Jaarverslag Gelders Milieuplan 2007
Milieujaarverslag 2007
Inleiding Voor u ligt het Jaarverslag Gelders Milieuplan annex milieujaarverslag van de provincie Gelderland over het jaar 2007. De uitvoering van het Gelders MilieuPlan-3 (GMP) vindt plaats aan de hand van de volgende boodschap. “De provincie staat voor een gezonde leefomgeving voor mens en natuur. Voor het milieu betekent dit een schone lucht en bodem, goede grondwaterkwaliteit, stilte waar nodig en een veilige woonomgeving. Gelderland doet dit niet alleen, maar samen met inwoners, het bedrijfsleven en andere overheden”. Het GMP heeft zijn derde jaar van uitvoering achter de rug. Dit jaarverslag biedt een overzicht van de vorderingen die het afgelopen jaar zijn gemaakt in het behalen van de doelstellingen van het Gelders Milieu Plan(GMP). Er wordt in dit verslag ingegaan op de prestaties. Het doel van dit jaarverslag is tweeledig. Enerzijds het rapporteren van de resultaten over 2007 aan Provinciale Staten en anderzijds het afleggen van verantwoording aan de minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer zoals is bedoeld in artikel 21.1 van de Wet milieubeheer. De Vrom-Inspectie heeft onlangs verzocht om het Milieujaarverslag weer in ere te herstellen. De laatste jaren heeft deze verantwoording vooral plaatsgevonden via de Programmaverantwoording aan Provinciale Staten. De verantwoording conform artikel 21.1 van de Wet milieubeheer is te vinden in de onderdelen die over vergunningverlening en handhaving gaan. Het verslag is opgesteld volgens de indeling van de programmastructuur voor het Gelders Milieuplan. Deze bestaat uit 12 deelprogramma's met elk hun eigen doelen die zijn afgeleid van de hoofddoelstelling: een basiskwaliteit voor mens en natuur in 2010. Per onderdeel is tevens een financiële overzicht opgenomen. Daarnaast is er voor gekozen om aanvullend een korte paragraaf op te nemen over de resultaten van het Milieu Klachten- en Informatiecentrum. In 2007 is een groot aantal zaken gerealiseerd met een middeleninzet van ca. 34 miljoen euro. De resultaten van alle activiteiten in het afgelopen jaar bieden een goed perspectief op het behalen van de gestelde doelen in het GMP. Kortom: we liggen goed op koers. Bijzonder vermeldenswaardig zijn de ontwikkelingen binnen het deelprogramma Lucht. Deze zijn in een versnelling terechtgekomen door de besluitvorming rond het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit. Het ministerie van VROM heeft in 2007 8 miljoen euro beschikbaar gesteld. De besteding van deze middelen heeft plaatsgevonden in samenspraak met de Regio's. Uit het verslag komt naar voren dat de uitvoering een aantal aandachtpunten bevat. Deze hebben inmiddels geleid tot beleidsintensiveringen. Zo zijn voor 2008 onder meer extra middelen beschikbaar voor de aanpak van de problematiek voor luchtkwaliteit en geluid. Tot slot dient te worden vermeld dat de prestaties voor een deel in partnerschap met gemeenten en regio's zijn gerealiseerd. Gezamenlijk is gewerkt aan de gemeenschappelijke doelen voor een duurzame woon- en leefomgeving.
3
Milieujaarverslag 2007
Afkortingenlijst BBT
: Beste Beschikbare Technieken
Bevi
: Besluit Externe Veiligheid voor Inrichtingen
BSB
: Besluit Subsidie Bodemsanering
BRZO
: Besluit Risico's Zware Ongevallen
Db
: Decibel
EHS
: Ecologische Hoofd Structuur
EV
: Externe Veiligheid
GMP
: Gelders Milieu Plan
HUP
: Handhaving Uitvoerings Plan
ICT
: Informatie en Communicatie Technologie
IPO
: Interprovinciaal Overleg
IPPC
: Integrated Pollution Prevention and Control (Europese Richtlijn 96/61/EG inzake geïntegreerde preventie en bestrijding van verontreiniging)
4
KAN
: Knooppunt Arnhem Nijmegen
KRW
: Kaderrichtlijn Water
LAP
: Landelijk Afvalbeheers Plan
LPG
: Liquified Petroleum Gas
MER
: Milieu Effect Rapportage
MKIC
: Milieu Klachten en Informatie Centrum
NIM
: Nieuwe Inspectie Methodiek
NSL
: Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit
PUEV
: Provinciaal Uitvoeringsprogramma Externe Veiligheid
RRGS
: Risicoregister Gevaarlijke Stoffen
VNG
: Vereniging Nederlandse Gemeenten
Vrom
: Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer
Wbb
: Wet Bodem Bescherming
Wgh
: Wet geluidhinder
WGR
: Wet Gemeenschappelijke Regelingen
Milieujaarverslag 2007
Lucht Doelstelling GMP3 In 2010 zijn er geen Gelderse inwoners meer die in hun woonomgeving door provinciale bedrijven en/of verkeer op provinciale wegen worden blootgesteld aan te hoge luchtverontreiniging.
Stand van zaken 2007 De huidige luchtkwaliteit is verbeterd in vergelijking met de afgelopen decennia. Langs provinciale wegen en rond provinciale bedrijven bevinden zich geen woningen met overschrijding van de grenswaarden.
Concrete resultaten 2007 Aanpak knelpunten langs provinciale wegen De maximumsnelheid op de Pleyroute bij Arnhem is verlaagd en verkeerslichten zijn op elkaar afgestemd. Omdat er op de N348 bij Zutphen een Verkeers Regel Installatie komt, zijn op het noordelijk deel de verkeerslichten vervangen. Daarmee is de doelstelling voor 2007 om maatregelen te treffen op deze twee locaties gerealiseerd.
Roetfilters op bussen In totaal zijn er op 61 bussen roetfilters geïnstalleerd. Voor 72 bussen is rijkssubsidie verstrekt.
Schoon eigen wagenpark We hebben ons hele wagenpark (voorzover technisch) mogelijk) voorzien van roetfilters en 20 procent is uitgerust met aardgas.
