Jaarverslag Krachten bundelen op elke schaal

Jaarverslag 2005

Krachten bundelen op elke schaal

Bestuur A.M.F. Winkler, Voorzitter P. Aukema, Penningmeester G.J. Doornkate, Secretaris H. Kosterman, Bestuurslid E. Sondorp, Bestuurslid Management Team W.A.C.M. van de Put, Algemeen Directeur J.V.T.M. de Jong, Directeur Public Health & Research G. Breukers, Manager Programmes & Operations E. van Dodewaard, Human Resources Manager G. Leerink, Advisor Programmes and Implementation Comité van aanbeveling Dr. Els Borst (voormalig Minister van Volksgezondheid) Prof. Dr. Jan Pronk (voormalig Minister van Ontwikkelingssamenwerking en VROM), Dr. Job Cohen (Burgemeester van Amsterdam) Dhr. Cees van Lede MA, MBA (voormalig Voorzitter van Raad van Bestuur AKZO-NOBEL) Dhr. Alexander Rinnooy Kan (Raad van Bestuur ING Groep) Prof. Andrew Haines (Decaan van de London School for Hygiene and Tropical Medicine) Dr. Herman Wijffels (Voorzitter Sociaal-Economische Raad). De missie HealthNet TPO is een non-profit organisatie die werkt aan de wederopbouw van de gezondheidszorg in gebieden die zijn getroffen door oorlog, rampen en armoede. Wij streven ernaar om noodhulp om te zetten in structurele opbouw en duurzame ontwikkeling van zorgsystemen. Wij doen dit samen met de lokale bevolking. En stimuleren en ondersteunen initiatieven ter plaatse die zijn gericht op het herstel van infrastructuren, financieel management, ziektebestrijding en psychosociale zorg. Door het trainen van professionals probeert HealthNet TPO de zelfredzaamheid en zelfstandigheid van de lokale bevolking te vergroten. Als kennisgedreven en innovatieve organisatie gaan wij het maken van non-conformistische keuzes niet uit de weg… Want boven alles telt het resultaat: duurzame en toegankelijke gezondheidszorg voor iedereen! HealthNet TPO Tolstraat 127, 1074 VJ Amsterdam T 020-6200005, F 020-4201503

Krachten bundelen op elke schaal HealthNet TPO jaarverslag 2005

1 Voorwoord

4

2 HealthNet TPO

6

3 Thema’s

8

4 Projectlanden

14

5 Public Awareness

30

6 Onderzoek

32

7 Verkorte Jaarrekening 2005

38

8 Begroting 2006

44

‘Een heldere visie in een veranderende wereld’ Beste vrienden, Bij deze presenteer ik jullie het eerste jaarverslag van de gefuseerde organisatie HealthNet TPO. In 2005 heeft de langverwachte fusie dan eindelijk zijn beslag gekregen. Zelfs het bijeengaan van onze relatief kleine organisaties bleek een complexe uitdaging te zijn, die leidde tot organisatorische zelfreflectie. We menen sterker uit dat proces gekomen te zijn. De synergie van de fusie maakt HealthNet TPO tot een organisatie die nieuwe interventies ontwikkelt en uitvoert. Met een stevige poot in de academische wereld slaan we bruggen tussen interventies en onderzoek. En die bruggen zijn noodzakelijk: onderzoek en ontwikkeling zijn hard nodig om mensen in crisis bij te kunnen staan.

Noodhulp Net als het voorgaande jaar, eindigde het jaar 2005 met een oproep aan HealthNet TPO om zich te mengen in noodhulp: ditmaal betrof het de aardbeving in Pakistan in oktober 2005. De Wereld Gezondheid Organisatie en de Pakistaanse overheid kennen HealthNet in deze regio al jaren en aan ons werd gevraagd een bijdrage te leveren in de organisatie van psychosociale hulp. Als we noodhulp bij willen laten dragen aan duurzame ontwikkeling, kunnen we in de eerste fase niet afzijdig blijven. In samenwerking met de WHO en de Pakistaanse regering, Plan Nederland en onze partner Eureko/Achmea hebben we, net als eerder bij de Tsunami, een bijdrage kunnen leveren die nu voortduurt in ondersteuningsprogramma’s voor lokale NGOs.

Tsunami Onze reactie op de Tsunami leidde ertoe dat onze partnerorganisatie Shantiham nu, met dank aan de Eureko Groep, over een functionerend trainingscentrum beschikt. Van hieruit kunnen zij hun activiteiten in de aankomende jaren uitbreiden en meer mensen helpen. Met de hulp van Zorg en Zekerheid zijn wij in staat om Shantiham te voorzien van een zorgcentrum voor dagopvang voor kinderen van Tsunami slachtoffers. In Pakistan ontwikkelen wij duurzame gezondheidszorg in afgelegen gebieden.

Aandacht voor rehabilitatie groeit Het werkveld is veranderend. Het idee van noodhulp die zich (ook) richt op herstel van structuren is meer geaccepteerd: de ‘hype’ van alleen noodhulp lijkt over te zijn. Dat komt mede door de toegenomen capaciteit zo snel mogelijk een ontwikkelingsbenadering toe te passen. In deze context hebben we een voorsprong – en is er voor ons meer dan genoeg te doen.

Publieke en private samenwerking De wereld van donaties verandert ook. Er bestaat een groeiend besef in de zakenwereld dat samenwerking tot een ieders voordeel kan leiden. De partnerschap met de Eureko Groep begint zich nu in een vruchtbare richting te ontwikkelen. Samen met Achmea en de Rabobank onderzoeken we de mogelijkheden voor de invoering van een sociale, ‘onderlinge’ gezondheidsverzekering in Cambodja, waar we eerder met succes contractmanagement in de gezondheidszorg hebben geïntroduceerd.

Een heldere visie Ook wij veranderen. De fusie is achter de rug en de organisatie is gestroomlijnd. We zijn nu dicht bij de ideale maatvoering: ‘big enough to cope, and small enough to care’. Wij zijn ons terdege bewust dat onze toegevoegde waarde ligt in de combinatie van interventies en onderzoek naar de effectiviteit ervan. We voelen ons ook op grond van onze opgebouwde expertise en reputatie verplicht nieuwe vormen van interventies aan te bieden. De nadruk op de zelfredzaamheid van mensen in instabiele gebieden blijkt een vruchtbaar uitgangspunt. Na langdurige ellende en veel geweld helpen mensen zichzelf eerst met behulp van psychosociale interventies op de been. Eenmaal functionerend leveren ze hun bijdrage aan een nieuw zorgsysteem waar iedereen toegang toe heeft. En dan volgt, door de verbeterde gezondheid en vermeerderd inkomen, een verdere ontwikkeling in de richting van daadwerkelijke wederopbouw en vredesontwikkeling. Ons motto werkt. Het thema ‘gezondheid’ brengt mensen tezamen in conflicten waar niets bespreekbaar meer lijkt; en het onderling organiseren van zorg is bij uitstek het middel om vertrouwen te herstellen. We hopen ook on volgende jaren hier nog veel meer in te kunnen doen.

Willem van de Put

2 HealthNet TPO Wederopbouw begint met gezondheidszorg. In gebieden die zijn getroffen door oorlog en rampen staan mensen voor de immense taak hun land weer op te bouwen in een verwoeste omgeving, terwijl zij lijden onder armoede, ziekte en de emotionele gevolgen van conflicten. Gezondheid is de belangrijkste voorwaarde voor armoedebestrijding en economische groei. In oorlogs- en rampgebieden zijn de zorgvoorzieningen vaak volledig vernietigd. De bevolking is voor gezondheidszorg afhankelijk van de hulp van buitenlandse hulporganisaties. HealthNet TPO zorgt voor versterking van zorgsystemen waarbij zoveel mogelijk gebruik wordt gemaakt van de lokaal aanwezige kennis en structuren. Door samen te werken aan de gezondheidszorg wordt een begin gemaakt met het maatschappelijk herstel in oorlogs- en rampgebieden.

Thema’s HealthNet TPO werkt aan duurzame en toegankelijke zorgsystemen in instabiele gebieden. Onze hoofdthema’s zijn:

Psychische Zorg: traumabegeleiding, psychosociale hulpverlening en het bevorderen van de integratie van geestelijke gezondheidszorg in basisgezondheidszorg.

Ziektebestrijding: de preventie, diagnose en behandeling van overdraagbare ziekten als HIV/aids, malaria en tuberculose.

Zorgfinanciering: het opzetten van financierings- en verzekeringssystemen zoals user fees, equity funds en microverzekeringen.

Zorgontwikkeling: het opzetten en versterken van zorgvoorzieningen, het herstellen van infrastructuren, het trainen van artsen en hulpverleners en het geven van gezondheidsvoorlichting. HealthNet TPO voert projecten uit in meer dan 30 landen in Afrika, Azië en Oost-Europa.

Werkwijze HealthNet TPO werkt integraal. We richten ons niet op één ziekte of thema, maar proberen brede programma’s op te zetten waarin de onderdelen elkaar aanvullen en versterken. Zo verstrekken we niet alleen medicijnen tegen aids. We bouwen ook ziekenhuizen en leiden artsen op. Daarnaast zorgen we voor een financieringssysteem zodat ziekenhuizen zichzelf kunnen bedruipen en de zorg betaalbaar en dus toegankelijk blijft. HealthNet TPO werkt samen met de lokale bevolking. We ondersteunen de aanwezige organisaties met kennis, beleidsvorming, training van vaardigheden en geld. We sturen geen westerse artsen naar Afghanistan om

6

bevallingen te begeleiden, maar om vrouwen op te leiden tot vroedvrouw. We sturen geen psychiaters naar Burundi om mensen met oorlogstrauma’s te behandelen, maar om lokale hulpverleners te leren hoe ze psychische problemen vanuit hun eigen cultuur kunnen herkennen en behandelen. HealthNet TPO versterkt de kennis en vaardigheden van lokale hulpverleners, zodat westerse hulp op termijn overbodig wordt. HealthNet TPO werkt innovatief. We doen wetenschappelijk onderzoek en ontwikkelen nieuwe modellen om zorgsystemen te verbeteren. We kijken waar behoefte aan is en hoe we onze hulp kunnen verbeteren. De hulpprogramma’s van HealthNet TPO zijn breed toepasbaar en worden regelmatig ingezet door andere hulporganisaties. De onderzoeken van HealthNet TPO zijn gepubliceerd in toonaangevende vakbladen zoals de Lancet.

PERSBERICHT HealthNet International en de Transculturele Psychosociale Organisatie (TPO) zijn in 2005 gefuseerd. De organisaties vullen elkaar uitstekend aan. HealthNet International heeft zich gespecialiseerd in de wederopbouw van gezondheidssystemen in post-conflict

Fusie

situaties en landen in langdurige crisis-

HealthNet TPO is een fusie van HealthNet International (HNI) en de Transcultural Psychosocial Organization (TPO). HNI heeft kennis en ervaring in het versterken van de gezondheidsstructuren en het behandelen van overdraagbare ziekten. TPO is een toonaangevende organisatie op het gebied van psychosociale hulpverlening en wetenschappelijk onderzoek naar psychosociale gevolgen van oorlogen en rampen. De praktijkervaring van HNI gecombineerd met de academische achtergrond van TPO maakt het mogelijk om innovatieve zorgsystemen te ontwikkelen en te implementeren in oorlogs- en rampgebieden.

situaties. De Transculturele Psychosociale Organisatie is een toonaangevende nongouvermentele organisatie op het gebied van psychosociale en geestelijke hulp aan slachtoffers van oorlog en geweld. Beide organisaties richten zich vooral op de allerarmsten die nauwelijks toegang hebben tot medische voorzieningen. De fusie moet de activiteiten van de organisaties versterken.

Partners HealthNet TPO is in 1996 benoemd tot Collaborating Centre van de Wereld Gezondheid Organisatie (WHO) en is gelieerd aan de Vrije Universiteit (VU) van Amsterdam. HealthNet TPO is eveneens vertegenwoordigd in de Research Advisory Committee van de Eastern Mediterranean Regional Office van de WHO.

Door samen te gaan met HealthNet vergroot TPO haar mogelijkheden om psychosociale activiteiten in te bedden in de publieke gezondheidszorg. Voor HealthNet betekent de fusie uitbreiding van haar activiteiten naar psychosociale

HealthNet TPO werkt structureel samen met de London School for Hygiene and Tropical Medicine en de Nederlandse School of Public Health. Verder werken we regelmatig samen met internationale hulporganisaties van de Verenigde Naties zoals de UNHCF.

zorg en een versterking van haar activiteiten op het gebied van de geestelijke gezondheidszorg.

Voor beide organisaties biedt de fusie

HealthNet TPO werkt in projectlanden samen met lokale hulporganisaties, zoals SARP (Algerije), GCMHP (Gaza), PEACE (Namibië), CIVT (Nepal), Shantiham (Sri Lanka), TPO Uganda en TPO Cambodia.

voordelen voor fondsenwerving, kosteneffectiviteit en portefeuillebeheer. Door de krachten te bundelen moeten HealthNet en TPO in staat zijn nieuwe, innova-

HealthNet TPO heeft een partnership met verzekeraar Eureko/Achmea. De samenwerking is gericht op het delen van kennis over gezondheidszorg en verzekeringssystem om de toegang tot zorg in gebieden die zijn ontwricht door oorlog, rampen en armoede te bevorderen.

tieve en wetenschappelijk onderbouwde interventiemodellen te ontwikkelen ter verbetering van de kwaliteit van gezondheidszorg in oorlog- en rampgebieden.

