppel onder verantwoordelijkheid vallen van de Gemeente Meppel. Binnen deze groep vallen ook de kwalificatie plichtige jongeren (16 tot 18 jaar). Deze jongeren volgen zowel onderwijs in het voortgezet onderwijs als in het Middelbaar Beroepsonderwijs. Voor de uitvoering van de aanpak van voortijdig schoolverlaten (18- tot 23-jarigen) in de regio Zuidwest Drenthe, de Regionaal Meld- en Coördinatiefunctie (RMC), is het Bureau Recht Op Leren Zuidwest-Drenthe verantwoordelijk. In het jaarverslag leerplicht wordt o.a. ingegaan op algemene wettelijke richtlijnen voor de uitvoering van de leerplichttaken, zoals de controletaak, onderzoeken van verzuim, handhaving en het in behandeling nemen van vrijstellingsverzoeken. Dit schooljaar zijn er een aantal bijzondere activiteiten geweest waarover we iets vertellen, zoals de dag van de leerplicht en het aanscherpen van het protocol ziekteverzuim voor het onderwijs. De resultaten en conclusies worden genoemd en er wordt ingegaan op nieuwe ontwikkelingen op het gebied van de leerplicht en het voorkomen van voortijdig schoolverlaten. In het laatste hoofdstuk worden een aantal aanbevelingen gedaan. De kwantitatieve gegevens zijn opgenomen in de bijlagen.

3

1. Leerplicht, kwalificatieplicht en RMC-functie Leerplicht en kwalificatieplicht Kinderen zijn leerplichtig vanaf het vijfde jaar tot het einde van het schooljaar waarin zij zestien jaar worden. Dit betekent dat ze ingeschreven moeten staan op een school/instelling en deze verplicht moeten bezoeken. Deze verplichting is vastgelegd in de Leerplichtwet. Volgend op de leerplicht is de kwalificatieplicht. Deze houdt in dat jongeren tot hun achttiende jaar onderwijs moeten volgen, zolang zij nog geen startkwalificatie hebben behaald. Een startkwalificatie houdt in een MBO-niveau 2 of havo/vwo-diploma. De kwalificatieplicht is één van de maatregelen van de Rijksoverheid om schooluitval van jongeren tegen te gaan. Ook moet de maatregel de kansen van startende jongeren op de arbeidsmarkt vergroten. Jongeren moeten de kwalificatieplicht vervullen door volledig dagonderwijs te volgen. De kwalificatieplicht geldt niet als je een certificaat of getuigschrift van de praktijkschool hebt. Jongeren die op een speciale school zitten omdat ze zeer moeilijk leren of een verstandelijke of een lichamelijke beperking hebben vallen ook niet binnen de kwalificatieplicht. Tevens kan er een vrijstellingsgrond zijn vanwege lichamelijke of psychische gronden.

Regionaal Meld en Coördinatie functie (RMC) Zodra de jongere de leeftijd van 18 jaar heeft bereikt of een havo- vwo- diploma of MBO niv.2 heeft gehaald betekent dit het einde van zijn of haar leerplicht. Jongeren die bovenstaand diploma niet hebben bereikt en de school dreigen te verlaten worden gemeld bij het RMC. Het RMC staat voor Regionale Meld- en Coördinatiefunctie voortijdig schoolverlaten. Het doel van deze functie is te voorkomen dat jongeren zonder diploma (minimaal een startkwalificatie) van school gaan. Het RMC registreert en probeert met behulp van trajectbegeleiders de jongeren weer terug te leiden naar school. De Gemeente Meppel valt onder de RMC-regio Zuidwest Drenthe samen met de gemeenten Hoogeveen, De Wolden en Westerveld. De gemeente Hoogeveen is de centrumgemeente en voert deze functie uit binnen het samenwerkingsverband Bureau Recht Op Leren Zuidwest Drenthe (Bureau ROL). De wethouder Onderwijs van de Gemeente Meppel neemt deel aan de stuurgroep voortijdig schoolverlaten binnen deze regio. Afstemming van beleid en nieuwe ontwikkelingen tussen de gemeenten vindt plaats in de beleidsgroep. In de beleidsgroep zitten de beleidsmedewerkers van de betreffende gemeenten. Via de stuurgroep en de beleidsgroep van Bureau ROL blijft de gemeente Meppel nauw betrokken bij de ontwikkelingen omtrent de VSV-aanpak. Binnen de VSV-aanpak waren het afgelopen schooljaar de volgende speerpunten benoemd: - Zorgdragen voor een goede overstap van school naar school (VO en MBO); - Vroeg signalering preventief verzuim binnen het MBO; - Borging schoolcarrière RMC-jongeren (18+ zonder startkwalificatie). Ten aanzien van het voorkomen van voortijdig schoolverlaten en de ondernomen acties rapporteert het Bureau ROL, via de effectrapportage, jaarlijks aan alle gemeenten in Zuidwest Drenthe. 4