Aanleg aardgasvulstations Er is subsidie verleend voor de aanleg van zes aardgasvulstations. Het eerste aardgastankstation werd in november 2007 geopend in Nijmegen. De doelstelling is om uiterlijk in 2008 aardgasvulstations aan te brengen op vijf locaties in Gelderland.
Analyse knelpunten landbouw Met de extra middelen die door de provincie in het kader van de start van de nieuwe coalitie ter beschikking zijn gesteld, is een extra impuls gegeven met het mogelijk maken van 17 luchtwassers op agrarische bedrijven. Daarnaast zijn er 14 luchtwassers via de rijkssubsidieregeling gefinancierd en is er één combinatie-luchtwasser gesubsidieerd. Luchtwassers reduceren fijn stof veroorzaakt door intensieve veeteelt.
Meten en monitoren Er zijn vier vaste meetpunten voor luchtkwaliteit in Gelderland bijgekomen. Langs de N384 bij Zutphen en de busbaan Apeldoorn zijn meetcampagnes uitgevoerd en na het plaatsen van roetfilters op bussen hebben vervolgmetingen plaatsgevonden die voorlopig uitwijzen dat er een meetbare daling is van concentraties fijn stof.
Voorlichting Het project Fuel Switch is opgezet om voorlichting te geven over schone brandstoffen en voertuigen. In samenwerking met o.a. Noord Rijnland - Westfalen is er een inter-nationale conferentie over schone brandstoffen georganiseerd. Connecting Clean Moblity vond plaats op 14 en 15 november 2007.
5
Milieujaarverslag 2007
Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit Er is een actieve bijdrage geleverd aan de opstelling van het NSL. VROM heeft 8 miljoen euro beschikbaar gesteld die door middel van een verdeelsleutel is verdeeld over de diverse regio's. De totale middeleninzet voor het programma Lucht in 2007: € 2.630.000 Voor het plaatsen van roetfilters in bussen is ca. € 1.520.000 subsidie verstrekt. Daarnaast zijn aardgasvulstations gesubsidieerd (€ 600.000) en zijn er kosten gemaakt voor de marktintroductiecampagne Fuel Switch (€ 52.000) en meetapparatuur luchtkwaliteit
6
Milieujaarverslag 2007
Geluid/Stedelijk Gebied Doelstelling GMP3 In 2010 zijn er geen Gelderse inwoners meer die door provinciale bedrijven of door verkeer op provinciale wegen in hun woonomgeving worden blootgesteld aan te hoge geluidsbelasting.
Stand van zaken 2007 Ruim 9500 inwoners langs provinciale wegen worden in Gelderland blootgesteld aan een te hoge geluidbelasting. Er is sprake van knelpuntsituaties waar omwonenden worden blootgesteld aan een volume boven 63 decibel.
situatie 2007
aantal inwoners
boven 63 dB
(schatting)
prov. wegen > 6 miljoen voertuigen per jaar
± 2.310
± 5.350
prov. wegen > 3 miljoen voertuigen per jaar
± 7.350
± 16.900
Concrete resultaten 2007
7
aantal woningen
Milieujaarverslag 2007
Geluidsbelastingkaarten Om de geluidsbelasting versneld terug te kunnen brengen is het totale provinciale weggennet geïnventariseerd en zijn de 'hotspots' (plaatsen met het meeste overlast) in kaart gebracht. Deze zijn zichtbaar gemaakt met interactieve geluidsbelastingkaarten die eind 2007 op het internet zijn geplaatst.
Actieplannen omgevingslawaai Er zijn 59 plannen opgesteld voor de knelpunten op provinciale wegen met een geluidsbelasting voor omwonenden van >63db. Met andere provincies is in IPO-verband een lobbytraject gestart voor financiering van deze plannen.
Hogere waarden geluidhinder In het kader van de Wet geluidhinder (Wgh) zijn tot april 2007 60 beschikkingen hogere waarden voor de ten hoogste toelaatbare geluidsbelasting verleend voor wegverkeerslawaai. Vanaf april 2007 is deze bevoegdheid in het kader van de gewijzigde Wgh overgedragen aan de gemeenten.
Stil asfalt Er is 11 kilometer stil asfalt gelegd op die wegvakken waar groot onderhoud is uitgevoerd. Hiermee zijn gelijk twee geluidsknelpunten aangepakt. Om wegverkeerslawaai te bestrijden is stil asfalt, in incidentele gevallen gecombineerd met gevelisolatie aan woningen, een zeer efficiënte en effectieve maatregel. Door het aanbrengen van stil asfalt een integraal onderdeel te maken van de onderhoudsprogrammering van de provinciale wegen, kunnen we efficiënt en kosteneffectief werken. Hierdoor kunnen we tevens wegvakken versneld aanpakken die in de tweede fase van het op te stellen actieprogramma thuishoren. De totale middeleninzet voor het programma Geluid/Stedelijk Gebied in 2007: € 2.630.000. De uitgaven hebben ondermeer betrekking op een bijdrage aan de papierfabriek Doetinchem ( 254.000) voor de sanering van industrielawaai. Daarnaast zij er kosten gemaakt voor de inhuur van expertise voor 'Geluidsbelastingskaarten en actieplannen' en 'Milieuproblematiek Stedelijk Gebied'.
8
Milieujaarverslag 2007
Vergunningverlening Doelstelling GMP3 Het doel van vergunningverlening is om ervoor te zorgen dat vergunningen voldoen aan de actuele wettelijke normen op het gebied van onder andere luchtkwaliteit, geur, geluid, bodemverontreiniging en externe veiligheid (IPPC).
Stand van zaken 2007 Vergunningen voor bedrijven die onder verantwoordelijkheid van de provincie vallen omdat Gedeputeerde Staten het bevoegde gezag zijn, zijn eind 2007 voor 85 procent actueel.
