KANSEN CREËREN KRACHTEN BUNDELEN

RESOC Kempen STREEKPACT 2013-2018

KANSEN CREËREN KRACHTEN BUNDELEN 1ONDERNEMEN, INNOVEREN EN INTERNATIONALISEREN 2 LEREN EN WERKEN IN EIGEN STREEK 3 RUIMTE OM TE ONDERNEMEN IN EEN VLOT BEREIKBARE REGIO 4 WELZIJN EN ZORG VOOR ELKE KEMPENAAR 5 GROENE EN DUURZAME KEMPEN

Colofon

Verantwoordelijke uitgever: Michel Meeus, RESOC Kempen, Campus Blairon 660, 2300 Turnhout Redactie en samenstelling: Severine Appelmans, Hans Bonnarens, Kim Nevelsteen, Katrien Sannen, Dominique Van Dijck. Met dank aan de penhouders. Vormgeving: Jos Wouters Foto’s cover: Sven Wellens, Christophe Hermans, Technica, François de Vos, Marc Slegers, Rene van Echelpoel, Kelly Verheyen Datum uitgave: 13 december 2013 Druk en afwerking: de cursisten en instructeurs van het grafisch centrum VDAB Turnhout

2

Inhoudsopgave

Voorwoord ......................................................................................................................................5 Gebiedsomschrijving ..........................................................................................7 Inleiding............................................................................................................8 Leeswijzer .......................................................................................................13

INNOVEREN EN INTERNATIONALISEREN ........................................................... 1ONDERNEMEN, 1.1 Sterk ondernemerschap in een sterk economisch weefsel ..................................

15 19

1.2 Innovatieve Kempen ....................................................................................27 1.3 Actief in Europa en de wereld ........................................................................31

2 LEREN EN WERKEN IN EIGEN STREEK .............................................................................

37

3 RUIMTE OM TE ONDERNEMEN IN EEN VLOT BEREIKBARE REGIO .................................................

63

2.1 De lerende Kempenaar .................................................................................41 2.2 Meer mensen aan de slag in duurzame loopbanen ............................................48 2.3 Inzetten op een goed werkende arbeidsmarkt..................................................53

3.1 Duurzame mobiliteit.....................................................................................67 3.2 Ruimte om te ondernemen............................................................................81

4 WELZIJN EN ZORG VOOR ELKE KEMPENAAR ......................................................................

93

4.1 Welzijn in een warme, zorgzame samenleving .................................................97 4.2 Kwaliteitsvolle zorgen hulpverlening............................................................101 4.3 Innovatie in de zorg ...................................................................................109

5 GROENE EN DUURZAME KEMPEN .................................................................................

115

5.1 Kempen duurzaam .....................................................................................119 5.2 Groene open ruimte valoriseren ...................................................................127

Nawoord .......................................................................................................................134 Bijlagen: 1 Lijst van actoren .........................................................................................................136 2 Actieplan mobiliteitsstudie Noorderkempen .....................................................................142

3

RESOC Kempen Het regionaal sociaaleconomisch overlegcomité (RESOC) Kempen organiseert het streekoverleg tussen de werkgeversorganisaties, vakbonden en lokale besturen (gemeenten, OCMW’s en provincie) van het arrondissement Turnhout. RESOC Kempen werd in 2005 opgericht door de Vlaamse overheid ter versterking van het streekontwikkelingsbeleid. Een belangrijke opdracht van een RESOC – er zijn er 15 in Vlaanderen – is de opmaak van een Streekpact, telkens voor een periode van zes jaar (gelijklopend met de legislatuur van de gemeente- en provincieraden). In 2006 publiceerde RESOC Kempen een mini-Streekpact. In 2010 werd het eerste volwaardige Streekpact voor de periode 2007-2012 gelanceerd. Dit Streekpact bouwt hierop verder. De RESOC partners zijn: Lokale besturen Gemeente Kempen

Vakbonden

Werkgeversorganisaties

Streekpartners

4

Voorwoord Voor u ligt het Streekpact 2013-2018. We presenteren het u met veel trots. Met dit Streekpact koesteren we hoge ambities. We willen onze talenten en troeven tot ontplooiing brengen en de Kempen laten uitgroeien tot een ondernemende, warme, duurzame en veerkrachtige regio. We zijn fier op onze regio en wat we samen gaan realiseren. Gedaan met onze (te) kenmerkende bescheidenheid! Het Streekpact 2013-2018 is een staaltje van – om het met een modewoord te zeggen – co-creatie. Het resultaat van een brede samenwerking, een intens proces van heel wat consultatiemomenten, gesprekken en workshops. Verschillende Kempense knappe koppen hebben een bijdrage geleverd. Meerdere pennen hebben toegevoegd, geschrapt, genuanceerd en weer aangevuld. Een woord van dank is dus op zijn plaats voor al diegenen die hebben meegewerkt aan dit pact. In het bijzonder willen we de penhouders uitdrukkelijk bedanken voor hun engagement. Het was prettig samenwerken, in alle openheid en met het belang van de streek voor ogen. Ook het RESOC Kempen team verdient een plaats in de schijnwerpers. Door jullie enthousiasme, expertise en coördinatie ligt hier een prachtig Streekpact in onze handen. Het begin van een nieuw hoofdstuk in de Kempense streekontwikkeling. Onze ambities en doelstellingen hebben we nu samen op papier gezet, maar daar stopt het niet bij. Sterker nog, het echte werk begint pas. Samen met u gaan we het Streekpact uitvoeren. Door onze krachten te bundelen gaan we het verschil maken zodat we een Streekpact met impact krijgen. Vandaar ook het motto van dit pact ‘kansen creëren en krachten bundelen’. We hopen u te inspireren. Veel leesplezier! Michel Meeus voorzitter RESOC Kempen

Luk Hendrickx voorzitter SERR Kempen

5

Foto: Rene Van Echelpoel 8

Gebiedsomschrijving De Kempen beknopt: • • • • • • • •

27 gemeenten – centrale ligging 442.508 inwoners (2012) 127.447 ha Bruto binnenlands product (2011): 14,75 miljard euro Gemiddelde jaarlijkse economische groei (2003-2011): 1,4% 31.264 btw-plichtige ondernemingen (2012) Werkzaamheidsgraad (2011): 70,7% Werkloosheidsgraad (2012): 6,71%

Meer cijfers over de Kempen vindt u op www.resockempen.be/regiocijfers

7

Streekpact 2013-2018: samen de toekomst van de streek ontwerpen én waarmaken Typisch Kempen De Kempen staat bekend als een groene regio - met een waaier aan natuur- en bosgebieden, waardevolle landschappen, stiltegebieden - aangenaam om te vertoeven. We hebben eveneens het imago van een plattelandsregio met een hoge aanwezigheid van landen tuinbouwbedrijven. Maar de streek beschikt ook over andere troeven die minder gekend zijn. Onze centrale ligging als grensregio en in de onmiddellijke nabijheid van de haven van Antwerpen, maakt ons bijzonder interessant als vestigingsregio voor bedrijven. De Kempen is een sterk industriegedreven regio en excelleert in sectoren zoals farma, voeding, metaal, de grafische sector, chemie, bouw en op het gebied van nucleaire technologie. In de regio zijn naast toonaangevende multinationals en KMO’s, ook topkennisinstellingen zoals VITO en

onze streek duurzamer, veerkrachtiger en warmer dan ooit maken

SCK-CEN gevestigd. We hebben een opvallend hoge arbeidsproductiviteit met goed opgeleide werknemers. Een regio met troeven dus. Met dit pact willen we deze capaciteiten krachtig inzetten ten gunste van alle Kempenaren en Kempense bedrijven. We willen onze streek duurzamer, veerkrachtiger en warmer dan ooit maken.

De uitdagingen Op sociaaleconomisch gebied is de regio een middenmoter in Vlaanderen. Niet slecht voor een regio die enkele jaren geleden nog als achterstandsgebied werd gecatalogeerd. Maar we ambiëren beter. Bovendien wordt de Kempen, net als andere regio’s, geconfronteerd met grote uitdagingen zoals: • de nasleep van de economische crisis • een sterke internationale concurrentie • de vergrijzing van de bevolking

8

• milieu- en mobiliteitsproblemen • structurele moeilijkheden op de arbeidsmarkt, zoals de mismatch tussen vraag en aanbod en de zwakke positie van kansengroepen • het energievraagstuk en de schaarste aan grondstoffen Deze uitdagingen vragen een andere aanpak. Een integrale aanpak over sectoren heen. Een transitieaanpak1.

Streekontwikkeling met impact Om met deze uitdagingen om te gaan is een strategisch streekontwikkelingsbeleid van groot belang. Dit beleid wordt uitgetekend in de schoot van RESOC Kempen, het platform dat alle actoren die een sleutelrol spelen in de streek verenigt. De kernspelers zijn de sociale partners en de lokale besturen, versterkt met de Strategische Projectenorganisatie Kempen (SPK), Thomas More Kempen, VDAB en VKW.

het versterken van ons economisch weefsel en het creëren en behouden van werkgelegenheid

Met het Streekpact zet RESOC Kempen een langetermijnstrategie voor de streek uit. Een toekomstvisie. De hoofdfocus ligt op het versterken van ons economisch weefsel en het creëren en behouden van werkgelegenheid. Maar ook levenslang leren, kwaliteitsvol onderwijs, welzijn en zorg, mobiliteit en duurzaamheid staan centraal. Alle partijen binnen RESOC

Kempen engageren zich om het Streekpact uit te voeren. Alleen door samenwerking en krachtige partnerschappen zal het Streekpact impact hebben. Waar en wanneer nodig, zal dit Streekpact worden geactualiseerd. Nieuwe problematieken en/of opportuniteiten in de regio kunnen de focus verleggen naar nieuwe uitdagingen en andere prioriteiten.

1. Een transitie is een fundamentele verandering in een maatschappelijk systeem (bijvoorbeeld het voedselsysteem, het energiesysteem of het mobiliteitssysteem). Transities duren vaak lang, zelfs verschillende generaties, en hertekenen de wereld. Denk maar aan de overgang van de landbouwsamenleving naar de industriële samenleving. Zie ook speerpunt ‘Groene en duurzame Kempen’. 9

In lijn met Europese en Vlaamse toekomstplannen De Europese Unie stelt in zijn EU2020-strategie een aantal doelstellingen en prioriteiten die de Europese economie moeten helpen om de crisis te boven te komen. De Vlaamse Regering heeft deze vertaald in het Vlaanderen in Actieprogramma (ViA) en het Pact 2020. Om een succesvol streekontwikkelingsbeleid voor de Kempen uit te tekenen, is complementariteit nodig met deze Europese en Vlaamse lange termijn toekomstprojecten. Ze moeten in elkaar passen. Zoals u in dit Streekpact leest, staan ook in de Kempense toekomstvisie de principes van slimme groei, duurzame groei en groei voor iedereen centraal. We scharen ons eveneens

zorgen dat Vlaanderen een Europese topregio blijft

achter de doelstellingen op het gebied van werk, innovatie, onderwijs, klimaat en energie. Door het onderschrijven van de ambities van het Vlaanderen in Actieprogramma en de doelstellingen van het Pact 2020 wil de regio er mee voor zorgen dat Vlaanderen een Europese topregio blijft.

Drie leidmotieven voor de regio In het Streekpact 2013-2018 formuleren we drie leidmotieven, steeds terugkerende ambities, die verder bouwen op de kenmerken en kwaliteiten van de regio. Het zijn drie inspirerende en uitdagende leidmotieven. We willen de Kempen laten excelleren als:

1. veerkrachtige regio 2. duurzame regio 3. warme regio

10

Veerkrachtige regio Onze regio deelt in de klappen van de economische crisis, maar heeft niet de mentaliteit om af te wachten en te incasseren. Het is onze ambitie om de Kempen te profileren als een kwaliteitsvolle,

dynamische

en

innovatieve

woon-,

werk-,

ondernemings-

en

investeringsregio. We willen een sterke positie verwerven in het Vlaamse economische weefsel en in het bijzonder inzake het Nieuwe Industrieel Beleid en een biogebaseerde economie. De transformatie naar een kennisgedreven economie met sterke toekomstgerichte sectoren is het doel. Een sterk partnerschap tussen overheid, ondernemingen en onderwijs draagt hieraan bij.

Duurzame regio We gaan zorgvuldig om met onze grondstoffen, ruimte, talenten, geld en middelen. Zo kunnen we niet alleen de noden van vandaag invullen, maar ook die van morgen. Dit vertaalt zich onder meer in maatschappelijk verantwoord ondernemen, doordacht ruimtebeheer, duurzame mobiliteit, het streven naar duurzame loopbanen en het werken aan een klimaatneutrale regio.

Warme regio We doen de komende jaren extra inspanningen om de sociale cohesie in de regio te versterken en een meer inclusieve samenleving te creëren. We willen een samenleving die tegemoet komt aan de toenemende zorgvraag en discriminatie en armoede bestrijdt. Iedereen moet zich welkom voelen in de Kempen en volwaardig kunnen deelnemen aan de samenleving. In gedeelde verantwoordelijkheid werken we aan de versterking van ons sociaal kapitaal2.

2. Sociaal kapitaal (cf. Putnam, 2000) verwijst naar de mogelijkheden van burgers om, op basis van gelijkwaardigheid en wederkerigheid, samenwerkingsverbanden op te zetten. Het is afhankelijk van factoren zoals de kwaliteit van sociale relaties, groepslidmaatschap, formele en informele netwerken, gedeelde normen, etc. Het is een cruciale bouwsteen voor welvaart en welzijn in een samenleving. 11

Vijf strategische speerpunten Om deze leidmotieven waar te maken, definiëren we vijf speerpunten of strategische ontwikkelingsdomeinen.

ONDERNEMEN, INNOVEREN & INTERNATIONALISEREN


Kansen creëren Krachten bundelen

LEREN EN WERKEN MOBILITEIT & RUIMTE OM TE ONDERNEMEN WELZIJN EN ZORG

GROEN & DUURZAAM

1Ondernemen, innoveren en internationaliseren 2 Leren en werken in eigen streek 3 Ruimte om te ondernemen in een vlot bereikbare regio 4 Welzijn en zorg voor elke Kempenaar 5 Groene en duurzame Kempen

Door in te zetten op deze speerpunten maken we op sociaaleconomisch vlak het verschil. De acties binnen deze speerpunten zijn de hefbomen om de Kempen vooruit te stuwen.

12

Leeswijzer De toekomstvisie van RESOC Kempen bestaat uit vijf hoofdstukken, de vijf speerpunten van het Streekpact. Elk hoofdstuk kan apart gelezen worden, zonder enige voorkennis. We nodigen u uit om naar hartenlust te snuisteren in dit boek en geïnspireerd te geraken door de ideeën om de regio te versterken. Elk hoofdstuk heeft dezelfde opbouw. De inleiding benoemt de sterktes en zwaktes van de streek, alsook de uitdagingen die zich stellen. Vervolgens worden onze ambities en onze visie beschreven en vertaald in concrete doelstellingen en acties. We geven dus niet alleen weer wat we willen bereiken en waarom, maar ook hoe we dit willen bereiken en wie een bepaalde actie gaat trekken en/of uitvoeren. Bovendien werken we met actieplannen om de voortgang van het Streekpact op de voet te monitoren en in kaart te brengen. Naast een toekomstvisie en actieplan, omvat het Streekpact ook een cijfermatige socioeconomische analyse. Een soort van regiobarometer. Deze barometer geeft weer hoe onze regio presteert op een aantal socio-economische parameters. U kunt deze vinden op onze website www.resockempen.be. De fiches worden regelmatig vernieuwd. Zo heeft u steeds actuele cijfers. Tot slot vindt u achteraan een overzicht van de betrokken actoren.

13

1

ONDERNEMEN, INNOVEREN EN INTERNATIONALISEREN

RESOC Kempen

Foto: Brit Vangenechten

STREEKPACT 2013-2018

8

1

Een sterke en leefbare ondernemersregio Ondernemingen zorgen voor economische groei, leveren producten en diensten en scheppen werkgelegenheid. Sterke ondernemingen zijn van cruciaal belang voor de toekomst van de regio. Als streek werken wij aan de uitbouw van een ondernemende,

creatieve en internationaal georiënteerde omgeving waar ondernemingen zich thuis voelen, zich gesteund voelen en kunnen floreren. We maken daarbij geen onderscheid

tussen ondernemerschap in de reguliere of sociale economie3. Ondernemerschap,

innovatie en internationalisering zijn sleutels tot een welvarende Kempen waarin het goed

leven, wonen, werken én goed ondernemen is.

3. De sociale economie bestaat uit een verscheidenheid van bedrijven en initiatieven die in hun doelstellingen de realisatie van bepaalde maatschappelijke meerwaarden voorop stellen en hierbij de volgende basisprincipes respecteren: voorrang van arbeid op kapitaal, democratische besluitvorming, maatschappelijke inbedding, transparantie, kwaliteit en duurzaamheid. Bijzondere aandacht gaat ook naar de kwaliteit van de interne en externe relaties. Zij brengen goederen en diensten op de markt en zetten daarbij hun middelen economisch efficiënt in met de bedoeling continuïteit en rentabiliteit te verzekeren.

15


Sterktes Onze regio heeft verschillende troeven om uit te groeien tot een economische topregio. Zo is er onze centrale ligging in de driehoek Eindhoven-Leuven–Aken (ELAtgebied), of ook wel de Europese technologische topregio genoemd. Tegelijkertijd is de Kempen het hinterlandgebied tussen de haven van Antwerpen en het Duitse Ruhrgebied. We hebben verschillende sterke sectoren met een groot innovatievermogen: bouw, voeding, landen tuinbouw, chemie, farmacie, metaal, milieu- en nucleaire technologie. In deze sectoren zijn wereldspelers actief, maar ook snelgroeiende en dynamische KMO’s. Zij zorgen voor werkgelegenheid en toegevoegde waarde. Daarnaast zijn er ook toonaangevende kennisinstellingen, zoals VITO, SCK-CEN en Thomas More Kempen, waardoor er unieke knowhow aanwezig

… minder bescheiden zijn

is in de streek. Kennis waar onze bedrijven volop gebruik van (kunnen)

en meer met deze troeven

maken. Bovendien is er een sterke werking op het gebied van het

naar buiten komen

ondersteunen van onze ondernemers. We moeten minder bescheiden zijn en meer met deze troeven naar buiten komen.

Uitdagingen De industriële sector heeft een belangrijk aandeel in de Kempense economie, maar is zeer conjunctuurgevoelig. De financieel-economische crisis en zijn nasleep hebben dan ook duidelijk hun impact gehad op de Kempense economie. In de periode 2003-2011 is het aandeel industrie in bruto toegevoegde waarde met 7,3 procentpunt gedaald. Dit t.a.v. 4,2 procentpunt in Vlaanderen. De uitdaging ligt in het uitwerken van een toekomstgerichte strategie om met deze conjunctuurgevoeligheid om te gaan. Wat zijn in onze regio de sectoren

de Kempense economie staat voor veel uitdagingen

16

van de toekomst? Hoe kunnen we investeringen aantrekken en mensen stimuleren om ondernemingen op te richten? Hoe kunnen we de innovatiekracht van onze ondernemingen verhogen en hen stimuleren om

meer zaken te doen op buitenlandse markten? Hoe het industrieel weefsel in onze regio versterken en verankeren? Welk veranderingsproces is daarvoor nodig? De Kempense economie staat voor veel uitdagingen die we samen aangaan.

Ambities We willen de Kempen uitbouwen tot een ondernemende, groene en leefbare regio die tegelijkertijd ook een innovatiegericht industrieel-logistiek gebied is. We zetten in op drie terreinen: - Sterk ondernemerschap in een sterk economisch weefsel - Innovatieve Kempen - Actief in Europa en de wereld

1.1 1.2 1.3

Sterk ondernemerschap in een sterk economisch weefsel

Innovatieve Kempen

Actief in Europa en de wereld

17


Foto: Evy Dams

Het is onze ambitie om de komende jaren een toonaangevende regio te worden op het gebied van het Nieuw Industrieel Beleid.

1.1

Sterk ondernemerschap in een sterk economisch weefsel Sterke ondernemingen Een sterke economie begint met sterke ondernemingen. Zij zorgen voor werkgelegenheid en welvaart in de regio. We gaan zuurstof geven aan het ondernemerschap in onze regio zodat goede, creatieve ideeën kunnen omgezet worden in nieuwe bedrijvigheid. Het aantal startende ondernemingen moet stijgen. Daarom werken we aan het verbeteren van het imago van ondernemerschap en zetten we extra in op de begeleiding van jonge starters. Ook bestaande bedrijven gaan we ondersteunen in hun groei. Sensibilisering over innovatie en internationaal ondernemen is daarbij cruciaal. Het inwinnen van externe expertise en het onderhouden van goede contacten met andere ondernemers dragen ertoe bij dat een bedrijf goed scoort vandaag en morgen.

Industriële transformatie tot fabrieken voor de toekomst onze industrie moderner, groener, socialer, creatiever en innovatiever maken

Om bij de economische wereldtop van morgen te horen, schaart de Kempen zich achter het Nieuw Industrieel Beleid (NIB) dat de Vlaamse Regering uittekent. De bedoeling is om onze industrie moderner, groener, socialer, creatiever en innovatiever te maken.

Het Nieuw Industrieel Beleid vormt voor de Kempen een belangrijke opportuniteit. Met onze hoge industrialiseringsgraad (in 2011 28,9% van de Kempense economische activiteit t.a.v. 19,5% in Vlaanderen) is het essentieel dat we onze productiebedrijven met hun kennis op het vlak van onderzoek en ontwikkeling (O&O) in de Kempen verankeren. Door creatiever en innovatiever uit de hoek te komen, gaan bedrijven uit conjunctuurgevoelige sectoren beter stand houden als het economisch minder goed gaat. Daarom ontwikkelen we een regionale strategie om de behoeften van onze industrie te identificeren en acties op te zetten. Sluitstuk van het Nieuw Industrieel Beleid is de creatie van Fabrieken voor de Toekomst. Samenwerking en clustering rond lead plants4, innovatie binnen open productieketens, slimme specialisatie en energie- en materiaalefficiënte technologie zijn de kernonderdelen 4. Lead plants = productie-eenheden van een multinational die de O&O-functie voeren en ook (een deel van) de productie in de regio handhaven. 19


van een Fabriek voor de Toekomst. Om de transformatie naar een duurzame industriële regio in te zetten, willen we de komende jaren de ontwikkeling van deze Fabrieken voor de Toekomst maximaal ondersteunen. In onze regio zien we reeds een aantal koplopers, zoals de Open Manufacturing Campus op de Philipssite in Turnhout. We zetten intensieve begeleidingstrajecten op, zodat meer ondernemingen in onze regio kunnen evolueren naar een lead plant. Zie ook speerpunt ‘Groene en duurzame Kempen’.

