Jaarverslag Gezondheidscentrum Camminghaburen

Jaarverslag

2009 Gezondheidscentrum Camminghaburen

Jaarverslag 2009

Gezondheidscentrum Camminghaburen

Voorwoord

In dit jaarverslag leggen bestuur en directie van Stichting Wijkcentrum voor Gezondheidszorg en Maatschappelijke Dienstverlening Camminghaburen verantwoording af over het gevoerde beleid in 2009. De activiteiten van het centrum worden op een toegankelijke manier beschreven om een ieder die geïnteresseerd is een goed inzicht te bieden. Een van de hoogtepunten in 2009 was zonder meer de ingebruikname van de ingrijpend verbouwde apotheek, met de geavanceerde robot voor de uitgifte van medicijnen. Het centrum heeft hiervoor veel complimenten gekregen van zijn cliënten. Tevens is de apotheek een meer functionele en plezierigere werkplek geworden voor de apotheekassistenten en de apothekers. Het centrum heeft altijd een voorhoedepositie ingenomen op het gebied van kwaliteitsmanagement. In 2009 zijn de vervolgcertificeringen van de Stichting Harmonisatie Kwaliteitsbeoordeling in de Zorgsector (HKZ) voor de Apotheek en de Fysiotherapie behaald, alsmede de vervolgaccreditering van het kwaliteitssysteem van het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG). Hiermee is weer eens objectief vastgesteld dat het centrum voldoet aan de landelijk vastgestelde kwaliteitsnormen. Complimenten voor de desbetreffende disciplines! In november heeft het centrum bij De Friesland Zorgverzekeraar als dominante verzekeraar zijn Zorgaanbodplan beleidsmatig wil onderscheiden van andere, reguliere ‘huisartsen onder één dak’ en ‘gezondheidszorg onder één dak’ constructies. Ons zorgaanbod wordt door De Friesland Zorgverzekeraar zeer goed gewaardeerd. Langs deze weg wil het bestuur de medewerkers van de negen vakdisciplines bedanken voor hun deskundige inzet en voor hun onderlinge samenwerking in het kader van de geïntegreerde eerstelijnsgezondheidszorg in het afgelopen jaar. Door de multidisciplinaire benadering van de zorgvraag van cliënten kon het centrum de inwoners

Tot slot is een welgemeend woord van dank op zijn plaats aan de leden van de Cliëntenraad en de leden van de Klachtencommissie. Wij prijzen ons overigens gelukkig dat de Klachtencommissie in 2009 wederom geen schrifte-

Een ieder die op dit verslag wil reageren wordt daartoe van harte uitgenodigd. Namens het stichtingsbestuur, Bart Boudewijn, Secretaris

3

lijke klachten voorgelegd heeft gekregen.

Voorwoord

van de wijken Camminghaburen en Blitsaerd in 2009 optimaal van dienst zijn.

Jaarverslag 2009

2010 ingediend. Met dit plan laat het centrum duidelijk zien hoe zijn zorgaanbod er uit ziet en hoe het zich

4

Inhoudsopgave

Jaarverslag 2008

Inhoudsopgave Voorwoord

3

Kwaliteitsbeleid Missie, Beleidsaspecten in het kort en Uitgangspunten Organisatie Werkgebied Kwaliteitsbeleidsplan Continuïteit van zorg Externe samenwerking Financiering

5 5 5 5 6 7 7 7

Kwaliteitsmanagement Organisatiestructuur Kwaliteitskenmerken Kwaliteitsbeoordeling Overlegstructuur Samenwerking binnen het Gezondheidscentrum Werkafspraken/protocollen Toedeling van verantwoordelijkheden Personeelsmanagement Materieel management Gegevensverzameling/automatisering

8 8 9 9 9 9 10 11 12 12 12

Zorg en zorgondersteuning Geïntegreerde eerstelijnszorgaanbod: zorgprogramma’s Zorgprogramma’s in ontwikkeling Preventie Andere performance-afspraken Verantwoording van geleverde prestaties van het zorgaanbod (negen disciplines) 1 • Huisartsenpraktijk • Praktijkverpleegkundige (POH) • Centrumassistentes 2 • Apotheek • Apotheekassistentes 3 • Fysiotherapie 4 • Maatschappelijk werk 5 • GGZ eerstelijnszorg (GGZ Friesland-Noord) 6 • Jeugdgezondheidszorg 7 • Thuisverpleging en -verzorging 8 • Diëtist 9 • Logopedie Wmo Team Camminghaburen

13 13 17 18 18 20 20 22 23 24 27 27 28 29 30 31 31 32 33

Cliëntgerichtheid organisatie Informatie over rechten en plichten van cliënten Bereikbaarheid en beschikbaarheid Privacy Klachtenbehandeling Cliënttevredenheidsonderzoeken Cliëntenraad/medezeggenschap van cliënten

34 34 34 36 36 36 37

Personalia Overzicht bij- en nascholingscursussen Bijlage: Lijst van gebruikte afkortingen

38 39 40

© Uitgave Gezondheidscentrum Camminghaburen, Leeuwarden, mei 2010 Tekst en fotografie: Gezondheidscentrum Camminghaburen • Vormgeving: Seinen & Van Leeuwen, Leeuwarden Digitaal drukwerk: CSL, Leeuwarden • Oplage 150

Kwaliteitsbeleid Stichting Wijkcentrum voor Gezondheidszorg en Maatschappelijke Dienstverlening Camminghaburen, verkorte naam en verder vernoemd als Gezondheidscentrum, hanteert als missie: ‘Het leveren van een breed aanbod van eerstelijnsgezondheidszorg en maatschappelijke dienstverlening, met name aan de inwoners van de wijken Camminghaburen en Blitsaerd. De zorg is erop gericht dat cliënten zoveel mogelijk hun eigen verantwoordelijkheid blijven nemen en zo lang mogelijk hun zelfstandigheid kunnen blijven behouden. We willen hen daarbij helpen door hun gezondheidsproblemen zo breed mogelijk te benaderen en te begeleiden.’

Organisatie Bij het Gezondheidscentrum zijn de volgende mensen in

De praktijkomvang van de huisartsen is in 2009 gegroeid

loondienst: de directeur, huisartsen, praktijkverpleegkun-

met 181 cliënten (praktijkomvang 25-11-2008: 5525 en

digen, centrumassistentes, apothekers, apotheekassisten-

24-11-2009: 5706).

tes, fysiotherapeuten, een administratief secretariaatsmedewerker en een algemeen medewerker.

Vanwege het karakter van het Gezondheidscentrum is

Kinderfysiotherapie, maatschappelijk werk, GGZ-

besloten de zorgverlening van de huisartsenpraktijk, in

eerstelijnszorg, jeugdgezondheidszorg, thuisverzorging en

samenwerking met de HuisArtsenGroep (HAGRO), voor-

-verpleging, diëtiek en logopedie zijn op samenwerkings-

al te richten op Camminghaburen en Blitsaerd. De wijk-

basis in het Gezondheidscentrum werkzaam (zie organisa-

grenzen worden redelijkerwijs aangehouden in verband

tiemodel). Het Wmo-loket van de gemeente Leeuwarden

met de oorspronkelijke doelstelling: een voor de wijkbe-

huurt een ruimte in het Gezondheidscentrum voor een

woners goed bereikbare gezondheidszorgvoorziening.

pilot in de periode 1 september 2009 tot 1 september 2010.

De overige disciplines hanteren geen wijkgrenzen.

Elke cliënt die bij de huisarts komt, kan naar een andere

schappij terug te vinden zoals uit de tabel op de volgende

discipline verwezen worden. Ongeveer 50% van de wijk-

pagina blijkt.

bewoners maakt deel uit van de huisartsenpraktijk. Bij de Een verklaring voor het laatste percentage ligt in het feit

van de bevolking van Camminghaburen omhoog gaat.

dat een aanzienlijk deel van de wijkbewoners van elders

In de wijk wordt ouderen de mogelijkheid geboden

in Leeuwarden naar Camminghaburen is verhuisd.

gebruik te maken van diverse zorgvoorzieningen waar-

Deze wijkbewoners veranderden niet van huisarts, maar

bij zelfstandigheid van de bewoners een voorwaarde is.

wel van apotheek, fysiotherapeut en jeugdgezondheids-

In de nabije toekomst zal dit verzorgingsaanbod verder

zorg.

worden uitgebreid, onder andere door de komst van het

De overlap van fysiotherapie, maatschappelijk werk,

(bouw klaar eind 2009). De Wijlaarderhof is zeer geschikt

jeugdgezondheidszorg, thuisverpleging en -verzorging

voor bewoning van mensen die (intensieve) zorg nodig

bedraagt ongeveer 50% van de cliënten van de huisartsen.

hebben. In het masterplan woonservicezone Leeuwarden

5

In de loop der jaren zien we dat de gemiddelde leeftijd

Kwaliteitsbeleid

apotheek ligt dit percentage wijkbewoners op bijna 90%.

Jaarverslag 2009

In Camminghaburen zijn alle geledingen uit de maat-

Multifunctioneel Centrum (MFC) in Camminghaburen

wordt de wijkvisie Camminghaburen in beeld gebracht.

Werkgebied

Er wordt onderzoek verricht naar de behoefte van toe-

Het Gezondheidscentrum, opgericht 23-12-1981, ligt

komstige woonvormen en woningbehoefte.

in de wijk Camminghaburen in het noordoosten van

Verder zijn er woonvoorzieningen voor lichamelijk en

Leeuwarden en grenst aan de wijk in opbouw Blitsaerd.

verstandelijk gehandicapten in de wijk aanwezig. Een bij-

Het aantal inwoners van Camminghaburen en Blitsaerd

zondere cliëntengroep wordt gevormd door de bewoners

bedroeg op 01-01-2009: 11.282. Dit betekent een toename

van het FOCUS-project: lichamelijk gehandicapten met

van 59 inwoners ten opzichte van 01-01-2008.

extra zorgbehoefte.

Bevolking wijk Camminghaburen op 01-01-2009

Fysiotherapie • Continueren kleine groepsbehandeling. • Netwerk geriatrie continueren.

Leeftijd

0-14 15-19 20-24 25-44 45-54 55-64 65 eo

Aantal

2095

837

575

2999

1974

1507 1295

In Camminghaburen en Blitsaerd wonen in totaal 11.282 mensen. Bron: Gemeente Leeuwarden, Statistisch jaarboek 2009 Algemene Zaken

• Deelname categorale zorgprojecten, zoals diabetes- ketenzorg met de disciplines.

Speerpunten voor 2010 zijn onder andere: Algemeen beleid • Vervolg overleg met zorgverzekeraars over geïntegreerde

De wijk kent geen specifieke moeilijkheden op het terrein van bijvoorbeeld huisvesting of inkomensproblematiek. De opgroeiende jeugd vraagt nog steeds aandacht. De wijk Camminghaburen beschikt over een actief wijkpanel en wijkvereniging.

eerstelijnszorgaanbod. • Cliënttevredenheidsonderzoek (najaar 2009) en invoeren verbeterpunten (in 2010). • Bewaking financiën i.v.m. landelijke bezuinigingsmaatregelen zoals preferentiebeleid en landelijke bezuini- gingen bij de huisartsen.

Kwaliteitsbeleidsplan De bewaking van de kwaliteit en het beheersen van de

Huisartsenpraktijk

kosten van het Gezondheidscentrum vragen continu de

• Verbeterpunten uitvoeren van het NHG-accreditatietraject.

aandacht. De hoofdlijnen van het beleid zijn gezamenlijk

• Polyfarmacie blijven uitvoeren gezamenlijk met de

uitgewerkt en verwoord in het beleidsplan 2006-2010 en in het zorgaanbodplan 2010 van het Gezondheidscentrum.

apotheek. • Opzetten spreekuur Astma-COPD-cliënten.

6

Kwaliteitsbeleid

Jaarverslag 2009

• Invoeren fundoscopie.

Gerealiseerd in 2009 Algemeen beleid • Schrijven Zorgaanbodplan 2010 voor de zorgverzekeraars. • Implementatie uitkomsten cliënttevredenheidsonder-

• Uitvoeren DBC DM-II in samenwerking Ketenzorg Friesland. • Voorgeschiedenis probleemlijst deel 2. • Voorbereidingen Cardiovasculair risicomanagement. • Waarneemmap.

zoek Eerstelijnszorg door Cliënten Bekeken (ECB), rapport januari 2007. • Handhaving certificatie apotheek/fysiotherapie en accreditatie huisartsenpraktijk.

Apotheek • Bereidingsprotocollen aanpassen naar Topitec (+ validatie). • Labwaarden nierfuncties uitwisseling.

Huisartsenpraktijk

• Ketenzorg COPD vastleggen.

• Derde jaargang NHG-accreditatie/certificeringstraject.

• Advies geven over bepaalde medicijnen m.b.t.

• Opleidingsplaats voor huisarts in opleiding. • Telefoontriage. • Voorbereidingen DBC DM II. • Groei praktijkomvang.

rijvaardigheid. • Beleidsontwikkeling m.b.t. huisbezoeken aan cliënten die uit het ziekenhuis komen of die boven de 70 jr. zijn en meer dan 5 medicijnen gebruiken. • Nummertjesapparaat om cliëntenstroom beter te

Apotheek • Ingebruikname verbouwde nieuwe apotheek.

begeleiden. • Bewaking van de HKZ-certificering.

• Ingebruikname robot. • Uitbreiding baxteren als extra service.

Fysiotherapie

• Hercertificeren conform HKZ apotheek.

• Voortzetting kleine groepsbehandeling fysiotherapie in

• Handhaven FTO op niveau 4. • Uitbreiding van herhaalreceptuur via de apotheek.

oefenzaal cliënten met Diabetes. • Starten kleine groepsbehandeling in oefenzaal voor cliënten met COPD.

• Ontwikkelen kleine groepsbehandeling CVRM.

• Deelname toetsgroep.

• Extra scholing in geriatrie.

• Deelname aan het Regionaal samenwerkingsverband

• Bewaking van de HKZ-certificering.

Illegalenfonds Fryslân.

Continuïteit van zorg

Apotheek

De continuïteit van de zorg wordt gewaarborgd door de

De apotheker treedt op als extern adviseur voor Zorg-

interne overlegstructuur. De overlegstructuren zijn inter-

belang Fryslân.

disciplinair van aard. Zie bij ‘Samenwerking binnen het Gezondheidscentrum’.

Verdere externe Samenwerking

Naast de interne overlegstructuur wordt ook extern met

Tevens werken de apothekers en de huisartsen samen met

hulpverleners en instellingen overlegd.

de Jeugdpsychiatrische kliniek ‘De Swing’, gevestigd in Camminghaburen.

Externe samenwerking

Directie Huisartsen

De directeur van het Gezondheidscentrum onderhoudt de

Naast de interne samenwerking vindt ook extern over-

externe contacten op lokaal, regionaal en landelijk niveau.

leg met hulpverleners en instellingen plaats, zoals met

Zij zit onder andere in de werkgroep Woonservicezone

de leden van de HAGRO ‘Wjerspegeling’(*), apothe-

Camminghaburen en onderhoudt de contacten met de

kers buiten de wijk en thuiszorginstellingen waaron-

Landelijke Vereniging Georganiseerde eerstelijn.

der Thuiszorg Het Friese Land, Palet en zorggroep In het platform hulpverlening van ‘de Brede Wijk’ nemen

Apothekers Vereniging, De Spoed Apotheek Leeuwarden,

vertegenwoordigers vanuit verschillende disciplines van

Dokterswacht Friesland, Vereniging voor Fysiotherapie.

het Gezondheidscentrum deel.

(*) De Wjerspegeling bestaat uit vier huisartsen van het Gezondheidscentrum en vijf externe huisartsen.

financiering Het Gezondheidscentrum krijgt vanaf 2009 geen subsidie

De huisartsen, waarmee het Gezondheidscentrum samen-

meer van het CVZ.

werkt, zijn ondergebracht in het Medisch centrum ‘De

De jaren 2007 en 2008 golden als overgangsjaren naar een

Zwaaij’. Zij werken samen als Huisartsen Onder Een Dak

nieuwe financieringssystematiek in nadere afstemming

(HOED).

met de zorgverzekeraars.

Gezamenlijk wordt een HAGRO (= huisartsengroep)

De financiering van de zorg en het geneesmiddelen-

gevormd. De HAGRO komt maandelijks bijeen en verga-

aanbod binnen de gezondheidscentra verloopt via de

dert volgens een vaste agenda. Een deel van de vergade-

bekende weten regelgeving. Apothekers, huisartsen en

ring wordt besteed aan vakinhoudelijke items, zoals fou-

fysiotherapeuten vallen onder het tariefstelsel van de ver-

ten/bijna fouten en incidenten, casuïstiek en een referaat.

zekeraars.

Daarnaast komen organisatorische zaken en ontwikkelin-

Regelmatig vindt vanuit de directie overleg plaats met

gen aan de orde m.b.t. de LHV, ROS, de Friese Huisartsen

De Friesland Zorgverzekeraar, de regionale/preferente

Kwaliteitsbeleid

Vereniging en de Dokterswacht Friesland.

zorgverzekeraar. Het overleg richt zich met name op:

7

Jaarverslag 2009

Noorderbreedte. Ook wordt overlegd met de Leeuwarder

• Marktontwikkelingen en tarieven. Op individuele basis worden nog andere activiteiten

• Continuering van de overeenkomst.

door de huisartsen ontplooid:

• Ons zorgaanbod voor de geïntegreerde eerstelijnszorg.

• Deelname aan het MCC. Deze commissie coördineert de communicatie en werkafspraken tussen de eerste- en de tweedelijn. • Met betrekking tot uitgeprocedeerde asielzoekers in samenwerking met Respons. • SCEN-consultaties.

Jaco Meurs, directeur

Kwaliteitsmanagement De zorg voor het kwaliteitsbeleid is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van zowel hulpverleners als management. De eindverantwoordelijkheid ligt bij het bestuur van het Gezondheidscentrum. Door de goede overlegstructuur in het Gezondheidscentrum is er sprake van een organisatiebreed draagvlak voor kwaliteitsbeleid.

Organisatiestructuur

in de wijk Camminghaburen en zijn gebruikers van het

In het onderstaande model wordt de organisatiestructuur

Gezondheidscentrum. Allen zitten op persoonlijke titel in

van het Gezondheidscentrum weergegeven. Er wordt

het bestuur, waarvan één op voordracht van de cliënten-

een onderscheid gemaakt tussen mensen in loondienst en

raad. Het bestuur vergadert ongeveer zes keer per jaar en

degenen die in samenwerkingsverband of vrijgevestigd

indien nodig ad hoc.

hun werkzaamheden verrichten. De directeur is verantwoordelijk voor het voorbereiden en ontwikkelen van het beleid en draagt zorg voor de

Het bestuur van het Gezondheidscentrum functioneert als

uitvoering ervan. Tevens geeft de directeur leiding aan de

bestuur op afstand. De voornaamste taken liggen in het

medewerkers, verricht zij werkzaamheden op financieel

initiëren, vaststellen en bewaken van het beleid. De dage-

en accommodatiegebied en entameert zij zorginhoudelijke

lijkse gang van zaken wordt afgehandeld door en is gede-

activiteiten. De interne organisatie, personeelsbeheer en

legeerd aan de directeur. Toetsing vindt plaats binnen het

-beleid vallen ook onder de verantwoordelijkheid van de

beleidskader. Alle bestuursleden, op één na, wonen

directeur.