Concrete resultaten 2007 Wabo De voorbereidingen voor de invoering van de Wabo zijn gestart met de instelling van het Interim Bureau Omgeving bij de dienst Milieu en Water. Ook voor toezicht en handhaving zal de Wabo de nodige veranderingen vragen. Eén omgevingsvergunning heeft als consequentie dat er één coördinerend toezichthoudend orgaan is voor de omgevingsvergunning, waarvoor afstemming en samenwerking nodig is tussen o.a. provincie, gemeentes en waterschappen. De provinciale organisatie en het handhavingsbeleid zullen hier op worden aangepast. In 2007 zijn binnen de afdelingen Bodem&Afval en Industrie verschillende pilots uitgevoerd, waarin samengewerkt wordt tussen de handhavingpartners. Samenwerking gericht op implementatie van de Wabo heeft in 2007 extra aandacht gekregen.
Verleende vergunningen in aantallen Verleende soorten v ergunningen 100
110
106
99
80 60
72 54
40 37
47
20
38 21
0 2005
2006 Vergunningen
A mbtshalve wijzigingen
2007 Meldingen
Vergunningen bestaan uit oprichtingsvergunningen, revisievergunningen en veranderingsvergunningen en ambtshalve wijzigingen (wijzigingen ten gevolge van nieuwe of gewijzigde voorschriften). Meldingen zijn kleine wijzigingen die toelaatbaar zijn zonder dat daarvoor de vergunning moet worden aangepast (deze worden binnen zes weken afgehandeld).
9
Milieujaarverslag 2007
Actualisatie vergunningen Het percentage actuele vergunningen bij 56 (sinds eind 2007: 54) prioritaire bedrijven is dit jaar met 1 procent gestegen. Een vergunning wordt als actueel beschouwd wanneer deze niet ouder is dan zeven jaar. Het percentage actuele vergunningen van niet-prioritaire bedrijven is met 3% gestegen tot 83 procent. De Technische Universiteit Twente heeft in 2007 op ons verzoek, in samenwerking met de VROM Inspectie onderzoek afgerond naar de kwaliteit van onze vergunningen. Hieruit bleek dat de kwaliteit van de vergunningen ruim voldoende is.
Actu ali tei t Top 5 6 100%
percentage van de 56 prioritaire
100%
80%
bedrijven met een actuele
100%
vergunning van maximaal zeven
75%
60%
90%
71%
40%
jaar oud
73%
(of getoetst op kwaliteit)
20% 0%
2005
2006
2007
St and v. zak en
norm
Actu al itei t o ver ig e i n ric hti ng en
percentage van de circa 520 niet100%
prioritaire bedrijven met een actuele
80%
vergunning van maximaal 10 jaar
80%
oud (of getoetst op kwaliteit)
80%
70%
60%
83%
70%
40%
85%
20% 0%
2005
2006
2007
Stand v. z aken
norm
Termijnen vergunningen Termi jnen v ergu nnin gen 100% 80%
80%
80%
60% 40%
50%
48%
54%
54% 26%
20%
30%
26%
0%
2005 norm
10
Milieujaarverslag 2007
16%
2006 < 6 maanden
6-12 maanden
35%
2007 > 12 maanden
11%
% vergunnigen binnen
2005
2006
2007
aantallen 2007
norm
50%
80%
80%
< 6 maanden
48%
54%
54%
59
6-12 maanden
26%
30%
35%
39
> 12 maanden
26%
16%
11%
12
de termijn
Om met behoud van de huidige kwaliteit, zo snel mogelijk een vergunningaanvraag af te wikkelen binnen de daarvoor geldende wettelijke termijn is het project lean production vergunningverlening opgestart. Daarvoor is in 2007 een value stream mapping uitgevoerd: door middel van een stroomdiagram wordt in kaart gebracht welke processtappen waarde toevoegen voor de vergunning, en welke niet, bijvoorbeeld omdat ze administratief van aard zijn. Zo wordt verspilling van tijd geminimaliseerd. Door in een vroeg stadium met bedrijven om tafel te gaan zitten en hun plannen te inventariseren, kan een beschikking al voor een groot deel voorbereid worden. Op het moment dat de aanvraag wordt ingediend en de wettelijke termijn gaat lopen is de vergunning goeddeels gereed en kan er meer tijd en aandacht uitgaan naar het completeren van de aanvraag of het weerleggen van bezwaren. Begin 2008 start een pilot waarbij het nieuw ontworpen proces in praktijk gebracht gaat worden.
IPPC richtlijn Milieuvergunningen dienden op 30 oktober 2007 te voldoen aan de IPPC-richtlijn. Vergunningen moeten dan voldoen aan de beste beschikbare technieken (BBT). De inspanning de vergunningen van IPPC-plichtige bedrijven actueel te maken heeft geresulteerd in revisietrajecten, veranderingsvergunningen of een toets aan de IPPCrichtlijn met een conclusie dat aan BBT voldaan wordt. Van de 67 IPPC-plichtige bedrijven is in slechts drie gevallen de actualisatie van de vergunning nog niet gerealiseerd. De oorzaak hiervan is te wijten aan externe omstandigheden.
Mediation Om te voorkomen dat (belangen)conflicten tussen bedrijven en hun omgeving resulteren in een Raad van State-zaak treedt de provincie steeds vaker op als bemiddelaar. In 2007 hebben we in vijf gevallen mediation ingezet en dit heeft voorlopig al één positief resultaat opgeleverd.
Uitvoering Besluit Risico's Zware Ongevallen (BRZO) Met de betrokken gemeenten, Arbeidsinspectie en de drie regionale brandweerkorpsen is een bestuurlijk inspectieprogramma opgesteld dat door de provincie is vastgesteld. Met zeven gemeenten hebben we een samenwerkingsovereenkomst getekend: inspecties in het kader van het Brzo worden in die gemeenten uitgevoerd door inspecteurs van de provincie Gelderland, gemeente Arnhem of Nijmegen. Daarnaast is er gestart met het opzetten van een regionale samenwerkingsvorm tussen de provincies Utrecht, Flevoland, Overijssel en Gelderland.
11
Milieujaarverslag 2007
In oktober/november 2007 concludeerde de VROM-inspectie na een audit dat zowel de uitvoering van het BRZO-toezicht als het beleid en de programmering op adequaat niveau ligt.