2. Taken leerplichtambtenaar De taken van de leerplichtambtenaar zijn zeer divers. De leerplichtambtenaar is handhaver van de leerplichtwet en ziet toe of jongeren en hun verantwoordelijke ouder(s)/verzorger(s) (hierna te noemen ouders) de regels naleven. Daarbij heeft de leerplichtambtenaar ook een voorlichtende- en adviserende taak om jongeren en zijn of haar ouders te informeren over de regels en mogelijkheden binnen het onderwijs.

Toezien op de naleving van de Leerplichtwet waaronder de kwalificatieplicht. Dit toezicht bestaat o.a. uit de controle op schoolinschrijving van de leerplichtige jongere. Jongeren moeten vanaf het vijfde jaar ingeschreven staan op een school of instelling. Het niet ingeschreven staan op een school of instelling heet absoluut schoolverzuim. De verantwoordelijkheid van de inschrijving ligt bij de ouders van de leerplichtige jongere. Vermoedelijk ongeoorloofd schoolverzuim (zonder reden afwezig zijn en te laat komen) noemen we relatief verzuim. Dit verzuim wordt door de school gemeld via het digitaal meldloket van DUO (Dienst Uitvoering Onderwijs). Dit geldt voor het voortgezet en Middelbaar Beroeps Onderwijs. Het Basisonderwijs meldt rechtstreeks aan de leerplichtambtenaar. Wanneer ouders hun kinderen zonder toestemming meenemen op vakantie is dat het zogenaamde luxe verzuim.

Het controleren van in- en uitschrijvingen bij school. De leerplichtambtenaar moet controleren of de leerplichtige jongere op een school dan wel instelling ingeschreven staat. Om deze controle functie goed uit te oefenen maken we gebruik van een leerplichtregistratiesysteem. Deze heeft een actuele koppeling met de Basisregistratie Personen. Via de DUO (Dienst uitvoering onderwijs) worden alle in- en uitschrijfgegevens van de scholen doorgestuurd naar de woongemeente van desbetreffende jongere.

Onderzoek instellen naar leerlingen die zonder toestemming wegblijven van school. De leerplichtambtenaar gaat een onderzoek instellen op het moment dat de school een melding doet van vermoedelijk ongeoorloofd schoolverzuim. Dit onderzoek bestaat uit het oproepen van de jongere en zijn ouders. De leerplichtambtenaar onderzoekt de reden van het verzuim en beoordeelt of het verzuim geoorloofd of ongeoorloofd is. Als het verzuim ongeoorloofd is kan de leerplichtambtenaar een waarschuwing geven (bijv, bij een 1e melding), kiezen voor een Halt-afdoening bij Halt Noord Nederland (bij licht verzuim) of een proces verbaal opmaken (hardnekkig/blijvend schoolverzuim).

5

Zorgen voor handhaving. De leerplichtambtenaar heeft een taak in de handhaving. De leerplichtambtenaar is Buitengewoon Opsporings Ambtenaar (BOA) en kan bij hardnekkig verzuim een proces verbaal opmaken tegen de jongere en zijn of haar ouders. Alvorens de leerplichtambtenaar besluit om een proces verbaal op te maken vindt er overleg plaats in het Justitieel Casus Overleg Leerplicht (JCO). In dit overleg zijn het Openbaar Ministerie, Raad voor de Kinderbescherming, Bureau jeugdzorg en leerplichtambtenaar aanwezig.

Samen met school en ouders wordt naar oplossingen gezocht bij problemen met schoolbezoek. Als uit het onderzoek van de leerplichtambtenaar blijkt dat er een achterliggende oorzaak is waarom een jongere verzuimt wordt er gekeken wat de mogelijkheden zijn om het verzuim te verminderen dan wel op te heffen. Het kan voorkomen dat een jongere vanwege psychische problemen (bijv. faalangst, pesten) niet naar school gaat. De leerplichtambtenaar kan verwijzen naar hulpverleningsinstellingen (schoolmaatschappelijk werk, huisarts, GGZ, Accare). Ook kan de oorzaak op de school liggen (bijv. pestgedrag). Hierover zal in overleg met school, jongere en zijn of haar ouders naar een oplossing gezocht moeten worden.

