Jaarverslag 2014 KCMA
Presentie en gastvrijheid
Jaarverslag 2014 KCMA
Presentie en gastvrijheid
1
INHOUD Voorwoord
3
Activering ten behoeve van levensbeschouwelijk vrijwilligerswerk
4
1. Vrijwilligers achterban en diaconale netwerken
5
Diaconale inloophuizen en wijkwerk
5
Westervoort Neede Emmauskapel Arnhem Zuid – wijk op weg Samenwerking met Netwerk DAK Lopend vuurtje Levensbeschouwelijk vrijwilligerswerk – expertmeeting 2. Presentie
6 8
Tijdschrift TGL
8
3. Samenwerking moslins / christenen
9
Geloven in samenleven
9
4. Armoede onder de loep
9
5. Ruimte voor anderszijn (in opdracht van GOMA)
10
Apeldoorn
10
Oost-Gelderland
11
Ede
11
Nijmegen
11
Tiel
12
Cijfers
13 Tijdsbesteding
13
Financiën
14
Organisatie
Jaarverslag 2014 KCMA
15
Presentie en gastvrijheid
2
Voorwoord Een jaarverslag van activiteiten dat als titel draagt "Presentie en gastvrijheid" mag terecht meteen vragen oproepen. Zijn dit nu begrippen waaraan we denken wanneer het gaat om het motiveren van mensen om maatschappelijk actief te worden? Gastvrijheid en Presentie? Is het mogelijk dat we deze begrippen in ons maatschappelijk bewustzijn moeten herijken? Is dat, wat zo voor de hand ligt, misschien toch minder vanzelfsprekend dan het op het eerste gezicht lijkt? Een blik op aandachtsvelden, die in dit verslag worden beschreven, zal ons misschien verder kunnen helpen. Op meerdere plekken in de Provincie wordt ondersteuning verleend aan de opbouw en ontwikkeling van inloophuizen. Gastvrije plekken voor eenieder die 'vastloopt'. Zonder gevoel voor en inzicht in wat present zijn betekent is het een schier onmogelijke opgave voor vrijwilligers. Dat vraagt om ondersteuning en training. In het huidige maatschappelijke levensgevoel is het woord gastvrijheid niet het meest gehoorde wanneer het over moslim medemensen gaat. Toch gaat het juist wel daarover wanneer een projectgroep stelt: "Wij geloven in een samenleving waarin mensen van alle culturen en religies in vrede en harmonie met elkaar samenleven". Het is terecht dat medewerkers van KCMA zich inzetten voor “samenwerking moslims/christenen”. Armoede is doorgaans een eerste stap naar uitsluiting voor volwassenen, maar meer nog voor kinderen. Het fnuikende gevoel van er niet meer bij te horen vraagt om een effectief armoedebeleid. Het KCMA biedt een training aan door te helpen kijken vanuit het perspectief van mensen met een minimuminkomen. Mensen met een psychisch probleem, ziekte of beperking ervaren vaak grote problemen om aansluiting te vinden bij hun omgeving. Mantelzorgers in de GGZ kunnen daarover meepraten. Het zijn groepen die aandacht verdienen en op verschillende plaatsen in de provincie wordt er actief gewerkt om groepen daarbij te ondersteunen. In het licht van deze activiteiten doemt er een andere horizon op voor de begrippen "Presentie en gastvrijheid". Terecht daarom dat het als een rode draad loopt door de verrichte activiteiten. Terecht ook dat er aandacht is om hierin vrijwilligers te trainen en begeleiding te geven in de diaconale netwerken. Het geheel vraagt steeds om na te denken over waarom we met levensbeschouwelijk vrijwilligerswerk bezig zijn. Mensen die eigen motivatie serieus nemen zijn gemotiveerd om actief bezig te zijn in de huidige maatschappij. Ook daaraan werd gewerkt in dit verslagjaar. Presentie, een duurzame betrokkenheid bij mensen in kwetsbare posities, en gastvrijheid, telkens opnieuw ruimte geven aan de ander! Presentie en gastvrijheid! J.P.J.van Breemen, voorzitter KCMA
Jaarverslag 2014 KCMA
Presentie en gastvrijheid
3
Activering ten behoeve van levensbeschouwelijk vrijwilligerswerk Het KCMA zet zich in voor vrijwilligers uit de levensbeschouwelijke achterban, die hun tijd en aandacht geven voor mensen in kwetsbare situaties. Het MA-werk wil een opmaat zijn tot goed samenleven, dat is een samenleving waarin sprake is van sociale cohesie, aandacht voor elkaar, participatie en integratie. In de praktijk blijkt steeds weer hoe belangrijk de ondersteuning, begeleiding en training van vrijwilligers is om projecten effectief en duurzaam te maken en om zuinig te zijn op vrijwilligers en de mensen voor wie zij zich inzetten. Presentie en gastvrijheid zijn daarbij belangrijke thema’s.