Vuurwerk In 2007 zijn er 86 ontbrandingsaanvragen in behandeling genomen en er zijn 139 meldingen beoordeeld. Er zijn in onze provincie geen locaties waarvoor toepassingsvergunningen (basisvergunning om vuurwerk af te steken) zijn verleend.
MER en 'eigen inrichtingen' In 2007 zijn er geen MER-procedures afgerond met betrekking tot vergunningaanvragen. Verder heeft de Provincie geen inrichtingen waarvoor zij zelf bevoegd gezag inzake de Wet milieubeheer is.
De totale middeleninzet voor het programma Vergunningverlening in 2007: €5.604.000. De kosten hebben ondermeer betrekking op de inhuur van externe ondersteuning voor vergunningverlening (€ 500.000) en de publicatiekosten (€ 233.000).
12
Milieujaarverslag 2007
Handhaving Doelstelling GMP3 De doelstelling van het Handhavingbeleidsplan is dat in 2010: -
van de bedrijven die in de categorie zeer hoge en hoge prioriteit vallen, ten minste 95 procent de milieuvergunning en andere wetgeving naleeft;
-
van de bedrijven met een gemiddelde prioriteit ten minste 85 procent voldoet aan het naleven van vergunning en wetgeving;
-
van de bedrijven met een lage prioriteit ten minste 75 procent voldoet aan naleving.
Stand van zaken 2007 De prestaties op het gebied van handhaving zijn in 2007, zoals ook in het verleden, met name kwantitatief gemeten. Het HUP wordt voor 100% uitgevoerd als het gaat om controles. Politiek en bestuurlijk is op dit punt een evenwichtige situatie ontstaan. De inspanningen om toe te werken naar een Lean en Waboproof gecertificeerd kwaliteitssysteem werpt vruchten af: betere procesbeschrijvingen waardoor operationele processen een centrale plaats innemen. Daarnaast zijn de handhavingbrieven geactualiseerd.
Concrete resultaten 2007 Gedoogbeleid Het Gelderse gedoogbeleid is eind 2006 aangepast. De belangrijkste wijziging is dat de ter inzageleggingsperiode van de ontwerpbeschikking als criterium voor gedogen is vervallen. In het nieuwe beleid is vastgelegd dat vooruitlopend op vergunningverlening kan worden gedoogd, mits er concreet zicht op legalisatie is. Dit betekent dat er een definitieve aanvraag moet zijn ingediend. Op basis van een concept aanvraag kan immers niet worden beoordeeld of legalisatie mogelijk is. De verwachting is dat hierdoor minder vaak van het gedoogbeleid zal worden afgeweken. Ook loopt het provinciale beleid weer in de pas met het landelijke gedoogbeleid.
Nadere uitwerking sanctiestrategie Het 'Besluit kwaliteitseisen handhaving milieubeheer' van 29 september 2005 (Stb. 428) is aanleiding geweest om de sanctiestrategie uit te werken. De mogelijke overtredingen met de daarbij behorende gestandaardiseerde dwangsomhoogten en begunstigingstermijnen zijn uitgewerkt. De tabel waarin dit is vastgelegd, is een handvat voor het bepalen van de dwangsom en de begunstigingtermijn, de uiteindelijke keuze is maatwerk. De hoogte van de bedragen moet tot doel hebben de overtreding tegen te gaan of herhaling te voorkomen (reparatoir karakter). De dwangsom mag niet het karakter van straf hebben (punitief). De begunstigingstermijn kan verlengd of verkort worden, omdat deze bijvoorbeeld afhankelijk kan zijn van derden (leveranciers e.d.). Om maatwerk te kunnen leveren wordt uitgegaan van een standaardbedrag dat nodig is om de overtreding ongedaan te maken. Het bedrag kan worden verhoogd, waardoor een financiële prikkel ontstaat om de overtreding te beëindigen. Tevens wordt een minimum en maximum variant gegeven voor de begunstigingstermijn. Hierdoor kan rekening worden gehouden met alle omstandigheden van de overtreding/overtreder.
13
Milieujaarverslag 2007
Handhavingestafette Ruim 400 toezichthouders hebben in het kader van de landelijke handhavingestafette 600 grootschalige milieucontroles uitgevoerd in het buitengebied, op bedrijventerreinen en langs de weg. In het totaal zijn ruim 350 overtredingen geconstateerd, minder dan in 2006 toen het om bijna 400 overtredingen ging. Dit jaar is vooral gecontroleerd op vervoer en verwerking van bouw- sloopafval. Er zijn 160 multidisciplinaire teams van twee of meer toezichthouders op pad geweest.
Handhavingbezoek Er is 45 keer een last onder dwangsom opgelegd. Ook is er een experiment gestart om direct na een handhavingbezoek de geconstateerde overtreding vast te leggen. Deze methode is succesvol gebleken omdat de ondernemer onmiddellijk verantwoordelijk wordt gesteld het probleem op te lossen en het de administratieve afhandelingsprocedure aanzienlijk verkort.
KPI naleefgedrag Er is gewerkt aan het opstellen van kritische prestatie indicatoren voor het naleefgedrag. Begin 2008 worden deze definitief.
Toezicht inrichtingen De in het HUP bepaalde bezoekfrequentie wordt gehanteerd (wat is deze frequentie) Daarnaast vinden niet geplande controles plaats naar aanleiding van milieuklachten of handhavingverzoeken.
Soort controle
2006
2007
preventieve controles
981
1261
repressieve controles
291
392
Voornemens
69
70
Beschikking Last onder dwangsom
25
44
2
1
Beschikking Bestuursdwang
Uitvoering Besluit Risico 's Zware Ongevallen (BRZO) Alle 11 BRZO-inrichtingen zijn bezocht in 2007. Samen met de Arbeidsinspectie en de brandweer is hun veiligheidsmanagementsysteem beoordeeld.
Vuurwerk Toezichthouders hebben 105 vuurwerkevenementen en voorstellingen gecontroleerd. Alle elf provinciale opslaglocaties/verkooppunten van consumentenvuurwerk zijn in 2007 ten minste drie keer bezocht. Er zijn geen locaties waar professioneel vuurwerk wordt opgeslagen of verkocht.