7

3 Thema’s HealthNet TPO werkt aan duurzame en toegankelijke zorgsystemen in instabiele gebieden. De hoofdthema’s van HealthNet TPO zijn:

Psychische Zorg Ziektebestrijding Zorgfinanciering Zorgontwikkeling We proberen deze vier belangrijke thema’s zoveel mogelijk in al onze programma’s te integreren, zodat de hulpverlening niet meer uit losse projecten bestaat.

8

Psychische Zorg Geweld, schendingen van de mensenrechten, verkrachting en ontvoering kunnen diepe sporen nalaten die het dagelijks leven beïnvloeden. In oorlogs- en rampgebieden zijn zelfmoord, alcoholverslaving en gedragsstoornissen veel voorkomende problemen die vaak veel te weinig aandacht krijgen. Het is niet mogelijk traumatische gebeurtenissen te vergeten, maar mensen kunnen wel leren weer maatschappelijk te functioneren.

Werkwijze Met duurzame hulpprogramma’s helpt HealthNet TPO ontheemden, vluchtelingen en andere overlevenden uit oorlogs- en rampgebieden bij het verwerken van psychosociale en traumatische gevolgen. De hulpprogramma’s richten zich op: • versterken van zelfvertrouwen • verstrekken van emotionele steun • versterken van probleem oplossend vermogen • versterken van ondersteuningssystemen • vermindering van psychologische gevolgen Voordat HealthNet TPO een hulpprogramma opzet inventariseert ze de hulpbehoefte en de urgentie. Vervolgens worden doelen geformuleerd en wordt gestart met het trainen van lokale hulpverleners. De programma’s worden door en in samenwerking met de lokale gemeenschap opgezet.

Kennisoverdracht

PROJECT

De hulpprogramma’s zijn gebaseerd op drie principes: • Inspelen op en aanpassen aan de lokale hulpbehoefte. De meest effectieve manier om traumaslachtoffers te helpen is het toepassen van methoden die geaccepteerd worden door de mensen zelf. • Samenwerken met lokale hulpverleners, zoals psychiaters, psychologen en verpleegkundigen. • Delen van kennis. Door het trainen van lokale hulpverleners wordt kennis opgebouwd waardoor lokale gemeenschappen minder afhankelijk worden van buitenlandse hulpverlening. HealthNet TPO geeft counseling en ondersteunt het opzetten van zelfhulpgroepen en het opbouwen van sociale netwerken.

‘Psychosociale Zorg in Burundi Door jarenlange gewapende strijd is Burundi een land met één van de hoogste concentraties van vluchtelingen, ontheemden en (voormalige) kindsoldaten. HealthNet TPO heeft een programma opgezet voor de psychische ondersteuning van deze mensen. Het programma werkt aan psychosociale hulpverlening in 13 provincies, waarbij artsen, counselors en verpleegkundigen worden opgeleid. De meest voorkomende psychische pro-

Kinderprogramma’s

blemen worden zowel individueel als in

In 2005 heeft HealthNet TPO een hulpprogramma ontwikkeld voor getraumatiseerde kinderen in oorlogs- en rampgebieden. Kinderen zijn niet alleen weerloze slachtoffers van oorlogen en conflicten. Zij kunnen ook worden gedwongen mee te vechten. Deze kindsoldaten worden blootgesteld aan onvoorstelbare gruwelijkheden. Studies in Uganda en Mozambique hebben uitgewezen dat meer dan 60% getuige zijn geweest van moord en dat meer dan 50% van de kinderen het slachtoffer is geweest van verkrachting of geweld.

groepsverband aangepakt. Mensen vinden de weg naar zelfstandigheid en worden gestimuleerd weer actief te worden. De meest ernstig beschadigde mensen ontvangen adequate hulp. In het programma wordt bijzondere aandacht besteed aan kinderen door specifieke jeugdactiviteiten te organiseren.

9

Deze traumatische ervaringen leiden tot psychische stoornissen die vaak onvoldoende worden herkend, laat staan behandeld. Veel kinderen hebben last van nachtmerries en angstfobiëen en vertonen depressief en apathisch gedrag. HealthNet TPO heeft een kinderprogramma ontwikkeld waarbij kinderen in aparte schoolklassen traumabegeleiding krijgen (Classroom Based Interventions). Door een intensief trainingsprogramma worden lokale hulpverleners opgeleid om kinderen met psychosociale problemen te herkennen en te behandelen. Het kinderprogramma wordt in 4 landen uitgevoerd door lokale partnerorganisaties: TPO Burundi Shantiham, (Sri Lanka), Church World Services (Indonesië) en TPO Sudan. In 3 jaar tijd moeten met het kinderprogramma 130.000 kinderen worden bereikt.

PROJECT Malaria en Leishmaniasis in Afghanistan

Ziektebestrijding

In veel Afghaanse provincies zijn de

De globalisering en het verschuiven van de grenzen heeft onder andere geleid tot een snelle verspreiding van besmettelijke ziekten. Bekende ziekten als HIV/AIDS, malaria en tuberculose, maar ook minder bekende als leishmaniasis, breiden zich in hoog tempo uit.

zorgvoorzieningen schaars. Een groot deel van het land is nog steeds afhankelijk van noodhulp. Sinds 1992 is HealthNet TPO erin geslaagd duurzame gezondheidsstructuren op te bouwen, uit te breiden en nieuwe programma’s op te starten.

Al meer dan tien jaar helpt HealthNet TPO malaria en leishmaniasis te bestrijden in Afghanistan en in de vluchtelingenkampen

Dit heeft verstrekkende gevolgen voor de algemene gezondheid en de economische ontwikkeling in veel arme landen. Landen met hoge malaria-, tuberculose- en HIV/AIDS cijfers ontwikkelen zich veel minder snel en blijven achter. Dit heeft een negatieve invloed op de economische groei, de internationale vrede, de zekerheid, het welzijn en de welvaart van arme, maar ook van de geïndustrialiseerde landen.

in Pakistan. HealthNet TPO probeert op verschillende manieren de gevaren van malaria te verkleinen. Samen met de lokale bevolking zorgen wij ervoor dat stilstaand water (waar de muggen zich het best in voortplanten) wordt afgevloeid. Hierdoor komt eveneens nieuwe landbouwgrond beschikbaar.

HealthNet TPO houdt zich verder bezig met de opleiding van gezondheidspersoneel en biedt cursussen in preventie,

HealthNet TPO werkt mee aan de preventie en behandeling van besmettelijke ziekten door zich actief in te zetten voor een publieke gezondheidszorg die rendabel is, duidelijke doelen stelt en meetbare resultaten oplevert. Deze aanpak heeft tot opvallende resultaten geleid. In Afghanistan is het aantal malariapatiënten in 5 jaar met 60% gereduceerd. Door vrouwen een actieve rol in het programma te geven is de positie van de vrouw aanzienlijk verbeterd. De behoefte aan ziektebestrijding wordt wereldwijd meer en meer erkend. ‘Roll Back Malaria’, ‘STOP TB’, ‘Onchocerciasis Program’, ‘Global Crisis-Global Action Declaration of Commitment on HIV/AIDS’ zijn voorbeelden van wereldwijde pogingen om deze bedreigingen te lijf te gaan.

diagnose en behandeling aan. De verantwoordelijkheid is inmiddels overgedragen aan de lokale gemeenschappen. Malaria is inmiddels voor 60% teruggebracht.

Zorgfinanciering Gratis gezondheidszorg is niet duurzaam en op lange termijn onbetaalbaar. Diensten die gratis zijn wekken wantrouwen bij de mensen voor wie ze bedoeld zijn. Als mensen betalen, hoe klein dat bedrag ook is, ontwikkelen ze een gevoel van klant-zijn. Dit wekt verwachtingen bij de gebruikers, waar de aanbieders rekening mee moeten houden.

10

Dilemma’s Financiering is één van de meest complexe aspecten van een gezondheidssysteem. Alles draait om de vraag: hoeveel geld is er nodig om de problemen die de gezondheid bedreigen aan te pakken en hoeveel geld kan en wil de overheid hieraan bijdragen? De overheid moeten een methode kiezen wanneer het gaat om de financiering van hun gezondheidsinstellingen. Dit kan door middel van belastingen, een verzekeringssysteem (sociaal, lokaal of privé) of door het betalen van een vergoeding (user fees). Hierbij moet altijd de vraag worden beantwoord of de rijken meer moeten betalen dan de armen. Hogere belasting voor hogere inkomens heeft het meeste resultaat, maar dit wordt meestal niet geaccepteerd door rijkere en machtige bevolkingsgroepen.

PROJECT Contractmanagement in Cambodja In Cambodja werkt Healthnet TPO met ‘gezondheidscontracten’ om de zorg toegankelijker en betaalbaarder te

De overheid moet beslissen welke zorg gratis is en waar voor betaald moet worden. Vooral in arme landen. Ook moet besloten worden hoeveel geld aan preventie en hoeveel aan behandeling besteed gaat worden. Sommige preventieve diensten zouden gratis moeten zijn, omdat ze de hele bevolking ten goede komen. Inenting tegen waterpokken bijvoorbeeld heeft de ziekte doen verdwijnen. Hoeveel geld is er beschikbaar voor de behandeling van besmettelijke ziekten die vooral de armen treffen en hoeveel is er voor dure apparatuur waar vooral de rijken gebruik van maken?

maken. In dit innovatieve model worden resultaatsafhankelijke zorgcontracten en eigen bijdragen van zorggebruikers geïntroduceerd. De marktkwerking die van dit model uitgaat heeft in 5 jaar tijd geresulteerd in een spectaculiere daling van 40% van de particuliere uitgaven aan gezondheidszorg, terwijl het gebruik van de zorgvoorzieningen is verviervoudigd. Het contractmodel wordt inmiddels lande-

Verzekeringsmaatschappijen kunnen hun winst vergroten door hoofdzakelijk jonge, gezonde en rijke klanten te accepteren en mensen die meer behandeling nodig hebben, zoals armen, chronisch zieken en ouderen te weigeren. In het geval van een directe vergoeding van gebruikers is het belangrijk armen te beschermen tegen calamiteiten. Als je je land of huis moet verkopen om behandeling te betalen leidt dit tot faillissement.

Duurzaamheid Een gezondheidssysteem kan nooit alleen door de patiënten bekostigd worden. Hiervoor zijn belasting- en verzekeringsystemen nodig. In oorlogs- en rampgebieden zijn deze systemen meestal verdwenen. Het kan jaren duren voordat de financiële duurzaamheid van gezondheid weer opgebouwd is. Dit geldt zeker voor landen die economisch niet levensvatbaar zijn, zoals landen in chronische crisissituaties. Financiële duurzaamheid moet dan ook één van de hoofddoelen zijn van de wederopbouw van de gezondheidszorg.

Financieringssystemen HealthNet TPO werkt met lokale partners aan de ontwikkeling van nieuwe financieringssystemen die cultureel geaccepteerd worden, economisch gezien werken en die in het land op een bredere schaal gebruikt kunnen worden. Voorbeeld hiervan zijn de experimenten met gezondheidscontracten in de ziekenhuizen in Cambodja. Door de invoering van user fees, equity funds en resultaatsafhankelijke contracten zijn de kosten voor gezondheidszorg per gezin met 40% afgenomen.

11

lijk geïmplementeerd door het Cambodjaanse Ministerie van Gezondheidszorg.

Zorgontwikkeling HealthNet TPO geeft ondersteuning in situaties waar noodhulp niet meer noodzakelijk is. Vaak is voortzetting van noodhulp zelfs schadelijk voor de lokale gemeenschap en de economie. Gekwalificeerd lokaal personeel wordt aan de kant gezet en trekt weg. Als noodhulp te lang wordt voorgezet storten zorgsystemen in na het vertrek van internationale hulporganisaties.

Systeemontwikkeling Het zorgbeleid is in eerste instantie de verantwoordelijkheid van de overheid. In gebieden die getroffen zijn door oorlogen en rampen zijn de bestaande zorgsystemen vaak volledig ontwricht. Gebrek aan medicijnen, faciliteiten en ervaren personeel maken zowel de meest urgente zorg als de zorg op langere termijn veelal onmogelijk. Aan de andere kant is zo’n situatie vaak een uitstekende gelegenheid om de een oud systeem te herzien, te veranderen of te verbeteren. Dit is een extra uitdaging voor de autoriteiten van het land.

Modellen en strategieën Samen met de lokale autoriteiten en groeperingen stelt HealthNet TPO de koers vast voor de ontwikkeling van een nieuw gezondheidssysteem. Er worden geen modellen opgedrongen, maar ervaring, opgedaan in andere landen, wordt gebruikt bij de kennisoverdracht. Lokale beleidsmakers bepalen vervolgens de best toepasbare strategie. Zorgsystemen zijn alleen duurzaam als de lokale en regionale autoriteiten een keuze hebben in het model dat past bij hun land en hun cultuur. Samen met de plaatselijke autoriteiten brengt HealthNet TPO de behoeften in kaart om zo de samenwerking tussen partners te stimuleren, projecten te ontwikkelen en de lokale capaciteiten te versterken. Dit doen we door middel van trainingen aan gezondheidswerkers en onszelf (Train de Trainers). De benodigde deskundigheid varieert van managementvaardigheden tot de ontwikkeling van financieringssystemen.