In 2014 is gewerkt aan 5 aandachtsgebieden. 1. 2. 3. 4. 5.
Vrijwilligers achterban en diaconale netwerken Presentie Samenwerking moslims en christenen Armoede onder de loep Ruimte voor anderszijn
De voornaamste bevindingen en resultaten op elk van deze terreinen zijn in dit verslag beschreven.
“Het gebaar van vrijwilligerswerk is ten diepste een gebaar van beschikbaarheid en overgave, en daarmee van vertrouwen. Vrijwilligerswerk is dienst aan mensen hen te helpen tot bloei te komen” Erik Borgman
Jaarverslag 2014 KCMA
Presentie en gastvrijheid
4
1. Vrijwilligers achterban en diaconale netwerken Het activeren van vrijwilligers uit de RK achterban tot (nieuwe) vormen van maatschappelijke betrokkenheid is één van de kerntaken van het MA-werk. Steeds vaker ontstaan er initiatieven van plaatselijke kerken om in te spelen op de behoefte aan sociaal contact, aandacht en zorg. Er ontstaan maatjesprojecten en diaconale inloopcentra. De vrijwilligers in deze projecten zijn gebaat bij een goede begeleiding en training.
Diaconale inloophuizen en wijkwerk Westervoort Het Inloophuis de Herberg in Westervoort is een goed voorbeeld van een diaconaal initiatief. Niet voor niets wonnen in oktober 2013 de vrijwilligers de Ariensprijs van het Aartsbisdom Utrecht. Het jaar 2014 was wederom een feestelijk jaar voor dit Inloophuis. Op 7 december wonnen de vrijwilligers het Lokaal Compliment 2014. Ieder jaar wordt het Lokaal Compliment uitgereikt aan een vrijwilliger of vrijwilligersorganisatie in Westervoort die zich het afgelopen jaar heeft onderscheiden door bijvoorbeeld: vernieuwend te zijn geweest, met name ten aanzien van de organisatie van het vrijwilligerswerk of zich creatief te hebben getoond ten aanzien van het vrijwilligerswerk of een zichtbaar en ontwikkeld initiatief te hebben genomen voor de leefbaarheid van Westervoort. De jury heeft de vrijwilligers van Inloophuis de Herberg uit 19 inzendingen gekozen omdat zij voorzien in een toenemende behoefte: men kan bij de Herberg terecht voor een luisterend oor, een goed advies, gezelligheid en het treffen van gelijkgestemden. Ook praktische initiatieven ontwikkelt men, zoals het inzamelen van kleding, speelgoed en voedsel voor hen die het nodig hebben of, samen met de werkgroep Westervoort voor Westervoort, inzamelingen voor wasmiddelen en voedselpakketten voor minder bedeelde inwoners van Westervoort. Sociale media spelen een belangrijke rol in het leggen van verbindingen. Kijk op www.facebook.com/InloophuisDeHerberg. Bijdrage KCMA: - Het KCMA participeerde in de oprichting van Stichting Inloophuis De Herberg. - Van de bijeenkomsten van de initiatiefgroep maakte het KCMA een procesverslag dat als businesscase werd overgedragen aan de voorzitter van het nieuwe Stichtingsbestuur. - Het KCMA verzorgde een presentietraining voor de gastvrouwen van het inloophuis (zie onder 2. Presentie).
Neede In Neede is veel enthousiasme om een inloopplek te starten vanuit de katholieke locatie. Vrijwillige gastvrouwen, locatieraad, pastoraal werker en parochiebestuur zijn in principe bereid. Het najaar 2014 is benut om de verschillende enthousiaste ideeën en inzichten bij elkaar te brengen, zoals missie en visie en taken/rollen. KCMA zit in de initiatiefgroep en zal een bijdrage leveren ten aanzien van de ondersteuning en toerusting van gastvrouwen en heren. Harry Scharrenborg, diaconaal werker van het DKCI is tevens betrokken bij de initiatiefgroep van Neede.