Milieumetingen Bureau Milieumetingen heeft in onze opdracht metingen uitgevoerd. Van de 38 emissiemetingen werd er in 13 gevallen (bij 12 inrichtingen) geconstateerd dat niet voldaan werd aan emissievoorschriften. Dit heeft geleid tot handhavend optreden. Er zijn 28 geluidmetingen verricht, in 2 gevallen werd een vergunningsvoorschrift niet nageleefd. Bij de monsternemingen van afvalwater werd in één geval een overtreding vastgesteld.
14
Milieujaarverslag 2007
Buiten Beter Het project Buiten Beter heeft het doel om handhavers te voorzien van "slimme ICThulpmiddelen" om hun taken beter te kunnen uitvoeren. Daarnaast wordt hiermee ook de samenwerking met de verschillende handhavingpartners, zoals de gemeenten en waterschappen, verbeterd. Halverwege 2007 is een pilot op de Veluwe met ca.150 handhavers afgerond met een positieve evaluatie. Medio 2007 is de fase van opschaling gestart, waarbij ook de gebruikte techniek moet worden aangepast. Een belangrijke activiteit daarbij is het verkrijgen van bestuurlijk draagvlak voor de opschaling. Daarvoor zijn de bestuurlijke handhavingsoverleggen in de regio's bezocht. Duidelijk is dat alle partijen een vorm van digitale handhaving voorstaan.
Operatie Nachtuil In 2007 heeft de operatie Nachtuil plaatsgevonden, waarbij bij het bedrijfsleven in de avond- en nachturen milieuhandhavingacties hebben plaatsgevonden. Bij 36 bedrijven zijn bezoeken afgelegd. Het merendeel de bedrijven bleek zich goed aan de milieuvergunning te houden en het noodplan op orde te hebben. Bij 5 bedrijven zijn overtredingen geconstateerd.
De totale middeleninzet voor het programma Handhaving in 2007: € 5.862.000.
15
Milieujaarverslag 2007
16
Milieujaarverslag 2007
Externe Veiligheid Doelstelling GMP3 In 2010 zijn er geen inwoners in Gelderland die binnen hun woonomgeving worden blootgesteld aan te hoge externe veiligheidsrisico's door bedrijven of transport van gevaarlijke stoffen (weg, rail, water, buisleidingen). Externe Veiligheid (EV) is een Provinciaal Uitvoeringsprogramma dat gebruik maakt van de subsidieregeling programmafinanciering EV-beleid. Elk half jaar wordt over de voortgang gerapporteerd aan de minister van VROM.
Stand van zaken 2007 In totaal wonen 9820 inwoners in Gelderland binnen de wettelijke norm van een risicocontour van PR 10-6 (de kans op overlijden is één op één miljoen). Er mogen geen mensen binnen de contour wonen. Er zijn géén inwoners binnen de contour langs provinciale wegen; bij provinciale inrichtingen zijn er 147 inwoners die zich binnen de risicocontour bevinden.
Concrete resultaten 2007 Risico-inventarisatie Eind 2007 is het grootste deel van de risicovolle situaties en knelpunten in Gelderland geïnventariseerd. Het risicoregister gevaarlijke stoffen (RRGS) voor inrichtingen is voor een groot deel gevuld en geautoriseerd. Er zijn overzichten gemaakt van bestemmingsplannen die zich binnen een risicocontour bevinden of die zich in de buurt van risicovolle bronnen bevinden. Ook is er een overzicht samengesteld van het aantal inwoners binnen het invloedsgebied van risicobronnen. Voor de WGR regio's, de brandweer en de regiogemeenten zijn CD-roms gemaakt met de resultaten in cijfers en met kaartbeelden.
Externe veiligheid bij vergunningverlening en handhaving Van alle risicorelevante inrichtingen in Gelderland waarop het Bevi van toepassing is, is eind 2007 een groot deel geactualiseerd.
Transport van gevaarlijke stoffen We zijn nauw betrokken bij de ontwikkeling van nieuwe wet- en regelgeving ten aanzien van transport (Basisnet). Deze ontwikkelingen koppelen we terug aan gemeenten en regio's.
Structuurvisie voor het externe veiligheidsbeleid Eind 2007 heeft een groot aantal Gelderse gemeenten en de provincie een EV-beleidsvisie opgesteld of externe veiligheid in andere bestuurlijk relevante beleidsnotities geïmplementeerd.
Ruimtelijke ordening en externe veiligheid De Gelderse gemeentelijke ruimtelijke ordeningafdelingen zijn eind 2007 meer bekend met het landelijke en voor zover vastgesteld lokale externe veiligheidsbeleid.
17
Milieujaarverslag 2007
Sanering De meeste Gelderse gemeenten hebben geïnventariseerd of er sprake is van saneringssituaties bij met name LPG-tankstations.
Risicocommunicatie In 2007 is er een risicobewustzijnscampagne gehouden binnen de gemeenten van de regio Gelderland Zuid.
Organisatorische versterking en professionalisering Eind 2007 is in samenwerking met het IPO en de VNG onderzocht wat een goede verdeling is van de subsidiegelden gedurende de looptijd van het programma vanaf 2009 en in tweede instantie structureel ná 2010. Er zijn twee themabijeenkomsten gehouden waarbij informatie is uitgewisseld met de regio's en gemeenten.
Inspectie Voor het ontwikkelen van een inspectiemethode voor risicovolle activiteiten op basis van de NIM (nieuwe inspectiemethodiek) is er een werkgroep van toezichthouders samengesteld.
Scholing De provincie faciliteert dat medewerkers van de gemeenten, regio's, (regionale) brandweer en provincie deelnemen aan cursusmodulen die Saxion Hogescholen in het kader van PUEV-2 in opdracht van de IPO-projectgroep Externe Veiligheid heeft ontwikkeld. In totaal zijn er in 2007 door Gelderse ambtenaren 189 modules gevolgd.