Jaarverslag 2009

Het organisatiemodel ziet er als volgt uit:

Bestuur

Klachtencommissie

Cliëntenraad

Adm/ secr.

Fysio

Ha

Kinder fysio

Apo

JGZ

MW

SPV

Thuiszorg/ Diëtist

Logopedie

8

Kwaliteitsbeleid

Directeur

Ca

POH

Aa

Alg. mede.

= in loondienst = samenwerkingsovereenkomst (Kinderfysiotherapie via Skrep Kinderfysio, JGZ via GGD Fryslân, MW via Sinne welzijn, SPV via GGZ, Thuiszorg/Diëtiek via Het Friese Land) = vrijgevestigd

kwaliteitskenmerken

Afspraken over het voorschrijfbeleid worden op gestruc-

Het Gezondheidscentrum Camminghaburen voldoet aan

tureerde wijze getoetst en geëvalueerd.

alle kwaliteitskenmerken voor gezondheidscentra, zoals opgesteld door de Landelijke Vereniging Georganiseerde

Met betrekking tot de ontwikkelingen bij de fysiotherapie

eerstelijn (LVG). In het kwaliteitshandboek worden de

wordt vanuit meerdere disciplines gekeken naar de kleine

tussentijdse wijzigingen ingevoerd, op centrumniveau.

groepsbehandeling voor cliënten met chronische ziekten.

Dit handboek is gestoeld op het Harmonisatiemodel Kwaliteitsbeoordeling Zorgsector.

Tevens is een begin gemaakt met het elektronisch commu-

De apotheek is sinds december 2005 HKZ-gecertificeerd

niceren tussen de huisartsenpraktijk en de fysiotherapie-

en gebruikt hierbij een digitaal handboek.

afdeling. Helaas verloopt het digitaal doorverwijzen nog

De fysiotherapiepraktijk is sinds juli 2007 HKZ-gecerti-

niet naar wens.

ficeerd en gebruiken ook een digitaal handboek. De huisartsenpraktijk is sinds april 2008 NHG-geaccre-

Overlegstructuur

diteerd.

Multidisciplinair overleg

Nascholingscursussen

Dinsdagochtend is structureel gereserveerd voor over-

De nascholingscursussen (zie achterin het jaarverslag)

leg, zowel in bi-disciplinaire als multidisciplinaire vorm.

hebben een waardevolle invloed gehad op kennis en

Daarnaast is er ook sprake van monodisciplinair overleg.

werkwijze van de medewerkers, zo nodig is deze kennis

Eenduidige behandelafspraken voor cliënten worden

onderling uitgewisseld.

doorgesproken, evenals voorlichting naar de cliënt toe. Binnen deze overlegstructuur vindt de afstemming plaats goede komt.

lende disciplines vindt regelmatig plaats. Zowel binnen

Het feit dat alle negen disciplines hun werkzaamheden

het bi-disciplinaire overleg waarin de huisartsen als spil

onder één dak verrichten, heeft als groot voordeel dat ad

fungeren, alsook binnen het multidisciplinaire overleg. In

hoc overleg tussen hulpverleners eenvoudig en snel te

het monodisciplinaire overleg dat frequent plaatsvindt,

realiseren is. Er is sprake van frequente (korte) consul-

wordt ruime aandacht besteed aan de intercollegiale kwa-

taties.

liteitsbeoordeling en toetsing. Binnen deze overleggen

De noodzaak van consultatie over veelvoorkomende

wordt in het kader van kwaliteitsbevordering (zo nodig)

onderwerpen is ondervangen door werkafspraken.

feedback gegeven, zowel binnen de eigen discipline als daarbuiten. Het geven van feedback wordt gestimuleerd

Themateam

door de hoge prioriteitstelling van de uitvoering van de

In het multidisciplinaire overleg Themateam zijn in 2009

werkafspraken.

de volgende thema’s behandeld:

Er is sprake van impliciete controles, zoals de toetsing van het voorschrijfbeleid en de (jaarlijkse) werkafspraken

• (Evaluatie) Protocollen en werkafspraken.

m.b.t. medicatieoverzichten in samenwerking met de apo-

• Gastspreker, een bedrijfsarts.

theker of binnen het teamoverleg.

• Wens digitaliseren protocollen.

9

Structurele externe kwaliteitscontroles vinden plaats via de certificerings- en accrediteringstrajecten van desbetreffende disciplines.

Het Themateam is voornamelijk benut voor gezamenlijke deskundigheidsbevordering. Onderwerpen met een

Samenwerking binnen het Gezondheidscentrum

gemeenschappelijk raakvlak van de disciplines zijn op

De samenwerking in 2009 is op hetzelfde peil gehand-

de agenda gezet. Ook worden nadere werkafspraken

haafd als het voorgaande jaar. De afstemming tussen de

gemaakt of aangepast.

apotheek en de huisartsenpraktijk over medicatiebewaking, FTO-onderwerpen hebben de grootste prioriteit in de samenwerking.

Kwaliteitsmanagement

tussen de verschillende disciplines, hetgeen de cliënt ten

De interne beoordeling van de kwaliteit van de verschil-

Jaarverslag 2009

kwaliteitsbeoordeling

Werkafspraken/Protocollen Gezondheidscentrum De volgende protocollen worden gehanteerd en zijn

• CAO-wijzigingen.

uitgebreid beschreven en geëvalueerd in 2009:

• Apotheek stand van zaken inwerkingstelling Robot.

• Ulcus cruris (open been).

• Kwaliteitsjaarverslag 2008

• Incontinentie.

• Inventarisatie/informatie-uitwisseling per discipline:

• Overgewicht.

- gerealiseerde beleidspunten 2008

• Borstvoeding.

- formuleren beleidspunten 2009

• Hyperventilatie/paniekstoornis.

• Overeenkomst Gezondheidscentrum - De Friesland

• Enkelblessure.

Zorgverzekeraar.

• Hoofdpijn.

• Wmo-loket in het Gezondheidscentrum.

• Slaapmedicatie.

• Beleid Identificatie en BSN.

• Bedplassen.

• Basisset prestatie-indicatoren geïntegreerde

• Diabetes Mellitus type II.

eerstelijnszorg en aandoeningspecifieke ketenzorg

• Cardiovasculair risicomanagement (CVRM).

(Zorgverzekeraars Nederland).

• Cervix-uitstrijkjes.

• Skrep Kinderfysiotherapie.

10


Jaarverslag 2009

• Nieuwe preventiemedewerker. Tevens wordt nog gebruik gemaakt van de volgende

• RI & E stand van zaken.

protocollen:

• Jaarrekening 2008.

• Nieuwe Diabeten.

• Zorgaanbodplan 2010 geïntegreerde eerstelijnszorg.

• Diabetes voetonderzoek.

• Data ontruimingsoefening bij brand of andere

• Voorlichting Diabetische voetverzorging.

calamiteiten.

• P.o. Jaarcontrole Diabetes.

• Informatie-uitwisseling cliënttevredenheidonderzoek

• Glucosemeting in capillair bloed.

najaar 2009

• Kwartaalcontrole.

• Interne begroting 2010.

• Bepalen Quetelet Index (QI), body mass index: BMI.

• Inventarisatie/informatie-uitwisseling per discipline:

• Meten en wegen cliënt.

- gerealiseerde beleidspunten 2009

• Bloeddruk meten volgens Riva Rocci (RR).

- formuleren beleidspunten 2010.

De voorzitter van het themateamoverleg bewaakt de jaar-

Monodisciplinair overleg

lijkse evaluatie en de multidisciplinaire afstemming.

Alle disciplines hebben disciplinair overleg. Per discipline is een handboek aanwezig met daarin de protocollen en

Bilaterale afstemming in de vorm van informatie-

werkafspraken die worden gehanteerd.

uitwisseling/afspraken over: • Rugklachten.

Het Farmaco Therapie Overleg (FTO)

• Nekklachten.

(zie verder Apotheek en Professionalisering FTO).

• Knieklachten.

Het FTO tussen de huisartsen en apothekers vindt

• Medicatiebeleid.

minimaal zes maal per jaar plaats. Binnen dit overleg

• Patellofemoraal syndroom.

worden afspraken gemaakt over voorkeursmedicatie bij

• Tendinitisschouders.

de diverse ziektebeelden. De afspraken worden geëvalueerd aan de hand van searches. Naast het FTO worden

De voorzitter van het bilateraal overleg bewaakt de jaar-

polyfarmacie gesprekken gehouden. Uit statistische ver-

lijkse evaluatie.

gelijkingsmateriaal van De Friesland Zorgverzekeraar, Jaaroverzicht Huisartsen Regio Noord van december

teamoverleg

2008, blijkt dat de nauwe samenwerking o.a. tussen

Het Teamoverleg vindt één keer per vier weken plaats,

huisartsen en apothekers in het Gezondheidscentrum

onder leiding van de directeur. Tijdens deze vergaderin-

haar vruchten afwerpt. Zo leidt intensief overleg en het

gen staan algemene en beleidszaken op de agenda. Deze

maken van afspraken over geneesmiddelenbeleid tot

onderwerpen zijn in 2009 besproken/nader uitgewerkt:

een lager aantal voorschriften per cliënt. Bovendien ligt

het substitutiepercentage, van vervanging van dure

Centrumassistentes

geneesmiddelen door gelijkwaardige generieke producten

De centrumassistentes werken, voor wat betreft het assis-

boven het Fries gemiddelde. Dit alles leidt tot verlaging

teren in de huisartsenpraktijk, onder de verantwoordelijk-

van de kosten voor geneesmiddelen per cliënt. In het

heid van de huisartsen. Voor de taken die specifiek met

Gezondheidscentrum vraagt het optimaliseren van de

het Gezondheidscentrum te maken hebben, werken zij

farmacotherapie continue aandacht. Het farmacothera-

onder verantwoordelijkheid van de directeur.

peutisch overleg met de apothekers is op het hoogste kwaliteitsniveau gehandhaafd. Dit leidt tot goede imple-

Apothekers

mentatie en evaluatie van gemaakte afspraken. Uit de

De apothekers zijn verantwoordelijk voor het geheel

statistieken van De Friesland Zorgverzekeraar blijkt even-

van taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden

eens dat het gemiddeld aantal behandelingen per cliënt

die samenhangen met het verstrekken, al dan niet op

bij fysiotherapie in het Gezondheidscentrum, lager is dan

recept, van geneesmiddelen binnen de apotheek van het

bij de gehele beroepsgroep fysiotherapie in Friesland.

Gezondheidscentrum. De verantwoordelijkheid van de

Toedeling van verantwoordelijkheden

apotheker is vastgelegd in een professioneel statuut.

Huisartsen

Apotheekassistentes

Iedere huisarts draagt een eigen verantwoordelijkheid

De apotheekassistentes bereiden en leveren recepten af

voor het dagelijks functioneren in de huisartsenpraktijk.

onder toezicht van de apotheker.

De functie van huisarts omvat het geheel van taken,

Fysiotherapie

hangen met de huisartsengeneeskunde binnen het

Voor de uitoefening van hun dagelijks werk is iedere

Gezondheidscentrum. Deze verantwoordelijkheid is vast-

fysiotherapeut in het Gezondheidscentrum zelf verant-

gelegd in een professioneel statuut voor huisartsen.

woordelijk. Het werk omvat het, al dan niet op verwijzing van een arts, onderzoeken, behandelen en begeleiden van cliënten op basis van een globale indicatiestelling. Tevens is de fysiotherapeut belast met fysiotherapeutische zorgverlening van preventieve en consultatieve aard. De verantwoordelijkheid van de fysiotherapeut is vastgelegd

Maatschappelijk werk De maatschappelijk werker, via een samenwerkingsovereenkomst met Sinne welzijn Leeuwarden gedetacheerd in het Gezondheidscentrum, is zelf verantwoordelijk voor het dagelijkse werk.

Sociaal Psychiatrisch Verpleegkundige

feest gevierd. Het stichtingsbestuur feliciteert hem bij deze nogmaals met het

De Sociaal Psychiatrisch Verpleegkundige, via een samen-

behalen van deze mijlpaal.

werkingsovereenkomst met GGZ Friesland-Noord gedetacheerd in het Gezondheidscentrum, is zelf verantwoor-

Praktijkverpleegkundigen (POH)

delijk voor het dagelijkse werk.

De praktijkverpleegkundige heeft als professional op hboniveau een eigen verantwoordelijkheid en aansprakelijk-

Thuiszorg Het Friese Land en HVD

heid voor door haar uitgevoerde delen van huisartsge-

De medewerkers van Thuiszorg Het Friese Land zijn zelf

neeskundige zorg. De huisarts is eindverantwoordelijk

verantwoordelijk voor hun dagelijkse werkzaamheden.

voor de huisartsgeneeskundige zorg die door de POH

De sectoren Jeugdgezondheidszorg (JGZ), thuisverpleging

wordt verleend. De POH werkt als verpleegkundige bin-

en -verzorging en diëtist vielen allen onder Thuiszorg

nen het kader van de wet BIG.

Het Friese Land en hebben eigen verantwoordelijkheden.

11

Op 1 december 2009 heeft Hans Begeman, huisarts, zijn 25-jarig jubileum-


in een professioneel statuut.

Jaarverslag 2009

verantwoordelijkheden en bevoegdheden die samen-

Sinds 2009 valt de JGZ onder de Hulpverleningsdienst Fryslân (HVD), de GGD Fryslân is onderdeel van de

• Gratis inentingen medewerkers Nieuwe Influenza A en gewone griep.

HVD. JGZ blijft gesitueerd in het Gezondheidscentrum.

• RI & E in orde.

Logopedie

In 2009 zijn conform het prikaccidentenprotocol bij des-

Bij de uitoefening van de werkzaamheden hebben de

betreffende medewerkers in het preventiekader hepatitis

logopedisten een individuele professionele verantwoor-

B-vaccinaties en titerbepalingen uitgevoerd. Het verzuim-

delijkheid. De verantwoordelijkheid van de logopedist is

percentage (excl. o.a. zwangerschaps- en/of bevallings-

vastgelegd in een statuut van de Nederlandse Vereniging

verlof) was in 2009 1,56 % (in 2008 1,41 %).

voor Logopedie en Foniatrie.

Stagiair(e)s

Personeelsmanagement

Jaarlijks biedt het Gezondheidscentrum leerlingen van de

Het selectiebeleid valt onder de verantwoordelijkheid van

opleidingen voor apotheekassistent en doktersassistent de

de directeur. De betreffende discipline met een vacature is

mogelijkheid in het centrum stage te lopen. Ook in 2009 is

altijd betrokken bij de sollicitatieprocedure. Bij de benoe-

hier weer gebruik van gemaakt.

ming van een huisarts, apotheker of fysiotherapeut wordt het bestuur bij de benoeming betrokken.

Materieel Management

De directeur is bevoegd het overige personeel te benoemen.

De directeur draagt zorg voor een doelmatig beheer en

12


Jaarverslag 2009

onderhoud van het Gezondheidscentrum, zowel wat

Functioneringsgesprekken

betreft de inventaris alsook andere materiële zaken.

De directeur heeft in 2009 functioneringsgesprekken

Het bestuur is eindverantwoordelijk.

met de medewerkers in loondienst gevoerd. Op verzoek

In 2009 is het volgende gedaan ter verbetering van of

van de medewerkers die op detacheringsbasis in het

onderhoud aan het gebouw:

Gezondheidscentrum werken, is ook een gesprek gehou-

• Het periodiek onderhoud installaties/apparatuur/

den. Deze gesprekken hebben een algemener karakter gehad. De apotheker heeft met de apotheekassistentes en de algemeen medewerker functioneringsgesprekken

gebouw. • Liftinstallatie aanpassingen conform warenwetbesluit liften.

gevoerd. De functioneringsgesprekken zijn gericht op de functie-

Gegevensverzameling/automatisering

vervulling en hetgeen ermee verband houdt, zoals werk-

De apotheek, de huisartsen- en de fysiotherapiepraktijk

sfeer, werkuitvoering en werkomstandigheden. Centraal

werken sinds 2003 met één gezamenlijk ICT-systeem van

staat het bevorderen van een goed en doelmatig functio-

PharmaPartners. De apotheek werkt met Pharmacom, de

neren van de medewerker en het zo nodig verbeteren van

huisartsenpraktijk met Medicom en de fysiotherapieprak-

de kwaliteit van het werk. De ontplooiing van de werkne-

tijk met Fysicom. Om tot een samenhangende dienstver-

mer krijgt volop de aandacht.

lening te komen, zijn op dit systeem meerdere zorgverleners aangesloten. Het grote voordeel is dat de gegevens

Arbeidsomstandighedenbeleid

van deze systemen onderling gekoppeld zijn en op deel-

Het Gezondheidscentrum is aangesloten bij de gecertifi-

gebieden gegevens kunnen worden uitgewisseld, met in

ceerde Arbodienst Maetis Arbo. Het Arbobeleid is gericht

achtneming van de privacyregelgeving. Het Electronisch

op de veiligheid, gezondheid en het welzijn van de

Voorschrijf Systeem bij de huisartsenpraktijk wordt benut

medewerkers in relatie tot de arbeid. Mede op basis van

als leidraad bij een beperkt aantal diagnoses met een

inbreng van medewerkers en de Arbowetgeving zijn de

medicatie-advies. Via Medicom kunnen de huisartsen de

volgende zaken gerealiseerd:

recepten elektronisch naar de apotheek doorsturen. In de

• Enkele aanpassingen op werkplekken.

apotheek heeft dit als voordeel dat de recepten vanuit de

• In gebruik name verbouwde apotheek.

aanschrijfbuffer door de medicatiebegeleiding worden

• Nieuwe interne preventiemedewerker.

gehaald. Er is dus minder kans op fouten. De afstemming

• BHV’ers jaarlijks geschoold.

met de apotheek over medicatiebewaking en automatise-

• AED cursus intern.

ring blijft voortdurend onder de aandacht.

Ivonne Bergsma, Trienke Alma, apotheekassistenten

zorg en zorgondersteuning De zorg die vanuit het Gezondheidscentrum wordt geboden is divers van aard. Dit hoofdstuk gaat over de organisatie van het management van de zorgprocessen en ons geïntegreerde eerstelijnszorgaanbod.