Emmauskapel Arnhem Zuid – wijk op weg Zie onder 2. Presentie
Samenwerking met Netwerk DAK Netwerk DAK (Door Aandacht Kracht) bundelt ruim 100 organisaties van inloophuizen, buurtpastoraat en drugs- en straatpastoraat in Nederland en België. Die bieden elk op eigen wijze een plek voor buurtbewoners en mensen in kwetsbare wijken en stadsdelen. Ontmoeting, zingeving, geestelijke zorg en presentie zijn kernwoorden voor de 100 Jaarverslag 2014 KCMA
Presentie en gastvrijheid
5
theologisch en agogisch geschoolde medewerkers en duizenden vrijwilligers die in deze organisaties werken. De samenwerking van KCMA en DAK betrof de volgende acties: - Het maatschappelijk activeringswerk KCMA en Netwerk DAK organiseerden op 18 juni 2014 een regionale bijeenkomst voor werkers binnen inloophuizen en buurtpastoraat. Voor de deelnemers, zelf actief in vijf inloophuizen in de regio, een gelegenheid om kennis te maken met inloophuis De Herberg in Westervoort en om zich met elkaar te verdiepen in inhoud en kenmerken van het werk in inloophuizen. Kenmerkend is de eigen dynamiek van dit vrijwilligerswerk: het niet instrumenteel omgaan met mensen en vooral de aandacht die men aan de mensen geeft, geven kwaliteit aan het werk. Aandacht, tijd en ruimte voor gesprek en ontmoeting met gasten maar ook voor verdieping, toerusting en intervisie voor de vrijwilligers. - In vervolg op de regiobijeenkomst in Westervoort was er in november 2014 een bijeenkomst in Apeldoorn, gericht op de besturen van de inloophuizen. Er was een grote opkomst. Via Netwerk DAK was Pieternel Ermen uitgenodigd. Zij had een stevig en deskundig verhaal over fondsenwerving. Uit de praktijk en professioneel. Heldere tips over missie en visie zoals in het opbouwen van contacten met de gemeente: “Het gaat dan om ’t werk en niet om de kerk”. Hoe presenteer je je activiteit? En hoe beschrijf je het resultaat van je werk: ‘misschien niet meetbaar, wel merkbaar’? Besturen namen een veelheid aan bagage weer mee, om verder aan de slag te gaan. Zie ook http://www.netwerkdak.nl/over_netwerk_dak. - Op een regiobijeenkomst in Heerenveen presenteerde KCMA het cahier over levensbeschouwelijk vrijwilligerswerk, “Kleine grootse gebaren”, zie http://www.netwerkdak.nl/regionale_bijeenkomst_heerenveen. - Op de landelijke netwerkdag van DAK in Weert werd een workshop gepresenteerd over levensbeschouwelijk vrijwilligerswerk.
Lopend vuurtje Dit jaar is een eerder initiatief in de wijk Malburgen “Lopend vuurtje” vertaald naar een aanbod voor andere wijken, buurten of parochies. Het gaat om het delen van inspiratiebronnen en zo kennismaken met elkaar in de wijk. Ontdek de verrassende wijsheden en ‘vuurtjes’ die verscholen zijn in de ander, die je wellicht alleen kent als buur of voorbijganger in je straat. Een folder is ontwikkeld en staat op de site van KCMA, http://www.gomagelderland.nl/cursussen/lopend-vuurtje.html. In 2015 kan er lokaal met dit initiatief worden gewerkt.
Levensbeschouwelijk vrijwilligerswerk – expertmeeting Het KCMA heeft als specialiteit het levensbeschouwelijk vrijwilligerswerk: wat zijn daarvan de kenmerken, waar gaat het om, wat doet er toe en hoe doe je het …. In een symposium september 2013 en in het toen verschenen cahier “Kleine grootse gebaren; over levensbeschouwelijk vrijwilligerswerk” is een aanzet gegeven dit werk zichtbaar te maken. “Bijna alle vrijwilligers worden geïnspireerd door een bepaalde levensbeschouwing. Vrijwilligers met een katholieke achtergrond kunnen zich laten voeden door het katholiek sociaal denken. Mensen zijn, zo stelt de katholieke sociale leer, geen losse atomen maar vormen een gemeenschap waarin, als het goed is, onderlinge solidariteit hoog in het vaandel staat.” Aldus mgr.dr. Gerard de Korte in zijn voorwoord van voornoemd cahier. “Door deze vrijwilligers wordt zo recht gedaan aan de waardigheid van medemensen. Een waardigheid die ieder mens, als geschapen naar Gods beeld en gelijkenis, heeft. De inzet van de vrijwilligers draagt bij aan het bevorderen van het zogenaamde ‘bonum commune’, het algemeen welzijn.” Met het oog op de participatiesamenleving ligt er een belangrijke taak voor het Maatschappelijk Activeringswerk om deze vrijwilligers te ondersteunen in hun praktijken, motivaties en inspiratie.