De totale middeleninzet voor het programma Externe Veiligheid in 2007: € 2.249.000. De uitgaven betreffen ondermeer subsidies aan diverse Externe Veiligheidsprojecten in de provincie.
18
Milieujaarverslag 2007
Industrie en Verduurzaming Doelstelling GMP3 Het doel van het programma Industrie en Verduurzaming is het verminderen van verspilling van grondstoffen en energie door provinciale inrichtingen. In dit programma wordt gebiedsgericht gekeken naar oplossingen bij bedrijventerreinen waar, ondanks het toepassen van de gebruikelijke wettelijke instrumenten, de basiskwaliteit niet wordt bereikt. Een gebiedsgerichte aanpak maakt het mogelijk om de problematiek op een bedrijventerrein integraal op te pakken. Ook wordt binnen dit programma duurzame bedrijfsvoering en worden duurzame bedrijventerreinen gestimuleerd zodat de milieubelasting door bedrijfsmatige activiteiten verminderd.
Stand van zaken 2007 De emissie door de Gelderse industrie is de afgelopen tien jaar ruwweg gehalveerd. Ondanks de verbeteringen is van een duurzame situatie nog geen sprake. Uit onderzoek in 2006 bleek dat de groep koplopers en subtoppers nog relatief klein is. Dit geldt ook voor de groep weigeraars. Gericht beleid voor de middenmoters en achterblijvers lijkt het meest effectief.
Duurzaam ondernemende bedrijven Gelderland 2007 60 50
%
40 30 20 10 0
s s rs rs er er pe aa jv ot i r p l m to rb ge en ei te ub d h s w id ac m
s er op l p ko
Concrete resultaten in 2007 Quickscans De Gelderse 'Milieusignaleringskaart bedrijventerreinen' geeft de kans aan dat een bedrijventerrein milieuknelpunten veroorzaakt. In 2007 is gestart met het uitvoeren van quickscans voor vijf bedrijventerreinen die door de milieusignaleringskaart als potentieel milieurelevant zijn bestempeld. Deze quickscans geven meer inzicht in de milieukwaliteit rondom een bedrijventerrein. Voor een aantal bedrijventerreinen zijn inmiddels quickscans beschikbaar.
19
Milieujaarverslag 2007
Milieu-informatiesystemen bij bedrijventerreinen Voor twee bedrijventerreinen is een milieu-informatiesysteem ontwikkeld. Hiermee wordt besluitvorming in ruimtelijke ontwikkelingsprocessen versneld en wordt de milieukwaliteit in deze processen geborgd. Voor zes bedrijventerreinen is de milieukwaliteit in kaart gebracht. Op basis van deze informatie zijn vervolgacties gestart zoals verkaveling van milieuruimte, handhavingacties, duurzaam ondernemen en parkmanagement.
Stimuleringsprojecten duurzaam ondernemen In samenwerking met externe partners zijn projecten begeleid. Enkele voorbeelden: 1.
er is een nieuwe techniek voor aluminiumverwerking gestimuleerd die energie- en grondstoffenwinst oplevert;
2.
de ontwikkeling van een waterstof- vorkheftruck is gestimuleerd;
3.
er is een symposium georganiseerd over parkmanagement.
De totale middeleninzet voor het programma Industrie en Verduurzaming in 2007: € 1.054.000. De uitgaven hebben ondermeer betrekking op diverse GMP Stimuleringsprojecten (o.a. Vervoersmanagement Nijmegen West-Weurt en Duurzaam ondernemen bedrijventerrein de Mars).
20
Milieujaarverslag 2007
Afval & Bio-energie Doelstelling GMP3 In 2010 moet in Gelderland het gebruik van primaire grondstoffen zijn verminderd en optimaal secundaire grondstoffen worden ingezet. Ook moeten er drie voorbeeldprojecten zijn afgerond waarin oplossingen worden uitgewerkt voor knelpunten in de afzet van secundaire grondstoffen. Deze doelstelling wordt nagestreefd door het storten van afval te verminderen, bioenergie op te wekken en milieuhinder van bagger door bodemverontreiniging te verminderen.
Stand van zaken De doelstellingen en normeringen zoals deze zijn geformuleerde in het Landelijk Afvalbeheersplan (LAP) op het gebied van afvalstoffen passen we toe bij vergunningverlening en handhaving. Voor een aantal deelgebieden waarvoor het LAP geen doelstellingen en normeringen bevat, biedt het GMP beleid ter aanvulling. De verhouding tussen inzet van secundaire en primaire grondstoffen is nog niet gedefinieerd. Initiatieven op het gebied van secundaire grondstoffen sorteren nog weinig effect.
Concrete resultaten 2007 Netwerk Op 1 juli 2007 hebben we een netwerk opgezet waarin we samen met gemeenten en waterschappen informatie uitwisselen over het gebruik van primaire en secundaire grondstoffen.
Inzet secundaire grondstoffen Binnen de provincie is een systeem gereed gekomen, waarbij aan de hand van bestekken wordt bepaald in welke mate secundaire grondstoffen worden ingezet in funderingen en (asfalt)deklagen.
Bagger Samen met waterschap Rijn en IJssel is een studie uitgevoerd naar het toepassen van bagger bij een fietspad in Ruurlo. Op initiatief van Recreatieschap RGV is onder een parkeerterrein bij Rhederlaag geïmmobiliseerde bagger toegepast.
Wijziging LAP Als trekker van de discussie in IPO-verband over open grenzen voor (brandbaar) afval hebben wij de minister ervan weten te overtuigen dat open grenzen, in verband met het stortverbod in Duitsland, geen verdringing mag inhouden van binnenlandse afvalstromen.
Stortplaatsen Er zijn negen stortplaatsen ontgraven en ingepast in het landschap. Dit betekent dat de doelstelling in het GMP (vijf stortplaatsen ontgraven en inpassen) meer dan gerealiseerd is. Daarnaast is 75 procent van de stortplaatsen voorzien van een adequate afdichting. Op alle stortplaatsen is sprake van een gecontroleerde en beheersbare situatie.