Verder evolueren naar een kennisgedreven economie In onze regio zijn verschillende nationale en internationale bedrijven actief in toonaangevende innovatieve sectoren zoals fijne chemie, farmacie en life sciences, voeding, nucleaire technologie en milieutechnologie. De knowhow van deze bedrijven moeten we ten volle valoriseren om van de Kempen een echte kennisregio te maken. Daarom stimuleren we de opstart van roadmaps5 in functie van de vorming van clusters en open innovatienetwerken over sectoren heen. Zo blijft de Kempen een economisch interessante regio, aantrekkelijk voor investeerders op lokaal, regionaal en internationaal niveau. Het Campinaproject6,

zo blijft de Kempen een economisch interessante regio

waarover u meer kunt lezen in het speerpunt ‘Ruimte om te ondernemen in een vlot bereikbare regio’, is een concrete vertaling van deze ambitie. Ook de sectoren die traditioneel aanwezig zijn in onze regio mogen niet over het hoofd gezien worden. De bouwsector, de non-ferro en de metaalsector zijn belangrijke motoren voor de economie in de Kempen. Ook de grafische sector

5. Een roadmap visualiseert de strategie en het plan voor uitvoering en realisatie van die strategie. 6. De subregio van het Campinaproject (Geel - Mol) herbergt een unieke samenstelling van kennisinstellingen en zones voor hoogwaardige bedrijvigheid. Met dit project worden in een breed partnerschap tussen de lokale besturen, de kennisinstellingen VITO, Thomas More Hogeschool Kempen, SCK-CEN en NIRAS de krachten gebundeld om van deze subregio een innovatieve topregio te maken. De ruimtelijke processen voor de realisatie van het Campinaproject zijn reeds door de provincie Antwerpen afgewerkt. 20

en de landen tuinbouwsector verdienen onze aandacht. Innovatieve bedrijfsvoering moet in deze sectoren de economische dynamiek opnieuw aanzwengelen. Door de vele mogelijkheden voor internationaal wegen watertransport én de nabijheid van de Antwerpse haven zijn er opportuniteiten om ons te profileren als een belangrijke logistieke draaischijf in Europa. We willen daarbij koploper zijn op het gebied van duurzame meerwaardelogistiek.

21


Doelen

RESOC wil Sterk ondernemerschap door: • te werken aan een positiever imago van ondernemen en meer kennis over ondernemerschap, zowel in de Kempense huiskamers als in het onderwijs en andere opleidingsvormen. • het aanscherpen van de zin voor ondernemen en van het creatief en innovatief denken in het kleuter-, lager en secundair onderwijs. • te zorgen voor meer startende ondernemingen in de Kempen, met bijzondere aandacht voor jonge starters en groeisectoren. • de overlevingsgraad van onze ondernemingen te verhogen door het proactief en systematisch begeleiden, opleiden en adviseren van starters, groeiers én bloeiers. • het stimuleren van (intersectorale) netwerken en samenwerkingsverbanden tussen ondernemingen in onze regio. • promotie en ondersteuning bij maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO)7.

Werken aan een duurzame industrie en kennisgedreven economie door:

22

•

in het kader van het Nieuw Industrieel Beleid een gerichte strategie en roadmaps uit te werken om onze maakindustrie te versterken.

•

het opzetten van trajecten voor potentiële ‘lead plants’ en de ontwikkeling van nieuwe productieconcepten, onder meer via de projecten ‘Open Manufacturing Campus - Open Productie Concepten’ (OMC-OPC)8 en ‘Lead Plants & Lead Companies’9. 7. Ondernemingen die maatschappelijk verantwoord ondernemen streven vrijwillig naar verbetering op bedrijfsen maatschappelijk vlak door economische, milieu-gerelateerde en sociale overwegingen in de bedrijfsvoering op te nemen. 8. Project van de vzw OMC. Dit project kadert binnen het Nieuw Industrieel Beleid – Nieuwe Fabriek voor de Toekomst van het Agentschap Ondernemen. 9. Project van Voka – Kamer van Koophandel Antwerpen-Waasland, Kempen en Mechelen. Dit project kadert binnen de het Nieuw Industrieel Beleid – Nieuwe Fabriek voor de Toekomst van het Agentschap Ondernemen.

Doelen

•

de Kempense sterktes expliciet uit te dragen: •

onze ligging in de ELAt-driehoek en in het hinterland van de Antwerpse haven en het Ruhrgebied

•

onze sterke sectoren met veel innovatiemogelijkheden en de knowhow van onze kennisinstellingen.

•

de Kempen te promoten als een industrieel-logistieke regio met een hoge vestigingswaarde, die bulkt van opportuniteiten voor bedrijven uit zowel nieuwe als meer traditionele sectoren.

•

sterke sectoren blijvend te ondersteunen zodat deze op een duurzame wijze kunnen voortbestaan in de Kempen.

•

de bevoegde overheden te appelleren op de noodzaak van fiscale en andere stimuli voor verankering van onder meer innovatieve technologisch productiebedrijven in de regio.

•

de kennisuittocht uit de regio af te remmen en meer kenniswerkers naar onze regio te halen.

•

de samenwerking tussen de haven van Antwerpen en het (Kempense) hinterland te verbeteren en het economisch netwerk Albertkanaal (ENA-regio) te promoten als een gebied met groot economisch potentieel.

•

de subregio Mol-Geel (het Campinaproject) verder uit te bouwen tot een unieke kennisrijke zone met hoogwaardige bedrijvigheid.

• de ontwikkeling van economische hotspots te stimuleren, zoals de transportzone in Meer, het bedrijventerrein Veedijk, het overslagcentrum in Grobbendonk en anderen. • de verwezenlijking van innovatie-ondersteunende infrastructuur zoals het Logistiek innovatie- en trainingscentrum in Laakdal (LITC)10, het Living & Care lab in Turnhout (LICALAB)11 en de open incubator in het wetenschapspark in Geel. 10. Dit centrum heeft tot doel om bedrijven te begeleiden in een transformatie naar duurzame logistiek via innovatie. Ook wil het een open trainings- en opleidingscentrum voor logistiek worden. 11. LICALAB geeft Vlaamse en internationale bedrijven, zorgorganisaties, kennisinstellingen en overheden de kans om innovatieve projecten, diensten en zorgconcepten op vlak van wonen en zorg te testen in een echte leefomgeving.

23


Acties

ACTIES

ACTOREN

Versterken van het ondernemerschap Meer scholen en opleidingscentra in de Kempen aanmoedigen om deel te nemen aan Vlajo-projecten en initiatieven van werkgeversorganisaties over ondernemerschap.

UNIZO Voka

In samenwerking met verschillende media het imago van ondernemerschap verbeteren.

Voka

Kwaliteitsvolle begeleiding van werknemers die de overstap maken naar een zelfstandige activiteit.

UNIZO Voka

Startersbegeleiding voor ondernemers verder uitwerken en sterker promoten.

UNIZO Voka

Betere ondersteuning bieden aan ondernemingen die voorbij de ‘startfase’ zijn, door ondernemers met elkaar in contact te brengen en zo duurzame, lokaal verankerde netwerken te creëren.

UNIZO Voka

Ondernemingen begeleiden in het maatschappelijk verantwoord ondernemen.

IOK Provincie Antwerpen UNIZO Voka

Werken aan een duurzame industrie

24

Realisatie van open productie modellen op de Open Manufacturing Campus in Turnhout.

IOK Philips Turnhout Thomas More SPK

Realisatie van het project Lead Plants & Lead Companies.

Voka

Promotie van het TINA-fonds12 zodat meer Kempense bedrijven dit benutten.

KIR Voka

Betere bekendmaking bij ondernemingen van de door de Vlaamse overheid ontwikkelende structuren zoals Strategische Onderzoekscentra (SOC’s), clusterplatformen zoals Flanders Innovation Hub for Sustainable Chemistry (FISCH) en Laagdrempelige Expertise en Dienstverleningscentra (LED’s)..

KIR Voka

Kempense bedrijven stimuleren in het samenwerken met (Kempense) kenniscentra zoals VITO, SCK.CEN en Thomas More.

KIR

12. Het TINA-fonds = een investeringsfonds in de schoot van de investeringsmaatschappij PMV. TINA staat voor INnovatie en Acceleratie van het Vlaamse industriële weefsel.

Acties

ACTIES

ACTOREN

Opmaak roadmaps rond Kempense unieke competenties in het kader van het Nieuw Industrieel Beleid en het EU Horizon 2020 programma.

Taskforce o.l.v. Voka SPK

Versterken van het economisch weefsel en onze kenniseconomie Het ontwikkelen van een interne en externe communicatiestrategie met als doel ‘regional branding’. Het interne luik concentreert zich op het creëren van een regiogevoel bij de eigen inwoners, bedrijven en besturen. Het externe luik heeft als doel de troeven van de regio te etaleren en externe investeerders aan te trekken.

SPK Voka

Promotie van de Kempen als toegangspoort tot de Antwerpse haven.

NV De Scheepvaart Voka

Nauwer samenwerken en contact houden met Antwerpse actoren. Samenwerking tussen Kempense bedrijven en bedrijven uit de haven stimuleren. Meer opportuniteiten creëren om samen te werken op het vlak van mobiliteit en (multimodale) logistiek.

Voka

Realisatie van het project ‘Campina: op weg naar een innovatieregio’.

IOK

Ontwikkelen van zones voor kennisintensieve activiteiten en hoogtechnologische industriële activiteiten op de Campina-as MolGeel, met: • de uitbouw van een wetenschapspark met incubator in Geel, • de revitalisering van het voormalig militair domein Kievermont, • de uitbreiding van Stenehei in Dessel, • de herontwikkeling van de Balmattsite in Mol, • de modernisering van de Electrabelsite te Mol.

Campinaplatform IOK

Realisatie van het logistiek innovatie- en trainingscentrum (LITC) te Laakdal

IOK Nike Thomas More Kempen KU Leuven

Realisatie Living & Care lab (LICALAB) in Turnhout

Cubigo SEL Kempen Stad Turnhout Thomas More Kempen Welzijnszorg Kempen

Realisatie open incubator Geel

IOK Stad Geel Thomas More Kempen


25

Foto: Kelly Verheyen

Innovatie moet onderdeel zijn van het DNA van onze Kempense bedrijven.

1.2

Innovatieve Kempen

innovatief denken en handelen

De Kempen gaat zich meer positioneren als een innovatieve kennisregio. Voor ons speelt innovatie zich af op verschillende domeinen: product, proces, markt, business model, sociale en financiële innovatie. Het gaat om creatief denken en omvat dus meer dan louter onderzoeks- en ontwikkelingsinspanningen (O&O).

Innovatief denken en handelen, moet zich in alle sectoren, bedrijfstypes en maatschappelijke geledingen innestelen.

het innovatievermogen van onze Kempense bedrijven en organisaties versterken is noodzakelijk

Het innovatievermogen van onze Kempense bedrijven en organisaties versterken is noodzakelijk om onze concurrentiepositie te handhaven in de economie van morgen. Dit vraagt om een brede betrokkenheid en inzet van werknemers in onze ondernemingen. Het concept ‘open innovatie’, waarbij samenwerking wordt opgezet tussen bedrijven, kennisinstellingen en overheden (de zogenaamde triple helix, 0³), wordt verder in de praktijk gebracht. Meer Kempense bedrijven,

groot en klein, moeten aansluiting vinden bij kennisinstellingen (in Vlaanderen, maar ook internationaal), zodanig dat innovatieve clusters ontstaan. We gaan de drempels om creatief en innoverend te ondernemen wegwerken. Daarom ontwikkelt de Kempen zijn eigen innovatiestrategie binnen de Kempense Innovatieraad (KIR). Dit is een samenwerking tussen het Innovatiecentrum van de provincie Antwerpen, Flanders DC, Thomas More Kempen, VITO, SCK-CEN, het Agentschap Ondernemen – afdeling Antwerpen, Innotek, SPK, UNIZO Kempen, VKW Kempen, Voka-Kamer van Koophandel Kempen, RESOC Kempen en toekomstige leden.

27


Doelen

RESOC wil Innovatie in de Kempen versterken door: •

de Kempense speerpunten op het vlak van innovatie te promoten. Onze troeven in kaart te brengen en bekend te maken aan de rest van de wereld.

• Kempense bedrijven te stimuleren in hun innovatiebeleid, o.a. door hen te ondersteunen in de opmaak van innovatieplannen. Overleg met werknemers, inclusief de werknemersvertegenwoordigers, is daarbij aangewezen om een sterk draagvlak te creëren. • nieuwe initiatieven op te starten waar mogelijk volgens het ‘O³ triple helix’ model. Dit betekent ondernemers, samen met onderzoeks- en onderwijsinstellingen en de overheid. •

intersectorale bovenregionale en internationale netwerken uit te bouwen en projecten op te zetten. Daarbij bijzondere aandacht besteden aan de transitie naar een duurzame (kringloop)economie (zie ook speerpunt ‘Groene en duurzame Kempen’).

• het innovatielandschap transparanter te maken voor bedrijven.

28

•

gestroomlijnde communicatie over innovatieprojecten op te zetten.

•

laagdrempelige steun en begeleiding bij subsidieaanvragen aan te bieden.

Acties

ACTIES

ACTOREN

Versterken van de Kempense innovatiekracht Uitwerken en implementatie van een gemeenschappelijk communicatieplan om de regio te promoten als innovatieregio.

KIR

Het uitwerken en organiseren van een jaarlijks innovatie-event.

KIR

Regionale afstemming over innovatie-initiatieven.

KIR

Op punt stellen en verspreiden van een gemeenschappelijke kalender van events en overzicht van relevante initiatieven/projectmogelijkheden voor Kempense bedrijven en organisaties.

KIR

Een initiatief uitwerken voor advies en begeleiding van ondernemers, onder andere in functie van een vereenvoudigde toegang tot innovatiesteun.

KIR

Clusters opzetten en Europese subsidies benutten (zie ook speerpunt ‘Groene en duurzame Kempen’).

KIR SPK Voka

Het verder uitbouwen van de provinciale cleantech-antenne (zie ook speerpunt ‘Groene en duurzame Kempen’).

Kamp C

Het versterken van proefbedrijven en andere innovatie-initiatieven binnen de landen tuinbouw (zie ook speerpunt ‘Groene en duurzame Kempen’).

Innovatiesteunpunt Boerenbond

SPK

Provincie Antwerpen

29


Foto: Christphe Hermans

Bedrijven moeten tot internationalisering gestimuleerd worden. Er is nood aan meer sensibilisering en begeleiding op maat van KMO’s.

8

1.3

Actief in Europa en de wereld Internationaal ondernemen Internationaal ondernemen doet bedrijven groeien. Onze centrale ligging is ideaal om handel op te zetten met naburige regio’s en landen. We stellen vast dat het voornamelijk grote bedrijven zijn die exporteren en dat het merendeel van de export naar de Europese Unie gaat. Kleinere bedrijven zijn minder actief op de buitenlandse markten. Daarom gaan we

stimuleren en mobiliseren om exportambities te verhogen

onze bedrijven, groot en klein, stimuleren en mobiliseren om hun exportambities te verhogen. Meer Kempense bedrijven moeten investeren in snelgroeiende markten, zoals de BRIC-landen (Brazilië, Rusland, India, China). Om het internationaal ondernemen in de Kempen te versterken, hebben de partners Flanders DC, Thomas More Kempen, POM Antwerpen, Flanders Invest

& Trade (FIT), Kogeka, Voka-Kamer van Koophandel Kempen, UNIZO, the Federation of Chambers of Commerce and Industry in Belgium en RESOC Kempen zich verenigd in het Platform Kempen Internationaal. Het platform (en haar toekomstige partners) wil door meer en betere samenwerking de Kempense bedrijven en organisaties ondersteunen bij het internationaal ondernemen.

Europees samenwerken veel sterkere samenwerking aan gaan met onze buurregio

Ondernemers zijn ingenieuze mensen die zich niet laten tegenhouden door het bestaan van administratieve en landsgrenzen. Toch is het zo dat de provincie Noord-Brabant, met de stedenrij Breda-Tilburg-Eindhoven-Helmond en haar sterke en vernieuwende economische dynamiek (cf. Brainport),

grotendeels onbekend terrein is. Dit willen we veranderen. We hebben namelijk heel wat gemeenschappelijk. Zo wordt de grensoverschrijdende regio Kempen – Noord-Brabant gekenmerkt door haar open ruimte (natuur en landen tuinbouw) maar ook door een aantal gelijklopende economisch sterke sectoren. Langs beide zijden van de grens is er sprake van een

goed

uitgebouwde

maakindustrie,

voedingsnijverheid,

fijne

chemiesector,

life

sciencessector en logistieke sector. Ook op het vlak van gezondheidszorg, groene economie en creatieve industrie lopen er parallellen tussen Noord-Brabant en de Kempen. Het is duidelijk dat er voor de Kempen interessante opportuniteiten zijn om een veel sterkere samenwerking aan te gaan met onze buurregio. 31


Doelen

RESOC wil Inzetten op internationalisering van onze economie door: •

(groeiende) bedrijven te stimuleren en te sensibiliseren om internationaal te ondernemen.

•

internationale investeerders aan te trekken door onze Kempense speerpunten meer te promoten.

•

via internationale samenwerking nieuwe initiatieven op te starten, waar mogelijk volgens het ‘O³ triple helix’ model, namelijk ondernemers samen met onderzoeks- en onderwijsinstellingen en de overheid.

•

de dienstverlening van het Flanders Investment en Trade rond internationaal ondernemen (o.a. helpdesks, exportsubsidies…) beter bekend te maken, in het bijzonder bij KMO’s.

•

innovatieve sectoren te ondersteunen die inzetten op het aantrekken van internationaal menselijk én financieel kapitaal.

Structurele Europese samenwerking door:

32

•

een sterke grensoverschrijdende samenwerkingsdynamiek uit te bouwen tussen Kempen/Antwerpen en Noord-Brabant.

•

extra impulsen te geven aan sterke sectoren en bedrijven uit de Kempen die Europese samenwerkingsverbanden aangaan.

•

de Kempen volwaardig te doen opnemen in de ELAt-dynamiek en actievere samenwerking op te zoeken met potentiële Duitse en Nederlandse partners.

Acties

ACTIES

ACTOREN

Internationalisering van onze economie Organisatie van een jaarlijks event rond internationaal ondernemen.

Platform Kempen Internationaal

De internationale dagen van Thomas More Kempen uitbreiden met het thema internationaal ondernemen.

Thomas More Kempen

Een sterkere samenwerking binnen BiELAt (business in de EindhovenLeuven-Aken driehoek) uitbouwen. Het zaken doen met buurlanden Duitsland en Nederland, i.s.m. FIT landenexperts, stimuleren.

FIT Platform Kempen Internationaal SPK

Een actueel overzicht van het bestaande netwerk over internationalisering ter beschikking stellen aan Kempense bedrijven en organisaties.


Inspelen op actuele vraagstukken en het delen van kennis en ervaringen stimuleren. Acties bundelen in een jaarkalender. Komen tot meer afstemming.


Kempense export monitoren en knelpunten in kaart brengen.

FIT Platform Kempen Internationaal

Promotie van de Kempen als een interessante investeringsregio.


Bedrijven warm maken om stageplaatsen aan te bieden voor studenten ‘export’. Zij kunnen ingeschakeld worden bij de opmaak van exportplannen.

Voka

33


Acties 34

ACTIES

ACTOREN

Europese samenwerking versterken Opmaak van een gezamenlijke strategie voor grensoverschrijdende samenwerking. Hiervoor overleg organiseren met stakeholders uit verschillende sectoren, lokale en provinciale besturen, uit zowel de provincie Antwerpen als de provincie Noord-Brabant en vertegenwoordigers uit de Duitse grensregio.

Gemeenten IOK Provincie Antwerpen SPK Voka

De samenwerkingsstrategie vertalen in concrete projecten. Financiering zoeken via het toekomstige Interreg V-programma en andere Europese programma’s.

Gemeenten IOK Provincie Antwerpen SPK Voka

Afkortingen BRIC

Brazilië, Rusland, India, China

NIB

Nieuw industrieel beleid

DNA

Deoxyribonucleic acid, de belangrijkste chemische drager van erfelijke informatie in levende organismen

NIRAS

Nationale instelling voor radioactief afval en verrijkte splijtstoffen

NV

Naamloze vennootschap

ELAt

Eindhoven-Leuven-Aken triangle

O&O

Onderzoek en ontwikkeling

ENA

Economisch netwerk Albertkanaal

O3

Onderwijs, overheid en ondernemers

EU

Europese Unie

OMC-OPC

Open manufacturing campus – open productie concepten

FISCH

Flanders innovation hub for substainable chemistry

PMV

Participatiemaatschappij Vlaanderen

FIT

Flanders investment & trade

POM

Provinciale ontwikkelingsmaatschappij

HRM

Human resources management

IBBT

Interdisciplinair instituut voor breedband technologie

RESOC

Regionaal sociaaleconomisch overlegcomité

IMEC

International management education consultancy

SCK-CEN

Studiecentrum voor kernenergie – Centre d’étude de l’énergie nucléaire

Innotek

Innovatie-, technologie- en kenniscentrum

SPK

Strategische projectenorganisatie Kempen

IOK

Intercommunale voor de ontwikkeling van de Kempen

TINA

Transformatie, innovatie en acceleratie

Innovatieregiegroep

UNIZO

Unie voor zelfstandige ondernemers

IRG

Kempense innovatieraad

VIB

Vlaams instituut voor biotechnologie

KIR KMO

Kleine en middelgrote onderneming

VITO

Vlaamse instelling voor technologisch onderzoek

Kogeka

Katholiek onderwijs Geel-Kasterlee

Vlajo

Vlaamse jonge ondernemingen

KU Leuven

Katholieke Universiteit Leuven

LICALAB

Living & Care Health Lab

LITC

Logistiek innovatie- en trainingscentrum

MVO

Maatschappelijk verantwoord ondernemen

35


2

RESOC Kempen

Foto: Christophe Hermans en Technica


8

LEREN EN WERKEN IN EIGEN STREEK

2

Talent, valuta van de toekomst Een goed werkende arbeidsmarkt is een kritische succesfactor voor een dynamische, veerkrachtige streek. Het Kempense talent verdient het om gekoesterd, ontwikkeld en

optimaal benut te worden, want het is onze belangrijkste grondstof. Door levenslang te

leren en duurzame loopbanen uit te bouwen, willen we alle talent ontplooien. Daartoe maken we van onze regio een omgeving waarin leren en werken optimaal verloopt.

37


Sterktes Een grote sterkte is onze samenwerkingsgeest. In het verleden hebben diverse partnerschappen creatieve en innovatieve instrumenten ontwikkeld voor regiospecifieke arbeidsmarktuitdagingen, zoals de hoge vrouwelijke werkloosheid, sluitingen van bedrijven in zeer specifieke niches, de groeiende groep van structurele werklozen. Onze regio is er ook steeds in geslaagd om een ruim vacature-aanbod én een goede invulling van die vacatures te behouden. Veel van onze Kempense werkgevers zijn toonaangevend op het gebied van

… een dynamische en professionele sociale economiesector

competentieontwikkeling. Onder hen zijn verschillende koplopers op het gebied van sociale innovatie en maatschappelijk verantwoord ondernemen. De meest kwetsbare groepen op de arbeidsmarkt kunnen in de Kempen rekenen op een dynamische en professionele sociale economiesector13.

Op onderwijsvlak is er in de regio een grote diversiteit aan onderwijsinstellingen en een sterk gevarieerd aanbod aan studierichtingen. Bovendien hebben we met het Thomas More Kempen een University College van de toekomst.

Uitdagingen Onze arbeidsmarkt kampt met grote uitdagingen. Heel wat Kempense jongeren verlaten de schoolbanken zonder diploma secundair onderwijs. Een groeiend aantal vacatures geraakt lange tijd, of zelfs helemaal niet, ingevuld. Te veel Kempenaren op arbeidsleeftijd zijn niet aan het werk. Ze zijn werkzoekend of niet-actief. De kwaliteit van jobs laat soms te wensen over. Er is nood aan meer werkbaar werk. De snel veranderende economie scherpt de vraag naar specifieke competenties – vaardigheden, kennis en attituden – aan. En dat allemaal tegen de achtergrond van een verdere vergrijzing en een groeiende diversiteit van de Kempense beroepsbevolking. Meer werknemers gaan op pensioen en minder jonge werknemers staan klaar om de fakkel over te nemen. De groep werkzoekenden van allochtone afkomst neemt exponentieel toe.