Jaarverslag 2014 KCMA
Presentie en gastvrijheid
6
In 2014 is daar op voortgeborduurd in een door KCMA georganiseerde expertmeeting met als doel o.a. het ontwikkelen van een taalveld voor levensbeschouwelijk vrijwilligerswerk, het duidelijk maken van de verhouding tot de participatiesamenleving en tenslotte het toegankelijk maken van verhalen van vrijwilligers voor een breder publiek. Conclusies van deze expertmeeting: o een organisatie moet in haar missie-statement een visie geven op vrijwilligersbeleid. Het levensbeschouwelijke vertaalt zich in het organiseren van compassie in de driehoek deelnemer – vrijwilliger – organisatie. En dat binnen het krachtenveld van de samenleving. o het taalveld van levensbeschouwelijk vrijwilligerswerk biedt een ander begrippenspectrum dan het taalveld van hulpverlening of psychologie. Naast een visie op positieve afhankelijkheid is er ook expliciete aandacht voor het narratieve. Het gaat om verhalen van mensen en de interacties tussen mensen over die verhalen. Een verhaal heeft meerdere lagen, van persoonlijk tot universeel, van archaïsch tot actueel. Levensbeschouwelijk vrijwilligerswerk focust op het narratieve binnen taken, praktijken en handwerk van vrijwilligers. Verder is dit thema door KCMA uitgewerkt in: - Implementatie van het cahier: “Kleine grootse gebaren” in lokale, provinciale en landelijke bijeenkomsten: Terra, Solidair Fryslân, Netwerk DAK. - Presentatie en workshop over levensbeschouwelijk vrijwilligerswerk tijdens de Landelijke ontmoetingsdag van Netwerk DAK. - Voorbereiding met de kernredactie van tijdschrift TGL over een themanummer levensbeschouwelijk vrijwilligerswerk te verschijnen medio april 2015.
Jaarverslag 2014 KCMA
Presentie en gastvrijheid
7
2. Presentie Het KCMA heeft in diverse activiteiten rondom presentie een actieve bijdrage geleverd. De belangrijkste daarvan zijn het verzorgen van een KCMA-presentietraining in Westervoort voor vrijwilligers van inloophuis de Herberg en de begeleiding van de presentiegroep in de wijk Malburgen, Arnhem. Deze presentiegroep valt onder de verantwoordelijkheid van de pastoraatsgroep van de Emmauskapel in Arnhem-Zuid. De presentiegroep bestaat uit wijkbewoners/vrijwilligers die fungeren als signaleringsgroep voor de pastoraatsgroep; zij zijn de voelsprieten van wat er in de wijk speelt. Belangrijk daarbij is dat de kerk weet wat er in de wijk speelt om zo present te kunnen zijn voor de wijk. De groep bestaat uit acht wijkbewoners die zich de “wijkopweg’-groep” noemt. De losse individuen zijn dit jaar steeds meer een groep geworden, ze versterken elkaar in probleemoplossend vermogen, gaan bij elkaar op huisbezoek, waar nodig is spreken ze met sleutelfiguren uit de wijk en wijkmanagers. Maar ook creatieve en bezinnende onderwerpen komen aan de orde tijdens de bijeenkomsten van de wijkpresentiegroep. Ze hebben gezamenlijk een groepsgedicht gemaakt dat gepubliceerd werd in de nieuwsbrief van de Eusebiusparochie en ze hebben in november een gespreksbijeenkomst verzorgd voor de parochianen tijdens een zogenoemde ‘vijfde zondag’. Voor 2015 heeft het KCMA de taak gekregen om naast de begeleiding van deze groep de communicatie te verbeteren tussen de pastoraatsgroep en de wijkpresentiegroep. Bijdrage KCMA in Arnhem-Zuid: - Coördinatie, begeleiding en verslaglegging zes bijeenkomsten wijkpresentiegroep Malburgen, Arnhem-Zuid. - Voorbereiding en begeleiding gespreksbijeenkomst met parochianen Eusebiusparochie tijdens de ‘vijfde zondag’ bijeenkomst. - Bemiddeling bijdrage artikel over buurtpresentie in Arnhem in: TGL 70(2014)2. Overige activiteiten rond presentie: - Presentietraining van vier bijeenkomsten voor gastvrouwen van het diaconaal inloophuis De Herberg Westervoort i.s.m. de pastor. - Bemiddeling in de organisatie wijkwandeling in wijk Altrade, Nijmegen. - Maatschappelijk ondernemer wijkwerk Nijmegen, consultgesprek. - Presentatie presentietrainingen voor Stichting Katholieke Kadervorming Arnhem. - Deelname expertmeeting Inter-lokaal Nijmegen over regelgeving decentralisatie zorg. - “Goede wijn, een proeverij. Dag over waarderende gemeenteopbouw”. Deelname op 31 januari 2014 aan de werk- en ontmoetingsdag in de Johanneskerk in Utrecht. Er waren een kleine 200 deelnemers, afkomstig uit het gehele land, van verschillende denominaties en zowel professionals (pastores, beleidsmedewerkers, pastoraal werkers, gemeente-adviseurs) als vrijwilligers. - “Zo wordt het spel gespeeld”. Deelname studiedag over het praktijkonderzoek naar diaconaal en/of missionair buurtwerk, georganiseerd door Werkverband Kerkelijk Opbouwwerk WVKO op 14 maart 2014.