Extra verlofaanvragen behandelen als het verlof meer dan 10 schooldagen betreft. Ouders kunnen vanwege bijzondere omstandigheden extra verlof aanvragen. Betreft het extra vakantieverlof of bijzonder verlof niet meer dan 10 schooldagen dan kunnen ouders dit aanvragen bij de schooldirecteur. Bij bijzonder verlof (vanwege een gewichtige omstandigheid) van meer dan 10 schooldagen bij de leerplichtambtenaar. Bijzonder verlof kan te maken hebben met bijv. het bijwonen van een huwelijk in het buitenland, het voldoen aan wettelijke verplichtingen, etc.

Vrijstellingsverzoeken behandelen De leerplichtambtenaar behandelt verzoeken voor vrijstellingen van de leerplichtwet. Redenen van vrijstelling zijn: lichamelijke of psychische omstandigheden, bezwaar tegen de richting het onderwijs of bezoeken onderwijs in het buitenland.

6

3. Deelname overleggen De leerplichtambtenaar neemt deel aan verschillende overleggen, zowel binnen de gemeente Meppel als op Drents, regionaal en landelijk niveau. Naast deze overleggen neemt de leerplichtambtenaar regelmatig deel aan zorg overleggen, bijv. van het Centrum voor Jeugd en Gezin(CJG). Ook schuift de leerplichtambtenaar regelmatig aan bij scholen die een overleg organiseren over een jongere.

Risico Jongeren Overleg (RJO) De leerplichtambtenaar neemt deel aan het Risico Jongeren Overleg (RJO) dat is opgezet vanuit het veiligheidsbeleid. Het overleg is ontstaan vanuit overlast van hanggroep jongeren. Doel van RJO is het voorkomen dat risicojongeren crimineel gedrag gaan vertonen, voorkomen van het ontwikkelen van een criminele jeugdgroep en voorkomen van hinderlijk/overlast gevend/crimineel gedrag.

Justitieel Casus Overleg Leerplicht (JCO) In het justitieel casus overleg leerplicht worden jongeren besproken die hardnekkig verzuimen en waarover de leerplichtambtenaar afstemming wil hebben over het te volgen traject. De deelnemers in het JCO zijn Bureau Jeugd Zorg Drenthe, Raad voor de Kinderbescherming, Halt Noord Nederland, leerplichtambtenaar en Openbaar Ministerie. In Zuidwest Drenthe werken we samen door deelname van de leerplichtambtenaar aan het JCO. In het schooljaar 2013/2014 heeft de leerplichtambtenaar van de Gemeente Meppel Zuidwest Drenthe vertegenwoordigd.

Zorg Advies Team voortgezet onderwijs. In Meppel hebben de leerplichtambtenaren zitting in 5 Zorg Advies Teams (ZAT) binnen het voortgezet onderwijs in Meppel. Zij vertegenwoordigen de leerplichtambtenaren uit de regio Zuidwest Drenthe, Steenwijkerland, Staphorst en Zwartewaterland. Informatie over verzuim wordt gedeeld met de leerplichtambtenaar van de woongemeente van de jongere. Tijdens het ZAT worden jongeren ingebracht die problemen hebben op het psychische en of gedragsmatige vlak, opvallen vanwege hun vele afwezigheid of cognitieve achterstand. Het team adviseert de school in de aanpak van het probleem en kan ev. verwijzen naar de Rebound (opvangvoorziening binnen het onderwijs). De leerplichtambtenaar adviseert scholen in de aanpak van schoolverzuim.

Zorgoverleg CJG De leerplichtambtenaar werkt nauw samen met het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) daar waar het gaat om Multi probleem gezinnen. Een zorgoverleg dat door het CJG geïnitieerd wordt waarbij leerplichtige kinderen betrokken zijn kan voor de leerplichtambtenaar een reden zijn om deel te nemen. Met de partners gezamenlijk (alle betrokkenen rondom het gezin) wordt de problematiek van het gezin in beeld gebracht en wordt er afstemming gezocht in de aanpak (1 gezin, 1 plan, 1 aanspreekpunt).

7

Zorgoverleg scholen De leerplichtambtenaren worden vaak door scholen uitgenodigd om deel te nemen aan zorg overleggen binnen de school betreffende een leerling met problemen, verzuim en dreigend schooluitval.

Drents Breed. In Drenthe hebben we het overleg Drents Breed waaraan alle leerplichtambtenaren en trajectbegeleiders van het RMC deelnemen. Op de agenda staan actuele onderwerpen die de regio aangaan of onderwerpen die landelijk de aandacht hebben. Eén keer per schooljaar schuiven de officier van justitie en medewerkers van Halt Noord Nederland aan en worden er afspraken gemaakt over de handhavingstaken en procedures.