38

13. De sociale economie = een verscheidenheid van bedrijven en initiatieven die in hun doelstellingen de realisatie van bepaalde maatschappelijke meerwaarden voorop stellen en hierbij de volgende basisprincipes respecteren: voorrang van arbeid op kapitaal, democratische besluitvorming, maatschappelijke inbedding, transparantie, kwaliteit en duurzaamheid. Bijzondere aandacht gaat ook naar de kwaliteit van de interne en externe relaties. Zij brengen goederen en diensten op de markt en zetten daarbij hun middelen economisch efficiënt in met de bedoeling continuïteit en rentabiliteit te verzekeren.

Ambities het versterken van het levenslang en levensbreed leren

Cruciaal voor de komende jaren is het versterken van het levenslang en levensbreed14 leren. De ongekwalificeerde uitstroom moet naar omlaag. We zetten in op het verhogen van de werkzaamheidsgraad van vijftigplussers en kortgeschoolden en op het bijstaan van werkgevers en werknemers op het

gebied van loopbaandenken en een levensfasebewust personeelsbeleid. Veel jobs in de industriële sector zijn onzeker. Een verdere diversificatie van activiteiten – en bijhorende jobs – binnen de verschillende sectoren, moet uitgebouwd worden. Het kwalificeren van verworven competenties en een versterkend heroriënteringsbeleid zijn een noodzaak om de tewerkstellingskansen van kortgeschoolden te vrijwaren én te verhogen. In dit speerpunt schuiven we drie ambities naar voor: - De lerende Kempenaar - Meer mensen aan de slag in duurzame loopbanen - Een goed werkende arbeidsmarkt

2.1 2.2 2.3

De lerende Kempenaar

Meer mensen aan de slag in duurzame loopbanen

Een goed werkende arbeidsmarkt

14. Levenslang en levensbreed leren = het continue proces waarbij personen en organisaties de nodige kennis, vaardigheden en attitudes verwerven om hun professionele, sociale en culturele taken in een snel veranderende samenleving beter aan te kunnen en zich ook kritisch, zingevend en verantwoordelijk tegenover dit geheel te kunnen opstellen. 39


Foto: Christophe Hermans en Technica

Geen enkel talent verspild. Leren, doorleren en opnieuw leren is de boodschap.

2.1

De lerende Kempenaar

Onze talenten zijn een kostbaar goed. Daarom moeten Kempenaren het best mogelijke onderwijs en vorming kunnen genieten en nastreven. We ijveren voor een toegankelijk opleidingsaanbod van topkwaliteit, waar creatief gebruik wordt gemaakt van de verschillende vormen van leren, zoals werkplekleren15 en e-leren16. Een goede studiekeuze is een belangrijke stap. Het is van belang dat de Kempenaren op maat ondersteund worden bij het kiezen van de juiste studierichting of opleiding. We streven naar een optimale aansluiting tussen het onderwijs, opleidingen en de arbeidsmarkt, waarbij het onderwijs zo goed als mogelijk inspeelt op de gevraagde competenties in bedrijven. Acties om ongekwalificeerde uitstroom te verminderen met aandacht voor armoede en de toenemende culturele diversiteit zijn prioritair. Onze regio staat open voor de wereld. Daarom zetten we in op een vlotte instroom van nieuwkomers in onze onderwijs- en opleidingsinstanties. Naast het formele onderwijs en erkende opleidingen zijn er in de regio talrijke waardevolle vormingsinitiatieven ingebed bij verenigingen en organisaties. Het formele scholingsaanbod en het vormingsaanbod in de regio moeten elkaar in de toekomst meer versterken.

continu inzetten op het versterken van competenties

Crisis of niet, onze arbeidsmarkt wordt steeds knellender. Voor steeds meer vacatures blijkt het moeilijk te zijn om iemand met het juiste profiel te vinden. Tegelijkertijd is er een grote reserve van werkzoekenden beschikbaar. We moeten continu inzetten op het versterken van

competenties zodat dat ieder een gepaste job vindt. Want jobs verdwijnen, er komen nieuwe jobs bij en bestaande jobs veranderen. Ook het aantrekken en opleiden van toptalenten en het aanscherpen van ondernemerscompetenties is van belang voor een sterke economie.

15. Werkplekleren = een actief en constructief leerproces, dat steunt op ervaring en plaatsvindt in een echte arbeidssituatie met de werkelijke problemen uit de (toekomstige) arbeidspraktijk als leerobject. 16. E-leren = leeractiviteiten waarbij interactief gebruik gemaakt wordt van een computer die verbonden is met een computernetwerk. 41


Doelen

RESOC wil Een optimale aansluiting onderwijs-arbeidsmarkt door: • jongeren en hun omgeving in hun onderwijsloopbaan een realistisch beeld te geven van de arbeidsmarkt en ondernemerschap. Tegen 2018 is in de Kempense scholen onderwijsloopbaanbegeleiding regiobreed uitgerold en het ‘leren kiezen’ op basis van talenten en arbeidsmarktinzicht een feit. • leerlingen, studenten en leerkrachten vertrouwd te maken met loopbaandenken en instrumenten als persoonlijke ontwikkelingsplannen (POP’s) en competentieCV’s/portfolio’s. • meer dialoog en afstemming met de bedrijfswereld en werknemersorganisaties over de verwachte competenties. • tegen 2018 ongekwalificeerde uitstroom te verminderen door verder in te zetten op structurele oplossingen in een sterk partnerschap tussen het onderwijsveld (scholen, CLB’s en het Lokaal Onderwijsplatform (LOP)), professioneel jeugdwerk, justitie en welzijn. • jongeren uit richtingen die minder arbeidsmarktgericht zijn of afgehaakte studenten van het hoger onderwijs warm over te dragen naar VDAB, hun competenties in kaart te brengen en een passend traject uit te stippelen. • een voldoende groot aanbod aan werkplekleren en kwaliteitsvolle begeleiding te creëren.

42

Doelen

RESOC wil Een nabije, kwaliteitsvolle en flexibele opleidingsinfrastructuur door: • een kwalitatief uitgebouwd HBO517 aanbod in de regio. • een blijvend breed uitgebouwd opleidingsaanbod voor werkzoekenden. • een betere afstemming tussen formele opleidingsverstrekkers en vormingsinitiatieven.

Sterker inzetten op levenslang en levensbreed leren. Tegen 2018 moet: • 50% van de Kempense bedrijven een vorming-, training- en opleidingsbeleid en -budget hebben. •

15% van de Kempenaren levenslang en levensbreed leren, conform het Vlaamse streefdoel.

Meer taalondersteuning van anderstalige studenten en leerlingen door: • in de scholen en opleidingsinstanties meer ondersteuning te voorzien (o.a. meer onthaalklassen voor anderstalige nieuwkomers (OKAN) in de regio). • structurele ondersteuning van de Praatpunten (conversatietafels Nederlands tweede taal) in de diverse Kempense gemeenten.

17. HBO5 = hoger beroepsonderwijs met kwalificatieniveau 5, dit is tussen het niveau van secundair onderwijs en dat van een professionele bachelor. 43


Acties 44

ACTIES

ACTOREN

Optimale afstemming onderwijs-arbeidsmarkt Opmaak van een regionale strategie en actieplan over onderwijsloopbaanbegeleiding en leren kiezen. Partnerschappen ontwikkelen om deze actieplannen te realiseren.

CLB’s Vlaamse jonge ondernemingen (Vlajo)

Uitbouw van een talentencentrum waar leerkrachten, jongeren en ouders terecht kunnen voor advies en begeleiding over hun onderwijsloopbaan en het maken van een onderbouwde studiekeuze.

Provincie Antwerpen

Organisatie van afstemming tussen onderwijs, justitie en het welzijnsveld.

Regionaal overlegplatform (ROP) Leren en Werken SERR Platform Onderwijs-Arbeidsmarkt

Verhogen van de kennis over beroepen en de arbeidsmarkt door workshops op jongerenbeurzen en in scholen.

ABVV ACLVB ACV UNIZO Voka

Participatie van scholen in ondernemersprojecten verhogen (leerondernemingen, JIEHA, Vlajo, …).

UNIZO Voka

Regionale knelpunten bij werkplekleren in kaart brengen. Partnerschappen ontwikkelen om het werkplekleren te optimaliseren.

SERR Platform Onderwijs-Arbeidsmarkt

Organiseren van studie- en infomomenten over competentiemanagement.

ABVV ACLVB ACV RESOC Kempen UNIZO Voka

Bij de Vlaamse overheid ijveren om voldoende structurele financiering te voorzien voor de verschillende trajecten leren en werken zodanig dat een voltijds engagement kan gerealiseerd worden.

RESOC Kempen ROP Leren en Werken

Opmaak van een regionale nulmeting van ongekwalificeerde uitstroom. De oorzaken van ongekwalificeerde uitstroom van jongeren in kaart brengen. Ontwikkelen van een actieplan.

CLB’s VDAB

Acties

ACTIES

ACTOREN

Nabije, kwaliteitsvolle en flexibele opleidingsinfrastructuur Regionale knelpunten m.b.t. de opleidingsinfrastructuur in kaart brengen.


Bij de Vlaamse overheid aandringen dat scholen meer mogelijkheden krijgen om hun opleidingen aan te passen aan de vereisten van de arbeidsmarkt. Mee ijveren voor een verhoging van het investeringsbudget voor opleidingsinfrastructuur.

RESOC Kempen

Uitwerken van een sterk, afgestemd en toegankelijk HBO5 aanbod in de regio.

AP Hogeschool Centra voor volwassenonderwijs (CVO’s) Thomas More Kempen VDAB

Partnerschappen ontwikkelen en versterken om opleidingsinfrastructuur te delen en toegankelijk te maken voor alle doelgroepen.

CVO’s Scholengemeenschappen VDAB

Opvolgen van de oprichting en werking van Excellente Centra18. Op basis van regionale knelpunten en toekomstprognoses een advies formuleren over de opleidingsbehoeften van de regio.


Sterker inzetten op levenslang en levensbreed leren Ontwikkelen van een regionale strategie ter bevordering van het levenslang en levensbreed leren. Hierbij wordt nagegaan hoe de brug tussen vorming en formeel leren kan versterkt worden.

Consortium De Rank Vormingplus Kempen

Sensibiliseren over het belang van levenslang en levensbreed leren in de Kempense bedrijven.


Werkgeversorganisaties informeren minstens 50% van hun leden over de mogelijkheden tot financiële ondersteuning van hun opleidingsbeleid.

UNIZO Voka

18. Platformen die op initiatief van VDAB en sectoren worden ingericht om opleidingstrajecten rond knelpuntberoepen uit te werken.


45

Acties

ACTIES

ACTOREN

Werknemersorganisaties en bedrijven aanmoedigen om gebruik te maken van de projectmogelijkheden binnen het Europees Sociaal Fonds.


Samenwerken om goede praktijken over levenslang en levensbreed leren in kaart te brengen en te verspreiden.


Een advies opmaken voor de Vlaamse en federale overheid om een krachtiger stimuleringsbeleid voor levenslang en levensbreed leren uit te tekenen. Een vlottere combinatie leren en werken moet daarbij een hoofddoelstelling zijn.

RESOC Kempen

Meer taalondersteuning van anderstalige studenten en leerlingen

46

Monitoren van de nood en spreiding aan OKAN-klassen in de Kempen en bekijken welke acties noodzakelijk zijn.

Gemeenten Lokaal Onderwijsplatform (LOP)

Onderzoeken hoe de Praatpunten duurzaam en structureel gefinancierd en ingebed kunnen worden.

Vormingplus Kempen

Foto: Christophe Hermans

Iedereen krijgt en grijpt kansen om een mooie loopbaan uit te bouwen.

2.2

Meer mensen aan de slag in duurzame loopbanen De Kempen wil uitgroeien tot een economische topregio. Dit impliceert sterke sectoren en werkgevers. Maar evenzeer werknemers die in de best mogelijke omstandigheden hun talenten ontwikkelen en duurzame loopbanen uitbouwen. Overgangen van werk naar werk en van werkloos naar werk moeten vlot verlopen. Bijzondere aandacht gaat daarbij naar kansengroepen. Sterke loopbanen bij sterke werkgevers zijn de beste garantie tegen armoede. Werkende Kempenaren dragen bij aan de algemene welvaart en het welzijn van onze regio. Iedereen moet dan ook de mogelijkheid krijgen én grijpen om zijn eigen loopbaan vorm te geven.

een duurzaam loopbaanbeleid met bijzondere aandacht voor kansengroepen

We zetten in op nieuwe jobs en het behoud van tewerkstelling in onze ondernemingen. Alle Kempense werkgevers, zowel profit, non-profit als lokale besturen moeten kunnen rekenen op ondersteuning bij het voeren van een duurzaam loopbaanbeleid met bijzondere aandacht voor

kansengroepen. Elke Kempenaar wordt gestimuleerd en ondersteund om zijn loopbaan in handen te nemen. Loopbanen verduurzamen kan door te zorgen voor de juiste man/vrouw op de juiste plaats en door het continu bieden van ontwikkelmogelijkheden. Het betekent evenzeer dat werknemersorganisaties en werkgeversorganisaties samen aandacht hebben voor werkbaar werk, voor een evenwichtige combinatie werk-privé en voor een gezonde werkbelasting en -omstandigheden. We

willen

de

Europese

werkbaarheidsgraad

20

doelstellingen

m.b.t.

de

werkzaamheidsgraad19

en

de

in de Kempen tegen 2020 behalen. Dit komt neer op een globale

werkzaamheidsgraad van 76%, 75% specifiek voor de vrouwelijke beroepsbevolking, voor vijfenvijftigplussers 50% en een jaarlijkse toename van 1% voor kansengroepen. Op het gebied van de tewerkstelling van de prioritaire kansengroepen (personen met een arbeidshandicap, allochtonen en vijftigplussers) willen we het beter doen dan het Vlaamse gemiddelde. Daarnaast willen we een werkbaarheidsgraad van 60% realiseren.

48

19. De werkzaamheidsgraad toont de mate waarin de beroepsbevolking aan het werk is. 20. De werkbaarheidsgraad geeft aan welk percentage van de werknemers een job heeft die voldoende leermogelijkheden biedt, goed te combineren is met het privéleven en geen aanleiding geeft tot werkstress of motivatieproblemen.

Doelen

RESOC wil Meer mensen aan het werk in duurzame loopbanen door: • het behalen van de Europese doelstellingen m.b.t. werkzaamheidsgraad in de Kempen tegen 2020. • het behalen van de Vlaamse streefcijfers21 m.b.t. het aantal loopbaan- en diversiteitsplannen. In deze plannen wordt gewerkt op vier domeinen: duurzame diversiteit, kwaliteit van de arbeid, organisatie-innovatie en competentieontwikkeling. Het is een paritair instrument; de uitvoering moet gedragen worden door zowel werkgever als vakbondsafgevaardigden. • het veralgemeend invoeren van een levensfasebewust personeelsbeleid. Tegen 2018 voert 50% van de Kempense werkgevers een levensfasebewust personeelsbeleid. • het sensibiliseren van werkgevers- en werknemersafgevaardigden over duurzame loopbanen, werkbaar werk en het creëren van actieve jobs22. • het gebruik van loopbaanbegeleiding bij Kempenaren, in het bijzonder kansengroepen, uit te breiden. • in de loopbaan- en diversiteitsplannen acties m.b.t. de duurzame tewerkstelling van kansengroepen structureel te integreren. • bij herstructureringen en faillissementen deskundige begeleiding te voorzien voor zowel werkgevers als ontslagen werknemers. We willen meer kwaliteitsvolle outplacementtrajecten.

21. Deze streefcijfers worden bepaald in het Convenant EAD dat wordt afgesloten voor een periode van twee jaar tussen RESOC Kempen en de Vlaamse Regering. In 2013 staat het streefcijfer op 54 nieuw af te sluiten plannen per jaar. 22. Een actieve job = een job met een goed evenwicht tussen regelmogelijkheden en taakeisen. Het is een job met veel leermogelijkheden, autonomie en weinig stressrisico’s. 49


Acties 50

ACTIES

ACTOREN

Meer mensen aan het werk in duurzame loopbanen Opmaak van een arbeidsmarktbarometer per kwartaal in functie van de opvolging van de werkzaamheidsgraaddoelstellingen. Op basis van deze analyse adviezen en acties uitwerken.

SERR Kempen

Optimalisering VDAB-dienstverlening voor werkgevers.

UNIZO VDAB Voka

Begeleiden van Kempense werkgevers bij loopbaan- en diversiteitsplannen.

RESOC Kempen

Ondersteunen bij de vertaling van de loopbaan- en diversiteitsplannen naar de werkvloer.


Opstellen en uitvoeren van een regionaal actieplan levensfasebewust personeelsbeleid.

SERR Kempen

Bespreken van de regionale impact van de acties in sectorconvenanten23 met het doel de werkbaarheid van jobs te verhogen.

SERR Kempen

Leden van werknemers- en werkgeversorganisaties informeren op het vlak van levensfasebewust personeelsbeleid en stimuleren tot actie.


Afspraken maken tussen de partners om het loopbaandenken te promoten. Onderzoeken of nieuwe instrumenten en projecten ontwikkeld moeten worden.

SERR Kempen Centra voor loopbaanbegeleiding

Het EAD-instrumentarium24 regiobreed inzetten. Informeren en sensibiliseren van werkgevers over de realiteiten en clichés van kansengroepen en de mogelijkheden tot ondersteuning bij tewerkstelling. Afstemmen van ieders werking in functie van een transparant aanbod.

Regionale commissie loopbaan- en diversiteitsbeleid Kempen

23. Sectorconvenant = protocol van samenwerking tussen de sectoren (sectorale sociale partners) en de Vlaamse Regering over thema’s zoals een betere aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt, het stimuleren van competentieontwikkeling, het verhogen van de werkbaarheid van jobs en het verhogen van diversiteit op de arbeidsmarkt.. 24. EAD = Evenredige arbeidsdeelname van kansengroepen. Inzake instrumenten gaat het o.a. om Jobkanaal, de inzet van diversiteitsconsulenten, de loopbaanplannen, het ondersteuningsaanbod van de sectoren, de verschillende tewerkstellingsmaatregelen etc.

Acties

ACTIES

ACTOREN

Promoten van en informatie verstrekken over opleidings- en tewerkstellingsmaatregelen aan werkgevers, werknemers en werkzoekenden.

ABVV ACLVB ACV UNIZO VDAB Voka

Op basis van analyse en overleg actieplannen ontwikkelen om de tewerkstelling van kansengroepen te verhogen.

SERR Kempen

Een advies opmaken voor de Vlaamse overheid om de criteria van het certificeringssysteem van de outplacementsector (CERTO) te verfijnen met als doel kwaliteitsvolle begeleiding.

RESOC Kempen

51


Foto: Christophe Hermans

Iedereen aan zet. De juiste persoon op de juiste plaats.

8

2.3

Inzetten op een goed werkende arbeidsmarkt Onze werkzoekenden moeten vlot de weg vinden naar een job. Niet zomaar een job, maar een passende job. Een job die aansluit bij hun aspiraties, kennis en kunde en die past in hun loopbaanpad. Daarnaast houden we rekening met de noden van de ondernemingen en organisaties voor het invullen van hun vacatures. Steeds meer vacatures raken moeilijk ingevuld. Een specifiek beleid gericht op knelpuntberoepen en beroepen van de toekomst is nodig. De juiste man/vrouw op de juiste plaats is het doel. Via bemiddeling moeten werkzoekenden geholpen worden een job te vinden. Daarbij is competentiegerichte matching essentieel. Er is nog heel wat onontgonnen talent dat ingezet kan worden. Sommigen geraken bijzonder moeilijk aan de bak. Het gaat dan om personen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt, zoals personen met een arbeidshandicap, allochtonen, kortgeschoolden, langdurige werkzoekenden, mensen met een leefloon, mensen in armoede, ex-gedetineerden, mensen met een multiproblematiek,…. We maken verder werk van een specifiek beleid om hen te activeren naar werk. Maatregelen op het snijpunt van werk en welzijn vragen een goede afstemming van de arbeidsactoren en het welzijnsveld. In eerste instantie willen we deze mensen begeleiden naar werk bij ‘gewone’ bedrijven en organisaties, de zogenaamde reguliere economie. Voor een aantal mensen is dit geen haalbare kaart. De sociale economie biedt dan een (tijdelijk) opvangnet.

sterke partnerschappen tussen sociale economie en lokale besturen

In de Kempen trekken we voluit de kaart van een professionele, dynamische sociale economie. We gaan de samenwerking tussen de reguliere en de sociale economie verder optimaliseren. De lokale besturen hebben een regierol op het domein van sociale economie. Die regierol

bestaat uit de ontwikkeling van een beleidsvisie op lokale sociale economie en het faciliteren van de samenwerking met en tussen de sociale economie. Via de projecten lokale diensteneconomie werken ze reeds nauw samen. Sterke partnerschappen tussen sociale economie en lokale besturen zijn dan ook een belangrijke sleutel voor toekomstig succes.

53


Doelen

RESOC wil De perfecte match. Vraag en aanbod vinden elkaar door: • sterke regionale partnerschappen tussen de socio-economische actoren, lokale besturen, VDAB en derden in functie van een goed werkende arbeidsmarkt. • bereik en begeleiding van alle werkzoekenden volgens de principes van het sluitend maatpak. Dit wil zeggen dat de intensiteit van de bemiddeling of begeleiding aangepast is aan de behoeften van de werkzoekende. • een kwalitatieve, competentiegerichte matching van werkzoekenden met openstaande vacatures zowel van de reguliere als de sociale economie. • het imago van de Werkwinkel te verbeteren als dé plaats waar alle organisaties samen zitten die helpen in de zoektocht naar werk. De werkwinkels moeten een laagdrempelige toegangspoort zijn. De dienstverlening en samenwerkingsverbanden binnen de Werkwinkels worden geoptimaliseerd waar nodig. • een analyse te maken van de regionale knelpunten op basis van een volledig en kwaliteitsvol overzicht van de vacatures en werkzoekenden. • in het kader van de verdere bevoegdheidsoverdracht van het arbeidsmarktbeleid voldoende kennis en begeleidingscapaciteit te voorzien voor de begeleiding van mensen met een leefloon.

Iedereen competent door: •

werkzoekenden, bemiddelaars, werkgevers, werknemers de taal van competenties te leren begrijpen en spreken. De Kempen zet zijn ontwikkelde kennis op het gebied van competentieontwikkeling verder in en ambieert een blijvende koplopersrol.

• meer certificering en erkenning van eerder verworven competenties. Ervaringsbewijzen zijn beter gekend en worden gebruikt door werkgevers en werknemers.

54

Doelen

RESOC wil Drempels tot deelname aan de arbeidsmarkt wegnemen door: • het gebrek aan kinderopvang, mobiliteitsproblemen, taalachterstand, laaggeletterdheid, ... weg te werken. • het niet aanvaarden en bestrijden van discriminatie.

Een sterke sociale economie door: • een sterke regierol sociale economie bij lokale besturen, die hiervoor optimaal samenwerken. •

een goede afstemming en samenwerking tussen sociale economie bedrijven onderling (maatwerkbedrijven, maatwerkafdelingen en lokale diensteneconomie). een sterke samenwerking tussen reguliere en sociale economie. verder te werken aan innovatie en professionalisering van de sector. voor kansengroepen optimale kansen op tewerkstelling en doorstroming naar reguliere tewerkstelling te realiseren.

Buitenlands talent verwelkomen door: • het uitwerken van een beter onthaal- en verblijfsbeleid voor buitenlandse werknemers door lokale besturen. • vlotte grensarbeid mogelijk te maken door sterke samenwerking tussen de bevoegde diensten voor arbeidsbemiddeling en beroepsopleiding en door de verdere uitbouw en bekendmaking van bestaande infopunten voor werknemers en werkgevers.

55


Acties 56

ACTIES

ACTOREN

De perfecte match, vraag en aanbod vinden elkaar Opvolgen van de VDAB-aanpak ‘sluitend maatpak’ en meewerken aan de optimalisatie ervan.