Tijdschrift TGL Dit Vlaams-Nederlandse tijdschrift publiceert verdiepende artikelen en ervaringsberichten op het terrein van maatschappelijke spiritualiteit. Het KCMA participeert hierin als redactieraadslid sinds 2005. Het gaat om meedenken over themanummers, het aanleveren van eigen ideeën, het aanschrijven van het KCMA-netwerk om bijdragen te leveren en het schrijven van eigen artikelen. Bijdrage KCMA in themanummer over nieuwe armoede. 70e jaargang, nr. 5, September 2014. http://www.kuleuven.be/thomas/page/tijdschriften/view/60235/125362/#active.
Jaarverslag 2014 KCMA
Presentie en gastvrijheid
8
3. Samenwerking moslims / christenen Geloven in samenleven ‘Wij geloven in een samenleving waarin mensen van alle culturen en religies in vrede en harmonie met elkaar samenleven en doen een appel op iedereen om zich hiervoor in te zetten. Als gelovigen willen wij vanuit onze eigen verschillende culturele en religieuze identiteiten samenwerken met het oog op een rechtvaardige en vreedzame samenleving.’ Dit is het missionstatement van projectgroep Geloven in Samenleven (GiS). Deze missie werd in 2014 dringender tegen de achtergrond van toenemende (inter)nationale spanningen tussen de Abrahamitische religies. De projectgroep heeft als doel bruggen te bouwen tussen de verschillende religies op plaatselijk niveau. In de meeste plaatsen gaat het om christenen en moslims, maar andere religies en levensbeschouwingen worden van harte uitgenodigd om deel te nemen. Binnen projectgroep GiS zijn maatschappelijk activeringswerkers van de Protestantse Kerk Nederland, de Rooms-katholieke Kerk en het Islamitische Activeringswerk (IMAO) actief, naast vele vrijwilligers. GiS geeft haar visie vorm en inhoud door: 1. Het organiseren / stimuleren van het interreligieuze contact tussen christenen, moslims en leden van andere religies op plaatselijk niveau. 2. Het creëren van een lokaal en landelijk netwerk. Deze netwerken fungeren als een platform waar ideeën uitgewisseld worden en van waaruit men elkaar steunt en helpt met het ontplooien van nieuwe initiatieven op het terrein van het interreligieuze contact. 3. Het opzetten van maatschappelijke projecten, daar waar mensen tussen wal en schip dreigen te raken c.q. ondersteuning nodig hebben om uit een achterstandssituatie te komen. Deze activiteiten worden ondersteund door de website www.geloveninsamenleven.nl. KCMA leverde in 2014 en levert nog een bijdrage door: - Deelname aan de projectgroep GiS. - Mee te doen aan de ontwikkeling van een intercultureel zorgproject. - Het volgen van een training tot het opleiden van vrijwilligers/vertrouwenspersonen binnen het interculturele zorgproject. - Het voorbereiden en initiëren van een interreligieuze gespreksgroep in samenwerking met Ontmoetingskerk Dukenburg Nijmegen. - Het begeleiden van een stagiaire Imam/Islamitisch geestelijk werker van Hogeschool Inholland. - Het schrijven van een column over de opstart van een Oasegroep binnen het thema ‘Drie koningen’ voor parochieblad Ontmoetingskerk, januari 2014.
4. Armoede onder de loep Voor vrijwilligers en professionals die in kerk, school, ouderenbond, gemeente of ander maatschappelijk verband te maken hebben met mensen in armoedesituaties is het nuttig om de signalen en mechanismen van armoede te herkennen. Het meest effectief armoedebeleid kan worden ontwikkeld door te kijken vanuit het perspectief van mensen met een minimuminkomen. Extra aandacht is daarbij nodig voor de effecten op kinderen. Het KCMA biedt een training aan, ontwikkeld door Stichting de Vonk, Tilburg. In 2014 is deze training aangeboden in het kader van het Leerhuis van de DKCI ten behoeve van parochies. Er was slechts één aanvraag: voor caritas vrijwilligers van de parochie Paus Johannes XXIII is in Cothen een verkorte training (1 avond) gegeven in november 2014.
Jaarverslag 2014 KCMA
Presentie en gastvrijheid
9
5. Ruimte voor anderszijn “Ruimte voor anderszijn” (Rvaz) wordt door KCMA uitgevoerd in opdracht van GOMA als een zogeheten GOMA+ project. Het project vraagt ruimte binnen kerk en samenleving voor mensen met een psychisch probleem, ziekte of beperking en hun naastbetrokkenen of mantelzorgers. Het gaat om integratie, aandacht voor levensvragen en het verminderen van stigma’s en taboes. De ontwikkelingen in de zorg en met name binnen de GGZ maken dat steeds meer initiatief vanuit de omgeving nodig is om mensen te betrekken, een verwelkomende samenleving te zijn. De vermaatschappelijking en extramuralisatie zet zich door. En door bezuinigingen is er steeds minder ruimte voor pastorale zorg binnen de GGZ, intramuraal en zeker bij de ambulante zorg. Tegen deze achtergrond zijn er initiatieven ontwikkeld in verschillende plaatsen of regio’s in Gelderland.