12

PROJECT Healthcare Support Centraal Afrika In 2005 is HealthNet TPO gestart met

Burundi

gezondheidszorg. Door middel van trai-

een grensoverschreidend project ter

In de provincie Gitega werkt HealthNet

ning en supervisie draagt HealthNet TPO

ondersteuning van de gezondheidszorg in

TPO aan de verbetering van de duur-

bij aan de verbetering van de institutio-

Burundi, D.R. Congo en Sudan. Als gevolg

zaamheid en toegankelijkheid van

nele capaciteit van de management teams

van de jarenlange burgeroorlogen in het

gezondheidszorg. De nadruk ligt op de

en gezondheidswerkers. De nadruk ligt op

Grote Merengebied zijn veel zorgvoor-

introductie van resultaatsafhankelijke

reproductieve gezondheid, de bestrijding

zieningen vernietigd, terwijl het aantal

zorgcontracten voor de meest voorko-

van Paludisme en op HIV/Aids door mid-

vluchtelingen en het aantal malaria- en

mende ziektes. In deze contractmodellen

del van bewustzijns- en voorlichtings-

HIV/AIDS-patiënten tot alarmerende

hangen de budgetten gedeeltelijk samen

campagnes en de verbetering van bloed-

hoogte is gestegen. In een periode van

met behaalde resultaten, wat de centra

transfusiediensten.

4 jaar wil HealthNet TPO ondersteuning

stimuleert de kwaliteit van hun zorg

geven bij de overgang van noodhulp naar

te verbeteren. Met deze aanpak wil

Het regionale zorgprogramma 2005-2008

structurele gezondheidszorg.

HealthNet TPO een standaard opzetten

wordt uitgevoerd in het kader van het

voor de controle en behandeling van

Thematische Medefinancierringsregeling

malaria en HIV/AIDS.

van het Ministerie van Buitenlandse

Sudan Met de lokale gezondheidsdiensten in het

Zaken.

Wau district wordt de primaire gezond-

Dr. Congo

heidszorg herbouwd en uitgebouwd.

In de Butembo zone in de Noord-Kivu

Hiervoor wordt een o.a. kliniek ingericht

provincie werkt HealthNet TPO samen met

en een trainingsprogramma voor gezond-

de lokale partnerorganisatie CIF-Santé

heidsmedewerkers uitgevoerd.

aan de verbetering van de toegang tot

13

ro bih

afg pk np

sd

er k cl

rcb

et

4 Projectlanden

Gerrie Breukers Manager Programmes & Operations “Onze onconventionele programma’s wor-

HealthNet TPO werkt in 20 landen in Azië, Centraal-Afrika en Oost-Europa aan de wederopbouw van de gezondheidszorg. In deze landen zijn de zorgvoorzieningen ernstig beschadigd door oorlog of rampen. HealthNet TPO voert wereldwijd meer dan 30 programma’s uit die variëren van malariabestrijding tot psychische zorg tot het opzetten van verzekeringssystemen. Dit doen we samen met de lokale bevolking door het trainen van gezondheidswerkers en het stimuleren en ondersteunen van lokale initiatieven gericht op ziektebestrijding. In 2005 is in Afghanistan, Cambodja en het Grote Merengebied in Centraal Afrika een begin gemaakt met de verschuiving van een projectmatige naar een programmamatige aanpak, waarmee de onderlinge samenhang van activiteiten wordt versterkt.

den in een complexe omgeving uitgevoerd door uiterst toegewijde en professionele medewerkers met een uitstekend gevoel voor teamwork.”

14

Afghanistan [afg]

Afghanistan kampt met het grootste vluchtelingenprobleem sinds WO II. Twintig jaar oorlog heeft ervoor gezorgd dat zes miljoen Afghanen hun land hebben verlaten, op de vlucht voor achtereenvolgens de Sovjet Troepen (1979-1989), the Mujaheddin (1989-1994) en de Taliban (19942001). Na de val van het Taliban bewind zijn veel vluchtelingen inmiddels weer naar huis gekeerd. Dit betekende ook de terugkeer van de oude ‘krijgsheren’. In veel Afghaanse provincies zijn de zorgvoorzieningen schaars. Een groot deel van het land is nog steeds afhankelijk van noodhulp. Sinds 1992 tracht HealthNet TPO duurzame gezondheidsstructuren op te bouwen, uit te breiden en nieuwe programma’s op te starten.

Ziektebestrijding Al meer dan tien jaar helpt HealthNet TPO malaria en leishmaniasis te bestrijden in Afghanistan en in de vluchtelingenkampen in Pakistan. HealthNet TPO probeert op verschillende manieren de gevaren van malaria te verkleinen. Samen met de lokale bevolking zorgen wij ervoor dat stilstaand water (waar de muggen zich het best in voortplanten) wordt afgevloeid. Hierdoor komt eveneens nieuwe landbouwgrond beschikbaar. HealthNet TPO houdt zich verder bezig met de opleiding van gezondheidspersoneel en biedt cursussen in preventie, diagnose en behandeling. De verantwoordelijkheid is inmiddels overgedragen aan de lokale gemeenschappen. Malaria is inmiddels voor 60% teruggebracht.

Moeder en Kindzorg In de twaalf gezondheidscentra van de provincie Nangarhar heeft HealthNet TPO een moeder- en kindprogramma opgezet. Afghanistan heeft één van de hoogste geboorte- en kindersterftecijfers van de wereld. Wij trainen lokale artsen en vroedvrouwen en zorgen voor de noodzakelijke 24-uurs service. Het Ghani Khel ziekenhuis is het hoofdziekenhuis van het district en beschikt over verschillende afdelingen: kraamzorg, gynaecologie, kindergeneeskunde en -chirurgie. De gynaecologie afdeling van de Universiteit van Jalalabad geeft de noodzakelijke verloskundige zorg voor de regio.

Psychische Zorg Door de voortdurende oorlog en het immense vluchtelingenprobleem kampen veel Afghanen met psychische problemen, zoals depressies, trauma’s en angststoornissen. Vooral vrouwen en kinderen ervaren psychische problemen door traumatische verliezen gedurende de oorlog, seksueel geweld en sociaal isolement als gevolg van de strenge scheiding

15

tussen man en vrouw. HealthNet TPO heeft in 2002 een psychosociaal hulpverleningsprogramma opgezet. Een integrale benadering kan stigmatisatie voorkomen en de lokale structuren bij de genezing en rehabilitatie van patiënten betrekken. Op grond van de resultaten van dit programma is geestelijke gezondheidszorg inmiddels binnen de bestaande zorgvoorzieningen opgenomen.

Zorgontwikkeling De inwoners van de provincie Koghiani hebben veel geleden onder het jarenlang durende geweld. Naast het gebrek aan veiligheid en zekerheid, vormde ook de aanhoudende droogte een bedreiging voor de bevolking. Tijdens het Taliban regime waren de zorgvoorzieningen vrijwel niet toegankelijk, met name voor vrouwen. HealthNet TPO heeft het bestaande kleine ziekenhuis van Koghiani uitgebreid, zodat het een centrale rol kan spelen voor de gezondheidscentra van de dorpen in de regio. Wij hebben artsen en verpleegkundigen opgeleid om de zorg te geven die nodig is. De lokale gemeenschap is nauw betrokken bij het management van het ziekenhuis, waarvoor in onderling overleg een onkostenvergoedingssysteem is ingevoerd.

PERSBERICHT Verkiezingen Afganistan: nieuw parlement moet einde maken aan huiselijk geweld Vier jaar na het vertrek van de Taliban zijn vrouwen in Afghanistan nog steeds het slachtoffer van onderdrukking en worden hun rechten nog dagelijks geschonden. Volgens de Nederlandse hulporganisatie HealthNet TPO is huiselijk geweld tegen vrouwen een probleem dat steeds grotere vormen aanneemt. Steeds meer mannen reageren hun frustraties over de voortdurende oorlogssituatie af op hun echtgenoten. De traditionele ‘purdah’ staat mannen toe hun vrouw

Het sociale isolement van vrouwen wordt

verwachting kiezen veel vrouwen hierdoor

fysiek of psychisch te straffen. Vrouwen in

versterkt door de traditie die voorschrijft

op vrouwelijke kandidaten. Volgens

Afghanistan hopen dat het nieuw gekozen

dat vrouwen na hun huwelijk bij de

Salma, een vroedvrouw uit Jalalabad, zijn

parlement deze onmenselijke traditie aan

familie van hun man moeten intrekken.

vrouwen de ideale volksvertegenwoordi-

banden legt en vrouwen beschermt tegen

Volgens de purdah mag niet alleen

gers, omdat zij niet in de oorlog hebben

huiselijk geweld.

de man maar ook andere gezinsleden

gevochten en een “schoon” verleden heb-

de echtgenote straffen. Met name de

ben. Nasrati, die als arts voor HealthNet

De purdah is een traditie die in vrijwel

schoonmoeders die zelf jarenlang zijn

TPO werkt, zegt dat hij ook op een vrouw

geheel Afghanistan wordt uitgevoerd.

onderdrukt, maken hier vaak gebruik van

gaat stemmen ook al is hij zelf een man.

Vrouwen worden hiermee bijna afgesloten

en stimuleren de andere familieleden

“Het is tijd dat vrouwen een kans krijgen

van het publieke leven. Ze blijven zoveel

hetzelfde te doen.

het land te regeren. Zij kunnen het alleen

mogelijk binnenshuis en als ze naar bui-

Vrouwen in Afghanistan hopen dat het

maar beter doen dan de mannelijke parle-

ten mogen gaan moeten ze hun gezicht

nieuw gekozen parlement een einde

mentsleden die het land aan de rand van

afschermen door een ‘burqa’ te dragen.

maakt aan het huiselijk geweld. Naar

de afgrond hebben gebracht”.

16

Bosnië-Herzegovina [bih]

Bosnië-Herzegovina draagt nog altijd de sporen van de oorlog van 19921995. Door de langzame economische groei is eenderde van de bevolking werkloos. In sommige gebieden zijn de spanningen hierdoor hoog opgelopen. 20% van de bevolking is nog ontheemd. Hoewel er vooruitgang is geboekt in de wederopbouw van het land en veel organisaties betrokken zijn bij dit proces, lijdt de bevolking aan oorlogstrauma’s. In 1996 hebben het Ministerie van Gezondheid en de World Health Organization een programma opgezet voor de hervorming van de Geestelijke Gezondheidszorg met als speerpunten de eerstelijnszorg en de decentralisering van de behandeling van mensen met psychische problemen.

Psychische Zorg De hulpverlening richt zich zowel op kinderen met oorlogstrauma’s in het ‘Kindvriendelijke Ziekenhuisprogramma’ als op trainingen voor geestelijke gezondheidswerkers. Door de lokale bevolking te betrekken bij de psychische hulpverlening is geprobeerd de geestelijke zorg in Bosnië op één lijn te brengen met de Europese standaard. Er wordt nauw samengewerkt met het Ministerie van Gezondheid, NGO’s en Universiteiten.

Kindvriendelijke Ziekenhuizen Veel kinderen in Bosnië Herzegovina hebben oorlogstrauma’s opgelopen. In 1998 heeft HealthNet TPO het project ‘Child Friendly Hospitals’ opgezet met ondersteuning van Unicef. Het project ging van start op de kinderafdeling van het ziekenhuis in Sarajevo waar een speelkamer is gebouwd en andere recreatieve mogelijkheden voor kinderen zijn opgezet. Inmiddels is het programma door zes andere ziekenhuizen in BosniëHerzegovina overgenomen.

Burundi [bi]

In Burundi woedt al jarenlang een etnisch conflict tussen de Hutu’s en de Tutsi’s. In Juli 2005 kozen de Burundezen een nieuwe president, Peter Nkurunziza, die kandidaat stond voor de CNDD-FDD beweging

17

(een Hutu rebellengroep) ten tijde van de verkiezingen. Tijdens zijn eedaflegging heeft hij gezworen de integratie van etnische groepen evenals de stabiliteit in het land te waarborgen. De politieke situatie is inmiddels enigszins gestabiliseerd, alhoewel gewelddadige incidenten nog steeds voorkomen, met name in de provincies rond de hoofdstad Bujumbura. Dit houdt de verzoeningsbeweging echter niet tegen. De wederopbouw is inmiddels in gang gezet.