Ingrado De gemeente Meppel is lid van de landelijke vakvereniging voor leerplicht en RMC, genaamd Ingrado. Ingrado draagt als landelijke brancheorganisatie voor leerplicht en RMC actief bij aan het beschermen van het recht op onderwijs. Ingrado wil dit bereiken door het bevorderen van effectief beleid voor de participatie van jeugdigen in onderwijs en werk en van goede voorwaarden voor het werk van haar leden.

8

4. Dag van de Leerplicht De dag van de leerplicht werd op 20 maart 2014 voor de 10e keer landelijk georganiseerd. Het aantal jongeren dat voortijdig school verlaat blijft jaar op jaar dalen. Nederland hoort bij de landen met de minste schooluitval ter wereld. Dat is een goede ontwikkeling en deze trend willen we dan ook aankomende jaren graag verder doorzetten. Daarom werken gemeentes en instanties samen met scholen, kinderen en ouders om zo de problemen al vroegtijdig aan te pakken en te kijken naar de beste manier om te zorgen dat een kind toch zijn of haar startkwalificatie behaalt. Stilstaan bij het recht op onderwijs doen we tijdens de Dag van de Leerplicht. Omdat wij het belangrijk vinden dat jongeren bouwen aan een goede toekomst. Dit jaar was het thema: School, ik maak mijn verhaal af. Jij ook? In Meppel zijn twee scholen voor voortgezet onderwijs bereid gevonden aandacht te besteden aan het recht op onderwijs. Leerlingen van deze school schreven in het kort hun verhaal waarom school zo belangrijk is. Deze verhalen zijn gebundeld in een leuk boekje. Bovendien zijn een aantal citaten van leerlingen op posters gedrukt en voorzien van hun foto opgehangen in hun school. Op de dag van de leerplicht zijn de leerplichtambtenaren samen met de wethouder van jeugd en onderwijs van de gemeente Meppel, mevrouw Jansen, op bezoek gegaan bij de deelnemende scholen Stad en Esch Zuideinde en Stad en Esch Praktijkschool om het boekje en de posters aan de leerlingen aan te bieden. Als verrassing werden de beide klassen met hun mentor getrakteerd op een zwembaduitje!

9

Stad en Esch Praktijkonderwijs

Stad en Esch Lyceum

10

5. Evaluatie ziekteverzuim protocol Drenthe In het schooljaar 2011/2012 hebben de leerplichtambtenaren in Drenthe samen met de jeugdartsen van de GGD Drenthe het ziekteverzuim protocol voor het onderwijs opgesteld. Dit is gebeurd naar aanleiding van de landelijke handreiking ‘Snel terug naar school is veel beter’. In deze landelijke handreiking werd gesproken over een aanpak die zou leiden tot een daling van het schoolziekteverzuim in 2015. In mei 2012 is het protocol ziekteverzuim geïntroduceerd op alle scholen (basis- en voortgezet onderwijs) in Zuidwest Drenthe. In het schooljaar 2012/2013 is er door alle partijen gewerkt volgens het protocol. In het schooljaar 2013/2014 heeft een werkgroep (afgevaardigden van leerplichtambtenaren en jeugdartsen in Drenthe) de werking van het protocol geëvalueerd. Eén van de onderdelen van de evaluatie was een enquête die in februari 2014 is verspreid over alle betrokken partijen in het basis- en voortgezet onderwijs, de leerplichtambtenaren en jeugdartsen. Uit de uitkomsten van deze enquête blijkt o.a. dat de implementatie van het protocol nog niet bij elke school volledig heeft plaatsgevonden. Naar aanleiding hiervan zullen we in het schooljaar 2014/2015 adviezen en aanbevelingen gaan doen om te komen tot een betere uitvoering en implementatie van de aanpak van het ziekteverzuim. De manier waarop we deze aandacht willen geven is door een klankbordgroep per regio in te stellen die de opdracht krijgt iedereen die betrokken is medeverantwoordelijk te maken en te betrekken bij een goede werking van het ziekteverzuimprotocol. Zo hopen we dat dat er een eenduidige aanpak van het ziekteverzuim in de provincie Drenthe ontstaat.