SERR Kempen

De groep van moeilijk bereikbare werkzoekenden in kaart brengen. Doelgerichte acties opzetten om deze groep te bereiken.

SERR werkgroep structurele werkloosheid en knelpuntberoepen VDAB

De werk-welzijnstrajecten regiobreed uitrollen.

OCMW’s VDAB

De methodiek van de blind date sollicitaties verfijnen.

Fora lokale werkgelegenheid SERR werkgroep structurele werkloosheid en knelpuntberoepen

De evolutie van de Kempense knelpunteneconomie opvolgen en acties opzetten.

SERR werkgroep structurele werkloosheid en knelpuntberoepen

De haalbaarheid onderzoeken van een knelpunt-meldpunt, waar vacatures die na een maand niet ingevuld worden nauwgezet worden opgevolgd.


Aan het departement Werk en Sociale Economie de vraag stellen om bij de opmaak van sectorfoto’s in het kader van het project van het Vlaams Arbeidsmarktonderzoek van de toekomst (VLAMT) - data op regionaal niveau beschikbaar te maken, zodanig dat een beleid op maat van de regio kan worden uitgetekend.

RESOC Kempen

In lokaal overleg de werking van de werkwinkels evalueren op het vlak van toegankelijkheid en de wijze van bekendmaking van de dienstverlening. Hierover adviezen formuleren aan het dagelijks bestuur van de werkwinkels.

Fora lokale werkgelegenheid VDAB Werkwinkelpartners

Acties

ACTIES

ACTOREN

Het lokaal tewerkstellingsbeleid stimuleren door participatie aan lokaal overleg en door het aanreiken van goede praktijken en ervaringsuitwisseling.

RESOC Kempen RESOC werkgroep lokaal werk

De regionalisering van het arbeidsmarktbeleid verder opvolgen.

SERR Kempen

Vragen aan de federale en Vlaamse overheid om voldoende middelen te voorzien zodat VDAB en zijn partners de nieuwe bijkomende taken als gevolg van de staatshervorming kwaliteitsvol en in nabijheid van de klant kunnen uitvoeren.

RESOC Kempen

Drempels tot de arbeidsmarkt wegwerken Tekorten voor kinderopvang in kaart brengen en overmaken aan de Vlaamse overheid en Kind en Gezin (zie speerpunt ‘Welzijn en zorg voor elke Kempenaar’).

Gemeenten

Onderzoeken hoe de mobiliteit naar bedrijventerreinen kan verbeterd worden. De haalbaarheid van projecten als vanpooling onderzoeken (zie ook speerpunt ‘Ruimte om te ondernemen in een vlot bereikbare regio’).

ABVV ACLVB ACV IOK Provincie Antwerpen UNIZO Voka

Verder in zetten op een sterk partnerschap om taalachterstand weg te werken bij werkzoekenden.

Centrum voor Basiseducatie CVO’s Huizen van het Nederlands VDAB

Taalondersteuning op de werkvloer verder promoten.

ABVV ACLVB ACV Jobkanaal VDAB

Vragen aan de Vlaamse overheid om voldoende middelen te voorzien zodat wachtlijsten voor taalopleidingen vermeden worden.

SERR Kempen

Trajecten opzetten om laaggeletterdheid te remediëren.

Centrum voor Basiseducatie VDAB 57


Acties

ACTIES

ACTOREN

Iedereen competent Implementatie van de beroependatabank COMPETENT.

SERV VDAB

Kempense werkgevers ondersteunen bij de opmaak van competentiegebaseerde vacatures. Hiervan wordt een jaarlijkse evaluatie besproken op SERR.

Jobkanaal RESOC Kempen SERR Kempen VDAB

Sensibiliseren over het belang van competentieontwikkeling bij bedrijven en werknemers. Kempense werkgevers aanmoedigen gebruik te maken van de projectmiddelen van het Europees Sociaal Fonds. Goede praktijken in kaart brengen en verspreiden.

ABVV ACLVB ACV RESOC Kempen UNIZO VDAB Voka

Het SERR Actieplan Elders (eerder) Verworven Competenties actualiseren en uitvoeren.

SERR Kempen

Een sterke sociale economie

58

De wenselijkheid van een Kempens platform sociale economie onderzoeken. Mogelijke opdrachten voor dit platform: regionale afspraken maken over de nieuwe regelgeving, knelpunten inzake toeleiding in kaart brengen en lokale besturen ondersteunen in hun regierol. Acties opzetten om de samenwerking reguliere – sociale economie te bevorderen.

IOK RESOC Kempen

Stimuleren van de sociale economie ondernemers in het zoeken naar nieuwe nichemarkten en bij de opstart van nieuwe sociale economie activiteiten.

Gemeenten Provincie Antwerpen

Evaluatie van de implementatie van de nieuwe regelgeving voor de sociale economie. Hierover aanbevelingen doen aan de Vlaamse overheid en de regionale actoren.

SERR Kempen

Onderzoeken van de mogelijkheid om de Kempense sociale economie te ondersteunen op het gebied van innovatie en strategische bedrijfsvoering.

SPK

Acties

ACTIES

ACTOREN

Buitenlands talent verwelkomen Uitwerken van een onthaalbeleid inzake correcte en legale leef- en werkomstandigheden voor buitenlandse werknemers.

ABVV ACLVB ACV Gemeenten UNIZO Voka

Participeren in de werking van European employment services (Eures) Scheldemond en leden informeren over de mogelijkheden van grensarbeid.


59


Afkortingen

60

AP Hogeschool

Artesis Plantijn Hogeschool

Arvastat

Arbeidsmarkt vraag en aanbod statistieken

CERTO

Certificeringsorgaan voor outplacementkantoren

CLB

Centrum voor leerlingenbegeleiding

CV

Curriculum vitae

CVO

Centrum voor volwassenonderwijs

EAD

Evenredige arbeidsdeelname en diversiteit

EURES

European employment services

HBO5

Hoger beroepsonderwijs

ICT

Informatie- en communicatietechnologie

IOK


JIEHA

Jong initiatief voor ethische handel

LOP

Lokaal overlegplatform onderwijs

OKAN

Onthaalonderwijs anderstalige nieuwkomers

POP

Persoonlijk ontwikkelingsplan

RESOC


ROP

Regionaal overlegplatform

SERR

Sociaaleconomische raad van de regio

SPK


VDAB

Vlaamse dienst voor arbeidsbemiddeling en beroepsopleiding

Vlajo

Vlaamse jonge ondernemingen

VLAMT

Vlaams arbeidsmarktonderzoek van de toekomst

VLOR

Vlaamse onderwijsraad

61


RUIMTE OM TE ONDERNEMEN IN EEN VLOT BEREIKBARE REGIO

3

RESOC Kempen

Foto: Jos Convens


8

3

Betere mobiliteit en optimaal ruimtegebruik Sterktes

De voorbije jaren is sterk geïnvesteerd in de mobiliteit in onze regio. Het meest zichtbare project is de Kempense Noord-Zuidverbinding. Minder zichtbaar, maar zeker niet minder belangrijk, is de ontwikkeling van de Kempense binnenhavens in Meerhout en Grobbendonk

(Antwerp East Port). Andere investeringen in de binnenscheepvaart, zoals het aanleggen van overslaginfrastructuur langs de Kempense kanalen, helpen onze regio met een betere

aansluiting tussen het water- en het wegvervoer. Ook fietsers zijn niet vergeten. Het bovenfunctioneel fietsroutenetwerk, dat fietsend woon-

werkverkeer een duwtje in de rug geeft, is reeds uitgebreid en zal in de toekomst verder

worden uitgebouwd.

Daarnaast wordt veel geïnvesteerd in de bestaande en nieuwe bedrijventerreinen. We zoeken steeds naar manieren om op een optimale en duurzame wijze om te gaan met de beperkte

ruimte.

63


Uitdagingen Het werk is zeker nog niet af. We hebben te kampen met trage infrastructuurwerken, de slechte staat van wegen en fietspaden en soms lukt het niet om snel en veilig bedrijventerreinen te bereiken met het openbaar vervoer of de fiets. Bovendien worden we dagelijks geconfronteerd met groeiende files op onze snelwegen en op ring- en andere gewestwegen. Deze problematiek wordt nog verergerd door de inplanting van grootschalige detailhandel langs deze wegen. De verwijdering van detailhandel uit de Kempense gemeentekernen blijkt soms nefast voor de ondernemers die nog wel in deze kernen aanwezig zijn. Het ontwikkelen van bedrijventerreinen verloopt veel trager dan voorzien. Vele projecten liepen een vertraging op van twee tot vier jaar. Hierdoor is in de periode 2008-2011 slechts 30% gerealiseerd van het geplande aantal hectaren.

Ambities De Kempen werkt volop aan een betere en duurzame mobiliteit en het promoten van multimodaal vrachtverkeer over spoor, weg en water. Daarnaast zetten we in op een optimale ontwikkeling van bestaande en nieuwe bedrijventerreinen, kantoor- en handelsruimtes en detailhandel in onze regio. Hierbij hebben we oog voor de noden van andere ruimtegebruikers, zoals de landen tuinbouw. Belangrijk voor het fietsverkeer is de aanleg van nieuwe fietsostrades. Dit zijn lange en rechtlijnige gemeentegrensoverschrijdende fietsroutes (bijvoorbeeld langs sporen en kanalen). Ook de elektrificatie van de spoorlijn Herentals-Mol moet er voor zorgen dat pendelaars en toeristen sneller kiezen voor de trein als vervoersmiddel. Andere voorbeelden

werken aan een betere en duurzame mobiliteit

zijn de verhoging van de bruggen over het Albertkanaal en de aanleg van een nieuwe sluis op het kanaal Dessel-Kwaadmechelen. Deze ingrepen zorgen ervoor dat grotere tonnages over de waterweg van en naar de Kempense bedrijven kunnen gevoerd worden.

64

In dit speerpunt vindt u onze ambities om een kwalitatieve economische infrastructuur te realiseren. We zetten in op: - Duurzame mobiliteit - Ruimte om te ondernemen

3.1 3.2

Duurzame mobiliteit

Ruimte om te ondernemen

65


Foto: Greet Van Herbruggen

Een vlotte, slimme, milieuvriendelijke en veilige mobiliteit is het doel.

8

3.1

Duurzame mobiliteit

We willen ons allemaal vlot en veilig kunnen verplaatsen in een leefbare regio. Een duurzame mobiliteit is daarom de ambitie. Dit betekent een mobiliteit met respect voor toekomstige generaties, waarbij economische en sociale belangen in evenwicht zijn. Het moet een mobiliteit zijn die voor iedereen toegankelijk is en die de impact op milieu en gezondheid zo klein mogelijk houdt.

Mobiliteitsplan Kempen een bundeling van alle studies tot één mobiliteitsplan voor de Kempen

Om de regionale mobiliteitsknoop te ontwarren is een bovenlokale visie nodig. Daarom wil de streek dat er op lange termijn een mobiliteitsplan voor de ganse regio wordt opgemaakt én uitgevoerd. In eerste instantie is het van belang om te komen tot een onderlinge afstemming van de bestaande visies en deelstudies die de jongste jaren voor de Kempen

zijn gemaakt. Daarnaast moet er voor de ontbrekende deelgebieden bijkomend studiewerk geleverd worden. Daarom willen we dat er, naar analogie met de gebiedsgerichte visie25 voor de Noorderkempen, een gebiedsgerichte visie voor de Middenkempen (gebied tussen E34 en E313) ontwikkeld wordt. Hierbij vragen we dat de gemeenten van de Zuiderkempen opgenomen worden in het studiegebied. Het uiteindelijke doel is een bundeling van alle studies tot één mobiliteitsplan voor de Kempen.

25. Een gebiedsgerichte visie geeft de gewenste ontwikkeling van de relevante beleidsdomeinen weer in dat gebied. Hier staan de beleidsdomeinen Mobiliteit en Ruimtelijke Ordening centraal. 9 67


Zorgen voor een vlotte bereikbaarheid met fiets, over water, spoor en weg Kempenaren moeten zich vlot kunnen verplaatsen van en naar hun werk, zowel binnen als buiten de regio. Voor onze economie is het van levensbelang dat naast werknemers ook goederen en grondstoffen op tijd op hun bestemming geraken. Ook dienen doortochten van lokaal bestemmingsverkeer mogelijk te blijven. Een efficiënt vervoer en vlotte bereikbaarheid maken onze concurrentiepositie

een efficiënt vervoer en vlotte bereikbaarheid maken onze concurrentiepositie sterker

sterker en zorgen ervoor dat we aantrekkelijk blijven voor nieuwe bedrijven, investeerders en inwoners. Het is dus nodig dat we een kwalitatief afgestemd multimodaal vervoersnetwerk hebben, waarbij transport via weg, spoor en water vlot op elkaar aansluiten. Intelligente logistieke systemen moeten daarbij zorgen voor een vlot lopende keten, waarbij het creëren van meerwaarde centraal staat.

68

Doelen

RESOC wil Een Kempens mobiliteitsplan door: •

de opmaak van een gebiedsgerichte visie voor de Middenkempen.

• te onderzoeken of de gemeenten van de Zuiderkempen (Herenthout, Herselt, Hulshout, Laakdal en Westerlo) in het studiegebied van mobiliteitsstudie Middenkempen kunnen opgenomen worden. •

de realisatie van de bestaande mobiliteitsplannen.

•

een synthese van de bestaande visies en deelstudies tot één mobiliteitsplan voor de Kempen, zodat blinde vlekken en resterende knelpunten worden aangeduid en worden opgenomen door het verantwoordelijke beleidsniveau.

• maximale afstemming van de Kempense mobiliteitsplannen met aangrenzende regio’s.

Duurzaam woon-werk en fietsverkeer door: • een performant uitgebouwd netwerk van fiets-, bus- en spoorinfrastructuur in functie van een kwaliteitsvol en duurzaam woon-werkverkeer. • een leefbare en verkeersveilige regio. • optimaal onderhoud van de infrastructuur. • een maximale bereikbaarheid van bedrijventerreinen met het openbaar vervoer. • maximale promotie van duurzaam woon-werkverkeer door vervoersmaatschappijen, overheden en bedrijven. • afstemming tussen de diverse duurzame vervoersmodi (openbaar vervoer, fiets). Zie ook speerpunt ‘Groene en duurzame Kempen’.

69


Doelen

Figuur 1: Fietsostrades in de provincie Antwerpen (bron: provincie Antwerpen)

70

1

Antwerpen – Essen

9

2

Antwerpen – Mechelen

10 Lier – Aarschot

3

Albertkanaal

11 Lier – Lint

Lier – Herentals

4

Sint-Niklaas – Mechelen

12 Antwerpen – Lier

5

Kanaal Turnhout – Schoten

13 Ringfietspad

6

Herentals – Turnhout

14 Brussel – Willebroek

7

Herentals – Balen

15 Antwerpen – Sint-Niklaas

8

Herentals – Aarschot

Doelen

RESOC wil Betere benutting van de waterwegen door: • de optimalisering en verhoging van de capaciteit van de waterwegen en de samenhang van het netwerk versterken door het wegwerken van ontbrekende schakels. • de optimalisering van de kwaliteit van de transportinfrastructuur o.a. door het verder uitbouwen en optimaal onderhouden van alle bestaande infrastructuur. • optimale verbindingen met andere transportmodi o.a. door de inplanting van hinterlandhubs26. • een goed evenwicht tussen de economische en toeristisch-recreatieve functie van de Kempense kanalen.

Figuur 2: Kanalen in Vlaanderen (bron: promotie binnenvaart Vlaanderen)

26. Hinterland hubs = logistieke platformen in het natuurlijke achterland van de haven. Hinterland hubs nemen bepaalde taken over van zeehavens, zoals groepage en distributie. 71


Doelen

RESOC wil Een betere spoorontsluiting door: • meer investeringen in het spoorverkeer in de regio, zodanig dat de capaciteit aanzienlijk wordt uitgebreid en missing links worden weggewerkt. • een optimalisering van de kwaliteit van de transportinfrastructuur, o.a. door een optimaal en structureel onderhoud. • vlotte aansluitingen tussen de verschillende transportmodi. • van de Kempense stations comfortabele overstapknooppunten te maken met goede aansluitingen tussen trein- en busverbindingen en met degelijke stationsinfrastructuur en fietspunten. • het in kaart brengen van de opties om het goederenvervoer per spoor in de regio op lange termijn uit te bouwen als alternatief voor het vervoer via de weg. • kwaliteitsvolle dienstverlening naar de reizigers: voldoende en stipte verbindingen, goede overstapmogelijkheden, correct werkende infrastructuur, voldoende capaciteit, goede toegankelijkheid en optimale communicatie met de reizigers.

72

Figuur 3: Stations en spoorlijnen in de Kempen (bron: Infrabel)

Doelen

RESOC wil Een verbetering van de wegcapaciteit en –infrastructuur door: • het wegwerken van ontbrekende schakels in het wegennet en het verbeteren van bestaande verbindingen zodat files verminderen. • de verbetering van de kwaliteit van de weginfrastructuur waar nodig. • voldoende investeringen in het onderhoud van alle infrastructuur. • het maximaal benutten van mogelijkheden voor multimodaal vervoer zodat er vlotte aansluitingen zijn tussen de verschillende transportmodi.

Figuur 4: secundaire wegen in de Kempen (bron: RSPA)

Figuur 5: hoofdwegen en primaire wegen in de Kempen (bron: RSPA) 73


Acties

ACTIES

ACTOREN

Mobiliteitsplan Kempen Opmaak van een gebiedsgerichte visie Middenkempen naar analogie met de gebiedsgerichte visie Noorderkempen.

Gemeenten Balen, Dessel Geel, Grobbendonk, Herentals, Kasterlee, Lille, Meerhout, Mol, Olen, Retie, Vorselaar Provincie Antwerpen

Onderzoeken of de gemeenten van de Zuiderkempen kunnen opgenomen worden in de mobiliteitsstudie Middenkempen.

Gemeenten Herenthout, Herselt, Hulshout, Laakdal, Westerlo Provincie Antwerpen

Duurzaam woon-werk en fietsverkeer

74

Realisatie fietsostrade Herentals–Olen–Geel–Mol–Balen.

Gemeenten Balen, Geel, Herentals, Mol, Olen Provincie Antwerpen

Aanleg fietsostrade Herentals–Turnhout als prioriteit in de provincie Antwerpen.

Gemeenten Herentals, Kasterlee Stad Turnhout Provincie Antwerpen

Realisatie fietsostrade langs het Albertkanaal, langs beide kanten.

Gemeenten Grobbendonk, Geel, Herentals, Laakdal, Meerhout, Olen, Westerlo NV De Scheepvaart

Realisatie fietsostrade Herentals-Lier.

Gemeenten Herentals, Grobbendonk Provincie Antwerpen

Acties

ACTIES

ACTOREN

Uitvoeren van de voorziene acties uit de mobiliteitsstudie Noorderkempen m.b.t. aanleg van bovenlokale functionele fietsroutes. Zie bijlage ‘Actieplan mobiliteitsstudie Noorderkempen’.

Gemeenten Beerse, Kasterlee, Turnhout NV De Scheepvaart Provincie Antwerpen Stadsregio Turnhout

Organisatie van een gezamenlijk initiatief om gemeenten te informeren over mogelijkheden van het Fietsfonds in functie van veilige fietsinfrastructuur.

IOK Provincie Antwerpen

Meer middelen voor het structureel onderhoud (o.a. sneeuwvrije paden, verlichting,…) van veilige fietspaden zodat ze in goede kwaliteit blijven. Hierbij wordt nagegaan of er opportuniteiten zijn voor sociale tewerkstelling (na toetsing van kwaliteitscontrole en arbeidsveiligheid).

AWV Gemeenten

Het organiseren van een tweejaarlijks regionaal platform met De Lijn over de (regionale) pijnpunten van het busvervoer.

De Lijn Gemeenten IOK RESOC Kempen

Ervaringsuitwisseling over duurzaam woon-werkverkeer: delen van goede ervaringen om bedrijven en mensen te overtuigen zodat meer bedrijfsvervoerplannen opgemaakt en uitgevoerd worden.


In kaart brengen van samenwerkingsmogelijkheden voor bedrijven in het kader van duurzaam woon-werkverkeer.

IOK Voka

Pleiten voor een fiscaal voordeel voor duurzaam woon-werkverkeer.


Erkenning spoorwegstations als beveiligde fietspunten.

NMBS

Deelfietssysteem Blue-bike in station Geel (via een straatterminal). Indien succesvol een verdere uitbouw van deelfietssystemen Blue-bike in stations in de Kempen.

NMBS

75


Acties

ACTIES

ACTOREN

Optimaliseren waterwegen Ophoging van alle bestaande bruggen over het Albertkanaal tot een vrije doorvaarthoogte van 9,10m en een doorvaartbreedte van 86m. De realisatie van de projecten moet mogelijk gemaakt worden via alternatieve financiering (PPS), in overleg met lokale besturen (in functie van weginfrastructuur) en de provincie (m.b.t. fietsroutes).

NV De Scheepvaart

Ophoging van de spoorwegbrug in Herentals in overleg met Infrabel.

NV De Scheepvaart

Realisatie van de brug aan het Regionaal Overslagcentrum in Beerse.

Gemeente Beerse i.s.m. provincie Antwerpen en NV De Scheepvaart

Capaciteitsverhoging van het sluizencomplex in Wijnegem en Olen.

NV De Scheepvaart

Aanpak van het sluizencomplex in Dessel-Lommel-Mol (Blauwe Kei): aanleg van een omloopkanaal met vierde sluis in functie van het transport van grotere volumes (1350 ton schepen) naar de regio Lommel-Overpelt.

NV De Scheepvaart

Een gestructureerde en weldoordachte planning van de uitbouw van hinterlandhubs met o.a. aanlegkades en overslagterminals (cf. project Waterslag) en dit met respect voor de omgeving.

NV De Scheepvaart i.s.m. bedrijven Vlaamse overheid

Uitbouw van de terreinen Hannekeshoek en Heirenbroek als watergebonden industrieterrein in Herentals.

NV De Scheepvaart

Verdere integratie van IT-toepassingen in het watervervoer: o.a. een havenbreed informatiesysteem met de haven van Antwerpen doortrekken op het Albertkanaal (cf. project logistieke piloot van nv De Scheepvaart).

NV De Scheepvaart

Vlootintegratie27 in functie van efficiënter transport via binnenvaart.

NV De Scheepvaart

Promoten van en sensibiliseren over de meerwaarde van goederenbundeling en multimodaal vervoer naar bedrijven via transportdeskundige en/of logistiek manager.

Voka

27. Vlootintegratie wil leegvaart terugdringen door te streven naar samenwerking op het gebied van gezamenlijke planning van vrachten. 76

Acties

ACTIES

ACTOREN

Uitwerken van een visie en implementeren van watergebonden activiteiten voor het kanaal Dessel-Schoten met aandacht voor de belangen van de bedrijven en de tewerkstelling. Eventueel nietwatergebonden bedrijven herlokaliseren.

Visievorming: Gemeenten Arendonk, Beerse, Dessel, OudTurnhout, Turnhout, RESOC Kempen, Provincie Antwerpen Implementatie: Gemeenten Arendonk, Beerse, Dessel, OudTurnhout, Turnhout IOK NV De Scheepvaart POM Antwerpen

Uitwerken van een toekomstvisie voor alle Kempense kanalen.

NV De Scheepvaart

Opstarten van nieuwe pilootprojecten over energieopwekking bij sluizencomplexen (cf. lopende projecten Ham en Olen).

NV De Scheepvaart

Optimaal spoorvervoer Realisatie van de elektrificatie van de spoorlijn Mol–Herentals (L15) en opstart studie verdere elektrificatie Mol–Hamont (L19).