Apeldoorn De ontwikkelingen in de GGZ gaan in Apeldoorn snel. In 2014 zijn er twee zogenaamde ‘buitenhuizen’ gesloten. Bewoners zijn zelfstandig gaan wonen of teruggegaan naar het terrein van GGNet aan de Deventerstraat in Apeldoorn. Deze vestiging van GGNet zal op korte termijn opgeheven worden. Men gaat dan voor intramurale zorg naar Warnsveld en mensen gaan meer zelfstandig wonen. Dit heeft gevolgen voor de sociale en pastorale contacten van mensen binnen de GGZ. Het heeft ook consequenties voor het werk van de werkgroep Ruimte voor anderszijn die al jaren actief is in Apeldoorn. Belangrijk zijn de gespreksmaatjes: vrijwilligers verbinden zich aan een deelnemer voor regelmatig contact om te komen tot een goed gesprek en aandacht te hebben voor iemands vragen en behoeften op sociaal en levensbeschouwelijk terrein. In 2014 zijn door de werkgroep diverse (netwerk)contacten aangegaan of vernieuwd. Met De Kap (vrijwillige hulpdienst en steunpunt mantelzorg binnen de gemeente), Oecumenisch centrum de Herberg, Dienst Geestelijke Verzorging van GGNet en een binnen-kerkelijke gespreksgroep in de wijk de Maten. In het voorjaar heeft een persbericht in de krant gestaan en in het najaar een uitgebreider artikel over gespreksmaatjes. De werkgroep Ruimte voor Anderszijn valt sinds dit jaar onder het Apeldoorns Beraad van Kerken (ABvK). Kerken leveren een bijdrage aan het project alsmede enige andere fondsen. Er zijn twee presentaties gegeven aan het ABvK en het college van diakenen over het project. In 2015 zullen de gastvrouwen van de Herberg geïnformeerd worden i.v.m. doorverwijzing. Er wordt voortdurend gewerkt aan de bekendheid van het fenomeen gespreksmaatjes bij hulpverleners uit de GGZ en bij vrijwilligers en pastores binnen kerk en inloopcentra. Via hen komen de deelnemers op het spoor van dit project. Vrijwilligers melden zich veelal na publicatie in kerkblad of (lokale) krant. Aan het begin van het jaar waren er 10 koppelingen. Dit is redelijk constant gebleven. Er zijn twee terugkomdagen geweest, intervisie voor de vrijwilligers. Thema’s waren ‘ontmoeting’ en ‘slachtofferrol’, waarbij ook wel helder werd, dat contact moet groeien. Eén gesprekspartner is ziek geworden en er meldde zich één nieuw gespreksmaatje aan. Naar aanleiding van het persbericht in december 2014 hebben zich 8 nieuwe vrijwilligers gemeld die deel gaan nemen aan de training in februari 2015. In samenwerking met het Leger des Heils en het ABvK en de werkgroep Rvaz is in oktober spontaan een gespreksgroep gestart in een wijkcentrum. De gespreksgroep ‘Loodzwaar of Vederlicht’ is ten behoeve van mensen met een psychiatrische achtergrond en wijkbewoners. Twee keer per maand op vrijdagmiddag komen zij bij elkaar. Bijdrage KCMA: - Begeleiding van de werkgroep en het gespreksmaatjes-initiatief, incl. fondswerving - Versterken en uitbreiden van netwerkcontacten - Meewerken aan de opzet van de gespreksgroep ‘Loodzwaar en vederlicht’.