Psychische zorg HealthNet TPO heeft een grootschalig programma opgezet voor de psychische ondersteuning van voornamelijk getraumatiseerde vluchtelingen, ontheemden en (voormalige) kindsoldaten. In de kampen van Gihinga en Gasorwe biedt HealthNet TPO fysieke en mentale gezondheidszorg aan de ontheemde Congolezen. Dit wordt gedaan in samenwerking met de vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties, de UNHCR. In Makamba en Bujumbura worden ex kindsoldaten en kwetsbare families geholpen door middel van trainingen en microkredieten voor de kinderen en door het opzetten van het ‘roterende geitleenstelsel’ voor families. Een ander project is gericht op het helpen van slachtoffers van seksueel geweld en marteling. Dit wordt uitgevoerd in samenwerking met andere gespecialiseerde NGO’s. De aanpak is integraal en bestaat uit juridische, medische en emotionele steun. In dorpsgroepen zijn zelfhulporganisaties opgericht waar onder meer slachtoffers van verkrachtingen worden opgevangen en de gevolgen van alcoholmisbruik worden besproken. In het programma van HealthNet TPO wordt bijzondere aandacht besteed aan kinderen door specifieke jeugdactiviteiten te organiseren en de opvang en begeleiding op scholen te organiseren. Het programma van HealthNet TPO wordt volledig uitgevoerd door Burundezen. HealthNet TPO Burundi concentreert zich in het bijzonder op kinderen die met de gevolgen van de oorlog moeten leven (straatkinderen, oorlogswezen, enz.) Sommigen van hen volgen zogenoemde ‘classroom based interventions’ (zie ook Child Thematic Programme) en voor anderen worden recreatieve activiteiten georganiseerd. Psychosociale en psychiatrische zorg wordt verstrekt door middel van mobiele klinieken in negen provincies van het land. In samenwerking met de overheid integreert HealthNet TPO geestelijke gezondheidszorg in het basis zorgstelsel om de duurzaamheid van geestelijke gezondheidsdiensten in Burundi te bevorderen.

Zorgontwikkeling In de provincie Gitega werkt HealthNet TPO aan de verbetering van de duurzaamheid en toegankelijkheid van gezondheidszorg. De nadruk ligt op de introductie van resultaat afhankelijke zorgcontracten voor de meest voorkomende ziektes. Dit wordt bewerkstelligd door de

18

versterking/rehabilitatie van ziekenhuizen en zorgcentra en door bewustmakingssessies over malaria en HIV/AIDS symptomen, mogelijke gevolgen van thuisbaring, etc. In deze contractmodellen hangen de budgetten gedeeltelijk samen met behaalde resultaten, wat de centra stimuleert de kwaliteit van hun zorg te verbeteren. Met deze aanpak wil HealthNet TPO een standaard opzetten voor de controle en behandeling van malaria en HIV/AIDS. Het project in de provincie Gitega maakt deel uit van het regionale zorgprogramma van HealthNet TPO Burundi, Soedan en DR Congo (Health Sector Support Programma Africa).

Cambodja [k]

Cambodja heeft tientallen jaren van genocide en burgeroorlog achter de rug. Tijdens het Rode Khmer bewind (1975-1979) zijn meer dan 2 miljoen mensen verdwenen. Pas sinds 1999 is de politieke stabiliteit enigszins teruggekeerd en heeft het complexe proces van politieke, economische en sociale wederopbouw een aanvang genomen. Ondanks de politieke en economische verbeteringen is het gezondheidsniveau in Cambodja nog uitermate laag, mede door het niet effectief benutten van bestaande openbare voorzieningen en het gangbare geloof en misvattingen over gezondheid en de manieren om hiermee om te gaan. Desondanks zijn de zorguitgaven van particulieren veel hoger dan in omringende landen. Als één van de grootste NGO’s in Cambodja werkt HealthNet TPO aan nieuwe methoden om de kwaliteit van zorg te verbeteren en de kosten van zorggebruikers te verlagen.

Psychische Zorg In 1995 is HealthNet TPO gestart met een programma om psychosociale ondersteuning en geestelijke gezondheidszorg te bieden aan de 1,5 miljoen ontheemden en vluchtelingen in Cambodja. De mensen kregen niet alleen psychosociale hulp, maar werden ook ondersteund bij hun terugkeer in de Cambodjaanse maatschappij. In 2000 werd TPO Cambodja een zelfstandige NGO met ondersteuning van het Amsterdamse hoofdkantoor. De ondersteuning vindt plaats in de vorm van advisering en monitoren van het project en evaluatieve en professionele ondersteuning op alle gebieden.

Zorgfinanciering Sinds 1999 werkt Healthnet TPO met ‘gezondheidscontracten’ om de zorg toegankelijker en betaalbaarder te maken. In dit innovatieve model worden resultaatafhankelijke zorgcontracten en eigen bijdragen van

19

PERSBERICHT Nederlandse film Deacon of Death maakt veel emoties los in Cambodja Dinsdag 19 juli jl. is de film Deacon of Death (Gouden Kalf winnaar beste lange documentaire) in première gegaan in Phnom Pehn. In de film gaat Sok Chea,

zorggebruikers geïntroduceerd. De marktwerking die van dit model uitgaat, heeft geresulteerd in een spectaculaire daling van 40% van de particuliere uitgaven aan gezondheidszorg, terwijl het gebruik van de zorgvoorzieningen is verviervoudigd. Het contractmodel wordt inmiddels landelijk geïmplementeerd door het Cambodjaanse Ministerie van Gezondheidszorg. HealthNet TPO voert contracting projecten uit in de provincies Prey Veng, Mondulkiri, Banteay Meanchey en Rattanakiri.

een slachtoffer van het Rode Khmer regime, de confrontatie aan met de man die

Moeder en Kind zorg

zij verantwoordelijk houdt voor de moord

gevolgen van het Rode Khmer regime.

In samenwerking met Action for Health, een lokale NGO, werkt HealthNet TPO aan de verbetering van de kwaliteit van zorg in het Chhlong ziekenhuis in de Kratie provincie in het noordoosten van Cambodja. Naast het stroomlijnen van het doorverwijzingssysteem werken wij aan programma’s ter verbetering van de zorg voor zwangere vrouwen, even als de zorg voor moeder en kind in de lokale gemeenschappen.

Na jarenlange voorbereiding begint in

Armoedebestrijding

het najaar het Cambodja Tribunaal tegen

Thmar Pouk is een arme plattelandsregio waar vooral veel teruggekeerde vluchtelingen en overlevenden van het Pol Pot regime wonen. In deze regio ondersteunt HealthNet TPO een project van de provinciale gezondheidsdiensten met als doel armoedebestrijding door middel van toegankelijke, betaalbare en goede gezondheidszorg.

op haar familie vijfentwintig jaar geleden. In het najaar van 2005 gaat het Cambodja Tribunaal van start. De film moet een bijdrage leveren aan de discussie over de

de leiders van het schrikbewind van de Rode Khmer in de jaren zeventig. In drie jaar tijd zijn meer dan 2 miljoen mensen vermoord, terwijl miljoenen Cambodjanen op de vlucht zijn geslagen. Cambodja, een getraumatiseerd land met een onverwerkt verleden. Eén op de drie Cambodjanen heeft traumagerelateerde klachten, die

te leveren aan de discussie over de

programma voor de opvang van slachtof-

vrijwel niet zijn behandeld. Met het

gevolgen van het Rode Khmer regime.

fers van het Rode Khmer bewind.

tribunaal worden gevoelens naar boven

“Als gerechtigheid niet mogelijk is moet er

gebracht die jarenlang verborgen zijn

in ieder geval erkenning komen voor de

Deacon of Death is 19 juli jl. in première

gehouden.

slachtoffers” volgens Willem van de Put

gegaan onder grote belangstelling van

van HealthNet TPO. Cambodjanen zullen

de media, NGO’s studenten en de Cam-

Cambodja Tribunaal

de confrontatie moeten aangaan met het

bodjaanse regering, de Minister van de

De vertoning van Deacon of Death maakte

verleden. Het in de openheid brengen van

Cambodian Tribunal Task Force en de

veel emoties los in de zaal. In eerste

het verleden geeft misschien geen ge-

Minister van Volksgezondheid de heb-

instantie kwaadheid, omdat er nog zoveel

rechtigheid, maar wel berusting. Het geeft

ben première bijgewoond. Hoewel het

Rode Khmerleden niet zijn berecht en

het land de mogelijkheid het verleden

onderwerp veel discussie opriep is de

waarschijnlijk niet berecht zullen worden.

achter zich te laten en naar de toekomst

film warm onthaald. Deacon of Death is

Voor het Cambodja Tribunaal worden

te kijken. “You can’t clean dirty water with

18 september 2005 uitgezonden door

alleen de hooggeplaatste Khmer-leiders

dirty water” zoals de Boeddische monnik

de Boeddistische Omroep Stichting op

voorgeleid die nog in leven zijn. De

in de film zegt.

Nederland 3.

Khmerleden die de afschrikwekkende martelingen en executies hebben uitgevoerd

HealthNet TPO

gaan vrijuit. Volgens dr. Dara van het

De Nederlandse hulporganisatie HealthNet

Cambodia Documentation Center zullen

TPO geeft al sinds eind jaren tachtig

er meer dan 5000 dossiers onbehandeld

psychosociale hulpverlening aan trauma-

blijven.

slachtoffers in Cambodja. Ter voorbereiding van het Cambodja Tribunaal is

Confrontatie met het verleden

HealthNet TPO bezig met het opzetten

Het doel van de film is een bijdrage

van een grootschalig mental health

20

Ziektebestrijding In 2004 heeft HealthNet TPO samen met het Prins Leopold Instituut in Antwerpen een HIV/AIDS programma opgezet in de Takeo provincie. Het doel van dit HealthNet TPO project is het verbeteren van de kwaliteit van zorg voor HIV/AIDS patiënten en het combineren van HIV/AIDS zorg met andere gezondheidsdiensten voor bevolkingsgroepen waar tot nu toe weinig aandacht naar uit gaat, zoals middelbare scholieren en jongeren die niet naar school gaan.

D.R. Congo [rcb]

Sociaal-economische crisis, corruptie, sociale onrust en oorlog houden de bevolking van de Democratische Republiek Congo al jarenlang in de greep. Als gevolg van de werkloosheid, het geweld en de onzekerheid is een ontelbaar aantal mensen uit alle lagen van de bevolking van het platteland naar de stad getrokken. De landbouwvelden zijn vernietigd en de mensen zijn van hun bronnen van bestaan beroofd. De laatste jaren is deze situatie niet echt veranderd; als gevolg van de altijd voortdurende onzekerheid en de toenemende armoede, wordt de toegang tot gezondheid steeds moeilijker. HealthNet TPO werkt in 3 regio’s: in de Noord-Kivu provincie in het noordoosten van het land, in de Kasai provincies en rond Kinshasa, de hoofdstad van het land.

Ziektebestrijding De organisatie Asrames werkt in de provincie Noord-Kivu, zowel in de zone van de rebellen als van de overheid, als medicijnendistributeur. Asrames is erin geslaagd de elementaire gezondheid in meer dan 300 gezondheidscentra te verbeteren en te ondersteunen. HealthNet TPO is een partner van Asrames en draagt bij aan de distributie van medicijnen. Tevens levert HealthNet TPO technische expertise bij het opzetten van gezondheidssystemen, gezondheidsfinanciering en de bestrijding van ziekten zoals Paludisme.

Zorgontwikkeling DR Congo heeft van de primaire gezondheidszorg een nationale zaak gemaakt. Het land is verdeeld in 380 zones en de Medische Provinciale Inspectie is verantwoordelijk voor de toepassing van de gezondheidspolitiek binnen deze zones. In de Butembo zone in de Noord-Kivu provincie werkt HealthNet TPO samen met de lokale partnerorganisatie CIF-Santé aan de verbetering van de toegang tot gezondheidszorg. Door middel van training en supervisie draagt HealthNet TPO bij aan de verbetering

21

van de institutionele capaciteit van de management teams en gezondheidswerkers. De nadruk ligt op reproductieve gezondheid, de bestrijding van Paludisme en op HIV/AIDS door middel van bewustzijns- en voorlichtingscampagnes en de verbetering van bloedtransfusiediensten. Het project is onderdeel van het regionale zorgprogramma van HealthNet TPO in DR Congo, Burundi en Sudan.

Psychische zorg HealthNet TPO heeft een programma ontwikkeld voor de psychische zorg aan slachtoffers van verkrachtingen in het noordoosten van het land. In samenwerking met lokale hulporganisaties worden artsen en hulpverleners opgeleid om mensen weerbaar te maken en de mensenrechtenschending door verkrachting aan de kaak te stellen.

Eritrea [er]

In 1962 werd het autonome Eriotrea geannexeerd door Ethiopië. Dit resulteerde in een 30 jarige onafhankelijksoorlog, waarbij meer dan 80.000 mensen zijn gedood en honderduizenden mensen zijn gevlucht. De oorlog eindigde in een impasse. Een formele vrede werd ondertekend in 2000, hoewel Ethiopië de afgesproken grenzen niet zou goedkeuren. De twee landen worden gescheiden door een door de VN bewaakte grensstrook. Dit grensvraagstuk werd in 2003 voor onbepaalde tijd uitgesteld. De onopgeloste grenskwestie is niet het enige probleem waar Eritrea mee kampt. Zo kan het land niet voldoende voedsel produceren om de bevolking te voeden; tweederde van de bevolking ontvangt voedselhulp. De gezondheidszorg is door de voortdurende oorlogssituatie geheel ontwricht.