11

6. Leerplicht in relatie tot het sociaal domein Voor de beleidsontwikkeling en uitvoering van de leerplichttaak zijn de komende jaren o.a. de volgende ontwikkelingen van belang:   

Invoering passend onderwijs Transitie jeugdzorg Entreeonderwijs

Passend onderwijs Op 1 augustus 2014 ging de Wet passend onderwijs in. Daarin staat dat de schoolbesturen een zorgplicht krijgen. Dat betekent dat scholen verantwoordelijk zijn voor het bieden van een goede onderwijs plek aan elk kind. Dit kan op de eigen school zijn, eventueel met extra ondersteuning van de klas, maar ook op een andere school in de regio, regulier of in het (voortgezet) speciaal onderwijs. Ouders moeten hier nauw bij betrokken worden. Dat doen scholen niet alleen. Reguliere en speciale scholen vormen samen regionale samenwerkingsverbanden om aan alle kinderen een goede onderwijsplek te kunnen bieden. De scholen in het samenwerkingsverband maken afspraken over de ondersteuning aan leerlingen en de bekostiging daarvan. Zij hebben hun afspraken uitgewerkt in een ondersteuningsplan. Eén van de belangrijke doelen van passend onderwijs is het reduceren van het aantal thuiszitters. De ambitie is om het aantal thuiszitters zo laag mogelijk te krijgen. De invoering van passend onderwijs biedt hiertoe kansen.

Jeugdwet Vanaf 1 januari 2015 is de Jeugdwet van kracht. De Jeugdwet regelt een nieuw jeugdstelsel waarin gemeenten bestuurlijk en financieel verantwoordelijk zijn voor alle jeugdhulp en de uitvoering van kinderbeschermingsmaatregelen en jeugdreclassering. In de Jeugdwet is de leeftijdsgrens van 18 jaar het uitgangspunt voor Jeugdhulp en de uitvoering van kinderbeschermingsmaatregelen. Ook de uitvoering van Passend Onderwijs vormt voor de gemeente een met het onderwijs gedeelde opgave die grenst aan de decentralisaties. Zowel in de Wet passend onderwijs als de Jeugdwet is vastgelegd dat gemeenten en samenwerkingsverbanden hun plannen rondom passend onderwijs en zorg over jeugd met elkaar moeten afstemmen. Dat is belangrijk: de school is een belangrijke vindplaats om problemen vroeg te signaleren, zodat snel en adequaat lichte zorg verleend kan worden. Dit voorkomt dat problemen escaleren en gaat schooluitval tegen. De samenwerking met de leerplichtambtenaar is dan ook belangrijk voor de juiste combinaties van onderwijs en zorgarrangementen.

Entreeonderwijs Met ingang van schooljaar 2014-2015 verandert het aanbod voor de mbo-opleidingen niveau 1 en AKA. MBO-opleidingen starten met de entreeopleidingen voor jongeren die zonder diploma van het voortgezet onderwijs afkomen. Binnen 4 maanden krijgen deze jongeren een bindend studieadvies: doorgaan of stoppen. Bij een negatief advies moet de jongere de opleiding verlaten. Deze doelgroep is onder de aandacht van de leerplichtambtenaren. 12

7. Resultaten en conclusies Terugkijkend op afgelopen schooljaar kunnen we het volgende zeggen: Het aantal meldingen relatief verzuim is fors gestegen ten opzichte van het schooljaar 2012/2013. In dat schooljaar hadden we 140 meldingen ten opzichte van dit schooljaar 189 (zie bijlage 4). De stijging komt vooral door het Middelbaar Beroeps Onderwijs (MBO) waarbij de meldingen meer dan verdubbeld zijn ( 73 ten opzichte van 35). Het MBO heeft een inhaalslag gemaakt (ten opzichte van het vorig schooljaar) met het doen van meldingen bij leerplicht. Dit lag ook in de lijn der verwachtingen. Voor ons betekent dat dat de kwalificatie plichtige jongeren met verzuim eerder en beter in beeld zijn en daardoor eerder opgepakt worden. Door de stijging van het aantal verzuimmeldingen is het aantal zorg overleggen op de scholen voor de leerplichtambtenaren toegenomen. Hierdoor is er dit schooljaar minder tijd geweest voor het uitvoeren van de preventieve taken, zoals bijv. het bezoeken van scholen en het geven van voorlichting. In de regio Zuidwest Drenthe en de Kop van Overijssel ligt het aantal meldingen van verzuim op gelijk niveau. Dit blijkt uit cijfers opgevraagd bij Staphorst, Steenwijkerland en Hoogeveen. In het schooljaar 2013/2014 zijn er in totaal 11 processen-verbaal en 7 Haltafdoeningen opgemaakt. Schooljaar 2012/2013 zijn er 6 processen verbaal en 10 Halt afdoeningen opgemaakt. Opvallend is dat het vooral jongens betreft in de leeftijdsgroep van 15 tot en met 17 jaar. Haltafdoeningen zijn vooral opgelegd bij jongeren in het voortgezet onderwijs en processen-verbaal opvallend veel in het MBO (kwalificatieplichtigen). De jongeren waartegen een proces verbaal is opgemaakt zijn vaker gemeld bij de leerplichtambtenaar in verband met verzuim, de zogenaamde recidivisten. Er is veel inspanning en hulp ingezet om te voorkomen dat jongeren blijven verzuimen. Het doel van een proces-verbaal is vooral bedoeld om het patroon van verzuimen te doorbreken. De jongeren blijven in ieder geval in beeld tot hun 18e. Dit schooljaar zijn 7 jongeren thuis komen te zitten ten opzichte van 3 thuiszitters in het schooljaar 2012/2013. Het onderwijs, de school van inschrijving, was in veel gevallen niet meer in staat om onderwijs te bieden. De problemen van de thuiszittende jongeren waren zeer divers, zoals: gedragsproblemen, problemen op cognitief vlak (onvoldoende uitdaging in de lesstof), geen plaats in het (speciaal) onderwijs, etc. De thuiszittende jongeren zijn vanaf het schooljaar 2014/2015 gestart op de school die een passende plek heeft kunnen bieden. Met de komst van passend onderwijs (1-8-2014) is er voor elk kind een passende plek onder verantwoordelijkheid van de school waar ouders hun kind aanmelden. Dit betekent dat het aantal thuiszitters afneemt. Naast de meldingen van verzuim zijn er 208 meldingen (zie bijlage 3) behandeld door de leerplichtambtenaar die betrekking hebben gehad op verzoeken vrijstelling en verlof, zorg, en informatie en advies-vragen. Deze dossiers vragen, naast het in behandeling nemen van verzuim, een grote inzet van de leerplichtambtenaren.