Jaarverslag 2014 KCMA
Presentie en gastvrijheid
10
Oost-Gelderland In Oost-Gelderland bestaat al sinds 2009 een pool van vrijwillige gespreksmaatjes. In 2014 is hard gewerkt aan vergroten van de bekendheid van het project. Potentiële deelnemers èn bezoekvrijwilligers moeten het project weten te vinden. Daarvoor worden voortdurend nieuwe contacten gelegd met hulpverleners binnen de GGZ en ook met potentiële vrijwilligers. Presentatie voor lokale kerken, publicaties in regionale kranten, een stand op vrijwilligersmarkten, reclame via inloophuizen: alle middelen zijn beproefd en met resultaat. Gestaag groeit het project, eind 2014 zijn er rond de 40 deelnemers en 30 getrainde bezoekers. Sommige vrijwillige bezoekers gaan met twee maatjes een contact aan, zodat er zo min mogelijk sprake is van een wachtlijst. In maart 2015 is weer een training gepland, waarvoor al 15 gegadigden zich hebben gemeld. Steun van lokale fondsen en kerken is onontbeerlijk, zowel voor het financiële draagvlak als voor de PR en doorverwijzing. In 2014 is het project financieel gesteund door onder andere het Naoberfonds van gemeente Doetinchem, de Ds. van Dijk Stichting Doetinchem, het Steunfonds Katholiek Gelderland Oost i.s.m. parochie HH Twaalf Apostelen, een PCI van een RK-parochie en meerdere protestantse diaconieën. Dankzij deze bijdragen is het mogelijk de vrijwilligers professioneel te begeleiden, een uitdrukkelijke voorwaarde voor het welslagen van dit project. Ruimte voor anderszijn blijft ruimte vragen voor elk mens, speciaal voor mensen met psychische problemen, omdat elk mens de moeite waard is en het verdient gehoord te worden. Bijdrage KCMA: - Begeleiding en voorzitten stuurgroep - Fondswerving en projectbeheer Rvaz-gespreksmaatjes
Ede In Ede is in januari 2014 het Zinvol Café van start gegaan. Eén keer per maand op de maandagmiddag kunnen mensen met een afstand tot de kerk, aansluiten bij het Zinvol Café in de Meet-Inn. Het aantal deelnemers is nog niet zo groot. Een predikant en zijn vrouw maken het programma en worden geholpen door 2 vrijwilligers van Meet-Inn, die ook deelnemen aan de gesprekken. Elke maand is er een ander thema. Bijvoorbeeld “Jij bent uniek”, “Waar kom jij je bed voor uit?”, “Wat kies jij?”. Er is ruim ruchtbaarheid gegeven aan de activiteit. Toch blijkt het wat tijd te nemen voordat het gerucht zich verspreidt onder potentiële deelnemers. Partners zijn o.a. Johanniter Opvang, Sociaal Pension Leger des Heils, Eleos, Agathos. Stichting Idee in Uitvoering en het Diakonaal Platform Ede ondersteunden dit eerste jaar van het Zinvol Café met een financiële bijdrage. Een toezegging van Stichting Rotterdam staat gereserveerd voor 2015 en verdere fondswerving heeft prioriteit om het project te verzelfstandigen. In 2015 zal eenmalig een ‘Zinvol Café’ plaatsvinden bij de inloop van het RIBW. Bijdrage KCMA: - Begeleiden en voorzitten werkgroep - Onderhouden netwerkcontacten - Fondswerving en projectbeheer (KCMA is penvoerder).
Nijmegen In Nijmegen is de ‘Pleisterplaats voor de Ziel’ een maandelijkse ontmoetingsplek rond spiritualiteit. Zo’n twintig tot dertig bezoekers komen elke eerste maandag van de maand bij elkaar en geven betekenis aan wat hen bezighoudt. Vanuit een inspiratiebron introduceert een begeleider een wijsheid, thema of onderwerp, met een verhaal, gedicht, muziek of film. Een plek om ‘op adem te komen en je ziel te voeden’. Na afloop wordt er nog van gedachten gewisseld onder het genot van koffie en thee. Een waardevolle activiteit die vaste bezoekers trekt en ook steeds nieuwe bezoekers, die in de huidige samenleving geen plek vinden om in hun behoefte aan zingeving te voorzien en hier in de Pleisterplaats een veilige ruimte ervaren. Jaarverslag 2014 KCMA
Presentie en gastvrijheid
11
Waardevol is dat in de voorbereiding en uitvoering cliënten van de RIBW een actieve en prominente rol hebben, naast de inbreng van enkele professionals uit kerkelijke, maatschappelijke en hulpverleningsorganisaties. Het maatschappelijk activeringswerk heeft een bijdrage geleverd aan de opzet van de Pleisterplaats en begeleidt nog steeds de werkgroep.
Tiel In Tiel is er een actieve werkgroep ‘Ruimte voor anderszijn’ (Rvaz) die vooral functioneert als netwerk om activiteiten van kerken, geestelijk verzorgers, GGZ-instellingen, Inloophuis en Basisberaad te bundelen en af te stemmen. In de Week van de Psychiatrie (maart) is er eigen activiteit of inbreng in een al bestaand initiatief. In 2014 organiseerde het Tielse Inloophuis een theatervoorstelling met eigen mensen (inlopers) onder de titel “Gewoon anders!”. De voorstelling werd tweemaal gespeeld in het gebouw van Iriszorg, voor de catering droeg ook het Basisberaad bij en de werkgroep Rvaz had een inbreng door na afloop een gesprek te arrangeren tussen spelers en publiek. Een unieke mogelijkheid om te verbinden en integreren, de belangrijkste taak die Rvaz zich stelt. In november organiseerde de werkgroep in het kader van de Dag van de Mantelzorg een verhalenmiddag in de Caeciliakapel. Vertelster Pauline Seebregts, begeleid door harpiste/zangeres Jopie Jonkers, presenteerden een voorstelling, gebaseerd op verhalen en anekdotes, aangedragen door mantelzorgers zelf. Hoewel de opkomst bescheiden was, heeft de middag toch bijgedragen aan de integratie van en aandacht voor mensen met een psychische aandoening en hun mantelzorgers. Naast de activiteiten in maart en november biedt de werkgroep een platform aan de diverse professionals en vrijwilligers die actief zijn voor mensen uit de doelgroep. Als werkgroep kunnen we een appèl doen op deze organisaties of de gemeente, om aandacht te vragen voor mensen die ‘verloren dreigen te lopen’ door alle bezuinigingen in de zorg en een éénzijdige focus op zelfredzaamheid en participatie. Vanuit het KCMA is de bijdrage: - Voorzitterschap en verslaglegging van de werkgroepvergaderingen - Praktische adviezen rond methodiek en fondswerving - Verbinding met andere netwerken.