Psychische Zorg Het programma van HealthNet TPO in Eritrea legt de nadruk op de twee gebieden die het zwaarst getroffen zijn door het conflict met Ethiopië. De belangrijkste doelstelling is het grote aantal gedemobiliseerde militairen te begeleiden en Eritrese families te steunen die door hun vertrek uit Ethiopië werden gescheiden. De belangrijkste activiteiten van HealthNet TPO in Eritrea zijn het geven van trainingen aan verpleegkundigen, leraren, kerkelijke en sociaal werkers en het verbeteren van het systeem van psychische hulpverlening. HealthNet TPO ondersteunt de regering bij de integratie van psychische gezondheidszorg in de reguliere gezondheidszorg en de uitvoering van deze zorg op regionaal en lokaal niveau.

22

Nepal

[np]

Sinds 1990 heeft Nepal een meerpartijendemocratie binnen de constitutionele democratie. Een in 1996 opgerichte Maoïstische beweging zorgde voor wrijving in de Nepalese politiek en dreigde het regime omver te werpen. In februari 2005 stuurde Koning Cyanendra de regering naar huis en nam de macht over, waarna het geweld heviger oplaaide dan daarvoor en duizenden mensen op de vlucht zijn geslagen. Onder hen zitten gedeserteerde Nepalese veiligheidstroepen en burgers die de gedwongen rekrutering door de Maoïsten ontvluchtten (in april 2006 heeft de koning na een wekenlange stakingen de macht weer overgedragen aan het parlement).

Psychosociale Zorg HealthNet TPO werkt al sinds 1996 in Nepal. Samen met partnerorganisatie CIVICT is een programma opgezet voor getraumatiseerde slachtoffers van martelingen, verkrachtingen en geweld. Het programma is gericht op het trainen en begeleiden van lokale hulpverleners om met psychische problemen binnen de lokale dorpsgemeenschappen om te gaan. Het programma wordt inmiddels zelfstandig door CIVICT uitgevoerd. Samen met partnerorganisatie Antarang werkt HealthNet TPO aan de oprichting van een kenniscentrum voor psychosociale hulpverlening. Antarang is opgericht door psychologen en psychosociaal werkers met als doel het vergroten van bewustzijn en het ontwikkelen van expertise over psychosociale problemen en het verlenen van psychosociale diensten. In 2005 is een West-Nepal kinderprogramma van start gegaan waarbij kinderen op een speelse manier leren omgaan met traumagerelateerde klachten.

Oost-Timor [et]

Oost-Timor werd op 20 mei 2002 onafhankelijk en is momenteel op weg naar herstel na het vernietigende geweld van 1999. Er zijn verbeteringen op economisch gebied en overheids- en gezondheidsstructuren zijn weer

23

opgebouwd, maar de problemen zijn nog niet opgelost. Zo heeft OostTimor steun nodig bij de wederopbouw van de infrastructuur. Het land krijgt geen noodhulp meer en de situatie blijkt nog niet stabiel genoeg voor ontwikkelingssamenwerking. De gezondheidszorg is nog moeilijk toegankelijk en slecht georganiseerd. Er bestaat een groot tekort aan artsen en technische expertise.

Programma’s Zorgontwikkeling Het Ministerie van Gezondheid verzocht HealthNet TPO en Cordaid een bijdrage te leveren aan de wederopbouw van het gezondheidssysteem in Oost-Timor. Het eerste gezamenlijke programma van Healthnet TPO en Cordaid startte in 2002. De belangrijkste doelstellingen waren de capaciteitsopbouw van de gezondheidsstaf van het Dili Nationaal ziekenhuis, de ontwikkeling van het ‘General Practitioner Plus’ -programma en het opzetten van een ‘counseling’ en test-dienst voor HIV/AIDS. Verder heeft Healthnet TPO bijgedragen aan de ontwikkeling van duurzame elementaire gezondheidsvoorzieningen in de districten van Liquica en Bobonaro en voorzag het hoofdziekenhuis van Maliana van klinisch en administratief personeel. Sinds Juni 2003 heeft Cordaid de activiteiten in Oost-Timor volledig overgedragen aan Healthnet TPO.

Ziektebestrijding Malaria is één van de belangrijkste doodsoorzaken in Oost-Timor en staat, buiten het menselijke lijden wat hiermee gepaard gaat, de verdergaande ontwikkeling van het land in de weg. Het Ministerie van Gezondheid heeft Healthnet TPO gevraagd twee onderzoeksstudies te doen met betrekking tot de bestrijding van Malaria in Oost-Timor: onderzoek naar de effectiviteit van met insecticide bespoten muskietennetten en onderzoek naar duurzame methoden van distributie en de toepasbaarheid hiervan op nationaal niveau. De strategieën die Healthnet TPO heeft ontwikkeld voor de sociale marketing van muskietennetten zijn geïntegreerd in de bestaande gezondheidsstructuren.

Pakistan [pk]

HealthNet TPO werkt in Afghaanse vluchtelingenkampen in Pakistan aan de bestrijding van malaria en leischmaniasis. Na de aardbeving heeft de World Health Organization (WHO) HealthNet TPO dringend verzocht een bijdrage te leveren aan de psychische hulpverlening van de

24

traumaslachtoffers. Met ondersteuning van PLAN en verzekeringsgroep Eureko geeft HealthNet TPO psychosociale zorg aan de slachtoffers van de aardbeving in Mansehra in het Noord-Westen van Pakistan. Wij leiden hulpverleners op om mensen met psychische klachten te identificeren en te behandelen. Tegelijkertijd werken zij aan de structurele wederopbouw van psychosociale zorg in het rampgebied.

HealthNet TPO geeft traumahulp aan

hulpverlening wordt verankerd in de

vaardigheden en lokale hulpverleners

slachtoffers Pakistan aardbeving

reguliere gezondheidszorg.

worden opgeleid tot counsellors die

De aardbeving in Pakistan van 8 oktober

zelfhulpgroepen begeleiden.

2005 heeft diepe sporen achtergelaten.

In de eerste fase heeft HealthNet TPO

Meer dan 80.000 mensen zijn omgekomen

hulpverleners ingezet voor de behande-

In de derde fase wordt het hulpprog-

en meer dan 4 mln mensen zijn ontheemd

ling van mensen met acute psychische

ramma ingebed in de eerstelijns gezond-

of dakloos geworden. Veel slachtoffers

problemen, zoals psychoses en ernstige

heidszorg en overgedragen aan de lokale

zijn begraven onder het puin en de

depressies. De toepassing van religieuze

gezondheidsmedewerkers. Hiermee wordt

zoektocht naar vrienden en familieleden

en culturele tradities bij begrafenissen

de voortzetting van de psychische hulp-

heeft maanden geduurd. Met ondersteu-

werd hierbij gestimuleerd om het rouw-

verlening gewaarborgd en verankerd in

ning van verzekeringsgroep Eureko heeft

proces te bevorderen. Geïsoleerde slacht-

de sociale en culturele context van de

HealthNet TPO een snelle reactie kunnen

offers zoals wezen, weduwen en ouderen

getroffen gebieden. HealthNet TPO zorgt

geven op het dringende verzoek van de

werden opgenomen in groepsprocessen.

voor de monitoring van de voortgang van

van de World Health Organization (WHO) om psychische hulpverlening.

het programma. In de tweede fase is de hulpverlening verbreedt naar andere vormen van

Het psychosociale zorgprogramma van

In Mensahra in de North West Frontier

psychische zorg, zoals trauma- en

HealthNet TPO wordt uitgevoerd in

Province levert HealthNet TPO een

rouwverwerking en het versterken van

samenwerking met PLAN en is een goed

bijdrage aan de psychische opvang van

‘coping’ mechanismen. Hiervoor zijn

voorbeeld van de wijze waarop noodhulp

traumaslachtoffers, waarbij de sociale

lokale gezondheidswerkers opgeleid en

kan worden omgezet in structurele weder-

reïntegratie van de lokale gemeenschap

zelfhulpgroepen opgezet. Artsen krijgen

opbouw van een rampgebied.

wordt gestimuleerd en psychische

een basistraining in psychosociale

25

Roemenië [ro]

Sinds de val van het communisme heeft het Roemeense gezondheidssysteem weinig veranderingen ondergaan. Het land is nog niet geheel hersteld van het regime van Ceauscescu. De openbare voorzieningen beschikken over weinig financiële middelen en zijn slecht georganiseerd. Bovendien heeft het land te maken met een snelle vergrijzing. De gezondheidszorg is in handen van de ziekenhuizen en er bestaan nauwelijks lokale voorzieningen. De ziekenhuizen werken niet efficiënt en bieden niet de zorg die mensen nodig hebben en verwachten.

Psychische Zorg HealthNet TPO heeft ondersteuning gegeven bij de hervormingen in de thuiszorg en huisartsenzorg in de regio’s Cluj, Timosoara, Bistrita, Oradea, Zalao en Baia Mare. Deze projecten zijn in 2004 afgerond. In 2005 heeft HealthNet met ondersteuning van verzekeraar Eureko een assessment uitgevoerd voor een project waarbij de psychiatrische zorg van nationale inrichtingen wordt verplaatst naar de opvang en behandeling in de gemeenschap. De psychiatrische zorg in Roemenië is mensonterend. Psychiatrische patiënten worden onder erbarmelijke omstandigheden verpleegd in psychiatrische inrichtingen. De behandeling is niet alleen schadelijk voor de patiënt, het is ook erg duur. De verschuiving van intra- naar extramurale zorg is niet alleen humaner maar ook efficiënter.

26

Zuid-Soedan [sd]

Na 40 jaar burgeroorlog lijkt het, na het afsluiten van een vredesakkoord, eindelijk kans op vrede in Zuid-Soedan. Als gevolg van de oorlog is 80% van de vijf miljoen tellende bevolking van Zuid-Soedan ontheemd geraakt. Het voortdurende geweld heeft de ontwikkeling van een duurzaam gezondheidssysteem bemoeilijkt. Ondanks de aanhoudende machtsstrijd heeft de Zuid-Soedanese ´Rebellen Beweging’ (SPLM) in samenwerking met buitenlandse hulporganisaties een ´health policy´ ontwikkeld voor een ´Nieuw Soedan´, waarbij de Soedanezen ondersteund worden bij de wederopbouw van een nieuw gezondheidssysteem. In Zuid Soedan begint de nieuwe Zuid-Soedanese regering nu haar structuren op te zetten, waarbij HealthNet TPO ondersteuning geeft.

Programma’s Zorgontwikkeling Wau county. Met de lokale gezondheidsdiensten in het Wau district wordt de primaire gezondheidszorg herbouwd en uitgebouwd. De basis gezondheidszorg vergt de bouw van een basis kliniek, een programma van bezoeken en het versterken van betrokkenheid van mensen in de dorpen. Het Wau County Health Systems Support Project ondersteunt de overgang van noodhulp naar de ontwikkeling van een benadering met langetermijn gezondheidssystemen in Wau County, Bahr-el-Ghazal. Het heeft als doel om het beheer van basisgezondheidszorg bij de nieuwe lokale overheid te leggen. Daarom wordt met de nieuwe regeringsvertegenwoordigers samengewerkt. Om gezondheidszorg in de afgelegen dorpen toegankelijk te maken en bijvoorbeeld malaria te bestrijden, wordt samengewerkt met vrouwenorganisaties.

Psychische Zorg HealthNet TPO Soedan hanteert in psychosociale zorg, met specifieke aandacht naar vluchtelingen en hun terugkeer, een ‘community-based’ benadering. Alle programma’s van psychosociale zorg zijn gericht op de integratie van vluchtelingen die nu beginnen terug te keren naar ZuidSoedan, maar ook de gemeenschappen die er zijn blijven wonen en binnen het land soms van woonplaats moesten wisselen, de zogenoemde ‘internally displaced people.’ Er wordt zowel gewerkt aan de versterking van de gemeenschappen om de onderlinge hulp te verbeteren, als aan de capaciteitsversterking van de lokale overheden voor meer begrip en kennis rondom psychosociale problemen.

27

Sri Lanka [cl]

Op het eiland Sri Lanka woedt al sinds 1985 een burgeroorlog tussen het regeringsleger en de Tamil Tijgers, een gewapende groep die strijdt voor een eigen staat in het noorden van Sri Lanka. Het etnisch conflict tussen deze twee groepen heeft in de afgelopen jaren al aan zeker 15.000 mensen het leven gekost. Op dit moment lijkt een wapenstilstand dichterbij te komen en is het relatief rustig tussen beide partijen. Op 26 december 2004 werd Sri Lanka hevig getroffen door de tsunami. Ongeveer 40.000 Sri Lankezen kwamen hierbij om. Ook de Tamil-regio in het noordwesten werd zwaar getroffen.

Psychische Zorg HealthNet TPO werkt nauw samen met de lokale partnerorganisatie Shantiham op het noordelijke schiereiland Jaffna in het Tamil-gedeelte van Sri Lanka. Er is een onder meer een kinderprogramma opgezet, waarbij kinderen in de klas hulp krijgen bij het verwerken van psychische problemen door de oorlog en de tsunami. Door spel, sport en theaterlessen leren de kinderen beter hun gevoelens te uiten.

Tsunami: Trainingcentrum Met ondersteuning van verzekeraar Eureko Achmea heeft HealthNet TPO en Shantiham een trainingscentrum opgericht dat lokale hulpverleners opleidt, die op hun beurt weer duizenden mensen met psychische klachten als gevolg van de tsunami helpen. Een jaar na de tsunami zijn al meer dan 750 counsellors opgeleid in het trainingcentrum (zie websitelink nieuwsbericht Trainingscentrum Eureko).