Infrabel

Doortrekken van de treinverbinding Antwerpen-Neerpelt naar Hamont en Weert.

Infrabel

Realisatie van de rechtstreekse verbinding Mol–Brussel.

NMBS

Opstart en realisatie van de spoorstudie Turnhout (L29).

De Lijn Euro Immo Star Infrabel NMBS Stad Turnhout Vlaamse overheid

Een halfuurverbinding instellen op de spoorlijn Turnhout-Antwerpen en Turnhout-Brussel.

NMBS

77


Acties

ACTIES

ACTOREN

De optie open houden op de verbinding Turnhout – Tilburg (L29).

RWO Spoorwegmaatschappijeigenaar Nederland

De verbinding Herentals–Aarschot (L29) is van belang voor de streek als verbinding met Leuven en Brussel. De optie voor het aanleggen van een spoorverbinding moeten worden opengehouden, met behoud van een functionele fietsverbinding Herentals-Aarschot. Een haalbaarheidsonderzoek moet worden opgestart.

NMBS

Wegwerken bedieningsbeperkingen goederenspoorlijn 207 (L207) in functie van betere flexibiliteit en capaciteit van de lijn.

Infrabel

Realisatie masterplan stationsomgeving Herentals (L15-L29).

De Lijn Euro Immo Star Infrabel NMBS Stad Herentals Vlaamse overheid

Station Mol (L15-L19): doortrekken onderdoorgang perrons naar een nieuwe parking aan de achterkant van het station.

NMBS

Realisatie van een aftakking naar het bedrijventerrein Veedijk (L29) ingeval er zich een groot bedrijf vestigt met een trafiek waarvoor het vervoer per spoor zich leent.

Logistieke speler

Optimalisering wegvervoer

78

Mobiliteitsonderzoek Midden- en Zuiderkempen uitvoeren.

Gemeenten Balen, Dessel Geel, Grobbendonk, Herentals, Herenthout, Herselt, Hulshout, Kasterlee, Laakdal, Lille, Meerhout, Mol, Olen, Retie, Vorselaar, Westerlo Provincie Antwerpen

Ontlasting van de kernen in de Middenkempen via het vrachtwagenroutenetwerk.

Gemeenten Grobbendonk, Herentals, Kasterlee, Lille en Vorselaar Provincie Antwerpen

Acties

ACTIES

ACTOREN

Bovenlokale aanpak van verkeersstromen van en naar Bobbejaanland via de verschillende aanvoerroutes.

Gemeenten Geel, Herentals, Kasterlee, Olen Provincie Antwerpen

Mobiliteitsstudie Noorderkempen: uitvoering van alle acties die zijn goedgekeurd door de 15 betrokken gemeenten. Deze acties kunnen nog aangepast worden indien dit gedragen wordt door het lokale bestuur en andere stakeholders. Zie bijlage ‘Actieplan mobiliteitsstudie Noorderkempen’.

Gemeenten Arendonk, Baarle-Hertog, Beerse, Hoogstraten, Merksplas, Oud-Turnhout, Ravels, Rijkevorsel, Turnhout, Vosselaar Provincie Antwerpen

Aanpak knooppunt E313/E34 in Ranst (met eenvoudige wissel tussen beide autosnelwegen) in functie van de leefbaarheid van de kernen Wechelderzande, Lille en Poederlee.

AWV

Trajectcontrole op de noord-zuidrelatie in Lille en omgeving (in functie van ontlasting als alternatieve noord-zuidverbinding).

AWV

Trajectcontrole op de noord-zuidrelatie Mol–Oud-Turnhout (in functie van ontlasting als alternatieve noord-zuidverbinding).

AWV

Realisatie ring van Retie (N18-N118).

Gemeente Retie IOK

Aanpak verbinding ring van Geel en N71 in Mol.

AWV

Doortrekken van de N118 naar de ring van Geel (N119-N19).

AWV

Verbinding Goormansdijk N18-N118.

AWV

Doortrekking Nikelaan tot het open afrittencomplex 25 van de E313.

AWV

E313: uitbreiding naar 3 rijstroken tot in Lummen.

AWV

Geharmoniseerd beheer van de Kanaalweg van Laakdal-Meerhout tot Olen-Herentals.

AWV

Studie over en de aanleg van de bijkomende brug over het Albertkanaal ter ontsluiting van het bedrijventerrein Beverdonk.

NV De Scheepvaart

Rechtstreekse aansluiting van de Industrieweg op het open afrittencomplex Herentals-West van de E313 zodat de industrie gescheiden wordt van de aanwezige wooncluster.

AWV

79


Foto’s: Christophe Hermans - Francis Hoet

8

Een regio waar bedrijven zich welkom voelen en kansen krijgen.

3.2

Ruimte om te ondernemen

Voldoende en goed uitgeruste bedrijventerreinen De Kempen wil bekend staan als gastvrije regio waar bedrijven plaats en mogelijkheden hebben om te starten, te groeien en te floreren. Eén van de grootste obstakels is een gebrek aan ruimte. De Kempen wil voldoende duurzame regionale en lokale bedrijventerreinen en bijkomende ruimte voor kantoren. Bedrijventerreinen mogen niet langer het stigma hebben van vervuilend en lawaaierig. Daarom is het nodig dat we op een andere manier

op een andere manier omgaan met bestaande en toekomstige bedrijventerreinen

omgaan met bestaande en toekomstige bedrijventerreinen. Bijvoorbeeld door op zoek te gaan naar manieren om bedrijventerreinen efficiënter te benutten. Het promoten van gekoppelde en aaneengesloten bebouwing, in combinatie met bouwen in de hoogte en het voorzien van collectieve infrastructuur (gemeenschappelijke brandweg, collectieve parkings, waterbuffering) zijn maatregelen die bijdragen tot verdichting. Nadenken over functieverruiming is

een andere mogelijkheid. De kwaliteit van bedrijventerreinen wordt verhoogd door een gebiedsdekkende werking van bedrijventerreinenmanagement verder uit te bouwen.

Daarnaast moet de Kempen blijven inzetten op een acquisitiebeleid28 dat door meerdere regionale, provinciale en Vlaamse partners ondersteund wordt. Onze regio is gekend om een sterk arbeidsethos en om bedrijfssectoren die op hoog niveau presteren. Voorbeelden zijn de klassieke bouwen productienijverheid, farmacie, nucleaire technologie, de chemische sector en de logistieke sector. Goed uitgeruste bedrijventerreinen in combinatie met een gericht acquisitiebeleid dragen ertoe bij dat deze sectoren aanwezig blijven in onze regio en zich in de toekomst nog kunnen versterken.

28. Acquisitiebeleid = beleid gericht op het aantrekken van ondernemingen d.m.v. het aanbieden van uitgeruste bedrijventerreinen en bedrijfsgronden. 81


Onderstaande tabel geeft een overzicht van het huidige en geplande aanbod aan bedrijventerreinen (situatie midden 2013). U vindt deze terreinen met hun nummer geografisch weergegeven op figuur 6.

Aard van het bedrijventerrein

Oppervlakte in hectare Bruto Netto

Regionaal Regionaal Lokaal Regionaal Regionaal

9,0 14,5 16,5 56,4 64,4

1,5 6,0 1,0 30,0 49,0

Lokaal Lokaal Lokaal Lokaal

4,0 13,5 10,0 6,0

3,0 8,3 7,0 6,0

Regionaal Regionaal Lokaal en regionaal Regionaal Lokaal

35,0 55,0 7,0 6,0 5,0

30,0 40,0 6,0 5,0 3,5

48,0 10,3 12,0 1,0 16,0 53,0

24,1 9,0 5,0 1,0 12,0

Huidig aanbod 1 2 3 4 5

Balen – Holven 3 Balen – Driehoek Laakdal – Langvoort Beerse – Beerse-Zuid Turnhout – Veedijk

Realisatie voorzien in 2012-2013 6 7 8 9

Retie – De Bempdekens Arendonk – Hoge Mauw Kasterlee – Gierlebaan Rijkevorsel – Het Looi

Realisatie voorzien in 2014-2015 10 11 12 13 14

Geel – Liessel Hoogstraten – De Kluis Mol-Gompel Olen – Portaal Lammerdries Ravels – Weelde

Uitvoering goedgekeurde plannen 15 16 17 18 19 20

82

Mol – Berkenbossen Oost en West Regionaal Dessel – Stenehei 3 Regionaal Geel – Hezeschrans Lokaal Meerhout –Zeggeman 2 Lokaal Geel – Kievermont Lokaal Geel – woonwerkpark Regionaal + innovatiezone

Figuur 6: Overzicht beschikbare en te ontwikkelen bedrijventerreinen (bron: IOK)

83


Kansen en mogelijkheden voor detailhandel kernversterkend detailhandelsbeleid en leegstand bestrijden

We willen in onze regio werk maken van een kernversterkend detailhandelsbeleid en leegstand bestrijden. De meest wenselijke vorm van detailhandel is clustering in het centrum. Waar dat niet mogelijk is, gaat de voorkeur uit naar clustering aan de rand van het centrum.

Niet enkel de inplanting van detailhandel verdient onze aandacht, ook het aanbod in onze regio moet goed in balans zijn. Er moet een evenwicht zijn tussen ketenformules en zelfstandige, unieke winkelconcepten. Tegelijk willen we erover waken dat innovatieve winkelcentraconcepten niet onmiddellijk een halt worden toegeroepen onder het mom van ‘kernversterking’. Daarom is het nodig dat er meer bovenlokale afstemming komt. Winkelen in de kern van een gemeente is aangenaam, maar deze moet wel bereikbaar zijn en voorzien van voldoende parkeergelegenheid. Daarom willen we dat de mobiliteitsproblemen die kenmerkend zijn voor sommige Kempense kernen aangepakt worden.

Ruimte en infrastructuur voor multimodale logistiek met toegevoegde waarde Eén van de grootste troeven van onze regio is haar ligging. De Kempen is een streek waar verschillende vervoersmodi en bedrijventerreinen op elkaar aansluiten. Hierdoor verdient logistieke bedrijvigheid ook in de toekomst een belangrijke plaats in onze regio. Een goede werking van logistiek en transport is immers sterk afhankelijk van de ligging van terreinen waar goederen kunnen worden opgeslagen en de water-, spoor- en autowegen die van en naar opslagplaatsen en andere bestemmingen leiden.

84

We werken hard aan een verbetering van het wegtransport in onze regio. Zo is er in de mobiliteitsstudie voor de Noorderkempen maximaal rekening gehouden met transport en logistiek. Goede wegen, alternatieve routes voor vrachtvervoer en goed bereikbare logistieke hotspots van hoge kwaliteit zijn belangrijke doelen voor de Kempen. Via de kanalen die onze regio doorkruisen is er ook hoogstaande logistieke bedrijvigheid mogelijk. De moderne overslagterminals in Meerhout en Grobbendonk zijn slechts twee voorbeelden van hoe logistieke spelers in onze regio inzetten op alternatieve vervoersmodi naast vrachtwagens. Ook op het vlak van spoortransport moeten de mogelijkheden onderzocht worden. Het heractiveren van de IJzeren Rijn zal een zeer grote impact hebben op onze regio. We willen echter dat deze impact positief is voor de inwoners en bedrijven in de Kempen. Er moet een bevredigende oplossing gevonden worden om de overlast bij heractivering te beperken, in een positieve en constructieve dialoog met Infrabel. De IOK-studie ’Voorwaardenscheppend kader ingebruikname IJzeren Rijn voor de Kempen’ vormt daarbij de toetssteen.

genereren van toegevoegde waarde in de logistieke sector

Ten slotte blijven we in onze regio aandacht schenken aan het genereren van toegevoegde waarde in de logistieke sector. De Kempen wil en kan meer zijn dan enkel een doorgeefluik op het vlak van transport en logistiek. Er moet dus gezocht

worden naar steeds betere manieren om opslag en bundeling van goederen te combineren met het verwerken of afwerken van goederen en materialen.

85


Doelen

RESOC wil Voldoende en kwalitatieve ruimte om te ondernemen door: • in te zetten op voldoende nieuwe bedrijventerreinen, zowel voor kleine als voor grote bedrijven, met aandacht voor de creatie van tewerkstelling (ambitie = gemiddeld 30 werknemers per hectare). Dit aanbod moet zich via twee sporen ontwikkelen. Via bijkomende greenfields29 en via herstructureringen van bestaande terreinen. • in te zetten op het voorzien van voldoende handels- en kantoorruimte. • te streven naar meer rechtszekerheid voor de landen tuinbouwsector. • het imago van de lokale en regionale bedrijventerreinen te verbeteren. •

te streven naar een maximale (draagbare) verdichting van bedrijventerreinen in onze regio.

•

een opwaardering en optimalisering van de kwaliteit van bedrijventerreinen.

• een verdere uitbouw van een gezond en duurzaam acquisitiebeleid.

Een bruisende detailhandel door: • belangrijke lokale en bovenlokale ontwikkelingen met betrekking tot de inplanting, verschuiving of verdwijning van detailhandelsvestigingen op te volgen. • de opmaak van een globaal commercieel plan per Kempense gemeente. Dit plan staat in relatie tot de buurgemeenten en dient ter oriëntering van de detailhandel. • de ontwikkeling en ondersteuning van detailhandel op maat. • aanmoedigen om detailhandel te combineren met andere functies op een terrein, voor zover dit niet in strijd is met het doel om kernen te versterken.

29. Nieuwe terreinen waar nooit eerder bedrijven gevestigd zijn, nieuw ontgonnen gebied. 86

Doelen

RESOC wil Duurzame meerwaardelogistiek door: • een gediversifieerde aanpak waar er, naast het optimaal uitbouwen van de logistieke sector in onze regio, voldoende aandacht is voor andere specialismen in de regio (farmacie, chemie, etc.) en de mogelijkheid om deze sectoren te laten samenwerken. •

voldoende en goed uitgeruste locaties voor logistieke en transportgebonden activiteiten te voorzien.

•

een goed bereikbare regio, zowel voor wie aankomt met goederen/materialen als voor wie er mee vertrekt.

87


Acties

ACTIES

ACTOREN

Ontwikkeling van bedrijventerreinen Naast het in dienst nemen van de terreinen Beerse-Zuid en Veedijk in Turnhout zal er in de toekomst (eind 2012-2015) 141,5 ha bruto (108,5 ha netto) aan bedrijventerreinen worden gerealiseerd in onze regio. 140,3 ha bruto wordt ontwikkeld op basis van goedgekeurde planningsprocessen.

IOK

Grondig onderzoeken binnen welk Vlaams kader (de vertaling van Beleidsplan Ruimte Vlaanderen) nieuwe ontwikkelingen van bedrijventerreinen kunnen worden voorbereid. Onderzoeken hoe het Vlaams subsidiebesluit inspeelt op het mogelijk herstructureren van bedrijventerreinen.

IOK

Inzetten van extra activeringsteams voor onbenutte terreinen.

IOK

Herstructureren van bestaande terreinen.

88

Inzetten op duurzaam bedrijventerreinmanagement om zo de leefbaarheid en het imago van de Kempense terreinen te verbeteren.

IOK Voka

Het screenen van (verouderde) stedenbouwkundige voorschriften om tot soepelere regels omtrent de verdichting van bedrijventerreinen te komen. Vervolgens duidelijke acties ondernemen: functies verruimen, hoogbouw promoten, de ruimte tussen bedrijfsgebouwen optimaliseren (vb. beperkte groenzones), gemeenschappelijke parkings voor personenwagens voorzien.

Screening: gemeenten Provincie Antwerpen Implementatie: IOK

Gemeentebesturen werken mee aan een kwaliteitsvol beheer van het openbaar domein van bedrijventerreinen dat onder hun verantwoordelijkheid valt, zoals wegbeheer en collectief groen. Initiatieven op het vlak van sociale tewerkstelling dienen bekeken te worden.

Gemeenten IOK

Acties

ACTIES

ACTOREN

Optimaal samenwerken met partners als FIT, POM en het Agentschap Ondernemen om een beter acquisitiebeleid te voeren in de Kempen. Op die manier onze regio op de (inter)nationale kaart zetten als een regio met veel mogelijkheden en goede werknemers.

Agentschap Ondernemen Flanders Investment and Trade IOK POM Antwerpen

Uitvoering behoeftestudie diensten-, kantoorruimtes en incubatiecentra.

Gemeenten IOK

Uitvoering van het project ondernemingsvriendelijke gemeente ‘Campina: op weg naar een innovatieregio’.

Gemeenten Dessel, Geel, Mol, Retie IOK NIRAS RESOC Kempen SCK-CEN SPK Thomas More Kempen VITO Voka

Meewerken aan een grotere rechtszekerheid voor de landen tuinbouwsector.

Boerenbond

Versterking detailhandel Aantrekkelijker maken van gemeentekernen door o.a. publieke ruimtes een prominente rol te geven in de gemeente.

Gemeenten IOK Provincie Antwerpen

Planmatig bekijken van detailhandel in kernen. Een duidelijke afbakening maken van het ‘centrum’ in functie van kleine en middelgrote winkelcentra: criteria opstellen voor maximum vloeroppervlakte, vereiste parking- en stokkeringsfaciliteiten, etc.

Gemeenten IOK Provincie Antwerpen

Een beleid voor baanontwikkeling en retailparken uitwerken en uitvoeren. Dit in combinatie met gemeentelijke mobiliteitsplannen: parkeerbeleid, aanbod openbaar vervoer, maximale implementatie van het STOP-principe30.


30. In volgorde van belangrijkheid: stappen, trappen (fiets), het openbaar vervoer en indien echt nodig personenwagen. 89


Acties

ACTIES

ACTOREN

In kaart brengen van de bestaande diversiteit in het winkelaanbod en een analyse maken van de tekorten. Hieruit een voorkeurslijst maken van producten/diensten en deze aantrekken.


Het concept ‘buurtwinkel’ bevorderen om ervoor te zorgen dat er in elke deelgemeente een duidelijke minimumstandaard qua aanbod van dagelijkse goederen is.


Inzetten op detailhandel in combinatie met andere maatschappelijke functies zoals wonen, informatieverstrekking, vrije tijd ….


Leegstand bestrijden door deze te gebruiken als hefboom voor herschikking en herbestemming.


Ontwikkelen van de door de provincie Antwerpen geselecteerde bovenregionale en regionale ontwikkelingspolen en aandachtsgebieden.

Gemeenten Herentals, Hoogstraten, Geel, Mol en Turnhout Provincie Antwerpen

Duurzame logistiek

90

Het verder uitbouwen van de voor logistiek bestemde locaties in onze regio: Transportzone Meer in Hoogstraten, Veedijk in Turnhout en Liessel in Geel.

IOK

Promoten van en sensibiliseren over de meerwaarde van goederenbundeling en multimodaal vervoer naar bedrijven.

Voka

Bereikbaarheid via fiets-, spoor-, water-, vrachten autoverkeer bevorderen.

zie acties ‘Duurzame mobiliteit’

Dialoog opstarten tussen de regio en Infrabel inzake de uitvoering van de flankerende maatregelen ingeval van activering van de IJzeren Rijn.

Gemeenten Balen, Geel, Grobbendonk, Herentals, Mol, Olen Infrabel IOK

Afkortingen AWV

Agentschap wegen en verkeer

FIT

Flanders investment and trade

Ha

Hectare

IOK


IT

Informatietechnologie

NIRAS

Nationale instelling voor radiactief afval en verrijkste splijtstoffen

NMBS

Nationale maatschappij der Belgische Spoorwegen

NV

Naamloze vennootschap

POM

Provinciale ontwikkelingsmaatschappij

PPS

Publiek private samenwerking

RESOC


ROC

Regionaal overslagcentrum

RWO

Ruimtelijke ordening, woonbeleid en onroerend goed

SCK-CEN

Studiecentrum voor kernenergie – Centre d’étude de l’énergie nucleaire

SPK


STOPprincipe

Volgorde van vervoerskeuze: stappen, trappen, openbaar vervoer, personenwagen

VITO


91


4

WELZIJN EN ZORG VOOR ELKE KEMPENAAR

RESOC Kempen

Foto: François De Vos


8

4

Een zorgzame en veerkrachtige regio De Kempen is een regio waar het goed is om te leven. Dit danken we aan onze veerkrachtige samenleving met een sterk sociaal weefsel. Dat is de basis die de dingen in beweging zet in onze regio. Deze veerkracht willen we versterken en daarbij gezondheid en welzijn voor

elke Kempenaar nastreven.

93


Sterktes De Kempen staat gekend om een kwaliteitsvol welzijns- en zorgaanbod op mensenmaat.

De zorgen welzijnssector is een belangrijke groeisector, ook in de Kempen. De sector is een belangrijke motor voor de socio-economische ontwikkeling van de streek. Er liggen nog verschillende kansen om het ondernemerschap en de tewerkstelling in de sector te stimuleren. Kansen die we met twee handen grijpen.

De Kempen staat gekend om een kwaliteitsvol welzijns- en zorgaanbod op mensenmaat. We zetten in op de ondersteuning van mantelzorgers en op het mogelijk maken om thuis zorg en hulp te krijgen. In de regio hebben we een sterke dynamiek om hiervoor gezamenlijk projecten op te zetten. Getuige de projecten CADO31, ‘Zorgslot32’, ‘Nachtzorg33’ en het netwerk geestelijke

gezondheidszorg

(GGZ)

Kempen.

Daarnaast

is

er

het

unieke

samenwerkingsverband van de 27 OCMW’s van het arrondissement Turnhout binnen Welzijnszorg Kempen. En tot slot, het Kempens Welzijnsplatform, een plaats waar verschillende sectoren met elkaar in contact komen op basis van een positieve overlegcultuur. Op het vlak van onderzoek en maatschappelijke dienstverlening is er een goede samenwerking tussen de Thomas More hogeschool en de welzijnssector. Met de onderzoeksgroepen ‘gezondheid & zorg’ en ‘mens & maatschappij’ worden er onder meer onderzoek verricht naar het langer thuis wonen van ouderen (VONK 3), armoedebestrijding, biomedische technologie (MOBILAB) en de relatie voeding/gezondheid (Lab4Food). Ook op het gebied van innovatie hebben we tal van troeven. De afgelopen jaren zijn er in de regio verschillende projecten opgestart om innovatieve technieken, instrumenten en methodieken in de zorgen welzijnssector te introduceren of uit te bouwen. Met infrastructuurprojecten als het Living & Care lab (LICALAB) in Turnhout en het wetenschapspark in Geel liggen hier interessante mogelijkheden. 31. Collectieve Autonome Dagopvang voor ouderen: een CADO is een voorziening die zorgbehoevende ouderen overdag opvangt en die daardoor ondersteuning verschaft voor mensen om thuis te blijven wonen. CADO is een uitbreiding van de thuiszorg, waarbij de hulp- en dienstverlening specifiek voor het thuismilieu verruimd wordt naar het dagopvangcentrum. 32. Het ‘Zorgslot’ is een cilinderslot dat bij gebruikers van thuiszorg in de voordeur wordt geplaatst. Thuisverpleeg- en zorgkundigen, familieleden, dokters en hulpdiensten kunnen het slot openen met hun persoonlijke badge. Het Zorgslot werd getest in een project van het Wit-Gele Kruis Antwerpen, Welzijnszorg Kempen en Mederi (koepelorganisatie thuisverpleegkundigen). 33. Het Pluralistisch Initiatief Nachtzorg Kempen is samenwerking met partners uit de thuiszorg en residentiële opvang. Dit initiatief biedt op een gestructureerde manier nachtopvang aan in thuiszorgsituaties door inzet van verzorgenden en vrijwilligers, aanvullend op de mantelzorg. Nachtopvang in een ‘nachthotel’ – in een woonzorgcentrum - is ook een optie. 94

Uitdagingen De komende jaren worden we geconfronteerd met een steeds sneller vergrijzende bevolking. De verwachte toename aan zestigplussers in de periode 2010-2020 zal in bijna alle Kempense gemeenten groter zijn dan gemiddeld in Vlaanderen. We moeten rekening houden met een hogere toename van de zorgnood dan de 30% toename die in Vlaanderen wordt verwacht. Dit heeft een impact op de voorzieningen in onze regio. Alsook op de nood aan arbeidskrachten en vrijwilligers in de hulpverlening. Het aantal huisartsen, verpleegkundigen en mantelzorgers zit nu reeds op een kritisch laag niveau. Prognoses leren dat de tekorten tegen 2018 bijzonder groot zullen zijn. De residentiële capaciteit moet met 70 à 80% toenemen tegen 2020. Ook in de psychiatrische zorg, de jeugdhulp, de woon-, begeleidingsen opvangvormen voor personen met een handicap en in de kinderopvang worden we geconfronteerd met een structureel tekort aan personeel en plaatsen. We zullen dus op zoek moeten naar creatieve oplossingen om aan de stijgende zorgvraag tegemoet te komen.