13

Het aantal behandelde vrijstellingen bedroeg 13 in totaal. In het schooljaar 2012/2013 was er geen enkel verzoek tot vrijstelling. De vrijstellingsverzoeken hadden te maken met redenen als: bezoeken van een school in het buitenland en lichamelijke/psychische omstandigheden niet in staat zijn een school te bezoeken. Van de jongeren die een school in het buitenland bezochten was het merendeel woonachting in het buitenland. Ze stonden nog ingeschreven in de Basisregistratie van de gemeente Meppel (Basis Registratie Personen). De jongeren die vrijstelling hadden vanwege lichamelijke/ psychische omstandigheden betroffen vooral 5-jarigen die een Kinderdag Centrum bezochten.

Knelpunten Het ziekteverzuim protocol is in het schooljaar 2012/2013 geïntroduceerd op de scholen. Echter de implementatie van het protocol heeft nog niet bij elke school volledig plaatsgevonden Hierdoor is er geen sprake van een eenduidige aanpak van de zieke leerling. Scholen in het Voortgezet- en Middelbaar Beroepsonderwijs vragen steeds meer ondersteuning van de leerplichtambtenaar in de preventieve aanpak van het verzuim. Dit schooljaar is er vooral ingezet op het afhandelen van de verzuimmeldingen (curatief) en is er minder inzet geweest op het voorkomen van schoolverzuim (preventie).

Nieuwe ontwikkelingen en trends Spijbelspreekuren in het onderwijs. In onze regio hebben de verschillende leerplichtambtenaren spijbelspreekuren in het voortgezet onderwijs. Dit is een landelijke trend. Het is een preventieve aanpak ter voorkoming van schoolverzuim. Dit schooljaar is het casusoverleg schoolverzuim in Noord-Nederland ingericht. Hierbij staat de integrale aanpak voorop. De leerplichtambtenaar vormt in de uitvoering van de aanpak van schoolverzuim de verbindende schakel en is één van de deelnemers aan dit Justitieel Casusoverleg. Ongeoorloofd schoolverzuim kan een indicatie zijn voor achterliggende problemen. De Raad voor de Kinderbescherming en het Openbaar Ministerie vinden dat in dat geval het vrijwillige zorgcircuit eerst ingezet moet worden en pas daarna strafrecht of zorg in gedwongen kader. -

Invoering van passend onderwijs, per 1 augustus 2014.

Voor het VSV traject (voortijdig Schoolverlaten) gaat het schoolmaatschappelijk werk uitvoering geven aan het zogenaamde ‘’schoolmaatschappelijk werk plus’’. Zij kunnen vanuit het ‘’schoolmaatschappelijk werk plus’’ extra aandacht besteden aan leerlingen die veel verzuim hebben dat ten gevolg van problemen in en rondom de thuissituatie. Voorwaarde is de er korte lijnen kunnen zijn als het gaat om jongeren die bij leerplicht bekend zijn. Er kunnen dus ook leerlingen vanuit leerplicht aangemeld worden.