Geïntegreerde eerstelijnszorgaanbod

Reguliere geïntegreerde eerstelijnszorg

In september 2009 hebben de disciplines, onder begelei-

• Goed afgestemde zorg door huisartsenpraktijk, apo-

ding van de directeur, het Zorgaanbodplan 2010 t/m 2012

theek, fysiotherapie, algemeen maatschappelijk werk,

uitgewerkt dat de basis vormt voor het zorgaanbod over

GGZ sociaal psychiatrisch verpleegkundige, jeugd-

periodejaar 2010 met De Friesland Zorgverzekeraar (DFZ)

gezondheidszorg, thuisverpleging en -verzorging,

en de ‘verre zorgverzekeraars’.

voedings- en dieetadvisering en logopedie. • In spoedgevallen kan cliënt direct terecht of wordt, zo

De disciplines in het Gezondheidscentrum leveren al jaren goed op elkaar afgestemde eerstelijnsgezondsheidszorg van een goede kwaliteit. De kwaliteit van onze dienst-

nodig, een visite afgelegd. • Het zo weinig mogelijk medicaliseren bij gezondheids- en welzijnsproblemen. • Het betrekken van cliënten bij het beleid.

certificeringen van de disciplines en de NHG-accreditatie

• Cliënttevredenheid is een belangrijk doel.

(sinds voorjaar 2008) van de huisartsenpraktijk.

• Streven naar continue verbetering van de zorg en

In het zorgaanbodplan periodejaar 2009 hebben we de

• Het bieden van adequate voorlichting.

omvang van ons werkgebied beschreven, de kenmerken

• Het voldoen aan alle geldende weten regelgeving.

dienstverlening teneinde deze te verhogen.

van de cliëntenpopulatie en de zorgprogramma’s. Het Gezondheidscentrum biedt 13 Zorgprogramma’s aan: Naast het beroepsspecifieke aanbod hebben we een

1. Zorgprogramma Diabetes Mellitus

chronische aandoeningen. Omdat dit zorgaanbodplan de

Het zorgprogramma Diabetes Mellitus type II bestaat uit

basis vormt voor de module geïntegreerde eerstelijnszorg,

een set van afspraken rondom de cliënt met diabetes.

hebben we prestatie-indicatoren geformuleerd, vooral nog

De aandacht gaat vooral uit naar geprotocolleerde contro-

op procesniveau.

les zoals:

We lopen hiermee voorop, wat betekent dat er veel tijd en

- Glucose/gly Hb.

energie in de ontwikkeling gestoken is.

- Bloeddruk. - Gewicht, BMI, buikomvang. - Cholesterol.

vante prestatiecriteria die op eenvoudige wijze te generen

- Voorlichting en educatie (door POH).

zijn, zodat dit proces niet te bewerkelijk en bureaucratisch

- Leefstijl (roken, voeding, beweging).

wordt.

- Nierfunctie (kreat. + micro-albuminurie).

Een belangrijke rol hierbij is weggelegd voor de ICT,

- Voetcontrole (jaarlijks).

zowel voor de centra als voor de verzekeraars. Aan de

- Oogcontrole bij oogarts (MCL, jaarlijks).

ontwikkeling daarvan wordt op landelijk niveau gewerkt

- Diëtiste (1x per 1 à 2 jaar).

o.a. via de LVG, onze brancheorganisatie. In dit jaarverslag leggen we verantwoording af met

Na een controle krijgt de cliënt een afspraak mee voor de

betrekking tot de geleverde zorg in 2009.

volgende keer, bij de praktijkverpleegkundige (POH). Mocht in de afspraken naar voren komen dat de cliënt

Het geïntegreerde zorgaanbod in 2009 van het

psychosociale zorg nodig heeft, dan wordt de cliënt door-

Gezondheidscentrum ziet er als volgt uit:

verwezen naar de maatschappelijk werker binnen het

13

Op landelijk niveau wordt verder nagedacht over rele-


geïntegreerd zorgaanbod, met name voor cliënten met

Jaarverslag 2009

verlening tonen we aan door onder andere de HKZ-

• Thuiszorg: - hulp bij complicaties. • Maatschappelijk werker: - hulp bij psychosociale en/of financiële problematiek. • Sociaal psychiatrische verpleegkundige (SPV): - hulp bij psychische en/of psychiatrische proble matiek. Judith Bosma, centumassistente

Dit zorgprogramma wordt vanaf januari 2010 aangeboden door het Gezondheidscentrum Camminghaburen als DBC

Gezondheidscentrum. Voor bewegingsadviezen kan door-

DM II in samenwerking met Ketenzorg Friesland.

verwezen worden naar één van de fysiotherapeuten voor kleine groepsbehandeling in een diabetes groepje en voor

2. Zorgprogramma COPD bij volwassenen

leefstijladviezen met betrekking tot voedings- en dieetad-

Cliënten met COPD worden nog in 2009 door de

visering wordt de cliënt doorverwezen naar de diëtiste

huisarts behandeld volgens het MCC-protocol en de

binnen het Gezondheidscentrum.

NHG-standaard. De longfunctie wordt bepaald d.m.v. gevraagd in het Medisch Centrum Leeuwarden. De door

het Gezondheidscentrum. Hier krijgt hij/zij uitleg over de

de huisarts voorgeschreven medicatie kunnen cliënten bij

medicatie.

de apotheek van het Gezondheidscentrum afhalen. De apothekers/apotheekassistentes geven waar nodig uitleg en nadere instructies betreffende de medicatie.

• Huisartsen:

Dit zorgprogramma wordt in 2009 uitgebreid in het kader

- diagnose.

van het NHG-accreditatie verbetertraject. Vanaf oktober

- verwijzing.

2009 heeft het Gezondheidscentrum Camminghaburen hiervoor een extra praktijkverpleegkundige in dienst

• Praktijkverpleegkundige (POH):

genomen. Zij zal in 2010 gaan starten met een eigen

- educatie.

spreekuur Astma/COPD en hieromtrent een DBC

- voorlichting, coaching.

opzetten in samenwerking met de huisartsen conform

- verwijzing oogarts/pedicure/podotherapist/diëtist.

de richtlijnen van De Friesland Zorgverzekeraar, die in

- jaarlijkse en driemaandelijkse controle.

ontwikkeling zijn.

Zorg en zorgondersteuning

Deelnemers vanuit het Gezondheidscentrum:

- voorschrijven medicatie.

- farmaceutisch consult.


- eerste en tweede uitgiftebegeleiding (altijd).

• Huisartsen.

- medicatiebegeleiding.

• Praktijkverpleegkundige (POH).

- controle interacties en contra-indicaties.

• Apothekers en apotheekassistentes.

- juist gebruik en controle van de dosering.

• Eventueel fysiotherapie.

14

Jaarverslag 2009

spirometrie. Dit onderzoek kan poliklinisch worden aanVoor medicatie kan de cliënt terecht in de apotheek van

- verbeteren van de therapietrouw.

• Eventueel maatschappelijk werker.

- gratis batterijen en naaldencontainers.

• Eventueel sociaal psychiatrische verpleegkundige

• Apothekers:

- ruilmeter bij defect oude.

(SPV).

- controle normgebruik bloedsuikerstrips. - kleine groepbehandeling diabetes.

3. Zorgprogramma risicomanagement hart- en vaatziekten

- bewegingsadviezen en –oefeningen.

Het zorgprogramma Risicomanagement hart- en vaatziek-

• Fysiotherapeuten:

• Diëtist:

ten bestaat uit een aanpak gericht op secundaire preventie

- diëtische diagnose.

voor cliënten met de volgende aandoeningen: Diabetes

- voedings- en dieetadvies.

Mellitus type II, Hypertentie, AP, TIA, CVA en PAV en

primair bij cliënten bij wie een risicofactor geconstateerd

5. Zorgprogramma incontinentie

wordt. Belangrijke instrumenten hierbij zijn:

Het zorgprogramma incontinentie wordt, volgens proto-

• Het maken van risicoprofielen

col, uitgevoerd door de huisartsen en zonodig in samen-

(volgens de NHG-standaard met score tabel).

werking met de fysiotherapeuten. De huisartsen verwij-

• Aanpak stoppen met roken.

zen cliënten indien nodig door naar de fysiotherapeuten,

• Optimaliseren van cholesterolprofiel.

waar de cliënten onder andere bekkenbodemtraining kun-

• Leefstijlprogramma’s (fysiotherapie of diëtiek).

nen krijgen. Indien van toepassing wordt de cliënt voor

• Bewustwording gezondheidsbevorderend gedrag.

incontinentiemateriaal verwezen naar de apotheek.

• Bloeddruk controle (om de 3 of 6 maanden).

De apotheekassistentes geven informatie en zorgen voor

• Enkel/arm index bepalen (op indicatie).

de meest geschikte materialen. Op aanvraag komt de

• 24-Uurs bloeddrukmeting, ambulante meting

thuiszorg en/of de apotheek bij de cliënten thuis.

(op indicatie). • Voorlichting en educatie.


• Jaarlijkse controle van:

• Huisartsen.

- glucose.

• Apotheek/apotheekassistentes.

- cholesterol.

• Fysiotherapeuten.

- nierfunctie.

• Thuiszorg.

- gewicht.

6. Zorgprogramma Astma bij kinderen

- buikomvang.

Kinderen met Astma worden door de huisartsen binnen

- diuretica K+.

Gezondheidscentrum Camminghaburen behandeld. De doelgroep bestaat uit kinderen van 4 tot en met 16 jaar.


Het programma bestaat uit een set afspraken, zoals die

• Huisartsen.

zijn vastgelegd in de transmurale map van het MCC en in


de NHG-standaard Astma bij kinderen.

• Apothekers. De huisarts stelt de diagnose en vraagt eventueel aan-

• Diëtist.

vullend onderzoek aan. De kinderen c.q. ouders krijgen

• Thuiszorg.

uitleg over de diagnose en instructie/educatie betreffende

• Maatschappelijk werker.

inhalatiemedicatie.

• Sociaal psychiatrische verpleegkundige (SPV). Deelnemers vanuit het Gezondheidscentrum:

4. Zorgprogramma eenvoudige klachten bij niet chronische cliënten

• Huisartsen.

Het programma eenvoudige klachten bij niet-chronische

• Eventueel (kinder)fysiotherapeut.

• Apothekers en/of apotheekassistentes.

cliënten wordt door de huisartsen uitgevoerd. Dit is een

vervolgens komt de cliënt bij de arts en wordt er geke-

Zowel de huisartsen, de apotheek als de thuiszorg binnen

ken naar de desbetreffende klacht. De cliënt krijgt indien

het Gezondheidscentrum zijn betrokken bij het zorgpro-

nodig medicatie voorgeschreven, wordt doorverwezen

gramma palliatieve/terminale zorg aan huis. Dit zorg-

naar het ziekenhuis of kan gewoon weer naar huis als de

programma bestaat uit een aantal afspraken gericht op

klachten niet ernstig zijn. De praktijk is laagdrempelig

medische zorgverlening in de thuissituatie, ondersteuning

voor cliënten met ongerustheid over eenvoudige klachten.

van mantelzorg en afstemming met verpleging en indien noodzakelijk maatschappelijk werk/diëtiek/fysiothera-


pie. Zonodig overlegt de huisarts met de specialist, bij wie

• Huisartsen.

de cliënt bekend is, en/of met de palliatief consulent van

• Eventuele doorverwijzing naar overige disciplines.

het Integraal Kankercentrum Noord-Nederland (IKN).

15

klachten doorlopen. Eerst wordt er een afspraak gemaakt,

7. Zorgprogramma palliatieve/terminale zorg aan huis

standaardprogramma welke cliënten met eenvoudige


• Fysiotherapeuten.

Jaarverslag 2009

- BMI.


iedereen toegankelijk en biedt vertrouwelijke hulp bij

• Huisartsen.

meerdere problemen. Deze kunnen zijn: schulden, proble-

• Apotheek.

men op het werk, opvoedings- en relatieproblemen, een-

• Thuiszorg.

zaamheid, depressies of seksueel geweld. Het algemeen

• Eventueel fysiotherapeuten, maatschappelijk werker

maatschappelijk werk werkt als eerstelijnsfunctie op het

of diëtist.

snijvlak van welzijn en gezondheidszorg. Het is een nietspecifieke voorziening.

8. Zorgprogramma jeugdproblematiek

Via methodische individuele, relatie of gezinsgesprek-

Het zorgprogramma jeugdproblematiek bestaat uit een set

ken wordt aan psychosociale hulpverlening gedaan. In

afspraken gericht op signaleren, adviseren, begeleiden en

een intakegesprek met de cliënt wordt een behandelplan

doorverwijzen via Jeugdgezondheidszorg (JGZ) 0-19 jari-

vastgesteld. In dit behandelplan staan de doelen waaraan

gen. Deze afspraken hebben als doel vroegtijdige onder-

gewerkt wordt, de manier waarop en het aantal gesprek-

kenning van bijvoorbeeld: ontwikkelingsproblematiek,

ken. Gedurende de contactperiode kan een behandelplan

medische problematiek, kindermishandeling, huiselijk

bijgesteld worden. Aan het maatschappelijk werk zijn

geweld, voedings- en opvoedingsproblemen.

geen kosten verbonden en men kan er zonder verwijzing terecht binnen het Gezondheidscentrum.

wijkverpleegkundige van de JGZ en kan men met opvoe-


dingsvragen en problemen terecht bij pedagogen. De JGZ

• Huisartsen.

is gehuisvest in het Gezondheidscentrum. Dit zorgpro-


gramma wordt afgestemd met desbetreffende disciplines

• Eventueel overige disciplines.

binnen en buiten het Gezondheidscentrum. Vanaf 2009 is de JGZ een onderdeel van Hulpverlenings-

10. Zorgprogramma GGZ-eerstelijnszorg

dienst Fryslân.

De sociaal psychiatrisch verpleegkundige richt zich op het behandelen van mensen met psychische klachten. Ook kan er een psychiater ingeschakeld worden voor advies, medicatie en diagnostiek. Deze hulp heet eerstelijnszorg

centrum een keer per maand de nieuw geborenen die

en is verbonden aan GGZ Friesland-Noord. Dit zorgpro-

zijn ingeschreven bij de huisartsenpraktijk van het

gramma wordt geleverd vanuit het Gezondheidscentrum.

Gezondheidscentrum.

Dit programma bestaat uit een set afspraken rondom tri-


Preventie JGZ: - JGZ bespreekt met de huisartsen van het Gezondheids-


schappelijk werker.

• Huisartsen.

Bewaking van het medicatiegebruik en -trouw wordt

16

Jaarverslag 2009

Tevens biedt de JGZ kortdurende begeleiding door de

• Apotheek.

gedaan in samenwerking met de huisartsen en de apo-

• (Kinder)fysiotherapeut.

theek. Depressieve klachten, angststoornissen, slaapstoor-


nissen en spanningsklachten kunnen worden behandeld

• Sociaal psychiatrische verpleegkundige (SPV).

in samenwerking met maatschappelijk werk.

- JGZ biedt ouders met kinderen diverse cursussen

age van psychische problematiek, goede diagnostiek en

aan op het gebied van onder andere preventie en

adequate en doelmatige verwijzing binnen de eerstelijn.

opvoedingszaken.

Vijf afspraken zijn opgenomen in de eerstelijnsgezond-

- JGZ participeert in de hulpzorg van het netwerk van De Brede Wijk van de wijk Camminghaburen.

heidszorg. Mocht dit niet voldoende zijn, dan kan de cliënt doorverwezen worden naar de tweedelijn bij ernstige problematiek of naar een eerstelijnspsycholoog of maat-

• Logopedist. • Jeugdgezondheidszorg (JGZ).

Deelnemers vanuit het Gezondheidscentrum: • Huisartsen.

9. Zorgprogramma voor algemeen maatschappelijk werk

• Apothekers/apotheekassistentes.

Het algemeen maatschappelijk werk (AMW) is voor

• Eventueel algemeen maatschappelijk werk.

• Sociaal psychiatrische verpleegkundige (SPV).

11. Zorgprogramma’s voor slaapstoornissen, spanningsklachten en angststoornissen

• Eventueel maatschappelijk werker. • Eventueel fysiotherapeuten.

Cliënten met psychische klachten zoals slaapstoornissen, spanningsklachten en angststoornissen kunnen in eerste

Zorgprogramma’s in ontwikkeling

instantie binnen het Gezondheidscentrum worden behan-

De volgende zorgprogramma’s zijn in ontwikkeling:

deld door maatschappelijk werker of de sociaal psychiatrische verpleegkundige (SPV). Het zorgprogramma is

1. Zorgprogramma COPD bij volwassenen

gebaseerd op het NHG-standaard.

In 2009 kunnen cliënten met Astma/COPD bij de huisartsen terecht. Het zorgprogramma COPD bij volwassenen


wordt de komende jaren verder ontwikkeld. Dit is een

• Huisartsen.

van de aandachtspunten uit de accreditatie van de huis-

• Eventueel apotheek.

artsenpraktijk.

• Eventueel fysiotherapeuten.

Vanaf oktober 2009 is het Gezondheidscentrum begon-

• Eventueel maatschappelijk werker.

nen met het ontwikkelen van een categoraal spreekuur

• Eventueel sociaal psychiatrische verpleegkundige (SPV).

Astma/COPD uitgevoerd door de tweede praktijkverpleegkundige (POH). Het is de bedoeling dat in 2010 de

12. Zorgprogramma complexe zorg

longfunctie, die nu middels spirometrie in het MCL wordt

Complexe zorg is een gecoördineerde aanpak voor men-

bepaald, binnen het Gezondheidscentrum kan worden

sen met meerdere aandoeningen en problemen. Het doel

bepaald.

om zoveel mogelijk kosten te voorkomen in gespeciali-


seerde voorzieningen.

• Huisartsen.

Fokus biedt deze zorg aan mensen met een lichamelijke


handicap, hierdoor kunnen zij zelfstandig blijven wonen.

• Apothekers/apotheekassistentes.

Fokus biedt de mogelijkheid ADL-assistentie op te roepen,

• Eventueel fysiotherapeuten.

zowel overdag als ‘s nachts. Het Gezondheids-centrum Cliënten/patiënten die meer dan vijf soorten medicijnen

aan de cliënten van Fokus, die zich hebben ingeschreven

gebruiken, worden onder de loep genomen om te kijken

bij de huisartsenpraktijk van het Gezondheidscentrum.

of er minder medicijnen gebruikt kunnen worden. Door

Ook kunnen zij bij het Gezond-heidscentrum van alle

dit preventieprogramma wordt het onnodig gebruik

overige disciplines gebruik maken.

van medicijnen voorkomen. Hoewel de huisartsen een

project (2007-2008) in werking getreden d.w.z.: - (half) Jaarlijkse Polyfarmacie-overleggen.