Ambities Er zijn 3 centrale ambities op vlak van welzijn en zorg waar we op inzetten: - Welzijn in een warme, zorgzame samenleving - Kwaliteitsvolle hulpverlening - Innovatie in de zorg

4.1 4.2 4.3

Welzijn in een warme, zorgzame samenleving

Kwaliteitsvolle hulpverlening

Innovatie in de zorg 95


Foto: Paula Peeters

Sterk welzijn door sterke buurten.

4.1

Welzijn in een warme, zorgzame samenleving

Goede sociale relaties zijn van groot belang voor het welzijn van onze inwoners. We hechten veel belang aan de buurt voor het bevorderen van welzijn, welbevinden en gezondheid. Streven naar sociale inclusie staat dan ook voorop, zodat elke Kempenaar woont in een warme buurt waar mensen de mogelijkheden hebben om voor elkaar te zorgen en elkaar te helpen. Centraal staat ook de bestrijding van (kinder)armoede, waarin lokale netwerken en initiatieven vaak een belangrijke rol spelen. Om dat te bereiken is een goede samenwerking cruciaal. We starten met een nieuwe vorm van

samenwerking

in

de

regio,

namelijk

‘welzijnsknooppunten’.

Binnen

deze

welzijnsknooppunten wordt samen met verschillende sectoren één concreet probleem of project

aangepakt.

Een

welzijnsknooppunt

is

een

resultaatgerichte

Binnen welzijnsknooppunten wordt samen met samenwerking en zal afhankelijk van de noden worden opgezet. Het gaat dus verschillende sectoren één niet om structurele samenwerkingsverbanden. concreet probleem of project We gaan proactief te werk om het welzijn van de Kempenaar te versterken. aangepakt

De komende jaren zal nog sterker ingezet worden op preventie, vroegdetectie en snelle interventie onder meer door vindplaatsgericht34 te werken.

Mantelzorgers en vrijwilligers spelen een belangrijke rol in een zorgzame samenleving en in kwaliteitsvolle zorg. De professionele zorgen hulpverlening moet hier naadloos op aansluiten. Gemeenschapsgerichte, lokale zorg is voor ons dan ook een prioriteit. Mantelzorgers en vrijwilligers willen we meer ondersteunen en waarderen. Indien nodig, moeten ze af en toe ontlast kunnen worden van hun rol. Ervaringsdeskundigen, vrijwilligers en mantelzorgers beschikken bovendien over een onschatbare kennis. We gaan ze meer betrekken bij het uittekenen van een kwaliteitsvol zorgen hulpverleningsbeleid.

34. Hulpverleners treden actief naar buiten om contact te leggen met potentiële cliënten. 97


Doelen

RESOC wil Sterke buurten door: •

in een aantal wijken het sociale weefsel te versterken en buurtgerichte zorg uit te bouwen. We willen resultaatgericht werken aan nieuwe modellen, methodieken en campagnes.

•

een sterk uitgebouwd netwerk van organisaties en mensen die werken aan een solidaire en veerkrachtige samenleving. Bijzondere aandacht gaat hierbij naar het terugdringen van kansarmoede en het bestrijden van kinderarmoede.

•

in te zetten op sociale innovatie in de zin van creatieve, kleinschalige acties die inspelen op bestaande sociale noden.

Kwaliteitsvolle welzijns- en gezondheidzorg met sterke samenwerkingen, ook tussen professionelen en niet-professionelen, door:

98

•

welzijnsknooppunten als nieuwe vorm van samenwerking om de kwaliteit van onze welzijn- en gezondheidszorg te garanderen.

•

de deelnamegraad aan preventiecampagnes en actieplannen over welzijn en gezondheid te verhogen door beter samen te werken en maatregelen af te stemmen op verschillende doelgroepen.

•

een toekomstgericht vrijwilligers- en mantelzorgersbeleid uitgebouwd door organisaties en lokale besturen, waarin mantelzorgers en vrijwilligers worden ondersteund, erkend en gehoord.

•

meer participatie van vrijwilligers in de (professionele) welzijns- en zorgsector.

Acties

ACTIES

ACTOREN

Sterke buurten Opmaak van een visie- en actieplan ‘zorgzame buurten’.

Lokale besturen Thomas More Kempen

Versterken van het sociaal kapitaal en bewustmakingscampagne over sociale inclusie.

Lokale besturen Middenveldorganisaties

Regiobrede disseminatie van sociaal innovatieve acties van middenveldorganisaties, gemeentebesturen en bedrijven.

Kempens Welzijnsplatform

Organisaties stimuleren om verenigingen waar armen het woord nemen maximaal te betrekken bij initiatieven voor sociale inclusie.


Versterken en uitrollen van de peuterspeelpunten.

Lokale besturen

Gratis toegankelijke computerruimtes en opleiding om e-inclusie35 te bevorderen.

Digid@k Lokale besturen

Opmaak van een regionaal winternoodopvangplan als eerste stap in een regionaal plan van aanpak voor daken thuislozen.

CAW De Kempen OCMW Geel OCMW Herentals OCMW Mol OCMW Turnhout

Kwaliteitsvolle welzijns- en gezondheidszorg In kaart brengen over welke thema’s en met welke actoren welzijnsknooppunten ontwikkeld kunnen worden. Trekkers zoeken en trajecten opstarten.


Tweejaarlijkse organisatie van een Kempense Welzijnstop.


Uitwisselen van goede praktijken en resultaatgericht samenwerken aan preventieprojecten rond af te bakenen thema’s.


Aanbod aan vorming en ondersteuning voor organisaties en lokale besturen die een toekomstgericht vrijwilligersbeleid uitwerken.

Provinciaal Steunpunt Vrijwilligerswerk Vormingplus Kempen

Ondersteuning van mantelzorgers.

Lokale besturen Verenigingen voor vrijwilligers, mantelzorgers en gebruikers

35. E-inclusie = het streven naar een gelijke en betaalbare toegang tot de hedendaagse digitale kennismaatschappij voor iedereen.


99

Foto: Dimitri Janssens

Hulpverlening op maat is de norm.

8

4.2

Kwaliteitsvolle zorgen hulpverlening

De Kempen wil gekend staan om haar kwaliteitsvolle zorgen welzijnsaanbod. Kwaliteit omvat de zogenaamde 5 B’s: bereikbaar, betaalbaar, beschikbaar, bruikbaar en begrijpbaar. In onze regio willen we garanderen dat iedereen op de nodige momenten beschikt over zorgen hulpverlening op maat. Daarvoor gaan we verschillende wegen bewandelen. Om te beginnen moet er een inhaalbeweging komen om te beschikken over voldoende capaciteit binnen onze zorgen hulpverlenende instanties. De cijfers tonen aan dat de regio structureel onderbedeeld is binnen een aantal sectoren en dat we geconfronteerd worden met een zorgvraag die sterker stijgt dan gemiddeld in Vlaanderen. Bij uitbreidingsrondes moet de regio voorrang krijgen.

het menselijke aspect en het Een persoonlijke aanpak van mensen, waarbij het menselijke aspect en het welzijn van de betrokkenen welzijn van de betrokkenen centraal staan, is essentieel in een kwaliteitsvol staan centraal aanbod. Vanuit een geïntegreerde aanpak op Kempens niveau organiseren we een hulp- en dienstverlening die aaneengeschakeld is van onthaal tot gespecialiseerde zorg. Hulpverleners werken daarbij sectoroverschrijdend samen. De regio wil ook gekend staan om zijn laagdrempelige zorg. Hiervoor tekenen we een Kempens onthaalmodel uit. Om hulpverlening door competente professionals te garanderen, moet er bovendien een voldoende grote pool aan personeel beschikbaar zijn. Dit is een belangrijke uitdaging. Daarom zetten we in op het versterken van het imago van de Kempense zorgen welzijnssector als aantrekkelijke werkgever, waar ruimte is voor persoonlijke ontwikkeling binnen duurzame loopbanen.

101


Doelen

RESOC wil Voldoende capaciteit door: •

tegen 2018 de eerstelijnsgezondheidszorg en thuiszorg te versterken.

•

tegen 2018 in de gehandicaptenzorg een zorggarantie te hebben voor de meest zorgbehoevenden.

•

dat het aanbod in de ouderenzorg in onze regio mee stijgt met de toenemende vergrijzing en in 2018 minstens gelijk is aan het Vlaamse gemiddelde.

•

in de integrale jeugdzorg voldoende aanbod te hebben van alle hulpverleningsmodules met een maximale wachttijd van zes maanden voor elke hulpvraag.

•

de capaciteit van de geestelijke gezondheidszorg tegen 2018 sterk uit te breiden en minstens gelijk te zijn aan het Vlaamse gemiddelde.

•

zowel in de opvang van baby’s en peuters als in buitenschoolse kinderopvang tegen 2018 een voldoende en kwaliteitsvol aanbod te hebben. In de opvang van baby’s en peuters is er in 2018 plaats voor minstens de helft van de kinderen tot 3 jaar.

Hulpverlening op maat door:

102

•

een integrale aanpak van welzijns- en gezondheidsvragen, geënt op een nauwere samenwerking tussen verschillende sectoren en segmenten (eerste-, tweede-, derdelijnszorg) van de hulpverlening.

•

een faciliterende organisatiestructuur die een professionele, interpersoonlijke band tussen patiënt, omgeving, mantelzorger en professionele zorgverlener mogelijk maakt.

•

toegangsdrempels tot zorgen hulpverlening weg te werken, zodanig dat de zorgvrager correct, snel en efficiënt wordt geholpen.

Doelen

RESOC wil Voldoende en competent personeel door: •

een goed uitgebouwd opleidingsaanbod in de regio, zodanig dat er voldoende nieuwe inen doorstroom is in de sector.

•

het stimuleren van levenslang leren bij het personeel - zowel bij welzijnsorganisaties als bij lokale besturen - in functie van de verdere professionalisering en competentieontwikkeling.

•

een duurzaam HR-beleid bij welzijns-, gezondheidsorganisaties en lokale besturen zodat ze een aantrekkelijke werkgever zijn.

103


Acties 104

ACTIES

ACTOREN

Voldoende capaciteit Opvolgen van de wachtlijstenproblematiek in de diverse deelsectoren van de zorg. In kaart brengen hoeveel bijkomende plaatsen/middelen nodig zijn in functie van belangenbehartiging naar de bevoegde overheden.

RESOC Kempen

Versterken van het aanbod van de eerstelijnsgezondheidszorg.

Lokale besturen SEL Kempen

Ondersteunen van de eerstelijnsgezondheidszorg in het uitbouwen van modellen van toegankelijke en betaalbare zorg.

Lokale besturen SEL Kempen

Een vraaggestuurd aanbod in de gehandicaptenzorg voor personen met de hoogste zorgnoden.

Sector gehandicaptenzorg

Uitwerken van een aanbod van rechtstreeks toegankelijke hulpverlening voor alle personen met een handicap in de Kempen.

Reguliere zorgdiensten Sector gehandicaptenzorg

Sterker inzetten op het aanwerven van pleeggezinnen.

Pleegzorg provincie Antwerpen

Aandringen bij de bevoegde overheid voor een capaciteitsuitbreiding in de geestelijke gezondheidszorg.

Netwerk GGZ Kempen RESOC Kempen

Tegen de zomer van 2014 een advies formuleren over het aantal mobiele teams dat in de Kempen nodig is voor adequate zorgverlening. Hiermee gefundeerd pleiten voor een versterking van de geestelijke gezondheidszorg in de Kempen.

Netwerk GGZ Kempen

Verdere uitbouw van de opvang van baby’s en peuters en buitenschoolse kinderopvang, alsook antwoorden bieden op specifieke noden (bv. vakantie-opvang, urgente opvang).

Gemeenten KIKO Landelijke Kinderopvang Lokaal overleg kinderopvang

Acties

ACTIES

ACTOREN

Proeftuinen opzetten voor nieuwe modellen van betaalbare kinderopvang.

Gemeenten KIKO Landelijke Kinderopvang Lokaal overleg kinderopvang

Visievorming over het creëren van voldoende, kwaliteitsvolle, toegankelijke en betaalbare zorgen hulpverlening in de regio.


Hulpverlening op maat Uitwerken van samenwerkingsmodellen gekenmerkt door een persoonsvolgende, sectoroverschrijdende en integrale manier van werken.


Realiseren van integrale, kwaliteitsvolle zorgen welzijnstrajecten door versterking van de samenwerking tussen actoren in de eerstelijnsgezondheidszorg.

SEL Kempen

Opmaak van een Kempense visie, strategie en bijhorend actieplan voor integrale trajecten in de ouderenzorg.

SEL Kempen

Draagvlak creëren voor zorgcoördinatie36 en onderzoeken hoe dit te realiseren in de Kempen.


Opstarten van een lerend netwerk over hoe innovatief sociaal ondernemerschap de kwaliteit van de zorgen hulverlening kan verhogen zodat er onder andere meer tijd is voor de patiënt/klant.

Kempens Welzijnsplatform Thomas More Kempen

Onderzoeken van de haalbaarheid van een Kempens onthaalmodel voor hulpvragen, bestaande uit neutrale informatie- en onthaalpunten (fysiek en digitaal).

CAW De Kempen OCMW Turnhout

36. Zorgcoördinatie = alle activiteiten gericht op het regisseren, verbinden, afstemmen en bewaken van de organisatie en uitvoering van de zorgverlening aan een zorgbehoevende persoon op het moment dat meerdere zorgverstrekkers betrokken zijn bij een en dezelfde persoon.


105

Acties 106

ACTIES

ACTOREN

Voldoende en competent personeel Opzetten van acties voor het promoten van zorgberoepen bij leerlingen secundair onderwijs.

HIVSET Kempens Welzijnsplatform Provinciaal platform voor de promotie van zorgberoepen Thomas More Kempen

Onderzoek naar de oorzaken van het tekort en het verloop van personeel in de zorgen welzijnssector.

ABVV ACLVB ACV Thomas More Kempen

Afstemming van het opleidingsaanbod op de behoeften van de arbeidsmarkt.

Kempens Welzijnsplatform SERR Platform OnderwijsArbeidsmarkt

Promotie van loopbaan- en diversiteitsplannen in de zorgen welzijnssector ter bevordering van een duurzaam HR-beleid met aandacht voor loopbaan- en levensfasen.

RESOC Kempen

107


Foto: Dimitri Janssens

Innovatie als antwoord op veranderende zorgnoden.

8

4.3

Innovatie in de zorg

Innovatie is een hulpmiddel om te komen tot kwaliteitsvolle, efficiënte en effectieve zorgen hulpverlening. De zorgvrager/hulpbehoevende staat centraal. Innovatieve oplossingen zijn ook nodig om de stijgende zorgvraag op te vangen. De Kempen wil een regio zijn waar creatief nagedacht en geëxperimenteerd wordt over sectorale grenzen heen. Waar bewust

de Kempen wil koploper en voortdurend op zoek wordt gegaan naar vernieuwing om de zorgen zijn in zorginnovatie op welzijnssector te versterken. Innovatie kan dan ook vele vormen aannemen, maat van de gebruiker van het verbeteren van producten en organisatiestructuren tot het creëren van proeftuinen en het inzetten van technologie en ICT. De sleutel tot de succesvolle realisatie en implementatie van innovatieve toepassingen is de kruisbestuiving tussen de zorgen welzijnssector, de profitsector, het onderwijs, kennisinstellingen en de overheid. Om te vermijden dat we innoveren als doel beschouwen moet er steeds een goede afstemming zijn tussen het innovatieve product en de gebruiker. Het welzijn van de betrokkenen is daarbij steeds dé toetssteen. Er zijn in onze regio mooie kansen om binnen de witte economie tot een sterkere kruisbestuiving te komen tussen social profitorganisaties en private spelers. In de brede zorgen welzijnssector is er immers een cruciale plaats weggelegd voor professioneel en sociaal gericht ondernemerschap. Zo kan de sector zich verder ontwikkelen tot een economisch zwaartepunt in de regio.

109


Doelen 110

RESOC wil Een sterke innovatiecultuur door: •

de uitbouw van een sterke innovatiecultuur in de regio over sectoren heen.

•

regionale samenwerkingsverbanden te realiseren tussen de profitsector, zorgen welzijnssector, onderwijs, kennisinstellingen en overheden om alle kansen te geven aan nieuwe bedrijvigheid en het screenen van processen en methodieken afkomstig uit andere dan welzijnssectoren.

•

een sterkere samenwerking tussen de sector en onderzoeksinstellingen uit te bouwen. En proactief in te spelen op nieuwe zorgnoden door onderzoek en methodiekontwikkeling, met maximale aandacht voor valorisatie van de resultaten in de praktijk.

•

de Kempen koploper te maken op het gebied van het uittesten van innovatieve toepassingen in de praktijk. Producten, methodieken, etc. worden toegepast in proeftuinomgevingen.

•

ICT (telemonitoring, e-health, gebruik van sociale media, …) en andere technologische toepassingen op een vlotte manier te implementeren, met speciale aandacht voor het ontwikkelen van de noodzakelijke competenties.

Acties

ACTIES

ACTOREN

Innovatiecultuur versterken Bekendmaken van de activiteiten en het aanbod van de Kempense Innovatieraad (KIR) aan de spelers uit de welzijns- en zorgwereld.


Opname van het thema welzijn en zorg binnen de werking van de Kempense Innovatieraad.

KIR

In kaart brengen voor welke thema’s nood is aan lerende netwerken, inspiratie- en studiedagen ter ondersteuning en versterking van de innovatie in de zorgen welzijnssector.


Opmaken van een actieplan over wederzijdse kruisbestuiving tussen de profit- en social profit sector en onderwijsinstellingen.

SPK

Tweejaarlijks een advies opmaken over wenselijke onderzoeksonderwerpen voor Thomas More en andere onderzoeksinstellingen.


Ontwikkeling van proeftuinomgevingen waar innovatieve concepten, producten en methodieken worden ontwikkeld en getest.

Cubigo SEL Kempen Stad Turnhout Thomas More Kempen Welzijnszorg Kempen

Onderzoek naar het toepassen van elektronische communicatie en gegevensdeling via eHealth37, Vitalink38 en het e-zorgplan39 in de zorgen welzijnssector in de Kempen en vertaling naar een actieplan.

SEL Kempen Thomas More Kempen

Ontwikkeling en versterking van ICT-competenties bij werknemers in zorgen welzijnssectoren en studenten in sociale richtingen.

HIVSET Thomas More Kempen

37. EHealth = de federale dienst die voorziet in de nodige basismiddelen voor een kwaliteitsvolle en beveiligde elektronische communicatie binnen de Belgische gezondheidszorg. 38. Vitalink = een digitaal platform van de Vlaamse overheid voor gegevensdeling. Relevante zorgactoren en patiënten /gebruikers kunnen er gegevens beschikbaar stellen en delen, met als doel om medische begeleiding te optimaliseren. 39. Via het e-zorgplan hebben alle eerstelijns zorgverleners de mogelijkheid om digitale gegevens te delen. Binnen de eerstelijn stellen de provincies een elektronisch zorgplan op. Dit vervangt de papieren zorgplannen en biedt de verschillende zorgverleners die betrokken zijn bij een bepaalde gebruiker de kans om toegang te hebben tot de meest recente informatie over de gebruiker en om elk hun deel van het zorgplan up-to-date te houden. 111


Afkortingen

112

CADO

Collectieve autonome dagopvang

GGZ

Geestelijke gezondheidszorg

HR

Human resources

ICT

Informatie- en communicatietechnologie

KIR

Kempense innovatieraad

LICALAB

Living en care lab

MOBILAB

Multidisciplinair onderzoekslaboratorium voor biomedische- en revalidatietechnologie

OCMW

Openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn

RESOC


SEL

Samenwerkingsinitiatief eerstelijnsgezindheidszorg

SERR

Sociaaleconomische raad van de regio

VONK3

Vlaams onderzoeks- en kenniscentrum voor de derde leeftijd

113


Foto: Sven Wellens

GROENE EN DUURZAME KEMPEN 8

5


5

De Kempen kleurt groen Groen is de kleur van de Kempen. Door onze bossen en parken, onze natuurgebieden,

onze diversiteit aan landen tuinbouw en andere open ruimte kleurt onze regio groen. De Kempen zal zich ook nadrukkelijker profileren als figuurlijk groen door van duurzaamheid

een evidentie te maken. Duurzaamheid die ingebed is in alle facetten van het leven, zowel bij individuen, gezinnen als bij onze ondernemingen.

115

GROENE EN DUURZAME KEMPEN

Sterktes De Kempen is een streek die nog beschikt over open ruimte. Dit is een troef, want door de toenemende verstedelijking is open ruimte stilaan een kostbaar goed. Open ruimte biedt aangename recreatie- en ontmoetingsmogelijkheden en het zorgt voor rust en bezinning. Bossen en parken zijn, naast openbaar groen, de enige plekken waar de natuur nog ruimte

door toenemende verstedelijking is open ruimte stilaan een kostbaar goed

heeft om zich in al zijn diversiteit te ontwikkelen. Het beheer van open ruimte zorgt ook voor werkgelegenheid, in de landen tuinbouwsector, maar ook op het gebied van natuurbeheer. Een aangename leefomgeving met veel groen en open ruimte is een troef in het aantrekken van nieuwe inwoners. Kortom, de Kempense open ruimte moet gekoesterd worden.

Op het gebied van duurzaamheid hebben we de afgelopen jaren in de streek de transitie naar een duurzame samenleving ingezet. Via het strategisch programma ‘Kempen Duurzaam’40 zijn diverse clusters en innovatieve projecten opgezet om de omslag te maken naar een meer duurzame kringloopeconomie. We hebben koplopers op het vlak van duurzaamheid, zoals Waterstofnet, Umicore, AGC glass, Hydrogenics, de kennisinstelling VITO, IOK Afvalbeheer op het gebied van recyclage, bouwbedrijven als voortrekker van duurzaam bouwen..., maar de transitie is nog niet voltooid.

40. Kempen Duurzaam = een project van SPK dat nieuwe waardeketens ontwikkelt en de Kempen uitbouwt als voorbeeldregio op vlak van duurzaamheid. 116

Uitdagingen Belangrijke maatschappelijke uitdagingen en noden – op zowel economisch, sociaal als ecologisch vlak – blijven nog onbeantwoord. Het besef dat onze grondstoffen en beschikbare ruimte schaars zijn en dat het klimaat onomkeerbaar verandert, dwingt ons om economische ecosystemen te ontwikkelen met respect voor mens, milieu én met voldoende welvaartscreatie. Door het schetsen van inspirerende toekomstbeelden enerzijds en door het opzetten van open-innovatietrajecten41 met Kempense sleutelspelers anderzijds gaan we in de regio in een aantal geselecteerde domeinen een vooraanstaande rol spelen bij het vormgeven van duurzame economische productiemodellen.