14

8. Aanbevelingen Aanbeveling 1 Investeren in preventieve activiteiten met als doel het aantal meldingen van verzuim te laten afnemen. Dit kan door het invoeren van spijbelspreekuren in het voortgezet onderwijs. De leerplichtambtenaar wordt dan eerder betrokken bij beginnend schoolverzuim. Hierbij sluiten wij aan bij de preventieve aanpak in de regio Zuidwest Drenthe. Daarnaast zal het geven van adviezen en voorlichting aan de scholen van invloed zijn op de aanpak van het voorkomen van schoolverzuim.

Aanbeveling 2 Beleid maken over hoe de aanpak ter voorkoming van schoolverzuim er uit gaat zien voor de groep leerplichtigen inclusief de kwalificatieplichtigen in Meppel. De samenwerking op het gebied van leerplicht en RMC in de regio (gemeenten Zuidwest Drenthe, Steenwijkerland, Staphorst en Zwartewaterland) kan hierdoor verder vorm worden gegeven.

15

Bijlagen 1.

Wetteksten

2.

Gemeentelijke basisgegevens aantallen leerplichtigen

3.

Meldingen per type proces

4.

Relatief verzuim per onderwijssoort

5.

Relatief verzuim percentage meldingen naar oorzaak, afdoening en uitstroom

6.

art. 25 rapportage Ministerie van OC en W.

16

Bijlage 1 Wetteksten te gebruiken ter verduidelijking van de bijlages: Absoluut verzuim Van absoluut verzuim is sprake wanneer en leerplichtige of kwalificatie plichtige jongere niet ingeschreven op een onderwijsinstelling terwijl er geen vrijstelling is verleend. Relatief verzuim Van relatief verzuim is sprake wanneer een leerplichtige of kwalificatie plichtige jongere wel op een school staat ingeschreven maar deze niet geregeld bezoekt (b.v. spijbelen of veelvuldig te laat komen). Luxe verzuim Van luxe verzuim is sprake wanneer ouder(s) zonder toestemming van de schoolleiding of de leerplichtambtenaar hun kind(eren) buiten de schoolvakanties van school houden voor vakanties of uitjes. Vrijstellingen van inschrijving Op de verplichting volgens de Leerplichtwet om ouders hun kind(eren) op een school te laten inschrijven, kent de Leerplichtwet slechts enkele uitzonderingen. 

Vrijstelling wegens vervangende leerplicht artikel 3 sub a



Vrijstelling op basis van lichamelijke of psychische gronden artikel 5 sub a



Vrijstelling op basis van bezwaar tegen de richting het onderwijs artikel 5 sub b



Vrijstelling op basis van bezoeken onderwijs in het buitenland artikel 5 sub c



Vrijstelling wegens het volgen van ander onderwijs artikel 15

HALT Jongeren van 12 tot 18 jaar die zich niet aan de Leerplichtwet houden kunnen door de leerplichtambtenaar naar HALT worden verwezen. De jongeren worden in de Halt-straf geconfronteerd met de gevolgen van hun gedrag en krijgen de kans om te leren van hun fouten. Daarnaast maken ze een digitale leeropdracht en bieden ze excuses aan. Soms krijgen jongeren ook een werkopdracht. Proces-verbaal Schoolverzuim is strafbaar en kan leiden tot schooluitval met als gevolg geen diploma en meer moeite om een baan te vinden. Bovendien zijn schoolverzuim en regelmatig te laat komen vaak signalen dat er iets aan de hand is. Bij voortdurend schoolverzuim kan de leerplichtambtenaar die buitengewoon opsporingsambtenaar is tegen de jongere vanaf 12 jaar tot 18 jaar en/of de ouder(s) een procesverbaal opleggen. 17

Het Openbaar Ministerie beslist over de vervolging van de leerling en/of ouder(s). Mogelijke afdoeningen zijn: werk/leerstraf, boete, jeugdreclassering. Thuiszitter: een thuiszitter is een leerplichtige jongere tussen de 5 en 16 jaar of een jongere van 16 of 17 jaar die valt onder de kwalificatieplicht en die ingeschreven staat op een school of onderwijsinstelling en die zonder geldige reden meer dan 4 weken verzuimt, zonder dat hij/zij vrijstelling heeft van geregeld schoolbezoek wegens het volgen van ander onderwijs.