17

2. Zorgprogramma Polyfarmacie

sen van het Gezondheidscentrum bieden huisartsenzorg


heeft een samenwerkingsverband met Fokus. De huisart-

niet medicaliserend voorschrijfbeleid hebben, willen de Deelnemers vanuit het Gezondheidscentrum:

betrokken hulpverleners dit beleid blijven optimaliseren.

• Huisartsen.

Tevens vindt er afstemming plaats in samenwerking met

• Thuisverzorging en -verpleging.

deelnemende thuiszorgorganisaties.

• Eventueel overige disciplines.

In 2009 is fase 4 de bestediging van het Polyfarmacie-

13. Zorgprogramma mensen zonder verblijfsvergunning

Jaarverslag 2009

hiervan is om de zorg in de eigen (thuis)situatie te bieden

- Regelmatige terugkoppeling ervaringen en resul-

Gezondheidscentrum Camminghaburen biedt als enige

taten Polyfarmacie-overleg, via een apart over-

in Leeuwarden huisartsenzorg aan, aan cliënten zonder

leg, tussen de apothekers en de huisartsen van het

verblijfsvergunning. Deze hulpverlening wordt in samen-

Gezondheidscentrum.

werking met Respons/vluchtelingenwerk aangeboden. Deelnemers vanuit het Gezondheidscentrum: Deelnemers vanuit het Gezondheidscentrum:

• Huisartsen.

• Huisartsen.

• Apothekers.

• Apotheek.

• Thuiszorgorganisaties (Het Friese Land en Palet).

Preventie Het Gezondheidscentrum biedt de volgende preventieprogramma’s aan:

• Informatietafel in de wachtruimte met steeds wisse- lende items. • Meegeven van folders. • Uitvoeren van diverse searches, doel:

Preventie gezonde leefstijl

- gebruik ongewenste geneesmiddelen(combinaties)

Roken

terugdringen.

• Stoppen met roken: pak je kans!

- opsporen van bijwerkingen van geneesmiddelen.

Groepstraining voor mensen die willen stoppen met roken (op aanvraag bij THFL).

• Bij uitleg van geneesmiddelen komen ook diverse preventieve maatregelen aan bod.

• Begeleiding op maat: individuele begeleiding bij het stoppen met roken (op aanvraag bij THFL). • Begeleiding bij stoppen met roken volgens de MIS, uit gevoerd door de POH.

Jeugdgezondheidszorg Vanuit de verschillende disciplines worden regelmatig diverse cursussen en informatiebijeenkomsten aangeboden op het gebied van preventie. Voorbeelden zijn cursus-

Overgewicht:

sen babymassage en opvoedingsondersteuning.

18


Jaarverslag 2009

• Groepsvoorlichting voeding en beweging, bijvoorbeeld in peuterspeelzalen, kinderdagverblijven en basis-

Fysiotherapie

scholen (op aanvraag bij diëtist).

De fysiotherapeuten geven, op aanvraag, valpreventie.

• Cursussen: ‘vet lekker… lekker fit!’, ‘sportief op gewicht’, ‘werken aan (over)gewicht’ (op aanvraag bij diëtist). • Sportief wandelen op gewicht: wandelsessies waarbij

Andere performance-afspraken binnen Gezondheidscentrum Camminghaburen

de diëtist meeloopt om adviezen over gezonde voeding te geven (op aanvraag bij diëtist). • Individueel voedingsadvies door diëtist (eenmalig en op aanvraag bij diëtist).

1. Voorschrijfbeleid geneesmiddelen Gezondheidscentrum Camminghaburen voert een nietmedicaliserend beleid aangaande het voorschrijven en

• Quick Food Scan: korte vragenlijst over voedings-

verstrekken van geneesmiddelen. Belangrijke uitgangs-

gewoonten die besproken wordt met de diëtist (op aan-

punten om dit niet-medicaliserend beleid toe te kunnen

vraag bij diëtist).

passen zijn: • Afspraken met betrekking tot het voorschrijfbeleid van

Diabetes: • Cursus: actief met diabetes (op aanvraag bij THFL). • Themabijeenkomsten Diabetes, gezonde voeding (op aanvraag bij THFL). • (Kleine) groepsbehandeling Diabetes bij fysiotherapie.

de medicatie. • Intensieve controle therapietrouw (controle inname medicatie). • Brede informatieverstrekking aan cliënten, uitgebreide eerste uitgiftebegeleiding m.b.v. van gesprekshulpen. • Het FTO op niveau 4: het hoogste niveau.

Overige preventie activiteiten

Mocht medicatie nodig zijn, dan werken de apothekers

Huisartsenpraktijk

en de huisartsen intensief samen op het gebied van

• Griepvaccinatie (nationaal grieppreventie).

geneesmiddelen en geneesmiddelenvoorlichting. In

• Cervix-uitstrijkjes (volgens bevolkingsonderzoek

het FTO worden de ziektebeelden en de daarbij beho-

baarmoederhalskanker). • Het opstellen van een risicoprofiel, met behulp van de

rende medicijnen besproken. Hierbij worden afspraken gemaakt over voorkeursmedicatie bij de behandeling

scoretabel, bij een cliënt met een risicofactor voor hart-

van deze ziekten. Tevens worden afspraken gemaakt

en vaatziekten.

over de voorlichting bij de afgifte van de desbetreffende medicijnen. Dit overleg wordt door de Doelmatige

Apotheek

Geneesmiddelenvoorziening DGV (Nederlands instituut

• Eerste uitgiftebegeleiding: slaapmiddelen, cholesterol-

voor Verantwoord Medicijngebruik) op hoogste niveau

verlagers, maagmiddelen met of zonder pijnstillers,

ingeschaald omdat er bindende afspraken gemaakt wor-

middelen bij hartzwakte.

den met betrekking tot de keuze van medicijnen.

bruik bijgehouden in Pharmacom. Ook alle gesprekken welke gevoerd zijn met de cliënten worden bijgehouden in het EPD. Hierin staan alle bijzonderheden met betrekking tot therapietrouw, vragen en antwoorden van de cliënt etc. In het dossier staat een kort verslag van de gesprekken en de gegeven voorlichting. Cliënten van het Gezondheidscentrum krijgen goede medicatiebegeleiding. De therapietrouw wordt beoordeeld, het gebruik/dosering van het medicament wordt bekeken en er wordt gecontroleerd op interacties en contra-indicaties. Bij vervolguitgifte wordt de inhalatietechniek beoordeeld en gekeken of de inhalator het geschikte type is. Dit wordt gedaan door een meting van de inhalatiekracht. Ook wordt er een medicatieanalyse gedaan door middel

Dick Krol, apotheker

van searches. 2. Inkoopbeleid geneesmiddelen

minghaburen. De cliënt kan dan in onze apotheek de

zoveel mogelijk aan te sturen op het voorschrijven van

medicijnen ophalen. Indien nodig worden de medicijnen

generieke geneesmiddelen.

thuis bezorgd.

3. Hulpmiddelen

4. Serviceverlening apotheek

Informatie- en communicatietechnologie (ICT)

In de apotheek van het Gezondheidscentrum wordt goede

ICT wordt steeds belangrijker in de zorg. Het Gezond-

voorlichting en informatie gegeven over hoe cliënten

heidscentrum heeft een gezamenlijke website voor alle

medicijnen moeten innemen, hoe medicijnen werken en of

negen disciplines. Men kan op deze site veel informatie

eventuele bijwerkingen zich in bepaalde gevallen kunnen

vinden over het Gezondheidscentrum. Ook is het moge-

voordoen.

lijk om herhaalrecepten online door cliënten aan te vragen

Daarnaast beschikt de apotheek van het Gezondheids-

bij de apotheek van het Gezondheidscentrum, via de

centrum Camminghaburen, na de grootscheepse interne

website www.gc-camminghaburen.nl. Dit kan ook door

verbouwing, sinds 2009 over twee aparte voorlichtings-

cliënten van andere huisartsen in Leeuwarden.

ruimtes waar cliënten een persoonlijk gesprek met één

Daarnaast biedt de site zowel pil- als diabetesservice.

van de apothekers of assistentes kunnen voeren. In deze

Ook kan men een inschrijfformulier downloaden via de

informatieruimtes worden ongeveer 100 gesprekken per

website.

maand gevoerd.

Het ICT-netwerk wordt onderhouden door Pharma-

Daarnaast worden deze ruimtes gebruikt om uitgebreide

Partners. De volgende programma’s worden binnen de

voorlichting te gegeven over o.a.:

verschillende disciplines gebruikt:

- Astma en COPD (waaronder inhalatie-instructie).

Huisarts

- Diabetes (o.a. bloedsuikermeter-instructie).

- Medicom (inclusief Elektronisch

Voorschrijf Systeem: EVS). Apotheek

- Pharmacom (inclusief Electronisch

Pharmaceutisch Dossier: EPD). Fysiotherapie

- Fysicom.

- Maag- en slaapmedicatie. - Incontinentiemateriaal instructie. - Hypertensie. - Antidepressiva.

Medicijnbewakingssysteem

De apotheek heeft een vrij hoge servicegraad, deze is circa

In de apotheek wordt van iedere cliënt het medicijnge-

95%. Dit betekent dat circa 95% van de receptuur volledig

19

recepten elektronisch doorsturen naar apotheek Cam-

te houden door een actief inkoopbeleid te voeren en door


Artsen buiten het Gezondheidscentrum kunnen hun

buren probeert de geneesmiddelenkosten zo laag mogelijk

Jaarverslag 2009

De apotheek van het Gezondheidscentrum Cammingha-

en op dezelfde dag geleverd wordt. Halverwege 2008 is door de zorgverzekeraars het preferentiebeleid ingevoerd. Dit houdt in dat afhankelijk van de zorgverzekeraar een bepaald merk medicijnen moet worden afgeleverd aan de cliënt. De zorgverzekeraar heeft dus invloed op de keuze vrijheid van de arts. Omdat het voorkeursmerk per zorgverzekeraar kan verschillen, moet helaas vaker voor een cliënt een geneesmiddel speciaal worden besteld.

Verantwoording van de prestaties van het zorgaanbod (negen disciplines): huisartsenpraktijk, apotheek, Fysiotherapie, maatschappelijk werk, GGZ eerstelijnszorg, Jeugdgezondheidszorg, Thuisverpleging en -verzorging, Diëtist, Logopedie De organisatie van de zorg

van elke discipline en de geleverde prestaties van het

De formatie en daarmee de beschikbaarheid van de artsen is niet gewijzigd.


Hieronder staat een overzicht van het takenpakket zorgaanbod in 2009.

buiten het Gezondheidscentrum.

De deskundigheid van de assistentes om ook te advi-

20

Jaarverslag 2009

Greetje Miedema, financieel administratief medewerker

Om de continuïteit in de persoonlijke zorg te bewaken

seren bij eenvoudige vragen wordt niet ingezet omdat

hebben de ingeschreven cliënten een vaste huisarts. Elke

uit het laatste tevredenheidonderzoek (ECB) blijkt dat de

arts heeft zijn/haar vaste vervanger. Iedere huisarts is

cliënten dit niet waarderen. Er is soms verzet van

verantwoordelijk voor de medische zorg voor zijn/haar

cliënten tegen de vraag van de centrumassistentes (bij de

cliënten. Daartoe biedt hij/zij gelegenheid voor spreek-

telefoontriage) naar de contactreden zelf. Wel nemen de

uur, telefonisch overleg en zo nodig huisbezoeken. In

centrumassistentes veel handelingen over op verzoek van

combinatie met de cliëntgebonden administratieve taken

de artsen.

vult dit pakket aan activiteiten een volledige dagtaak.

De financiële administratie blijft de nodige tijd van de

Daarnaast heeft de huisarts een aantal managementtaken

assistentes opeisen.

en nascholingsverplichtingen.

Naast de zorg voor de ingeschreven cliënten leveren de

Er is bij vrouwelijke cliënten zoals altijd een trend om zich

1. Huisartsenpraktijk

in te schrijven bij een vrouwelijke huisarts. Het aandeel

De huisarts hanteert een eigen professionele verantwoor-

vrouwelijke cliënten bij de vrouwelijke huisartsen is daar-

delijkheid voor de taken die hij/zij verricht. De huisarts

door ook aanmerkelijk groter.

richt zich op de bevordering en de instandhouding van het lichamelijk, geestelijk en sociaal welbevinden van de

De toegankelijkheid is verbeterd doordat de centrumassi-

cliënten. De integrale en continue zorgverlening heeft

stentes de contactreden vermelden bij de afspraken (lichte

betrekking op zowel het stimuleren van zelfzorg en man-

triage). Dit helpt de arts zich voor te bereiden op het con-

telzorg als preventieve en curatieve zorg. Desgewenst

sult, dat daardoor efficiënter kan verlopen.

vindt overleg plaats met andere professionals, binnen of

artsen ook hulp aan passanten en daklozen of uitgeschre-

Telefonisch spreekuur

ven asielzoekers, in samenwerking met Stichting Respons.

Het telefonisch spreekuur van de huisartsen wordt maximaal benut. Dit voldoet ook aan de wens van veel

Sinds 2008 is de huisartsenpraktijk NHG-geaccrediteerd.

cliënten om vragen telefonisch voor te leggen aan hun

Bij het vervolg accreditatietraject wordt o.a. aandacht

huisarts. Door dit spreekuur kunnen eenvoudige vragen

besteed aan het verder structureren van de Astma- en

van cliënten door de huisarts beantwoord worden via de

COPD-zorg. Hiervoor is sinds oktober 2009 een extra

telefoon.

praktijkverpleegkundige (POH) aangesteld. Ten aanzien van de diabeteszorg is aansluiting gezocht bij

Praktijkomvang

het provinciale initiatief van de Friese huisartsen. Vanaf

Eind 2009 stonden 5706 cliënten ingeschreven en in

januari 2010 start de Diabetes Mellitus DBC in samenwer-

december 2008 was de huisartsenpraktijkomvang 5525.

king met Ketenzorg Friesland BV.

Dit betekent een relatieve toename in 2009 van 181

Met de zorg voor de cliënten met diabetes en met risi-

cliënten. De huisartsenpraktijk staat hierdoor open voor

cofactoren voor hartvaatziekten is de dagtaak van deze

nieuwe cliënten en moet minimaal doorgroeien naar 6000

praktijkverpleegkundige vrijwel gevuld.

cliënten gezien de formatieomvang van de huisartsenpraktijk.

De samenwerking met de apotheek blijft intensief, met name door nauwere afspraken rond het efficiënt hanteren van herhaalrecepten via het computersysteem en door het overleg. Afspraken over het voorschrijfbeleid worden op

Gemiddeld

Gemiddeld Gemiddeld

jaar

2009

2008

Totaal

5625

5451

2007

5476

gestructureerde wijze getoetst en geëvalueerd. Het verrichte aantal consulten ligt iets boven het landelijk gemiddelde.

Mw. Van Zanden, dhr. Begeman en dhr. Graff zijn binnen

Het aantal verwijzingen is niet betrouwbaar te meten

onze huisartsenpraktijk de opleiders voor het opleiden

omdat interne verwijzingen in de tweedelijn, verwijzin-

van huisartsen.

gen door waarnemers en door de dokterswacht niet gere-

Mw. Van Zanden coördineert de zorg voor de cliënten van

gistreerd worden in het informatiesysteem.

Stichting Respons. Mw. Van Zanden neemt deel aan het MCC, het samen-

Vanwege het karakter van het wijkgezondheidscentrum

werkingsplatform tussen het MCL en de huisartsen in de

is besloten de zorgverlening van de huisartsenpraktijk

regio.

vooral te richten op bewoners van Camminghaburen en

Dhr. Graff is erkend kwaliteitsconsulent voor interne

Blitsaerd. De wijkgrenzen worden als grens aangehouden.

nascholing.

De overige disciplines hanteren geen wijkgrenzen.

Dhr. Begeman is als SCEN-arts betrokken bij consultatie

Samenwerking binnen de eerstelijn

euthanasieverzoek.

De samenwerking met thuiszorg Het Friese Land is goed.

Binnen het accreditatietraject is veel tijd gestoken in opti-

De lijnen zijn kort, men weet elkaar de vinden. Dit komt

maliseren van de electronische patiëntendossiers, de prak-

de zorg voor de cliënten ten goede.

tijkfolder en website, de zorg voor diabetes-cliënten en de

Er is ook structureel overleg ingesteld met een ver-

zorg voor COPD- en astma-cliënten.

pleegkundige van Stichting Palet. Tevens is gestructureerd overleg met een verpleegkundige van Zorggroep

Deskundigheidsbevordering en kwaliteitsbeleid

Noorderbreedte ingesteld. De versnippering van de

Uitvoering van het Farmacotherapeutisch overleg vol-

thuiszorg laat zich ten aanzien van de kwaliteit van

gens optimale kwaliteitsnormen en optimaliseren van het

overleg en samenwerking inmiddels voelen.

gebruik van het elektronisch patiëntendossier vormde in

Het structurele overleg komt de zorg voor gezamenlijke

2009 een zwaartepunt in het inhoudelijke kwaliteitsbeleid,

cliënten zozeer ten goede, dat we er tijd in blijven inves-

als ook het NHG-accreditatietraject.

teren.

21

en ondersteuning van artsen die te maken hebben met een


Overige activiteiten van de huisartsen

Jaarverslag 2009

verbeteren van de kwaliteit van het farmacotherapeutisch

Cliënten

Het gestructureerde overleg met de thuiszorg, de fysiotherapie, de jeugdgezondheidszorg en het maat-

• Adequate dossiervorming met elektronisch medisch dossier.

schappelijk werk is gehandhaafd. Daarnaast is ook inci-

• Implementaties Medicom nieuw.

denteel overleg met de SPV’er van de GGZ, die in het

• Invoeren fundoscopie.

Gezondheidscentrum spreekuur heeft gehouden tot eind

• Voorbereidingen Cardiovasculair risicomanagement.

2009. Sinds mei 2006 is gestart met een spreekuur van een soci-

De praktijkverpleegkundige (POH)

aal psychiatrisch verpleegkundige (SPV), vanuit de GGZ,

In het Gezondheidscentrum werken twee praktijkver-

in het Gezondheidscentrum. Dit brengt ons laagdrempelig

pleegkundigen, in parttime dienstverband. De praktijk-

advies en korte interventies. Deze dienstverlening vanuit

verpleegkundige verleent gedelegeerd medisch-inhoude-

het Gezondheidscentrum stopt in 2010.

lijke huisartsengeneeskundige zorg aan cliënten met een chronische aandoening. Hierin heeft de verpleegkundige

Verder zijn er thematische besprekingen die de deskun-

een eigen verantwoordelijkheid voor de taken die zij ver-

digheid bevorderen van alle teamleden.

richt.

problemen en doet aan begeleiding en coaching met

huisartsenpraktijk, apotheek en fysiotherapie heeft plaats-

betrekking tot gezondheidsproblemen die het gevolg

gevonden eind 2009. De resultaten van het onderzoek

kunnen zijn van een chronische ziekte. Zij coördineert en

worden in maart 2010 bekend gemaakt, zie hoofdstuk

organiseert de hulpverlening rondom de cliënten die zorg

‘Cliëntgerichte organisatie’.

van haar ontvangen. Ook draagt zij zorg voor de eigen

Meting van de kwaliteit van Diabeteszorg heeft in het ver-

administratie en heeft taken op het gebied van de kwali-

leden plaatsgevonden in het DIAB-careproject, waarin uit-

teitszorg (het maken en borgen van protocollen, verdere

komsten zoals GlyHb maar ook organisatieaspecten zoals

ontwikkeling van de functie). Ten behoeve van de NHG-

controle, regelmaat en frequentie zichtbaar zijn geworden.