Kansen grijpen De hoogdringendheid om in te zetten op een transitie naar een meer duurzame samenleving is wereldwijd doorgedrongen. In de Kempen hebben we hier reeds een stevige basis gelegd. In dit hoofdstuk wordt uiteengezet hoe hierop verder wordt gewerkt. Binnen dit hoofdstuk focussen we op twee ambities: - Kempen duurzaam - Groene open ruimte valoriseren

5.1 5.2

Kempen duurzaam

Groene open ruimte valoriseren

41. Open innovatie = kennisdelen en strategische samenwerkingsverbanden tussen bedrijven en kennisinstellingen met het oog op innovatie. 117


Foto: Daniel Mertens

Duurzaamheid is de rode draad doorheen onze streekontwikkeling.

8

5.1

Kempen duurzaam

Duurzaamheid is dé toetssteen voor onze streekontwikkeling. Dit houdt in dat de wijze waarop we gebruik maken van diverse bronnen en materialen – water, lucht, energie, koolstofverbindingen42, … – duurzaam is voor de huidige en toekomstige generaties. Gebruik (en hergebruik) zijn efficiënt en met zo min mogelijk schadelijke impact. Dit

duurzaamheid is dé toetssteen voor onze veronderstelt nieuwe technologieën, nieuwe organisatievormen, nieuwe streekontwikkeling samenwerkingen, nieuwe beleidskeuzes, etc. Er zijn met andere woorden verschillende verbeteringen op zeer verscheiden domeinen nodig om het motto ‘Kempen duurzaam’ waar te maken. De Kempen gaat deze uitdaging aan. We hebben de troeven in handen om de transitie naar een duurzame regio te realiseren. Dit doen we door in het dagelijks leven van duurzaamheid een evidentie te maken. Wat energie-efficiëntie en het gebruik van duurzame energiebronnen betreft, biedt het Europese burgemeestersconvenant voor lokale duurzame energie een mooi kader. Dit convenant is de vertaling van de Europese klimaatdoelstellingen naar het lokale niveau. De ondertekenaars van het convenant engageren zich om de 20% CO2reductiedoelstelling van de Europese Unie tegen 2020 te behalen en te overtreffen. Ook op het vlak van bedrijfsvoering streven we naar duurzaamheid. En dit door nieuwe duurzame waardeketens te ontwikkelen en cross-sectorale samenwerkingen op te zoeken. Hierbij doen we beroep op de in de Kempen aanwezige kennis en kunde zowel bij landen tuinbouwbedrijven, industriële spelers als kennis- en onderwijsinstellingen in binnen- en buitenland. Het doel is om onze basiscompetenties met behulp van hefboomtrajecten en roadmaps43 te versterken tot slimme specialisaties. Op kleine schaal worden partnerschappen tot stand gebracht, waarbij innovatieve toepassingen of slimme specialisaties ontwikkeld worden die nadien uitgetest worden in pilootomgevingen met het oog op hun economische valorisatie. Voorbeelden zijn de projecten rond het vermarkten van algenbiomassa en bioraffinage. 42. Koolstofverbindingen = atoomverbindingen, waarin steeds het element koolstof (C) aanwezig is. In organismen (mensen, dieren en planten), maar ook in fossiele brandstoffen zijn koolstofverbindingen aanwezig. 43. Zie ook speerpunt ‘Ondernemen, innoveren en internationaliseren’.


119

Zeer kenmerkend voor onze regio is de nucleaire zone in Dessel, Geel en Mol. Dit is een unieke zone in Vlaanderen, de enige waar nucleaire bedrijvigheid en onderzoek plaatsvinden. Deze uniciteit zorgt voor kennisopbouw, tewerkstelling en economische meerwaarde. We waken er zeer streng over dat de nucleaire en aanverwante activiteiten op deze zone voldoen aan voorwaarden inzake duurzame streekontwikkeling, veiligheid, milieu en volksgezondheid. Het RESOC standpunt ‘Nucleair veilige Kempen’ bundelt deze voorwaarden. De berging van het laagradioactief, kortlevend afval in Dessel, het zogenaamde cAt-project, zal in deze Streekpactperiode volop gerealiseerd worden. Omdat dit niet louter een ‘afvalverhaal’ mag zijn, werken NIRAS, als verantwoordelijke voor de berging, samen met de lokale partnerschappen MONA en STORA en Kempense spelers binnen het regionaal overlegplatform ‘cAt in de regio’ aan diverse projecten die een meerwaarde hebben voor de regio en de berging.

Planet Duurzaam omgaan met: - Materialen - Grondstoffen - Energie

People

Transformatie naar een duurzame economie

Profit

Duurzaam systemen: Zorg, Voeding, Wonen, Mobiliteit, Onderwijs

Bevorderende factoren: - O&O - Innovatie - Maakindustrie - Marketing - Financiering

Figuur 7: 3-P model (bron: SPK) 120

Doelen

RESOC wil De transitie naar een klimaatneutrale44 regio inzetten door: •

de lokale realisatie van de Europese klimaatdoelstellingen zoals vertaald in het Europese burgemeestersconvenant.

•

in te zetten op de sensibilisering van verschillende doelgroepen en op verschillende thema’s (voeding, energie, afval, biodiversiteit, ecologisch tuinieren…).

•

het verduurzamen van mobiliteit en het verhogen van de verkeersleefbaarheid van de dorpskernen (zie ook speerpunt ‘Ruimte om te ondernemen in een vlot bereikbare regio’).

•

verduurzaming van bedrijventerreinen en woonwijken (zie ook speerpunt ‘Ruimte om te ondernemen in een vlot bereikbare regio’).

•

in te zetten op duurzame bouw en op renovatie. Meer bepaald het bestaande patrimonium aan woningen en gebouwen energetisch optimaliseren. Hierin nemen we als regio het voortouw. Sociale huurwoningmaatschappijen kunnen bijvoorbeeld een voortrekkersrol opnemen.

• te zorgen dat inwoners van de Kempen met een laag financieel vermogen betrokken worden en kunnen deelnemen aan de initiatieven. • vanuit de gemeenten te werken aan een strategisch beleid over de inplanting van hernieuwbare energie-opwekkers, zoals wind- en zonne-energie.

Hefboomtrajecten voor verdere transitie naar een duurzame Kempen door: •

de ontwikkeling van een biogebaseerde45 en cradle-to-cradle46 economie geënt op de specifieke kenmerken en troeven van de streek.

44. Klimaatneutraal of CO2-neutraal zijn termen die aangeven dat een proces niet bijdraagt aan klimaatverandering. 45. Biogebaseerde economie = economie waarin de bouwstenen voor materialen, chemische en andere stoffen en energie afkomstig zijn van hernieuwbare grondstoffen. Het gaat om heel de waardeketen van de productie van hernieuwbare biologische grondstoffen, hun voorbereiding en industriële omzetting tot duurzame producten en het vermarkten/de consumptie ervan. 46. De centrale gedachte van de cradle-to-cradle (wieg tot wieg) filosofie is dat alle gebruikte materialen na hun leven in het ene product nuttig kunnen worden ingezet in een ander product.


121

Doelen

•

het vermarkten van algenbiomassa47 en -extracten: verder werken aan de pilootinstallaties en -processen voor de productie van algen en hun gebruik binnen de voedingssector en de fijne chemie.

•

bioraffinage: uitzuiveren en verfijnen van biomassa tot waardevolle producten die als grondstof kunnen dienen voor voeding en chemie.

•

optimale benutting van regionale rest-biomassastromen met het oog op hernieuwbare energie zowel in functie van groene elektriciteit als in functie van benutting van groene warmte.

•

geothermie: het bestuderen van het thermisch potentieel van de diepe Kempense ondergrond (> 1 km diep) en de economische valorisatie ervan in de praktijk brengen.

•

het versterken van het distributienetwerk opdat groene stroomproductie overal in de regio op het netwerk kan worden gebracht.

• de ontwikkeling van waterstof als energiedrager verder uit te bouwen en de toepassingen te verhogen. • duurzame logistiek, zoals de ontwikkeling van een duurzaam logistiek- en distributiesysteem op lokaal niveau en de inbedding van duurzame logistieke processen binnen bedrijven. Zie ook speerpunt ‘Ruimte om te ondernemen in een vlot bereikbare regio’. • realisatie van minstens één Liveable Community48 in de Kempen.

Een nucleair veilige en duurzame Kempen door:

122

•

het behoud en verdere versterking van nucleaire expertise in de regio.

•

duurzame toepassingen en de valorisatie van nucleaire technologie (medisch, materiaalkunde…).

•

het maximaliseren van de socio-economische meerwaarde van het cAt-project, een project gekoppeld aan de berging van laagradioactief en kort levend afval in Dessel.

47. Biomassa = alle organische materialen en hernieuwbare grondstoffen van plantaardige of dierlijke oorsprong die bestemd zijn voor industriële toepassingen (niet-voeding gebruik) of voor energieopwekking (warmte, elektriciteit, motorbrandstof) 48. LivCom, een internationale door de VN erkende organisatie, erkent ‘leefbare gemeenschappen’. Hierbij nemen zij elementen als bevolkingsinspraak, zorg voor erfgoed, toekomstvisie, duurzaamheid, gezonde leefomgeving, milieuvriendelijkheid etc. in rekening.

Acties

ACTIES

ACTOREN

Werken naar een klimaatneutrale regio De Kempense gemeenten stimuleren tot het onderschrijven van de campagne ‘Klimaatneutrale organisatie 2020’ en het Europese burgemeestersconvenant en hen ondersteunen bij de realisatie van de doelstellingen, waaronder de opmaak van een gemeentelijk klimaatplan (opgenomen in de gemeentelijke beheers- en beleidscyclus).

IOK Provincie Antwerpen VITO

Verder inzetten op sensibiliseringsacties m.b.t. thuiscomposteren, klimaatscholen, duurzame samenaankopen, ecologisch tuinieren, zwerfvuil en op ermee samenhangende informatiekanalen (energie infotoer, duurzaamheidskrant).

IOK IOK Afvalbeheer

Lokale besturen ondersteunen bij het bevorderen van biodiversiteit in de gemeente.


Uitvoeren van het project Liveable Community.

IOK SPK

Ondersteunen van gemeentebesturen bij de realisatie van kernversterkende maatregelen en het verhogen van de verkeersleefbaarheid van de gemeenten. Dit o.a. door:


1) de opmaak van gemeentelijke beeldkwaliteitsplannen (in regionale aanpak) die de bestaande en potentiële waardevolle kenmerken verankeren. 2) het ontwerp en de effectieve inrichting van verkeerspoorten (overgangen naar verblijfsgebieden). Faciliteren van de volgende acties voor een duurzame mobiliteit: 1) een mobiliteitsforum voor Kempense gemeenten. Op dit forum worden ervaringen uitgewisseld en knelpunten aangekaart.

Gemeenten IOK

2) het afstemmen van gemeentelijke mobiliteitsplannen ook vanuit fietsperspectief. 3) de inventarisatie en realisatie van gemeentegrensoverschrijdende missing links in het lokaal fietspadennetwerk. 4) het ondersteunen bij de implementatie van integrale planning bij infrastructuurwerken, waarin mobiliteitsaspecten essentieel onderdeel zijn. 123


Acties 124

ACTIES

ACTOREN

5) specifieke acties om fietsgebruik bij de burger te stimuleren.

Gemeenten IOK

6) het stimuleren/faciliteren van autodelen. 7) de inzet van elektrische mobiliteit te verhogen door de uitbouw van een gebiedsdekkend netwerk van oplaadpunten voor elektrische fietsen en (bedrijfs)-wagens. De BREEAM-standaard49, nu vooral gebruikt om de milieuprestaties van een gebouw te meten, ook toepassen voor gebiedsontwikkeling. Het wetenschapspark in Geel wordt ontwikkeld als pilootproject.

IOK Stad Geel Thomas More Kempen

Bij bedrijventerreinmanagement oog hebben voor de duurzame invulling van nieuwe bedrijventerreinen en de verduurzaming van bestaande bedrijventerreinen (optimalisering van het ruimtegebruik, opwaardering van het openbaar domein en uitstraling, biodiversiteit, klimaatimpact). Bedrijven worden aangemoedigd om de biodiversiteitsscan BIODIVA te doorlopen.

IOK Voka Provincie Antwerpen

Bij de planfase hebben lokale besturen aandacht voor duurzaam wonen, door een duurzaamheidstoets van de ontsluitingswijze, oriëntatie van de kavels, waterafvoer, inrichting openbaar domein etc. Het iTi-concept50 wordt hierbij als basis gebruikt.

Gemeenten IOK

Verduurzaming van bestaande woningen en wijken via campagnes zoals samenaankopen (niveau individuele woningen) en via het hertekenen van het openbaar domein (wijkniveau) met het oog op verbeteringen inzake leefkwaliteit, waterbeheer, groen, sociale cohesie. Het iTi-concept wordt hierbij als basis gebruikt.

IOK

Organiseren van een symposiumreeks over duurzame renovatie en het uitwerken van concrete projecten binnen het duurzame bouwnetwerk provincie Antwerpen of kortweg DuBoNePa. Ook de samenwerking met secundaire scholen wordt hierin versterkt.

Kamp C Provincie Antwerpen SPK

Opzetten van een vergistingsproject in Beerse met nacompostering en valorisatie van het beschikbare methaangas.

IOK Afvalbeheer

49. BREEAM = Building Research Establishment Environmental Assessment Method en is een wereldwijd erkende methode om de milieuprestaties van gebouwen te meten. 50. Het iTi-concept is een strategie voor duurzaam en hedendaags wonen. Het staat voor het ontwikkelen van op maat gemaakte en omgevingsafhankelijke verkavelings- en bouwprincipes: • die innovatief zijn • die de woonomgeving doordacht transformeren met hedendaagse bouwvormen • met integratie van duurzaamheids- en leefbaarheidsaspecten.

Acties

ACTIES

ACTOREN

Duurzame Kempen: hefboomtrajecten Uitwerken van een toekomstbeeld voor een hernieuwbare, biogebaseerde economie in de regio. Vertalen van deze visie in innovatieve projecten.

SPK

Verdere ontwikkeling en realisatie van SunBuilt51 en uitdiepen van de verwezenlijkingen in een vervolgtraject.

SPK Thomas More Kempen VITO

Uitwerken en realiseren van een traject van de bioraffinage van gras, met specifiek aandacht voor de valorisatie van de in gras aanwezige eiwitten.

SPK

Realisatie van concrete geothermische boringen.

VITO

Uitbouwen van een strategische cluster met Vlaamse en Nederlandse innovatieve bedrijven met een visie om als regio Kempen een koplopersrol op te nemen.

WaterstofNet vzw

Uitwerken en realiseren van een nieuw logistiek model om lokale (streek)producten op grote schaal bij de consument te krijgen. Daar waar mogelijk gekoppeld aan sociale economie.

Rurant SPK

Bedrijven begeleiden om in hun businessmodel duurzame logistiek strategisch in te bedden.

LITC vzw SPK Voka

Koplopers Kempen Duurzaam werken verder aan nieuwe ideeën en initiatieven voor duurzame ontwikkeling, die gerealiseerd kunnen worden in het Kempense werkveld.

SPK

Nucleair veilige Kempen Opvolgen van de ontwikkelingen in de nucleaire sector op economisch, juridisch, technologisch en op het vlak van veiligheid, volksgezondheid, werkomstandigheden en innovatie.

Regionaal nucleaire coördinatiecel (RNC)

Realisatie van MYRRHA52 in Mol.

SCK-CEN

Realisatie van een leerstoel nucleaire wetenschappen.

NIRAS Thomas More Kempen

Versterken van de samenwerking en projecten in de schoot van het regionaal overlegplatform ‘cAt in de regio’.

MONA NIRAS RESOC Kempen STORA

51. Sunbuilt = investeringsproject voor de productie, oogst en verwerking van algen. 52. MYRRHA = een innovatieve onderzoekskernreactor, aangedreven door een deeltjesversneller en gekoeld door een vloeibaar metaal (lood en bismut). De reactor kan ingezet worden voor onderzoek naar transmutatie, materiaaltesten, kernfusietechnologie en de ontwikkeling van splijtstoffen, productie van medische radio-isotopen en de bestraling van silicium voor elektronica in onder meer windturbines, zonnepanelen en hybride voertuigen.


125

Foto: Danielle Vermeiren

De Kempense open ruimte als troef.

8

5.2

Groene open ruimte valoriseren

Met gemiddeld 326 inwoners per km² (2012) is de Kempen een groene oase in metropool Vlaanderen. De Kempen heeft, meer dan andere Vlaamse regio’s, mooie open ruimtes, met daarin belangrijke landen tuinbouw- en natuurgebieden. Samen willen we deze

de Kempen een groene oase in metropool open ruimte maximaal valoriseren. De rust en de landschappelijke pracht bevorderen Vlaanderen niet alleen het welzijn van de Kempenaren. De open ruimte biedt ook economische baten. Denk maar aan onze landen tuinbouw, onze horeca en toerisme. Ook ecosysteemdiensten53 zoals waterzuivering, bestuiving van gewassen, klimaatregulering enz.

hebben een economische waarde. Deze troef uitspelen, doen we met respect voor het milieu en de omgeving. Om het groene én open karakter van de Kempen te versterken moeten we inzetten op een optimale afstemming van ons ruimtegebruik. Hierbij gaan natuur, economie, biodiversiteit, stedelijke ontwikkeling, landen tuinbouw, toerisme en welzijn hand in hand. Lokale besturen, natuurverenigingen, boeren, burgers, toeristen, ondernemers… allen hebben we belang bij een kwaliteitsvolle, groene open ruimte. Daarom gaan we met z’n allen zo inventief mogelijk aan de slag om ons ruimtegebruik af te stemmen, zoveel mogelijk linken te leggen, functies met elkaar te verweven en waar nodig respectvol naast elkaar te ontwikkelen.

53. Ecosysteemdiensten = ‘al de goederen en diensten die ecosystemen aan de samenleving leveren’ zoals natuurlijke bescherming tegen overstroming, bestuiving door wilde insecten, natuurlijke waterzuivering, klimaatregulering, natuurgebonden recreatie etc.

127


Doelen

RESOC wil Het behoud van de open ruimte en een versterking van de landschappelijke structuren in functie van landen tuinbouw, natuur en bos, door: •

een sterk respect voor en behoud van het platteland als open ruimte voor landen tuinbouw en natuur door slim (toeristisch-recreatief, economisch) medegebruik ervan.

•

kwaliteitsversterkende ruimtelijke processen en gebiedsgerichte werking zoals ruilverkaveling54, natuurinrichting55, landinrichting56 of vernieuwende vormen daarvan, integrale gebiedsplannen, recreatie en toeristische ruimte.

•

inbreiding57 van het urbane of stedelijke weefsel in functie van ruimte voor wonen en economie met vernieuwende ruimtelijke concepten.

•

het versterken van de wisselwerking en de relaties tussen het rurale en het urbane weefsel waarbij gewerkt wordt aan concrete projecten rond voedselvoorziening (korte keten), zorg (groen als genezende ruimte), ontspanning (plattelands- en natuurrecreatie en toerisme) en educatie.

Meer samenwerking door: •

128

acties van plattelandsactoren en gebiedsgerichte partners te stroomlijnen.

54. Ruilverkaveling = een proces waarbij eigenaren van een stuk land kavels met elkaar ruilen. Het doel is dan dat alle grondgebruikers er op vooruitgaan. 55. Natuurinrichting wil door actief ingrijpen betere omstandigheden creëren voor de ontwikkeling van de natuur in gebieden die daarvoor aangewezen zijn. 56. Landinrichting is van toepassing op de landelijke gebieden, de recreatiegebieden, de woongebieden met een landelijk karakter en de ontginningsgebieden. Landinrichtingsprojecten willen gebieden zodanig inrichten dat alle facetten die in het gebied aanwezig zijn (milieu, natuur, landen tuinbouw, recreatie, cultuurhistorie, …), zich volwaardig kunnen ontwikkelen. 57. Inbreiding = bouwen binnen bestaande bebouwing.

Doelen

RESOC wil De leefbaarheid van het platteland versterken met het tegengaan van de verschraling ervan, door: •

het versterken van het sociaal en economisch weefsel op het platteland via verbrede landen tuinbouw, zorg, groene energie, uitbouw van lokale toeristische activiteit, uitbouw van kinderopvang en jeugdwerking, speelbossen, etc. Zie ook speerpunt ‘Welzijn en zorg voor elke Kempenaar’.

De streekidentiteit versterken en valoriseren, door: •

de kwaliteitsopschaling van de toeristische en recreatieve structuur en verdere integratie van de regionale promotie daarvan, onder meer via de werking van Pure Kempen58.

•

het versterken van het imago van de landen tuinbouw.

58. Pure Kempen = een kwaliteitsmerk waarmee producenten van streekeigen goederen en diensten uit de Antwerpse Kempen zich kunnen onderscheiden.


129

Acties 130

ACTIES

ACTOREN

Behoud van de open ruimte en versterking van de landschappelijke structuren Gebiedsgerichte processen opzetten ter versterking van natuur, landen tuinbouw, erfgoed en de economische valorisatie ervan.

Provincie Antwerpen i.s.m. Bosgroepen Erfgoedorganisaties Gemeenten IOK Kempens Landschap Boerenbond Natuurpunt Regionale landschappen Rurant TPA VLM

Inzetten op de aanduiding van de kolonies van Merksplas en Wortel als Unesco werelderfgoed.

Kempens Landschap

Opmaken van een visie over het urbane weefsel met focus op kwaliteitsversterking en inbreiding van het urbane weefsel door middel van gemeenschappelijke tuinen en parken, optimaal ruimtegebruik bedrijvenzones, het versterken van groenblauwe verbindingen59, inzetten op toeristisch en recreatief medegebruik, groene gevels en daken, ontsluiting en collectief vervoer.

ArTur IOK

Inzet van landen tuinbouwers en sociale economie in natuur- en landschapsonderhoud.

Boerenbond Lokale diensteneconomie Maatwerkbedrijven

Voorwaarden scheppen voor economisch rendabele en maatschappelijk aanvaardbare intensieve veehouderij en glastuinbouw en dit vertalen in een realistisch en coherent vergunningenbeleid.

Provincie Antwerpen i.s.m. gemeenten

Via het project ‘Landschapsbeelden en biodiversiteit’ kansen scheppen om te werken aan natuurverbindingen.

Provincie Antwerpen

Het voeren van een accuraat invasieve exotenbeheer en hiermee invulling geven aan de doelen van de EU2020–biodiversiteitsdoelen.

Agentschap Natuur en Bos Provincie Antwerpen

Verder werken aan de realisatie van de natuurrijkdom van de regio, zowel via de kwalitatieve uitbouw van natuurgebieden als voor soorten.

Agentschap Natuur en Bos Agrobeheergroepen Natuurpunt

59. Groenblauwe verbindingen = verbindingen van water en groen doorheen een stedelijke context.

Acties

ACTIES

ACTOREN

Samenwerking stimuleren Provincie Antwerpen i.s.m. Boerenbond Bosgroepen Erfgoedorganisaties Gemeenten IOK Kempens Landschap Natuurpunt Regionale landschappen Rurant TPA

Samenwerkingsverbanden onderzoeken, opzetten en versterken tussen landen tuinbouw- en natuuractoren die de exploitatie, de werking en het imago van allen ten goede komen

Leefbaarheid van het platteland versterken Pilootprojecten en proeftuinen inrichten om de verschraling van het platteland tegen te gaan. Om zo buurtversterking te bevorderen en de nabijheid van voorzieningen te garanderen, hetzij door lokale inbedding, hetzij door het verhogen van de bereikbaarheid.