Tsunami: Dagopvangcentrum Met ondersteuning van verzekeraar Zorg en Zekerheid wordt een opvangcentrum voor kinderen van tsunamislachtoffers gebouwd in het zwaar getroffen schiereiland Maruthankerny. Door de opvang van kinderen te reguleren worden vaders in staat gesteld hun dagelijkse werkzaamheden te hervatten. Het opvangcentrum wordt geleid door vrouwen die weduwe zijn geworden door de tsunami. (zie website-link nieuwsbericht Opvangcentrum Z&Z).

28

PERSBERICHT HealthNet TPO geeft psychische hulp aan

werkt hierin samen met Shantiham, een

Ramp op ramp

30.000 tsunamislachtoffers in Sri Lanka

lokale hulporganisatie die al meer 15

In Sri Lanka woedt al sinds de jaren ’80

Een jaar na de tsunami zijn 750 hulpverle-

jaar getraumatiseerde slachtoffers van de

een hevige burgeroorlog tussen de Tamils

ners opgeleid in het trainingscentrum van

burgeroorlog opvangt en begeleidt.

en de Singhalezen waar honderddui-

de Nederlandse hulporganisatie HealthNet

zenden mensen het slachtoffer van zijn

TPO. Het trainingscentrum is opgezet in

Trainingscentrum in Jaffna

geworden. Voor de tsunamiramp was

Jaffna, in het noorden van Sri Lanka, met

In het noorden van Sri Lanka zijn slechts

Shantiham al werkzaam in vluchtelingen-

ondersteuning van verzekeringsgroep

twee psychiaters werkzaam op een be-

kampen in het noorden van Sri Lanka,

Eureko, de holdingmaatschappij van

volking van meer dan 2 miljoen. Met het

waar verlies en armoede alledaagse zaken

Achmea. De traumahulpverleners kunnen

trainingscentrum in Jaffna moet de lokale

zijn. Zij zijn door de oorlog verdreven

op hun beurt meer dan 30.000 tsunami-

capaciteit worden opgebouwd. Sinds

uit hun dorpen en hebben hun toevlucht

slachtoffers opvangen die in psychische

april zijn meer dan 750 hulpverleners

moeten zoeken in kampen aan de kust.

nood verkeren.

opgeleid. De hulpverleners zijn werkzaam

Daar is de tsunami letterlijk overheen

voor lokale en internationale hulporga-

gekomen. Deze ‘ramp op ramp’ heeft

“In Sri Lanka is de tsunami een jaar na

nisaties in het hele kustgebied van Sri

geleid tot een dramatische terugval in de

de ramp nog steeds het gesprek van de

Lanka, waaronder het Rode Kruis en CARE

veerkracht van mensen. Sri Lanka heeft

dag”, zegt Jill Markvorsen, programma

International. Er vinden trainingen plaats

inmiddels de hoogste zelfmoordcijfer van

manager van HealthNet TPO. “De tsunami

op verschillende niveau’s. Van vrijwilligers,

de wereld. Er is dringend behoefte aan

heeft iedereen geraakt en dat is te zien.

die traumaslachtoffers moeten herken-

deskundige hulp bij de verwerking van

Zelfs de zwaarbewaakte legerposten van

nen en doorverwijzen, tot psychiaters die

de traumatische gevolgen van de oorlog

de Tamils en Singhalezen zijn beschadigd.

specialistische zorg kunnen bieden. “Op

en de tsunamiramp. Het trainingscentrum

Maar het is bemoedigend om te zien hoe

deze manier probeert HealthNet TPO een

heeft gezorgd voor de capaciteitsopbouw

hard er wordt gewerkt aan de wederop-

structuur neer te zetten waarin mensen

die nodig is.

bouw van de getroffen gebieden.”

met psychische klachten de behandeling krijgen die ze nodig hebben”, zegt Jill

Samen met verlies omgaan

Jill Markvorsen is net teruggekomen uit

Markvorsen. “Met het trainingscentrum

De psychische hulpverleners die zijn

Jaffna in het noorden van Sri Lanka waar

wordt de lokale bevolking in staat gesteld

getraind door Shantiham geven onder

zij ondersteuning heeft gegeven bij het

zelf de opvang van traumaslachtoffers ter

meer begeleiding bij het opzetten van

tsunamiproject. Dit is opgezet met de

hand te nemen.”

‘support-groepen’. Tsunamislachtoffers

opbrengsten van de inzamelingsactie van

kunnen hierin hun verhaal kwijt en steken

het Eureko personeel voor de slachtoffers

Psychosociale gevolgen van de tsunami

elkaar een hart onder de riem. Volgens

van de tsunamiramp.

De tsunami heeft diepe sporen achtergela-

Jill Markvorsen is het ontroerend om te

ten in het noorden van Sri Lanka. Vrijwel

zien hoe gedeelde smart halve smart kan

Inzamelingsactie Eureko Personeel

iedereen heeft te maken met verlies: van

worden. “Je verdriet verdrinken in alcohol

In maart 2005 hebben de medewerkers

familieleden, van het huis of de vissers-

is voor veel mensen een manier om met

van verzekeringsgroep Eureko € 180.000

boot, waarvan het gezin moet leven. De

verlies om te gaan. In je eentje is deze

ingezameld voor hulp aan de tsunami-

trainingen van HealthNet TPO zijn vooral

verleiding veel moeilijker te weerstaan

slachtoffers. Dit bedrag is verdubbeld

gericht op het herkennen en behandelen

dan samen met anderen. Door elkaar te

door de Eureko directie en beschikbaar

van stressgerelateerde aandoeningen. De

helpen hervinden slachtoffers weer de

gesteld aan de Nederlandse hulporgani-

hulpverleners van Shantiham passen deze

moed om het leven te hervatten.”

satie HealthNet TPO, waarmee Eureko en

trainingen toe in ziekenhuizen, in zwaar

Achmea Zorg een samenwerkingsverband

getroffen dorpen en vluchtelingenkam-

zijn aangegaan. Met het geld is een trai-

pen in het noorden van Sri Lanka. Veel

ningscentrum opgezet voor hulpverleners

mensen zijn dubbel slachtoffer: van de

die psychische zorg geven aan slachtof-

tsunami en van de oorlog.

fers van de tsunamiramp. HealthNet TPO

29

5 Public Awareness HealthNet TPO legt de nadruk op het overbruggen van de kloof tussen noodhulp en structurele ontwikkeling in conflict en postconflict gebieden. Tijdige ondersteuning kan de spiraal van armoede en geweld doorbreken en bijdragen tot het herstel van vertrouwen en de weg vrijmaken naar duurzame vrede. Hoewel mensen het verschil tussen noodhulp en ontwikkelingssamenwerking kennen, blijkt er weinig notie te bestaan over de periode daartussen. Dat mensen zich bewust zijn van de problemen die met de wederopbouw van gezondheid te maken hebben, vinden wij uitermate belangrijk.

30

Kans op Gezondheid HealthNet TPO is een actieve deelnemer van de campagne ´Kans op Gezondheid’ van de Nederlandse Commissie voor Internationale Samenwerking en Duurzame Ontwikkeling (NCDO) waarin met 20 partners aandacht wordt gevraagd voor de toegang tot gezondheidszorg wereldwijd. In 2005 heeft HealthNet TPO een actieve bijdrage geleverd aan de Gezondheidsbattle.

Huisstijl In samenwerking met HeldHavtig is een nieuwe huisstijl ontwikkeld voor de gefuseerde organisatie. In 2006 wordt nieuw voorlichtingsmateriaal ontwikkeld waarin de huisstijl wordt toegepast.

Website In 2005 is de website van HealthNet TPO vernieuwd met updates van programma’s, verhalen, films en fotomateriaal uit de projectlanden. De website is druk bezocht door meer dan 30.000 bezoekers.

Nieuwsbrief In 2005 heeft HealthNet TPO drie digitale nieuwsbrieven verspreid onder 1.500 relaties en stakeholders met o.a. artikelen over het Cambodja Tribunaal, de hulpverlening na de tsunami, de introductie van Contract Management in Cambodja en de besluitvorming rondom de ISAF missie in Uruzgan.

Jongerenwebsite In samenwerking met Scala Media en met ondersteuning van NCDO heeft HealthNet TPO een speciale website voor jongeren gelanceerd: www.takecare-online.nl. De website is gericht op kinderen in de leeftijdsgroepen 11-14 jaar en 15-18 jaar en bevat informatie rondom de projecten in Burundi, Sri Lanka, Cambodja en Afghanistan. Door de 4 korte films over jongeren in oorlogsgebieden en de games die zijn toegevoegd is de website laagdrempelig en toegankelijk voor de doelgroepen. De website heeft als doel jongeren bewust te maken van de belangrijke rol die gezondheid speelt in het dagelijks leven van jongeren in oorlogsgebieden. De website is uitgegeven door Scala Media en aangeboden aan 2.000 basisscholen.

Publiciteit HealthNet TPO heeft zich ten doel gesteld wederopbouw van gezondheidszorg in oorlogs- en rampgebieden onder de aandacht van de media en het publiek te brengen. In 2005 is HealthNet TPO veelvuldig in het nieuws geweest met publicaties in De Telegraaf, Volkskrant, NRC, Trouw, Nederlands Dagblad, IS en Health Magazine rondom uiteenlopende onderwerpen zoals het Cambodja Tribunaal, de hulpverlening na de tsunami en de besluitvorming rondom de ISAF missie in Uruzgan. Willem van de Put is als gast te horen geweest in radiouitzendingen van De Ochtenden, 1 Op de Middag en het Radio 1 Nieuws.

31

6 Onderzoek De onderzoeksafdeling van HealthNet TPO richt zich op (psycho)sociaal, epidemiologisch en medisch onderzoek en consulteert partners en projectbureaus in het veld bij het formuleren van onderzoeksprioriteiten. Gedurende vele jaren heeft HealthNet TPO een aantal grote studies geïmplementeerd, zoals kosteneffectiviteitsstudies van psychosociale, geestelijke gezondheidsinterventies, onderzoek naar malaria-interventies en survey onderzoek onder huishoudens met het oog op gezondheidsfinanciering. Deze onderzoeken, implementaties en consulten zijn gedaan in samenwerking met een aantal universiteiten in lage- en hoge-inkomenslanden (i.c. Algerije, Burundi, Gaza, Indonesië, Namibië, Nepal, Sri Lanka, Uganda en ook Nederland, België, UK en US), met de WHO en de Wereld Bank. In 2005 heeft HealthNet TPO een begin gemaakt met de samenstelling van een netwerk van locale onderzoekers dat moet gaan functioneren als de spil van waaruit nieuw onderzoek zal voortkomen. Zo heeft het kinderprogramma een specifieke onderzoeks- en trainingsaspect in Burundi, South Sudan, Sri Lanka en Indonesië, waar capaciteit voor lokaal onderzoek is opgebouwd. Dit netwerk van lokale onderzoekers zal ook betrokken worden bij assessments van onderzoek naar gezondheidssystemen, om zo de invloed van programma’s vast te stellen en te evalueren. HealthNet TPO publiceert onderzoeksresultaten in rapporten en peerreviewed wetenschappelijke tijdschriften zoals the Lancet and JAMA.

32

In 2005 heeft HealthNet TPO de volgende onderzoeken gepubliceerd:

Mental Health 2005 • de Jong, J.T.V.M. (2005). Analysing critique on PTSD in an attempt to bridge anthropology and psychiatry. Medische Antropologie, 17 (1), 91-106. • de Jong, J.T.V.M. (2005). Deconstructing critiques on the internationalization of PTSD. Culture, Medicine and Psychiatry, 29, 361-370. • de Jong, J.T.V.M., Komproe, I.H. & O’Connell, K.A. (2005). Effectiveness and cost-effectiveness of mental health care in lowincome developing countries: Burundi, Gaza, Nepal and Uganda , pp. 1-120.Washington DC : World Bank. • de Jong, J.T.V.M. & Van Ommeren, M.H. (2005). Mental Health Services in a Multicultural Society: Interculturalization and its Quality surveillance. Transcultural Psychiatry, 42 (2): 437-456. • de Jong, J.T.V.M., I.H. Komproe, J. Spinazzola, B. van der Kolk, & M. van Ommeren. (2005). DESNOS in three post conflict settings: cross-cultural construct equivalence. Journal of Traumatic Stress, 18 (1), 13-23. • Jordans, M. J. D. & de Jong, J.T. V.M. (2005). Psychosocial assistance for children in areas of armed conflict. In: Children in Armed Conflict. Recommendations to the Netherlands and the EU. Plan Netherlands: Amsterdam, pp 30-35. • Laban, C.J., Gernaat, H.B.P.E., Komproe, I.H, Schreuders, G.A. & de Jong, J.T.V.M. (2005). [Impact of a long asylum procedure on the prevalence of psychiatric disordes in Iraqi asylum seekers in the Netherlands]. Tijdschrift voor Psychiatrie [Netherlands Journal of Psychiatry], 47 (11), 743-752. • Kamperman, A.M. (2005). Deconstructing ethnic differences in mental health of Surinamese, Moroccan and Turkish migrants in The Netherland. PhD Thesis. Vrije Universiteit van Amsterdam. • Kamperman, A.M., Komproe, I.H. & de Jong, J.T.V.M. (2005). [Mental health of immigrants: discrepancy between psychiatric disorders and subjective symptoms and disabilities. Tijdschrift voor Psychiatrie [Netherlands Journal of Psychiatry, 47 (11), 761 -769. • Punamäki, L., Komproe, I. H., Quota, S., El Masri, M. & De Jong, J.T.V.M. (2005). The Role of Peritraumatic Dissociation and Gender in the Association Between Trauma and Mental Health in a Palestinian Community Sample. American Journal of psychiatry, 162: 545-551.