Praktijkaccreditering van het gezondheidscentrum levert

Ook binnen het accreditatietrajectonderzoek scoort de

de praktijkverpleegkundige haar bijdrage aan het ontwikkelen, beoordelen en evalueren van verbeteringsplannen

is volledig bezet met zorg voor Diabetes- en hypertensie-

die van direct belang zijn voor haar praktijkvoering.


instructie en educatie ter voorkoming van gezondheids-

Meten van cliënttevredenheid bij de kerndisciplines:

kwaliteit bovengemiddeld. De praktijkverpleegkundige

Marktontwikkelingen

Ze legt huisbezoeken af en heeft telefonisch contact met

De huisartsen zijn koersvast gebleven in de ontwikkelin-

cliënten. Daarnaast begeleidt ze mensen die willen stop-

gen rond de ketenzorg Diabetes en hebben per 01-01-2010

pen met roken en ondersteunt op verzoek van de huisarts

een contract met Ketenzorg Friesland aangaande de DBC

ouderen in de thuissituatie.

22

Jaarverslag 2009

De praktijkverpleegkundige geeft voorlichting, adviezen,

Kwaliteitsbeleid en zorg

Diabetes Mellitus II.

Tot haar taken behoort tevens het begeleiden van een sta-

cliënten en griepvaccinaties. Begeleiden bij stoppen met roken is ook een waardevol aspect geworden. Uitbreiding

De categorie cliënten waar de praktijkverpleegkundige

van de formatie praktijkondersteuning is gerealiseerd met

zich op richt, betreft cliënten met Diabetes Mellitus type

de komst van een tweede praktijkverpleegkundige, vanaf

2, hypertensie (cardiovasculair risicomanagement), Astma

oktober 2009, i.v.m. de Astma- en COPD-zorg.

en COPD. Hiervoor organiseert zij eigen categorale spreekuren.

giaire van de post HBO-opleiding Praktijkondersteuning

Plannen 2010

van de NHL en geeft ze gastlessen aan deze opleiding.

• Verbeterpunten uitvoeren van het accreditatietraject

De praktijkverpleegkundige participeert in het Diabetes

via de NHG.

beweegprogramma binnen het Gezondheidscentrum, een

• Polyfarmacie uitvoering gezamenlijk met de apotheek.

samenwerking met fysiotherapie en diëtiste. Ten behoeve

• Verdere implementatie zorgprogramma Astma- en

van de Astma- en COPD-cliënten is er nauwe samenwer-

COPD-cliënten. • Implementatie zorgprogramma Diabetes Mellitus DBC.

king met de apotheek en de fysiotherapie; een COPDbeweegprogramma is van start gegaan. De praktijkverpleegkundige regelt samen met een prak-

tijkassistente het griepvaccinatie programma. De organi-

ten een gezonde(re) levensstijl te laten aannemen (afval-

satie en uitvoering van twee extra vaccinatieronden H1N1

len, stoppen met roken, meer bewegen, betere therapie-

(Mexicaanse griep) hebben voor een extra werkdruk in

trouw). Door de intensieve follow-up en interdisciplinaire

een korte periode gezorgd.

samenwerking slagen de cliënten er dan ook regelmatig in

Voor de prestaties, doelstellingen en aantallen deelne-

deze verbeterde levensstijl vol te houden.

mers van dit zorgaanbod van het Gezondheidscentrum

Het inzetten van de praktijkverpleegkundige in het

wordt verwezen naar het aparte jaarverslag 2009 van

Gezondheidscentrum heeft gezorgd voor het intensiveren

de POH, welke wordt aangeboden aan De Friesland

en standaardiseren van de zorg voor cliënten met een

Zorgverzekeraar.

chronische aandoening. Hiermee wordt een substantiële kwaliteitsverbetering van de zorg voor alle genoemde

Het cliëntenaantal dat de praktijkverpleegkundige

cliëntencategorieën beoogd.

bezoekt, is in 2009 verder gestegen. Het aantal mensen neemt toe. De groep cliënten met Diabetes Mellitus stijgt,

De centrumassistente (Ca.) vervult in principe een zelf-

de praktijkverpleegkundige is geschoold en vervolgens

standige functie en zij is verantwoordelijk voor de taken

gestart met inzetten insulinetherapie bij deze groep

die zij verricht. Taken die onder het assisteren van de

cliënten. Astma en COPD is een nieuwe groep cliënten

huisarts vallen, vinden wel onder verantwoordelijkheid

die door de praktijkverpleegkundige gezien wordt.

van laatstgenoemde plaats. De Ca. draagt zorg voor de

Vanwege de toegenomen werkdruk die dit met zich mee

eerste opvang van cliënten, zowel telefonisch als in direct

brengt, is eind 2009 een tweede praktijkverpleegkundige

contact. Daarnaast verstrekt de Ca. informatie over het

aangesteld. Zij heeft zich bezig gehouden met het ontwik-

centrum en maakt zij afspraken voor de huisartsendisci-

kelen en opzetten van een categoraal spreekuur voor de

pline.

cliënten met Astma en COPD. Gezien de toekomstige

De Ca. verricht diverse en binnen de wettelijke kaders

ontwikkeling naar ketenzorg voor deze categorie cliënten,

toegestane medische handelingen zoals injecteren, contro-

is de invulling van het spreekuur afgestemd op het pro-

le van hemoglobine en glucose, het meten van de bloed-

gramma van eisen en prestatie-indicatoren van de keten

druk, het afnemen van gehoortesten, zwangerschaps-

DBC Astma/COPD van De Friesland Zorgverzekeraar.

testen en uitstrijkjes in het kader bevolkingsonderzoek.

Ten behoeve van deze nieuwe categorie cliënten zal

Daarnaast verzorgen de Ca.’s een eigen spreekuur voor

in 2010 het longfunctie-onderzoek (spirometrie) in het

de behandeling van wratten. Overige specifieke spreek-

Gezondheidscentrum door de POH worden uitgevoerd.

uren zijn verder niet ingesteld. Tevens verzorgen de Ca.’s de maandelijkse financiële cliëntenadministratie.

In 2007 is de zorggroep Ketenzorg Friesland BV opgericht. De Ca.’s passen een lichte vorm van telefoontriage toe

direct betrokken is bij de zorg voor cliënten met Diabetes

zodat de cliënten met hun vragen bij de juiste hulpverle-

Mellitus type 2. Zij hebben het afgelopen jaar de zorg

ner terecht komen. De assistente plant de afspraken van

die nodig is voor een cliënt met DM type 2 beschreven.

de spreekuren van de huisartsen en past ook hierbij een

Deze adviezen worden opgenomen in de ketenzorg DBC

lichte vorm van telefoontriage toe. Dit is bedoeld om een

Diabetes Mellitus in Friesland. De praktijkverpleegkun-

goede indeling te kunnen maken van de werkzaamheden.

dige heeft zitting in deze zorggroep en is op deze manier

De drukte aan de balie heeft geleid tot een duidelijke

actief betrokken bij de toekomstige zorg voor mensen met

structurering van de werkzaamheden van de Ca.’s: de

Diabetes Mellitus type 2.

baliebezetting is alleen tijdens de spitsuren dubbel, daarna worden contacten aan de balie tot een minimum beperkt.

De zorg van de praktijkverpleegkundige wordt door de

De bezoekers worden duidelijk op de regels in de prak-

cliënten van het Gezondheidscentrum hoog gewaardeerd.

tijkfolder gewezen. Zo probeert het Gezondheidscentrum

Binnen een consult bij de verpleegkundige is er tijd om

de doelmatigheid van de ondersteuning door de assisten-

dieper op de oorzaak en gevolgen van de chronische aan-

tes te maximaliseren. Het gegeven dat gedurende 9 uren

doening van de cliënt in te gaan. Het streven is om met

per dag de voordeur open is, blijft veel aandacht en tijd

behulp van motiverende en coachende gesprekken cliën-

van de balie-assistentes eisen, ondanks continu herhaalde

23

Deze zorggroep bestaat uit een groep professionals die


Centrumassistentes

Jaarverslag 2009

dat gecontroleerd wordt ten gevolge van hypertensie

delgerelateerde ziekenhuisopnames zijn. Hiervan is de

In 2009 was het aantal formatieuren voor de Ca’s 124,5

helft potentieel vermijdbaar. Medicatieveiligheid en de

uur per week. De verhouding formatieuren huisartsen ten

opzet van ketenzorg zijn de komende jaren speerpunten

opzichte van Ca.’s is 3,0 : 3,5.

in het beleid van de apotheek.

Sinds 2007 is bij de Ca.’s een nieuwe functie ingesteld van

Daarom is in samenwerking met de huisartsen de aanzet

hoofdassistente en is één van de Ca.’s hiervoor benoemd.

gegeven om de apotheek inzicht te geven in de nierfunc-

Deze nieuwe functie bevalt prima. Het overleg tussen de

tie van de cliënt. Een verminderde nierfunctie blijkt in 10

huisartsen en de Ca’s is hierdoor beter geregeld.

% van deze gevallen de oorzaak van medicatie afhanke-

De aansturing van de Ca.’s is evenals in vorige jaren door

lijke ziekenhuisopnames te zijn.

één van de huisartsen bewaakt, evenals de implementatie

Indien de apotheek op de hoogte is van de nierfunctie,

van nieuwe werkafspraken en protocollen in verband met

kan gerichter adviezen worden gegeven met betrekking

bijvoorbeeld nieuwe regelgeving, aanpassingen automa-

tot aanpassing van de dosering van het geneesmiddel.

tisering en optimalisering van werkafspraken met betrek-

Bovendien is samenwerking gestart met het Klinisch

king tot veiligheid van handelen en het vermijden van

Chemisch Laboratorium om informatie te verkrijgen van

fouten.

cliënten met een verminderde nierfunctie. Beide projecten

Er is een handboek Huisartsenpraktijk over de werkzaam-

zijn na intensieve voorbereiding op 1 januari 2010 van

heden en organisatie ‘achter de balie’ zodat ook even-

start gegaan. De eerste resultaten laten zien dat inzicht

tuele invalkrachten de kwaliteit kunnen leveren die in

van de apotheek in de nierfunctie een toegevoegde waar-

Gezondheidscentrum Camminghaburen gebruikelijk is.

de heeft. Ter verhoging van de medicatieveiligheid zijn in 2009 in samenwerking met de huisartsen 40 polyfarmacie-

Farmaceutische cliëntenzorg is de zorg van het hele apo-

gesprekken gevoerd.

theekteam op het gebied van farmacotherapie, gericht

Om een beter georganiseerde zorg in het Gezondheids-

op het verbeteren van de kwaliteit van leven van de

centrum te ontwikkelen rond het ziektebeeld Astma/

cliënt. Deze zorg zien de medewerkers van de apotheek

COPD is per 1 oktober 2009 een praktijkondersteuner

als een continu proces waar inhoud aan gegeven wordt

voor astma/COPD aangesteld. In samenwerking met de huisartsen is gekozen voor een Astma/COPD-carrousel.

zorgactiviteiten zoveel mogelijk in de dagelijkse werk-

Dit gaat als volgt te werk, op uitnodiging bezoekt de cli-

zaamheden te integreren, met als doel de therapietrouw,

ënt de praktijkondersteuner en de apotheek op één dag.

de keuze van het juiste geneesmiddel, de omgang met

De apotheek legt nadruk op werking en bijwerking van

het ziektebeeld, de gezondheid en de kwaliteit van leven

de diverse inhalatiemiddelen en gaat samen met de cliënt

van de cliënt te verbeteren. Ook wordt veel aandacht

de inhalatietechniek na. Het project is op 1 januari 2010

besteed aan het voorkomen en signaleren van bijwer-

van start gegaan met één huisarts. In de loop van het jaar

kingen, interacties en contra-indicaties. Tevens heeft de

wordt dit project opgeschaald naar 4 huisartsen.


2. Apotheek

door middel van zorgactiviteiten. Het team probeert deze

verrichten van medicatieanalyses, het geven van gebrui-

Kwaliteitsbeleid en zorg

kersinstructies, thuiszorgbegeleiding, voorlichting en

De apotheek bleef actief bezig om de therapietrouw bij de

adviesgesprekken en documentatie. Het team hecht zeer

cliënten te bevorderen. Dit in samenwerking met de huis-

24

Jaarverslag 2009

uitleg over de praktijkregels.

aan de samenwerking met de andere zorgverleners in en

artsen van het Gezondheidscentrum.

buiten het Gezondheidscentrum, cliëntenverenigingen en

Ter illustratie zijn hieronder enkele getallen vermeld.

apotheek aandacht voor de afspraken en standaarden, het

zorgverzekeraars. De cliënt neemt in dit geheel een centrale plaats in.

Beleid, beheer en exploitatie In juli 2007 is de apotheker opgenomen in de WGBO. De apotheker is dus medebehandelaar geworden. Uit het Harm-onderzoek blijkt dat er jaarlijks 19.000 geneesmid-

Gespreksonderwerp

Aantal meldingen

Te laat met medicatie. Doorgesproken met cliënt

973

Te laat met medicatie. Doorgegeven aan huisarts

357

Te vroeg met medicatie. Doorgesproken met cliënt

746

Te vroeg met medicatie. Doorgegeven aan huisarts

357

In deze tabel is te zien hoe vaak navraag is gedaan naar

met edifact met één praktijk uitgebreid naar 13. In 2010

de reden waarom een geneesmiddel te vroeg of te laat

willen we een edifactreceptkoppeling realiseren met de

werd opgehaald. Naast het over- en ondergebruik van

GGZ-instelling de Swing.

medicatie vraagt de apotheek naar het actuele medicijngebruik van de cliënt. Dus komt een cliënt met een recept

Website

voor een nieuw geneesmiddel dan wordt tevens gevraagd

Om het publiek ook op een andere manier te informeren

of er ook een geneesmiddel gestaakt moet worden.

heeft het Gezondheidscentrum voor alle disciplines een

Vorig jaar heeft de apotheek dit 3945 keer nagevraagd.

website: www.gc-camminghaburen.nl. Op deze site is

Tevens wordt dan een nieuwe cliënt gerichte informatie-

naast zakelijke informatie ook informatie te vinden over

folder uitgereikt. Hierin zijn de actuele medicatiegegevens

zaken met betrekking tot gezondheid en ziekte. In 2009

opgenomen, zodoende heeft de cliënt een duidelijk over-

is het aantal bezoekers van de website wederom toege-

zicht van zijn geneesmiddelen.

nomen en wordt er steeds meer gebruik gemaakt van de

Alle gegevens zijn vastgelegd in het elektronisch farma-

service om herhaalmedicatie via internet aan te vragen.

ceutisch dossier. Dat dit effect heeft gehad op de thera-

Deze service naar cliënten hebben we verder uitge-

pietrouw blijkt onder andere uit de landelijke data van de

breid door de mogelijkheid te bieden om de aanvraag

SFK (Stichting Farmaceutische Kengetallen). De therapie-

voor herhaalreceptuur van de huisartsen buiten het

trouw bij diabetescliënten van het Gezondheidscentrum

Gezondheidscentrum ook via de website te laten verlo-

Camminghaburen zijn hoger in vergelijking met de lan-

pen. Dit is gerealiseerd voor inmiddels 12 huisartsen.

In 2009 lag de therapietrouw bij Diabetes cliënten type II

Informatievoorziening

voor de orale bloedsuikerverlagende middelen op 94,1 %. Bij

De WGBO eist dat een cliënt op een begrijpelijke manier

de landelijke kengetallen ligt het 90% percentiel op 93,6%.

over zijn/haar behandeling met medicijnen wordt voorge-

Dit betekent dat onze apotheek op dat gebied bij de top 10%

licht. Daarom is in 2009 de informatievoorziening verder

van Nederland hoort. De therapietrouw is ook hoog voor

geoptimaliseerd.

de co-medicatie bloeddruk- en lipide- verlagende middelen.

Naast de gebruikelijke voorlichting geven we de uitgebreide begeleiding in de spreekkamer met behulp van een

Apotheek GHC

Landelijk

onder diabetespatienten Camminghaburen

90% percentiel

Orale bloedglucose-

94,1%

93.6%

97,3%

94,9%

91,8%

89,1%

verlagende middelen Bloeddrukverlagende Co-medicatie Lipidenverlagende Co-medicatie

Overige huisartsen

gesprekshulp. Tevens is de tweede uitgiftebegeleiding voor inhalatiemiddelen verbeterd. Samen met de cliënt wordt bij vervolguitgifte gekeken of de klachten zijn verbeterd en wordt de inhalatietechniek opnieuw doorgenomen. Aantal gesprekken in spreekkamer per gespreksonderwerp Deze tabel geeft een overzicht van het aantal gesprekken per gespreksonderwerp.

Gespreksonderwerp Aantal gesprekken 14

tere herhaling te realiseren voor niet op ons computer-

Astma inhalatie instructie

153

systeem aangesloten artsen in Leeuwarden. We wilden

COPD inhalatie instructie

41

graag elektronische (edifact) recepten ontvangen van deze

Diabetes Mellitus type II

45

artsen. Door de stichting Gerrit en Pharmapartners is er

Incontinentie

24

een koppeling gerealiseerd voor 4 huisartsenpraktijken.

Hoge bloeddruk

151

Dagelijks ontvangen we van deze huisartsen edifactrecep-

Maagklachten

175

ten. Voor de cliënt heeft dit als groot voordeel dat niet

Oogdruppel instructie (aan de balie)

209

eerst het recept bij de eigen huisarts hoeft te worden

Slapeloosheid

31

opgehaald, direct kan de medicatie in de apotheek wor-

Verhoogd Cholesterol

80

den opgehaald. In 2009 is het aantal huisartsenpraktijken

25

Angina Pectoris (nitraten)

In 2006 hadden we ons tot doel gesteld ook een efficiën-


Therapietrouw

Jaarverslag 2009

delijke cijfers.