Jaarverslag 2014 KCMA
Presentie en gastvrijheid
12
Cijfers Tijdsbesteding In totaal is er door de consulenten 1727 uur effectief besteed aan de diverse projecten. Dit is 75% van het aantal beschikbare uren. De overige tijd is benut voor indirecte taken als overleg en coördinatie en uiteraard vakantieverlof en dergelijke. De verdeling van de tijd over de verschillende projecten is af te lezen uit de grafiek en weergegeven in een tabel.
uren 2014
K14-1 achterban en diaconale netwerken K14-1 expertmeeting K14-1 diaconale inloophuizen K14-2 presentie K14-3 samenwerking moslims/christenen K14-4 armoede onder de loep K14-5 Ruimte voor anderszijn K14-5 Oost-Gelderland K14-5 Apeldoorn K14-5 Ede K14-5 Tiel K14-5 Nijmegen nieuw lopend vuurtje
Jaarverslag 2014 KCMA
Presentie en gastvrijheid
13
project omschrijving K14-1 Achterban en diaconale netwerken Expertmeeting Diaconale inloophuizen K14-2 Presentie K14-3 Samenwerking moslims/christenen K14-4 Armoede onder de loep K14-5 Ruimte voor anderszijn Oost-Gelderland Apeldoorn Ede Tiel Nijmegen nieuw Lopend vuurtje Totaal projecturen (direct) Overleg en deskundigheidsbevordering Coördinatie Verlof en feestdagen Totaal buiten projecten (indirect) Totaal generaal
uren 502 152 146 156 114 53 49 107 238 92 61 30 27 1727 128 140 329 597 2324
Financiën Voor een uitgebreid verslag wordt verwezen naar het rapport inzake de jaarrekening 2014. De inkomsten worden hoofdzakelijk gevormd door subsidie van de Provincie Gelderland, inhuurvergoeding van GOMA, inhuur door het DKCI (Caritas Aartsbisdom Utrecht) en subsidie van de Stichting beheer KLCMO. Uitgaven vormen de personeelskosten, secretariaat en kantoorkosten, huisvesting, voorlichting en publicitiet, bestuurskosten en overige. Baten € Lasten € Subsidie Prov Gelderland 91.108 Personeelskosten 111.818 Inhuur GOMA 41.046 Huisvesting 6.832 DKCI 10.440 Secretariaat en kantoorkosten 5.506 KLCMO 4688 Voorlichting en PR 3.425 Bijdrage activeringsthema’s 6201 Bestuurskosten en overige 5.441 Rente 562 totaal 154.045 totaal 133.022 exploitatieresultaat 21.023
Jaarverslag 2014 KCMA
Presentie en gastvrijheid
14
Organisatie Statutaire naam : Vestigingsplaats : Rechtsvorm :
Stichting Katholiek Centrum voor Maatschappelijk Activeringswerk Arnhem Stichting
De stichting KCMA staat ingeschreven in het handelsregister van de Kamer van Koophandel voor Centraal Gelderland te Arnhem onder nummer 41049080. In maart 2014 is het team uitgebreid met een consulent, mevrouw S. Louwerse. Per 31 december 2014 trad de heer R. Pragt af als bestuurslid / secretaris. Het team bestaat uit : Mw. M.G. van Steenbergen, consulent / coördinator Mw. M.R. Schuilenga, consulent / trainer Mw. S. Louwerse, consulent Mw. M.M.J.A. Hoogstraten, secretaresse De samenstelling van het bestuur is als volgt : Voorzitter : Secretaris : Penningmeester : Algemeen bestuurslid :
dhr. J.P.J. van Breemen dhr. R.M. Pragt dhr. A.J. Suijk dhr. H.J.M. Geerts
Adresgegevens: KCMA Willemsplein 44-3 6811 KD ARNHEM 026-4430431
[email protected] www.gomagelderland.nl
Jaarverslag 2014 KCMA
Presentie en gastvrijheid
15
Jaarverslag 2014 KCMA
Presentie en gastvrijheid
16