21
Milieujaarverslag 2007
Energie/biomassa De totale stand in 2007 is dat er inmiddels meer dan 11,476 PJ (PetaJoule) energieopwekking door biomassa is vergund; meer dan het doel in het GMP3. In 2007 is daar 1,8 PJ bijgekomen.
hoeveelheid in PJ
Ener gieopwekking 2007 door biomassa 18 16 14
0,8 3,3
12 10 8 6 4 2 0
Doel 2010 (10,5) PJ 11,5
vergund
in procedure
initiatieven
De totale middeleninzet voor het programma Afval en Bio-energie in 2007: € 933.000. De uitgaven betreffen ondermeer de jaarlijkse bijdrage aan het Landelijk Meldpunt Afvalstoffen (€ 302.000). Daarnaast zijn er kosten gemaakt voor het ontwikkelen van draagvlak voor het baggerbeleid. De overige kosten hebben vooral betrekking op de planning nazorg en ontginning gesloten stortplaatsen de Uitvoeringsstrategie Nazorg, Herontwikkeling en Hergebruik Stortplaatsen.
22
Milieujaarverslag 2007
Bodem Doelstelling GMP3 In 2015 zijn alle ernstig en spoedeisende bodemverontreinigingen gesaneerd of beheersbaar. In 2030 zijn alle ernstige bodemverontreinigingen gesaneerd of beheersbaar. Gelderse inwoners worden dan niet meer blootgesteld aan ernstige bodemverontreinigingen.
Stand van zaken 2007 De uitvoering van het aantal saneringen door de provincie loopt conform de planning van het Uitvoeringsprogramma. In 2007 zijn in Gelderland ca. 200 bodemsaneringen uitgevoerd. Er zijn in Gelderland 8750 bedrijfslocaties potentieel niet ernstig verontreinigd, 54000 bedrijfslocaties zijn potentieel verontreinigd, 3600 locaties zijn ernstig verontreinigd en 1400 locaties zijn ernstig verontreinigd en spoedeisend. De aanpak van de werkvoorraad verloopt via het saneren van urgente verontreinigingen (door de provincie); het saneren door derden (Beschikkingen, Uitvoering Flankerend beleid en stimulering) en het project Landsdekkend beeld.
Concrete resultaten 2007 BSB Er is actief met het bedrijfsleven gesproken over de aanpak van bodemverontreiniging. Met de bedrijfsregeling BSB kunnen bedrijven effectief ondersteund worden in het tegengaan van verdere bodemverontreiniging. Via de BSB hebben zich 1250 aangemeld.
Gasfabrieksterreinen 31 voormalig gasfabrieksterreinen in Gelderland worden gefaseerd gesaneerd om herontwikkeling/woningbouw mogelijk te maken. Met Elburg, Ede en Scherpenzeel zijn overeenkomsten gesloten. Een sanering (Lochem) is in uitvoering, in Velp kan inmiddels worden gestart met woningbouw.
Uitvoeringsprogramma In september is door de provincie het Wbb-uitvoeringsprogramma vastgesteld in het kader van extra rijksmiddelen voor bodemsanering.
Toezicht op en handhaving van saneringen Er zijn 235 controles uitgevoerd waarmee ruimschoots het doel voor 2007 (220 controles) is gehaald.
Saneringen derden In 2007 zijn 182 saneringen gestart en er is van 139 saneringen een verslag na saneren ontvangen. Er zijn 238 onderzoeken door derden gestart, waarvan 96 eenvoudige saneringen.
Asbest De risico's van zeven gemeenten waar de problematiek het grootst is, zijn in beeld gebracht. Een inventarisatie naar asbest in de bodem bij 49 overige gemeenten is in voorbereiding.
23
Milieujaarverslag 2007
De totale middeleninzet voor het programma Bodem in 2007: € 9.117.000. De uitgaven hebben vooral betrekking op de uitvoering wet Bodembescherming en Sanering Gasfabrieken.
24
Milieujaarverslag 2007
Landelijk gebied Doelstelling GMP3 In 2018 zijn de leefgebieden van de fauna in de EHS (Ecologische Hoofdstructuur) aantoonbaar verbeterd door het verminderen van drinkwaterverontreiniging en het verminderen van milieuhinder op het gebied van recreatie en natuur.
Stand van zaken 2007 Voor de periode 2007-2013 zijn 25 projecten opgenomen met milieuherstelmaatregelen. Het ontwikkelde Natuurkwaliteitsbeeld, analoog aan het Leefkwaliteitsbeeld, wordt verder uitgewerkt om gerichte acties te kunnen ondernemen en veranderingen te monitoren. Uitvoering van de herstelmaatregelen start in 2008. Twaalf herstelprojecten zullen door externe partners worden uitgevoerd. In 2007 is er voor het project Veluwe een start up gehouden. Daarnaast zijn de voorbereidingen om te komen tot een digitaal systeem voor monitoring van het natuurherstel in gang gezet. We gaan alle relevante, actuele milieuvergunning en -omgevingsinformatie van alle landbouwbedrijven in Gelderland bij elkaar te brengen.
Concrete resultaten 2007 Herstel donkerte op de Veluwe De donkerte wordt gemeten aan de hand van de hemelhelderheid. De hemelhelderheid is inmiddels in kaart gebracht voor de Veluwe en het KAN-gebied. Vier pilotprojecten zijn in uitvoering: project 'Lichthinder gemeente Heerde', 'Sjabloon Veluwe donker' van gemeente Renkum, 'Uitgelicht' van gemeente Arnhem en project 'Alternatieve verlichting Grote Molenstraat' in gemeente Over Betuwe. De uitvoering loopt volgens planning. Met externe partners (KEMA, VROM, buurprovincies en SenterNovem) is gewerkt aan een rekenmodel waarmee de effecten van lichtbeperkende maatregelen kunnen worden gekwantificeerd. Wanneer dit model gereed is kan er meer inzicht worden gegeven over de effectiviteit van de maatregelen.