Naast deze uitgebreide eerste- en tweede uitgiftegesprekken in de voorlichtingsruimte zijn we dit jaar ook begonnen met verkorte extra informatie aan de balie. Dat zijn de pijnstillers met en zonder maagmiddelen. In de spreekkamers worden gemiddeld ongeveer 100 gesprekken per maand gevoerd, daarnaast zijn er nog de individuele consulten met de apotheker. In 2010 willen we de eerste en tweede uitgiftebegeleiding voor antidepressiva opstarten. Daarnaast zijn in de bloedsuikertestweek 55 personen in de apotheek geweest voor een gratis bloedsuikermeting. Hierbij zijn 6 afwijkende waarden gevonden. Deze personen zijn de volgende dag opnieuw gemeten en indien nodig doorverwezen naar de huisarts. Om het publiek te wijzen op goed en veilig geneesmiddelengebruik is er in de publieksruimte een informatiescherm opgehangen. Op dit scherm verschijnt naast

Anna Hoeksema, apotheekassistente

informatie over actuele zaken(grieppandemie etc.) ook de

26


Jaarverslag 2009

mogelijkheid om een persoonlijk gesprek te hebben met

• Opsporen van cliënten die ouder zijn dan 70 jaar en

één van de apothekers. Van deze mogelijkheid wordt elke

NSAID’s gebruiken en die geen maagmedicatie

dag gebruik gemaakt.

gebruiken. Oudere mensen die pijnstillers gebruiken hebben grotere kans op maagschade.

FPZ-projecten

• Opsporen van cliënten die methotrexaat gebruiken

De apotheker is per 1 juli 2007 opgenomen in de WGBO.

zonder gebruik van foliumzuur. Foliumzuur vermin-

Dit houdt in dat de apotheker medebehandelaar is gewor-

dert de kans op bijwerkingen van methotrexaat.

den. Naast de farmacotherapeutische begeleiding van de cliënt wordt de huisarts spiegelinformatie gegeven in

De resultaten van de searches voldeden allemaal aan de

hoeverre het voorschrijfbeleid voldoet aan de landelijke

normen die waren gesteld.

NHG-standaarden. De spiegelinformatie wordt aangeboden in de vorm van searches.

HKZ-certificering

De volgende searches zijn uitgevoerd in 2009:

Eind 2005 is de apotheek van Gezondheidscentrum Camminghaburen HKZ gecertificeerd. In de daarop vol-

• Opsporen van vrouwen die langer dan 1 jaar

gende jaren is het kwaliteitssysteem verder ontwikkeld.

hormoonsuppletietherapie hebben gebruikt. Langdurig

Als onderdeel hiervan vinden elk jaar drie audits plaats.

gebruik geeft een verhoogd risico op borstkanker.

In februari 2009 vond de uitgebreide driejaarlijkse audit

• Opsporen van cliënten die methotrexaat gebruiken. In het verleden zijn in Nederland ongelukken gebeurd

van KIWA weer plaats. Deze audit is met goed gevolg doorlopen.

doordat er een verkeerde dosering op het etiket stond vermeld. Op alle verpakkingen methotrexaat staat nu de innamedag vermeld. • Opsporen Diabetes cliënten die monotherapie actos of avandia gebruiken. • Opsporen van cliënten die langwerkende luchtwegverwijders gebruiken zonder inhalatie-corticosteroiden • Beoordelen van medicatie van cliënten die monotherapie ezetrol gebruiken. • Screenen van cliënten die langdurig meer dan 10 mg

Farmacotherapeutisch Overleg (FTO) op het hoogste niveau In het FTO, het overleg tussen huisartsen en apothekers, worden afspraken gemaakt over geneesmiddelen, ziektebeelden en de begeleiding van deze geneesmiddelen bij de cliënt. Door structureel ook evaluatie toe te passen in het FTO is het niveau met begeleiding van het IVM((Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik (voorheen DGV)) in 2005 gestegen van niveau 3 naar 4. Dit is

prednison gebruiken op het gebied van osteoporose-

het hoogste niveau op het gebied van FTO, ook in 2009 is

profylaxe.

dit niveau vastgehouden.

FTO onderwerpen van het afgelopen jaar:

van preventieve, curatieve en consultatieve aard. Aan de

• Antipsychotica.

hand van beschikbare gegevens stelt de fysiotherapeut

• Antistolling.

een eigen onderzoek in, stelt een behandelplan op en

• Geneesmiddelen en rijvaardigheid.

voert het uit, toetst de behandeling aan het behandelplan,

• Hyperhomocysteinemie.

evalueert en stuurt het zo nodig bij. De fysiotherapeut

• Insulines.

geeft informatie, instructie en advies aan cliënten, advi-

• Polyfarmacie-overleg.

seert over kunst- en hulpmiddelen en de aanschaf en aan-

• Reumatoide artritis.

passing daarvan. De fysiotherapeut houdt de verwijzer op

• Therapeutische wetenswaardigheden.

de hoogte van de ontwikkeling van de cliënt. De daarbij behorende geautomatiseerde cliëntadministratie wordt

Apotheekassistentes

door de fysiotherapeut uitgevoerd.

De apotheekassistente (Aa.) is een zelfstandige functionaris die aan de apotheker verantwoording aflegt.

Zorgverzekeraars In 2009 heeft de afdeling fysiotherapie, net als in 2008,

De taken van de Aa. bestaan onder andere uit:

met alle zorgverzekeraars een contract afgesloten. Voor

• Het afleveren en bereiden van geneesmiddelen aan de

cliënten die in 2009 niet verzekerd waren voor fysiothe-

hand van recepten. • Het adviseren op het gebied van recept en receptvrije

rapie, zijn de tarieven van De Friesland Zorgverzekeraar 2009 gehanteerd.

• Medicatiebegeleiding.

Verrichtingen

• Voorraadbeheer van geneesmiddelen.

Het totaal aantal verrichtingen in 2009 komt op 5304.

• Het geven van voorlichting op vele terreinen

2006

2007

2008

2009

- Angina pectoris.

Praktijk

3924

4361

4303

4440

- Astma/COPD.

Aan huis

452

465

498

479

- Diabetes mellitus I en II.

Elders

254

254

236

225

- Hypercholesterolemie.

Diabetesgroep

301

193

79

160

- Hypertensie

Totaal

4931

5273

5116

5304

- Maagzuurremmers. - Pijnstillende geneesmiddelen.

Volgens spiegelinformatie van De Friesland Zorgverze-

- Slaapmiddelen.

keraar liggen we qua behandelgemiddelde per verzekerde

- Incontinentie en hulpmiddelen.

ver onder het behandelgemiddelde per verzekerde voor de gehele beroepsgroep. Dit wil zeggen dat wij minder

Iedere Aa. heeft zich gespecialiseerd in één of meerdere

behandelingen per verzekerde nodig hebben om de

van deze deelgebieden. De voorlichting wordt gegeven in

gestelde doelen te behalen. Dit is tijdwinst voor de cliënt

een aparte spreekkamer.

en indirect een kwaliteitskeurmerk voor onze praktijk.

Naast mondelinge voorlichting wordt dan ook schriftelijk materiaal meegegeven.

In het Gezondheidscentrum werken vier fysiotherapeuten, drie reguliere fysiotherapeuten en een kinderfysiotherapeut. De laatste in loondienst van Skrep Kinderfysio in

Aanvullende verzekering

Basis verzekering

Totaal

1

8,26

12,64

9,44

2

9,47

18,25

14,00

Bron Spiegelinformatie De Friesland Zorgverzekeraar 2009

Hurdegaryp. De fysiotherapeuten in het Gezondheidscentrum hebben een individuele professionele verantwoordelijkheid. Cliënten staan op naam van de fysiotherapeut ingeschreven. De functie omvat fysiotherapeutische zorgverlening

1) Gemiddeld aantal behandelingen per verzekerde voor onze praktijk is 9. 2) Gemiddeld aantal behandelingen per verzekerde voor de gehele beroepsgroep is 14.

27

3. Fysiotherapie


waaronder:

Jaarverslag 2009

geneesmiddelen.

Scholing en netwerken

3. Verbetering van de kwaliteit van fysiotherapie voor de

De praktijk heeft in 2009 weer deelgenomen aan het regi-

ouderwordende cliënt, door extra scholing van een van

onale Netwerk Geriatrie. Eén fysiotherapeut is gestart met

de fysiotherapeuten (opleiding Geriatrie-fysiotherapie).

de 3-jarige modulaire opleiding Geriatrie fysiotherapie. De fysiotherapeuten hebben zich aangemeld voor scho-

4. Maatschappelijk werk

ling op het gebied van COPD en CVRM.

Het zorgprogramma voor algemeen maatschappelijk werk dat vanuit het Gezondheidscentrum wordt aangebo-

Overleg

den, wordt uitgevoerd door het maatschappelijk werk van

De fysiotherapeuten hebben eens in de twee weken inter-

Sinne welzijn (voorheen Hulp en Welzijn Leeuwarden).

disciplinair overleg voor het maken, evalueren en bijstel-

Het totaal aantal aanmeldingen is afgenomen. Het aantal

len van werkafspraken. Tevens is er eens per twee weken

mensen dat zich op eigen initiatief bij het maatschappe-

een overleg met de huisartsen voor cliëntbesprekingen.

lijk werk in het Gezondheidscentrum Camminghaburen

Eenmaal per kwartaal neemt de fysiotherapie deel aan

meldt, neemt weer toe.

28


Jaarverslag 2009

het multidisciplinair overleg Themateam. Hier worden discipline-overstijgende werkafspraken en protocollen

Hieronder staan de resultaten van dit zorgprogramma

gemaakt, geëvalueerd en zonodig bijgesteld.

beschreven.

Certificering

Verwezen

De afdeling fysiotherapie is in juli 2007 gecertificeerd voor

Huisartsen GCC

2006

de HKZ-norm Extramurale Fysiotherapiepraktijken. In

Huisartsen van buiten

juni 2008 en juni 2009 hebben opvolgingsaudits plaats-

Overige

3

5

3

3

gevonden. Hierbij zijn geen tekortkomingen van het

Subtotaal

20

41

52

40

kwaliteitsmanagementsysteem geconstateerd. Punten om

Niet intern verwezen

23

12

8

10

het systeem te verbeteren zijn opgenomen in de audit-

Totaal aanmeldingen

43

53

60

50

16

2007 2008 36

2009

49

37

1

rapportage. Deze verbeterpunten zijn verwerkt door de fysiotherapeuten. Het totaal aantal aanmeldingen in 2009 is gedaald i.v.m.

Evaluatie beleidsdoelen 2009

verlof van 2 maanden van de maatschappelijk werker.

1 HKZ-certificaat is gecontinueerd, verbeterpunten uit de audit-rapportage zijn doorgevoerd. 2. Omzetstijging van 10% is niet gehaald; het aantal verrichtingen is wel gestegen van 5116 naar 5304. 3. Implementeren homogene oefengroepen: eind 2009

Activiteiten van het maatschappelijk werk Het maatschappelijk werk neemt in het Gezondheidscentrum deel aan het Teamoverleg en de Themateams en heeft afzonderlijk overleg met de huisartsen.

zijn de voorbereidingen begonnen voor oefengroepen

In de wijk wordt deelgenomen aan het buurtnetwerk

COPD. De fysiotherapeuten hebben zich ingeschreven

jeugdhulpverlening en is er overleg met het Sociaal Team

voor scholing op het gebied van COPD en CVRM.

Oost.

4. De uitkomsten van de Exit-enquête 2008-2009 zijn verwerkt. Concreet betekent dit een vergroting van

Resultaten van het maatschappelijk werk

onze telefonische bereikbaarheid.

Binnen het algemeen maatschappelijk werk worden de meeste hulpverleningstrajecten positief afgesloten, dat wil

Beleidsdoelen 2010

zeggen dat de zelfredzaamheid van de cliënten is toege-

1. Behoud van het HKZ-certificaat.

nomen. Met onze begeleiding bereiken we dat:

2. De ketenzorg op het gebied van Diabetes Mellitus,

• Cliënten meer overzicht en grip op hun leven hebben.

COPD en CVRM continueren, dan wel in gang

• Cliënten zich ondersteund voelen.

zetten in samenwerking met de praktijkverpleegkundi-

• Het zelfbeeld en eigenwaarde van de cliënt versterkt is.

gen. Scholing volgen op het gebied van COPD en

• Het probleemoplossend vermogen groter is geworden.

CVRM. Fysiotherapie start in ieder geval een COPD groep in 2010.

Het profiel van de cliënten van het maatschappelijk werk

5. De GGZ Eerstelijnszorg (GGZ Friesland-Noord)

binnen het Gezondheidscentrum ziet er als volgt uit:

Het zorgprogramma GGZ-eerstelijnszorg wordt vanuit

Cliëntprofiel in Camminghaburen

het Gezondheidscentrum vanaf mei 2006 aangeboden. Inkomen

2006

2007

2008

2009

De GGZ-eerstelijnszorg is verbonden aan GGZ Friesland-

Groep 1: uitkeringen

11

19

14

21

Noord. De Sociaal Psychiatrisch Verpleegkundige (SPV) is

Groep 2: overige ink.

23

16

32

36

op woensdag van 8.30-12.30 uur aanwezig.

9

18

14

3

De SPV richt zich op mensen met psychische klachten.

43

53

60

50

Ook kan er een psychiater ingeschakeld worden voor

Groep 3: geen ink. Totaal

advies, medicatie en diagnostiek. Culturele herkomst 2006

2007

2008

2009

36

41

55

40

Overig

7

12

5

10

Totaal

43

53

60

50

Nederlanders

Veel cliënten vinden het niet prettig om meteen doorverwezen te worden naar een andere instelling als zij hun klachten met de huisarts hebben besproken. Het kan echter wel nuttig zijn dat zij eens met iemand anders praten dan met de huisarts. Door de GGZ-Elzo probeert de SPV deze hulp zo dicht mogelijk bij de cliënt aan te bieden. De verwijzingen lopen via de huisartsen en het maat-

Hieronder een overzicht van de problematiek van cliënten

schappelijk werk van het Gezondheidscentrum. De cen-

in Camminghaburen bij afsluiting. Het grootste deel van

trumassistentes maken de afspraken.

de problematiek bestaat uit relatieproblemen. Vooral bij de vrouwen wordt er dan aan assertiviteit gewerkt.

Deskundigheid en werkwijze De SPV benadert de geestelijke gezondheidsproblemen

Manifeste problematiek

2006 2007

2008

2009

van een cliënt altijd in relatie tot zijn/haar omgeving. De klacht wordt vaak gezien als een symptoom van de

bij afsluiting 6

7

8

7

verstoring van de balans tussen draaglast en draagkracht

Huisvesting

2

2

2

op psychisch, somatisch en sociaal gebied. De interven-

7

1

Scholing/opleiding

ties zijn gericht op het herstellen van het evenwicht of

1

het bewerkstelligen van een nieuw evenwicht. De SPV

Arbeid

1

3

Echtscheiding

5

7

Relatie tussen partners

3

5

13

Relaties ouder-kind

4

4

1

Relaties overig

2

4

7

Gezondheidszorg

5

2

andere hulpverleners), welke interventies nodig zijn voor

Aangrijpende gebeurtenissen

3

2

het herstel van het evenwicht. De SPV werkt binnen een

Identiteitsproblemen

1

Overige psychische problematiek

8

stelt aan de hand van een probleemanalyse prioriteiten 6

en bepaalt, in nauw overleg met de cliënt en degenen 12

die de cliënt omgeven (familie, vrienden, collega’s of

sociaal psychiatrisch referentiekader volgens combinaties van verschillende formele richtlijnen. De SPV selecteert

1

interventies uit diverse verpleegkundige zorgmodellen of

Verslaving Geweld/misbruik

in een hulpverleningssituatie (waaronder crisissituaties)

2

standaarden en/of ontwerpt ter plaatse nieuwe interven-

2 2

Eenzaamheid

1

Psychosociale problematiek

4

5

Scholing

Lichamelijke gezondheid

6

1

De SPV heeft de opleiding MGZ-GGZ gevolgd. De SPV

Verwerking

3

2

wordt regelmatig bijgeschoold op het gebied van het kort-

ties en procedures, en past deze toe.

durend behandelen. Het maatschappelijk werk maakt onderdeel uit van het

Aanmeldingen 2009

reguliere zorgaanbod van het Gezondheidscentrum

Het aantal afmeldingen is in 2009 ongeveer gelijk

Camminghaburen.

gebleven. De cliënten hebben een verschillend aantal

29

3

1

Geweld verwerking


Inkomen

JaarJaarverslag 2009

Problematiek bij afsluiting

gesprekken gehad bij de GGZ-Elzo. Het maximum aantal gesprekken is vijf. Als blijkt dat er doorverwijzing nodig is, dan zal de SPV dit bij voorkeur verzorgen. In verband met de veranderende financiering en het veranderende takenpakket en verantwoordelijkheden van de SPV (POH-GGZ) heeft het Gezondheidscentrum Camminghaburen ervoor gekozen om te stoppen met het aanbod van eerstelijns GGZ-zorg. De contacten zijn vanaf november afgebouwd en dit zorgprogramma is per 31 december 2009 definitief beëindigd.

6. Jeugdgezondheidszorg van 0-19 jaar Het Zorgprogramma Jeugdproblematiek wordt vanuit het Gezondheidscentrum uitgevoerd in samenwerking met de JGZ. De afdeling jeugdgezondheidszorg van o.a. Thuiszorg Het Friese Land is samengevoegd met de JeugdgezondLiesbeth v.d. Veen, verpleegkundige JGZ

satie die de zorg heeft voor alle Friese kinderen van 0-19 jaar. Doel om de zorg van 0- 19 jaar te bundelen is om met

de wijk Camminghaburen. Daaruit voortvloeiend is er 1

één werkwijze de gezondheidsrisico’s voor kinderen beter

keer per 6 weken overleg in het zgn. zorgteam, hierin zit-

in te schatten, waardoor professionals beter en sneller

ten alle scholen in Camminghaburen. Doel is signalering

kunnen signaleren en indien nodig kunnen ingrijpen. Er

en afstemming ten behoeve van de kinderen die extra

is een doorlopende lijn in de begeleiding van de kinderen.

zorg nodig hebben. Ook is er 6 keer per jaar overleg met peuterspeelzalen van het Sinne welzijn en kinderdagverblijven van SKL en Catalpa, maatschappelijkwerk Sinne welzijn en politie.

gezonde lichamelijke, geestelijke en sociale ontwikkeling

Tevens neemt de JGZ binnen het Gezondheidscentrum

bevorderen.

Camminghaburen deel aan het Themateam, teamvergade-

De jeugdgezondheidszorg richt zich op de gezondheid,

ringen en bilateraal overleg.


De afdeling Jeugdgezondheidszorg De Jeugdgezondheidszorg van GGD Fryslân wil een

30

Jaarverslag 2009

heidszorg van GGD Fryslân. In Friesland is nu 1 organi-

consultatiebureaus en huisbezoeken en begeleiding van

Tot oktober 2009:

ontwikkelingsproblemen in de thuissituatie door wijkver-

Mw. M. Fondse

jeugdarts

pleegkundigen JGZ en pedagogen.