33

Prof. dr. Joop de Jong Director Public Health & Research “Goede openbare volksgezondheid gedijt bij gedegen wetenschap”

• Punamäki, L., Komproe, I. , Quota, S., El Masri, M. & De Jong, J.T.V.M. (2005). The deterioration and mobilization effects of trauma on social support: childhood maltreatment and adulthood military violence in a Palestinian community sample. Child Abuse and Neglect, 29, 351-373. • Schwartz, S., Tol, W.A., Sharma, B. & de Jong, J.T.V.M. (2005). Investigating the Tibetan Healing System: A psychosocial needs assessment of Tibetan refugees in Nepal. Intervention, 3 (2), 123-131. • Trinidad , R.B., Kamperman, A.M. & de Jong, J.T.V.M. (2005). [Explanatory models in Mental Health Care: Characteristics of migrant and Dutch clients who persist in non-psychological explanations of mental illness]. Gedrag & Gezondheid, 33 (2), 57-71. • van Duijl, M., Cardena, ˘ E., & de Jong, J.T.V.M. (2005). The Validity of DSM-IV Dissociative Disorders Categories in South-West Uganda. Transcultural Psychiatry, 6, 219-241. • van de Put, W.A.M.C. & Veer, G. van der (2005). Counseling in Cambodia: cultural competence and contextual costs. 3 (2), 87-96.

Health Financing 2005 • Carrin, G., Waelkens, M.P. & Criel, B. (2005). Community-based health insurance in developing countries: a study of its contribution to the performance of health financing systems. Tropical Medicine and International Health, 10 (8),799-811. • Gilson, L. & McIntyre, D. (2005). Removing user fees for primary care in Africa:the need for careful action. Britisch Medical Journal, 331,762-765. • Jacobs, B. & Price, N. (2005). Improving access for the poorest to public sector health services: insights from Kirivong Operational Health District in Cambodia. Health Policy and Planning. Advance Access published November 17, 2005. • de Jong, J.T.V.M., Komproe, I.H. & O’Connell, K.A. (2005). Effectiveness and cost-effectiveness of mental health care in lowincome developing countries: Burundi, Gaza, Nepal and Uganda, pp. 1-120.Washington DC : World Bank. • Nabyonaga, J., Desmet, M. & Karamag, H. et al (2005). Abolition of cost-sharing is pro-poor: evidence from Uganda. Health Policy and Planning, 20 (2): 100-108. • van de Put, W.A.M.C. & Veer, G. van der (2005). Counseling in Cambodia: cultural competence and contextual costs. Intervention, 3 (2), 87-96.

34

• Russell, S. (2005). Illuminating cases: understanding the economic burden of illness through case study household research. Health Policy and Planning. Advance Access Published on 6 July 2005. • Sepehri, A., Chernomas, R. & Akram-Lodhi, H. (2005). Penalizing patients and rewarding providers: user charges and health care utilization in Vietnam. Health Policy and Planning, 20 (2): 90-99. • Sinha, T., Ranson, M.K., Chatterjee, M. & Achary, A. (2005). Barriers to accessing benefits in a community-based insurance scheme: lessons learnt from SEWA Insurance, Gujarat. Health Policy and Planning. Advance Access 1-11.

Disease Control • Carrin, G., Waelkens, M.P. & Criel, B. (2005). Community-based health insurance in developing countries: a study of its contribution to the performance of health financing systems. Tropical Medicine and International Health, 10 (8),799-811. • Gilson, L. & McIntyre, D. (2005). Removing user fees for primary care in Africa:the need for careful action. Britisch Medical Journal, 331,762-765. • Jacobs, B. & Price, N. (2005). Improving access for the poorest to public sector health services: insights from Kirivong Operational Health District in Cambodia. Health Policy and Planning. Advance Access published November 17, 2005. • de Jong, J.T.V.M., Komproe, I.H. & O’Connell, K.A. (2005). Effectiveness and cost-effectiveness of mental health care in lowincome developing countries: Burundi, Gaza, Nepal and Uganda, pp. 1-120.Washington DC : World Bank. • Nabyonaga, J., Desmet, M. & Karamag, H. et al (2005). Abolition of cost-sharing is pro-poor: evidence from Uganda. Health Policy and Planning, 20 (2): 100-108. • van de Put, W.A.M.C. & Veer, G. van der (2005). Counseling in Cambodia: cultural competence and contextual costs. Intervention, 3 (2), 87-96. • Russell, S. (2005). Illuminating cases: understanding the economic burden of illness through case study household research. Health Policy and Planning. Advance Access Published on 6 July 2005. • Sepehri, A., Chernomas, R. & Akram-Lodhi, H. (2005). Penalizing patients and rewarding providers: user charges and health care utilization in Vietnam. Health Policy and Planning, 20 (2): 90-99.

35

• Sinha, T., Ranson, M.K., Chatterjee, M. & Achary, A. (2005). Barriers to accessing benefits in a community-based insurance scheme: lessons learnt from SEWA Insurance, Gujarat. Health Policy and Planning. Advance Access 1-11.

Health Systems Development • Bartlett, L.A., Shairose Mawji, S. & Whitehead, S. et al (2005). Where giving birth is a forecast of death: maternal mortality in four districts of Afghanistan, 1999-2002. Lancet, 365, 864-70. • Lancet (2005). A crucial time for Afghanistan’s fledgling health system. Lancet, 365 March 5, 2005, 819-820. • de Jong, J.T.V.M., Komproe, I.H. & O’Connell, K.A. (2005). Effectiveness and cost-effectiveness of mental health care in lowincome developing countries: Burundi, Gaza, Nepal and Uganda, pp. 1-120.Washington DC : World Bank. • de Jong, J.T.V.M. & Van Ommeren, M.H. (2005). Mental Health Services in a Multicultural Society: Interculturalization and its Quality surveillance. Transcultural Psychiatry, 42 (2): 437-456. • Kolaczinski, J., Graham & Rowland, M.et al. (2005). Malaria control in Afghanistan: progress and challenges Lancet, 365, 1506-12. • Wagstaff, A.(2005). Health Systems in East Asia: What Can Developing Countries Learn from Japan and the Asian Tigers? World Bank Policy Research Working Paper 3790, December 2005. • World Health Organization (2005). The World health report : 2005 : make every mother and child count. World Health Organization ISBN 92 4 156290 0. (NLM Classification: WA 540.1).

Research in progress • A study on mental health care consumption, the role of healing churches, help seeking behavior and explanatory models in D.R. Congo. • A social anthropological analysis of community oriented psychosocial interventions in Cambodia. • An epidemiological survey comparing asylum seekers and statusholding refugees in the Netherlands. • A Randomized Controlled Trial of Class-room Based Interventions (CBI) among children affected by armed conflict and the Tsunami disaster in Burundi, Indonesia, Sudan and Sri Lanka. • Measuring the psychological impact on Kosovar and Sri Lankan communities affected by land mines.

36

PERSBERICHT Culturele aanpassing niet altijd goed

en kennis van de Nederlandse samenle-

kan een bron zijn van onderdrukking of

voor immigrant

ving (praktische aanpassing), de sociale

isolement, maar kan ook de basis zijn

Er is geen eenduidig verband tussen de

contacten met Nederlanders (sociale

voor een positief zelfbeeld en het gevoel

mate van culturele aanpassing en de

aanpassing), de mate waarin migranten

ergens thuis te horen. Het afstand nemen

psychische gezondheid van immigranten.

zich thuis voelen in Nederland (emotio-

van het culturele erfgoed zonder hiervoor

Dit is één van de conclusies van het pro-

nale aanpassing), de vraag of iemand de

een betekenisvol alternatief te hebben,

motie-onderzoek van psycholoog Astrid

normen en waarden van Nederlanders

heeft een negatieve invloed op de

Kamperman, wetenschappelijk onderzoe-

onderschrijft (morele aanpassing) en het

psychische gezondheid van migranten

ker van HealthNet TPO. Het ontkennen

overnemen van culturele en religieuze

en het culturele integratieproces.

van culturele tradities zonder hiervoor een

tradities (traditionele aanpassing). Tweerichtingsverkeer

betekenisvol alternatief te bieden heeft een negatieve invloed op de psychische

Culturele aanpassing

Het integratieproces is tweerichtingsver-

gezondheid van migranten. Een toename

Het onderzoek wijst uit dat migranten die

keer. Niet alleen de migrant moet zich

van de sociale interactie van autochtonen

weinig emotioneel, maar wel traditioneel

aanpassen aan de nieuwe samenle-

en allochtonen zal het welzijn van immig-

zijn aangepast eerder last hebben van

ving, maar de samenleving moet zich

ranten verbeteren.

een psychiatrische stoornis. Zij voelen

ook aanpassen aan nieuwe leden. Een

zich niet thuis in Nederland, maar kunnen

toename van de sociale contacten tus-

De psychische gezondheid van migranten

zich ook niet meer vinden in hun eigen

sen allochtonen en autochtonen zal het

is een toenemende bron van zorg. Tot

tradities. Migranten die weinig praktisch

welzijn van migranten moeten verbe-

voor kort werd aangenomen dat de cul-

en sociaal zijn aangepast hebben even-

teren. Begrip voor het culturele verlies

turele verschillen tussen autochtonen en

eens een grotere kans op afwijkingen. Zij

van immigranten en het openstaan voor

allochtonen de oorzaak zijn voor het falen

beheersen de taal niet en hebben geen

alternatieve levenstijlen zijn voorwaarden

van de interculturalisatie van de GGZ. Zo

contacten met Nederlanders, waardoor

voor een succesvolle intregatie van im-

zouden migranten meer psychische pro-

zij zich geïsoleerd voelen. De mate van

migranten. In het integratiedebat worden

blemen hebben dan autochtonen, meer

morele aanpassing blijkt helemaal niet

vooral de negatieve aspecten van de

somatiseren of door hun afwijkende op-

samen te hangen met psychische gezond-

culturele verschillen tussen autochtonen

vattingen over ziekte en gezondheid geen

heid. Deze resultaten geven aan dat we

en allochtonen benadrukt. Hierdoor wordt

aansluiting vinden bij het Nederlandse

genuanceerder moeten kijken naar de

het integratieproces ondermijnd en de po-

zorgsysteem. Uit een grootschalig onder-

rol van culturele aanpassing en dat op

gingen tot deelname van migranten aan

zoek van psycholoog Astrid Kamperman

sommige gebieden aanpassing aan de

de Nederlandse samenleving ontmoedigd.

onder Marokaanse, Turkse en Surinaamse

Nederlandse samenleving misschien wel

Het huidige integratiedebat zal hierdoor

migrantengroepen blijkt dat de verschillen

helemaal niet gewenst is.

waarschijnlijk een tegengesteld resultaat

in psychische gezondheid en hulpzoek-

opleveren.

gedrag niet alleen worden veroorzaakt

Integratieproces

door de andere culturele achtergrond van

Het debat over de wenselijkheid van cul-

immigranten.

turele integratie laait steeds meer op. De resultaten van het onderzoek van Astrid

Psychische gezondheid

Kamperman wijzen uit dat eenvoudige

De relatie tussen culturele aanpassing en

oplossingen niet bestaan. Het beheersen

de psychische gezondheid van migranten

van de Nederlandse taal en een goede

is niet ééndimensionaal. Migranten

training van praktische kennis en vaardig-

kunnen hun eigen culturele tradities ver-

heden voor de Nederlandse samenleving

waarlozen, een goede beheersing van de

zullen de interactie met Nederlanders ver-

Nederlandse taal hebben, maar tegelijker-

beteren en hebben een positieve invloed

tijd hun sociale contact met Nederland als

op psychische gezondheid van migranten.