Behoud/herstel grondwaterkwaliteit in grondwaterbeschermingsgebieden Samen met Vitens is de verontreiniging- en verdrogingproblematiek rond de drinkwaterwinningen in beeld gebracht en een project opgestart dat er op gericht is deze problematiek gezamenlijk aan te pakken. Er zijn bestekken gemaakt voor het aanbrengen van beschermende voorzieningen langs wegen in grondwaterbeschermingsgebieden. De uitvoering hiervan vindt in 2008 plaats. Er is een pilot uitgevoerd in vier grondwaterbeschermingsgebieden om het aantal en percentage bodemsaneringen vast te stellen. Op basis van het onderzoek is een plan van aanpak voorbereid. Eind 2007 zijn de hoofdlijnen van het grondwaterbeschermingsbeleid via de Kaderrichtlijn Water (KRW) in concept vastgesteld.
25
Milieujaarverslag 2007
Geluidniveau stiltegebieden In stilte- en natuurgebieden waar de stilte onder druk stond vanwege wegverkeerslawaai én waar groot onderhoud aan de weg werd uitgevoerd, is direct stil asfalt aan gelegd. In 2007 is zo 4,5 km provinciale weg gesaneerd. Dit jaar zijn alle bestemmingsplannen getoetst op het onderdeel stilte te voorkoming van nieuwe knelpunten bij stiltegebieden. In de gevallen dat dit aan de orde was (117) hebben we in 19 gevallen een opmerking gemaakt. In 10 gevallen is deze overgenomen.
Figuur: knelpunttrajecten op het provinciaal hoofdwegennet (rijkswegen en provinciale wegen), 2007
26
Milieujaarverslag 2007
Versnippering van de ecologische hoofdstructuur De maatregelen die tot 2020 zijn voorzien om het areaal natuur uit te breiden en barrières op te heffen kunnen de draagkracht van de leefgebieden verbeteren. In 2000 was er 23% meer versnippering ten opzichten van de situatie in 1900. Als bij alle provinciale knelpunt-wegtrajecten voorzieningen zijn aangebracht, is in 2020 het niveau van versnippering teruggebracht tot van 15% ten opzichte van de situatie in 1900. (Bij het opheffen van barrières gaat het om: aanleg van ecoducten en faunabuizen, de plaatsing van rasters en snelheidsverlaging).
De totale middeleninzet voor het programma Landelijk Gebied in 2007: € 647.000. De uitgaven hebben ondermeer betrekking op het project 'Veluwe donker en stil' (€ 213.000). Daarnaast zijn er kosten gemaakt voor het meetnet en inhuur van deskundigen.
27
Milieujaarverslag 2007
28
Milieujaarverslag 2007
Milieuklachten- en informatiecentrum (MKIC) Het MKIC: -
neemt milieuklachten in ontvangst en zorgt voor een juiste afhandeling;
-
is meld- en coördinatiepunt bij bedrijfsstoringen en calamiteiten bij bedrijven waarvoor de provincie de bevoegde overheid is;
-
verstrekt informatie over (provinciale) milieuzaken;
-
neemt deel aan diverse projecten op milieugebied.
Cijfers en activiteiten in 2007 Klachten In 2007 zijn bij het Milieuklachten- en informatiecentrum 3985 klachten gemeld. Een lichte stijging vergeleken met 2006, toen 3841 klachten werden ingediend. De meeste klachten gingen over luchtverontreiniging, bijvoorbeeld stank van fabrieken. Daarnaast kwamen er klachten binnen over geluidhinder, zoals fabriekslawaai en vliegverkeer. In een aantal gevallen gingen de klachten over bodem- of waterverontreiniging. In 2007 zijn voor het eerst meer milieuklachten op digitale wijze gemeld dan telefonisch. Via de website http://milieuklacht.gelderland.nl kunnen inwoners van Gelderland op eenvoudige wijze digitaal een milieuklacht indienen. Dit interactieve klachtenmeldingsysteem is een samenwerkingsproject (S@men) van de provincie en een aantal gemeenten.
Bedrijfsmeldingen In 2007 zijn bij het MKIC ruim 700 meldingen binnengekomen van bedrijfsstoringen. Bedrijven die onder bevoegdheid van de provincie vallen, zijn volgens de Wet milieubeheer verplicht storingen in het productieproces of calamiteiten door te geven aan het MKIC.
Informatieverstrekking Het MKIC heeft in 2007 meer vragen beantwoord over milieuonderwerpen dan in 2006. Er kwamen 3167 vragen binnen over onder andere bodem, afval, zwemwater, luchtkwaliteit en vliegverkeer. In 2006 werden 2671 vragen aan het MKIC gesteld.
Projecten Het MKIC heeft in 2007 deelgenomen aan diverse projecten op het gebied van milieu. Het MKIC leidt het project S@men, dat zich richt op de samenwerking tussen diverse overheden op het gebied van de afhandeling van milieuklachten. Ook heeft het MKIC deelgenomen aan de Handhavingestafette en het project Buiten Beter. Dit project heeft tot doel de samenwerking tussen de verschillende handhavingpartners in het buitengebied te verbeteren.
De uitgaven voor externe expertise bedragen € 15.000 en voor het project S@men € 122.000. Deze middeleninzet is ondergebracht bij het programma Communicatie, Informatie en Monitoring.
29
Milieujaarverslag 2007
Financiële verantwoording GMP 2007
Werkelijk
Werkelijk
apparaat
program
totaal
276
2.354
2.630
1
Lucht
2.
Geluid/Stedelijk gebied
356
1.097
1.454
3.
Externe Veiligheid
589
1.661
2.249
4.
Industrie en Verduurzaming
762
292
1.054
5.
Afval, Bio-energie en Bagger
419
514
933
6.
Bodem
1.986
7.131
9.117
7.
Landelijk Gebied
366
281
647
8. 9.
Communicatie, Informatie en Monitoring
1.805
177
1.982
Vergunningverlening
4.860
743
5.604
10.
Beleidsondersteuning
11.
Handhaving
12.
Subsidies en Plantoetsing
Totaal GMP
30
Werkelijk
Milieujaarverslag 2007
793
28
821
5.434
428
5.862
154
1.197
1.352
17.802
15.903
33.705