Mw. G. Betten

consultatiebureau-assistente

In 2009 waren er 157 zuigelingen en 468 peuters in zorg

Mw. U. Folkertsma

verpleegkundige JGZ

ontwikkeling en het gezond opgroeien van jeugd tot 19 jaar. Kinderen, ouders en verzorgers hebben o.a. con-

Jeugdgezondheidszorg

tact met artsen, verpleegkundigen en assistentes van de

In oktober 2009 vond er voor een deel een personele

jeugdgezondheidszorg op consultatiebureaus (0 tot 4 jaar)

wisseling plaats. Marjan Fondse, jeugdarts en Uilkje

en op scholen (4 tot 19 jaar). Een gezonde ontwikkeling

Folkertsma, verpleegkundige, kregen een ander werk-

wordt bevorderd door screeningen (hielprik en gehoor-

gebied. Corry Kinderman, jeugdarts en Nynke Talsma,

tests), vaccinaties, periodiek bepalen gezondheidssitu-

verpleegkundige JGZ, kwamen het team versterken.

atie (consultatiebureaus), voorlichting en advisering via

in de wijk Camminghaburen. Totaal zijn er 60 maal zuigelingenbureaus en 53 maal

Per oktober 2009:

peuterbureaus gehouden in het Gezondheidscentrum.

Mw. L. van der Veen

Samenwerking De JGZ maakt deel uit van de werkgroep Brede Wijk in

verpleegkundige JGZ

Mw. C. Kinderman

jeugdarts

Mw. N. Talsma

verpleegkundige JGZ

7. Thuisverzorging en -verpleging

Basisverzekering is 4 uren dieetadvisering opgenomen.

Thuisverzorging en -verpleging maakt onderdeel uit van

Dit betekent dat iedereen die wordt doorverwezen door

het reguliere zorgaanbod van het Gezondheidscentrum

een arts, specialist of tandarts deze dieetadvisering ver-

Camminghaburen.

goed krijgt.

Vanuit het Gezondheidscentrum leveren drie teams van Thuiszorg Het Friese Land, te weten verpleging,

De aanmelding wordt centraal geregeld via de afde-

verzorging en een huishoudelijk team, zorg in de wijk

ling Vodi (voedings- en dieetadvisering) bij Thuiszorg

Camminghaburen. De verpleging en verzorging zijn 24

Het Friese Land. De werkzaamheden van de afdeling

uur per dag bereikbaar via een zorgcentrale. Deze teams

voedingsvoorlichting en dieetadvisering (8-9 formatie-

werken nauw samen waardoor de zorg aan de gezamen-

plaats diëtisten) bestaan grotendeels uit het leveren van

lijke cliënten goed wordt afgestemd.

consulten (spreekuur/ telefonisch en huisbezoeken) en

De wijkverpleegkundige coördineert de geboden zorg.

voedingsvoorlichting (basisscholen, peuterspeelzalen,

Een regiomanager is verantwoordelijk voor de drie teams

Vrouwen van Nu, etcetera). Verder is er elke werkdag

(verpleging, verzorging en huishoudelijke zorg). Er zijn

telefonisch spreekuur van 13.30 -14.30 uur.

korte lijnen met het centraal georganiseerde specialistische team.

In 2009 zijn in het Gezondheidscentrum 83 spreekuren (in 2008: 67 spreekuren) gehouden, wisselend op dinsdag (zowel op de ochtend als de gehele dag) en

de belangrijkste uitgangspunten bij de organisatie van

donderdagochtend. Tijdens deze 83 spreekuren zijn

de zorg. Goed luisteren naar de cliënt en helder commu-

625 consulten gehouden, waarin 155 nieuwe cliënten

niceren (vraaggerichte zorg). Natuurlijk moet er wel een

zijn gezien. Marisca Dalhuizen, vaste diëtist in het

geldig indicatiebesluit van het Centrum Indicatiestelling

Gezondheidscentrum, heeft deze mensen tot oktober

Zorg (CIZ) daaraan ten grondslag liggen om die zorg te

begeleid.

kunnen verlenen. Naast de consulten tijdens het spreekuur, is de diëtist ten ter preventie van een gezond eetpatroon. Zo is het

van de huisartsenpraktijk van het Gezondheidscentrum.

consultatiebureau voor ouderen georganiseerd door het

De wijkverpleegkundige is het gezicht van Het Friese

cursusbureau van Thuiszorg Het Friese Land en heeft

Land binnen het Gezondheidscentrum en neemt deel aan

de diëtist voorlichting gegeven aan vrouwenverenigin-

de teamvergaderingen en de cliëntbesprekingen met huis-

gen, ouderenbonden, op kinderdagverblijven en op de

artsen en apothekers.

basisschool. Deze voedingsvoorlichting wordt vanaf

Verder is er regelmatig contact met het Wmo-team, dat

2007 gefinancierd door ZonMw. Ook in 2010 zal dit een

vanuit het Gezondheidscentrum werkt.

vervolg krijgen en zullen vanuit deze subsidieaanvraag

8. Diëtist

zal hierbij zoveel mogelijk worden samengewerkt met

De diëtist maakt onderdeel uit van het reguliere zorgaan-

andere afdelingen binnen de Thuiszorg (in het bijzonder

bod van het Gezondheidscentrum Camminghaburen.

met de afdeling Gezondheids Service Organisatie en de verpleegkundig consulenten), maar ook met Gemeenten

31

ook betrokken geweest bij diverse voorlichtingsactivitei-

apothekers, en met de praktijkverpleegkundigen (POH)


Het Friese Land werkt nauw samen met de huisartsen,

Jaarverslag 2009

De wensen van de cliënt en de kwaliteit van de zorg zijn

opnieuw voorlichtingsactiviteiten ontplooid worden. Er

Goede voeding levert een belangrijke bijdrage aan het

en de GGD Fryslân.

behoud en de bevordering van gezondheid van mensen. De diëtist is de deskundige op het gebied van voeding

Tot oktober 2008 heeft Marisca Dalhuizen als vaste diëtist

en diëtetiek die op basis van de zorgvraag van cliënten

gewerkt in het Gezondheidscentrum. Vanaf oktober 2009

haalbare en persoonlijke adviezen geeft.

is zij tijdens haar zwangerschapsverlof vervangen door haar collega’s Nynke van der Bij en Anne Marie Schepers.

Op verwijzing van een huisarts, specialist of de tand-

Vanaf april 2010 zal zij structureel vervangen worden

arts kunnen cliënten met voedings- en dieetvragen

door Anne Marie Schepers. Zij zal dan als vaste diëtist

terecht bij de diëtist in het Gezondheidscentrum. In de

in het Gezondheidscentrum Camminghaburen worden

specifiek stemonderzoek vindt veelal plaats op de locatie aan de Westerkade in verband met de daar aanwezige fonetograaf. Cliënten staan op naam van de logopedist ingeschreven. Sommige cliënten worden door meerdere logopedisten behandeld.

Overleg Interdisciplinair overleg vindt regelmatig plaats, intramuraal vaak mondeling en ad hoc. Externe contacten worden mondeling en schriftelijk onderhouden. Er worden per cliënt beginsituatie-, evaluatie- en eindverslagen geschreIngrid Zoodsma, logopedist

ven. Bij een complexe hulpvraag nemen de logopedisten

gepositioneerd. Zij houdt spreekuur op elke dinsdag

Externe contacten worden onderhouden met verwijzers

(twee keer per maand alleen een dinsdagochtend en twee

(huisartsen en specialisten, veelal KNO-artsen, kinderart-

keer per maand een hele dag) en verder twee keer per

sen en neurologen) en andere hulpvragers (leerkrachten,

maand op de donderdagochtend.

IB’ers, AB’ers, consultatiebureauarts, wijkverpleegkundi-

In 2009 heeft Thuiszorg Het Friese Land in goed overleg

ge, Audiologisch Centrum en Proloog). Ook zijn er regel-

met de afdeling Vodi besloten om per 1 januari 2010 te

matig teambesprekingen op scholen met ambulant

stoppen met het leveren van dieetadvies. De diëtisten en

begeleiders, ouders en schoolteam m.b.t. cliënten/leerlin-

medewerkers van het secretariaat zetten hun diensten

gen met een rugzakje uit het cluster 2 en 4 onderwijs.

voort bij Liv Voeding- en leefstijladvies. Liv is een gespecialiseerde organisatie die zich volledig richt op voeding-

Behandelingen overzicht in aantallen

en leefstijladvies. Een professionele krachtenbundeling 2008

2009

moment werken ca. 100 diëtisten bij Liv, verdeeld over

1333

1417

waarvan 2 aan huis

waarvan geen aan huis


waarbij steeds meer diëtisten zich aansluiten. Op dit 9 provincies. Onder de paraplu van Liv verwachten wij

De logopedisten zijn beschikbaar voor vragen, onderzoe-

Kwaliteit

32

Jaarverslag 2009

het initiatief tot telefonisch overleg.

ken, behandelen en begeleiden van mensen met stem-,

De logopedisten zijn betrokken bij de intervisiegroepen

spraak-, taal- en hoorstoornissen. De werkzaamheden,

en kwaliteitskringen in de regio Friesland: het ‘netwerk

verricht in het Gezondheidscentrum, maken deel uit van

vroegbehandeling’, het ‘netwerk stotteren’. Deze kwa-

de Praktijk voor Logopedie, gevestigd aan de Westerkade

liteitskringen bestaan uit ongeveer 12 tot 20 personen

in Leeuwarden.

werkzaam in gezondheidscentra en de vrije vestiging.

Geartsje Aukes, Dorien Krijthe en Ingrid Zoodsma

Tevens werd deelgenomen aan de SBO-werkgroep Noord-

houden zitting in Camminghaburen, te weten op de

Nederland en de SBO-werkgroep Friesland en het vrijge-

woensdagmiddag, donderdag en vrijdag.

vestigdenoverleg Friesland.

De aanmelding is centraal. Het eerste onderzoek en de

In onze praktijk zijn alle logopedisten lid van de

behandeling vindt plaats in het Gezondheidscentrum,

Nederlandse Vereniging voor Logopedie en Foniatrie.

dat er nog beter ingespeeld kan worden op wensen en veranderingen in de zorg.

Aantal cliënten in 2008: 86 en in 2009: 151

Voor de cliënten van het Gezondheidscentrum zijn de wijzigingen niet groot. De diëtist blijft spreekuur houden

Er is een duidelijke groei waarneembaar in het aantal

in het Gezondheidscentrum en de cliënten blijven con-

cliënten dat logopedisch werd behandeld hierbij opge-

tact houden met hun vertrouwde diëtist. De vertrouwde

merkt dat een aantal wisselingen hebben plaatsgevonden

samenwerking in het Gezondheidscentrum wordt in 2010

in het eerste gedeelte van het jaar. In de telling van 2009

onveranderd voortgezet.

worden dan zowel oude als nieuwe cliënten meegenomen, de groei in aantal lijkt daardoor groter dan hij werkelijk is.

9. Logopedie

Alle logopedisten zijn geregistreerd in het kwaliteitsregister paramedici. We streven er naar om hierin geregistreerd te blijven, hetgeen betekent dat aan de geldende eisen m.b.t. werkomvang en na- en bijscholingseisen wordt voldaan.

Workshops/na- en bijscholing Wij vinden het belangrijk dat de opgedane kennis binnen de praktijk wordt overgedragen en ook wordt geïmplementeerd in de geboden zorg. Intern overleg en kennis uit scholing heeft geleid tot de ontwikkeling van verschillende nieuwe werkwijzen in onze praktijk. De Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo) is er

ficeerd Hanentrainer in Amsterdam en de cursus dyslexie

voor mensen met een beperking, bijvoorbeeld door ouder-

van A tot Z. Geartsje Aukes werkt vier dagen als logopedist

dom, een ziekte, een handicap of psychische problemen.

in het SBO in Leeuwarden. Ingrid Zoodsma volgde de

De gemeente moet er voor zorgen dat deze mensen

nascholingscursus “broddelen” in Hitzum.

gecompenseerd worden voor hun beperking. De compen-

In 2009 werden door onze praktijk 3 workshops verzorgd:

satie moet er op gericht zijn dat mensen zo zelfstandig

2 op een basisschool en 1 op een peuterspeelzaal.

mogelijk mee kunnen doen in de samenleving: zelfstandig wonen, school, werk, sociale contacten enz. De gemeente heeft de taak om mensen die om hulp vragen te onder-

Onze doelstelling voor 2010 is het verder optimaliseren

steunen bij het vinden van een passende oplossing. Dat

van het verlenen van professionele en goede zorg. Om

zal meestal een oplossing zijn dichtbij de hulpvrager, in

deze doelstelling te kunnen bereiken zal er o.a. komend

de directe omgeving en binnen iemands eigen netwerk.

jaar aandacht worden besteed worden aan:

Simpelweg omdat de oplossingen waarbij de hulpvrager

- het verzorgen van een kwaliteit jaarverslag.

de eigen regie kan behouden de beste zijn.

- evaluatie van de individuele en algemene praktijk-

De gemeente voert de Wmo-taak niet zelf uit maar maakt

voering. - na- en bijscholing.

gebruik van verschillende organisaties op het gebied van welzijn en maatschappelijke ondersteuning. De gemeente wil dat deze instellingen samenwerken op het niveau van de wijk. In de wijk Camminghaburen is daarom gekozen

Het Wmo-team Camminghaburen is een project in

voor het inrichten van het Wmo-team Camminghaburen.

opdracht van de gemeente Leeuwarden en wordt uit-

De cliëntondersteuners in dit team zijn deskundigen

gevoerd door Welzijn Leeuwarden, MEE Friesland en

van de deelnemende organisaties die naast hun eigen

Bureau WMO voorzieningen.

werkzaamheden een à twee dagdelen ingezet worden

Vanaf 1 september 2009 houdt het Wmo-team

ten behoeve van dit team. Door de korte lijnen met het

Camminghaburen in het Gezondheidscentrum een

Bureau Wmo-voorzieningen zijn de benodigde aanvragen

spreekuur (iedere dinsdagmiddag 14.00-15.00 uur).

snel te beantwoorden. Het Wmo-team Camminghaburen

In het Wmo-team zitten cliëntondersteuners die mensen

heeft in 2009 (vanaf september) 23 cliënten geholpen.

met een hulpvraag kunnen helpen. Cliëntondersteuners

Hulpvragers kunnen langskomen op het spreekuur. De

zoeken hulpvragers op in de wijk, bespreken met hulp-

gemeente heeft in het project de opdracht gegeven om

vragers hun mogelijkheden en beperkingen, zoeken

mensen die ondersteuning nodig hebben op te zoeken

samen met hulpvrager naar een passende oplossing

ook als ze zelf niet het initiatief nemen. (zg outreachend

en helpen de hulpvrager op weg om deze oplossing te

werken) Het team doet veel huisbezoeken en onderhoudt

realiseren. Soms is een eenmalig contact tussen een

contacten met veel instanties in de wijk.

cliëntondersteuner en een hulpvrager voldoende om verder te kunnen, soms is langdurig contact nodig om

Medio 2010 zal, door de gemeente, op basis van een eva-

hulpvrager te ondersteunen.

luatie gekeken worden of dit project gecontinueerd wordt.

33

Wmo team Camminghaburen


Kwaliteitsbeleidsplan

Jaarverslag 2009

Dorien Krijthe volgde de meerdaagse opleiding tot gecerti-

Rienk Bakker, arts in opleiding

Cliëntgerichte organisatie het Gezondheidscentrum Camminghaburen beschikt over een eigen website, informatieboekje en divers foldermateriaal voor cliënten.

Informatie over rechten en plichten van cliënten

maatschappelijke dienstverlening naar het hoofdbureau van de Sinne welzijn worden verwezen.

Naast praktische gegevens als namen, telefoonnummers en spreekuren geeft de website en het informatieboekje de

34

Cliëntgerichte organisatie

Jaarverslag 2009

actuele informatie over o.a. de negen samenwerkende dis-

• De sociaal psychiatrisch verpleegkundige van GGZ Friesland-Noord is aanwezig op woensdag van 08.30-

ciplines vanuit het Gezondheidscentrum en het bestaan

12.30 uur. Dit aanbod stopt 01-01-2010. Op maandag,

van de privacyregeling, de klachtenregeling en de cliën-

dinsdag en woensdagmiddag is de sociaal psychia-

tenraad. Tevens is via de website aanvraag van herhaal-

trisch verpleegkundige telefonisch bereikbaar op de

medicatie mogelijk.

locatie ‘de Hege Wier’ van GGZ Friesland-Noord.

Het informatieboekje wordt meegegeven als nieuwe cliënten zich laten inschrijven of als mensen er naar

• De verpleegkundigen van Jeugdgezondheidszorg

vragen. Tevens ligt dit gratis boekje op de balie van

(HVD) zijn regelmatig aanwezig voor het houden van

de centrumassistentes en in de wachtkamer van het

spreekuren, al dan niet in samenwerking met een con-

Gezondheidscentrum.

sultatiebureauarts. Er wordt dagelijks een centraal spreekuur gehouden, van 9.00-12.00 uur. Ouders

Bereikbaarheid en beschikbaarheid

kunnen dan terecht voor alle inhoudelijke vragen.

Het Gezondheidscentrum is op werkdagen geopend.

Voor het maken van afspraken kan men bellen op

Hieronder de bereikbaarheid van de verschillende

werkdagen van 9.00-12.00 uur.

disciplines: • De thuisverzorging en -verpleging (Thuiszorg Het • De huisartsenpraktijk is op werkdagen geopend van 08.00-17.00 uur.

Friese Land) is dagelijks bereikbaar via de Zorgcentrale van THFL.

De huisartsen van het Gezondheidscentrum zijn aangesloten bij de Dokterswacht Friesland voor de avond-, nacht-, weekenddiensten en feestdagen. • De apotheek is op werkdagen geopend van 08.30-18.00

• Een diëtist is aanwezig in het Gezondheidscentrum voor spreekuren op verschillende dagdelen per week. • De logopedisten houden iedere woensdagmiddag,

uur. De apotheek is aangesloten bij de Spoed Apotheek

donderdag en vrijdag spreekuur. Op deze dagen en

Leeuwarden bij MCL voor de avond-, nacht-, weekend-

zonodig daarbuiten, vindt ook ad hoc overleg plaats

diensten en feestdagen.

met de overige disciplines zoals huisartsen, wijkverpleegkundige Jeugdgezondheidszorg, de jeugdarts,

• Op werkdagen zijn fysiotherapeuten aanwezig tussen

de maatschappelijk werker en de SPV.

08.00-18.00 uur. Naast de reguliere fysiotherapie biedt het Gezondheidscentrum ook kinderfysiotherapie aan.