negatief ervaren. Uit het onderzoek blijkt

Het ontmoedigen van cultureel traditiona-

dat de psychische gezondheid van mi-

lisme kan daarentegen het integratiepro-

granten samenhangt met taalbeheersing

ces negatief beïnvloeden. Traditionalisme

37

7 Verkorte Jaarrekening 2005 Algemene informatie In 2005 is veel tijd en aandacht besteed aan de praktische implementatie van de fusie tussen HealthNet en TPO. Als gevolg van deze fusie is de bestuurssamenstelling veranderd en zijn de statuten aangepast. Deze (verkorte) jaarrekening 2005 is de eerste (verkorte) jaarrekening van de gefuseerde, nieuwe organisatie HealthNet TPO. In 2005 besteedde HealthNet TPO 11,4 miljoen aan de uitvoering van het mandaat. Dat was ruim een miljoen méér dan in het voorgaande jaar, maar tevens ruim een miljoen minder dan we hadden begroot. We werkten met een percentage aan indirecte kosten van 11,4%. We zijn er echter niet geslaagd de inkomsten te verhogen. In totaal was er 10,4 miljoen beschikbaar voor de doelstellingen van de organisatie. Dat was minder dan begroot, alhoewel iets meer dan in het voorgaande jaar (10 miljoen). De eigen fondsenwerving en acties van derden leverde € 340.000 op, terwijl we € 560.000 hadden begroot. Het financiële resultaat over 2005 is dan ook negatief. We hebben een totaal exploitatietekort van € 662.000. We hebben alle middelen aan moeten wenden om de projecten uit te voeren. De reserves zijn dan ook tot een minimum gedaald. Tegenover een bestemmingsreserve van € 112.000 staat nu een negatief ‘vrij’ eigen vermogen van € 25.000. Hoewel de continuïteit van de stichting op basis van de grootte en samenstelling van het vermogen en het resultaat over 2005 niet geheel is gegarandeerd, zijn de plannen voor de toekomst zodanig uitgewerkt dat een duurzame voortzetting van de bedrijfsuitoefening een reëele mogelijkheid is. Ter versterking van de financiële positie onderzoekt HealthNet TPO mogelijke samenwerkingsverbanden met de overheid, het bedrijfsleven en andere NGO’s, waarbij HealthNet TPO zich volledig kan richten op de inhoudelijk ontwikkeling van interventiemodellen, die wanneer ze ‘evidence based’ zijn, gedeeld worden met deze partners. Door op deze wijze samen te werken met externe partners bewaken we zowel de continuïteit van de inhoud van ons werk als de continuïteit van de bedrijfsvoering. De voortzetting van het partnership met Eureko/Achmea, alsook de voortzetting van de band met PLAN Nederland, zullen belangrijke elementen zijn in deze strategie. Tevens kijken we naar mogelijke samenwerkingsverbanden met andere NGO’s. In het licht van de komende stelselwijziging in de subsidieregelingen van de Nederlandse Overheid (het nieuwe Mede Financiering Stelsel) hebben verschillende NGO’s concrete belangstelling getoond voor het aangaan van samenwerkingsverbanden. Voor een volledig beeld van de financiële situatie in 2005 en de plannen voor de voortzetting verwijzen wij naar het financieel jaarverslag 2005.

38

BALANS Na winstverdeling (In euro’s)

ACTIVA

31 december 2005

31 december 2004

21.072.518

16.950.138

MATERIELE VASTE ACTIVA VORDERINGEN OP INSTITUTIONELE DONOREN

78.840

18.534

19.801.464

13.330.914

OVERIGE VORDERINGEN

258.025

202.417

LIQUIDE MIDDELEN

934.189

3.398.272

21.072.518

16.950.138

88.007

1.128.739

PASSIVA EIGEN VERMOGEN Besteedbaar vermogen

(24.476)

563.141

112.484

565.598

Vastgelegd vermogen LANGLOPENDE LENING

-

-

19.875.471

14.853.497

RESTITUTIES

499.606

526.942

OVERIGE KORTLOPENDE SCHULDEN

609.435

440.961

BUDGETTAIRE VERPLICHTINGEN

39

STAAT VAN BATEN EN LASTEN (In euro’s)

2005 Werkelijk

2005 Budget

2004 Werkelijk

BATEN UIT EIGEN FONDSENWERVING

202.666

400.000

190.208

Contributies, donaties, giften en schenkingen

202.666

400.000

190.208

KOSTEN EIGEN FONDSENWERVING

66.676

40.000

22.730

(In)directe verwervingskosten

31.487

10.000

11.274

Uitvoeringskosten

35.189

30.000

11.457

33%

10%

12%

135.990

360.000

167.478

AANDEEL IN ACTIES VAN DERDEN

207.602

200.000

136.693

BESCHIKBAAR UIT FONDSENWERVING

343.592

560.000

304.171

10.055.664

12.118.781

9.586.464

9.034.677

10.932.812

8.358.932

-

-

-

Dekking indirecte kosten

550.470

685.969

665.316

Bijdragen van lokale bevolking

470.517

500.000

562.216

OVERIGE BATEN EN LASTEN

(13.613)

100.000

116.762

9.329

10.000

11.766

(4.952)

90.000

14.237

(17.989)

-

90.759

10.385.643

12.778.781

10.007.397

(in % van baten uit eigen fondsenwerving) TOTAAL EIGEN FONDSENWERVING

SUBSIDIES VAN OVERHEDEN EN ANDEREN Project omzet Omzet consultancies

Rente Overige resultaten Wisselkoersverschillen TOTAAL BESCHIKBAAR VOOR DOELSTELLING BEWUSTMAKING EN VOORLICHTING

113.343

40.000

13.212

Eigen activiteiten

21.765

10.000

13.212

Uitvoeringskosten

91.578

30.000

-

WEDEROPBOUW EN ONTWIKKELING

10.934.487

12.730.490

10.368.454

Directe projectkosten

9.601.798

11.571.812

8.758.588

Uitvoeringskosten

1.332.689

1.158.678

1.609.867

11.047.830

12.770.490

10.381.666

OVERSCHOT (TEKORT)

(662.187)

8.291

(374.269)

OVERSCHOT (TEKORT) IS TOEGEVOEGD AAN

(662.187)

8.291

(374.270)

Vrij besteedbaar vermogen

(587.618)

8.291

31.605

Bestemmingsfondsen

(134.874)

-

(398.665)

60.304

-

(7.210)

TOTAAL BESTEED AAN DOELSTELLING

Fonds activa bedrijfsvoering

40

KASSTROOMOVERZICHT (In euro’s)

RESULTAAT KASSTROOM UIT OPERATIONELE ACTIVITEITEN

31 december 2005

31 december 2004

(662.187)

(374.270)

(1.723.130)

1.195.236

Afschrijvingen Vorderingen op institutionele donoren Overige vorderingen

18.462

13.519

(6.470.550)

(5.574.553)

(55.608)

(69.429)

Budgettaire verplichtingen

5.021.974

6.512.833

Rechtstreekse mutatie a.g.v. stelselwijziging

(378.545)

-

Restituties

(27.336)

330.370

Overige kortlopende schulden

168.473

(17.505)

(78.766)

(3.849)

(78.766)

(3.849)

-

-

-

-

(2.464.083)

817.118

KASSTROOM UIT INVESTERINGSACTIVITEITEN Investeringen KASSTROOM UIT FINANCIERINGSACTIVITEITEN Langlopende lening TOENAME (AFNAME) VAN LIQUIDE MIDDELEN Liquiditeitssaldo, per 1 januari 2005

3.398.272

2.581.152

934.189

3.398.272

Liquiditeitssaldo, per 31 december 2005

41

Toelichting op de Jaarrekening Algemeen De stichting HealthNet TPO is in 2005 ontstaan uit een fusie tussen HealthNet International - opgericht op 26 oktober 1992 en Transcultural Psychosocial Organization - opgericht op 12 juni 1995. De belangrijkste doelstelling van de organisatie is het leveren van een bijdrage aan een duurzame verbetering van de gezondheid van kwetsbare bevolkingsgroepen die leven in een door een crisis getroffen gebied. HealthNet TPO heeft tot doel dit te bereiken door een op ontwikkeling gerichte aanpak toe te passen zodra de omstandigheden dat toelaten. HealthNet TPO wil de Nederlandse bevolking bewustmaken van het belang van haar missie en activiteiten. De vergelijkende cijfers over 2004 in deze jaarrekening betreffen de samengevoegde jaarrekening van HNI en TPO. Formeel is de fusie tot standgekomen vanaf verslaggevingsjaar 2005. Omwille van de vergelijkbaarheid van de vergelijkende cijfers is in deze jaarrekening voor deze samenvoeging gekozen. Richtlijn verslaggeving voor fondsenwervende instellingen Het jaarverslag is ingericht volgens de Richtlijn Verslaggeving Fondsenwervende instellingen, zoals deze gepubliceerd is door de Raad voor de Jaarverslaggeving. Deze richtlijn is in 1998 gepubliceerd door de Raad voor de Jaarverslaggeving en is in 2000 herzien. Het doel van deze richtlijn is het verschaffen van inzicht in de kosten van de organisatie en in de besteding van de middelen aan de doelen waarvoor deze verkregen zijn. Het toepassen van deze richtlijn is één van de vereisten die het Centraal Bureau Fondsenwerving stelt aan het toekennen van het CBF-keur. HealthNet TPO heeft in het CBF-keur verworven in mei 2004. Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling Voor zover niet anders vermeld zijn de posten in de balans opgenomen tegen nominale waarde. De baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben, tenzij anders vermeld. Vreemde valuta Transacties in vreemde valuta worden omgerekend tegen de maandkoers van de Europese Centrale Bank (ECB) die gold op het tijdstip van de transactie. De activa en passiva luidende in vreemde valuta worden omgerekend tegen de ECB koers ultimo boekjaar. De hieruit ontstane koersverschillen worden verwerkt in de winst- en verliesrekening. Materiële vaste activa De materiële vaste activa zijn gewaardeerd tegen aanschaffingswaarde minus afschrijvingen. De afschrijvingen zijn gebaseerd op de aanschaffingswaarde en economische levensduur en worden op lineaire wijze berekend. De volgende afschrijvingspercentages worden toegepast: Kantoormeubelen Kantoormiddelen Computer hardware en software

14.3% per jaar 20.0% per jaar 33.3% per jaar

Conform de Richtlijn Fondsenwervende Verslaggeving Instellingen wordt een bedrag gelijk aan de boekwaarde aangehouden als fonds activa bedrijfsvoering. De materiële vaste activa in de projectlanden worden niet geactiveerd, maar direct ten laste van het resultaat gebracht. Het eigendom van deze materiële vaste activa ligt veelal bij de donor.

42

Vorderingen De vorderingen zijn opgenomen tegen nominale waarde. Op debiteuren wordt, indien noodzakelijk een voorziening voor oninbaarheid, in mindering gebracht. Projectsubsidies De, aan HealthNet TPO, toegezegde projectsubsidies en de hieruit volgende budgetverplichtingen zijn op het moment van toezegging in de jaarrekening opgenomen. Deze subsidies worden op basis van de werkelijk gemaakte projectkosten aan de winst- en verliesrekening toegerekend. Uitvoeringskosten eigen organisatie De uitvoeringskosten voor fondsenwerving, bewustmaking en voorlichting en die van wederopbouw en ontwikkeling zijn berekend op basis van toewijsbare eenheden per categorie. De overige, niet toewijsbare, personele kosten zijn verdeeld naar rato van de toewijsbare kosten. Stelselwijziging De grondslag voor de toerekening van projectomzet is in 2005 gewijzigd. De aanleiding is een uitspraak van de EU waardoor de lokale bijdrage van de bevolking besteed dient te worden aan additionele projectbestedingen en indien dit niet het geval is in mindering moeten gebracht worden op de subsidiebijdrage. Ten gevolge hiervan is de projectomzet verlaagd met de bijdrage van de lokale bevolking, voorzover deze niet tot additionele projectbestedingen hebben geleid. Het effect van deze wijziging op voorgaande jaren is als rechtstreekse mutatie in het eigen vermogen meegenomen.

43

8 Begroting 2006 Het bestuur van HealthNet TPO heeft de begroting 2006 goedgekeurd. Het totaal begrote overschot bedraagt € 11.158. BEGROTING 2006 2006 Budget

2005 Werkelijk

BATEN UIT EIGEN FONDSENWERVING

550.000

202.666

Contributies, donaties, giften en schenkingen

550.000

202.666

KOSTEN EIGEN FONDSENWERVING

116.306

66.676

(In)directe verwervingskosten

50.000

31.487

Uitvoeringskosten

66.306

35.189

21%

33%

433.694

135.990

-

207.602

433.694

343.592

10.448.005

10.055.664

9.479.250

9.034.677

Omzet consultancies

-

-

Corefunding

-

-

50.000

-

Dekking indirecte kosten

568.755

550.470

Bijdragen van lokale bevolking

350.000

470.517

OVERIGE BATEN EN LASTEN

15.000

(13.612)

Rente

15.000

9.329

Overige resultaten

-

(4.952)

Wisselkoersverschillen

-

(17.989)

10.896.699

10.385.644

BEWUSTMAKING EN VOORLICHTING

75.000

113.343

Eigen activiteiten

15.000

21.765

Uitvoeringskosten

60.000

91.578

WEDEROPBOUW EN ONTWIKKELING

10.810.541

10.934.487

Directe projectkosten

9.575.000

9.601.798

(in % van baten uit eigen fondsenwerving) TOTAAL EIGEN FONDSENWERVING AANDEEL IN ACTIES VAN DERDEN BESCHIKBAAR UIT FONDSENWERVING SUBSIDIES VAN OVERHEDEN EN ANDEREN Project omzet

Public awareness income

TOTAAL BESCHIKBAAR VOOR DOELSTELLING

Post project resultaten

250.000

34.675

Uitvoeringskosten

985.541

1.298.014

10.885.541

11.047.830

11.158

(662.186)

TOTAAL BESTEED AAN DOELSTELLING

OVERSCHOT/TEKORT

44

Tekst en redactie HealthNet TPO Michel Hulsink Fotografie Jeanette Cornelissen (p. 2, 7, 8, 10, 12, 15, 16, 25, 30, 32, 44) Koen Wessing (p. 9, 13, 18, 21, 22, 27, 34, 35, 36) Concept en ontwerp HeldHavtig, Breda

www.healthnettpo.org