Rurant SPK Welzijnszorg Kempen

Streekidentiteit versterken en valoriseren Door in te zetten op marketing (Pure Kempen) en bewustmaking bij diverse geledingen van de maatschappij (individuen, lokale overheden, organisaties, bedrijfsleven) de lokale productie- en consumptieketens versterken.

Rurant

Het verruimen van streekeigen beplanting zowel op privédomeinen als in de openbare ruimte. Optimalisatie van landschappelijke inpassing van landen tuinbouwbedrijven o.a. via streekeigen beplanting.


Verder werken aan kennisontwikkeling en innovaties in landen tuinbouw, met focus op reductie van emissie, geur en fijn stof.

Provinciale proefbedrijven

Draagvlakversterkende initiatieven uitwerken m.b.t. landen tuinbouw en dit voor diverse doelgroepen.

Provincie Antwerpen

131


Afkortingen

132

ANB

Agentschap Natuur en Bos

ArTur

Architectencentrum Turnhout

BREEAM

Building Research Establishment Environmental Assessment Method

cAt

Laag- en middelactief kortlevend nucleair afval, ook categorie A-afval genoemd.

DuBoNePa

Duurzaam netwerk bouwen provincie Antwerpen

IOK


iTi

Het iTi-concept is een strategie voor duurzaam en hedendaags wonen. Het staat voor het ontwikkelen van op maat gemaakte en omgevingsafhankelijke verkavelings- en bouwprincipes die: Innovatief zijn, die de woonomgeving doordacht Transformeren met hedendaagse bouwvormen met Integratie van duurzaamheids- en leefbaarheidsaspecten.

LITC

Logistiek innovatie- en trainingscentrum

MONA

Mols overleg nucleair afval

MYRRHA

Multi-purpose hYbrid Research Reactor for High-tech Applications

NIRAS

Nationale instelling voor radioactief afval en verrijkte splijtstoffen

RESOC


RNC

Regionaal nucleaire coördinatiecel

SCK-CEN

Studiecentrum voor kernenergie – Centre d’étude de l’énergie nucléaire

SPK


STORA

Studie en overleg radioactief afval Dessel

TPA

Toerisme provincie Antwerpen

Unesco

United nations educational, scientific and cultural organisation

VITO


VLM

De Vlaamse Landmaatschappij

VN

Verenigde Naties

NAWOORD RESOC Kempen

Foto: Ludo Verhoeven


9

Opmaak het Streekpact staat of valt met de uitvoering ervan

Het Streekpact dat u net gelezen heeft, staat of valt met de uitvoering ervan. Pas wanneer alle actoren hun schouders onder de doelstellingen en acties zetten, zal het Streekpact meer zijn dan een mooie visie. Daarom is het belangrijk dat het Streekpact een gedragen en onderbouwd document is. Hier hebben we gedurende het opmaakproces steeds over gewaakt. We hebben onze tijd genomen, gewikt en gewogen en verschillende actoren betrokken bij de opmaak. Het onderstaande schema geeft een mooie samenvatting. We zijn gestart met een doorgedreven evaluatie van het vorige Streekpact 2007-2012. Zijn de doelstellingen gerealiseerd? En waarom (niet)? Tegelijk hebben we een socio-economische cijferanalyse gemaakt. Deze analyse stelde ons in staat om te beoordelen of de regio stappen vooruit had gezet. Dit alles resulteerde in de opmaak van een sterkte-zwakteanalyse voor de thema’s economie, tewerkstelling en talentontwikkeling, mobiliteit, groene en duurzame Kempen en welzijn en zorg. De sterkte-zwakte analyses vormde het vertrekpunt voor het nieuwe Streekpact. In december 2011 werd een interactieve brainstorm gehouden om de prioritaire speerpunten voor het nieuwe Streekpact te bepalen. Voor elk speerpunt werd vervolgens binnen het RESOC partnerschap een trekker gezocht die zich engageerde om een startfiche te schrijven. Eén A4 met per ambitie een visie en doelstellingen. Voka Kempen was auteur van de startfiche van het eerste hoofdstuk ‘Ondernemen, innoveren en internationaliseren’. ACV en ABVV van het speerpunt ’Leren en werken in eigen streek’. IOK en de provincie Antwerpen hebben hun expertise ingezet voor het hoofdstuk ‘Ruimte om de te

134

ondernemen in een vlot bereikbare regio’. Voor het hoofdstuk ’Welzijn en zorg voor elke Kempenaar’ waren Welzijnszorg Kempen, Stad Turnhout, SPK en Thomas More Kempen de kartrekkers. SPK was door zijn expertise rond Kempen Duurzaam, samen met IOK, dé uitgelezen partner om het vijfde hoofdstuk ‘Groene en duurzame Kempen’ te schrijven. Al deze penhouders deden dit niet vanachter een bureau, maar wel door verschillende stakeholders te bevragen en te betrekken. Dit binnen en buiten de regio. Voor het speerpunt ‘Welzijn en zorg voor elke Kempenaar’ werd er zelfs een Kempense WelzijnsTop georganiseerd. Een denkmoment voor iedereen die betrokken is bij zorg en welzijn in de Kempen. Vervolgens werden deze startfiches verder uitgewerkt tot volwaardige ontwerphoofdstukken die in de periode oktober 2012 tot februari 2013 besproken werden op de plenaire RESOC vergadering. Tijdens de besprekingen werd er verder aangevuld, genuanceerd en geschaafd totdat alle partijen binnen het RESOC tevreden waren met de inhoud. In maart-april 2013 werd het ontwerpstreekpact voorgesteld aan de nieuw samengestelde lokale besturen. Tijdens deze periode kregen ze de kans om hun bemerkingen door te geven. IOK en Welzijnszorg Kempen organiseerden verschillende bijeenkomsten om de teksten te bespreken. De administraties van de provincie Antwerpen, alsook de deputatie hebben zich tijdens deze periode gebogen over de inhoud van het pact om de complementariteit met de provinciale beleidsplannen na te gaan. In april werd er een infoavond georganiseerd voor alle gemeente- en provincieraadsleden. In juni 2013 vond dan de finale bespreking plaats op RESOC, waar de visietekst werd goedgekeurd. In de zomer gebeurde de laatste update van de regiocijfers, waarna in september–oktober 2013 het Streekpact 2013-2018 werd goedgekeurd door de 27 gemeenteraden van het arrondissement Turnhout en de provincieraad van de provincie Antwerpen. Het document is dus door en door besproken, overlegd, heen en weer gegaan en weer aangepast. Dit is echter geen eindpunt. Het Streekpact zal ook uitgevoerd worden.

Uitvoering De ruime betrokkenheid die de basis was van de opmaak van het Streekpact, is ook de basis voor de uitvoering. Samen met de Kempense partners zal RESOC Kempen trekkers en middelen zoeken om de doelstellingen te realiseren. De verdere timing en verfijning van acties kan u volgen op www.resockempen.be.

135

NAWOORD

Bijlage 1: actoren

136

ABVV

Socialistische werknemersorganisatie

ACLVB

Liberale werknemersorganisatie

ACV

Christelijke werknemersorganisatie

Agentschap Natuur en Bos

Vlaams agentschap dat instaat voor het behoud, de bescherming en de ontwikkeling van natuurgebieden, bossen en parken.

Agentschap ondernemen

Vlaams agentschap dat instaat voor de operationele voorbereiding en uitvoering van het economisch beleid en aanspreekpunt van de Vlaamse overheid is voor ondernemers.

Agrobeheergroep

Samenwerkingsverband van landen tuinbouwers die instaan voor het beheer van landschap en natuur

AP Hogeschool

Artesis Plantijn hogeschool Antwerpen

ArTur

Ar-Tur is het centrum voor architectuur, stedelijkheid en landschap in de Kempen.

AWV

Vlaams agentschap dat instaat voor beheer, onderhoud en optimalisatie van de Vlaamse wegen.

Boerenbond

Beroepsorganisatie voor landen tuinbouwers

Bosgroep

Vereniging van boseigenaars

Campinaplatform

Partnerschap van lokale besturen en kennisinstellingen om van de regio Mol, Dessel, Retie, Geel een innovatieve topregio te maken.

CAW De Kempen

Centrum voor algemeen welzijnswerk dat actief is in het arrondissement Turnhout.

Centrum voor loopbaanbegeleiding

Door Vlaanderen erkende dienstverlener die werknemers helpt bij het uittekenen van hun verdere loopbaan.

Centrum voor Basiseducatie

Opleidingscentrum waar basisvorming op vlak van lezen, schrijven en rekenen wordt aangeboden.

Centrum voor volwassenonderwijs

Onderwijscentrum voor niet-leerplichtonderwijs

CLB

Centrum dat leerlingen, ouders en scholen ondersteunt bij talentontwikkeling.

Consortium De Rank

Netoverschrijdend samenwerkingsverband van 13 centra voor volwassenonderwijs en het centrum voor basiseducatie in de Antwerpse Kempen

Cubigo

Bedrijf dat technologie levert waardoor zorgbehoevenden langer op een aangename manier thuis kunnen wonen.

De Lijn

Vlaamse vervoersmaatschappij voor tram en bus.

Digid@k

Project dat lokaal inzet op kennismaking met computer en digitale inclusie.

Erfgoedorganisatie

Organisatie die werkt aan de zorg en het behoud van het erfgoed.

Euro Immo Star

Firma die stationsprojecten ontwerpt en realiseert.

FIT

Vlaams agentschap voor internationaal ondernemen

Forum lokale werkgelegenheid

Overleg tussen gemeenten, OCMW’s, VDAB, PWA, sociale partners en andere lokale arbeidsmarktactoren op zorggebiedniveau

Gemeenten

Laagste bestuurlijke eenheid in het land

HIVSET

Vormingscentrum voor opleidingen in de gezondheidszorg

Huis van het Nederlands

Informatiecentrum over het leren van de Nederlandse taal

Infrabel

Spoorwegbeheerder

Innovatiesteunpunt Boerenbond

Begeleider van landen tuinbouwers bij nieuwe ontwikkelingen

IOK

Kempense intercommunale ontwikkelingsmaatschappij

IOK Afvalbeheer

Afvalbehandelaar voor 29 Kempense gemeenten

Jobkanaal

Brug tussen arbeidsbemiddelaars en bedrijven/organisaties in de schoot van werkgeversorganisaties

137

BIJLAGEN

138

Kamp C

Provinciaal centrum dat informatie en advies geeft over duurzaam bouwen en wonen.

Kempens Landschap

Organisatie ter bewaring en ontsluiting van landschappelijk en cultureel erfgoed in de Kempen

Kempens welzijnsplatform

Intersectoraal regionaal overlegplatform over welzijn en zorg in de schoot van RESOC Kempen

KIKO

Regionale koepelorganisatie voor buitenschoolse kinderopvang

KIR

Platform van innovatiespelers actief in de Kempen

KU Leuven

Katholieke Universiteit Leuven

Landelijke Kinderopvang

Organisator van opvang van baby’s en peuters en buitenschoolse kinderopvang

Lokaal bestuur

Gemeente, OCMW en provincie

Lokaal onderwijsplatform

Overlegplatform voor gelijke kansen in het basis- en secundair onderwijs

Lokaal overleg kinderopvang

Adviesraad van ouders, scholen jeugdwerk, kinderopvanginitiatieven en lokale besturen

MONA

Overleg van inwoners en verenigingen uit de gemeente Mol over nucleair afval

Natuurpunt

Vereniging voor natuurbehoud en biodiversiteit

Netwerk GGZ Kempen

Netwerk van actoren geestelijke gezondheidszorg in de Kempen

Nike

Logistiek bedrijf actief in sportartikelen

NIRAS

Beheerder van radioactief afval dat in België geproduceerd wordt.

NMBS

Treinvervoerder in België

NV De Scheepvaart

Vlaams agentschap dat instaat voor beheer van waterwegen en watergebonden gronden.

OCMW

Maatschappelijke dienstverlener op gemeenteniveau

Philips Turnhout

Kenniscentrum voor de ontwikkeling en productie van hogedrukgasontladingslampen


Ondersteuningsplatform voor bedrijven en onderwijsorganisaties m.b.t. internationaal ondernemen

Pleegzorg provincie Antwerpen

Professionele ondersteuner van pleegzorgdiensten in de provincie Antwerpen

Provinciaal platform voor de promotie van zorgberoepen

Overleg van zorggerelateerd onderwijs en organisaties ter versterking van zorgberoepen

Provinciaal proefbedrijf

Onderzoeks- en ontwikkelingsbedrijf in de landen tuinbouw

Provincie Antwerpen

Bestuurlijk niveau tussen gemeenten en regionale en federale overheid

Regionaal nucleaire coördinatiecel

Informatieuitwisselings- en overlegorgaan tussen de Kempense bedrijven en instellingen, de lokale overheden, sociale partners en federale nucleaire agentschappen.

Regionale commissie loopbaan- en diversiteitsbeleid Kempen

Overlegplatform van diversiteitsspelers in de Kempen

Regionale landschap

Samenwerkingsverband tussen provincie, gemeenten en actoren uit natuur, landbouw, jacht en toerisme dat werkt rond het behoud van het streekeigen karakter van de Kempen.

Reguliere zorgdienst

Zorg die voor iedereen openstaat, met of zonder handicap.

RESOC Kempen

Overleg- en adviesorgaan van lokale besturen en sociale partner m.b.t. streekontwikkeling

ROP Leren en Werken

Overleg van partners in kader van deeltijds beroepsonderwijs en leertijd

Rurant

Platform voor rurale ontwikkeling in de provincie Antwerpen

RWO

Vlaams departement ruimtelijke ordening, woonbeleid en onroerend erfgoed

Scholengemeenschap

Verzameling van verschillende scholen van hetzelfde onderwijsniveau

139

BIJLAGEN

140

SCK-CEN

Onderzoekscentrum voor kernenergie

Sector geestelijke gezondheidszorg

Cluster van organisaties in de geestelijke gezondheidszorg

Sector gehandicaptenzorg

Cluster van organisaties in de gehandicaptenzorg

SEL Kempen

Samenwerkingsverband eerstelijnsgezondheidszorg voor het arrondissement Turnhout

SERR Kempen

Overleg- en adviesorgaan van de sociale partners in het arrondissement Turnhout

SERR Platform OnderwijsArbeidsmarkt

Overlegorgaan van de sociale partners en onderwijsactoren in het arrondissement Turnhout


Overleg van de sociale partners m.b.t. structurele werkloosheid en knelpuntberoepen in het arrondissement Turnhout

SPK

Kempense projectenorganisatie die zich inzet voor de overgang naar een duurzame regio.

Stadsregio Turnhout

Overleg tussen Turnhout, Beerse, Oud-Turnhout en Vosselaar

STORA

Studie- en overleggroep over radioactief afval in Dessel

Thomas More Kempen

Hogeschool Kempen

TPA

Provinciale dienst ter promotie en ontwikkeling van toerisme in de provincie Antwerpen

UNIZO

Vereniging van ondernemers, zelfstandigen, KMO’s en vrije beroepen

VDAB

Vlaamse dienst voor werk en opleiding

VITO

Vlaams onderzoekscentrum voor technologie

Vlaamse overheid

Bestuursniveau tussen provincie en federale staat

Vlajo

Organisatie die de brug slaat tussen onderwijs en ondernemers.

VLM

Vlaams agentschap voor inrichting en beheer van open ruimte

Voka

Vlaams netwerk van ondernemingen

Vormingplus Kempen

Regionale volkshogeschool

Welzijnszorg Kempen Pluralistisch samenwerkingsverband van OCMW’s in het arrondissement Turnhout

Werkwinkelpartners

VDAB, OCMW, PWA, GTB en andere arbeidsbemiddelaars die lokaal samenwerken

141

BIJLAGEN

Bijlage 2: actieplan mobiliteitsstudie Noorderkempen

Figuur 8: Toekomstvisie Maas 4 (bron: provincie Antwerpen)

142

Figuur 9: Naar een nieuw robuust netwerk voor de Noorderkempen (bron: provincie Antwerpen)

143

BIJLAGEN

Acties

ACTIES

ACTOREN

Beleidsmatige acties Samenwerkingsovereenkomst tekenen tussen de verschillende betrokken actoren om tot realisatie van het actieplan te komen

Provincie Antwerpen Partners Noorderkempen

Valorisatie open ruimte

Federale overheid Provincie Antwerpen Vlaamse overheid

Ruimtelijke acties Aanpassen langetermijnvisie RSPA en dit doorvertalen naar gemeentelijke GRS’en en RUP’s

Provincie Antwerpen RWO Vlaamse overheid

• Bundelen van activiteiten in economische knooppunten, kleinstedelijk gebied Hoogstraten en regionaalstedelijk gebied Turnhout. • Opwaardering N14 als secundaire weg type II. • Aanpassing wegencategorisering: N153 secundaire weg type II. • Actualisatie acties uit quickscan gewestplan tracés

144

Uitwerken visie en implementeren (watergebonden) activiteiten kanaal Dessel-Schoten inclusief langetermijnvisie bruggen kanaal.

Gemeenten Provincie Antwerpen Vlaamse overheid

Opmaak plan-MER voor opwaardering N14 met omleidingswegen Malle, Rijkevorsel, opwaardering Houtelweg

AWV Gemeenten Provincie Antwerpen Vlaamse overheid

Opmaak verschillende tracéstudies voor de omleidingswegen Malle, Rijkevorsel, Houtelweg

AWV Gemeenten Provincie Antwerpen

Studie: Naar een regionaal park voor de Turnhoutse Kempen

ANB Boerenbond Provincie Antwerpen SPK VLM

Acties

ACTIES

ACTOREN

Opmaak masterplan Turnhout Zuid/Veedijk

IOK NMBS Provincie Antwerpen Stadsregio Turnhout Vlaamse overheid

Actualisatie streefbeeld R13 (Ring Turnhout, N12, N140 en stedelijk plateau), met stedenbouwkundig ontwerp fietstunnels

Provincie Antwerpen Stadsregio Turnhout Vlaamse overheid

Economisch knooppunt Malle, plan MER uitbreiding bedrijventerrein

Gemeente Malle Gemeente Zoersel Provincie Antwerpen

Opmaak RUP ROC-Beerse

Gemeente Beerse Provincie Antwerpen Vlaamse overheid

PRUP omleidingsweg Baarle + planMER

Gemeente Baarle-Hertog Gemeente Baarle-Nassau Provincie Antwerpen Provincie Noord-Brabant

PlanMER, LER en RUP twee clusterzones en energie-infrastructuur voor glastuinbouw macrozone Hoogstraten.

Provincie Antwerpen Vlaamse overheid

Acties m.b.t. verkeers- en vervoersplannen Opmaak corridorstudie (Antwerpen–Turnhout)


Afstemming van het systeem van trajectcontrole binnen de verschillende politiezones in de Noorderkempen

Gemeenten Provinciegouverneur Provincie Antwerpen Provincie Noord-Brabant Vlaamse overheid

145

BIJLAGEN

Acties

ACTIES

ACTOREN

Haalbaarheidsonderzoek ontsluiting IOK-site en Beerse Oost

Gemeente Merksplas IOK Provincie Antwerpen Stadsregio Turnhout Vlaamse overheid

Opmaak fietsplan Noorderkempen

Provincie Antwerpen

Acties voor deelgebied Turnhout, Ravels en Arendonk

146

Uitbouw van ‘groene fietsroutes’ naar Turnhout

Gemeenten Provincie Antwerpen Stadsregio Turnhout

Ontwikkeling station Turnhout Zuid

NMBS Stadsregio Turnhout

Opwaardering spoorlijn Turnhout-Antwerpen

IOK NMBS

Ontwikkeling overslagpunt voor Veedijk

Bedrijven Infrabel IOK

Heraanleg N140, N12, R13 met veilige fietsoversteken

Vlaamse overheid

Module 14 opstarten voor de aansluiting van de ontsluitingsweg voor het ROC op de N12

Gemeente Beerse Vlaamse overheid

Aanleg omleidingsweg Baarle

Provincie Antwerpen

Trajectcontroles N12-N119

Politiezone Noorderkempen Provincie Noord-Brabant

Aanleg fietsostrade via spoorweg Tielen-Turnhout

Provincie Antwerpen Stad Turnhout

Acties

ACTIES

ACTOREN

Heraanleg N119, met vrijliggende fietspaden en beveiligen kruispunten. Beveiligen van het kruispunt N119 aan Weelde Statie. Opstart module 13.

Gemeente Ravels Provincie Antwerpen Stad Turnhout Vlaamse overheid

Busnetwerk herzien Turnhout

De Lijn Stadsregio Turnhout

• doorkoppelen van lijnen • zorgen voor corridors in de stad • versterken oost-westas N12-N18, • tangentlijn Beerse, Vosselaar, Oud-Turnhout, Veedijk.

Acties voor deelgebied Malle, Brecht, Rijkevorsel, Zandhoven, Lille en Zoersel Opwaardering N153 als secundaire weg type II, tussen Malle en Brecht


Profiel van de bruggen in Brecht over het kanaal afstemmen op de gewenste ontsluiting. Brug Klein Veerle blijft smalle brug bij vervanging.

Gemeenten NV De Scheepvaart

Aanleg omleidingsweg Malle

Gemeente Malle Provincie Antwerpen Vlaamse overheid

Opmaak RUP voor uitbreiding de Kluis Houtelweg


Doortrekking tram Antwerpen-Malle

De Lijn Gemeenten Provincie Antwerpen Vlaamse overheid

Trajectcontroles

Politiezones Provincie Antwerpen Vlaamse overheid

147

BIJLAGEN

Acties

ACTIES

ACTOREN

Aanleg fietsbrug over het kanaal ter hoogte van de Schippersdreef

Gemeente Brecht NV De Scheepvaart

Herprofileren van de N153, tussen Wechelderzande en Malle zodat de vrijgekomen ruimte kan worden benut als fietspad. Weren vrachtverkeer.


Maatregelen nemen op alternatieve functionele fietsroutes en routes knooppuntennetwerk doorheen ‘groene kamers’ om fietstrajecten autoluwer te maken.


Vervolledigen van het knooppunt E34 en de E313


Aanleg omleidingsweg Zoersel

Gemeente Zoersel Provincie Antwerpen Vlaamse overheid

Busverbinding tussen Brecht en Brasschaat

De Lijn Gemeenten

Uitbreiding parking station Noorderkempen

Gemeente Brecht NMBS

Acties voor deelgebied Rijkevorsel, Merksplas, Beerse, Hoogstraten

148

Herprofilering Houtelweg


Aanleg omleidingsweg Rijkevorsel

Gemeente Rijkevorsel Provincie Antwerpen Vlaamse overheid

Acties

ACTIES

ACTOREN

Trajectcontrole Meerle-Minderhout-Hoogstraten, Meer-HoogstratenWortel-Turnhout, Hoogstraten(N144)-Merksplas-Turnhout

Gemeenten Politiezones Provincie Antwerpen Vlaamse overheid

Aanleg fietsverbinding Malle-Beerse-Turnhout, Beersedijk als exclusieve fietsroute


Brug over het kanaal aan de Looiweg als exclusieve fietsbrug

Gemeenten NV De Scheepvaart

Uitwerking groenepadennetwerk binnen landschapskamers

Gemeenten Provincie Antwerpen Vlaamse Landmaatschappij

Onderzoek naar capaciteitsverhoging E19

Vlaamse overheid

Buurlandtrein naar Breda (Utrecht)

NMBS Nederlandse Spoorwegen

Busverbinding Hoogstraten-Wuustwezel-Brasschaat

De Lijn Gemeenten

Busverbinding Hoogstraten-Breda via Meerle en Meersel Dreef

De Lijn Gemeenten

149

BIJLAGEN

150

Notities

151

Notities

Campus Blairon 660 2300 Turnhout t +32 (0)14 71 11 40 f +32 (0)14 71 11 41 [email protected] www.resockempen.be

152

KANSEN CREËREN KRACHTEN BUNDELEN

Recommend Documents