• Het Wmo-team is iedere dinsdagmiddag van 14.0015.00 uur aanwezig voor een spreekuur voor cliënten.

• De maatschappelijk werker is op maandag en dinsdag aanwezig. Er is op deze dagen telefonisch spreekuur van 12.30-13.00 uur. Op de overige dagen kan voor

Hierna vergadert het team in het Gezondheidscentrum.

Op het centrale nummer kan vanaf 08.00 uur voor alle disciplines worden gebeld. Voor spoedgevallen is een spoednummer beschikbaar. Om de telefonische bereikbaarheid te optimaliseren is er in de ochtenduren een ruime bezetting van centrumassistentes tussen 08.00-11.00 uur om afspraken in te plannen met de huisartsen, de praktijkverpleegkundigen (POH) en de Ca.’s.

den in de praktijk maken we gebruik van een antwoordapparaat tussen 11.00-12.00 uur en tussen 15.00-17.00 uur. De praktijk is dan alleen bereikbaar voor spoedgevallen en intercollegiaal overleg met de medewerkers.

Fysieke toegankelijkheid • De huisartsen houden dagelijks een telefonisch spreek-

vervoer goed bereikbaar. De parkeerplaatsen zijn in ruime

uur. Zij nemen zelf telefonisch contact met de cliënt op,

mate dichtbij aanwezig. Direct tegenover de hoofdingang

op een van tevoren afgesproken tijdstip. Deze werk-

zijn twee invalidenparkeerplaatsen gereserveerd. Zonodig

wijze voldoet zowel de cliënt als de huisarts.

kan met de auto tot aan de hoofdingang worden gereden. • Thuiszorg Het Friese Land kent een 24-uurs bereikbaarDe ingang van het Gezondheidscentrum is voorzien van

heid via een centraal telefoonnummer.

automatische deuren. Voor gebruikers die slecht ter been zijn, is een rolstoel beschikbaar. De bushalte bevindt zich op 150 meter. Het gebouw bestaat uit twee verdiepingen.

• De fysiotherapie heeft een eigen telefonisch spreekuur, op werkdagen van 12.00-12.30 uur.

Zowel met de trap als met de lift is de bovenverdieping goed bereikbaar.

• Het maatschappelijk werk heeft telefonisch spreekuur op maandag en dinsdag van 12.30-13.00 uur.

systeem en beschikt over een brandmeldinstallatie. • De sociaal psychiatrisch verpleegkundige is op maan-

Telefonische bereikbaarheid

dag, dinsdag en woensdagmiddag telefonisch bereik-

Het Gezondheidscentrum beschikt over een moderne

baar op de locatie de Hege Wier van GGZ Friesland-

telefooninstallatie met voldoende lijnen. Er is een centraal

Noord.

telefoonnummer voor alle disciplines, daarnaast beschikt de apotheek over een eigen telefoonnummer dat van

Het Gezondheidscentrum streeft er naar de wachttijden

08.30-18.00 uur bereikbaar is.

voor cliënten te beperken. Door tijdelijke inzet van extra personeel kan voorkomen worden dat gedurende drukke

35

Het Gezondheidscentrum wordt beveiligd met een alarm-

Clientgerichte organisatie

Het Gezondheidscentrum is zowel met eigen als openbaar

Jaarverslag 2009

In verband met een goede verdeling van de werkzaamhe-

36

Cliëntgerichte organisatie

Jaarverslag 2009

Nieuwe zitbalie apotheek

periodes de wachttijden toenemen of dat bij fysiotherapie

Cliënttevredenheidsonderzoeken

met een wachtlijst moet worden gewerkt.

Het Gezondheidscentrum Camminghaburen voert eenmaal in de drie jaar een grootscheeps cliënttevreden-

Privacy

heidsonderzoek uit. Najaar 2006 hebben we meegedaan

Het Gezondheidscentrum beschikt over een privacyrege-

aan de landelijke pilot van het ARGO/NPCF onderzoek:

ling van toepassing op alle medewerkers die in loondienst

Eerstelijn door Cliënten Bekeken (ECB).

zijn bij het centrum. Deze privacyregeling is opgesteld

De uitkomst van dit ECB onderzoek was heel goed voor

volgens de richtlijnen van de Landelijke Vereniging

het Gezondheidscentrum met een gemiddeld cijfer 8.

Georganiseerde eerstelijn (LVG) en is beschikbaar voor cliënten. De medewerkers van de samenwerkingsverban-

In samenspraak met onze cliëntenraad hebben we alle

den vallen onder de privacyregeling van desbetreffende

verbeterpunten in 2007 en 2008 kunnen realiseren:

organisatie.

• Wachttijden verkorten door huisartsenpraktijk - Inplannen vrije plekken om uitloop spreekuren te

Klachtenbehandeling

voorkomen.

Sinds 1997 heeft het Gezondheidscentrum een klach-

- Cliënt informeren als een spreekuur uitloopt.

tencommissie. De commissie kan, aan de hand van de klachtenregeling en volgens een vastgestelde procedure,

• Wachttijden apotheek

uitspraken doen over klachten (met betrekking tot mede-

- Afhaalbalie voor herhaalrecepten.

werkers in loondienst bij het Gezondheidscentrum) die

- Informatie cliënt over inlevermoment van herhaal

door gebruikers van het Gezondheidscentrum zijn inge-

medicijnen.

diend. De klachtencommissie voldoet hiermee aan de

- Informatie cliënt over ophaalmomenten van medi-

wettelijke eisen. In 2009 heeft de klachtencommissie geen

cijnen op rustige tijdstippen.

klachten ontvangen. De klachtencommissie heeft haar jaarlijkse overleg met de

• Telefonische bereikbaarheid huisartsenpraktijk

directeur van het Gezondheidscentrum gevoerd.

- Iedere huisarts heeft 3 x per week telefonisch

De folder over de klachtenregeling ligt in de wachtkamers

spreekuur.

van de disciplines.

- Informatie cliënt over gedeeltelijke telefoontriage door Ca’s. - Eén telefoontoestel van de Ca’s is naar achteren geplaatst.

• Privacy apotheek

• Aandacht voor de verbeterpunten uit het vorige ECB,

- Stemvolume Aa’s aanpassen en balies beter

o.a. betreffende de telefonische bereikbaarheid en de

afschermen.

verbouwing van de apotheek.

- Uitleg over privacygevoelige medicijnen gebeurt in de spreekkamer. - Bij de verbouwing in 2008 is een extra spreekkamer gerealiseerd.

• Rol van het Gezondheidscentrum bij preventieactiviteiten in de gezondheidszorg en de eigen verantwoordelijkheid van de mens daarbij. • Mogelijke gevolgen van de aankomende wetswijziging over de cliëntenrechten. • Zorgaanbodplan 2010 en begroting 2010.

ten met een evaluatieformulier.

• Uitbreiding praktijkondersteuning voor COPD-

In het najaar van 2009 zijn er weer een cliënt-tevre-

• Voorbereiding van het nieuwe cliënttevredenheids-

patiënten. denheidsonderzoeken gedaan bij de disciplines

onderzoek eind 2009/begin 2010 bij een steekproef van

Huisartsenpraktijk, Apotheek en Fysiotherapie, conform

de gebruikers van het Gezondheidscentrum en de

de CQ-index van desbetreffende branche organisaties uitgevoerd door Bureau De Bok. De rapporten van deze onderzoeken worden in maart 2010 verwacht. Naar aangeformuleerd.

Zwolle. • Veranderingen/vernieuwingen in de uitvoering van bepaalde taken, zoals “lifelines”, Wmo-loket, informatie-uitwisseling tussen apotheek en huisartsen

Cliëntenraad/ Medezeggenschap van cliënten

betreffende bepaalde laboratoriumuitslagen, Mexicaanse griepprik.

De cliëntenraad wil het bestuur en de directie adviseren

• Onderling functioneren van de cliëntenraad, wisseling

over wat zij van belang acht voor de gebruikers van het

van het voorzitterschap en hoe te komen tot verbete-

Gezondheidscentrum.

ring van contacten met en moderne inspraakmogelijk-

De raad heeft in 2009 vijf keer vergaderd en heeft met dank voor haar bijdragen afscheid genomen van mevr. F. de Vries-Taihan na afloop van haar zittingsperiode van 8 jaar. Er is eind 2009 nog steeds een vacature dit ondanks een paginagrote werving in de wijkkrant. Het open en constructieve overleg tussen de raad en de directeur vindt plaats vanuit een gezamenlijke betrokkenheid bij het goed functioneren van het Gezondheidscentrum Camminghaburen in alle voor de cliënten relevante aspecten. In de vergaderingen zijn diverse onderwerpen aan de orde geweest, zoals:

LVG-Nieuwsbulletins en andere actuele persberichten.

37

om weer op de gewenste omvang van 5 leden te komen,

heden van de achterban. • Wat te leren van anderen door het bespreken van de

Clientgerichte organisatie

leiding van de uitkomsten zullen actiepunten worden

relatie met de certificering van het NHG. • Ervaringsuitwisseling met een andere cliëntenraad in

Jaarverslag 2009

• Het psychosociale hulpverleningstraject wordt afgeslo-

Personalia op 31 - 12 - 2009

Apothekers

Bestuur

Dhr. D. Krol

Mw. M. Hoelen

voorzitter

Dhr. B. Boudewijn

secretaris

Dhr. D. Popma

penningmeester

Mw. P. Roozen-Everts

algemeen lid

Apotheekassistentes

Dhr. J. de Vries

algemeen lid

Mw. A. Melein

Mw. L. Wilkeshuis

Mw. Y. Bergsma

Mw. E. Pesman

Mw. J. Kalsbeek

Mw. Y. Postma

Cliëntenraad

Mw. J. Kiewiet

Mw. B. Kley

algemeen lid

Mw. A. Hoeksema

Mw. H. Kootstra

Dhr. B. Gleis

secretaris/ penningmeester

Mw. H. v.d. Werff

Mw. M. Lommerts

Mw. N. de Jong

voorzitter

Mw. T. Alma

Mw. C. Bison

algemeen lid Fysiotherapeuten

Klachtencommissie

Mw. L. Ballast

Mw. H. Meijer-Campfens

voorzitter

Dhr. M. Galama

Dhr. H. Houtsma

namens de cliënten/Zorgbelang

Mw. S. Oldhoff

Mw. E. Sikkema

namens de medewerkers

Mw. M. Holtrop Skrep Kinderfysio Maatschappelijk werk

Directeur

Jaarverslag 2009

Mw. J. Meurs

Mw. S. Reckers

Administratief secretariaatsmedewerker

GGZ-eerstelijnszorg

Mw. G. Miedema

Mw. R. Rijpma

Algemeen medewerker apotheek

Logopedie

Dhr. W. Haan

Mw. D. Krijthe Mw. I. Zoodsma

Huisartsen

Mw. G. Aukes

Personalia

Dhr. E. Graff

Jeugdgezondheidszorg

Mw. T. de Vries-de Haan

Mw. C. Kinderman

jeugdarts

Mw. E. van Zanden

Mw. G. Betten

consultatiebureauassistente

Mw. J. van der Veen

verpleegkundige JGZ

Mw. N. Talma

verpleegkundige JGZ

38

Dhr. H. Begeman

Mw. L. Mud

Praktijkverpleegkundige (POH)

Thuisverpleging en -verzorging

Mw. J. Oenema

Mw. G. v.d. Heide Centrumassistentes Mw. S. Bonsma

Mw. B. Dijkstra

Diëtist

Mw. A. v.d. Ploeg

Mw. J. Bosma-Pool

Mw. M. Dalhuizen

Mw. T. de Jong

Mw. M. Wijbenga

Mw. N. v.d. Bij Mw. A.M. Schepers

wijkverpleegkundige

Overzicht bij- en nascholingscursussen 2009 Directeur

Diagnotistiek astma/COPD, leef-

Fysiotherapie

BHV-herhalingscursus

stijlaspecten bij longziekten, inhalatie

Twee fysiotherapeuten hebben cur-

AED-cursus

technologie

sussen klinimetrie gevolgd: de een de algemene cursus, de ander de cursus

Stand van zaken nieuwe financieringsstructuur

Centrumassistentes

gericht op ouderen

Workshop Toekomstbestendige ver-

(individueel of gezamenlijk)

Trigger Points, Pain & Muscle Tone

houdingen binnen gezondheidscentra


Deelname regionale Netwerk

Symposium Integrale bekostiging

Cervix uitstrijkjes

Geriatrie

‘Wie wordt er beter van?’

Q-module medicom

Start 3-jarige modulaire opleiding

Huisartsen

Apothekers



Thuiszorg Het Friese Land

Opleiders cursussen

Anti-epileptica en antipsychotica

Afdeling Jeugdgezondheidszorg

Oldehove cursus

Farmacotherapeutische nieuwswaar-

Wijkverpleegkundigen JGZ

Oogheelkundige zorg m.b.t. spleet-

de 2008

Van Wiechen onderzoek

lamp

Huidaandoeningen

Voeding 0 - 4 jaar

Schildkliercursus

Medicijnen en diagnostica op nano-

Visusonderzoek

Insulintetherapie

schaal

Looppatroon

Standaard Diabetes

Oudere patiënt: Complexiteit in een-

Gezin onder druk

voud

Jeugdarts

Nieuwe NHG standaard Astma

Psioriasis

Voeding 0 - 4 jaar

AED-cursus

Symposium van het Noorden:

geriatriefysiotherapie

Pleegzorg

Noordelijke eerstelijnsdag,

doelmatige zorg voor ouderen

Kind en echtscheiding Aangeboren afwijkingen en/of ont-

workshop - astma/COPD in de eerste lijn - systematisch kijken

Apotheekassistentes

wikkelingsachterstand, wanneer ver-

Symposium Point off Care


wijzen voor erfelijkheidsonderzoek

CAHAG adviesgroep; cursus astma/

Anticonceptie

Opgroeien met zorg

COPD voor praktijkondersteuners

Antidepressiva

Kinderen met een chronische ziekte

TRIO-dagen

Beroerte Cholesterol/voedingsleer

en/of licht verstandelijke beperking

Langerhans cursus Insulinetherapie

Communicatie aan de balie Afdeling Thuisverpleging en

Diabetes I en II

-verzorging

Opleiding post-HBO PHO,

Hart- en vaatziekten

Scholing voor de BIG registratie:

Noordelijke Hogeschool Leeuwarden

Nierfunctie

Toedienen sondevoeding

nascholingsactiviteiten

Obstipatie & prikkelbaardarmsyn-

Heelkundige handelingen

Noordelijke eerstelijnsdag

droom

Verzorging Trachea stoma en

Akkrum cursus, Bijscholing hartfalen

Osteoporose

toedienen zuurstof

voor huisartsen en praktijkondersteuners

Overgang

Katheteriseren en injecteren

CAHAG adviesgroep; cursus astma/

Spijsvertering en peptische aandoe-

Voortdurende bijscholing:

COPD voor praktijkondersteuners

ningen

Fysieke belasting o.a tiltechnieken

Minisymposium astma/COPD,

Zelfzorg

door ergocoach

UMCG Groningen

Zwangerschap & meciatie

Grensoverschrijdend gedrag PG zwachtelen

Reeks van Nascholing voor praktijkverpleegkundigen en nurse-practi-

Algemeen medewerker apotheek

Wond- en decubituszorg

tioners astma/COPD, georganiseerd


Palliatieve zorg

door de maatschap longziekten

AED-cursus

Hartfalen

Martiniziekenhuis Groningen

39

COPD/astma Praktijkondersteuner (2)

Overzicht bij- en nascholingscursussen

Refereeravonden voor arts/verpleegkundigen

Wijsheid met de jaren, veilige en

Jaarverslag 2009

apotheek en actualiteit Praktijkondersteuner (1)

40

Overzicht bj- en nascholingscursussen

Jaarverslag 2009

Lijst van gebruikte afkortingen Aa.

= Apotheekassistentes

ADHD

= Attention Deficit Hyperactivity Disorder

AWBZ

= Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten

Apo.

= Apotheker

BIG

= Wet op de beroepen in de Individuele Gezondheidszorg

BHV

= Bedrijfshulpverlener

BSN

= Burger Service Nummer

Ca.

= Centrumassistentes

COPD

= Chronische longziekten

CVRM

= Cardio Vasculair Risico Management

CVZ

= College Voor Zorgverzekeringen

DIT

= Diabetes Implementatie Traject

DGV

= Deskundige Geneesmiddelen Voorziening

DHV

= Districts Huisartsen Vereniging

ECB

= Eerstelijns zorgcentra door Cliënten Bekeken

EMD

= Elektronisch Medisch Dossier

EPD

= Electronisch Pharmaceutisch Dossier

FPZ

= Farmaceutische Patiëntenzorg

FTO

= Farmacotherapeutisch Overleg

Fysio.

= Fysiotherapeuten

GCO

= Gemeenschappelijk Centrum Onderwijsbegeleiding

GGZ

= Geestelijke Gezondheids Zorg

HAGRO

= HuisArtsen Groep

Ha.

= Huisartsen

HFL

= Het Friese Land (thuiszorg)

HNP

= Hernia Nuclei Pulposi

HWL

= Hulp en Welzijn Leeuwarden/Sinne welzijn

ICPC

= International Classification of Primary Care

IOF

= Intercollegiaal Overleg Fysiotherapie

JGZ

= Jeugdgezondheidszorg (via Thuiszorg het Friese Land)

KNMP

= Koninklijke Nederlandse Maatschappij voor Pharmacie

KNGF

= Koninklijk Nederlands Genootschap Fysiotherapie

KNO

= Keel Neus Oor

LVG

= Landelijke Vereniging Georganiseerde eerste lijn

Log.

= Logopedisten

MCL

= Medisch Centrum Leeuwarden (ziekenhuis)

MCC

= Medisch Coördinerend Centrum

MW

= Maatschappelijk werker

NHL

= Noordelijke Hogeschool Leeuwarden

NVD

= Nederlandse Vereniging van Diëtisten

PBBC

= Praktijk Basis Behandel Capaciteit

POH

= Praktijkondersteuner huisartsenpraktijk = praktijkverpleegkundige

POP

= Persoonlijk Ontwikkeling Plan

RI & E

= Risico Inventarisatie & Evaluatie

RSI

= Repetitive Strain Injury

SFK

= Stichting Farmaceutische Kengetallen

SPV

= Sociaal Psychiatrisch Verpleegkundige

TVV

= Thuisverzorging en verpleging

VWS

= Ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport

WDH

= Werkgroep Deskundigheidsbevordering Huisartsen

GEZONDHEIDSCENTRUM c a m m i n g h a b u r e n

Gezondheidscentrum Camminghaburen Havingastate 1 8925 AZ Leeuwarden Telefoon Gezondheidscentrum (058) 267 20 00 Telefoon Apotheek (058) 267 19 19 www.gc-camminghaburen.nl

Jaarverslag Gezondheidscentrum Camminghaburen

Recommend Documents