Rolverdeling: Gemeenten: 

Verantwoordelijk voor het terugdringen van het ongeoorloofd schoolverzuim

 Verantwoordelijk voor het voorkomen dat jongeren zonder startkwalificatie het onderwijs verlaten Scholen: 

Verantwoordelijk voor het tijdig melden van mogelijk ongeoorloofd schoolverzuim



Tijdig in-en uitschrijvingen te melden

Ouder(s)/verzorger(s) 

Verantwoordelijk voor het inschrijven van de leerling op een school



Te zorgen voor het daadwerkelijk bezoeken van de school door de leerling

Leerling  Vanaf zijn 12e jaar ook zelf verantwoordelijk voor het daadwerkelijk bezoeken van de school

18

Bijlage 2

Gemeentelijke Basisgegeven 2013‐2014

0‐4 jaar 5‐12 jaar 13‐17 jaar 18‐22 jaar

6000

5000

354

733

788

4000 Kwalificatieplichtig

3000 5007

4624

4845

2012‐2013

2013‐2014

2000

1000

0 2011‐2012

19

Volledig leerplicht

Bijlage 3  

Meldingen per type proces van 1-8-2013 tot 31-7-2014

Aant al 

      Typering  Absoluut verzuim  Informatie en advies  Luxe verzuim  Nazorg  Relatief verzuim  Schorsing  Vrijstelling van geregeld schoolbezoek  Vrijstelling van inschrijving  Zorg  Totaal 

67  67  10  12  189  18  3  13    18  397 

Type proces Relatief verzuim Informatie en Advies Absoluut verzuim Zorg Schorsing Vrijstellingen Nazorg Luxe verzuim

 

20

Bijlage 4

Relatief verzuim 2012‐2013 01 3 35 Basisonderwijs Speciaal onderwijs Speciaal voortgezet onderwijs Voortgezet onderwijs Middelbaar beroepsonderwijs 101

Relatief verzuim 2013‐2014 16 5

7 Basisonderwijs

73

Speciaal onderwijs Speciaal voortgezet onderwijs Voortgezet onderwijs Middelbaar Beroepsonderwijs 88

21

Bijlage 5

Relatief verzuim naar oorzaak (top 4)

Gedragsproblemen Gezinssituatie Multiproblematiek Verkeerde schoolkeuze

Aantal 67 29 14 13

Relatief verzuim naar uitstroom (top 4)

Afgedaan (zie afdoening) Geen actie leerplicht/overdracht RMC Doorverwijzing hulpverlening Na onderzoek geoorloofd

Aantal 80 54 20 14

Relatief verzuim naar afdoening Aantal

Gezamenlijke actie (school / jeugdarts / hulpverlening / lpa) Officiële waarschuwing Proces-verbaal Halt

118 54 15 8

22

Bijlage 6 Artikel 25 rapportage ministerie van OC en W Opgave volgens artikel 25 Leerplichtwet Betreft leer- en kwalificatieplichtigen: jongeren van 5 tot 18 jaar zonder startkwalificatie, ingeschreven in de GBA. Schooljaar 2013-2014 middelbaar (speciaal) (voortgezet) voortgezet basisspeciaal onderwijs beroepsonderwijs onderwijs onderwijs

vervangende leerplicht

Vrijstellingen

art. 3a

nvt

0

0

art. 3b

nvt

0

0

totaal

0

nvt

0

0

0

nvt

0

0

0

1

1

0

0

2

art. 5 onder b

0

0

0

0

0

0

0

art. 5 onder c

5

0

1

0

0

0

6

art. 15

0

0

0

0

0

0

0

totaal

6

2

6

1

0

1

16

langer dan 3 maanden

0

0

0

0

0

0

0

weer ingeschreven

2

0

2

1

0

0

5

Ongeoorloofd verzuim

totaal relatief

waarvan herhaald waarvan luxe verzuim relatief verzuim

processen-verbaal

16 0 4 2

4 0 0 1

55 0 1 7

44 0 0 3

waarvan luxe verzuim

2

0

1

0

absoluut verzuim

0

0

0

0

bij aanvang van schooljaar nieuwe gevallen daarna langer dan 3 maanden Thuiszitters

nvt

geen onderwijs

art. 5 onder a

absoluut

Handhaving

onderwijs onbekend

verhuisd

0 2 1 0

0 0 0 0

0 2 1 0

0

nvt

119

0

nvt

0

0

nvt

5

0

nvt

13

0

nvt

3

0

0

0

nvt

0

3

nvt

nvt

7

1

nvt

nvt

3

1

nvt

nvt

1

nvt

0 3 3

18 jaar geworden

0

0

0

0

nvt

opgelost actueel aantal thuiszitters (wordt berekend)

1 1

0 0

2 0

0 2

nvt

nvt

nvt

nvt

23

0

nvt